e k s i y Yo¤un Bak›m Ünitelerinde Çoklu Antibiyotik s t a ... · Hastane ‹nfeksiyonlar›...

3Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 2004; 8: Ek 2

Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 2004; 8: Ek 2

Bu çal›flmada Akdeniz Üniversitesi Hastanesi yo¤un bak›m ünitelerinde 2003 y›l› ikinci 6 ay›nda görülen Acinetobacter spp.’e ba¤l› in-feksiyonlarda, ilk 6 aya göre belirgin art›fl olmas› üzerine salg›n kabul edilen infeksiyonlar de¤erlendirildi.

Acinetobacter türleri derinin özellikle nemli bölgelerinde normal flora elemanlar› aras›nda yer almaktad›r, ancak hastanede yatan hasta-larda epidemiler s›ras›nda kolonizasyon yüksek oranlara varmaktad›r. Acinetobacter türlerinin kolonizasyonunu kolaylaflt›r›c› faktörler ara-s›nda yo¤un bak›m ünitesinde (YBÜ) yat›fl, trakeostomi, endotakeal aspirasyon, uzun süreli mekanik ventilasyon ve k›sa süre önce an-tibiyotik kullan›m› say›labilir.

Bir y›ll›k süre içerisinde toplam 69 hastada Acinetobacter spp. ile geliflen 93 infeksiyon ata¤› tespit edildi. Olgular›n 54’ü (%78.3) reani-masyon ünitesinde, 9’u (%13) cerrahi YBÜ, 5’i (%7.2) dahiliye YBÜ ve 1’i (%1.1) yenido¤an YBÜ’de takip edilmekteydi. Yafl ortalamas›43.8 olup, 25’i kad›n, 44’ü erkek idi. Hastalar›n yat›fl›yla Acinetobacter spp. üremesi aras›nda geçen süre ortalama 10.5 gün olarak bulun-du. En s›k görülen infeksiyonlar nozokomiyal pnömoni (%44.1), kan dolafl›m infeksiyonu (%23.7) ve cerrahi alan infeksiyonu (%18.3) idi.Ataklar›n %56.7’sinde infeksiyon monomikrobiyal iken %43.3’ünde polimikrobiyal infeksiyonun bir parças›yd›. Acinetobacter infeksiyonla-r›nda en s›k efllik eden etkenler metisilin dirençli Staphylococcus aureus (%22.2) ve Pseudomonas spp. (%20) idi. Acinetobacter infeksiyonu ön-cesi 18 atakta hiç antibiyotik kullan›lmam›flken, 75 atakta en az bir antibiyotik kullan›lm›flt›. En fazla kullan›lan antibiyotikler 1. kuflaksefalosporinler (%27.9), piperasilin-tazobaktam (%26.8), amikasin (%19.3) ve ampisilin-sulbaktam (%19.3) idi. Ataklar›n hepsinde hasta-lara tedavide antibiyotik verilmifl ve bunlardan %51.1 kombine tedavi alm›flt›. Tedavide en s›k kullan›lan antibiyotikler meropenem,sefoperazon-sulbaktam, piperasilin-tazobaktamd›. Ataklarda üriner kateter (%98.9), santral kateter (%94.6), entübasyon (%93.5) ve ar-teryel kateter (%90.3) varl›¤› en önemli risk faktörleri olarak bulunmufltur. Hastalar›n 32’si (%46.4) kaybedilmifltir.

Sonuç olarak toplumdan kazan›lm›fl infeksiyonlarda nadiren etken olan Acinetobacter türleri özellikle YBÜ’de ventilatör iliflkili pnömonilerinönemli bir bölümünden sorumludur, ayr›ca antibiyotiklere karfl› ço¤ul direnç göstermekte ve yüksek mortalite oranlar›yla seyretmektedir.

Asil Öztekin*, Dilara ‹nan1, Abdülkadir Daldal1, Sevim Keskin2, Rabin Saba1, Gözde Öngüt3, Ata Nevzat Yalç›n1

*,1 Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2 Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon

Kontrol Komitesi, 3 Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, T›bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

Yo¤un Bak›m Ünitelerinde Çoklu Antibiyotik Dirençli Acinetobacter Salg›n›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

•

P01

Girifl: Eriflkin Hastanesi Nöroloji Servisi’nde yatmakta olan dört hastada 19.02.2003 tarihinde MRA yap›lmas›n› takiben bir saat için-de titremeyle yükselen atefl, bulant›, kusma yak›nmalar› geliflmifl, üçünün kan kültüründe K. oxytoca üremesi olmufltur.

Amaç: K. oxytoca bakteremilerinin kayna¤›n›n saptanmas›.

Yöntem: Hasta kay›tlar› ortak uygulamalar yönünden incelenmifltir. Ayn› serviste yatmakta olan tüm hastalar›n hemflire gözlemformlar› gözden geçirilmifltir. Ayn› hafta içinde MRG (manyetik rezonans görüntüleme) ve MRA yap›lan hastalar›n dosya kay›tlar› ince-lenmifl, hasta bilgileri standart bir forma kaydedilmifltir. Nöroloji Servisi’nde intravenöz ilaç uygulamalar› ve Radyoloji Bölümü’ndeMRA prosedürü ile ilgili gözlem yap›lm›flt›r. K. oxytoca izolatlar› aras›ndaki klonal iliflkinin gösterilmesi amac›yla AP-PCR yöntemi kulla-n›lm›flt›r.

Sonuçlar: Nöroloji Servisi’nde ayn› hafta içinde benzer reaksiyon geliflen baflka hasta olmad›¤› saptanm›flt›r. Ayn› hafta içinde 14hastaya MRG, 19 hastaya MRA tetkiki yap›ld›¤›, bunlardan sadece 19.02.2003’de MRA yap›lan befl hastada ifllem sonras›nda atefl gelifl-ti¤i görülmüfltür. Beflinci hastan›n Beyin Cerrahisi Yo¤un Bak›m Ünitesi’nde yatmakta oldu¤u ve ifllem öncesinde toplum kökenli pnö-moni tan›s›yla antibiyotik tedavisi almakta oldu¤u saptanm›flt›r. MRA prosedüründe kontrast madde enjeksiyonunda kullan›lan setle-rin tek kullan›m sonras›nda at›ld›¤›, kontrast maddenin bekletilmeden, bir seferde enjekte edildi¤i ve ayn› flakonun bir kereden fazlakullan›lmad›¤› görülmüfltür. Ancak damar yolunun kontrolü için kullan›lan serum fizyolojik (SF) solüsyonunun (20-40 mL) her seferindeayn› SF fliflesinden al›nd›¤›, bir kez aç›lan bir litrelik SF fliflesinin içindeki solüsyon bitene kadar bu amaçla kullan›ld›¤›, kullan›m önce-sinde flifle diyafram›n›n antiseptik solüsyonla silinmedi¤i ve el hijyenine dikkat edilmedi¤i tespit edilmifltir. 19.02.2003 tarihinde kul-lan›lan SF fliflesi at›ld›¤› için kültür al›nmas› mümkün olmam›fl, gözlem gününde kullan›mda olan solüsyondan al›nan kültürde üremeolmam›flt›r. Antibiyotik duyarl›l›k paternleri ayn› olan üç K. oxytoca izolat›n›n AP-PCR ile tamamen ayn› band paternine sahip oldu¤u gös-terilmifltir.

Tart›flma: Hastalar aras›ndaki tek ortak nokta MRA tetkiki oldu¤u için bakteremilerin bu ifllemle iliflkili oldu¤u ve muhtemelen SFsolüsyonunun uygunsuz multidoz kullan›m›ndan kaynakland›¤› düflünülmüfltür. Multidoz kullan›m sonland›r›lm›fl, personele aseptiktekni¤in önemi ve el hijyeni konusunda e¤itim verilmifltir.

Yeflim Çetinkaya fiardan*, P›nar Zarakolu1, Belgin Altun1, Aycan Y›ld›r›m1, Gönül Y›ld›r›m1, Hülya fiahin2, Hümeyra Bostanc›1, Gülflen Hasçelik2, Serhat Ünal1

*,1 Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal›, ‹nfeksiyon Hastal›klar› Ünitesi, 2 Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi,Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

MRA (Manyetik Rezonans Anjiyografi) ‹liflkiliKlebsiella oxytoca Bakteremilerinin ‹ncelenmesi

P02

4 Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 2004; 8: Ek 2

Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 2004; 8: Ek 2Hastane İnfeksiyonları

Girifl: Hastane infeksiyonlar›n›n sürveyans› s›ras›nda Nisan 2003'de Eriflkin Hastanesi Beyin Cerrahisi Yo¤un Bak›m Ünitesi'nde nozokomiyalmenenjit (NM) olgular›n›n say›s›nda art›fl oldu¤undan flüphelenilmifltir.

Amaç: Bir nozokomiyal menenjit salg›n› ihtimalinin araflt›r›lmas›.Yöntem: Sürveyans kay›tlar›ndan 2002 y›l› içinde ayn› ünitede nozokomiyal menenjit tan›s› konulan hastalar›n say›s› araflt›r›lm›fl ve 1 Ocak-20

Nisan 2003 dönemi ile karfl›laflt›r›lm›flt›r. NM tan›s›, CDC kriterlerine göre konulmufltur. 2003 y›l› içinde NM tan›s› konulan hastalar›n özelliklerinitoplu olarak gösteren bir liste haz›rlanm›flt›r (Tablo 1).

Sonuçlar: 2002 y›l›nda toplam 14 hastaya nozokomiyal menenjit tan›s› konuldu¤u, 2003 y›l›n›n ilk dört ay› için ise bu say›n›n 8 oldu¤u sap-tanm›flt›r. Bu iki döneme ait NM h›zlar› s›ras› ile %2.5 ve %5.3 olarak hesaplanm›fl, aradaki fark istatistiksel olarak anlaml› oldu¤u için bunun bir salg›noldu¤una karar verilmifltir. Hasta listesi gözden geçirildi¤inde en dikkat çekici özelli¤in sekiz hastadan yedisine eksternal ventriküler drenaj (EVD)kateteri tak›lmas› oldu¤u görülmüfltür (Tablo 1). EVD kateteri tak›lmas› ile ilgili uygulamalar gözden geçirilmifl, hekim ve hemflirelerle yap›langörüflmelerde hastanenin t›bbi malzeme deposunda EVD kateter kalmad›¤› ve 2003 y›l› Bütçe Uygulama Talimat›’na göre hasta üzerine reçete edile-meyecek malzemeler aras›nda yer ald›¤› düflünüldü¤ü için bu amaçla steril olmayan beslenme tüplerinin kullan›ld›¤› ö¤renilmifltir.

Tart›flma: EVD kateteri yerine steril olmayan malzeme kullan›lmas›ndan kaynakland›¤› düflünülen bu salg›n›n saptanmas›n› takiben hastanedeilgili malzemenin hastanede sürekli olarak bulundurulmas› konusunda giriflimde bulunulmufl, beslenme tüplerinin bu amaçla kullan›m›sonland›r›lm›fl ve kritik malzemelerin steril olarak kullan›lmas›n›n önemi konusunda e¤itim verilmifltir. ‹nceleme sonuçlar› ilgili Anabilim Dal›'na veHastane ‹daresi'ne bir rapor halinde sunulmufltur.

Bir Nozokomiyal Menenjit Salg›n›n›n ‹ncelenmesi P03

Gamze Gülfidan*, Hasan A¤›n1, F. Yüce Ayhan1, Yelda Sorguç1, Nevbahar Yaflar1, Demet Can1, Gökmen Bilgili1, Mustafa Bak1

*,1 Dr. Behçet Uz Çocuk Hastal›klar› ve Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi

Yenido¤an Klini¤inde Ortaya Ç›kanHastane Kökenli Bir Salmonella Epidemisi

P04

Nisan 2002 döneminde Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Yenido¤an ve Prematüre kliniklerinde hastane enfeksiyonu olarak tan›mlanan bir Salmo-nella epidemisi gözlenmifltir. Enfeksiyon kontrol önlemleri ile enfeksiyon ortadan kald›r›lm›fl ancak Ocak 2003, Mart 2003, Eylül 2003 dönemle-

rinde 3 kez daha ayn› kliniklerde Salmonella epidemisi ortaya ç›km›flt›r. Epidemiler sonras›nda al›nan önlemler ile epidemiler aras›nda sessiz dönem-ler yaflanmas›na karfl›n sorunun tam olarak çözülemedi¤i düflüncesiyle enfeksiyon kontrol komitesi yenido¤an ve prematüre kliniklerinin kapat›lma-s›na karar vermifltir. Tedavisi tamamlanan hastalar taburcu edilmifl, yeni hasta kabul edilmeyerek klinikler yedi gün süreyle kapat›lm›flt›r. Klinikle-rin kapal› kald›¤› süre boyunca klini¤in ve araç gerecin dezenfeksiyonu sa¤lanm›fl, klinik çal›flanlar›n›n portör taramalar› yap›lm›fl, el hijyeni konusun-da klinik çal›flanlar›na yönelik e¤itimler güncellenerek artt›r›lm›fl, el dezenfeksiyonu için varolan donan›m güncellenerek artt›r›lm›flt›r. Tüm bu ön-lemlerin ard›ndan klinikler yeniden hizmete aç›lm›flt›r.

Ancak yaklafl›k 45 gün sonra ishal yak›nmas› ile yenido¤an klini¤ine yat›r›lan bir olgunun d›flk› kültüründe Salmonella üremesi saptand›. ‹zleyengünlerde ayn› klinikte baflka nedenlerle tedavi gören 7 bebekte daha ishal bafllad› ve tümünün d›flk› kültürlerinde ve bir bebe¤in hem d›flk› hemkan kültüründe Salmonella üremesi saptand›. Etkenin mikrobiyolojik tan›mlanmas› biyokimyasal (API 20E system, Bio-Merieux, Fransa) ve serolojikolarak polivalan ve spesifik Salmonella antiserumlar› ile (Refik Saydam H›fz›ss›hha Enstitüsü, Ankara) yap›ld›. Tüm izolatlar Salmonella typhimurium ola-rak tan›mland›. Kirby Bauer disk diffuzyon yöntemi ile yap›lan antibiyotik duyarl›l›k testlerinde tüm kökenlerin Meropenem, Trimetoprim-Sulfame-toksazol d›fl›nda tüm beta laktam antibiyotikler, beta-laktamaz inhibitörleri ve aminoglikozitlere dirençli oldu¤u gözlendi. Olgulara intravenöz Me-ropenem veya oral Trimetoprim-Sulfametoksazol tedavisi uyguland›. Epidemi olgular›n tedavisi ve enfeksiyon kontrol önlemlerinin s›k› tutulmas›ile 8 olgu ile s›n›rl› kalarak sonland›r›ld›.

Bu deneyim özellikle yenido¤an kliniklerinde Salmonella’n›n ciddi ve kontrolü zor bir hastane enfeksiyon etkeni oldu¤unu göstermesi ve çokludirenç gösteren Salmonella kökenlerinin varl›¤›na iflaret etmesi aç›s›ndan ilginçtir.

Tablo 1. Nozokomiyal Menenjit Tan›s› Konulan Hastalar›n Listesi (1 Ocak-31 Mart 2003)

Hasta/Doktor Ekibi Tan› Giriflim Giriflim Tarihi NM Tan›s› BOS KültürüME/Ekip 1 ‹ntrakraniyal kitle (‹KK) Kraniotomi 02.01.2003 06.01.2003 MRSASfi/Ekip 2 Anevrizma Embolizasyon/ EVD 20.01.2003/24.01.2003 02.02.2003 MRSE

kateteri tak›lmas›Mfi/Ekip 3 Arteriyovenöz AVM eksizyonu/ EVD 22.01.2003/03.02.2003 06.02.2003 Pseudomonas

malformasyon (AVM) kateteri tak›lmas› aeruginosaMA/Ekip 4 ‹KK Kraniotomi/EVD 31.02.2003/04.02.2003 08.02.2003 MRSE

kateteri tak›lmas›MÖ/Ekip 2 Anevrizma Embolizasyon/EVD 20.02.2003/28.02.2003 05.03.2003 Üreme yok

kateteri tak›lmas›MB/Ekip 3 Subaraknoid kanama Embolizasyon/EVD 01.03.2003/01.03.2003 10.03.2003 Üreme yok

kateteri tak›lmas›/EVD kateteri tak›lmas›/ EVD kateteri tak›lmas›

BÇ/Ekip 1 AVM AVM eksizyonu/EVD 10.03.2003/14.03.2003 24.03.2003 Nonalbicanskateteri tak›lmas› Candida

NÇ/Ekip 4 Anevrizma Embolizasyon/EVD 14.03.2003/15.03.2003 29.03.2003 MRSEkateteri tak›lmas›

•

Yeflim Çetinkaya fiardan*, Aycan Y›ld›r›m1, Gönül Y›ld›r›m1, Hümeyra Bostanc›1, Hülya fiahin1, Serhat Ünal1

*,1 Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal›, ‹nfeksiyon Hastal›klar› Ünitesi



Vankomisine dirençli enterokoklarla (VRE) ilgili olarak 2000 y›l›ndan itibaren hastanemizde yürüttü-¤ümüz sürveyans çal›flmalar›nda, tarama amaçl› al›nan rektal sürüntü kültürlerinde VRE sufluna rast-

lanmazken, ilk olarak yo¤un bak›m ünitesinde uzun süredir izlenmekte olan bir hastada, daha sonra pe-diatri servisinde farkl› zamanlarda iki hastada VRE suflu izole edildi. VRE izole edilen ilk vaka, kroniklenfositer lösemi, diabet, konjestif kalp yetmezli¤i zemininde geliflen akci¤er infeksiyonu ve ampiyemtan›lar› ile mekanik ventilasyon deste¤i amaçl› yo¤un bak›m ünitesine devredilen 68 yafl›nda erkek has-ta idi. ‹zleminin üçüncü ay›nda teikoplanin tedavisi alt›nda iken, idrar kültüründe vankomisine dirençliEnterococcus faecium üremesi saptand›. Takip eden dönemde pediatri servisinde AML tan›s› ile izlenmek-te olan 16 yafl›nda bir hastada ve bu vakadan 4 ay sonra yine pediatri servisinde 7 yafl›nda kronik böb-rek yetmezli¤i sebebi ile periton dializi alt›nda izlenen bir hastadan al›nan kan kültüründe vankomisindirençli E. faecalis izolasyonu saptand›. Hastalar izole edilerek, HICPAC önerileri do¤rultusunda tarama-lar yap›ld› çevre kültürleri al›nd›. Her üç vakada da, efl zamanl› di¤er hastalarda ve personelde yap›lantaramada VRE izolasyonu saptanmad›. Ancak son hastan›n cildinde ve çevre sürüntü kültürlerinde deVRE izole edildi. ‹zole edilen sufllardan birinin Hacettepe T›p Fakültesi’nde di¤er ikisinin kendi hasta-nemizde yap›lan PCR analizi ile Van A genotipinde oldu¤u gösterildi. Her üç suflta, vankomisin, teikop-lanin, yüksek düzey gentamisin ve streptomisin dirençli idi.

Sonuç olarak, ülkemizde ilk olarak 1998 y›l›nda izole edilmifl olan VRE sufllar› ile geliflen infeksiyon-lar hastanemizde de ortaya konmufl olup, infeksiyon kontrol önlemleri ile yay›l›m›n önüne geçilmesisa¤lanm›flt›r. Ancak bu sufllarla infeksiyonlar›n ortaya ç›kt›¤› bir boyutta hastanemiz için glikopeptid vesefalosporin kullan›m›ndaki k›s›tlaman›n önemi tart›fl›lmaz olmufltur.

Rahmet Çaylan*, Müge Üstünak›n1, Saniye Y›ld›r›m2, Nefle Kakl›kkaya3, Yeflim Çetinkaya fiardan4, P›nar Zarakolu4, Kemalettin Ayd›n1, ‹ftihar Köksal1

*,1 KTÜ T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2 KTÜ T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Kontrol Hemfliresi, 3 KTÜ T›p

Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 4 Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› Ünitesi

KTÜ T›p Fakültesi HastanesindeVankomisine Dirençli Enterokok ‹zolasyonlar›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P05

Gamze Gülfidan*, F. Yüce Ayhan1, Aytaç Kark›ner1, Nevbahar Yaflar1, Günyüz Temir1

*,1 Dr. Behçet Uz Çocuk Hastal›klar› ve Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi

Nozokomiyal Bir Salg›n Etkeni OlarakSerratia marcescens

P06

Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Mikrobiyoloji laboratuvar›nda k›sa bir zaman aral›¤› (11 gün) içindeÇocuk Cerrahisi Klini¤inde sa¤alt›m gören dört hastada ve Yenido¤an Klini¤i Yo¤un Bak›m birim-

inde sa¤alt›m gören bir hastada Serratia marcescens üremesi saptand›. Ayn› etkenin farkl› hastalarda ardar-da üremesi nedeniyle olgular›n hastane enfeksiyonu olabilece¤i düflünüldü. Yap›lan sürveyansçal›flmas›nda indeks olgunun ampiyem nedeniyle hastaneye yat›r›lan ve yat›fl›ndan 5 gün sonra torakstüp içi sürüntü örne¤inde Serratia marcescens üreyen bir hasta oldu¤u saptand›. ‹ndeks olgunun k›sa birsüre önce bir üniversite hastanesinde gastroözofajial reflü nedeniyle opere edildi¤i ve hastaneye yat›flesnas›nda ampiyeminin varoldu¤u, daha sonra da bat›n içi apse geliflimi oldu¤u gözlendi. Di¤er olgu-lar›n klinikte indeks olguya kullan›lan aspiratörün kullan›lmas›yla ortaya ç›kt›¤› anlafl›ld›. Yenido¤anklini¤inde pnömotoraks nedeniyle izlenen hastan›n da toraks tüpü tak›lmas› amac›yla bir gün süreylecerrahi klini¤inde yatt›¤› saptand›. Enfeksiyon kontrol önlemleri ile enfeksiyonun yay›l›m› önlendi. Buolgular d›fl›nda baflka bir hastada Serratia marcescens üremesi saptanmad›.

•



Girifl: Pseudomonas ve Acinetobacter türleri çeflitli direnç mekanizmalar› ile farkl› gruptan pek çok antibiyoti¤e karfl› kolayca direnç gelifltiren bakterilerdir.

Amaç: Bu çal›flma hastanemizdeki Pseudomonas ve Acinetobacter türlerinin antibiyotik direnç paternini tespit etmek ve bunun ›fl›¤›nda yo¤un bak›m-lar, yan›k ünitesi ve febril nötropenik hastalar›m›zda geliflen infeksiyonlarda ampirik antibiyotik tedavi politikalar›m›z› belirlemek amac› ile yap›lm›flt›r.

Materyal ve Metod: 2003 y›l›nda prospektif ve aktif sürveyans (hasta bafl› ve laboratuvar) yöntemi ile hastane infeksiyonu tan›s› konulan hastalar›nkan, santral venöz kateter, idrar, yara yeri ve trakeal aspirat kültürlerinden izole edilen 58 Pseudomonas ve 40 Acinetobacter suflu çal›flmaya al›nd›. Bakterile-rin identifikasyonu konvansiyonel yöntemlerle yap›ld›. ‹zole edilen sufllar›n çeflitli antibiyotiklere duyarl›l›klar› disk difüzyon yöntemi ile araflt›r›ld›.

Bulgular: Ellisekiz Pseudomonas suflunun %43’ü (n= 25) üriner sistem infeksiyonu etkeni, %25’i (n= 14) bakteriyemi etkeni, %15’i (n= 9) cerrahi ya-ra infeksiyonu etkeni, %12’si (n= 7) solunum sistemi infeksiyonu etkeni, %5’i (n= 3) kateter infeksiyonu etkeni olarak saptand›. K›rk Acinetobacter su-flunun %37’si (n= 15) cerrahi yaradan, %35’i (n= 14) bakteriyemiden, %13’ü (n= 5) kateter infeksiyonundan, %10’u (n= 4) üriner sistem infeksiyonun-dan, %5’i (n= 2) solunum sistemi infeksiyonundan izole edildi. P. aeruginosa ve Acinetobacter antibiyotik duyarl›l›k yüzdeleri Tablo 1’de verilmifltir. Ça-l›flma sonucuna göre P. aeruginosa için piperasilin-tazobaktam ve imipenem, Acinetobacter kökenleri içinse imipenem ve meropenem en duyarl› anti-biyotikler olarak saptanm›flt›r.

Sonuç: Her hastane antibiyotik ampirik tedavi yaklafl›mlar› gelifltirirken, hastane infeksiyon etkenleri aras›nda ön s›ralarda yer alan Pseudomonasve Acinetobacter türlerinin antibiyotik direnç paternlerini de göz önünde bulundurulmal› ve y›llar içindeki de¤iflimleri izlemelidir.

Amaç: 2002-2003 y›llar›nda postoperatif geliflen ampiyemlerin etkenleri ile antibiyotik duyarl›l›klar›n› belirlemek ve uygulanan antibiyotiklerinantibiyogram ile uyumunu araflt›rmakt›r.

Yöntem: AÜTF Hastaneleri’nde hastane infeksiyonlar›, ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi (‹KK)’nin laboratuvara ve klinik gözleme dayal›, aktif, pros-pektif sürveyans çal›flmalar› ile izlenmektedir. Ampiyem tan›s›, “Centers for Disease Control and Prevention” kriterlerine göre "organ/boflluk cerrahialan infeksiyonu" kategorisinde yap›lm›flt›r.

Bulgular: 2002 y›l›nda 24, 2003 y›l›nda 36 hastada ampiyem geliflmifl ve s›ras›yla 44 ve 60 etken tan›mlanm›flt›r. Her iki y›lda da %5 oran›nda fungusizole edilmifltir. Gram pozitif ve negatif bakterilerin oran›, 2002 y›l›nda %45 ve %50 iken, 2003 y›l›nda %62 ve %33 olarak saptanm›flt›r. En çok dikkati çe-ken bulgu, gram pozitif bakterilerin oran›n›n %45’ten %62’ye yükselmesidir. Ancak stafilokoklar›n oran›n›n iki y›l aras›nda önemli bir de¤ifliklik göster-memesi (%39‘a %42); fark›n esas olarak enterokok ve pnömokoklardan kaynaklanmas› (%11’e %20), rasyonel tedavinin en önemli dayana¤›n›n kültür so-nuçlar› oldu¤unu ortaya koymufltur. Gram negatif bakterilerin antibiyotik duyarl›l›¤› incelendi¤inde, 2002 y›l›nda amikasin ve piperasilin/tazobaktam›netkili oldu¤u; imipenemin kabul edilebilir bir direnç oran› oldu¤u; ancak siprofloksasin ve sefepimin duyarl›l›k sonuçlar›na göre kullan›labilece¤i görül-müfltür. 2003 sonuçlar› ise, tüm antibiyotiklerin mutlaka duyarl›l›k sonuçlar› bilinerek kullan›lmas› gerekti¤ini göstermifltir. Siprofloksasine direnç oran›de¤iflmemekle birlikte, 2003 y›l›nda önemli say›da hastada kullan›lm›fl olmas›, duyarl›l›¤›n yak›ndan izlenmesi gere¤ini ortaya ç›karm›flt›r.

Sonuç: Antibiyotik tedavisi irdelendi¤inde, gram negatif etkenlere yönelik antibiyotik kullan›m›n›n 2003 y›l›nda 2002’ye göre -istenen düzeydeolmamakla birlikte- daha rasyonel oldu¤u; glikopeptidlerin ise her iki y›lda da do¤ru olarak kullan›ld›¤› aç›kça görülmektedir. Bu durum, ‹KK’nin Gö-¤üs Cerrahi Klini¤i’nin dikkatini hastane infeksiyonlar›na ve infeksiyon kontrol uygulamalar›na çekmesinin yan› s›ra ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve KlinikBakteriyoloji Anabilim Dal›’n›n son y›llarda etkin flekilde yürüttü¤ü konsültasyonlar›n yans›mas›d›r. Gö¤üs Cerrahi Klini¤i, hastane infeksiyonlar›naak›lc› yaklafl›m›n›n yan› s›ra, ‹KK ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Klini¤i ile yapt›¤› etkin iflbirli¤iyle cerrahi klinikler içinde örnek durumdad›r.

Yusuf Ziya Demiro¤lu*, Tuba Turunç1, Hikmet Uncu1, Hande Arslan2

* Baflkent Üniversitesi Adana Uygulama ve Araflt›rma Merkezi, 1 Baflkent Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve

Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, Adana, 2 Baflkent Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, Ankara

Hastane Kaynakl› ‹nfeksiyonlardan‹zole Edilen Pseudomonas ve Acinetobacter Türlerinin

Antibiyotik Duyarl›l›klar›n›n De¤erlendirilmesi

P07

•

Tablo 1. Pseudomonas ve Acinetobacter Sufllar›n›n Çeflitli Antibiyotiklere Duyarl›l›¤›.

Pseudomonas AcinetobacterDuyarl› %, (n) Dirençli %, (n) Duyarl› %, (n) Dirençli %, (n)

‹mipenem 84 (48) 16 (9) 95 (37) 5 (2)Meropenem 67 (35) 23 (17) 97 (38) 3 (1)Piperasilin-tazobaktam 85 (46) 15 (8) 38 (11) 62 (18)Sefoperazon-sulbaktam 42 (21) 58 (28) 32 (9) 68 (28)Sefepim 55 (31) 45 (25) 52 (21) 48 (19)Seftazidim 46 (23) 54 (27) 27 (10) 73 (27)Siprofloksasin 80 (39) 20 (10) 28 (10) 72 (25)Amikasin 60 (35) 40 (23) 38 (15) 62 (25)

Sevilay Kiraz*, Serpil Lale1, ‹lkay Erbektafl1, Tekmile Köse1, ‹ffet Palab›y›ko¤lu1, Emin Tekeli1,Fügen Çokça1, Özay Akan1, Necmettin Ünal1

*,1 Ankara Üniversitesi T›p Fakültesi, Hastaneleri ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi

Postoperatif Ampiyem Tedavisinde UygulananAntibiyotiklerin Antibiyogram ile Uyumu

P08



Acinetobacter ve Pseudomonas sufllar›, yo¤un bak›m birimlerinde s›kl›kla rastlanan ve antibiyotik direnç-leri nedeniyle ciddi sorunlar oluflturan bakterilerdir. Bu çal›flmada yo¤un bak›m ünitemizdeki hasta-

lardan izole edilen Acinetobacter ve Pseudomonas cinsi bakterilerin antibiyotik duyarl›l›klar›ndaki 5 y›ll›k de-¤iflimi araflt›rmak amac›yla 1998 ve 2003 y›l›nda izole edilen sufllar›n antibiyotik duyarl›l›klar› karfl›laflt›-r›ld›. 1998 y›l›nda 56 Pseudomonas, 24 Acinetobacter, 2003 y›l›nda 42 Pseudomonas, 46 Acinetobacter suflu; 110 tra-keal aspirat, 26 idrar, 16 kan, 7 yara sürüntüsü, 7 kulak ak›nt›s›, 1 BOS ve 1 bronkoalveoler lavaj s›v›s› ma-teryalinden izole edilmifltir.

1998 ve 2003 y›llar›nda izole edilen Acinetobacter ve Pseudomonas sufllar›n›n antibiyotik duyarl›l›klar›karfl›laflt›r›ld›¤›nda Pseudomonas sufllar›n›n amikasine direnç oran› d›fl›ndaki her iki suflun tüm antibiyotik-lere direnç oranlar›nda art›fl saptanmas›na karfl›n y›llar aras›ndaki fark istatistiksel olarak anlaml› bulun-mam›flt›r (p≥ 0.05).

Nur Efe ‹ris*, Gül Çetmeli1, Funda fiimflek1, Elvin Dinç1, Murat Ersöz1, Taner Y›ld›rmak1

*,1 SSK Okmeydan› Hastanesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i

Yo¤un Bak›m Ünitemizden ‹zole Edilen Non-FermentatifGram Negatif Bakterilerin Antibiyotik Duyarl›l›klar›ndaki5 Y›ll›k De¤iflim

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P09

Yo¤un Bak›m Ünitesinde Yatan Hastalardan ‹zole EdilenGram Negatif Bakterilerin Antibiyotik Duyarl›l›klar› veGSBL Oluflturma Oranlar›

P10

•

Direnç oranlar› (%)

‹mipenem Seftazidim Siprofl. Pip.-Tazo. Amikasin Gentamisin

Pseudomonas spp. 1998 n: 56 20 42 40 40 30 732003 n: 42 28 50 43 43 30 79

Acinetobacter spp. 1998 n: 24 20 72 63 48 45 832003 n: 46 30 92 85 59 50 89

Yo¤un bak›m üniteleri hastanelerde dirençli bakterilerin en fazla bulundu¤u ortamlard›r. Çal›flma-m›zda 2003 y›l›nda yo¤un bak›m ünitemizde izole edilen Gram negatif bakterilerin antibiyotik du-

yarl›l›k sonuçlar› ve GSBL oluflturma s›kl›klar› retrospektif olarak araflt›r›ld›. Çal›flmaya toplam 109 suflal›nd›. Acinetobacter spp. %42, Pseudomonas spp. %38, Klebsiella pneumoniae %9, E. coli %6.3, Enterobacter clo-acae %1.8, Enterobacter aerogenes %0.9, Serratia spp. %0.9 oran›nda izole edildi. Bakteriler en s›k trakealaspirat (%60) ve kandan (%16) izole edilmifltir. En etkili antibiyotikler; imipenem, meropenem, ami-kasin ve sefoperazon-sulbaktamd›r. Ayr›ca GSBL üretim oran› Klebsiella pneumoniae sufllar›nda %90, E.coli sufllar›nda ise %71 olarak saptanm›flt›r. Acinetobacter sufllar›nda GSBL aktivitesine rastlanmam›flt›r.

Nur Efe ‹ris*, Gül Çetmeli1, Funda fiimflek1, Elvin Dinç1, P›nar Kepekçi1, Taner Y›ld›rmak1

*,1 SSK Okmeydan› Hastanesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i



Yeliz Çetinkol*, Elif F›ç›ç›2, Mustafa Alt›ndifl1, Serap Dulgenbaki2, Orhan C. Aktepe1,Zafer Çetinkaya1, ‹. Hakk› Çiftçi1, Muhsin Konuk2

*,1 Afyon Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2 Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Anabilim Dal›

Afyon Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi’nde s›k izole edilen baz› nozokomiyal bakteriyelpatojenlere (S. aureus, E. coli, P. aeruginosa, A. baumannii ve C. albicans) karfl› %10’luk povidon-iyot, %4’lük

klorheksidin glukonat, %2’lik gluteraldehit, %70’lik 2-propanol ve %1’lik oktenidin hidrokloridin etkinlik-leri Kalitatif Süspansiyon Testi ile araflt›r›lm›flt›r. Povidon-iyot (%1’lik) bu patojenlere karfl› etkisiz,%70’lik 2-propanolun C. albicans, P. aeruginosa ve A. baumannii sufllar›n›n tamam›na etkili oldu¤u gözlenmifl-tir. Buna karfl›n %70’lik 2-propanolün S. aureus sufllar›na en erken 30. dakikada, E. coli sufllar›na ise 10. da-kikada etkili oldu¤u saptanm›flt›r. Bu iki dezenfektan›n %25, %10 ve %1’lik dilüsyonlar› da etkisiz bulun-mufltur. Oktenidin hidrokloridin %1 ve %0.1’lik konsantrasyonlar›n›n tüm sufllara etkisiz oldu¤u, P. aeru-ginosa’ya ise %25’lik konsantrasyonunun da etkili olmad›¤› saptanm›flt›r. Sonuçta klorheksidin glukonatve gluteraldehitin bu patojenlere karfl› en etkin dezenfektanlar oldu¤u saptanm›flt›r.

Yayg›n Kullan›lan Dezenfektanlar›nNozokomiyal Patojenlere Etkinlikleri

P11

Zeynep fienses*, Levent Görenek1, Mehmet Baysallar1, Abdullah K›l›ç1, Bülent A. Beflirbellio¤lu1,Levent Do¤anc›1, Alaaddin Pahsa1

*,1 GATA Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi

Seftazidim gibi üçüncü kuflak sefalosporinlerin t›bb›n hizmetine girmesi ve özellikle hastanelerde yo-¤un olarak kullan›lmalar› sonucunda ortaya ç›kan genifllemifl spektrumlu beta laktamaz (extended-

spectrum beta-lactamase = ESBL) üretimi ilk kez 1983 y›l›nda saptanm›fl ve plazmid arac›l›¤›yla bakte-riler aras›nda kolayl›kla aktar›labildi¤i için h›zla yay›lm›flt›r. Rutin antibiyogram testleri ile tespit edile-meyen ESBL özelli¤i, belki de daha fazla bakteri taraf›ndan tafl›nmakta ve özellikle hastanede yatanhastalar›n tedavi baflar›s›zl›klar›n›n önemli nedenlerinden birini oluflturmaktad›r.

Çal›flmam›zda, hastanemizde yatan hastalar›n çeflitli örneklerinden izole edilen, 297 ESBL pozitifbakterinin 70 tanesinin (%23.6) hastane infeksiyon etkeni oldu¤u gösterildi. Bakterilerin ESBL pozitiflik-leri 2002-NCCLS kriterlerine göre seftazidim-klavulanik asit (30 mg/10 mg), sefotaksim-klavulanik asit (30mg/10 mg) diskleri (Oxoid-‹ngiltere) kullan›larak sinerji referans yöntemiyle saptand›. Hastane infeksi-yon etkeni ESBL pozitif olan 70 izolat›n 27’si Escherichia coli, 22’si Pseudomonas türü, 12’si Klebsiella türü, 7’siAcinetobacter türü, 1’i Enterobacter cloacae, 1’i Serratia marcescens olarak tan›mland›.

Sonuç olarak; hastanemizde ESBL pozitif hastane infeksiyon etkeni bakterilerin en büyük yüzdesiniEscherichia coli’nin oluflturdu¤u ve ikinci s›rada bu orana yak›n olarak Pseudomonas türlerinin yer ald›¤› be-lirlendi. Tedavide sorun olan ve olmaya devam edece¤i düflünülen ESBL pozitif bakterilerin oranlar›n›nciddiyetle takip edilip, ülkemizdeki di¤er verilerle de karfl›laflt›r›larak gelecekteki izolasyon oranlar›n›nizlenmesinin, yap›lacak di¤er araflt›rmalara ›fl›k tutaca¤› de¤erlendirilmektedir. ESBL üretiminin kolaycayay›larak artmas›n› önlemek için, rutin olarak antibiyogram testleri s›ras›nda saptanmas› ve elde edilenverilere göre uygun tedaviler planlanmas› gerekmektedir.

GATA Ankara E¤itim Hastanesi’nde2003 Y›l›nda Saptanan Hastane ‹nfeksiyon Etkeni

ESBL Pozitif Bakteriler

P12

•



Amaç: Bu çal›flmada TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi (TSKRBM)’nde 1 Ocak 2003-31 Aral›k 2003 tarihleriaras›nda yatarak tedavi gören hastalardan izole edilen nozokomiyal mikroorganizmalar ve çeflitli antibiyotiklereolan duyarl›l›klar›n›n bildirilmesi amaçlanm›flt›r.

Yöntem: Çal›flmada TSKRBM Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf›ndan mevcut hastane servislerinden ak-tif, prospektif ve hasta temelli sürveyans ile toplanan veriler SPSS 10.0 program› yard›m›yla de¤erlendirildi.

Bulgular: TSKRBM’de 2003 y›l›nda yatarak tedavi gören toplam 3966 hastadan 241’inde toplam 283 hastane in-feksiyonunda etken olarak 307 mikroorganizma izole edildi. Nozokomiyal infeksiyonlar›n 19’unda (%5.83) ise etkentan›mlanamad›. En s›k izole edilen mikroorganizma Escherichia coli (%40.49) olup bunu s›ras›yla Acinetobacter türleri(%12.27), Klebsiella pneumoniae (%11.05), Proteus türleri (%10.13), Pseudomonas türleri (%8.89), Staphylococcus aureus (%6.14)ve di¤erlerinin (%5.2) izledi¤i görüldü. Enterobacteriaceae’lar için 13, nonfermentatif Gram negatif basiller için 9 an-tibiyotik diski (Oxoid) ile disk difüzyon yöntemi kullan›larak antibiyotik duyarl›l›klar› araflt›r›ld›. Enterobacteriace-ae’lar›n en fazla piperasilin/tazobaktama (%100) ve amikasine (%96.26) en az ise ampisiline (%17.77) ve siprofloksa-sine (%32.08) duyarl› olduklar› tespit edildi. Nozokomiyal Staphylococcus aureus izolatlar›n›n ise %75’inin oksasiline di-rençli oldu¤u tespit edildi.

Sonuç: Merkezimizde yatan hastalar›n büyük bir k›sm›nda üriner kateter kullan›m› gerekti¤inden ve bak›mamuhtaç hasta populasyonu nedeniyle perirektal bölge bakterilerinin infeksiyon ve kolonizasyonda ön plana ç›kt›¤›ve bunlara karfl› en etkili antibiyotiklerin piperasilin/tazobaktam ve amikasin oldu¤u görülmektedir.

Kenan fiener*, Tu¤ba Bozkurt1, Selim K›l›ç2, Bilge Y›lmaz1, Tunçer Haznedaro¤lu3, fiükrü Gündüz1

*,1 TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi, 2 GATA Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›, Epidemiyoloji Bilim Dal›, 3 GATA Haydarpafla E¤itim Hastanesi

TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi’nde2003 Y›l›nda ‹zole Edilen Nozokomiyal Etkenler veAntibiyotik Duyarl›l›klar›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P13

Amaç: Bu çal›flmada TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi (TSKRBM)’nde 1 Ocak 2001-31 Aral›k 2003 tarihleri ara-s›ndaki üç y›ll›k süre içinde yatarak tedavi gören hastalardan izole edilen nozokomiyal mikroorganizmalar ve çeflitli an-tibiyotiklere olan duyarl›l›klar›n›n karfl›laflt›r›lmas› amaçlanm›flt›r.

Yöntem: Çal›flmada TSKRBM Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf›ndan mevcut hastane servislerinden aktif,prospektif ve hasta temelli sürveyans ile toplanan üç y›ll›k veriler kullan›ld›.

Bulgular: TSKRBM’de 2001, 2002 ve 2003 y›llar›nda nozokomiyal infeksiyonlu hastalardan en s›k nozokomiyal etkenolarak her y›l Escherichia coli [y›llara göre s›ras›yla %29.54 (n: 104); %33.41 (n: 153); %40.49 (n: 132)] baflta olmak üzere Gramnegatif basiller izole edildi. Gram pozitif bakteriler aras›nda en s›kl›kla Staphylococcus aureus’lar›n y›llara göre s›ras›yla%13.06 (n: 46); %12.45 (n: 57) ve %6.14 (n: 20) oranlar›nda izole edildi¤i görüldü. ‹zole edilen bakterilerin antibiyotik du-yarl›l›klar› ticari antibiyotik diskleri (Oxoid) kullan›larak disk difüzyon yöntemiyle araflt›r›ld›. Enterobacteriaceae’lar›ny›llara göre de¤iflmesine karfl›n en fazla piperasilin/tazobaktam ve imipeneme (Pseudomonas türleri hariç) yüksek duyar-l›l›k gösterdi¤i görüldü. 2002 y›l›nda bir önceki y›la göre Escherichia coli ve Klebsiella türlerinde seftriakson duyarl›l›¤›nda%10’dan fazla düflüfl oldu¤u görüldü. 2003 y›l›nda Klebsiella türlerinde seftriakson duyarl›l›¤› tekrar 2001 y›l›ndaki de¤e-re yak›n bulunurken Escherichia coli için duyarl›l›k 2002 y›l›na yak›n de¤erlerde bulundu. Son iki y›lda Escherichia coli izo-latlar›nda duyarl›l›k kayb› en fazla siprofloksasinde (%39.47) gözlendi. Pseudomonas türlerinde ise imipenem duyarl›l›¤›n-da %50.63, trimetoprim sulfametaksazol duyarl›l›¤›nda %39.91’lik bir düflüfl dikkati çekti.

Sonuç: Merkezimizde yatan hastalar›n büyük bir k›sm›n› bak›ma muhtaç hasta populasyonu oluflturdu¤undan peri-rektal bölge bakterilerinin infeksiyon ve kolonizasyonda ön plana ç›kt›¤› görülmektedir. Nozokomiyal etkenlerin anti-biyotiklere duyarl›l›klar› y›llara göre farkl›l›k göstermektedir.

Kenan fiener*, Abdullah K›l›ç2, Cengiz Han Aç›kel3, Berna K›z›lkaya4, Tu¤ba Bozkurt1, fiükrü Gündüz1

*,1 TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi, 2 GATA Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 3 GATA Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›,

Epidemiyoloji Bilim Dal›, 4 GATA Cerrahi Anabilim Dal›

Hastanemizde S›k Karfl›lafl›lan Nozokomiyal Etkenler veAntibiyotik Direnç Profilleri: Üç Y›ll›k VerilerinKarfl›laflt›r›lmas›

P14

•



Serap ‹skender*, Rahmet Çaylan1, Nurgün Sucu1, Gönülden Aktoz1, ‹ftihar Köksal1

*,1 Karadeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

Girifl: Ço¤ul dirençli gram negatif basillerin etken oldu¤u nozokomiyal infeksiyonlar son y›llarda önemli bir problem haline gel-mifltir. Bu patojenlerden Acinetobacter türleri, ciddi seyirli nozokomiyal infeksiyonlarda önemli bir rol oynamaktad›r. Yo¤un antibiyo-tik direnci göstermesi nedeniyle, merkezimizdeki sufllar›n duyarl›l›klar›n›n y›llar içindeki de¤ifliminin araflt›r›lmas› planlanm›flt›r.

Yöntem: Ocak 2000-Aral›k 2003 tarihleri aras›nda hastanemiz klinik mikrobiyoloji laboratuar›na gönderilen yatan hasta örnek-lerinden izole edilen Acinetobacter sufllar›n›n otomatize Sceptor paneli kullan›larak antibiyotik duyarl›l›klar› araflt›r›lm›flt›r. Elde edi-len duyarl›l›k sonuçlar› daha önce hastanemizde yap›lm›fl olan çal›flmalar›n sonuçlar› ile karfl›laflt›r›lm›flt›r.

Bulgular: Çal›flmam›z sonuçlar›nda Acinetobacter sufllar›n›n imipeneme %85, sefaperazon-sulbaktama %62, seftazidime %29, se-fotaksime %24, seftriaksona %16, sefaperazona %20, siprofloksasine %47, netilmisine %44, amikasine %52, gentamisine %36 oran›n-da duyarl› oldu¤u saptanm›flt›r.

Sonuç: Daha önceki iki çal›flmam›zda Acinetobacter sufllar›nda saptad›¤›m›z en yüksek duyarl›l›k oran› imipeneme ve tobrami-sine ait olmas›na ra¤men, bakteriye ba¤l› infeksiyonlar›n tedavisinde bu iki antibiyoti¤in a¤›rl›kl› olarak kullan›m›ndan yeni çal›fl-mam›zda her ikisinin de duyarl›l›¤›nda azalma oldu¤u saptanm›flt›r. Nozokomiyal infeksiyonlar›n empirik tedavisinde baflar›l› ola-bilmek için hastanedeki problem patojenin bilinmesi kadar, bu ajan›n antibiyotik duyarl›l›¤›n›n da bilinmesi ve bu duyarl›l›¤›n za-man içerisinde de¤ifliminin izlenmesi gerekmektedir.

Yatan Hasta Örneklerinden ‹zole EdilenAcinetobacter Sufllar›n›n Antibiyotik Duyarl›l›klar›n›n

Y›llar ‹çerisindeki De¤iflimi

P15

Kutbettin Demirda¤*, P›nar Yüce1, Mehmet Özden1, Affan Denk1, Ahmet Kalkan1, S. S›rr› K›l›ç1

*,1 F›rat Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

Bu çal›flmada, 1999-2003 y›llar› aras›n› kapsayan dönemde de¤iflik klinik örneklerden infeksiyon etkeni olarak izole edilen gramnegatif bakterilerin siprofloksasine direnci retrospektif olarak de¤erlendirilmifltir. Klinik örneklerden bakterilerin izolasyonu rutin mik-robiyolojik yöntemler ile yap›lm›flt›r. Antibiyotik duyarl›l›¤› NCCLS önerilerine uygun olarak disk diffüzyon yöntemi ile araflt›r›lm›flt›r.

Çal›flma kapsam›na al›nan 1600 suflun 418’inde (%26.1) siprofloksasin direnci saptanm›flt›r. ‹zole edilen sufllardaki siproflok-sasin direnci y›llara göre s›ras›yla %12.7, %14, %29.6, %27.5 ve %29.9 olarak saptanm›flt›r. ‹zole edilen hastane kökenli sufllar›n(n= 1300) %29.9’u dirençli iken, toplum kökenli sufllarda direnç oran› %9.6 idi. Hastane kökenli sufllarda y›llara göre direnç s›ras›y-la %16.2, %17, %33.6, %31.8 ve %32.2 iken toplum kökenli sufllarda s›ras›yla %3.5, %8.5, %10, %9.4 ve %13.2 olarak bulunmufltur. Ens›k direncin %37.9 ile Klebsiella spp.’de saptand›¤›, bunu s›ras›yla Acinetobacter spp. (%31.2), Escherichia coli (%30.2) ve Enterobacterspp.’nin (%25) izledi¤i saptand›.

Sonuç olarak; infeksiyon etkeni olarak izole edilen gram negatif bakterilerde siprofloksasin direncinde 2000-2001 y›llar› aras›ndabelirgin art›fl saptan›rken, 2001 y›l›ndan sonra direnç oranlar›nda y›llar aras›nda art›fl olmad›¤› saptanm›flt›r. Bu direnç oranlar›n›n has-tane kökenli sufllarda toplum kökenli sufllara göre yüksek oldu¤u ve en yüksek direncin Klebsiella spp.’de oldu¤u gözlenmifltir.

Gram Negatif Bakterilerde Siprofloksasin DirencininY›llara Göre De¤erlendirilmesi

P16

•

Acinetobacter Sufllar›n›n Duyarl›l›¤›n›n Önceki Y›llarda Yap›lan Çal›flma Sonuçlar›m›zla Karfl›laflt›r›lmas›.

1996 y›l›na ait 2000 y›l›na aitduyarl› Acinetobacter duyarl› Acinetobacter Çal›flmam›z sonuçlar›sufllar›n›n say›s› ve sufllar›n›n say›s› ve duyarl› sufl

Antibiyotikler oran› (n-%) oran› (n-%) say›s› (n-%) p

‹mipenem 151-95 - 1061-85 < 0.05

Sefoperazon sulbaktam 92-58 - 770-62 > 0.05

Siprofloksasin 75-47 - 583-47 > 0.05

Tobramisin - 43-81.2 812-65 < 0.05

Netilmisin 68-43 - 551-44 > 0.05

Amikasin 57-36 14-26.5 652-52 < 0.05

Gentamisin 43-27 19-35.9 452-36 > 0.05



Stafilokoklardaki antibiyotik direnci ve özellikle metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA) sufllar› ile ortayaç›kan epidemiler hastanelerde ciddi problemdir. Sepsisli hastalarda yeni tedavi rejimlerine ihtiyaç vard›r. Bu

deneysel çal›flma, geleneksel antibiyotik tedavisi üzerine G-CSF’nin etkisini araflt›rmak amac›yla planland›.

Deneysel sepsis, BALB-C türü farelerde, bir hastan›n kan kültüründen izole edilen MRSA suflu intraperitonealverilerek oluflturuldu. ‹nokulum dozu 6 x 10 9/mL olarak hesapland›. Fareler, 1. kontrol grubu, 2. G-CSF grubu, 3. an-tibiyotik grubu (alt gruplar›: Vankomisin 50 mg/kg ve vankomisin 25 mg/kg) ve 4. antibiyotik + G-CSF grubu (alt grup-lar›: Vankomisin 50 mg/kg + G-CSF ve vankomisin 25 mg/kg + G-CSF) olmak üzere dört gruba ayr›ld›. Kontrol grubu-na herhangi bir tedavi verilmedi. Tedavi gruplar›nda ise bakteri inokulasyonundan 6 saat sonra tedaviye baflland›.Vankomisin grubuna, 50 mg/kg veya 25 mg/kg vankomisin 12 saatte bir intraperitoneal olarak verildi. Antibiyotik te-davisine 7 gün devam edildi. G-CSF grubuna, 1000 ng/gün G-CSF 3 gün süre ile subkutanöz olarak verildi. Ölen fa-relerin otopsileri ölümden sonraki ilk bir saat içinde yap›ld›. Ölmeyen fareler yedinci günün sonunda servikal dis-lokasyon ile sakrifiye edildi ve otopsileri yap›ld›. Gruplarda, farelerin yaflam süreleri belirlendi, akci¤er, karaci¤er,kalp, dalak ve peritondan al›nan örneklerin kültürleri semikantitatif yöntemle yap›ld›. Koloni say›s› ve bu organla-r›n histopatolojik incelemesi de¤erlendirildi.

Çal›flmada 106 fare kullan›ld›. Kontrol grubu ile G-CSF grubu ve antibiyotik + G-CSF grubu ile antibiyotik grubukarfl›laflt›r›ld›¤›nda; hayatta kal›m süresi, organ kültürlerinde üreyen koloni say›s›, inflamasyon ve histopatolojikbulgular aç›s›ndan istatistiksel olarak anlaml› fark yoktu. Kontrol grubu ile antibiyotik grubu aras›nda; hayatta kal›msüresi, organ kültürlerinde üreyen koloni say›s›, inflamasyon ve histopatolojik bulgular aç›s›ndan istatistiksel olarakanlaml› fark vard›.

Sonuç olarak; farelerde oluflturulan deneysel MRSA sepsisinde, antibiyotik ile beraber G-CSF verilmesinin, an-tibiyotik tedavisine ek bir katk› sa¤lamad›¤› gözlendi. G-CSF ve glikopeptid antibiyotikler pahal› ilaçlard›r. Dolay›-s›yla MRSA infeksiyonlar›n›n önlenmesine yönelik infeksiyon kontrol tedbirlerinin art›r›lmas› daha ak›lc› bir yakla-fl›md›r.

Emine Alp*, Süveyda Gözüküçük1, Özlem Canöz1, Beyhan K›rmac›1, Mehmet Do¤anay1

*,1 Erciyes Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›

Deneysel Metisiline Dirençli Staphylococcus aureusSepsisinde Granulosit Koloni Stimule Edici Faktörün Etkisi:Yaflam Süresi, Bakteriyel Eradikasyon ve Histopatoloji

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P17

Hastanemizde antimikrobiklerin uygun endikasyonda kullan›l›p kullan›lmad›¤›n› araflt›rmak amac›yla bir günlükkesitsel araflt›rma yap›lm›flt›r. Çal›flman›n yap›ld›¤› günde yatan 649 hastadan 206’s›na (%32) antimikrobik uy-

guland›¤› saptanm›flt›r. Tedavide kullan›lan antibiyotiklerin %18’inin mikrobiyolojik olarak kan›tlanm›fl infeksiyonvarl›¤›nda, %82’sinin ampirik olarak baflland›¤› görülmüfltür. Ampirik tedavide uygunluk kriterleri olarak; infeksiyo-nun bölgesi, toplumsal ya da hastane kaynakl› oluflu, en fazla olas›l›kla etken olabilecek mikroorganizmalar, bafllan-g›çta kültür için örnek alma gibi faktörler göz önünde tutulmufltur. Olgular›n %46’s›nda antimikrobiklerin do¤ru kul-lan›lmad›¤› görülmüfltür. Uygunsuz kullan›m›n en s›k nedeni, örne¤e ulafl›labilecek infeksiyon varl›¤›nda, kültür ya-p›lmamas›d›r (%72). Profilakside antibiyotik seçimi, gereklili¤i, dozu, verilifl zaman› ve süresi, medikal ve cerrahiprofilaksi için ayr› ayr› de¤erlendirilmifltir. Medikal profilaksinin sekiz hastaya uyguland›¤› ve bunlar›n beflinin uy-gun olmad›¤› görülmüfltür. Cerrahi profilakside antibiyotik seçiminin %89 oran›nda do¤ru oldu¤u gözlenmifltir ancakbu grubun %51’inde profilaksi süresinin uzunlu¤u dolay›s›yla, genel profilaksi ilkelerine uygun olmad›¤› saptanm›fl-t›r. Sonuçta, hastanemizde genel olarak cerrahi profilakside antibiyotik seçiminin do¤ru, uygulama süresinin yanl›floldu¤u ve ampirik tedavi bafllan›rken bakteriyel kültür alma al›flkanl›¤›n›n yeterli düzeyde olmad›¤› gözlenmifltir.

Alpay Ar›*, Ayten Coflkuner1, Onur Özgenç1, Meltem Avc›1, Nefle ‹nan1, Neslihan Genç1, Gülflen Gülo¤lu1

*,1 SSK ‹zmir E¤itim Hastanesi

Bir E¤itim Hastanesinde Antibiyotik Kullan›m›naYönelik Kesitsel Araflt›rma

P18

•



Selim K›l›ç*, Bülent Ahmet Beflirbellio¤lu1, Aysun Ya¤c›1, Alaaddin Pahsa1, Levent Do¤anc›1, Mesut Pekcan1

*GATA Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›, 1GATA Hastane ‹nfeksiyonlar› Kontrol Komitesi

Amaç: Bu çal›flma, GATA Antibiyotik Kullan›m›n› Kontrol Alt Komitesi (AKKAK) taraf›ndan belirlenen ‘’Kontrolü Zorunlu Antibiyotik-ler’’e ait, kontrol uygulamas›ndan önceki (1999 y›l›) ile sonraki (2000, 2001, 2002 ve 2003 y›llar›) harcamalar›n karfl›laflt›r›lmas› amac›yla ya-p›lm›flt›r.

Yöntem: Harcama miktarlar›na ait mali veriler GATA klinik eczanesi kay›tlar›ndan elde edilmifltir. ’’Kontrolü Zorunlu Antibiyotikler’’grubunda; karbapenemler, parenteral kinolonlar, üçüncü ve dördüncü kuflak sefalosporinler, ikinci kuflak sefalosporinlerin parenteral form-lar›, glikopeptidler ile beta laktamaz inhibitörlü beta laktam antibiyotikler bulunmaktad›r.

Bulgular: Uygulama öncesi 1999 y›l›nda GATA’da yatan hastalarda söz konusu antibiyotiklerin maliyeti 2.957.599 $ iken, program›n uy-gulanmaya bafllanmas›yla bu maliyet (yatan hasta say›s›nda belirgin bir de¤ifliklik olmamas›na ra¤men); 2000 y›l›nda 1.988.291 $, 2001 y›-l›nda 1.049.832 $, 2002 y›l›nda 907.565 $ ve 2003 y›l›nda 812.748 $ olmufltur. Her y›l için 1999 y›l›ndaki harcama baz al›narak fark hesaplan-d›¤›nda, dört y›lda toplam 7.072.210 $ tasarruf sa¤land›¤› görülmektedir.

Söz konusu antibiyotiklerin yatan hasta bafl›na maliyetleri hesapland›¤›nda ise; 1999 y›l› için 83 $, 2000 y›l› için 56 $, 2001 y›l› için 29 $,2002 y›l› için 25 $ ve 2003 y›l› için 22 $ oldu¤u görülmektedir.

Sonuç: Tutarl› ve kararl› bir flekilde yap›lan antibiyotik kontrolü uygulamalar›, di¤er olumlu sonuçlar› yan›nda maliyet yönünden deson derece olumlu sonuçlar do¤urabilmektedir.

GATA’da Antibiyotik Kullan›m›n› KontrolUygulamalar›n›n Dört Y›ll›k Mali Sonuçlar›

P19

Özlem Dikmen*, Emine Kuru ‹nci1, Sedef Karaman Özbal›kç›1, Funda Timurkaynak1, Hande Arslan1

* Baflkent Üniversitesi Hastanesi, 1 Baflkent Üniversitesi T›p Fakültesi

Antibiyotikler, modern t›bb›n önemli tedavi araçlar›ndan olup, dünyada en yayg›n kullan›lan ilaçlar aras›nda yer almaktad›r. An-tibiyotiklerin gereksiz ve irrasyonel kullan›m›, dirençli mikroorganizmalarla oluflan nosokomiyal infeksiyonlar, yan etki ve ma-

liyet gibi ciddi sorunlar› da beraberinde getirmektedir.

Bu nedenle ‘‘Hastanemizde antibiyotikler do¤ru ve uygun kullan›l›yor mu?’’ sorusunu yan›tlamak için bu çal›flma planland›.Hastanemizde 18 fiubat 2004 tarihinde yo¤un bak›m ve servislerde yatmakta olan toplam 183 eriflkin hasta çal›flma kapsam›naal›nd›. Bu çal›flmada antibiyotik kullan›m prevalans› ve kullan›m flekilleri belirlendi. Hastalar›n her biri için antibiyotik kullan›m›-na iliflkin düzenlenmifl formlar dolduruldu. Formlarda hastalar›n yat›fl nedeni, yatt›¤› bölüm, kulland›¤› antibiyotikler ve kullan›l›flamaçlar› saptand›. Daha sonra infeksiyon hastal›klar› uzmanlar› kullan›m›; gerekli, gereksiz, muhtemelen gerekli olarak 3 bölüm-de de¤erlendirdi. Antibiyotik kullan›m› gerekli bulunan hastalarda ayr›ca tedavi uygunlu¤u de¤erlendirildi. Yüzellidördü (%84)servislerde ve 29’u (%16) yo¤un bak›mlarda takip edilmekte olan toplam 183 hastan›n 79’unun (%43) o gün antibiyotik tedavisi al-d›¤› belirlendi. Serviste yatan hastalar aras›nda antibiyotik kullan›m oran› %40, yo¤un bak›m hastalar›nda antibiyotik kullan›m ora-n› ise %60 idi. Toplam 79 antibiyoti¤in kullan›m amaçlar›na bak›ld›¤›nda %44 oran›nda proflaktik, %32 oran›nda ampirik ve %24 ora-n›nda mikrobiyolojik etkene yönelik oldu¤u tespit edildi.

Antibiyotiklerin kullan›m amaçlar›, gereklilik ve uygunluk durumu Tablo 1’de verilmifltir.

Çal›flmam›z›n sonucunda özellikle proflaksi uygulamas›nda gereksiz veya uygun olmayan antibiyotik kullan›m oran›n›n yüksekolmas› düflündürücü bulundu. ‹nfeksiyon konsültasyonu ile de¤erlendirilen hastalarda gereksiz veya uygunsuz antibiyotik kulla-n›m oran›n›n çok düflük ve konsültasyon ile de¤erlendirilmeyen hastalarda ise bu oran›n yüksek olmas› bir baflka önemli bulgu-dur. Gereksiz ve uygunsuz antibiyotik kullan›m›n›n önüne geçebilmek için antibiyotik kullan›m politikalar› gelifltirilmeli, yo¤une¤itim ve denetimler ile politikan›n iflleyifli sa¤lanmal›d›r. Di¤er bölümler gerekli ve uygun antibiyotik kullan›m› aç›s›ndan infek-siyon hastal›klar› konsültasyonu istenmesi konusunda ikna edilmelidir.

Baflkent Üniversitesi Hastanesi’ndeAntibiyotik Kullan›m Al›flkanl›klar›n›n De¤erlendirilmesi

P20

•

Tablo 1. Antibiyotiklerin Kullan›m Amaçlar›, Gereklilik ve Uygunluk Durumu.

Proflaksi 35 (%44) Ampirik kullan›m 25 (%32) Spesifik tedavi 19 (%24) Toplam 79

Gereksiz Kullan›m 7 (%20) 5 (%20) - 12 (%15)

Gerekli-Antibiyotik 6 (%17) 8 (%32) 2 (%11) 16 (%20)uygun de¤il

Gerekli-Antibiyotik uygun- 11 (%31.5) - - 11 (%14)Süre uygun de¤il

Gerekli-Antibiyotik uygun- 11 (%31.5) 12 (%48) 17 (%89) 40 (%51)Süre uygun

‹nfeksiyon hastal›klar› - 8 (%25) 16 (%84) 24 (%30)konsültasyonu istenenler



Amaç: Bu çal›flma hastanemiz eriflkin klinikleri ve yo¤un bak›m ünitelerinde yatmakta olan hastalar-da antibiyotik kullan›m oranlar›n› ve uygunlu¤unu belirlemek amac›yla yap›ld›.

Materyal ve metod: Hastanemiz eriflkin klinikleri ve yo¤un bak›m ünitelerinde yatmakta olan tümhastalar 12 fiubat 2004 tarihinde antibiyotik kullan›m› ve uygunlu¤u yönünden de¤erlendirildi. Çal›flmakapsam›na al›nan tüm hastalar bir kez ziyaret edildi ve antibiyotik tedavisi almakta olanlar için hekimve/veya medikal kay›tlardan al›nan bilgiler kaydedildi.

Bulgular: Çal›flmaya al›nan 422 hastaya ait antibiyotik kullan›m oranlar› ve de¤erlendirme sonuçlar›tabloda gösterilmifltir.

Tart›flma ve sonuç: Çal›flmam›z sonuçlar›na göre, antibiyotik kullan›m›n›n cerrahi kliniklerde yatanhastalarda daha fazla oldu¤u dikkat çekmektedir. Ayr›ca, ayn› grup hastalarda uygunsuz profilaksinedeniyle rasyonel olmayan antibiyotik kullan›m› daha s›kt›r. Hastane genelinde, ak›lc› antibiyotik kul-lan›m politikalar› gelifltirmek için, surveyans çal›flmalar›na önem verilmesi, sonuçlar›n de¤erlendirilme-si ve geri bildirim sonras› e¤itimlerin sürekli hale getirilerek antibiyotik kullan›m›nda yeterliiyilefltirmeler sa¤lanmas› gerekmektedir.

Funda Yetkin*, Yasemin Ersoy1, Yaflar Bay›nd›r1, Üner Kayabafl1, Ayfle Dinç But1, Mehmet F›rat1, Deniz Söker Talay1

*,1 ‹nönü Üniversitesi T›p Fakültesi, Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

‹nönü Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi’nde YatanHastalarda Antibiyotik Kullan›m›n›n De¤erlendirilmesi

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P21

Tablo. Antibiyotik Kullan›m›n›n De¤erlendirilmesi.

‹nfeksiyon hastal›klar›Antibiyotik kullan›m› konsültasyonu

EtkeneAntibiyotik Etkene yönelik Rasyonel

Hastalar kullanan Profilaksi Ampirik yönelik inceleme kullan›m A B C

Genel (%) 158 (37.4) 76 (48.1) 62 (39.2) 13 (8.2) 59 (37.3) 101 (63.9) 25 (15.8) 4 (2.5) 2 (1.2)(n= 422)

Cerrahi (%) 96 (49.4) 72 (75) 17 (17.7) 4 (4.1) 19 (19.7) 44 (45.8) 9 (9.3) 2 (2.1) 1 (1.0)(n= 194)

Dahili (%) 62 (27.1) 4 (6.4) 45 (72.5) 9 (14.5) 40 (64.5) 57 (91.9) 16 (25.8) 2 (3.2) 1 (1.6)(n= 228)

A: ‹nfeksiyon hastal›klar› önerisi ile antibiyotik bafllanmas›, B: Bafllanan antibiyotiklere yan›t al›namamas› nedeniyle infeksiyon hastal›klar› konsültasyonu isten-

mesi, C: ‹nfeksiyon hastal›klar› onay› gereklili¤i nedeniyle konsültasyon istenmesi.



Bilgin Arda*, Tansu Yamazhan1, O¤uz Reflat Sipahi1, Meltem Ifl›kgöz Taflbakan1, Ça¤r› Büke1, Sercan Ulusoy1

*,1 Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

Bu çal›flmada, 2003 mali y›l› bütçe uygulama talimat› sonras› hastanemizde kullan›lan baz› antibiyo-tiklerin tüketim miktarlar›ndaki de¤ifliklikler ile bu de¤iflikliklerin maliyet üzerine olan etkisinin in-

celenmesi amaçlanm›flt›r.

Mart 2002-Ekim 2002 ve Mart 2003-Ekim 2003 olmak üzere 8’er ayl›k iki farkl› dönemde, hastane bil-gisayar kay›tlar›ndan EÜTFH eczanesinden yap›lan antibiyotik ç›k›fllar› ve maliyetleri analiz edilerek de-¤erlendirilmifltir. De¤erlendirmeye al›nan antibiyotikler tabloda gösterilmifltir. Veriler SPSS 10.0 progra-m› ile analiz edilmifltir.

Bütçe talimat› öncesi ve sonras›, incelemeye al›nan antibiyotiklere ait kullan›m miktarlar› incelendi-¤inde, ço¤u antibiyoti¤in kullan›m›nda istatistiksel olarak anlaml› bir düflme saptanm›flt›r (p= 0.025).Kullan›m›nda en fazla düflüfl saptanan antibiyotikler s›ras›yla sefepim (%66.6), imipenem/silastatin(%36.6) ve siprofloksasin (%36.0) olarak bulunmufltur. Bu süre içinde kullan›m› artan üç antibiyotik; sef-tazidim (%15), sefotaksim (%239) ve amikasin (%15.8) olmufltur. ‹ncelemeye al›nan tüm antibiyotikler içinbütçe uygulama talimat›ndan önceki ve sonraki 8 ayl›k ilaç maliyeti s›ras›yla 3.230.430.000.000 TL ve2.792.237.000 TL olarak hesaplanm›flt›r. Aradaki fark 438.193.000.000 TL (-%13.6) olarak bulunmufltur.

2003 y›l›nda uygulamaya giren bütçe talimat›n›n, antibiyotiklerin do¤ru olarak kullan›m›n› sa¤lamas›-n›n yan›nda ilaç maliyetlerinin düflürülmesi aç›s›ndan da önemli bir yarar sa¤lad›¤›n› düflünmekteyiz.

2003 Mali Y›l› Bütçe Uygulama Talimat›n›nEge Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi’ndeki (EÜTFH)

Baz› Antibiyotiklerin Kullan›m› Üzerine Etkisi

P22

•

Tablo. ‹ki Farkl› Dönemde Hastanemizde Kullan›lan Antibiyotiklerin Gram Baz›ndaki De¤erleri.

Antibiyotik (gram) 2002 2003 Fark (%)

Seftriakson 16.778 15.309 -%8.8

Sefoperazon 2236 1442 -%35.6

Sefotaksim 460 1100 +%239

Seftizoksim 6368 3697 -%42

Sefoperazon/sulbaktam 7510 5572 -%25.9

Seftazidim 3058 3517 +%15

Sefepim 15.604 5217 -%66.6

Piperasilin/tazobaktam 28.161 27.765 -%1.4

Nötromisin 409 216 -%47.2

Amikasin 3166 3668 +%15.8

Levofloksasin 486 400 -%17.7

Siprofloksasin 1695 1085 -%64

‹mipenem 3978 2536 -%36.0

Meropenem 10.822 10.576 -%2.3

Vankomisin 3142 2365 -%24.8

Teikoplanin 2356 1832 -%22.3



Amaç: El hijyeninin de¤iflik komponentlerine laboratuvar personelinin uyumunu ölçmek.

Metod: Çal›flma St. Radboud Üniversitesi Medikal Mikrobiyoloji bölümü laboratuvarlar›nda prospektif olarakyap›ld›. Çal›flman›n üç komponenti vard›: 1. Gözlem; el hijyen metodlar›n›n kullan›m› ve “tak› kullanmama politika-s›na” uyum, 2. Mikrobiyolojik kültür; laboratuvar personelinin ellerinden ve bileklerinden (tak›n›n oldu¤u ve olma-d›¤› taraftan) kültür ve 3. E¤itim; geri bildirim, posterler, e-mail mesajlar›. “Tak› kullanmama politikas›na” uyum e¤i-timden bir hafta ve bir ay sonra tekrar gözlendi.

Sonuçlar: 37 bakteriyoloji teknisyeninde ifllerinin sonunda el hijyenine uyum %100 idi. Toplam 49 laboratuvarpersonelinin, %36.7’sinde yüzük, %46.9’unda saat ve %6.1’inde bileklik vard›. E¤itim verildikten sonra laboratuvarpersonelinin “tak› kullanmama politikas›na” uyumu artt›. Tak› takan 19 teknisyende, saat ve yüzüklere atfedilenkommensal flora ile kolonizasyon, üreme yo¤unlu¤una göre s›ras›yla 1.2 ve 0.7 derecesindeydi. Tak› takan labora-tuvar personelinin ellerinde patojenik mikroorganizmalarla kolonizasyon yüksek oranda (%37) bulundu. Patojenikmikroorganizmalarla kolonizasyon, ellerini sadece dezenfekte edenlerde %1.0 (1/10), sadece y›kayanlarda %2.2 (2/9)ve ellerini y›kad›ktan sonra dezenfekte edenlerde %80 (4/5) idi.

Yorum: Laboratuvar çal›flanlar›nda, saat ve yüzüklerin olmas› kommensal floran›n yüksek oranlarda kalmas›naneden olarak el hijyen etkinli¤ini düflürmektedir. Ayr›ca, tak›s› olan laboratuvar personelinde patojenik mikroorga-nizmalar ile kolonizasyon da artmaktad›r. Ellerini y›kad›ktan sonra dezenfekte edenlerde patojenik mikroorganiz-malarla kolonizasyonun yüksek olmas›n›n nedeni muhtemelen ellerin yeterli kurulanmadan dezenfektanlar›n kul-lan›lmas›d›r. Geçmiflte el hijyenine uyumu art›rmak için yap›lan çal›flmalar bafll›ca hasta bak›m› verilen bölümlereyönelikti, ancak laboratuvarlarda da el hijyenine uyum personel sa¤l›¤› için önemlidir.

Emine Alp*, Diana Haverkate1, Andreas Voss1

*,1 Erciyes Üniversitesi T›p Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar›, 1 St. Radboud Üniversitesi, Medikal Mikrobiyoloji

Laboratuvar Çal›flanlar›nda El Hijyeni Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P23

Hastane infeksiyonlar› aç›s›ndan önemli bir yeri olan Staphylococcus aureus'un hastadan hastaya tafl›nmas›nda has-tane personelinin burun tafl›y›c›l›¤›n›n rolü büyüktür. Afyon Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi Uygulama ve

Araflt›rma Hastanesi yo¤un bak›m›nda yatmakta olan bir hastada metisiline dirençli S. aureus sepsisi geliflmesi üze-rine hastane personelinin de infeksiyon kayna¤› olabilece¤i düflünüldü. Hastanemiz yo¤un bak›m ünitesi henüzdört yatakl› oldu¤u için bu olgu üzerine bir araflt›rma yap›lmas›na karar verildi.

Bu amaçla hastanemizdeki personelde nazal S. aureus tafl›y›c›l›¤› araflt›r›ld›. Hastanemizde görev yapan 110 dok-tor, 59 hemflire ve 20 yard›mc› sa¤l›k personeli olmak üzere toplam 189 personelden burun kültürü örnekleri al›n-d›. Örnekler kanl› agar besi yerine ekildi. S. aureus saptanan sufllarda 1 µg’l›k oksasilin diski kullan›larak metisilin di-renci saptand›.

Sa¤l›k personelinin %31.2’sinde nazal S. aureus tafl›y›c›l›¤›, %4.8 oran›nda ise MRSA tafl›y›c›l›¤› bulundu. Tafl›y›c›-l›k dahili branfllarda %31.5, cerrahi branfllarda %31.3 ve yo¤un bak›m birimlerinde %29.4 olarak saptand› (p> 0.05).Meslek gruplar›na göre doktorlarda %30, hemflirelerde %33.9 ve yard›mc› sa¤l›k personelinde %30 oranlar›nda tafl›-y›c›l›k saptand› (p> 0.05). S. aureus tafl›y›c›l›¤› aç›s›ndan klinik branfllar ve meslekler aras›nda istatistiksel aç›dan farkbulunmad›. MRSA tafl›y›c›l›¤› ise doktorlarda %2.7, hemflirelerde %10.5 olarak bulundu, meslekler aras›nda bu aç›-dan da istatistiksel fark saptanmad› (p> 0.05).

MRSA saptanan personele topikal mupirosin tedavisi verildi ve yo¤un bak›mda görevli olanlar›n k›sa bir süre,hasta ile daha az temas edilen baflka bir birimde çal›flmalar› sa¤land›. Hastane çal›flanlar›na yönelik e¤itim prog-ramlar›na yeniden a¤›rl›k verildi.

Tuna Demirdal*, Nefle Demirtürk1, Mustafa Alt›ndifl2, Nazmiye Kuyucuo¤lu3

* Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi, 1 Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›,2 Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 3 Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi, Hastane ‹nfeksiyonKontrol Komitesi Hemfliresi

Hastane Personelinde NazalStaphylococcus aureus Tafl›y›c›l›¤›

P24

•



Tuna Demirdal*, Nefle Demirtürk1, Mustafa Alt›ndifl2, Nazmiye Kuyucuo¤lu3

* Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi, 1 Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve

Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2 Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›,3 Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi, Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi Hemfliresi

Hepatit B ve hepatit C virus (HBV ve HCV) infeksiyonlar› aç›s›ndan sa¤l›k personeli hasta ya da hastan›n kan, do-ku ve vücut s›v›lar› ile s›k temas› dolay›s› ile özel risk tafl›maktad›r. Hastanelerde sa¤l›k personelinin HBV ve

HCV serolojilerinin bilinmesi al›nacak önlemlerin belirlenmesinde önem tafl›maktad›r. Çal›flmam›zda hastanemizçal›flanlar›nda HBV ve HCV serolojilerinin belirlenmesi, HBV infeksiyonuna duyarl› personelin afl›lanmas›, tafl›y›c›olanlar›n belirlenip ileri tetkik ve takiplerinin yap›lmas› ve tüm personele kan ve di¤er vücut s›v›lar› ile bulaflan in-feksiyonlardan korunma konusunda e¤itim verilmesi amaçland›.

Bu amaçla, Afyon Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi Uygulama ve Araflt›rma Hastanesi’nde görev yapan vehasta ile direkt temas› olan toplam 248 sa¤l›k çal›flan›n›n ( doktor, hemflire, teknisyen ve di¤er personel) kanlar› al›-narak ELISA yöntemi ile serumlar›nda HBsAg, ani-HBs ve anti-HCV araflt›r›ld›. Çal›flma sonucunda 170 personeldeanti-HBs pozitifli¤i (%72) ve 2 personelde HBsAg pozitifli¤i (%1) saptan›rken hiçbir personelimizde anti-HCV pozi-tifli¤i saptanmam›flt›r. Sonuç olarak personelimizin tamam› HCV infeksiyonuna, 66’s› HBV infeksiyonuna duyarl› bu-lunmufltur. HBV infeksiyonuna duyarl› personelimizde afl›lama bafllat›lm›fl, HBsAg pozitifli¤i saptananlarda ileri tet-kiklere gidilmifl ve tüm personele hastane infeksiyonu kontrol komitesi (H‹KK) organizatörlü¤ünde bu infeksiyon-lardan korunma yollar› konusunda e¤itim verilmifltir.

Sa¤l›k personelinin, ifle bafllad›¤› ilk günden itibaren, özel risk tafl›d›¤› HBV ve HCV infeksiyonlar› baflta olmak üze-re kan ve di¤er vücut s›v›lar› ile bulaflabilecek infeksiyonlara karfl› immün durumunun belirlenmesi korunmada önemtafl›maktad›r. Bu kapsamda H‹KK taraf›ndan ifle bafllayan personellerin bafllang›çtan itibaren izlenmesi, gerekti¤indeafl›lanmas› ve bu infeksiyonlardan korunma konusunda periyodik olarak bilgilendirilmesi gerekti¤i kanaatindeyiz.

Hastane Personelinde HBV ve HCV‹nfeksiyonlar›ndan Korunma

P25

Kemal Selçuk*, Dilara ‹nan1, Rezan Harman1, Rabin Saba1, Sevim Keskin2, Filiz Günseren1

*,1 Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›,2 Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi

Bu çal›flmada hastanemiz personelinden 1996-2003 y›llar› aras›nda sekiz y›ll›k süre içinde kesici-delici alet yara-lanmas› sonras› hastanemiz ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi’ne baflvuranlarda, kan yoluyla bulaflan hastal›klar ve

konu ile ilgili faktörlerin de¤erlendirilmesi amaçlanm›flt›r.

Komitemize baflvuran 258 personel (190 kad›n, 68 erkek) çal›flmaya al›nm›flt›r. Yaralananlar›n 102’si hemflire,79’u doktor, 63’ü temizlik personeli, 3’ü hastabak›c›, 11’i di¤er meslek gruplar›ndand› (teknik eleman, laboratuvarçal›flan› vd.). Yaralananlar›n %38.4’ünün hepatit B virus (HBV) afl›s› varken, %52.3’ünün yoktu, %6.2’si afl› program›n-da iken %3.1’i do¤al ba¤›fl›kt›. Yaralanmalar›n %90.3’ünün i¤ne batmas› ile olmas› dikkat çekici olup, %7’si direkt kantemas› ile %2.7’si ise bisturi kesi¤i olarak tespit edilmifltir. Yaralanma sonras› yap›lan ifllemler 126 kiflide uygun (ya-ran›n y›kanmas›, antiseptik solusyon kullan›m›), 132 kiflide ise uygun de¤ildi. Yaralanma sonras› HBsAg bak›lanlar›n%97.8’i negatif, anti-HBs bak›lanlar›n %58.8’i pozitif, anti-HCV ve anti-HIV bak›lanlar›n hepsi negatif olarak tespitedilmifltir. Yaralanmalar›n 95’inde kaynak biliniyor, 163’ünde ise bilinmiyordu. Kaynak olarak saptanan hastalardan,HBsAg bak›lanlar›n %23.1’i pozitif, anti-HCV bak›lanlar›n %13.5’i pozitif, anti-HIV bak›lanlar›n ise hepsi negatif ola-rak tespit edilmifltir. Yaralanma sonras› hastane çal›flanlar›n›n %44.5’ine HBV afl›s›, %6.9’una HBIg uygulanm›flt›r. Ça-l›flanlar›n %34.9’una ise herhangi bir öneride bulunulmam›flt›r (afl›lamayla veya do¤al ba¤›fl›k olanlar).

Sonuç olarak kesici delici alet yaralanmalar› ile kan yoluyla bulaflan hastal›klar hastane çal›flanlar› için en önem-li mesleki riski oluflturmaktad›r. Yaralanmalar›n ço¤unlukla i¤ne batmas› ile olmas› nedeniyle hastanelerde çöple-rin uygun bir flekilde toplanmas›, personelin kan yoluyla bulaflan hastal›klar konusunda e¤itilmesi ve infeksiyonkontrol önlemlerinin art›r›lmas› sorunun çözümüne katk›da bulunacakt›r.

Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Çal›flanlar›ndaKesici Delici Alet Yaralanmalar›

P26

•



Amaç: SSK Samsun Bölge Hastanesi Cerrahi Yo¤un Bak›m Ünitesi (CYBÜ) ve ameliyathane personelinin burunfloralar›n›n belirlenmesi, üreyen patojenlere göre önlemler al›nmas› amaçland›.

Yöntem: CYBÜ ve ameliyathane personelinden tekni¤ine uygun olarak burun kültürleri al›nd›. Ekimler, kanl›agar ve EMB agara yap›ld›ktan sonra bakterilerin klasik yöntemler kullan›larak, kimyasal ve serolojik identifikasyo-nu yap›ld›. Patojen olarak de¤erlendirilen bakterilerin antibiyotik duyarl›l›klar› NCCLS kriterleri göz önüne al›narakde¤erlendirildi. Burun floras›nda patojen tespit edilen personel uygun antibiyotiklerle tedavi edildi. Tedavi sonra-s› 30. gün kültürler tekrarlanarak nasal flora tafl›y›c›l›¤› kontrol edildi.

Bulgular ve Sonuç: Yap›lan çal›flma sonucu CYBÜ 18, ameliyathane personellerinden 77 kiflinin burun kültürle-ri al›nd›. Yap›lan kültür incelemesi sonuçlar› flu flekildeydi. 77 ameliyathane personelinin 25’inde (%32.47) tafl›y›c›-l›k saptan›rken bunlar›n 3’ünde MSSA’ya efllik eden miks tafl›y›c›l›k saptand› (Tablo 1). Bakterilerin da¤›l›m› ise fluflekilde idi; Metisiline Duyarl› S. aureus (MSSA) 19 (%76), Enterobacter spp. 4 (%16), E. coli 1 (%4) Serratia spp. 1 (%4).MSSA’ya efllik eden bakterilerin da¤›l›m› ise E. coli 2 (%8) ve Enterobacter spp. 1 (%4) fleklinde tespit edildi. CYBÜ 18personelinde yap›lan taramada ise Metisiline Dirençli S. aureus (MRSA) 5 (%50), MSSA 3 (%30), Metisiline RezinstansKoagulaz Negatif Stafilokok (MR-KNS) 2 (%20) olmak üzere total 10 (55.56) personelde patojen bakteri tespit edil-di (Tablo 2). Bu personele uygun tedavi önerilmifl ve tedavi bitiminden 1 ay sonra tekrar nasal kültürleri al›nm›flt›r.Tedavi sonras› ameliyathane personelinin 16’s›nda (%20.78) patojen bakteri tespit edilmifltir. Bu bakterilerin da¤›-l›m› ise flu flekildeydi. MSSA 12 (%75), Enterobacter spp. 2 (%12.5), E. coli 1 (%6.25), Citrobacter spp. 1 (%6.25). CYBÜ per-sonelinin kültürde ise, 1 (%25) MRSA, 3 (%75) MSSA olmak üzere toplam 4 (%22.22) üreme tespit edilmifltir. Ameli-yathane personellerinin birinde tedavi öncesi ve sonras› tespit edilen Enterobacter spp.’de indüklenmifl beta lakta-maz aktivitesi saptanm›flt›r. Yine E. coli üreyen bir personelin de tedaviyi red etti¤i tespit edilmifltir. Yap›lan teda-vilere ra¤men, personelin bir grubunda el y›kama al›flkanl›¤›n›n olmamas›, azalt›labilecek benzer sorunlar›n devametmesine neden olmaktad›r.

Teoman Kaynar*, Dilare Dizdaro¤lu1

* Samsun SSK Bölge Hastanesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› Klini¤i, 1 Samsun SSK Bölge Hastanesi, ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi Hemfliresi

Samsun SSK Hastanesi Cerrahi Yo¤un Bak›m Ünitesi veAmeliyathane Personelinin Burun Kültürleri ve Sonras›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P27

Tablo 1. Ameliyathane Personelinin Nazal Kültürlerinin De¤erlendirilmesi.

Tedavi öncesi Tedavi sonras›

Çal›flmaya al›nan personel say›s› 77 77MRSA - -MSSA 19 (%76) 12 (%75)MR-KNS - -Enterobacter spp. 4 (%16) 2 (%6.25)E. coli 1 (%4) 1 (%6.25)Serratia spp. 1 (%4) -Citrobacter spp. - 1 (%6.25)Toplam 25 (%32.47) 16 (%20.78)

Tablo 2. Cerrahi Yo¤un Bak›m Ünitesi Personelinin Nazal Kültürlerinin De¤erlendirilmesi.

Tedavi öncesi Tedavi sonras›

Çal›flmaya al›nan personel say›s› 18 18MRSA 5 (%50) 1 (%25)MSSA 3 (%30) 3 (%75)MR-KNS 2 (%20) -Enterobacter spp. - -E. coli - -Serratia spp. - -Citrobacter spp. - -Toplam 10 (%55.56) 4 (%22.22)



M. Servet Alan*, Hülya Aly›lmaz1

*,1 Memorial Hastanesi

Sa¤l›k kurulufllar›nda kan ve vücut s›v›lar› bulaflmas› veya bunlarla temas etmifl materyale ba¤l› yaralanmalar ciddi bir sa¤l›k so-runu kayna¤›d›r. Personelin korunmas›na yönelik olarak gerekli koruyucu malzeme bulundurulmal› ve uygun flekilde kullan›l-

mas› için e¤itim verilmelidir. Kesici ve delici aletlerin güvenli kullan›m›na yönelik e¤itim verilmesi bu tür yaralanmalar› en aza in-direcektir.

Amaç: Kan ve vücut s›v›lar› ile temas ve bunlarla kirlenmifl aletlerle yaralanmalar›n s›kl›¤›n›n saptanmas›, nedenlerinin arafl-t›r›lmas› ve uygulanmakta olan önlemlerin etkinli¤inin ölçülmesi, al›nabilecek ek tedbirler ve e¤itim gereksiniminin saptanmas›.

Yöntem: 2003 y›l›nda hasta bak›m›yla ilgilenen ortalama personel say›s› 490'd›r. ‹nfeksiyon Kontrol Ekibi kontamine materyalile oluflan ifl kazalar›n›n takibi formu, personel yaralanmalar› takip talimat› ve kontamine malzeme tafl›ma talimat› ve CDC (Cen-ters for Disease Control, ABD) kriterlerini kullanarak veri toplam›flt›r.

Genel kabul gören bir eflik de¤er belirlenmemifltir, hedefimiz ifl kazas› oluflmamas›d›r.

Bulgular ve tart›flma: 2003 y›l›nda 36 personel kan ve vücut s›v›lar› ve bunlarla bulaflm›fl materyelle temas etmifl veya yara-lanm›flt›r. ‹njektör i¤nesi batmalar› en s›k yaralanma nedenidir ve 17 kifli bu flekilde yaralanm›flt›r. ‹¤nelerin dayan›kl› kutulara at›l-mamas› ve ifl yo¤unlu¤u nedeniyle dikkat da¤›lmas› önemli nedenlerdir. 7 kan s›çramas›, 7 bisturi kesisi, birer EMG, sütür i¤nesi,makas, çivi batmas› ve göze idrar s›çramas› nedeniyle toplam 19 kifli izlenmifltir. ‹njektörlere kapak tak›lmas› yaralanmalara nedenolmaktad›r. Eldiven kullan›m›na uyulmakta, boks gömle¤i ve maske kullan›m›nda ise aksamalar görülebilmektedir. Gözlük bu¤u-lanma ve rahats›z edici olmas› nedeniyle kullan›lmayabilmektedir. ‹ki personelin gözüne ameliyat ve muayene s›ras›nda kan s›ç-ram›flt›r.

Sonuç: Çal›flma güvenli¤i için uygun çal›flma ortam›n›n ve gerekli koruyucu malzemenin sa¤lanmas› son derece önemlidir. Bukoflullar, ifl güvenli¤i ile ilgili e¤itimin verilmesi ve bu e¤itimin sonuçlar›n›n çal›flma alanlar›nda kontrolü ile tamamlanmal›d›r. E¤i-timler yaln›zca belirli s›kl›klarla yap›lan konuflmalar olarak alg›lanmamal› ve personelle her karfl›laflma bir e¤itim f›rsat› olarak de-¤erlendirilmelidir. Personel yaralanmalar› ve nedenlerinin izlenmesi koruyucu önlemlerin al›nmas›na katk› sa¤layacak, yaralanma-lar›n azalmas› uzun süreli, pahal› ve kimi zaman ciddi yan etkileri olabilen izlem ve tedavi prosedürlerini gereksiz k›lacakt›r.

Memorial Hastanesi’nde 2003 Y›l›nda Oluflan,Kan ve Vücut S›v›lar› Kaynakl› ‹fl Kazalar›

P28

Yurdagül Erdem*, Melek Serpil Talas1

*,1 Ankara Üniversitesi Cebeci Sa¤l›k Yüksekokulu

Hastaneler, kompleks yap›ya sahiptir. Hastane personeli yapt›¤› ifle göre baflta infeksiyon olarak birçok riskle karfl›lafl›r. Perkü-tan yaralanmalar çok görülmekle beraber bildirim oran› düflüktür. CDC’ye göre ABD'de y›lda her 100 yata¤a 30 i¤ne batma ola-

y› bildirmektedir. Bu yaralanmalar %49.7 hemflire, %12.6 hekim, %5.1 temizlik personelindedir. En s›k neden (%68.5) kullan›lm›flenjektörlerdir.

Çal›flma temizlik personelinin perkütan yaralanma durumunu belirlemek amac›yla yap›lm›flt›r. Ankara Üniversitesi hastanele-rinde çal›flan 402 temizlik personeli kat›lm›flt›r. Veriler anket yoluyla toplanm›fl, SPSS’de de¤erlendirilmifltir.

Personelin yafl ortalamas› 31.5; %28.9/%71.1 kad›n/erkek; %54 ilkokul ve alt›; çal›flma süresi ortalama 3.2 y›l olup; %62.9 dahili-ye/cerrahi, %15.7 yo¤un bak›m/acil/ameliyathane, %21.4 polikliniktedir.

%88.8 rutin temizlik ifli, %11.2 hastabak›c›/alet y›kama yapmaktad›r. %26.6's› hepatit B afl›l›, %29.1'i perkütan yaralanm›flt›r.%56.7'si hemflireye, %30.8'i flirket uzman›na yaralanmay› bildirmifltir. %77.4 yaralanma nedeni enjektörlerin at›k kutusu yerine ev-sel at›k torbas›na gelifligüzel at›lmas›n› göstermifltir.

Yo¤un bak›m/acil çal›flanlar›n›n %36.1’i HepB afl›l›d›r. Servislere göre HepB afl›l› olma durumu istatistiksel anlaml›d›r (p<0.05).Yo¤un bak›m/acil gibi alandakilerin afl›l› olma durumu flirket flartnamesinin sonucu olabilir. Çal›fl›lan klinikle yaralanma durumuaras›ndaki fark da anlaml›d›r (p<0.05). Buna göre yo¤un bak›m/acil gibi alanlardakiler (%41.3) daha fazla yaralanm›flt›r. Afl›l› olmadurumlar›na göre yaralanma durumlar› incelendi¤inde de fark›n anlaml› oldu¤u saptanm›flt›r (p<0.05). Afl›l› olanlar›n %36.4’ü yara-lanm›flt›r. Bu durum afl›ya ba¤l› kendilerini güvenli hissettikleri için dikkatsiz çal›flmalar›na m› ya da perkütan yaralanma sonras›m› afl› yapt›rd›klar› konusunu düflündürmektedir. Ancak bu konuda çal›flmada veri bulunmamaktad›r. Çal›flma sonucuna göre te-mizlik personelinin literatürde belirtilenden fazla yaraland›klar› ve neden olarak at›klar›n gelifligüzel at›lmalar› söylenebilir. At›k-lar konusunda sa¤l›k personeline ve di¤er yard›mc› personele hizmet içi e¤itim verilmesi önerilebilir.

Hastanede Temizlik PersonelininPerkütan Yaralanma Durumlar›

P29

•



Amaç: Hastanelerde el y›kama al›flkanl›¤›, hastane enfeksiyonlar›n›n geliflimi aç›s›ndan önemli bir faktör olmas›na ra¤men, ençok ihmal edilen uygulamalardan birisidir. Ameliyathanede operasyona giren ekip, ellerini y›kamakla birlikte, yap›lan gözlemlergöstermektedir ki, ço¤unlukla süre ve tekni¤e uyumda yetersiz uygulamalar gözlenmektedir. Bu çal›flma operasyon öncesi el y›-kama süresi ve tekni¤inin, e¤itim öncesi ve sonras› durumunu ve e¤itimin önemini de¤erlendirmek amac›yla planland›.

Yöntem: Birbirinden ba¤›ms›z üç gözlemci taraf›ndan, cerrahi operasyonlara giren ve çal›flman›n yap›ld›¤›ndan habersiz 12hemflirenin operasyon öncesi cerrahi el y›kamalar›, her biri 6 defa olmak üzere 72 defa, y›kama süresi ve tekni¤i (kademeli y›ka-ma ve y›kama esnas› ve sonras›nda el ve kollar›n pozisyonlar›) aç›s›ndan de¤erlendirildi. Bu hemflirelere el y›kama konusundae¤itim verildikten sonra ayn› say›da gözlem tekrar gerçeklefltirildi.

Sonuçlar: E¤itim öncesi y›kama süreleri ortalama 1.4 ± 1 dakika iken, e¤itim sonras› bu süre, 1.9 ± 1’e ç›kt›. Hatal› y›kanmaoran› ise %33’ten %8’e düfltü.

Ç›kar›mlar: E¤itimin, cerrahi el y›kama tekni¤inde gözlenen aksakl›klar› anlaml› olarak düzeltti¤i ve cerrahi el y›kama süresiniartt›rd›¤› görülmektedir. Bu çal›flman›n sonuçlar›, hastane enfeksiyonlar› aç›s›ndan düzeltilebilir faktörlerin ortadan kald›r›lmas›ndae¤itimin önemini ortaya koymaktad›r. Bu nedenle, ameliyathane hemflirelerinin sürelerine bakmaks›z›n sürekli e¤itimlerinin yeni-lenmesi gerekmektedir.

Ali Uzunköy*

* Harran Üniversitesi T›p Fakültesi, Ameliyathaneden Sorumlu Ö¤retim Üyesi, Enfeksiyon Kontrol Komitesi Üyesi

Cerrahi El Y›kama Al›flkanl›¤› Ancak E¤itimle Düzeltilebilir Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P30

Hastanemizde Enfeksiyon Kontrol Komitesi olarak ileri dönem çal›flmalar›m›za ›fl›k tutmas› bak›m›ndan sa¤l›k çal›flanlar›n›nhastane enfeksiyonlar› konusunda bilgi düzeylerini araflt›rmay› amaçlayan bir anket çal›flmas› planland›.

Haz›rlanan anket, Ocak-Mart 2003 tarihleri aras›nda 73 alt›nc› s›n›f ö¤rencisi, 282 hemflire, 90 uzmanl›k ö¤rencisi, 33 uzman dok-tor ve 45 ö¤retim üyesi olmak üzere toplam 523 gönüllü sa¤l›k çal›flan›na uyguland›. Ankette genel olarak hastane enfeksiyonlar›-n›n tan›s›, bulafl yollar›, korunma, kontrol yöntemleri, risk faktörleri ve yan› s›ra vankomisine dirençli enterokok (VRE) enfeksiyon-lar›na yönelik bilgi düzeyleri sorguland›. Verilerin istatistik analizleri için SPSS 10.0 program› kullan›ld›.

Sonuçlar genel olarak de¤erlendirildi¤inde hastane enfeksiyonlar›n›n oluflum ve yay›l›m›nda sa¤l›k personelinin sorumlulu¤u, ko-runmada el y›kaman›n önemi ve eldiven kullan›m› konusundaki sorulara %80 ve üzerinde do¤ru yan›t al›nd›. Ancak hangi durumlarda ely›kama gerekti¤i konusunda bilgi eksikli¤i oldu¤u saptand›. Sa¤l›k çal›flanlar›n›n %36.1’i yeterli s›kl›kta el y›kayamad›¤›n› belirtti. Çal›fl-maya kat›lanlar›n %39'u hastane enfeksiyonlar›n› önlemede gerekenleri tam olarak uygulad›¤›na inanmaktayd›. Anket uygulananlar›n%73’ü hastane enfeksiyonlar› konusunda e¤itime gereksinimi oldu¤unu bildirdi. Verilerin de¤erlendirilmesi ve gruplar›n istatistiksel ola-rak karfl›laflt›r›lmas› tabloda gösterilmifltir.

Bu çal›flman›n sonuçlar›, hastane enfeksiyonlar› konusunda her düzeydeki sa¤l›k personelinde bilgi ve özellikle uygulamadaeksiklikler oldu¤unu, ancak sa¤l›k personelinin e¤itime istekli oldu¤unu göstermifltir.

Bilgin Arda*, Feriha Çilli1, Demet Dikifl1, Nurhayat Kepeli1, Zafer Tetik1, Gönül Özerdem1, Zafer Kurugöl1, Nilgün Kültürsay1

*,1 Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, Enfeksiyon Hastal›klar› Kontrol Komitesi

Ege Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi Sa¤l›kÇal›flanlar›n›n Hastane Enfeksiyonlar› KonusundakiBilgi Düzeylerinin De¤erlendirilmesi (Anket Çal›flmas›)

P31

•

Sa¤l›k Çal›flanlar›n›n Anket Verilerinin De¤erlendirilmesi

De¤erlendirilen Genel do¤ru konular yan›t oran› Ö¤renci Hemflire Asistan Dr. Uzman Dr. Ö¤retim üyesi ‹statistik

HE geliflmesi için gerekli minimal süre %53.0 %47.1 %48.7 %70.1 %71.0 %59.5 p<0.001

En uygun yüzey dezenfektan› %64.2 %34.3 %76.3 %70.1 %58.1 %42.9 p<0.001

HE önlemede en etkin yöntem %86.0 %67.1 %90.3 %96.6 %83.9 %95.2 p<0.001

Yeterli s›kl›kta el y›kama bildirimi %63.9 %60.0 %72.4 %50.6 %45.2 %71.4 p<0.001

HE önlemede gerekenleri tam olarak %39.2 %28.6 %50.2 %25.0 %22.6 %35.7 p<0.001uygulad›¤›na inanma

VRE'nin sa¤l›k çal›flan› için %67.5 %84.3 %71.3 %69.0 %48.0 %45.2 p<0.001risk oluflturdu¤unu düflünme

VRE taramas›nda uygun kültür örne¤i %53.0 %40.0 %48.7 %79.3 %64.5 %45.2 p<0.001

VRE izleminde uygun tarama %58.9 %47.1 %60.9 %69.0 %54.8 %61.9 p<0.001kültür s›kl›¤›



Esma Aydo¤an*, Meryem Aydo¤an1

*,1 Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi

Bu çal›flmada hastane infeksiyonlar›, asepsi-antisepsi, sterilizasyon-dezenfeksiyon, izolasyon, klinik örneklerin al›n-mas›, hastane at›klar›, infeksiyonlardan korunma ve önlemler konusunda Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma

Hastanesi’nde verilen hizmet içi e¤itimin etkinli¤i ve e¤itime kat›lan hemflirelerin e¤itimle ilgili düflünceleri de¤erlen-dirildi.

Çal›flmaya 2004 y›l› Ocak-fiubat aylar›nda yap›lan hizmet içi e¤itime kat›lan 112 servis hemfliresi dahil edildi. Hiz-met içi e¤itime kat›lanlar 28’er kiflilik 4 gruba ayr›ld›, her haftan›n bir günü 28 kiflilik bir grup 8 saat süreyle e¤itime al›n-d›. Kat›l›mc›lara hastane infeksiyonlar›, asepsi-antisepsi, sterilizasyon-dezenfeksiyon, izolasyon, hastane at›klar›, klinikörneklerin al›nmas›, infeksiyonlardan korunma ve önlemler konusundaki bilgilere yönelik 15 soruluk ön test ve son testuyguland›. Ayr›ca kat›l›mc›lar›n e¤itimle ilgili görüfllerini içeren sorular da soruldu.

Kat›l›mc›lar›n bilgi puan› ortalamas› 100 üzerinden de¤erlendirildi, ön test sorular›nda 55.6 ± 13.4 son test sorula-r›nda 90.4 ± 10.7 bulundu (p< 0.001). Kat›l›mc›lar›n %95’i bu hizmet içi e¤itiminden memnun kald›¤›n› ifade etti.

Sonuç olarak; Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde servis hemflirelerine verilen hastane infeksi-yonlar› konulu hizmet içi e¤itimin hemflire bilgi düzeyine etkisinin anlaml› oldu¤u saptand›. Hizmet içi e¤itimlerin sürek-li ve düzenli olarak devam ettirilmesinin yararl› olaca¤› görüflüne var›ld›.

Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’ndeHemflirelere Verilen Hastane ‹nfeksiyonlar› ile ‹lgili

Hizmet ‹çi E¤itimin Hemflire BilgiDüzeyine Etkisinin De¤erlendirilmesi

P32

•

Arzu Özcan*, Alev Dramal›1

* Ege Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu, 1 Ege Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu, Cerrahi Hemflireli¤i Anabilim Dal›

Girifl: Hastane enfeksiyonlar›n›n en az 1/3’ü önlenebilir nedenlere ba¤lan›rken ancak %6.9’unun önlendi¤i vurgulan-maktad›r. Bunun nedeninin ise sa¤l›k personelinin birço¤unda konunun yeterince önemsenmemesi ya da önleme dav-ran›fllar›n›n uygulamaya aktar›lmamas› nedeniyle oldu¤u yap›lan çal›flmalarla ortaya konmufltur.

Bulgular: Hizmet içi e¤itim programlar› birçok hastanede uygulanmaktad›r. Haz›rlanan e¤itimde ilk ad›m, davran›fl-sal ve davran›flsal olmayan faktörlerin tespit edilmesi olmal›d›r. Davran›flsal/davran›flsal olmayan faktörlerin belirlen-mesi, problemin kayna¤›n›n belirlenmesinde genifl bir perspektiften bak›lmas›n› ayn› zamanda da e¤itim d›fl›nda stra-tejiler gelifltirilip kullan›lmas›n› sa¤lar. Örne¤in delici-kesici yaralanmalarda kontamine i¤ne k›l›f›n›n geçirilmemesininbilinmemesi davran›flsal olmayan bir faktör iken; el y›kaman›n önemini bilip yeterince uygulanmamas› ise davran›flsalbir faktördür.

‹kinci ad›m e¤itimle ilgili tespitlerdir. Bir davran›fl üç tip faktörün birlefliminden meydana gelir. Bunlar davran›flsal de-¤iflikli¤in vazgeçilmez bir parças› olan haz›rlay›c› faktörler, olanaklarla ilgili faktörler ve destekleyen faktörlerdir.

Haz›rlay›c› faktörler, bireyin içsel karar verme ve uygulama durumudur. Haz›rlay›c› (predispozan) faktörler bilgi, be-ceri, motivasyon düzeyi, tutum ve inançlard›r.

Olanaklarla ilgili faktörler, bireylerin kontrolünde olmayan faktörlerdir. Bunlar elde edilebilirlik ve eriflebilirliktir.Sa¤l›k çal›flanlar›n›n el y›kama ve enfeksiyondan korunma yöntemleri için yeterli kaynaklar›n sa¤lanmal›d›r. Destekle-yen faktörler bireyleri d›flsal etkileyen faktörlerdir. Bunlar davran›fltan sonra oluflur; davran›fl›n devam etmesi ya da b›-rak›lmas› için ödül, teflvik ve cezay› içerir. Geri bildirimde bulunma ile ilgili acil servislerde yap›lan bir çal›flmada, çal›-flanlar aras›nda evrensel önlemlere uyma durumlar› gözlenmifltir. Gözlemciler, ayda iki kez çal›flanlar aras›ndan rastge-le bir s›raya göre dönüflümlü olarak seçilmifllerdir. ‹nfeksiyon kontrolüyle ilgili uygun olmayan bir davran›fl gözlendi¤in-de, gözlemci taraf›ndan not al›n›p uyar› yap›lm›fl daha sonraki ihmallerde ise yöneticisine bildirilmifltir. Bir y›l bu uygu-lama yap›ld›ktan sonra araflt›rmac›lar evrensel önlemlerin uygulama oran›n› %44’den %72’ye artt›¤›n› bulmufltur.

Sonuç: Özet olarak e¤itimsel ve davran›flsal tespitler, haz›rlanan e¤itimsel programlar›n yap›s›n› oluflturmal›d›r.

Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n KontrolündeDavran›fl De¤iflikli¤i

P33



Amaç: Turgut Özal T›p Merkezi’nde hizmet vermekte olan temizlik personeline hastane infeksiyonlar›n›n önemi, el y›-kama ve temizlik kurallar› konular›nda yap›lan e¤itimlerin etkinli¤inin de¤erlendirilmesi amac› ile bu çal›flma planland›.

Yöntem: Bir bölge hastanesi olan 690 yatak kapasiteli merkezimizde çal›flmakta olan 105 temizlik personelinin tama-m› çal›flma kapsam›na al›nd›. Hastane infeksiyonlar›n›n önemi, el y›kama ve temizlik teknikleri konular›nda haz›rlanm›fl 20sorudan oluflan anket formunun kendileri taraf›ndan doldurulmas› istendi. ‹ki ayl›k arayla iki kez konularla ilgili e¤itim sa¤-land›. Son e¤itimden sonra ayn› anket tekrar uyguland›. E¤itim öncesi ve sonras› anket sonuçlar› 100 puan uzerinden de-¤erlendirilerek not verildi. Anket sonuçlar› bilgisayar tabanl› istatistik program›na kaydedilerek incelendi.

Bulgular: Yüzbefl temizlik personelinden 19’unun okuma yazma bilmemesi sebebi ile anket 86 kifliye uygulanabildi.Ankete kat›lanlar›n 66’s› erkek, 20’si kad›n olup, yafl ortalamalar› 32.53 ± 6.03 y›l idi. E¤itim öncesi not ortalamas› 100 üze-rinden 51.05 ± 22.07 iken, e¤itim sonras› 75.17 ± 14.74’e yükseldi¤i ve fark›n istatistiksel olarak anlaml› oldu¤u tespit edil-di (p< 0.0001). E¤itim öncesi uygulanan ilk ankette saptanan bilgi düzeyinin yafl, cinsiyet ve çal›flma y›l› ile anlaml› iliflki-sinin olmad›¤›, buna karfl›n mezuniyet derecesinin bilgi düzeyi ile do¤ru orant›l› bir iliflki gösterdi¤i tespit edildi. Verilene¤itim ile; hastane infeksiyonlar›n›n önemi ve temizlik teknikleri ile ilgili bilgi düzeyinde en fazla art›fl sa¤lan›rken, el y›-kama ile ilgili bilgi düzeyinin en az etkilendi¤i belirlendi.

Sonuç: Hastanelerde hekim ve hemflireler kadar temizlik iflçileri de infeksiyon kontrolünde önemli hedef kitleyi olufl-turmaktad›r. Çal›flmam›z sonuçlar›ndan da anlafl›laca¤› gibi, periyodik e¤itimler bu konudaki bilgi düzeyini artt›rmaktaolup, e¤itimlerin süreklili¤i sa¤lanmal›d›r. Bilgi düzeyi mezuniyet derecesi ile yak›ndan ilgili görülmektedir. Bu nedenle,temizlik iflçilerinin ifle al›m›nda mezuniyet derecelerine dikkat edilmeli, özellikle uygun el y›kama ve eldiven kullan›m›e¤itimleri pratik uygulamalar ile desteklenmeli ve davran›fl de¤ifliklikleri kontrol edilmelidir.

Perihan Karaman*, Yasemin Ersoy1, Yaflar Bay›nd›r1, Gülden Biliflik1

* ‹nönü Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi, 1 ‹nönü Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›

Temizlik Personellerinin Hastane ‹nfeksiyonlar›Konusunda Bilgi Düzeyleri ve E¤itimin Etkisi

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P34

T›bbi at›klar konusu, KTÜ T›p Fakültesi Farabi Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi’nin son üç y›ld›r düzenli e¤itim ça-l›flmalar› aras›nda tutulmas›na ra¤men, pratik uygulamalarda konuya gereken önemin verilmedi¤i saptanm›flt›r. Konu-

nun aksayan yönünün bilgi eksikli¤inden kaynaklan›p kaynaklanmad›¤›n› tespit etmek amac› ile bu anket çal›flmas› plan-lanm›flt›r.

Çal›flmaya, 55 doktor, 87 intörn doktor, 191 hemflire, 13 teknisyen ve 146 temizlik personeli kat›lm›flt›r. Temizlik per-soneli ve hemflireler y›lda en az üç kere konu ile ilgili e¤itim ald›¤›n› ifade ederken, doktorlar›n konu ile ilgili bilgileriningenellikle t›p fakültesindeki e¤itimleri dönemine ait oldu¤u, özellikle intörn doktorlar›n konuyu servis uygulamalar›ndanö¤rendi¤i saptanm›flt›r.

Ankete kat›lanlar genel olarak de¤erlendirildi¤inde; t›bbi at›k kapsam›na giren malzemelerin neler oldu¤u %83.2 ora-n›nda, t›bbi at›klar›n ayr›flt›r›lmas› ile ilgili uyulmas› gereken kurallara iliflkin bilgiler %72.7, t›bbi at›klarla ilgili uygulama-lara yönelik konular %72, t›bbi at›k tafl›y›c›s› personelin özellikleri ile ilgili konular %69.5 oran›nda do¤ru bilinmekteydi.Günlük pratikte t›bbi at›klar›n at›lmas› ile ilgili kurallara uydu¤unu bildirenler %91.2 oran›nda idi.

T›bbi at›klar›n at›m› ile ilgili karfl›lafl›lan sorunlar aras›nda, ifl yo¤unlu¤u, denetimin eksikli¤i ve konunun pratik hayat-ta önemsenmemesi en s›k bildirilenler sebeplerdi.

Ankete kat›lanlar›n %85.3’ünün t›bbi at›klarla ilgili sorumluluklar›n, sa¤l›k hizmeti veren tüm akademik ve idari perso-nele ait oldu¤unu belirtmeleri olumlu bir sonuç olarak de¤erlendirilmifltir. T›bbi at›k uygulamalar›nda, küçük gruplar ha-linde, servislerde pratik uygulamaya yönelik e¤itim verilmesinin, özellikle servislerde s›k uyar›lar halinde konunun hat›r-lat›lmas›n›n uyumu art›raca¤› yönünde öneriler al›nm›flt›r.

Bu bilgilerin ›fl›¤›nda, personele yönelik düzenli t›bbi at›k e¤itiminin devam› yan›nda, pratik uygulamada gereken öze-nin gösterilmesi için etkin bir kontrol mekanizmas›n›n gerekli oldu¤u kan›s›na var›lm›flt›r.

Saniye Y›ld›r›m*, Rahmet Çaylan1, Gamze Çan2, ‹ftihar Köksal1

* Karadeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Kontrol Hemfliresi, 1 Karadeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve

Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2 Karadeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi, Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›

Sa¤l›k Personelinin T›bbi At›klar Konusunda Bilgi veTutumlar›n›n De¤erlendirilmesi

P35•



Naime Aksoy*, A. Seza ‹nal1, Gülflah Seydao¤lu2, Nazan Alparslan2

* Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi, Balcal› Hastanesi Hastane Enfeksiyonlar› Kontrol Komitesi, 1 Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi,

Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 2 Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim Dal›

Girifl ve Amaç: Sa¤l›k çal›flanlar› hastalar›n kan, salg› ve vücut art›klar› ile temas olas›l›¤› nedeniyle, özellikle enfeksiyon riski alt›n-dad›rlar. Bu çal›flmada, Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi Balcal› Hastanesi’nde görev yapan sa¤l›k personelinin kan yolu ile bulaflanhastal›klardan korunma konusundaki bilgi düzeyi, riske yönelik tutum ve davran›fllar›n›n belirlenmesi amaçlanm›flt›r.

Gereç ve Yöntem: Bu çal›flmada 176 sa¤l›k görevlisine anket uyguland›. Grubun 58 (%33)’i erkek ve 118 (%67)’i kad›n olup, yafl or-talamas› 29 idi. Ankete kat›lanlar›n kurumdaki görevleri flöyle idi: %20.5 araflt›rma görevlisi doktor, %22.7 intörn doktor, %28.4 hemflire,%28.4 laboratuvar teknisyeni.

Bulgular: Ankete kat›lanlar›n %56.3’ü kliniklerde, %16.5’i yo¤un bak›mda, %27.3’ü laboratuvarda çal›flmakta olup, %97.7’si kan yoluile bulaflan hastal›klar aç›s›ndan risk alt›nda oldu¤unu belirtti. Görüflülen kiflilerden %94.9’u daha önce kan ve vücut s›v›lar› ile temasetti¤ini, temas biçimlerinden en fazla i¤ne batmas› (%56.3) oldu¤u, bunlar›n da en fazla i¤ne kapa¤› kapat›l›rken (%40.9) geliflti¤i sap-tand›. Yaralanmadan sonraki ilk müdahale s›ras›nda personelin %55.7’sinin yapt›¤› ifllem do¤ru, %44.3’ünün yanl›fl idi. Personelin%78.4’ü kan yoluyla bulaflan hastal›klardan korunma yöntemleri hakk›nda yeterli bilgiye sahipti. Özellikle intörn ve teknisyen grubun-da bilgi eksikli¤i mevcut olup, fark anlaml› idi (p< 0.05). Yaralanma öyküsü olanlar›n %55.7’si temas sonras› enfeksiyon hastal›klar› uz-man›na baflvurarak takip yapt›rm›flt›, ancak teknisyen grubunda bu davran›fl düflük oranda ve fark anlaml› idi. Hepatit B’ye karfl› afl›lan-ma oran› %64.8 idi. HBV, HCV ve HIV bulaflma riski aç›s›ndan personelin %56.8’inin bilgisi yeterliydi. Enjektör ve i¤ne ucunun at›lmayöntemini personelin sadece %13.6’s› do¤ru ifade etti. Risk gruplar› konusunda do¤ru bilgiye sahip olma oran› 31 yafl üzerinde dahadüflüktü ve anlaml› farkl›l›k gösteriyordu.

Sonuç: Bu çal›flmada, özellikle intörn ve teknisyen grubunda bilgi eksikli¤inin varl›¤› dikkat çekmektedir. Hemflirelerin hizmet içie¤itimlerinin di¤er gruplara görece baflar›l› oldu¤u, ancak gerek t›p fakültesi, gerekse teknisyen e¤itiminin pekifltirilmesi gere¤i ortayaç›km›flt›r. Bu aç›dan, okul müfredat›n›n personel sa¤l›¤› programlar›yla zenginlefltirilmesine ilaveten hizmet içi e¤itimler ve kampanya-lar yararl› olabilir. Ancak, yap›lan e¤itimle do¤ru davran›fl ve tutumun yerleflmesi için, çal›flma ortam›nda korunma için gerekli mal-zemelerin sa¤lanmas› da flartt›r.

Sa¤l›k Çal›flanlar›nda Kan Yolu ile Bulaflan Hastal›klara‹liflkin Bilgi, Tutum ve Davran›fllar›n De¤erlendirilmesi

P36

A. Seza ‹nal*, Elçin Avflar2, Yeflim Taflova1, Naime Aksoy3, Fatma F›r›nc›o¤ullar›3

*,1 Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 2 Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi, Halk

Sa¤l›¤› Anabilim Dal›, 3 Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi, Hastane Enfeksiyonlar› Kontrol Komitesi

Girifl ve Amaç: Hastane enfeksiyonlar›n›n kontrolünün sa¤lanmas› için etkin, kabul görmüfl ve çok yönlü bir program gerekir. Buçal›flmada bir üniversite hastanesinde çal›flmakta olan sa¤l›k görevlilerinin el temizli¤i, hastanede yürütülmekte olan enfeksiyonkontrol çal›flmalar› hakk›ndaki bilgilerinin yan› s›ra kendi davran›fllar›n›n irdelenmesi amaçlanm›flt›r.

Gereç ve Yöntem: Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi’nde çal›flan 400 hemflireden 82’sine anket uygulanm›flt›r.

Bulgular: Ankete kat›lan 82 hemflirenin yafl ortalamas› 29, bu iflte çal›flt›klar› süre ortalama 114 ayd›. Hemflirelerin %90.2’si ça-l›flmakta olduklar› birim için hastane enfeksiyonlar›n› önemli bir sorun olarak görüyordu. Büyük ço¤unlu¤un aksine, 1 hemflire (%1.2)hastane enfeksiyonlar›n›n önlenmesi için özel bir birimin varl›¤›ndan haberdar de¤ildi. Hemflirelerin önemli bir k›sm› farkl› kifli ve-ya birimlerin de bu konuda sorumluluk almas› gerekti¤ini düflünürken hastane idarecilerinin sorumluluk almas› gerekti¤ini düflü-nenlerin oran› %8.5 idi. Görüflülen hemflirelerin %100’ü hastane enfeksiyonlar› hakk›nda e¤itim gereklili¤ini belirttiler. Ankete yan›tverenlerin %74.4’ü daha önce hastane enfeksiyonlar› ile ilgili en az bir toplant›ya kat›lm›flt›. Hastane enfeksiyonlar›n› önlemede enetkili yol olarak el y›kama (%67.1), hasta izolasyonu (%15.9), eldiven giyme (%6.1), at›k kontrolü (%1.2) gösterildi. Baz› temel uygula-malara iliflkin bilgiler do¤ru olmakla birlikte hemflirelerin %42.2’sinin el y›kama gerektiren durumlarla ilgili bilgisi tam de¤ildi. El y›-kayamaman›n en önemli gerekçesi zaman yoklu¤u (%24.4) olarak belirtildi, bunu cilt hassasiyeti (%18.3) izliyordu. Eldiven kullan-man›n en önemli amac› kendini korumak (%54.9) iken, hastalar aras›nda enfeksiyon bulafl›n›n önlenmesi %30.5 oranla ikinci s›radayer ald›. Ayr›ca, günlük çal›flma s›ras›nda kulland›klar› enjektör ve i¤ne uçlar›n›n ortadan kald›r›lmas› için hemflirelerin sadece%12.2’si enjektör uçlar› için özel kutular› kullanmakta idi. Bunun k›smen bilgi eksikli¤i, büyük ölçüde de hastanede gerekli malze-menin bulunmamas›na ba¤l› oldu¤u düflünüldü.

Sonuç: Bu çal›flmada, hemflirelerimizin hastane enfeksiyonu kontrol çal›flmalar› hakk›nda bilgi yetersizli¤ini telafi etmek ve do¤rututumun yerlefltirilmesi için çal›flmalar planlanmal›d›r. Bu sonuçlar do¤rultusunda, hedeflerin net olarak belirlendi¤i programlar ve tefl-vik edici yaklafl›ma ek olarak, program›n baflar›l› olmas› için yönetimin deste¤inin al›nmas› ve gerekli malzemenin sa¤lanmas› flartt›r.

Çukurova Üniversitesi Araflt›rma Hastanesi’ndeHemflirelerin Hastane Enfeksiyonu Kontrolü ve

El Y›kama Uygulamalar›na Bak›fl›

P37

•



Amaç: Ameliyathane ortam›n›n oldu¤u kadar, operasyonda kullan›lan cerrahi aletlerin kontaminasyonu cerrahi infeksiyon ris-kini artt›rmaktad›r. Bu çal›flmada ameliyathane koflullar›nda operasyon sürelerinin uzamas›n›n cerrahi aletlerin kirlenmesiyle ilifl-kisini ortaya koymay› amaçlad›k.

Materyal ve Metod: 1-30 Nisan 2002 tarihleri aras›nda Meram T›p Fakültesi’ndeki ameliyathanelerimizde küçük, orta, büyükoperasyon olarak de¤erlendirilen ve tesadüfi olarak seçilen 40 vakadan operasyon esnas›nda cerrah›n en çok kulland›¤› 3 cerrahialetten bafllang›ç, 1. saat, 2. saat ve 4. saatte buyyonlu eküvyonla al›nan sürüntüler bekletilmeden usulüne uygun olarak Kanl› agarve EMB agara ekildi. 18-24 saat 37°C’de etüvde inkübe edilerek de¤erlendirildi.

Bulgular: Bulgular›m›z afla¤›daki tabloda özetlenmifltir.

Sonuçlar: Bafllang›çta cerrahi aletlerin hiçbirinde üreme olmamas› cerrahi aletlerde uygulanan otoklav ve etilenoksit yöntem-leri ile yap›lan sterilizasyonun etkin oldu¤unu göstermektedir. Ameliyat süresi uzad›kça baflta KNS’ler olmak üzere Klebsiella, E. co-li ve Enterobacter gibi bakteri kontaminasyon riskinin artt›¤› görülmektedir. 3. saatten sonra Gram (-) bakterilerin görülmesi ameli-yathanelerimizde kirlenmelerin operasyon süresi ile korele oldu¤unu göstermektedir. Bu durumda özellikle 3 saatten uzun sürenoperasyonlarda Gram (+) ve Gram (-) bakterilere etkin olan bir antibiyoti¤in profilaktik olarak kullan›lmas›n›n uygun olaca¤› kana-atindeyiz.

Mehmet Özdemir*, U¤ur Yensel2, Mahmut Baykan1

*,1 Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi, T›bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2 Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi,Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dal›

Uzam›fl Ameliyat Sürelerinin Cerrahi Alet BakteriyelKirlenmesine Etkileri

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P38

Amaç: Genel cerrahi ve ortopedi ameliyathanelerinde cerrahi alan infeksiyonlar›na zemin haz›rlayabilecek faktörlerin belir-lenmesi.

Yöntem: Ameliyathane flefleri ve sorumlu hemflireler ile toplant› yap›larak hastane infeksiyonu kaynaklar›n›n neler olabilece¤itart›fl›ld› ve görüflleri al›nd›. Kaynak olabilece¤i düflünülen ameliyathane havas›, otoklav ile sterilize edilen alet kazanlar› ve boh-çalar, alet dezenfektanlar› ve penset kavanozlar›ndan kültür örnekleri al›nd›. Doktor, hemflire ve personelin el kültürleri yap›ld›.

Bulgular: Ortopedi ameliyathanesi için otoklavlanan malzeme kazanlar›n›n 6-7 kilo olmas› gerekirken 20-25 kilo oldu¤u, mal-zemelerin otoklava kurulanmadan girdi¤i ve bunun sonucunda, kimyasal ve biyolojik indikatörler yeterli sterilizasyonu gösterdi-¤i halde bir kazandaki malzemelerin kontamine oldu¤u anlafl›ld›. ‹ki ortopedi ve dört cerrahi ameliyathanesinin havas›n›n ameliyathaneler bofl iken operasyona uygun oldu¤u (< 30 bakteri/mm3), fakat iki cerrahi ameliyathanesinde ameliyathane dolu iken ha-vada 180 bakteri/mm3’ün üzerinde bakteri bulundu¤u saptand›. Ameliyat aralar›nda temizlik yap›lmad›¤› gözlendi. Al›nan 78 elkültürünün 16’s›nda (%20) patojen mikroorganizma üredi, doktor, hemflire ve hizmetli personel aras›nda ellerde üreme aç›s›ndananlaml› bir fark yoktu (p>0.05).

Sonuç: Ameliyathane kaynakl› infeksiyonlar›n önlenmesi için, otoklavlanan malzeme kazanlar›n›n büyüklü¤ünün ve aletlerinkuru olarak yerlefltirilmesinin denetlenmesi, ameliyatlar aras›nda temizlik yap›lmas› ve ameliyathane trafi¤inin azalt›lmas›, ame-liyathane çal›flanlar›n›n usulüne uygun el y›kama al›flkanl›klar›n›n gelifltirilmesi gerekti¤i sonucuna var›ld›.

Ferda Soysal*, Aylin ‹zat1, Özden Destano¤lu2, Nurcan Demirk›ran2, Rüçhan Ulutürk1, Muzaffer Fincanc›1

*,1 SSK ‹stanbul E¤itim Hastanesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i, 2 SSK ‹stanbul E¤itim Hastanesi, Hastane ‹nfeksiyonKontrol Hemfliresi

Hastane ‹nfeksiyonlar› Aç›s›ndan AmeliyathanedekiRisk Faktörlerinin De¤erlendirilmesi

P39•

Tablo. Operasyon Süreleri ve Cerrahi Alet Sürüntü Kültür Sonuçlar›.

Bafllang›ç 1. saat 2. saat 4. saat

0 1 koloni KNS 2 koloni KNS 5 koloni KNS

1 koloni E. coli

1 koloni Enterobacter

3 koloni Klebsiella



‹ffet Palab›y›ko¤lu*, Emin Tekeli1, Derya Aysev1, Mustafa fi›rlak1, Sultan Do¤anay1, Sibel Kaymakç›1

*,1 Ankara Üniversitesi T›p Fakültesi Hastaneleri ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi

Çal›flman›n amac›, AÜTF Gastroenteroloji Bilim Dal› ERCP Ünitesi’nde yap›lan ERCP ile iliflkili bakteriyemi geli-flen hastalardaki etkenleri tan›mlamak ve sonuçlardan infeksiyon kontrolünde yararlanmakt›r.

Ünite’de 2003 y›l›nda 922 ERCP ifllemi gerçeklefltirilmifltir. Ülkemiz genelinde oldu¤u gibi hastanemizde de H‹tan›mlar›, “Centers for Disease Control and Prevention (CDC)” kriterlerine göre yap›lmaktad›r. Ancak, ERCP uygula-nan hastalarda bakteriyeminin bu kriterlere göre s›n›fland›r›lmas›nda zorluklar mevcuttur. CDC kriterlerine göre,kan kültüründe bir mikroorganizman›n izole edilmesi ve bu patojenin baflka bir yerdeki infeksiyon ile iliflkili olma-mas› primer kan dolafl›m› infeksiyonu (KD‹) olarak tan›mlanmaktad›r. Bakteriyemi, vücudun herhangi bir anatomikyerindeki infeksiyon oda¤›ndan kaynakland›¤›nda yani bu odaktan izole edilen patojen kan kültüründe de üredi-¤inde bu sekonder KD‹ infeksiyonu olarak kabul edilmektedir. Bu nedenlerden dolay› ERCP ile iliflkili bakteriye-mileri, primer ya da sekonder olarak s›n›fland›rman›n hem tutarl› hem de tutars›z taraflar› vard›r. Hastanemiz ‹nfek-siyon Kontrol Komitesi (‹KK)’nin görüflü, kan kültüründe üreyen mikroorganizma as›l infeksiyon oda¤›ndan izoleedilemedi¤inden ERCP ile iliflkili bakteriyemileri “primer” kabul etmek fleklindedir.

‹KK 2003 y›l›nda 17 ERCP ile iliflkili sepsis tan›s› koymufltur. Etkenlerin da¤›l›m›; 7 E. coli, 4 Pseudomonas spp., 3 Kleb-siella spp., 1 koagülaz negatif stafilokok, 1 metisilin dirençli S. aureus ve 1 Enterococcus spp. fleklinde gerçekleflmifltir.

ERCP ile iliflkili sepsis nedeniyle kaybedilen befl hastadan dördünde infeksiyon geliflimi aç›s›ndan risk faktörüyoktu.

Endoskopi ile geçen infeksiyonlar endojen kaynakl› olabilece¤i gibi, yeterli flekilde temizlenmemifl ve etkin de-zenfekte edilmemifl endoskoplardan ekzojen olarak da bulaflabilmektedir. Endojen kaynak, intestinal florad›r vegenellikle E. coli ve enterokoklar izole edilmektedir. Ekzojen kaynaklarla iliflkili geliflen infeksiyonlardan ise s›kl›k-la Pseudomonas ve Klebsiella türleri sorumludur. Çal›flmam›zda etkenlerin da¤›l›m›, ERCP Ünitesi’nde endojen ve ek-zojen mekanizmalar›n ikisinin de rol oynad›¤›n› göstermifltir. Sonuç olarak bu infeksiyonlar›n önlenmesinde, hasta-lar aras›nda gerecin etkin dezenfeksiyonun sa¤lanmas›n›n ve endikasyon olan hastalarda ERCP öncesi antibiyotikprofilaksisi uygulanmas›n›n önemi ortaya ç›km›flt›r. ERCP üniteleri, ‹KK ile etkin iflbirli¤i gerçeklefltirmesi gerekenbirimlerin bafl›nda gelmektedir.

ERCP ile ‹liflkili Bakteriyemi/Sepsis P40

•

Önder Yavaflcan*, Orhan Deniz Kara1, Hakan Erdo¤an1, Hülya Uprak1, Selime Yeflil1, Sema Üntürk1,

Sevginar fientürk1, Murat Kan¤›n1, Nejat Aksu1

*,1 SSK Tepecik E¤itim Hastanesi, Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Klinikleri Çocuk Nefrolojisi Bölümü

Miksiyosistoüreterografi (MSUG) vezikoüreteral reflü (VUR) tan›s›nda hala önemini sürdürmektedir. Nosokomi-yal idrar yolu enfeksiyonu (‹YE) çocukluk yafl grubunda önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Mesane

içine kateter konarak çekilen MSUG kimi zaman ‹YE’nunu kolaylaflt›ran bir yöntem olabilmektedir. Bu çal›flmada yi-neleyen ‹YE nedeni ile MSUG çekilen çocuklarda mesaneye kateter konmas›n›n ‹YE oluflumuna katk›s› araflt›r›lmakistenmifltir.

Çal›flma, Ocak 2002-Ocak 2003 tarihleri aras›nda hastanemiz Çocuk Nefroloji Poliklini¤i’nde yineleyen ‹YE nede-niyle izlenen ve MSUG çekilen 156 çocuk hasta üzerinde yap›lm›flt›r. Hastalar›n yafl da¤›l›m› 1 ay-15 yafl aras›ndaolup, yafl ortalamas› 6.70 ± 3.43 y›ld›r. Tüm hastalardan MSUG’den hemen önce (Grup 1) ve iki gün sonra (Grup 2)olmak üzere toplam 312 kez idrar kültürü al›nm›flt›r.

Grup 1’de toplam 22 (%14) hastada idrar kültüründe üreme saptan›rken Grup 2’de ise toplam 34 (%21) hastadaidrarda bakteri üremesi saptanm›flt›r. Kateter takmadan önceki idrar kültüründe üreme saptanan 16 (%10) hastan›niki gün sonraki idrar kültüründe de ayn› mikroorganizma ile üreme saptanm›flt›r. Her iki grupta üremesi olan hasta-lar gözard› edildi¤inde, MSUG yap›lan hastalar›n 18’inde (%11.5) idrar kültürlerinde anlaml› bakteriüri saptanm›flt›r.

Sonuç olarak; çocuklarda MSUG çekilirken idrar yolu enfeksiyonu riski mutlaka ak›lda tutulmal›d›r.

Çocuklarda Miksiyosistoüreterografi ve‹drar Yolu Enfeksiyonu ‹liflkisi

P41



Amaç: Cerrahi alan enfeksiyonu (CAE), hastanede kal›fl süresini ve maliyeti art›ran önemli postope-

ratif morbidite nedenlerinden biridir. CAE gelifliminde pek çok risk faktörü suçlanm›fl olmakla birlikte,

hala baz› risk faktörleri hakk›nda tart›flmalar devam etmektedir. Bu çal›flma, CAE’na etki eden risk fak-

törlerini de¤erlendirmek amac›yla planland›.

Hastalar ve Metot: Harran Üniversitesi Araflt›rma ve Uygulama Hastanesi Genel Cerrahi Klini¤i’nde

prospektif olarak, 15 Eylül 2003 ile 15 fiubat 2004 tarihleri aras›nda operasyon geçiren 320 olgu CAE aç›-

s›ndan de¤erlendirildi.

Sonuçlar: 320 olgunun 28’inde (%9.7) CAE geliflti 28 hastan›n 10 tanesi erkek (%34) 18 tanesi kad›n

(%66) olup, yafl ortalamalar› 55 (19-71) idi. Olgular›n yaralar›, 2 olguda (%0.62) kirli, 5 olguda (%1.56) kon-

tamine, 21 olguda (%6.5) temiz-kontamine idi. 25 olguda genel, 2 olguda spinal ve bir olguda lokal anes-

tezi uyguland›. Ortalama operasyon süreleri 2 saat (0.5-7 saat) idi. CAE geliflen olgular›n 4’ü (%15) acil

olarak operasyona al›nm›fl iken, 24 olgu (%85) elektif olarak opere edildi. 28 olgunun 25’inde (%88) ope-

rasyon tipi abdominal iken, 3 olguda (%13) abdomen d›fl› operasyon yap›ld›. 28 olgunun 26’s›nda (%93)

enfeksiyon insizyon hatt›nda, 1 olguda (%3.5) organ enfeksiyonu ve 1 olguda da (%3.5) kateter enfeksi-

yonu geliflti. Tedavide 3. kuflak sefalosporinler kullan›ld›. Kirli ve kontamine yaras› olan olgularda ilave

olarak anaerop etkili antibiyotikler eklendi. 16 olguda (%57) gastrointestinal sistem malignitesi, 4 olguda

(%14) akut apandisit, 3 olguda (%10) safra yolu patolojisi, 2 olguda (%7) inguinal herni, 1 olguda (%3.5) yu-

muflak doku sarkomu, 1 olguda (%3.5) invaginasyon ve 1 olguda ise (%3.5) mekkel divertikülü perforasyo-

nu saptand›. Enfeksiyon geliflen malign olgular›n hepsinde serum albumin düzeyi 2.5 mg/dL’nin alt›nda

idi. CAE geliflimi aç›s›ndan malignite ve preoperatif albumin düzeyinin düflüklü¤ü istatistiksel olarak an-

laml› bulundu (p< 0.05).

Sonuç olarak, CAE geliflimi aç›s›ndan malignite ve preoperatif albumin düzeyinin düflüklü¤ü en

önemli risk faktörlerdir. CAE geliflimini azaltmak için, özellikle malignite olgular›nda, preoperatif albu-

min düzeyinin düzeltilmesi gerekir.

Ali Uzunköy*

* Harran Üniversitesi T›p Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dal›

Cerrahi Alan Enfeksiyonlar›nda Risk Analizi Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P42



Mesut Pekcan*, Bülent Ahmet Beflirbellio¤lu1, Dilek Özfidan1, Esin Derya Alömero¤lu1, Demet Y›lmaz1, Güler Candar1

* GATA Genel Cerrahi Anabilim Dal›, 1 GATA Hastane ‹nfeksiyonlar› Kontrol Komitesi

Hastane ortam›nda patojen mikroorganizmalar›n yo¤un olarak bulunmas› ve infeksiyon geliflimi için pek çok fak-törün mevcudiyeti; ortam›n infeksiyon kayna¤› olmas›na s›kça yol açabilmektedir. Bu yüzden, bir sa¤l›k kurulu-

flu için iyi bir ortam temizli¤i, infeksiyonlardan korunman›n temelini oluflturur.

Hastane ortam›nda yap›lacak temizlikte; hastan›n temasta bulundu¤u yak›n çevresinin (yatak, karyola, komidingibi), dolaplar, oda ve tuvaletlerin birbirinden ayr› olarak de¤erlendirilmesi gerekmektedir. Kliniklerimizde temizli-¤in bu anlay›fl içerisinde yap›labilmesi için GATA Hastane ‹nfeksiyonlar› Kontrol Komitesi “Her hasta odas›n› ayr› birev ve her yatak birimini ayr› bir oda” kabul ederek; temizlik konusundaki eksik ve hatal› uygulamalar› düzeltmek vetüm birimlerde ortak bir standart oluflturmak için bir yöntem gelifltirmifl ve k›lavuz bir kitapç›k haz›rlam›flt›r.

Bu kitapç›k içeri¤inde sunulan çal›flma plan› ve kullan›lacak malzeme özellikleri afla¤›daki maddelerde ve Tab-lo 1'de sunuldu¤u gibidir.

Hasta odalar›nda temizlik ifllem s›ras›:

Hasta odalar›n›n temizli¤inin sabah ve akflam olmak üzere günde iki kez yap›lmas›, temizli¤e bafllamadan öncemalzemelerin kontrolü ve eksiklerin tamamland›ktan sonra afla¤›daki s›ra ile temizli¤in yap›lmas› gerekir.

1. Gerek görülen yatak tak›mlar›n›n de¤ifltirilmesi.

2. At›klar›n toplanmas›.

3. Oda zeminlerinin süpürülmesi.

4. Oda zeminlerinin paspaslanmas›.

5. Buzdolab›, yemek masas› ve komidin üzerlerinin nemli bezle silinmesi.

6. Hasta yata¤› kenarlar›n›n nemli bezle silinmesi.

7. Cam önleri ve pencere kenarlar›n›n nemli bezle silinmesi.

8. Dolaplar›n nemli bezle silinmesi.

9. Banyo ve lavabo temizli¤inin yap›lmas›.

10. Tuvaleti olan odalarda, tuvalet temizli¤inin yap›lmas›.

Her yeni sistemde oldu¤u gibi bu sistemde de eksik ve yanl›fll›klar›n olmas›, yeni bilgi ve geliflmeler do¤rultu-sunda sisteme eklenecek hususlar›n ortaya ç›kmas› do¤ald›r. GATA Hastane ‹nfeksiyonlar› Kontrol Komitesi önerive katk›lar› en k›sa zamanda de¤erlendirilerek, yeni oluflturulan standartlara yön vermifl olacakt›r.

GATA E¤itim HastanesindeHastane Ortam› Temizlik Yöntemi

P43

Tablo 1. Günlük-Haftal›k Çal›flma Plan› ve Kullan›lacak Malzeme Özellikleri.

Günler Ö¤leden önce Ö¤leden sonra

Pazartesi Günlük temizlik 1. GÜNLÜK TEM‹ZL‹K, 2. Hasta giysi dolaplar› iç ved›fl yüzeylerinin BEYAZ BEZ-BEYAZ KOVA kullan›larak silinmesi

Sal› Günlük temizlik 1. GÜNLÜK TEM‹ZL‹K 2. At›k kutular›n›n dezenfektan ile y›kanmas›

Çarflamba Günlük temizlik 1. GÜNLÜK TEM‹ZL‹K 2. Banyo-tuvalet duvar fayanslar›n›nKIRMIZI BEZ-KIRMIZI KOVA kullan›larak silinmesi 3. Karyola ve›zgaralar›n›n MAV‹ BEZ-MAV‹ KOVA kullan›larak silinmesi

Perflembe Günlük temizlik 1. GÜNLÜK TEM‹ZL‹K 2. At›k kutular›n›n dezenfektan ile y›kanmas›3. Etejer iç yüzey temizli¤inin SARI BEZ-SARI KOVA kullan›larak

yap›lmas›

Cuma Günlük temizlik 1. GÜNLÜK TEM‹ZL‹K 2. Buzdolaplar›n›n iç yüzeylerininYEfi‹L BEZ-YEfi‹L KOVA kullan›larak silinmesi

Cumartesi Günlük temizlik GÜNLÜK TEM‹ZL‹K

Pazar Günlük temizlik GÜNLÜK TEM‹ZL‹K



Amaç: Leiomyoma uteri nedenli opere edilen olgularda postoperatif idrar yolu enfeksiyonunun ne-denlerini araflt›rmak.

Materyal Metod: Çal›flmaya klini¤imizde 1992-2004 tarihleri aras›nda leiomyoma uteri nedenli opereedilen ve dosyalar›na ulafl›labilen 348 olgu dahil edildi. Olgular idrar kültüründe üreme olanlar (grup I),üreme olmayanlar (grup II) olmak üzere iki grupta incelendi. Gruplar yafl, gravida, parite, üretral kateterkal›fl süresi, preoperatif hemoglobin de¤erleri, antibiyotik kullan›m›, antibiyotik kullan›m süreleri ve sis-temik hastal›klar› aç›s›ndan karfl›laflt›r›ld›.

Sonuçlar: Grup I’de 12 olgu, grup II’de 336 olgu belirlendi. Gruplar aras›nda yafl, gravida, parite, pre-operatif hemoglobin de¤erleri, antibiyotik kullan›m›, antibiyotik kullan›m süreleri ve sistemik hastal›k-lar› aç›s›ndan fark saptanmazken (p> 0.05), uretral kateter kal›fl süresi aç›s›ndan istatistiksel olarak an-laml› fark saptand› (p< 0.001).

Yorum: Leiomyoma uteri tan›s› ile opere edilen hastalarda postoperatif üriner enfeksiyon geliflmesiaç›s›ndan birçok risk faktörü ileri sürülmesine ra¤men bu çal›flmada sadece uzun süreli (> 1 gün) üretralkateter uygulaman›n enfeksiyon riskini istatistiksel anlaml› olarak art›rd›¤› belirlendi. Di¤er risk faktör-leri aç›s›ndan anlaml› fark gözlenmemesi daha çok genç yaflta ve sistemik hastal›k nadir görülen kad›n-larda bu operasyonun uygulanmas› olarak yorumland›.

S. Sinan Özalp*, Ö. Tar›k Yalç›n1, Mete Tan›r1, Hikmet Hassa1, Ahmet Karatafl1

*,1 Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um Anabilim Dal›

Myoma Uteri Nedeniyle Opere Edilen Olgularda ‹drarYolu Enfeksiyonunun Nedenleri

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P44

Amaç: Endometriyum kanseri nedeni ile opere edilen olgularda postoperatif idrar yolu enfeksiyo-nunun nedenlerini araflt›rmak.

Materyal ve Metod: Çal›flmaya 1992-2004 tarihleri aras›nda endometriyum kanseri nedeni ile opereedilen ve dosyalar›na ulafl›labilen 126 olgu dahil edildi. Olgular, idrar kültüründe üreme olanlar (grup I)ve üreme olmayanlar (grup II) olmak üzere iki grupta incelendi. Gruplar yafl, gravida, parite, idrar son-das› kal›fl günü, preoperatif hemoglobin de¤erleri, antibiyotik kullan›m süresi ve sistemik hastal›klaraç›s›ndan karfl›laflt›r›ld›.

Sonuçlar: Grup I'de 16 olgu, grup II'de ise 110 olgu belirlendi. Gruplar aras›nda yafl, gravida, parite,preoperatif hemoglobin de¤erleri, antibiyotik kullan›m›, antibiyotik kullan›m süresi ve sistemikhastal›klar aç›s›ndan istatistiksel olarak anlaml› bir fark yoktu (p> 0.05). Buna karfl›n, idrar sondasi kal›flsüresinin uzamas› ile üriner enfeksiyon riskinin artt›¤› saptand› (p< 0.001).

Yorum: Bu çal›flma sonunda, endometriyum kanserli olgularda postoperatif idrar yolu enfeksiyonugelifliminde önemli olan tek etkenin idrar sondas› kal›fl süresi oldu¤u saptand›. Postoperatif ürinerenfeksiyon riskini azaltmak için sondan›n mümkün olan en k›sa süre tutulmas› gerekmektedir.

S. Sinan Özalp*, Ömer Tar›k Yalç›n1, Hüseyin Mete Tan›r1, Atilla Y›ld›r›m1, Ahmet Karatafl1


Endometriyum Kanseri Nedeni ile Opere EdilenOlgularda ‹drar Yolu Enfeksiyonunun Nedenleri

P45

•



S. Sinan Özalp*, Ö. Tar›k Yalç›n1, Mete Tan›r1, Turgay fiener1, Ahmet Karatafl1


Amaç: Over kanseri nedeni ile opere edilen olgularda postoperatif idrar yolu enfeksiyonunun ne-denlerini araflt›rmak.

Materyal ve Metod: Çal›flmaya klini¤imizde 1992-2004 tarihleri aras›nda over kanseri nedenli opereedilen ve dosyalar›na ulafl›labilen 103 olgu dahil edildi. Olgular idrar kültüründe üreme olanlar (grup I),üreme olmayanlar (grup II) olmak üzere iki grupta incelendi. Gruplar yafl, gravida, parite, üretral katetersüresi, preoperatif hemoglobin de¤erleri, antibiyotik kullan›m›, antibiyotik kullan›m süreleri ve sistemikhastal›klar› aç›s›ndan karfl›laflt›r›ld›.

Sonuçlar: Grup I’de 6 olgu, grup II’de 97 olgu belirlendi. Gruplar aras›nda yafl, gravida, parite, pre-operatif hemoglobin de¤erleri, antibiyotik kullan›m›, antibiyotik kullan›m süreleri aç›s›ndan fark saptan-mazken (p> 0.05), sistemik hastal›klardan diabetes mellitus (p< 0.05) ve üretral kateter süresi aç›s›ndan(p< 0.05) istatistiksel olarak anlaml› fark saptand›.

Yorum: Over kanserli olgularda postoperatif idrar yolu enfeksiyonu geliflmesinde önemli olan faktör-lerden birinin diabetes mellitus oldu¤u saptand›. Diabetes mellituslu hastalarda enfeksiyon riskiniazaltmak için sistemik hastal›¤›n etkin bir flekilde kontrolu, tedavi dozunda antibiyotik kullan›lmas› vesonda kal›fl süresinin mümkün oldu¤unca k›sa tutulmas›n›n önemi ortaya ç›kt›.

Over Kanseri Nedeni ile Opere Edilen Olgularda‹drar Yolu Enfeksiyonunun Nedenleri

P46

S. Sinan Özalp*, Hüseyin Mete Tan›r1, Baflar Tekin1, Bülent Çakmak1


Amaç: Postoperatif yüzeyel insizyon aç›lmas›nda enfeksiyon ve nedenlerinin araflt›r›lmas›.

Materyal ve Metod: Çal›flmaya, 2000-2004 y›llar› aras›nda, klini¤imizde opere edilip, postoperatifyüzeyel insizyon yeri aç›lmas› saptanan 72 olgu al›nd›. Olgular, yüzeyel insizyon yeri aç›lmas›ndansonra, yara yerinden al›nan kültürler dikkate al›narak, üreme olanlar (grup I, n= 13) ve olmayanlar(grup II, n= 59) olmak üzere iki grupta incelendi. Gruplar yafl, intraoperatif kanama miktar›, operasyonsüresi, pre-/postoperatif hemoglobin de¤eri, operasyon endikasyonlar› ve yap›lan cerrahi giriflim, in-sizyon flekli, ciltalt› sütür, ciltalt› dren, retansiyon sütürü kullan›m›, seçilen antibiyotik türü ve efllikeden sistemik hastal›klar aç›s›ndan karfl›laflt›r›ld›.

Sonuçlar: Gruplar aras›nda yafl, inntraoperatif kanama miktar›, operasyon süresi, pre-/postopera-tif hemoglobin de¤eri, operasyon endikasyonlar› ve yap›lan cerrahi giriflim, insizyon flekli, ciltalt› sü-tür, ciltalt› dren, seçilen antibiyotik türü ve efllik eden sistemik hastal›klar aç›s›ndan bir fark saptana-mad› (p> 0.05). Buna karfl›n, yara yeri aç›lan grupta, retansiyon sütür kullan›m› daha yüksek orandabulundu (p< 0.01).

Yorum: Postoperatif yüzeyel insizyon aç›lmas›nda enfeksiyona neden olan birçok etken say›lmak-la birlikte, sadece retansiyon sütür kullan›lan olgularda yara yeri aç›lmas› daha s›k orandad›r. Retan-siyon sütür gerektiren olgular›n enfeksiyon geliflimi yönünden risk tafl›d›¤› bilinmelidir.

Postoperatif Yüzeyel ‹nsizyon Aç›lmas›ndaEnfeksiyonun Nedenlerinin Saptanmas›

P47

•



Nozokomiyal enfeksiyonlar, yenido¤an yo¤un bak›m ünitelerinde morbidite ve mortalitenin önemli nedenleri aras›ndad›r. Et-ken mikroorganizmalar s›kl›kla birçok antibiyoti¤e dirençli olduklar›ndan, bu enfeksiyon etkenlerinin saptand›¤› hastalar›n kli-

nik özelliklerinin ç›kar›lmas›, bu enfeksiyonlar›n s›kl›¤›nda azalmaya yol gösterici olabilecektir. Burada, 2003 y›l›nda OsmangaziÜniversitesi T›p Fakültesi Neonatoloji Bilim Dal›’nda takip edilen ve kültürlerinde Acinetobacter spp. üreyen hastalar›n klinik ve la-boratuar özellikleri de¤erlendirilmifltir.

Bölümümüzde oniki ayl›k süreçte 1042 yenido¤an bebek takip edilmifl olup 18 yenido¤an›n 26 kültür örne¤inde Acinetobacter spp.üremifltir. Bunlar›n sekizi entübasyon tüpü, biri d›flk›, biri idrar, ikisi BOS, ikisi yara yeri kültürü ve 12 tanesi kan kültürlerinde tespitedilmifltir. Yenido¤anlar›n median gestasyon haftalar› 31.5, median do¤um a¤›rl›klar› 1700 g olarak saptanm›flt›r. Annelerin %88.9’un-da kötü obstetrik öykü mevcut olup, hiçbir annede erken mebran ruptürü öyküsü saptanmad›. Birinci dakika apgar skoru 3.2, beflin-ci dakika apgar skoru 5.75 olup, hastalar›n %88.9’unda asfiksi tespit edildi. Hastalar›n ortalama ventilatörde kal›fl süresi 25.9 ± 17.4gün idi. Acinetobacter spp., kültürde üremesi ortalama 20.6 günde olmufltur. Acinetobacter spp. izole edilen hastalar›n %77.8’i total paren-teral nutrisyon almaktayd›. Klinik örne¤in al›nd›¤› gün çal›fl›lan CRP de¤eri ortalama 5.34 mg/dL, hemoglobin 12.45 g/dL, beyaz küresay›s› 11.033/mm3, trombosit say›s› ise 62.916/mm3 idi. Respiratuar distres sendromu olgular›n %50’sinde, bronkopulmoner displazi%55.6, intraventriküler hemoraji %66.7, patent ductus arteriosus %22.2, nekrotizan enterokolit %44.4’ünde, prematüre retinoapatisi%55.6’s›nda vard›. Hastalar›n %94.4’ü kültür al›nd›¤› s›rada genifl spektrumlu antibiyotik kullanmaktayd›. ‹zole edilen Acinetobacter tür-lerinin tamam› amikasin, seftazidim, ampisilin, piperasilin ve seftriaksona dirençli idi. Piperasilin-tazobaktam kombinasyonuna sufl-lar›n %23’ü, meropeneme %65’i, ofloksasine ise %53’ü duyarl› idi. Siprofloksasine %92 oran›nda direnç tespit edildi.

Bir y›l içerisinde saptad›¤›m›z ve s›kl›kla fatal seyirli Acinetobacter spp. üremelerinin, çoklu antibiyotik direnci gösterdi¤i, düflükdo¤um a¤›rl›kl› ve prematüre yenido¤anlarda daha s›k görüldü¤ü, kötü obstetrik öykü, perinatal asfiksi, total parenteral nutrisyonve prematüreli¤e ait komplikasyonlar›n enfeksiyon için haz›rlay›c› faktörler olabilece¤i düflünüldü.

Neslihan Tekin*, Ener Ça¤r› Dinleyici1, ‹lhan Özgünefl2, Filiz Akflit3, M. Arif Akflit1

*,1 Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Neonatoloji Bilim Dal›, 2 Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Enfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›,3 Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

Bir Y›ll›k ‹zlemde Yenido¤an Yo¤un Bak›m ÜnitesindeAcinetobacter spp. Saptanan Hastalar›n Özellikleri

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P48

Yenido¤an yo¤un bak›m ünitelerinde nozokomiyal enfeksiyonlar önemli bir morbidite ve mortalite nedenidir. Stenotrophomonas(Xanthomonas) maltophilia aerobik, non-fermentatif, gram negatif basil özelli¤inde, çoklu antibiyotik direnci gösteren f›rsatç› pa-

tojen bir bakteridir. Son y›llarda nozokomiyal enfeksiyonlardaki öneminin artt›¤› bildirilmektedir. 2003 y›l›nda Osmangazi Üniver-sitesi T›p Fakültesi Neonatoloji Bilim Dal›’nda takip edilen ve kültürlerinde S. maltophilia üreyen hastalar›n klinik ve laboratuarözellikleri retrospektif olarak araflt›r›lm›flt›r.

Ünitemizde 2003 y›l›nda 1042 yenido¤an bebek takip edildi. ‹nfeksiyon kontrol komitesi izleminde olan ünitemizde 12 ayl›k birsüreçte 21 yenido¤an›n 25 kültür örne¤inde S. maltophilia üredi. Bilgilerine ulafl›lan 18 yenido¤an›n 22 kültür örne¤inin 11’inde kan,10’unda entübasyon tüpü, 1’inde ise kateter kültüründe S. maltophilia üredi. Yenido¤anlar›n median gestasyon yafllar› 29 hafta, me-dian do¤um a¤›rl›¤› 1300 gramd›. Hastalar›n %58.8’i spontan vajinal yolla, %41.2’si sezaryen/sectio ile do¤mufltu. Bir annede erkenmembran ruptürü öyküsü vard›. Annelerin %75’inde kötü obstetrik öykü vard›. Birinci dakika ortalama apgar skoru 2.0 ± 1.4, beflin-ci dakika ortalama apgar skoru 4.8 ± 1.9 olup, hastalar›n %93.3’ünde asfiksi tespit edildi. Hastalar›n ortalama ventilatörde kal›fl sü-resi 28.8 ± 6.3 gündü. S. maltophilia’n›n kültürde üreme süresi ortalama 25.3 ± 13.5 günde olmufltu. S. maltophilia üremesinin oldu¤uklinik örne¤in al›nd›¤› gün hastalar›n tamam› genifl spektrumlu antibiyotik kullanmaktayd›, ortalama CRP de¤eri 4.5 ± 4.31 mg/dL,ortalama hemoglobin de¤eri 14.0 ± 2.4 g/dL, ortalama beyaz küre say›s› 13.7 ± 9.9/mm3, ortalama trombosit say›s› 110.2 ± 10.6/mm3

idi. S. maltophilia’ya karfl› duyarl›l›k oranlar› tobramisinde %66.7, amikasinde %60, trimetoprim-sulfametaksazolde %54.5, siprofloksa-sinde %53.8 idi, sefalosporin ve karbapenemlere karfl› ise yüksek direnç oranlar› saptand›.

Ünitemizde bir y›l içinde tespit edilen ve s›kl›kla fatal seyreden S. maltophilia üremelerinin, çoklu antibiyotik direncinin oldu-¤u, düflük do¤um a¤›rl›kl› ve preterm bebeklerde daha s›k görüldü¤ü, asfiksi ve kötü obstetrik öykünün etkenin üremesinde et-kili oldu¤u düflünüldü. S. maltophilia’ya karfl› en yüksek duyarl›l›k oranlar› tobramisin ve amikasine karfl›yd›, ancak olgu say›s› s›n›r-l› oldu¤undan bu duyarl›l›¤›n klinik çal›flmalarla desteklenmesi gerekmektedir.

Neslihan Tekin*, Coflkun Yarar1, Hasan Çolak2, Filiz Akflit3, M. Arif Akflit4

*,4 Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Neonatoloji Bilim Dal›, 1 Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Pediatri Anabilim Dal›,2 Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Enfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 3 Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

2003 Y›l›nda Yenido¤an Servisinde Stenotrophomonasmaltophilia Üreyen Hastalar›n De¤erlendirilmesi

P49

•



P›nar Ökdemir, Gülflen Çelebi1, Nilgün Koflar1, fiükran Kiflio¤lu1

*,1 ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Hastanesi

Yan›k servisleri morbidite ve mortaliteye neden olan enfeksiyonlar›n en yayg›n yerleflim yeridir. Bu amaçla 1998 y›l›nda kurulan ‹stanbul Üniver-sitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Yan›k servisinin ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi (‹KK) ile iflbirli¤inin öncesi ve sonras› anlat›lm›flt›r.

‹KK ile iflbirli¤inin öncesi,

Hasta yat›fl›yla beraber hekime göre ampirik veya profilaktik antibiotik kullan›m›,

Pansumanlar›n hasta yata¤›nda yap›lmas›,

Kanül bak›m›n›n kirlenince yap›lmas›,

Hemokültür alma protokolünün olmamas›,

‹drar torbas›na ampul tak›larak kapal› drenaj›n bozulmas›,

Hastabak›c› personel olmamas› ve temizlik personelinin hem temizlik hem de pansumana kat›lmas›,

El y›kaman›n öneminin bilinmemesi,

Hasta odas›nda çöp kovas›n›n bulunmas›, at›klar›n malzeme yetersizli¤i nedeniyle uygun toplanamamas›,

‹KK ile iflbirli¤inin sonras›,

- Antibiotik hastan›n klinik tablosuna ve ‹KK karar›na göre kullan›lmaktad›r,

- Servisde kirli ve temiz alan bariyerle ayr›l›p galoflla girilmektedir,

- Hasta odalar› sabah hemflire viziti ile kontrol edilip oda düzeni ve havaland›r›lmas› sa¤lanmaktad›r,

- Saat 08.30’da doktor, sorumlu hemflire ve servis hemfliresi ile saat 14.00’de ise hastane ‹KK (‹K hemfliresi, mikrobiolog, enfeksiyon hastal›klar›doktoru) ile vizit yap›lmakta,

- Pansuman ve banyo odas› ayr›l›p hastalar sedyeyle pansuman odas›na al›nmaktad›r,

- Pansuman ekibi önlük, maske, bone giyip, her hasta için steril yeflil örtü kullan›lmaktad›r,

- Pansuman öncelikle çocuk sonra yetiflkin hasta ya da temizden kirliye do¤ru yap›lmaktad›r,

- Her vardiyada hemflire IV kanül, arter kateter, foley sonda, NGT varsa trakeostomi kanül bak›m›n› yapmaktad›r,

- Hemokültür, yara sürüntüsü alma protokolleri yap›lm›flt›r,

- Yara sürüntüsü hastan›n 1., 3. ve 5. günü al›nmaktad›r,

- Foley sondada kapal› drenaja dikkat edilmektedir,

- ‹drar, gaita, balgam kültürleri hastan›n durumuna göre, kateter ucu kültürü ise her zaman bak›lmaktad›r,

- Diyetisyen iflbirli¤i ile %30 ve alt› hastada oral mama ve normal beslenme %31 ve üstü hastada NGT ile enteral beslenme yap›lmaktad›r

- 1 hastabak›c› al›nm›fl, banyo ve dezenfeksiyonu ö¤retilmifltir

- El y›kama ve önemi personele anlat›l›p hat›rlat›c› afifller lavabolara as›ld›

- Temizlik personeli için e¤itim düzenlenmifltir

- Çöp kovalar› hasta odas›ndan ç›kar›l›p genel çöp kovas› yap›lm›flt›r

- At›klar (evsel, t›bbi, cam, ka¤›t, delici ve kesici) ayr›l›p gerekli malzeme temini sa¤lanm›flt›r

Sonuçta ‹KK ile olumlu de¤ifliklikler yap›l›p; profesyonel bilgilerin ›fl›¤›nda modern teknik ve materyellerle en ekonomik flekilde hasta bak›m›n-da yüksek kalite düzeyi hedeflenmifltir. HERfiEY DAHA KAL‹TEL‹ YAfiAM ‹Ç‹N.

‹.Ü. Cerrahpafla T›p Fakültesi Yan›k Ekibinin‹nfeksiyon Kontrol Komitesi ile ‹flbirli¤i

P50

Ayten Kadanal›*, Mehmet K›z›lkaya1, Naz›m Do¤an1, Selahattin Çelebi2, Hüsnü Kürflat1, Mehmet Parlak3

*,3 Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 1 Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi,

Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal›, 2 Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

Bu çal›flmada Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi reanimasyon ünitesinde 2002 y›l› içinde geliflen hastane infeksiyonlar›, bu in-

feksiyonlara neden olan patojenler ve duyarl›l›k paternleri incelendi. Bir y›l içinde yat›r›lan 246 hastan›n 84’ünde (%34.1) has-

tane infeksiyonu geliflti. Bu hastalarda saptanan atak say›s› 124 olup hastane infeksiyon h›z› %50.4 olarak belirlendi. Pnömoni en

s›k saptanan hastane infeksiyonu olup, bunu bakteremi ve üriner sistem infeksiyonu takip ediyordu. Hastalardan en s›k izole edi-

len bakteriler Staphylococcus aureus ve Pseudomonas aeruginosa idi. Bu bakterilerin büyük k›sm›nda çoklu antibiyotik direnci mevcuttu.

Reanimasyon Ünitemizde 2002 Hastane ‹nfeksiyonlar› P51

•



Amaç: Do¤umsal kalp hastal›klar› (DKH) cerrahisindeki geliflmeler kalp cerrahisi uygulanan kliniklerdeopere olan çocuk say›s›nda art›fla neden olmufl dolay›s›yla yetiflkin hastalarda oldu¤u kadar çocuk hastalardada nozokomiyal mantar infeksiyonlar› önemli bir sorun haline gelmifltir. Bu çal›flmada klini¤imizde son y›llar-da uygulanan DKH cerrahisi sonras› geliflen mantar infeksiyonu durumunu görmeyi amaçlad›k.

Metod: Klini¤imizde 2000-2003 y›llar› aras› 4 y›ll›k sürede opere edilen hastalardan mikrobiyolojiye gön-derilen örnekler de¤erlendirilip, mikolojik üreme olan DKH'l› olgular retrospektif olarak incelendi.

Sonuç: E.Ü.T.F. Kalp Damar Cerrahisi Klini¤i’nde 2000-2003 y›llar› aras›ndaki 4 y›ll›k dönemde toplam5508 hasta opere edilmifltir. Bunlar›n 398’i (%7.2) DKH'l› olgulard›r. Klini¤imizden Mikrobiyoloji Anabilim Da-l›’na bakteriyolojik ve mikolojik inceleme amac› ile toplam 4500 örnek gönderilmifl olup, bunlar›n 98’i (top-lam örnek say›s›n›n %2.2’si) mikolojik yönden incelenmifltir. Bunlardan 68 (%67.3) örnekte üreme saptanm›fl-t›r. Bu 98 örne¤in 14’ü (%14.3) do¤umsal kalp hastalar›na ait olup, farkl› hastalardan gönderilen 9 (%64.3) ör-nekte üreme olmufltur. Tabloda bu hastalara ait veriler gösterilmifltir. Çocuk hastalar›n hepsinde Candida tür-leri üretilmifltir. Alt› (%66.6) hastada Candida albicans, 2 (%22.2) hastada Candida tropicalis, 1 (%11.1) hastada Can-dida parapsilosis tesbit edilmifltir. Candida üremesi olan hastalara flukonazol uygulanm›flt›r. Bu hastalar›n 5’i(%55.5) kaybedilmifltir.

Yorum: Geçirilmifl major cerrahi, uzam›fl yo¤un bak›m ve solunum deste¤i, santral venöz kateter kullan›-m›, idrar yolu kateterizasyonu, total parenteral beslenme uygulanmas›, genifl spektrumlu antibiyotiklerin kul-lan›m› yetiflkin hasta grubunda oldu¤u gibi kalp cerrahisi geçiren çocuk hastalarda da önemli risklerdir. Do-¤umsal kalp hastal›¤› cerrahisi bafll›bafl›na riskli olup, son y›llardaki geliflmelerle kardiyak yönden mortaliteve morbiditesi azalt›lmaya çal›fl›lmaktad›r. Hastalar›n erken dönemde uzun yo¤un bak›m deste¤ine ihtiyaçla-r› vard›r. Bu nedenle kateterizasyon (venöz ve idrar yolu) süreleri uzamaktad›r. Kardiyak performans› destek-lemek amac›yla di¤er cerrahilere göre daha uzun süre solunum cihaz› deste¤i uygulanmakta ve bu da dolay›-s›yla infeksiyon riskini artt›rmaktad›r. Mantar infeksiyonu kardiyak cerrahi uygulanan çocuk hastalarda görül-dü¤ünde morbidite ve mortalitesi yüksektir. En s›k olarak Candida albicans ve di¤er Candida türleri infeksiyonaneden olmaktad›r.

Mehmet Fatih Ay›k*, Yüksel Atay1, Süheyla Hilmio¤lu Polat2, ‹sa Coflkun1, Dilek Yeflim Metin2, Gülver Hac›o¤lu3,Hülya Tataylak3, ‹lknur Karaca3, Mirali Mecidov1, Emin Alp Alayunt1

*,1 Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dal›, 2 Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji

Anabilim Dal›, 3 Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, Kalp Damar Cerrahisi Yo¤un Bak›m Yüksek Hemfliresi

Do¤umsal Kalp Hastal›klar›nda Operasyon Sonras›Nozokomiyal Mantar ‹nfeksiyonlar›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P52

Mantar Üreyen Do¤umsal Kalp Hastal›kl› Olgular›n Da¤›l›m›.

Yafl Operasyon Üreyen Üreme yeri Sonuç

6 gün Aç›k kalp C. albicans ‹drar Ex

9 gün Aç›k kalp C. tropicalis ‹drar fiifa

2 yafl Aç›k kalp C. tropicalis ‹drar fiifa

12 yafl Aç›k kalp C. albicans ‹drar Ex

4.5 yafl Kapal› kalp C. albicans Kan fiifa

6 yafl Aç›k kalp C. albicans ‹drar fiifa

3 yafl Aç›k kalp C. parapsilosis Kan Ex

2 yafl Aç›k kalp C. albicans DTA Ex

3 gün Aç›k kalp C. albicans Kan Ex



Aylin ‹zat*, Ferda Soysal1, Nurcan Demirk›ran2, Özden Destano¤lu2, Gülhan Eren1, Muzaffer Fincanc›1

*,1 SSK ‹stanbul E¤itim Hastanesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i, 2 SSK ‹stanbul E¤itim Hastanesi, Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Hemfliresi

Amaç: Yo¤un Bak›m Ünitesinde (YBÜ) hastane infeksiyonu prevalans›n›, infeksiyon riskini art›ran fak-

törleri ve etken mikroorganizmalar› saptamaya yönelik surveyans çal›flmas› s›ras›nda do¤ru veriler elde

etmeyi engelleyen etmenleri belirlemek.

Yöntem: 24.09.2003-24.10.2003 tarihleri aras›nda YBÜ’ne yat›r›lan tüm hastalar yat›fl süreleri boyunca

her gün Hastane ‹nfeksiyon Kontrol (H‹K) hemflireleri ve uzmanlar› taraf›ndan ziyaret edilerek infeksi-

yon riskini art›ran ifllemler ve hastaya ait faktörler surveyans formlar›na kaydedildi. Hastane infeksiyo-

nu varl›¤›n›n saptanmas›nda ve s›n›fland›rmas›nda Centers for Disease Control (CDC) taraf›ndan 1992 y›-

l›nda yeniden gözden geçirilen kriterler kullan›ld›. Kültür örnekleri YBÜ çal›flanlar› taraf›ndan al›nd›. Sur-

veyans sonunda bu ifllemlerin tam ve do¤ru yap›l›p yap›lmad›¤› gözden geçirildi. Hastane infeksiyonu

geliflmesi ile hastanede yap›lan ifllemler ve hastaya ait faktörler aras›ndaki iliflki araflt›r›ld›.

Bulgular: Bir ayl›k surveyans döneminde 48 hasta izlendi. YBÜ’de hastaya uygulanan ve infeksiyon

riskini art›ran ifllemler ile hastaya ait faktörlerin saptanmas›nda bir engelle karfl›lafl›lmad›. Ayn› hastadan

al›nan farkl› kültür örneklerinden farkl› cinsten bakteriler izole edilebildi¤i gözlendi. Örne¤in bir hasta-

n›n trakeal aspirat›ndan Pseudomonas aeruginosa izole edilirken, kan kültüründe Staphylococcus aureus üreye-

biliyordu. Bu flekilde 8 hasta (%17) oldu¤u görüldü. Üç hastada ise ayn› kültür örne¤inde farkl› zaman-

larda farkl› bakteriler saptand›. Bu durum hem hastane infeksiyonunun varl›¤›na karar vermede, hem de

etkenin cinsini belirlemede önemli bir engel oluflturdu. Kesin olmasa da, 12 (%25) hastada infeksiyon

geliflti¤ine karar verildi. Ameliyat, vasküler ve santral venöz kateter, solunum yolu enstrumantasyonu

uygulanmas›n›n, diyabet ve ba¤›fl›kl›¤› bask›layan hastal›k varl›¤›n›n, hastanede uzun süreli yat›fl›n in-

feksiyon riskini art›rd›¤› görüldü (hepsi için p< 0.05).

Sonuç: YBÜ’nde al›nan kültür örneklerinde kontaminasyon olas›l›¤›n›n oldukça yüksek oldu¤u anla-

fl›ld›. Bu bulgu YBÜ çal›flanlar› ile paylafl›larak kültür alma tekniklerinin yeniden gözden geçirilmesine

karar verildi. Kontaminasyon riskini en alt düzeye indirmeksizin yap›lacak surveyans çal›flmalar›ndan

al›nacak sonuçlar›n hatal› olabilece¤i düflünüldü.

Yo¤un Bak›m Ünitesi Hastane ‹nfeksiyonu SurveyansÇal›flmas›nda Karfl›lafl›lan Güçlükler

P53



Bu çal›flmada EÜTF hastanesinde yatan hastalarda 25.06.2002 ve 20.01.2004 tarihlerindeki hastane en-feksiyonlar›, nokta prevalans yöntemiyle karfl›laflt›r›lm›flt›r. Toplam yatak kapasitesi 1486 olan hasta-

nemizde, 25.06.2002 tarihinde yatan hasta say›s› 1063, hastane enfeksiyonu prevalans› %4.6; 20.01.2004tarihinde yatan hasta say›s› 1185, hastane enfeksiyonu prevalans› ise %4.9 olarak saptanm›flt›r. Hastaneenfeksiyonlar›n›n kliniklere göre da¤›l›m› tabloda gösterilmifltir.

2002 y›l›nda en s›k görülen hastane enfeksiyonlar› üriner sistem, en s›k karfl›lafl›lan etkenler Pseudo-monas aeruginosa, Acinetobacter spp. iken; 2004 y›l›nda en s›k karfl›lafl›lan enfeksiyon tipi pnömoni olup, Pse-udomonas aeruginosa ve Staphylococcus aureus en s›k karfl›lafl›lan etkenleri oluflturmufltur. Hastane enfeksiyo-nu saptanan hastalarda ortalama yat›fl günü 2002 ve 2004 y›llar›nda s›ras›yla 37.2 ve 38.5 olarak belirlen-mifltir. Hastanemizde, hastane enfeksiyon riski yüksek olan kliniklerde hastaya dayal› aktif sürveyansyap›lmaktad›r. Ancak hastanenin genel da¤›l›m›n› görmek aç›s›ndan belli aral›klarla yap›lan nokta pre-valans çal›flmalar›n›n faydal› oldu¤unu düflünmekteyiz.

Bilgin Arda*, Tansu Yamazhan1, Meltem Taflbakan1, Hüsnü Pullukçu1, O¤uz Reflat Sipahi1, fiebnem fienol1,

Ça¤r› Büke1, Sercan Ulusoy1

*,1 Ege Üniversitesi T›p Fakültesi Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

Ege Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi HastaneEnfeksiyonlar› Nokta Prevalans Çal›flmas›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P54

25.06.2002 20.01.2004

Yatan hasta Hastane enfeksiyonu Yatan hasta Hastane enfeksiyonuKlinik Say› Say› (%) Say› Say› (%)

‹ç Hastal›klar› 119 9 7.6 127 5 3.9Çocuk Hast. 81 6 7.4 92 4 4.3Fizik Tedavi ve Reh. 53 6 11.3 57 2 3.5Gö¤üs Hast. 45 1 2.2 80 3 3.8Dermatoloji 48 1 2.1 35 1 2.8Beyin Cerrahi Servis 62 2 3.2 60 5 8.3Genel Cerrahi Servis 91 2 2.2 124 5 4.0Üroloji 43 1 2.3 51 1 1.9Ortopedi 98 3 3.1 55 4 7.3Plastik Cerrahi 29 3 10.3 33 3 9.1Kad›n H. ve Do¤um 91 1 1.1 100 0 0Kardiyoloji 50 - - 86 1 1.2Gö¤üs Cerrahisi 8 - - 10 - -K.B.B. 26 - - 33 - -Göz Hast. 42 - - 47 - -Radyasyon Onk. 10 - - 29 - -Psikiyatri 47 - - 74 - -Enfeksiyon Hast. 12 - - 15 1 6.6‹ç Hastal›klar› YB 14 2 14.3 6 2 33.3Gö¤üs Hast. YB 3 1 33.3 5 3 60.0Anesteziyoloji YB 38 7 18.4 26 7 26.9Beyin Cerrahi YB 10 3 30.0 14 3 21.4GKDC YB 43 1 2.3 14 1 7.1Nöroloji YB - - - 12 8 66.6

Toplam 1063 49 4.6 1185 59 4.9



Zeynep Akçam*, Dilek Karaaslan1, Ayflegül Duran2, Gülcan Tan2, Güler Yayl›3

*,3 Süleyman Demirel Üniversitesi T›p Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 1 Süleyman Demirel Üniversitesi

T›p Fakültesi, Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Dal›, 2 Süleyman Demirel Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi

Hastane infeksiyonlar› morbidite, mortalitede art›fl ve ekonomik kay›plara yol açmalar› nedeniyle önemlidirler. Has-tane infeksiyonlar›n›n en fazla görüldü¤ü birimler ise Yo¤un Bak›m Üniteleri’dir. Bu çal›flmada, Yo¤un Bak›m Üni-

temizde izlenen hasta özellikleri ile mikrobiyolojik tetkik istenen klinik örnekler ve izole edilen mikroorganizmalar›nda¤›l›m›n›n araflt›r›lmas› amaçlanm›flt›r.

Süleyman Demirel Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi Anestezi Yo¤un Bak›m Ünitesi’nde 02.02.2003 ile05.01.2004 tarihleri aras›nda izlenen hasta profilleri belirlenmifltir. Bu hastalardan Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyonHastal›klar› Laboratuvar›’na gönderilen klinik örnekler ve izole edilen mikroorganizmalar›n da¤›l›m› incelenmifltir.

Yo¤un Bak›m Ünitesi’nde bu süre içerisinde 154 hasta takip edilmifltir. Bunlardan 44 (%28.57)’ü zehirlenme, 36(%23.38)’s› KOAH ve/veya fliddetli pnömoni nedeniyle solunum yetmezli¤i, 32 (%20.78)’si travma, 21 (%13.64)’i posto-peratif izlem, 12 (%7.79)’si serebrovasküler hadise ve 9 (%5.84)’u di¤er nedenlerle takip edilmifllerdir. Laboratuar›m›-za, 280 idrar örne¤i, 268 trakeal aspirat, 240 kan örne¤i, 12 yara yeri örne¤i, 11 kateter örne¤i, 9 plevral mayi ve 6 BOSolmak üzere toplam 827 örnek mikrobiyolojik tetkik için gönderilmifltir. En fazla mikroorganizman›n izole edildi¤i kli-nik örnek yara yeri (%66.66)’dir. BOS örneklerinden mikroorganizma üretilememifltir. Di¤er örneklerden ise s›ras›yla,kandan %52.50, kateterlerden %45.45, trakeal aspiratlardan %26.02, idrardan %15.36 ve plevral mayilerden %11.11 oran-lar›nda kültür pozitifli¤i bulunmufltur. En s›k izole edilen mikroorganizmalar ise; idrar örneklerinde E. coli (%37.21), kanörneklerinde S. aureus (%50.00), trakeal aspiratlarda P. aeruginosa (%25.71), yara yerinde ise Acinetobacter spp. (%37.50)’dir.Hasta bafl›na yap›lan kültür çal›flmas› ortalama 5.37 olup, en fazla tetkik istenen hastalar, travmal› ve serebrovaskülerhadiseli olanlard›r.

Yo¤un Bak›m Ünitesinde ‹zlenen Hasta PopulasyonununÖzellikleri ile Hastalardan Al›nan Klinik Örnekler ve

‹zole Edilen Mikroorganizmalar›n Da¤›l›m›

P55

Derya Seyman*, Dilara ‹nan1, Gülcan Gül1, Rabin Saba1, Sevim Keskin2, Gözde Öngüt3, Latife Mam›ko¤lu1

*,1 Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2 Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi,

‹nfeksiyon Kontrol Komitesi, 3 Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, T›bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

Bu çal›flmada Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi yo¤un bak›m ünitelerinde (YBÜ) Ocak 2000-Aral›k 2003 tarihleri aras›n-da 4 y›ll›k süre boyunca takip edilen hastalarda Stenotrophomonas maltophilia’ya ba¤l› geliflen hastane infeksiyonlar› irde-

lenmifltir.

S. maltophilia hareketli, nonfermentatif, gram-negatif aerobik basildir. Günümüzde immunsuprese hastalar›n, geniflspektrumlu antibiyotik kullan›m›n›n ve invaziv cerrahi giriflimlerin artmas›, çoklu antibiyotik direnci gösteren S. maltophi-lia’n›n hastanelerde ve özellikle yo¤un bak›m ünitelerinde önemli mortalite ve morbidite nedeni olan nozokomiyal infek-siyon etkeni olarak ortaya ç›kmas›na neden olmufltur.

Toplam 36 hastada S. maltophilia izole edilmifltir. Olgular›n 29’u (%80.5) reanimasyon ünitesinde, 4’ü (%11.1) dahiliyeYBÜ’sinde ve 3’ü (%8.3) yenido¤an YBÜ’sinde takip edilmifltir. Olgular›n yafl ortalamas› 38.7 olup, 19’u (%52.7) kad›n idi. S.maltophilia üremesi hastalar›n yat›fl›ndan ortalama 15.3 gün sonra tesbit edilmifltir. S. maltophilia en s›k trakeal aspirat mater-yalinden izole edilmifl olup, 28 (%77.7) hastada nozokomiyal pnömoni etkeni olarak kabul edilmifltir. Ayr›ca S. maltophi-lia’n›n 4 (%11) hastada kan dolafl›m yolu infeksiyonu, 2 (%5.5) hastada nozokomiyal menenjit, 1 (%2.7) hastada nozokomi-yal üriner sistem infeksiyonu, 1 (%2.7) hastada nozokomiyal cerrahi alan infeksiyonuna neden oldu¤u saptanm›flt›r. Hasta-lar›n 11’i (%26.1) multipl travma, 9’u (%21.4) nörolojik hastal›k nedeniyle YBÜ’sinde takip edilmifltir. Hastalarda üriner ka-teterizasyon (%83.3), santral kateter (%75) ve arteriyel kateter (%63.8) giriflimi ve mekanik ventilasyon (%83.3) en önemlirisk faktörü olarak tespit edilmifltir. S. maltophilia’n›n izolasyonundan önce en s›k kullan›lan antibiyotik piperasilin-tazobak-tam ve vankomisindir. Hastalar›n 12’sinde S. maltophilia’ya tek etken olarak saptanm›flken Acinetobacter spp. (%27.5) ve Pse-udomonas spp. (%22.5) en s›k efllik eden etkenler olarak saptanm›flt›r. Tedavide trimetoprim-sulfametoksazol, tikarsilin-kla-vunat ve siprofloksasin kullan›lm›flt›r.

Stenotrophomonas maltophilia ileGeliflen Nozokomiyal ‹nfeksiyonlar

P56

•



Vankomisine dirençli enterokok (VRE)’lar, ilk kez tan›mland›klar› 1980’li y›llardan itibaren önemli hastane infeksiyon etken-lerinden biri haline gelmifltir. Bir merkezde VRE saptand›¤›nda tüm hastaneyi kapsayan, multidisipliner yaklafl›mla acil

önlemler al›nmas› gerekmektedir. Bu önlemler HICPAC (Hospital Infection Control Practices Advisory Committee) taraf›ndan1995 tarihinde tan›mlanm›flt›r.

Ülkemizde ilk VRE izolasyonu 1998 y›l›nda hastanemizde olmufltur. Befl y›l sonra 2003 y›l›nda Pediatrik Hematoloji-Ke-mik ‹li¤i Transplantasyon (K‹T) ünitesinde izlenen bir hastan›n kan kültüründe VRE izole edilmifltir. HICPAC taraf›ndan önce-likle hastan›n izole edilmesi önerilmektedir. Bu hasta transplant al›c›s› oldu¤u için, zaten K‹T ünitesinde tek kiflilik odada ta-kip edilmekte ve bariyer izolasyonu önlemleri rutin olarak uygulanmaktayd›. Öneriler do¤rultusunda hastadan ve o ünitedefarkl› odalarda yatmakta olan di¤er hastalardan rektal sürüntü kültürleri al›nm›flt›r. ‹lk izolasyonu takiben VRE izole edilen veedilmeyen hasta odalar›nda bulunan stetoskop, tansiyon aleti, termometre, infüzyon pompas›, pulse-oksimetre, telefon vekap› kolu gibi yüzeylerden çevre kültürleri al›nm›flt›r. Tüm kültürler al›nd›ktan sonra K‹T ünitesinde bulunan odalar yeni has-ta yat›fl›na kapat›larak sodyum hipoklorit çözeltisi ile dezenfekte edilmifltir. Olgu, K‹T ünitesine al›nmadan önce Pediatrik He-matoloji-Onkoloji servisinde uzun süreli izlendi¤i için buradaki hastalardan da rektal sürüntü kültürleri al›nm›flt›r. Ayr›ca ço-cuk hasta grubu oldu¤u için, sürekli kalan refakatçi annelerden de rektal sürüntü kültürleri al›nm›flt›r. Bu örneklemelere kül-tür sonuçlar› negatif ç›kt›ktan sonra, haftada bir kez dört hafta süreyle devam edilmifltir. Olgunun al›nan ilk rektal sürüntü kül-türünde VRE saptanm›fl ancak takip eden kültürlerinde üreme olmam›flt›r. Di¤er hastalarda ve çevre kültürlerinde ise VREtespit edilmemifltir.

Sonuç olarak hastanemizde, ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf›ndan HICPAC önerileri uygulanarak VRE yay›l›m› engellen-mifltir. Bu posterde VRE saptanmas› durumunda uygulanan hastanemiz deneyimleri sunulmufltur.

Özge Turhan*, Dilara ‹nan1, Hicran Karao¤lan1, Sevim Keskin2, Rabin Saba1, Alphan Küpesiz3,Gözde Öngüt4, Latife Mam›ko¤lu1


‹nfeksiyon Kontrol Komitesi, 3 Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal›, 4 Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi,T›bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde Vankomisine DirençliEnterokok Sürveyans›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P57

Girifl ve amaç: H‹ (hastane infeksiyonlar›) dünya genelinde %3.1-%14.1 oran›nda görülmekte, hastanede yat›fl süresiniuzatmakta, ilave maliyet getirmekte ve ek ölümlere neden olmaktad›r.

Çal›flmam›zla kendi hastanemizin verilerini ortaya koymay›, bu sonuçlara göre H‹’na yaklafl›m›m›z› planlamay› ve ülke ve-rilerine katk› sa¤lamay› amaçlad›k.

Materyal ve metod: Çal›flma 180 yatakl› A‹BÜ Düzce T›p Fakültesi Araflt›rma Uygulama Hastanesi’nde, 1 Ocak-31 Aral›k 2003tarihleri aras›nda prospektif ve aktif sürveyans yöntemi ile yap›ld›. Hastane infeksiyonu oldu¤u düflünülen hastalar ‹nfeksiyonHastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji uzman› taraf›ndan konsülte edilerek hastane infeksiyonu tan›s› kesinlefltirildi. Nozokomiyalinfeksiyon (NI) etkeni bakterilerin antibiyotik duyarl›l›klar› Kirby-Bauer disk diffüzyon yöntemi ile test edildi.

Bulgular: 2003 y›l›nda H‹’n›n insidans› %3.23 (148/4587) bulundu. H‹’n›n en s›k görüldü¤ü servisler cerrahi yo¤un bak›m(%56.8) ve dahili yo¤un bak›m (%38.9) servisleri idi.

En fazla görülen infeksiyonlar üriner sistem infeksiyonlar› [ÜS‹ (%27.7)], bakteremi (%18.2), pnömoni (%16.9), cerrahi alaninfeksiyonlar› [CA‹ (%16.2)] fleklinde s›ralanm›flt›r. NI geliflen 148 hastan›n 128’inde infeksiyon etkenleri tespit edilebilmifltir.Buna göre en fazla görülen infeksiyon etkeni mo (mikroorganizma)’lar E. coli (n=23 %17.9), P. aeruginosa (n= 23 %17.9) ve S. au-reus (n= 22 %17.2) olarak s›ralanm›flt›r. ÜS‹’nda en s›k izole edilen mo E. coli (%34.1), bakteremide en s›k izole edilen mo S. au-reus (%22.2), solunum sistemi infeksiyonlar›nda en s›k izole edilen mo P. aeruginosa (%36), CA‹’nda en s›k izole edilen etkenE. coli (%20.8) ve S. aureus (%12.5) olarak bulunmufltur.

H‹ etkenlerinden P. aeruginosa’n›n kinolonlara, karbapenemlere ve amikasine %50’den fazla direnç gösterdi¤i ve S. aure-us’ta metisilin direncinin %61 oldu¤u gözlenmifltir.

Sonuç: Hastanemizdeki H‹ oran› tespit edilmifl ve infeksiyon etkenlerinin genelde gram negatif bakteriler oldu¤u ve bun-lardan P. aeruginosa’n›n önemli antibiyotiklere karfl› büyük oranda dirençli oldu¤u gözlenmifltir. S. aureus’ta %61 metisilin diren-ci bulunmufltur. Bu verilerle bundan sonraki H‹’na yaklafl›m›m›z planlanm›flt›r.

Davut Özdemir*, ‹rfan fiencan1, Mustafa Y›ld›r›m1, Zeynep Y›lmaz1, Abdülkadir Küçükbayrak1, Selvi Erdo¤an2

*,1 Abant ‹zzet Baysal Üniversitesi Düzce T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2 Abant ‹zzet Baysal Üniversitesi Düzce T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› Kontrol Hemfliresi

2003 Y›l›nda Abant ‹zzet Baysal Üniversitesi Düzce T›p Fakültesi’nde Hastane ‹nfeksiyonlar›

P58

•



Dilara ‹nan*, Sevim Keskin2, Rabin Saba1, Gözde Öngüt3, Latife Mam›ko¤lu1


‹nfeksiyon Kontrol Komitesi, 3 Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, T›bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

Yo¤un bak›m üniteleri (YBÜ)’nde yatan hastalar, serviste yatan hastalara göre hastane infeksiyonlar› aç›s›ndan daha fazla risk tafl›mak-tad›rlar. Bu ünitelerde görülen hastane infeksiyonlar› hastanenin di¤er servislerinde görülen infeksiyonlar›n yaklafl›k 5-10 kat›d›r. Bu

birimlerde yatan hastalara tan› ve tedavi amaçl› invaziv giriflimler s›k uygulanmaktad›r. Genel hastane veya servis spesifik infeksiyonoranlar› bu giriflimlerle ilgili infeksiyon oranlar›n› tam olarak yans›tmamakta ve bu oranlar›n hastaneler veya servisler aras› karfl›laflt›r-malarda kullan›lmas› önerilmemektedir. Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde, YBÜ’lerinde yatan hastalarda Ocak 2002’den bu yana in-vaziv alet kullan›m oranlar› ve alet iliflkili infeksiyon oranlar› kullan›lmaya bafllanm›flt›r. Bu çal›flmada hastanemiz YBÜ’lerinde Ocak-Ara-l›k 2002 ve Ocak-Aral›k 2003 tarihleri aras›nda geliflen hastane infeksiyonlar›, alet kullan›m ve alet iliflkili infeksiyon oranlar›, etkenlerve antibiyotik duyarl›l›klar› prospektif olarak incelenerek karfl›laflt›r›ld›. Ocak-Aral›k 2002 tarihleri aras›nda çal›flmaya al›nan 2878 has-tan›n 256’s›nda 393 infeksiyon belirlendi, Ocak-Aral›k 2003 tarihlerindeyse 2399 hastan›n 283’ünde 481 infeksiyon saptand›. En s›k gö-rülen infeksiyon türü 2002 y›l›nda kan dolafl›m› infeksiyonu (%31.3), 2003 y›l›nda pnömoni (%27.4) idi. En s›k izole edilen etkenler (y›l-lara göre) Pseudomonas spp. (%26.8-19.0), Acinetobacter spp. (%12.2-22.6) ve Candida spp. (%11.3-13.7) olarak saptand›. YBÜ’lerinde 1000 aletgününe göre hesaplanan sistem infeksiyonlar› Tablo 1’de sunulmufltur. Bu veriler yorumland›¤›nda; bir önceki y›la göre alet kullan›moranlar› ayn› kalmas› veya azalmas›na ra¤men, alet iliflkili infeksiyon oranlar›n›n artt›¤› bölümlerde, o aletle iliflkili infeksiyonlar›n ön-lenmesiyle ilgili infeksiyon kontrol önlemleri tekrar an›msat›ld› ve bu konuda infeksiyon kontrol e¤itimi verildi. Alet kullan›m oranlar›-n›n ve alet iliflkili infeksiyon oranlar›n›n artt›¤› bölümlerde ise, alet kullan›m endikasyonlar›n›n tekrar gözden geçirilmesi ve belirlen-mesi, alet kullan›m süresinin mümkün oldu¤unca k›sa tutulmas› önerildi. ‹nvaziv alet kullan›m›n›n hastane infeksiyonu geliflimi üzerin-deki etkisini tespit edebilmek, bu oranlar›n bölümler aras› ve y›llara göre karfl›laflt›r›lmas›n›n yap›labilmesi için YBÜ’lerinde invaziv aletkullan›m›yla iliflkili infeksiyon oranlar›n›n hesaplanmas› uygun olacakt›r.

Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde Alet Kullan›m› ile‹liflkili Nozokomiyal ‹nfeksiyon H›zlar›

P59

Habibe Özkaraalp* Ayçin Özdemir1, Kaya Süer1, Dilek Tuncer1, ‹lkay Çelik Yergök1

*,1 SSK Antalya Bölge Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi

Hastane infeksiyonlar› yüksek morbidite ve mortaliteye sebep olmakta, bunun yan› s›ra tedavi maliyetini önemli ölçüde artt›rmak-tad›r. Bu nedenle hastane infeksiyonlar›n›n izlemi ve kontrol politikalar›n›n oluflturulmas› çok önemlidir.

Amaç: Bu çal›flma SSK Antalya Bölge Hastanesi’nde Hastane infeksiyon oran›n›n saptanmas› ve böylece infeksiyon kontrol politi-kalar›na yön verilmesi amac›yla yap›lm›flt›r.

Yöntem: 01.01.2003-31.12.2003 tarihleri aras›nda, hastanemizde hastane infeksiyonu görülme riski yüksek servislere yat›r›larak te-davi gören hastalar izlenmifltir. Laboratuara ve klinik gözleme dayal›, kapsaml›, prospektif sürveyans kullan›lm›flt›r. Hastane infeksiyo-nu tan›mlar› Hastal›k Kontrol Merkezi (CDC) kriterlerine göre yap›lm›flt›r.

Bulgular: SSK Antalya Bölge Hastanesi’nde 2003 y›l›nda sürveyans yap›lan servislere yatan 20.806 hastan›n 87’si hastane infeksi-yonu olarak de¤erlendirildi (%0.4). Hastane infeksiyonlar›n›n %40.2’si cerrahi yara infeksiyonu, %27.5’i bakteriyemi, %19.6’s› üriner sis-tem infeksiyonu, %12.7’si pnömoni olarak belirlenmifltir. Hastane infeksiyonunun en s›k görüldü¤ü klinik, yo¤un bak›m ünitesidir (%1.7).Daha sonra s›ras›yla Gö¤üs Kalp Damar Cerrahi (%0.7) ve Kad›n Hastal›klar› Servisi (%0.6) gelmektedir. ‹zole edilen mikroorganizmalar-dan %28’i MRSA, %20’si Pseudomonas spp., %9’u Enterobacteriaceae spp., %53’ü di¤er (E. coli, Koagulaz negatif stafilokok, Klebsiella spp.,Acinetobacter, Candida spp.) olarak belirlenmifltir.

Sonuç: Sonuç olarak hastanemizde görülen hastane infeksiyonu s›kl›¤›n›n di¤er hastanelere göre daha az olmas›n›n bizce nedeni; has-tanemizde ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi’nin ve Antibiyotik Kullan›m Komitesi’nin etkin çal›flmalar›, çal›flanlara konu ile ilgili sürekli hizmetiçi e¤itimlerin verilmesi, hastanemizin hizmet hastanesi olmas› nedeni ile komplike hastalar›n daha az yatmalar›, onkoloji ve yan›k ünitele-ri gibi özel birimlerin olmamas›, sirkülasyonun h›zl› ve hasta ile temas eden personel say›s›n›n az olmas› ile ilgili oldu¤unu düflünmekteyiz.

SSK Antalya Bölge Hastanesi’nde 2003 Y›l›ndaSaptanan Hastane ‹nfeksiyonlar›

P60

•

Tablo 1. Yo¤un Bak›m Ünitelerinde Y›llara Göre Saptanan Alet ‹liflkili ‹nfeksiyon H›zlar›.

2002 2003YBÜ ÜS‹ KD‹ V‹P ÜS‹ KD‹ V‹P

Rea-1 13.75 2.62 13.84 11.50 3.96 16.58Rea-2 14.31 4.49 21.56 14.72 4.28 21.30DYBÜ 10.8 2.5 11.9 9.29 2.19 19.87KDC YBÜ 2.29 3.19 20.6 6.16 3.00 20.40GC YBÜ 1.84 2.87 26.41 2.16 - 22.77KOR YBÜ 4.6 10.9 11.6 - - 16.73



Girifl: Kardiyak cerrahi operasyonlardan sonra en korkulan komplikasyonlardan biri olan infeksiyo-nun, son dönemlerde yap›lan çal›flmalarda %10’un üzerinde oldu¤u görülmektedir.

Amaç: AÜTF Kardiyovasküler Cerrahi (KVC) Anabilim Dal› 1997 y›l›nda Cebeci Kampüsü’ndeki yenibinas›na tafl›nm›flt›r. Bu çal›flmada, KVC Klini¤i’nin ‹bn-i Sina Hastanesi’nde son olarak hizmet verdi¤i1996 y›l›nda ve tafl›nd›¤› 1997 y›l›ndan itibaren 7 y›l boyunca elde edilen sürveyans verileri de¤erlendi-rilerek, kardiyak cerrahi sonras› geliflen infeksiyonlar›n, yeni mekanda gösterdi¤i profilin ortaya konma-s› amaçlanm›flt›r.

Yöntem: AÜTF Hastaneleri’nde hastane infeksiyon (H‹)’lar›, ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi (‹KK)’nin la-boratuvara ve klinik gözleme dayal›, aktif, prospektif sürveyans çal›flmalar› ile izlenmektedir. H‹ tan›m-lar›, “Centers for Disease Control and Prevention” kriterlerine göre yap›lm›flt›r.

Bulgular: KVC Klini¤i’nde geliflen H‹’n›n sistemlere da¤›l›m›nda en çarp›c› de¤ifliklik, 1996 y›l›nda%56 oran›nda gözlenen cerrahi alan infeksiyonlar› (CA‹)’n›n 7 y›l boyunca istikrarl› flekilde azalarak,2003’de %27 oran›nda saptanmas› olmufltur.

Sonuç: Yeni binada hasta odalar›n›n çok önemli bir k›sm›n›n tek; kalanlar›n iki yatakl› olmas› (‹bn-iSina Hastanesi’nde odalar›n ço¤u 4-6 yatakl› idi) ve yeni fizik koflullar›n Hi geliflen hastalara izolasyonya da kohort uygulanmas›na çok elveriflli bulunmas›n›n, CA‹’daki azalma ile yak›ndan iliflkili oldu¤u dü-flünülmüfltür.

1998’de yatan hasta say›s›ndaki belirgin (%50) art›fl, 1999’dan itibaren H‹ oran›n›n %10’un üzerine ç›k-mas› ve günümüze kadar da bu yüksek de¤erlerde seyretmesinin bafll›ca nedenlerinden biri gibi görün-mektedir. Etkenlerin da¤›l›m› incelendi¤inde ise, tafl›nd›ktan sonraki 3 y›l süresince önce MSSA, ard›n-dan MRSA infeksiyonlar›nda belirgin bir azalma oldu¤u görülmüfl; bu durumun sözü edilen fizik koflul-lar ile iliflkili oldu¤u düflünülmüfltür. MRSA infeksiyonlar›n›n ülke çap›nda art›k büyük bir sorun halinegeldi¤i 2000’li y›llarda, KVC Klini¤i’nde de MRSA infeksiyonlar› artm›fl ve bundan sonra %20 saptanmaoran›n alt›na inmeyerek ilk s›raya yerleflmifltir.

Sibel Kaymakç›*, Sultan Do¤anay1, ‹ffet Palab›y›ko¤lu1, Mustafa fi›rlak1, Derya Aysev1, Emin Tekeli1

*,1 Ankara Üniversitesi T›p Fakültesi Hastaneleri, ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi

Kardiyak Cerrahi: Yeni Bir Mekan veHastane ‹nfeksiyonlar›n›n 8 Y›ll›k Öyküsü

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P61



Gönül Aksu*, Berna Dilbaz1, Faruk Köse1, Nurhayat U¤ur1, Sultan Kam›fll› Cabat1, Ali Haberal1

* SSK Ankara Do¤umevi ve Kad›n Hastal›klar› E¤itim Hastanesi, ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi,1 SSK Ankara Do¤umevi ve Kad›n Hastal›klar› E¤itim Hastanesi

Amaç: Hastanemiz Do¤um ve Jinekoloji kliniklerinde hastane infeksiyonu (H‹) s›kl›¤›, tipi ve neden olan mikro-organizmalar›n belirlenmesi.

Yöntem: Do¤um ve Jinekoloji kliniklerinde Ocak 2001-Aral›k 2003 tarihleri aras›nda laboratuvara ve klini¤e da-yal› aktif sürveyans çal›flmas› yap›ld›. H‹ tan›s› Hastal›k Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) kriterlerine göre kondu.Toplanan verilerin kaydedilmesinde NosoLINE program› kullan›ld›.

Bulgular: Do¤um kliniklerinde spontan vajinal do¤um yapan 48.662 kad›nda 139 (%0.3), sezaryen yap›lan 15815kad›nda 179 (%1.13) H‹ saptand›. Riskli Gebelik servisinde yatan 3879 hastada 7 (%0.2), Erken Gebelik servisindeyatan 2660 hastada 15 (%0.5) H‹ saptand›.

Jinekoloji kliniklerinde yatan 21.891 hastan›n 7687’si ameliyat edildi, di¤erleri medikal tedavi ald›. Bu klinikler-de 544 (%2.5) H‹ saptand›. En s›k H‹ saptanan klinikler s›ras›yla Jinekolojik Onkoloji (%4.4), Jinekoloji (%4), Ürojine-koloji (%4) idi. Jinekoloji kliniklerinde yatan hasta say›s›, ameliyat say›s› ve H‹ oranlar›n›n kliniklere da¤›l›m› Tablo1'de görülmektedir.

Do¤um kliniklerinde saptanan infeksiyonlar›n 315’i (%92.7) cerrahi yara infeksiyonuydu. Cerrahi yara infeksiyon-lar›n›n 166’s› sezaryen yap›lan hastalarda saptand›. Bunlar›n 24’ü (%14.5) endometrit fleklindeydi. Spontan vajinaldo¤um yapan hastalar›n 135’inde cerrahi yara infeksiyonu saptand›. Bunlar›n 96’s› (%71) endometrit fleklindeydi.

Jinekoloji kliniklerinde saptanan infeksiyonlar›n 248’i (%45.6) cerrahi yara infeksiyonu, 204’ü (%37.5) üriner sis-tem infeksiyonu, 44’ü (%8.1) bakteriyemi, 48’i (%8.8) di¤er infeksiyonlard› (Tablo 2).

Do¤um kliniklerinde saptanan infeksiyonlar›n 28’inde (%20.1), Jinekoloji kliniklerinde saptanan infeksiyonlar›n270’inde (%49.6) infeksiyon etkeni mikroorganizma tan›mland›. Hem Do¤um hem de Jinekoloji kliniklerinde en s›kizole edilen mikroorganizmalar s›ras›yla E. coli, S. aureus ve Klebsiella spp. idi.

Sonuç: Do¤um kliniklerinde spontan vajinal do¤um yapan kad›nlarda %0.3, sezaryen yap›lan kad›nlarda %1.13ve Jinekoloji kliniklerinde %2.5 H‹ saptand›. Her iki grupta da en s›k görülen infeksiyon cerrahi yara infeksiyonu idive en s›k E. coli izole edildi.

Özellikle do¤um kliniklerinde hastalar›n 24-72 saatte taburcu edilmeleri nedeniyle inkübasyon dönemindeki in-feksiyonlar›n saptanamamas› sonucu H‹ oranlar›n›n düflük oldu¤unu, do¤um kliniklerinde hastane sürveyans›na ila-veten poliklinik sürveyans›n›n da yap›lmas› gerekti¤ini düflünüyoruz.

SSK Ankara Do¤umevi ve Kad›n Hastal›klar›E¤itim Hastanesi’nde Görülen Hastane ‹nfeksiyonlar›

P62

Tablo 1. Jinekoloji Kliniklerinde Hasta Say›s›, Ameliyat Say›s› ve H‹ Oranlar›n›n Da¤›l›m›.

Klinik Hasta say›s› Ameliyat say›s› H‹ (n) H‹ (%)

Jinekolojik onkoloji 7071 1418 313 4.4Jinekoloji 3802 2571 153 4Ürojinekoloji 1099 940 44 4Endoskopik cerrahi 1096 959 5 0.5‹nfertilite 2662 1425 9 0.3Septik 6161 374 20 0.3Toplam 21891 7687 544 2.5

Tablo 2. Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n ‹nfeksiyon Tiplerine Oransal Da¤›l›m›.

‹nfeksiyon tipi Jinekoloji klinikleri Do¤um klinikleri

Cerrahi yara infeksiyonu 248 (%45.6) 315 (%92.7)Üriner sistem infeksiyonu 204 (%37.5) 14 (%4.3)Bakteriyemi 44 (%8.1) -Di¤er 48 (%8.8) 11 (%3)Toplam 544 (%100) 340 (%100)



Girifl: Nozokomiyal menenjitler, yüksek oranlara hiçbir zaman ulaflmasa da; tan›-ay›r›c› tan›s›nda-

ki güçlükler ve yol açt›¤› çok ciddi klinik sonuçlar nedeniyle önemini her zaman koruyan infeksiyon-

lard›r.

Amaç: Ankara Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹bn-i Sina Hastanesi’nde nozokomiyal menenjit (NM) s›k-

l›¤› ile etken mikroorganizmalar› belirlemek ve bu verilerden infeksiyon kontrolünde yararlanmakt›r.

Yöntem: 1993-2002 y›llar›n› kapsayan 10 y›ll›k dönemde, NM tan›s› alan 51 olgu retrospektif olarak

de¤erlendirilmifltir. Hastane infeksiyonu (H‹) tan›mlar›, “Centers for Disease Control and Prevention”

kriterlerine göre yap›lm›flt›r.

Bulgular: NM ataklar›n›n tümü nöroflirurjikal giriflim ile iliflkili bulunmufltur. Yirmialt› hastan›n flant

ile ilgili bir operasyon geçirdi¤i belirlenmifltir. Hastalar›n 14’ünde (%28), NM ile efl zamanl› en az bir

H‹ daha belirlenmifltir. Efllik eden bu H‹’n›n ço¤u cerrahi alan infeksiyonu (CA‹) ile bunlara sekonder

bakteriyemilerden oluflmufltur.

Etken tan›mlanan 49 olguda 67 mikroorganizma izole edilmifltir. Nonfermentatif gram negatif basil

(NFGNB)’ler, %22 oran› ile ilk s›raya yerleflmifltir. Bunu, E. coli, Klebsiella spp. ve stafilokoklar izlemifltir.

Sonuç: Çal›flmam›zda, NM’lerin 26 (%51)’s›n›n flant uygulamalar›n› izledi¤i belirlenmifltir. Ülkemiz-

deki az say›da çal›flmada, olgular›n %47 ve %62’sinin flant ile iliflkili oldu¤u bildirilmifltir.

NM etkenlerinin önemli bir k›sm›n› gram negatif basiller ve stafilokoklar›n oluflturdu¤u bilinmek-

tedir. Çal›flmam›zda gram negatif basiller %61; stafilokoklar %30 oran›nda izole edilmifltir. NFGNB’le-

rin beklenmeyen bir a¤›rl›¤a sahip olmas› ilginçtir. NFGNB olarak grupland›r›lan bu bakteriler içinde

Acinetobacter baumannii izolatlar› ön plandad›r. Son y›llarda özellikle yo¤un bak›m ünitelerinde önem

kazanan bu bakteri türü, ciddi seyirli ve mortalitesi yüksek infeksiyonlara yol açmaktad›r. Nitekim,

NM’in tamam› Beyin Cerrahi Yo¤un Bak›m Ünitesi’nde izlenen hastalarda geliflmifltir. Uzun süreli hos-

pitalizasyon, genifl spektrumlu antibiyotiklerin s›k kullan›lmas›, mekanik ventilasyon ve cerrahi giri-

flim, Acinetobacter infeksiyonu aç›s›ndan risk oluflturan bafll›ca faktörlerdir. Beyin Cerrahi Klini¤i’nde

öne ç›kan risk faktörünün, genifl spektrumlu antibiyotiklerin afl›r› kullan›m› oldu¤u düflünülmüfltür. Bu

tür çal›flmalar, ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Klini¤i ile iflbirli¤inin gelifltiril-

mesinde son derece önemlidir.

‹lkay Erbektafl*, Serpil Lale1, Sevilay Kiraz1, Tekmile Köse1, ‹ffet Palab›y›ko¤lu1, Emin Tekeli1, Fügen Çokça1,

Özay Akan1, Necmettin Ünal1

*,1 Ankara Üniversitesi T›p Fakültesi Hastaneleri, ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi

Nozokomiyal Menenjitler: 1993-2002 Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P63



Gönül Aksu*, Faruk Köse1, Berna Dilbaz1, Sultan Kam›fll› Cabat1, Nurhayat U¤ur1, Dursun Ali fienses2, Ali Haberal1

* SSK Ankara Do¤umevi ve Kad›n Hastal›klar› E¤itim Hastanesi, ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi, 1 SSK Ankara Do¤umevi ve

Kad›n Hastal›klar› E¤itim Hastanesi, 2 SSK Ankara Do¤umevi ve Kad›n Hastal›klar› E¤itim Hastanesi, Yenido¤an Klini¤i

Amaç: Hastanemiz Yenido¤an Klini¤i’nde hastane infeksiyonlar› (H‹) s›kl›¤›n›n, tipinin ve neden olan mikroor-ganizmalar›n belirlenmesi.

Yöntem: Yenido¤an klini¤i; Normal Yenido¤an ve Yenido¤an Yo¤un Bak›m (YDYB) ünitelerinden oluflmaktad›r.Ocak 2001-Aral›k 2003 tarihleri aras›nda Normal Yenido¤an ünitesinde laboratuvara dayal›, YDYB ünitesinde hasta-ya dayal› aktif sürveyans çal›flmas› yap›ld›. H‹ tan›s› Hastal›k Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) kriterlerine görekondu. Toplanan verilerin kaydedilmesinde NosoLINE program› kullan›ld›.

Bulgular: Bu tarihler aras›nda Normal yenido¤an ünitesine 60.052 bebek kabul edildi. Bunlar›n 34’ünde (%0.05)H‹ saptand›. H‹’lerin infeksiyon tiplerine da¤›l›m›; 20 omfalit, 7 konjonktivit, 6 bakteriyemi ve 1 üriner sistem in-feksiyonu idi. Bu infeksiyonlardan 7’sinde etken mikroorganizma saptanamad›. Di¤erlerinde Klebsiella spp. (N: 8),E. coli (N: 5), Enterobacter spp. (N: 3), KNS (N: 4), Polimikrobiyal (N: 4), P. aeruginosa (N: 2), Acinetobacter spp. (N: 1) izo-le edildi.

YDYB ünitesine 4107 hasta kabul edildi, bu hastalar›n 2311’i prematüre idi. Hastalardan 181’inde 218 (%5.3) H‹saptand›. H‹ saptanan bebeklerin 142’si (%78.4) prematüre idi. YDYB ünitesinde saptanan infeksiyon tiplerininoransal da¤›l›m› Tablo 1’de görülmektedir.

YDYB’da saptanan H‹’lerin 101’inde (%46.3) infeksiyon etkeni mikroorganizma belirlenmifltir. En s›k Klebsiellaspp. (%29.7), ikinci s›kl›kta E. coli (%17.9), üçüncü s›kl›kta koagülaz negatif stafilokok (%15.9) izole edildi. H‹ etkenimikroorganizmalar›n da¤›l›m› Tablo 2’de görülmektedir.

Sonuç: Normal yenido¤an servisinde H‹ oran› %0.05, bu infeksiyonlardan en s›k görüleni omfalit, en s›k izoleedilen mikroorganizma Klebsiella spp. idi.

YDYB ünitesinde H‹ oran› %5.3, bu infeksiyonlardan en s›k görüleni klinik sepsis ve laboratuvar ile kan›tlanm›flkan dolafl›m› infeksiyonu ve en s›k izole edilen mikroorganizma Klebsiella spp. idi.

SSK Ankara Do¤umevi ve Kad›n Hastal›klar›E¤itim Hastanesi Yenido¤an Klini¤inde

Görülen Hastane ‹nfeksiyonlar›

P64

Tablo 1. YDYB Ünitesinde Saptanan H‹ Tiplerinin Oransal Da¤›l›m›.

‹nfeksiyon tipi Say› %

Klinik sepsis 78 35.7Laboratuvar ile kan›tlanm›fl kan dolafl›m› infeksiyonu 59 27Pnömoni 28 12.9Üriner sistem infeksiyonu 24 11Di¤er (deri ve yumuflak doku vs.) 29 13.4Toplam 218 100

Tablo 2. YDYB Ünitesinde H‹ Etkeni Mikroorganizmalar›n Da¤›l›m›.

Mikroorganizma Say›

Klebsiella spp. 30E. coli 18Koagülaz negatif stafilokok 16S. aureus 8Alfa hemolitik streptokok 7Streptococcus spp. 6Enterobacter spp. 4P. aeruginosa 4Di¤er 8



Girifl: Acinetobacter türleri son y›llarda hastane infeksiyonlar›nda ve özellikle ventilatörle iliflkili pnö-monilerde s›k karfl›laflan etkenler olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Yo¤un bak›m ünitelerinde genifl spekt-rumlu antibiyotiklerin s›k kullan›m› etken grubunda antibiyotik direncinin giderek artmas›na neden ol-maktad›r.

Amaç: Pamukkale Üniversitesi T›p Fakültesi Hastaneleri’nde 1997-2002 y›llar› aras›ndaki 6 y›ll›k sü-re içinde yo¤un bak›m üniteleri ve klinik servislerinde geliflen ve hastane infeksiyonu olarak tan› konul-mufl 227 hastadan izole edilen Acinetobacter sufllar›n›n servislere göre da¤›l›m› ve etkenin izole edildi¤iklinik örnekler incelenmifltir (Tablo 1, Tablo 2).

Bulgular:

Tart›flma: Acinetobacter türleri ço¤u nozokomiyal infeksiyonlarda etken olsa da s›kl›kla karfl›m›za no-zokomiyal pnömoni etkeni fleklinde ortaya ç›kmaktad›r. Genifl spektrumlu antibiyotik kullan›m› d›fl›ndaYo¤un Bak›m Üniteleri’nde uzun süre kalma, hasta genel durumunun kötü olmas›, giriflimsel ifllemlerinsay›ca artmas› gibi nedenlere ba¤l› olarak antibiyotiklere dirençli Acinetobacter infeksiyonlar› her geçengün artmaktad›r.

Son y›llarda ise özellikle karbapeneme dirençli sufllar›n h›zla yay›lan salg›nlara neden oldu¤u görül-mektedir.

Çal›flmam›zda hastanemizde görülen nozokomiyal Acinetobacter infeksiyonlar›n›n da s›kl›kla cerrahi vedahiliye yo¤un bak›m ünitelerinde geliflti¤i ve s›kl›kla ventilatör iliflkili pnömoni fleklinde ortaya ç›kt›¤›aç›k bir biçimde görülmektedir.

Hüseyin Turgut*, Suzan Saçar1, Fahrettin Albayrak1, Derya H›rc›n Cenger1, Ali Asan1, Fatma Tefci2

*,1 Pamukkale Üniversitesi T›p Fakültesi, Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›,2 Pamukkale Üniversitesi T›p Fakültesi Hastaneleri, Enfeksiyon Kontrol Hemfliresi

Pamukkale Üniversitesi T›p Fakültesi Hastaneleri’nde1997-2002 Y›llar› Aras›nda Acinetobacter Türlerine Ba¤l›Geliflen Hastane ‹nfeksiyonlar›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P65

Tablo 2. Acinetobacter Türlerinin ‹zole Edildi¤i Kliniklere Göre Da¤›l›m›.

Servis/odak Trakeal aspirat Kan ‹drar Yara BOS Di¤er Toplam

Anestezi YBÜ 80 10 9 7 4 1 111 (48.9)Beyin cerrahisi servisi 12 1 4 3 1 - 21 (9.3)Ortopedi servisi 1 - 1 16 - - 18 (7.9)Beyin cerrahi YBÜ 7 2 4 2 - 2 17 (7.5)Genel cerrahi servis - 4 5 1 - 3 13 (5.7)Çocuk hastal›klar› servis ve YBÜ 8 1 1 1 1 - 12 (5.3)‹ç hastal›klar› servis - 1 1 5 - - 7 (3.1)Di¤er 5 - 5 10 0 8 28 (12.3)Toplam 113 19 30 45 5 15 227 (100)

Tablo 1. Acinetobacter Türlerinin ‹zole Edildi¤i Örneklerin Da¤›l›m›.

‹ncelenen örnek Say› (%)

Trakeal aspirat 113 (49.8)Yara yeri sürüntüsü 45 (19.8)‹drar 30 (13.2)Kan 19 (8.4)Di¤er 20 (8.8)



Teoman Kaynar*, Ayhan Pekbay1, Yalç›n Karagöz2

* Samsun SSK Bölge Hastanesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› Klini¤i, 1 Samsun SSK Bölge Hastanesi, Klinik Mikrobiyoloji Uzman›, 2 Samsun SSK Bölge Hastanesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› Uzman›

Amaç: 7 yatak kapasiteli SSK Samsun Bölge Hastanesi Cerrahi Yo¤un Bak›m Ünitesi’nde (CYBÜ) Ocak2003-Aral›k 2003 tarihlerini kapsayan 12 ayl›k dönemde hastane infeksiyonu (H‹) tespit edilen hastalar-da yap›lan kan kültürlerinin de¤erlendirilmesi amaçland›.

Yöntem: Yo¤un bak›mda yatan 463 hastadan, 48 saatten uzun süre yatan 183 hasta de¤erlendirmeyeal›nd›. Bu hastalardan 16’s›nda (%8.74) H‹ tespit edildi. H‹ tespit edilen tüm hastalarda kan kültürü ya-p›ld›. Kan kültürü, Organon Teknika BacT/ALERT 240 tam otomatik kan kültür sistemlerinde,BacT/ALERT flifleleri kullan›larak yap›ld›. Kan al›m› BacT/ALERT fliflelerinin kan al›m prosedürüne uygunolarak gerçeklefltirildi.

Bulgu ve sonuçlar: H‹ tespit edilen 16 hastada yap›lan kan kültürlerinin 10’unda (%62.5) üreme tespitedildi. Kan kültüründe üreyen bakteriler ise Metisiline Dirençli Koagulaz Negatif Stafilokok (MR-KNS)5 (%45.4), Metisiline Dirençli S. aureus (MRSA) 1 (%9.09), Enterococcus spp. 1 (%9.09), Klebsiella spp. 1(%9.09), E. coli 1 (%9.09), Enterobacter spp. 1 (%9.09), Candida albicans 1 (%9.09) idi. Candida albicans, MRSA ilebirlikte mixt infeksiyon oluflturmufltu. Bakterilerin antibiyotik duyarl›l›¤› de¤erlendirildi¤inde; gram po-zitif koklar›n tümünde vankomisin ve teikoplanin (%100) duyarl› ç›km›flken, 2 (%28.7) antibiyogramda fu-sidik asit duyarl›l›¤› tespit edilmifltir. Gram negatif basillerin tümü imipeneme duyarl› tespit edilmifltir.Klebsiella spp.’de ise indüklenmifl beta laktamaz aktivitesi saptanm›flt›r.

H‹ tespit edilen 10 hastan›n tümünde üriner katater, 7 (%70) tanesinde venöz katater mevcutken, 7(%70 ) hastam›z mekanik ventilatöre ba¤lanm›flt›. H‹ tespit edilen 16 hastan›n 5’i (%50) immün düflkünkonak olarak de¤erlendirilmiflti. Ayr›ca bu hastalar›n 4’ü (%40) iyileflmifl, 1’i (%10) bir üst kuruma sevkedilirken, 5’i (%50) exitus olmufltur.

Elde etti¤imiz sonuçlar do¤rultusunda Samsun SSK Bölge Hastanesi CYBÜ’de H‹ sürveyans›nda kankültürünün önemi bir kez daha ortaya ç›km›flt›r. Dolay›s› ile bakterilerin da¤›l›m›na göre al›nacak önlem-ler daha etkili olacakt›r.

Samsun SSK Bölge Hastanesi Cerrahi Yo¤un Bak›mÜnitesi’nde 2003 Y›l› ‹çinde Hastane ‹nfeksiyonu Tespit

Edilen Hastalar›n Kan Kültürlerinin De¤erlendirilmesi

P66

Kan Kültürlerinde Üreyen Bakteri Da¤›l›m›.

Bakteri ad› Say› ve (%)

Metisiline dirençli koagulaz negatif stafilokok (MR-KNS) 5 (%45.5)

Metisiline dirençli S. aureus (MRSA) 1 (%9.09)

Enterococcus spp. 1 (%9.09)

Klebsiella spp. 1 (%9.09)

E. coli 1 (%9.09)

Enterobacter spp. 1 (%9.09)

Candida albicans 1 (%9.09)



Tüm hastane içindeki nozokomiyal infeksiyonlar›n %20-25’inin yo¤un bak›m ünitelerinde görülmesi, bu birimler-deki sürveyans çal›flmalar›n›n önemini artt›rmaktad›r.

Bu çal›flmada, 1 May›s-31 Aral›k 2003 tarihleri aras›nda hastanemiz yo¤un bak›m ünitesinde geliflen nozokomi-yal infeksiyonlar aktif sürveyansla prospektif olarak izlendi. Hastane infeksiyonu tan›s›, hastaya ve laboratuvar ve-rilerine dayal› sürveyans yöntemleri kullan›larak CDC kriterlerine göre konuldu. Belirlenen tarihler aras›nda yatan495 hastada 88 adet hastane infeksiyonu epizodu görülerek, hastane infeksiyonu h›z› %17.7 olarak tespit edildi. No-zokomiyal infeksiyonlar›n da¤›l›m›; %42 pnömoni, %36.4 ÜSE, %13.6 bakteremi ve %8 oran›nda cerrahi alan infeksi-yonu olarak saptand›. Nozokomiyal infeksiyonlardan en s›k izole edilen bakteriler; %16.6 Pseudomonas, %14 Klebsiella,%13.1 Acinetobacter, %11.4 Candida ve %10.5 MRSA olarak bulundu. Gram negatif bakterilerde çoklu antibiyotik diren-ci saptand›.

Hastane infeksiyonu h›z›n›n ve antibiyotik direnç oranlar›n›n azalt›lmas› için infeksiyon kontrol önlemlerinin art-t›r›lmas› ve ak›lc› antibiyotik kullan›m›n›n gelifltirilmesi sonucuna var›ld›.

Arzu Kantürk*, ‹smet Beycan1, Cafer Korkut1, Yahya Paksoy2, Leyla Saido¤lu3, Tayfun Aldemir3,Betül K›l›nço¤lu3, Fatma Atefl4

*,1 SSK Vak›f Gureba E¤itim Hastanesi, Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i, 2 SSK Vak›f Gureba E¤itim Hastanesi,

Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Klini¤i, 3 SSK Vak›f Gureba E¤itim Hastanesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini¤i,4 SSK Vak›f Gureba E¤itim Hastanesi, Enfeksiyon Kontrol Komitesi Hemfliresi

SSK Vak›f Gureba E¤itim Hastanesi Nozokomiyal Yo¤unBak›m ‹nfeksiyonlar›n›n Sürveyans›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P67

Girifl: Yo¤un bak›m üniteleri (YBÜ), hastane infeksiyonlar›n›n en s›k görüldü¤ü ve antibiyotiklerin en yayg›n kul-lan›ld›¤› birimlerdir.

Amaç: Çal›flmam›zda Baflkent Üniversitesi Adana Uygulama ve Araflt›rma Merkezi, ‹nfeksiyon Kontrol Komite-si’nin 2003 y›l›nda yapt›¤› sürveyans çal›flmas› sonuçlar›n›n de¤erlendirilmesi ve buna ba¤l› olarak yo¤un bak›m üni-telerimizde hastane infeksiyon kontrol politikalar›n›n yönlendirilmesi amaçland›.

Materyal ve metod: Dört YBÜ ve yan›k ünitesinden oluflan hastanemizde YBÜ’lerine ait veriler prospektif ve ak-tif sürveyans yöntemi ile toplanm›flt›r. Hastane infeksiyonu tan›s› Centers for Disease Control and Prevention(CDC)’nin kriterlerine göre konulmufltur.

Bulgular: Çal›flmam›zda 01.01.2003-31.12.2003 tarihleri aras›nda tüm bölümlere ait hastalardan 3662 eriflkin ol-gu YBÜ’lerinde takibe al›nm›fl, bu olgulardan 146’s›nda 223 hastane infeksiyonu geliflmifl olup bu dönemde hasta-nemiz YBÜ’lerinde geliflen hastane infeksiyon h›z› %6.1 olarak bulunmufltur. YBÜ’lerinde gözlenen hastane infeksi-yonlar›ndan soyutlanan etkenler görülme s›kl›klar›na göre; S. aureus %27.4 (n=104), Pseudomonas spp. %15 (n=57), Esc-herichia coli %13.7 (n= 52), Candida spp. %11.6 (n= 44), Acinetobacter spp. %9.5 (n= 36), Klebsiella spp. %8.4 (32), Enterococ-cus spp. %7.9 (30), Enterobacter spp. %2.6 (10), di¤erleri (Proteus spp., Citrobacter spp., Beta hemolitik streptekok) %3.9(15) fleklinde saptanm›flt›r. YBÜ’lerindeki hastane infeksiyonlar›n›n oluflum yerlerine göre da¤›l›m› ise görülme s›k-l›klar›na göre s›ras›yla bakteriyemi %39.6 (n= 133), üriner sistem infeksiyonlar› %34.5 (n=116), derin insizyonel cer-rahi alan infeksiyonlar› %9.2 (n= 31), intravenöz kateter infeksiyonlar› %6.8 (n=23), yüzeyel insizyonel cerrahi alaninfeksiyonu %5.4 (n= 18), alt solunum yolu infeksiyonlar› %4.5 (15) olarak tespit edilmifltir.

Sonuç: Merkezimiz YBÜ’lerinde bakteriyeminin ilk s›rada görülmesinin nedenini bu ünitelerde izlenen hasta-larda çok say›da invazif prosedürlerin uygulanmas› oldu¤unu düflündürmekle birlikte, bu oran› azaltmak için uygu-lanan invazif prosedürlerde sterilite kurallar›na daha fazla dikkat edilmesi gerekti¤ini düflünmekteyiz.

Tuba Turunç*, Y. Ziya Demiro¤lu1, Hikmet Uncu1, Hande Arslan2

* Baflkent Üniversitesi Adana Uygulama ve Araflt›rma Merkezi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji,1 Baflkent Üniversitesi Adana Uygulama ve Araflt›rma Merkezi, 2 Baflkent Üniversitesi T›p Fakültesi

Baflkent Üniversitesi Adana Uygulama veAraflt›rma Merkezi Yo¤un Bak›m Ünitelerinde‹zlenen Nozokomiyal ‹nfeksiyonlar

P68

•



Haluk Erdo¤an*, Deniz Akan1, Hande Arslan2

* Baflkent Üniversitesi Alanya Hastanesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Uzman›, 1 Baflkent Üniversitesi Alanya Hastanesi,

‹nfeksiyon Kontrol Hemfliresi, 2 Baflkent Üniversitesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

Girifl: Yo¤un bak›m üniteleri (YBÜ)’nde saptanan hastane infeksiyon h›z› genel hastane infeksiyon h›z›na göre daha yüksektir. ‹nfeksiyon h›z›n›nyüksek olmas›n›n önemli nedenlerinden biri YBÜ’nde invaziv giriflimlerin s›kl›kla uygulanmas› ve alet kullan›m oranlar›yla hastane infeksiyonlar› ara-s›nda pozitif bir korelasyon olmas›d›r. YBÜ’nde alet kullan›m oranlar›n›n hastanelere ve bölümlere göre çok de¤iflken olmas› nedeniyle günümüzdeart›k hastaneler aras› karfl›laflt›rmada alet kullan›m oranlar› ve ‹AK‹H’n›n kullan›lmas› önerilmektedir.

Amaç: YBÜ’mizdeki invaziv alet kullan›m› ile iliflkili infeksiyon h›z› (‹AK‹H)’n› hesaplamak ve infeksiyon kontrol uygulamalar›m›z› irdelemek.

Yöntem: Baflkent Üniversitesi Alanya Araflt›rma ve Uygulama Merkezi 100 yatakl› bir hastanedir ve 20 yatakl› üç adet YBÜ’ne sahiptir. Bu çal›fl-maya 2003 y›l›nda YBÜ’nde yat›r›larak izlenen eriflkin hastalar dahil edilmifl ve haz›rlanan formlara kaydedilmifltir. Hastane infeksiyonlar›n›n tan›s›n-da hastaya ve laboratuvar verilerine dayal› sürveyans yöntemleri birarada kullan›lm›flt›r. ‹nvaziv alet kullan›m oran›= ‹nvaziv alet günü/hasta günü,‹AK‹H= ‹nvaziv aletle iliflkili infeksiyon say›s›/invaziv alet günü x 1000 formülü ile hesaplanm›flt›r.

Bulgular: YBÜ’nde takip edilen 464 hastan›n 157’si kad›n, 307’si erkek olup yafl ortalamas› 57.2 ± 18.1 idi. Hastalar›n YBÜ’ne primer yat›fl neden-leri incelendi¤inde en s›k koroner arter hastal›¤› (%23.7), nörolojik hastal›klar (%14.7), gö¤üs hastal›klar› (%10) ve travma (%10) saptand›. Bir hastan›nortalama kal›fl süresi 7.6 gün bulundu. YBÜ’mizdeki genel nozokomiyal infeksiyon h›z› %8 tespit edildi. YBÜ’mizde hastalar kliniklere göre ayr›lma-d›¤› için karfl›laflt›rmas› yap›lamad›. ‹nvaziv alet kullan›m oranlar› ve ‹AK‹H Tablo 1’de gösterildi.

Sonuç: Genel nozokomiyal infeksiyon h›z› ‹AKIH hakk›nda yeterli bilgi vermemektedir. Di¤er hastanelerle karfl›laflt›r›ld›¤›nda YBÜ’mizdeki ge-nel nozokomiyal infeksiyon h›z›n›n düflük olmas›na ra¤men üriner kateter kullan›m› ile iliflkili infeksiyon h›z› yüksek bulunmufltur. ‹AK‹H'dan ürinerkateter tak›lmas› ve bak›m› ile ilgili infeksiyon kontrol uygulamalar›m›z›n gözden geçirilmesi gerekti¤i sonucu ç›kar›lm›flt›r.

‹nvaziv Alet Kullan›m› ile ‹liflkiliNozokomiyal ‹nfeksiyon H›zlar›

P69

Bülent Beflirbellio¤lu*, Selim K›l›ç1, Hakan Erdem1, Abdullah K›l›ç1, Esin Derya Alömero¤lu1, Alaaddin Pahsa1

*GATA ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 1 GATA Hastane ‹nfeksiyonlar› Kontrol Komitesi

Yo¤un bak›m üniteleri (YBÜ) genellikle altta yatan a¤›r hastal›¤› bulunan hastalar›n yat›r›ld›¤›, invaziv giriflimlerin s›k uyguland›¤› ve di¤er birimle-re göre genifl spektrumlu antibiyotiklerin daha s›k ve daha yüksek miktarda kullan›ld›¤› birimlerdir. Bu nedenle dirençli mikroorganizmalarla ko-

lonizasyon ve hastane infeksiyonu geliflimi riski yüksek olan yerlerdir. Bu özellikleri nedeni ile YBÜ, hastane infeksiyonlar› aç›s›ndan izlenmesi ge-reken birimlerin bafl›nda gelmektedir.

Çal›flmam›zda 01 Ocak 2003-31 Aral›k 2003 tarihleri aras›nda hastanemiz YBÜ’lerinde yatan hastalarda saptanan hastane infeksiyonu tipleri veizole edilen etkenler de¤erlendirilmifltir.

Sonuçta; YBÜ’ne yat›r›larak tedavi gören 307 hastada; 311 hastane infeksiyonu ve 329 etken saptanm›fl olup ilk üç s›rada geliflen hastane infek-siyon tipleri flunlard›r:

1. Kan dolafl›m› infeksiyonlar› (%36.9, n= 115)

2. Cerrahi giriflim yeri infeksiyonlar› (%19.6, n= 61)

3. Üriner sistem infeksiyonlar› (%18.4, n= 57)

YBÜ’de saptanan hastane infeksiyon etkenlerinin en s›k görülenlerinin da¤›l›m› ise;

1. S. aureus (tamam› metisiline dirençli) (%21.6, n= 71)

2. P. aeruginosa (%18.8, n= 62)

3. E. coli (%12.8, n= 42) olarak bulunmufltur.

YBÜ’de tedavi gören ve infeksiyonlar aç›s›ndan yüksek risk faktörlerine sahip olan hastalarda önemli morbidite ve mortalite nedeni olabilenhastane infeksiyonlar›n›n kontrol uygulamalar›nda ve ampirik tedavi planlanmas›nda verilerimizin yol gösterici olabilece¤i de¤erlendirilmektedir.

GATA’da Yo¤un Bak›m Ünitelerinde GeliflenHastane ‹nfeksiyon Tipleri ve ‹zole Edilen Etkenler

P70

•

Tablo 1. ‹nvaziv Alet Kullan›m Oran› ve ‹nvaziv Alet Kullan›m› ile ‹liflkili ‹nfeksiyon H›z› (‹AK‹H).

‹nvaziv giriflimler ‹nvaziv alet kullan›m oran› (%) ‹AK‹H

Mekanik ventilasyon 18.5 18.9

Santral venöz kateterizasyon 24.5 4.7

Üriner kateterizasyon 75.8 19.1



Çal›flman›n amac› ‹stanbul T›p Fakültesi Klinikleri’ndeki hastane infeksiyonu h›z›n› belirlemektir.“Nokta Prevalans Çal›flmas›” olarak planlanan bu çal›flmada sürveyans veri toplama ekibi 1 hemflire

ve 11 hekimden oluflmufltur. Çal›flmam›zda 2002 y›l›ndaki prevalans çal›flmas›nda oldu¤u gibi CDC’nintan› kriterleri kullan›lm›fl ve çal›flma kapsam›na yo¤un bak›m ünitelerindeki (YBÜ) tüm hastalar, di¤erkliniklerden ise üçte bir oran›nda sistematik örnekleme ile seçilen hastalar olmak üzere toplam 455 has-ta al›nm›flt›r. Çal›flman›n verileri 27-30 Ocak 2003 tarihlerinde toplanm›flt›r. ‹zlem formuna kaydedilenbilgiler bilgisayarda SPSS program›nda irdelenmifltir.

‹ncelemeye al›nan 455 hastan›n 69’unda hastane infeksiyonu belirlenmifltir. YBÜ ve di¤er kliniklerdehesaplanan infeksiyon h›zlar›n›n toplam dolu yatak say›s› içindeki a¤›rl›kl› oranlar› al›nd›¤›nda genelhastane infeksiyonu prevalans h›z› %14.2 (%95 Güven Aral›¤› = %11.2-%17.9) bulunmufltur. YBÜ’de infek-siyon h›z› %24.3 (%95 GA= %14.8-%36), en s›k rastlanan ilk dört infeksiyon s›ras›yla dolafl›m sistemi infek-siyonu (%7.1), pnömoni (%7.1), üriner sistem infeksiyonu (%4.3) ve alt solunum yolu infeksiyonu(%2.9)’dur. YBÜ d›fl›ndaki yatakl› servislerde ise hastane infeksiyonu h›z› %13.5 (%95 GA= %10.2-%17.3)olarak bulunmufltur. Bu kliniklerde en s›k rastlanan ilk üç infeksiyon s›ras›yla üriner sistem infeksiyonu(%3.1), dolafl›m sistemi infeksiyonu (%2.9) ve alt solunum yolu infeksiyonu (%1.9)’dur.

Hastane infeksiyonu tan›s› konan hastalar›n %87’sinde mikrobiyolojik inceleme yap›lm›fl, izole edi-len mikroorganizmalar aras›nda ilk s›ralar› nonfermantatif Gram-negatif bakteriler (%31.7), metisiline di-rençli stafilokoklar (%23.3) ve Gram-negatif enterik çomaklar (%21.7) alm›flt›r.

2003 y›l›na ait hastane infeksiyonu h›z›nda bir önceki y›la göre art›fl (%9.6’dan %14.2’ye) belirlenmifl-tir. YBÜ’de belirlenen infeksiyon h›z›nda ise bir önceki y›la göre düflme (%29.5’ten %24.3’e) gözlenirken,YBÜ d›fl›ndaki kliniklere ait infeksiyon h›z›nda bir önceki y›la göre art›fl (%8.4’den %13.5’e) saptanm›flt›r.YBÜ’deki hastane infeksiyonlar›n›n infeksiyon bölgesine göre da¤›l›mlar›nda önceki y›la göre bir de¤i-fliklik belirlenmemifltir. Buna karfl›l›k, YBÜ d›fl›ndaki kliniklerde bir önceki çal›flmada nozokomiyal pnö-moniler ilk s›ray› al›rken bu çal›flmada ilk s›ray› üriner sistem infeksiyonlar› alm›flt›r.

Sürveyans Ekibi (Alfabetik S›rayla): S. A¤koç, D. Akal, S. Aksöz, A. Babao¤lu, H. Berk, A. Ça¤atay, M.Ertu¤rul, L. Güleç, E. Hal›c›, Ç. Karakoç

Selma Karabey*, Haluk Eraksoy1, Hatice Kapt›1, Semra Çalangu1, Nihan Ziyade1, Rian Diflci1,fiengül Derbentli1, Sürveyans Ekibi1

*,1 ‹stanbul Üniversitesi ‹stanbul T›p Fakültesi

‹stanbul Üniversitesi ‹stanbul T›p Fakültesi Hastane‹nfeksiyonu Prevalans Çal›flmas› 2003 Y›l› Sonuçlar›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P71

Kliniklere Göre ‹nfeksiyon H›zlar›

‹nfeksiyonlu ‹zlenen hasta ‹nfeksiyonKlinikler hasta say›s› say›s› h›z› % %95 GA

Çocuk hastal›klar› 15 45 33.3 20-49

Yo¤un bak›m üniteleri 17 70 24.3 14.8-36.1

‹ç hastal›klar› 18 98 18.4 11.3-27.5

Genel cerrahi 8 56 14.3 6.4-26.2

Di¤er dahili birimler 5 79 6.3 2.1-14.2

Di¤er cerrahi birimler 6 107 5.6 2.1-11.8

Toplam 69 455 14.2 11.2-17.9



Levent Görenek*, Zeynep fienses1, Abdullah K›l›ç1, Mehmet Baysallar1, Levent Do¤anc›1, Alaaddin Pahsa1

*,1 GATA Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi

Stenotrophomonas maltophilia gittikçe artan oranda izole edilen önemli bir hastane infeksiyon etkenidir. Su, toprak ve bitki-lerde de bulunabilen gram olumsuz nonfermantatif özellikteki bu bakteri, insanlar›n geçici floras›nda yer alabilmekte-

dir. Genifl spektrumlu antibiyotik tedavisi alan hastalarda daha yüksek oranda kolonize olan bu etken, s›kl›kla akci¤er, üri-ner sistem ve yara infeksiyonlar› ile bakteriyemiye neden olmaktad›r. Santral venöz kateterlerde kolonize olarak kolayl›k-la invaze olabilmekte ve karbapenem gibi genifl spektrumlu antibiyotiklere bile dirençli, hayat› tehdit eden infeksiyonlaroluflturmaktad›r.

GATA Ankara E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde 2000-2003 y›llar› aras›nda %61.2’si dahili, %38.8’i ise cerrahi klinikler-de yatan hastalar›n çeflitli örneklerinden, 49 adet Stenotrophomonas maltophilia izole edildi. Onüç tanesi (%26.5) hastane in-feksiyonu etkeni olarak tan›mlanan bu izolatlar›n %32.6’s› kan, %24.5’i cerrahi yara, %14.3’ü balgam örneklerinden üretildi.Dört izolatta ise ESBL pozitifli¤i belirlendi.

NCCLS kriterlerine göre disk diffüzyon yöntemiyle yap›lan duyarl›l›k testleri sonucunda, netilmisine %70, siprofloksa-sine %62.2, amikasine %61.2, seftazidime %51.5, trimetoprim/sülfametoksazole %50, tobramisine %44.1, gentamisine %42.8,piperasilin-tazobaktama %37.4, seftriaksona %36.4, sefotaksime %26.9, sefepime %19.3, imipeneme %14.3, aztreonama%13.5 oran›nda duyarl›l›k belirlendi.

Çal›flmam›z sonucunda, etkenin hastanemizde daha çok bakteriyemi ve ikinci s›kl›kla cerrrahi alan infeksiyonlar›na ne-den oldu¤u gözlendi. Kateter ile ilgili olarak geliflti¤ini düflündü¤ümüz bu etkene ba¤l› infeksiyonlar›n önlenmesinde uy-gun kateterizasyonun önemi bir kez daha ortaya ç›kmaktad›r. ‹ntrensek dirençli oldu¤unu bildi¤imiz karbapenemlere, ça-l›flmam›zda da yüksek oranda direnç saptand› ve izolatlar›n aminoglikozidlere, kinolonlara, 3. kuflak antipseudomonal se-falosporinlere ve ampirik tedavide önerilen trimetoprim/sülfametoksazole daha yüksek oranda duyarl› oldu¤u dikkatimi-zi çekti. Hayat› tehdit eden infeksiyonlara neden olan bu etkenin tedavisinin antibiyotik duyarl›l›k testlerine göre yönlen-dirilmesinin daha uygun olaca¤› de¤erlendirilmektedir.

GATA Ankara E¤itim Hastanesi’nde2000-2003 Y›llar› Aras›nda Saptanan

Stenotrophomonas maltophilia ‹nfeksiyonlar›

P72

Tu¤ba Bozkurt*, Kenan fiener1, Selim K›l›ç2, Bilge Y›lmaz1, Tunçer Haznedaro¤lu3, fiükrü Gündüz1


Amaç: Bu çal›flman›n amac›; TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi’nde (TSKRBM) 1 Ocak 2003-31 Aral›k 2003 tarihleriaras›nda yatarak tedavi gören hastane infeksiyonu geliflen hastalar›n yat›fl oran› ve kliniklere göre bu oranlar›n da¤›l›m›n›nbildirilmesidir.

Yöntem: Çal›flmada TSKRBM Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf›ndan mevcut hastane servislerinden aktif,prospektif ve hasta temelli sürveyans ile toplanan veriler SPSS 10.0 program› yard›m›yla de¤erlendirildi.

Bulgular: TSKRBM’de 2003 y›l›nda yatarak tedavi gören toplam 3966 hastadan 241’inde toplam 283 hastane infeksiyo-nu saptand›. Buna göre TSKRBM’nde hastane infeksiyon h›z› 2003 y›l› için %7.14 olarak bulundu. Hastanemizde tedavi gö-ren hastalar›n toplam yat›fl gün say›s› 69.371 ve hastane infeksiyonu saptanan hastalar›n yat›fl gün say›s› 6952’dir. Buna gö-re TSKRBM’nin hastane infeksiyonlu hasta yat›fl oran› %10.03 olarak bulundu. Hastanemizde mevcut alt› klinik aras›ndaAkut Bak›m Klini¤i hastane infeksiyonlu hasta yat›fl oran›n›n en yüksek (%35.98) oldu¤u klinik olarak bulundu. Hastane in-feksiyonlu hasta yat›fl oranlar›na göre Akut Bak›m Klini¤i’ni s›ras›yla Beyin Sap› Hasar› (%21.15), Bak›mevi (%6.14), BeyinHasar› (%4.72), Ortopedik Rehabilitasyon (%2.35), Romatolojik Rehabilitasyon (%1.13) kliniklerinin izledi¤i saptand›. Has-tanemizde görülen nozokomiyal infeksiyon tipleri ise s›ras›yla asemptomatik bakteriüri (%57.59), semptomatik üriner sis-tem infeksiyonu (%17.31), bas› yaras› infeksiyonu (%9.89), yumuflak doku infeksiyonu (%4.95), cerrahi alan infeksiyonu(%4.24) ve di¤er infeksiyonlar (%5.86) olarak bulundu.

Sonuç: Merkezimizin k›sa bir süredir faaliyet göstermesi ve hastanemizde infeksiyon kontrol komitesi arac›l›¤›yla ha-len uluslararas› kabul görmüfl infeksiyon kontrol ölçülerine dayal› bir politika izlenmesi nedeniyle nozokomiyal infeksiyonh›z› kabul edilebilir s›n›rlar içinde bulunmaktad›r.

TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi2003 Y›l›ndaki Hastane ‹nfeksiyonlu Hasta Yat›fl

Oranlar› ve Kliniklere Göre Da¤›l›m›

P73•



Amaç: Yo¤un Bak›m Ünitesi (YBÜ) enfeksiyonlar›; enfeksiyon türleri, etken mikroorganizmalar, hasta yat›fl süreleri,mortalite ve morbidite üzerine etkisi ile ortaya ç›kan maliyet aç›s›ndan de¤erlendirilmifltir.

Yöntem: Çal›flma Aral›k 2002 ile May›s 2003 tarihleri aras›ndaki dönemde yap›lm›flt›r. Bu dönemde Ege Üniversite-si T›p Fakültesi ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal› YBÜ’de yatan tüm hastalar hastaya ve laboratuvara dayal› günlük takip ileincelenmifllerdir. YBÜ enfeksiyonlar› için Centers for Disease Control and Prevention (CDC)’nin kriterlerinin esas al›n-d›¤› bu çal›flmada forma kaydedilen veriler daha sonra SPSS 11.0 program› ile de¤erlendirilmifltir.

Sonuçlar: Belirtilen sürede toplam 138 hasta (67’si erkek, 71’i bayan) incelenmifltir. Olgular›n yafl ortalamalar› 53.37± 18.32 olarak saptanm›flt›r. Takip edilen olgular›n toplam yat›fl gün say›s› 1467 hasta günü olarak hesaplanm›flt›r. 138hastadan 29’unda toplam 38 enfeksiyon ata¤› kaydedilmifltir. Kümülatif YBÜ enfeksiyon insidans› 21.0/100, insidansdansitesi ise 25.9/1000 olarak bulunmufltur. En s›k görülen enfeksiyon bakteremi/sepsis olmufltur (18/38). Baktere-mi/sepsis’te en s›k Staphylococcus aureus ve Koagülaz olumsuz Stafilokoklar (KNS) izole edilmifltir. Genel mortalite %22.5iken, YBÜ enfeksiyonu geliflen hastalarda bu oran %24.1 bulunmufltur (p> 0.05). YBÜ’de yat›fl süreleri karfl›laflt›r›ld›¤›n-da enfeksiyon geliflenlerde bu süre 18.41 ± 13.05 iken, enfeksiyon geliflmeyenlerde 8.56 ± 6.06 olarak saptanm›flt›r (T=5.88 p< 0.05). Yafl ortalamalar› bak›m›ndan cinsiyet fark›n›n olmad›¤› bu çal›flmada enfeksiyon geliflen grupta bayan ol-man›n mortalite aç›s›ndan istatistiksel bir risk faktörü oluflturdu¤u ortaya ç›km›flt›r (K %42, E %6 p= 0.035). Hastalar›n%26.0’s› yatt›¤› süre boyunca hiç antibiyotik kullanmam›flt›r. Buna karfl›n en az bir antibiyotik grubunu kullanan hastala-r›n %48.0’›nda endikasyon, seçilen antibiyotik, kullan›lan antibiyotik dozu ve süresi gözönünde bulunduruldu¤unda uy-gunsuz antibiyotik kullan›ld›¤› sonucuna var›lm›flt›r. Enfeksiyon geliflen hastalar›n YBÜ’de yatt›klar› süre içindeki ortan-ca yat›fl maliyetlerinin enfeksiyon geliflmeyenlere göre istatistiksel anlamda farkl› oldu¤u görülmüfltür (p< 0.05).

Sonuç: Dahiliye YBÜ’nde izlenen olgularda enfeksiyon insidans›n›n YBÜ enfeksiyonlar› için bildirilen rakamlar ileparalellik gösterdi¤i saptanm›flt›r. Yo¤un Bak›m Ünitesi’nde izlenen her dört olgudan üçünde antibiyotik kullan›ld›¤› vebu olgular›n yaklafl›k yar›s›nda antibiyotik kullan›m›n›n uygunsuz oldu¤u sonucuna var›lm›flt›r.

Ça¤r› Büke*, O¤uz Reflat Sipahi1, Meltem Taflbakan1, Tansu Yamazhan1, Bilgin Arda1,Mehmet Ali Özinel2, Fehmi Akçiçek3, Sercan Ulusoy1

*,1 Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2 Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve

Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 3 Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal›

Ege Üniversitesi T›p Fakültesi ‹ç Hastal›klar›Yo¤un Bak›m Ünitesinde Görülen Enfeksiyonlar›nDe¤erlendirilmesi

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P74

Amaç: Bu çal›flmada TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi’nde (TSKRBM) 1 Ocak 2003-31 Aral›k 2003 tarihleri ara-s›nda yatarak tedavi gören hastalardan izole edilen nozokomiyal metisiline dirençli Staphylococcus aureus oranlar›n›n bil-dirilmesi amaçlanm›flt›r.

Yöntem: Çal›flmada TSKRBM Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf›ndan mevcut hastane servislerinden aktif,prospektif ve hasta temelli sürveyans ile toplanan veriler SPSS 10.0 program› yard›m›yla de¤erlendirildi.

Bulgular: TSKRBM’de 2003 y›l›nda yatarak tedavi gören hastalardan nozokomiyal etken olarak 307 mikroorganizmaizole edildi. Nozokomiyal infeksiyonlar›n 19’unda (%5.83) etken tan›mlanamad›. ‹zole edilen nozokomiyal etkenlerin20’sinin Staphylococcus aureus (%6.14) oldu¤u saptand›. Bu izolatlar›n 15’inin (%75) ise oksasiline dirençli (MRSA) oldu¤usaptand›. ‹zolatlar en s›k cerrahi alan ve yumuflak doku infeksiyonlar›ndan, klinik olarak da merkezimizdeki alt› klinik-ten biri olan Akut Bak›m ve Ortopedik Rehabilitasyon kliniklerinden izole edildi. MRSA izolatlar›n›n tamam› da vanko-misin ve trimetoprim-sülfametoksazole duyarl› bulundu. Tüm hastane infeksiyonlar› aras›nda MRSA infeksiyonlar› ora-n›n›n %5.3 oldu¤u görüldü. MRSA infeksiyonlu hasta yat›fl gün say›s› 423, MRSA’l› hasta yat›fl oran› %3.55 ve tüm nozo-komiyal hastalar aras›nda MRSA’l› hastalar›n yat›fl oran› ise yaklafl›k %6 olarak bulundu.

Sonuç: Ciddi bir sa¤l›k problemi olan MRSA’lar hastanemizde izole edilen nozokomiyal Staphylococcus aureus izolat-lar›n›n büyük bir ço¤unlu¤unu oluflturmakla birlikte tüm nozokomiyal etkenler aras›nda de¤erlendirildi¤inde merkezi-miz için flimdilik büyük bir sorun oluflturmamaktad›r. Bu oranlar›n sa¤lanmas›nda izolasyon önlemlerine azami dikkatedilmesinin önemli rol oynad›¤› düflünülmektedir.

Kenan fiener*, Tu¤ba Bozkurt1, Cengiz Han Aç›kel2, Tunçer Haznedaro¤lu3, fiükrü Gündüz1


TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi’nde 2003 Y›l›nda‹zole Edilen Nozokomiyal MRSA Oranlar›

P75

•



Kenan fiener*, Tu¤ba Bozkurt1, Selim K›l›ç2, fieref Baflal3, R›dvan Alaca1, fiükrü Gündüz1

*,1 TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi, 2 GATA Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›, Epidemiyoloji Bilim Dal›, 3 100 Yatakl› Jandarma Hastanesi

Amaç: Bu çal›flmada TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi’nde (TSKRBM) 1 Ekim 2003-31 Aral›k 2003 ta-rihleri aras›ndaki son üç ayl›k dönemde yatarak tedavi gören hastalarda görülen nozokomiyal üriner infeksi-yon oranlar›n› ve bunlar›n üriner kateter kullan›m›yla iliflkisinin bildirilmesi amaçlanm›flt›r.

Yöntem: Çal›flmada TSKRBM Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf›ndan mevcut hastane servislerin-den aktif, prospektif ve hasta temelli sürveyans ile toplanan veriler SPSS 10.0 program› yard›m›yla de¤erlen-dirildi.

Bulgular: TSKRBM’nde 2003 y›l›n›n son üç ayl›k döneminde yatarak tedavi gören hastalarda görülen tümnozokomiyal infeksiyonlar›n %62.34’ünde asemptomatik bakteriüri, %18.18’inde semptomatik bakteriüri ol-mak üzere toplam %80.52’sinin üriner sistem infeksiyonu (ÜS‹) oldu¤u saptand›. En s›k izole edilen nozoko-miyal ÜS‹ etkeni E. coli (%47.05) ve en s›k ÜS‹ görülen klini¤in Beyin Sap› Hasar› (%46.77) oldu¤u görüldü. No-zokomiyal ÜS‹ görülen hastalarda en fazla uygulanan kateterizasyon iflleminin temiz aral›kl› kateterizasyon(TAK) (%62.9) oldu¤u ve bunu s›ras›yla Foley kateter (%22.58) ve Prezervatif kateter (%3.23) ifllemlerinin izle-di¤i saptand›. Herhangi bir kateterizasyon ifllemi yap›lmayan hastalar›n oran› ise %11.29 olarak bulundu.

Sonuç: Merkezimizde yatan hastalar›n büyük ço¤unlu¤unda nörojenik mesane problemi bulunmaktad›r.Nörojenik mesaneli hastalarda idrar ak›m dinami¤i bozuldu¤undan s›kl›kla üriner kateter kullan›m› gerek-mektedir. Buna ba¤l› olarak da üriner infeksiyon riski artmaktad›r. Hastanemizde görülen nozokomiyal infek-siyonlar aras›nda ilk s›ray› beklendi¤i gibi ÜS‹’nin ald›¤› görülmektedir.

TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezinde GörülenNozokomiyal Üriner Sistem ‹nfeksiyonlar›

P76

Tu¤ba Bozkurt*, Kenan fiener1, Selim K›l›ç2, Berna K›z›lkaya3, Bilge Y›lmaz1, fiükrü Gündüz1

*,1 TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi, 2 GATA Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›, Epidemiyoloji Bilim Dal›, 3 GATA Cerrahi Anabilim Dal›

Amaç: Bu çal›flman›n amac›; TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi’nde (TSKRBM) 1 Ocak 2003-31 Aral›k2003 tarihleri aras›nda yatarak tedavi gören hastalarda geliflen bas› yaras› infeksiyonlar›n›n oran›, klinikleregöre da¤›l›m› ve etkenlerinin bildirilmesidir.

Yöntem: TSKRBM Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf›ndan hastanenin mevcut birimlerini içeren,aktif, prospektif ve hasta temelli sürveyans ile toplanan bas› yaras› infeksiyonu verileri SPSS 10.0 program›yard›m›yla de¤erlendirildi.

Bulgular: TSKRBM’de 2003 y›l› içerisinde tespit edilen 283 hastane infeksiyonundan 28’ini oluflturan bas›yaras› infeksiyonlar›n›n (%9.89) nozokomiyal üriner sistem infeksiyonlar›ndan (%80.52) sonra ikinci s›rada yerald›¤› görüldü. Tespit edilen bas› yaras› infeksiyonlu hastalar›n altta yatan hastal›klar›na bak›ld›¤›nda, 12 ol-guda tetrapleji (%42.85), 11’inde parapleji (%39.29), 5’inde ise k›r›k (%17.86) ön tan›s› oldu¤u dikkati çekti.Merkezimizde görülen nozokomiyal bas› yaras› infeksiyonlar›n›n mevcut 6 klinik aras›nda Akut Bak›m Klini¤i(%71.43), Bak›mevi (%25) ve Beyin Sap› Hasar› (%3.57) olmak üzere üç klinikte geliflti¤i görüldü. Etken olaraken s›k olarak Acinetobacter türleri (%27.02; n: 10), Proteus türleri (%21.63; n: 8), Pseudomonas türleri (%18.92; n:7),Klebsiella pneumoniae (%13.52; n: 5), Escherichia coli (%8.10; n: 3) olmak üzere Gram negatif basillerin izole edildi-¤i gözlendi. Gram pozitif kok olarak da s›kl›kla Staphylococcus aureus (%8.10; n: 3) ve Streptococcus viridans (%2.70;n: 1) izole edildi.

Sonuç: Merkezimize yatan hastalar›n büyük bir k›sm›n›n spinal kord yaralanmas› olup uzun süre yataraktedavi gerektirmeleri üriner sistem infeksiyonlar›ndan sonra ikinci s›rada yer alan bas› yaras› infeksiyonlar›n›ns›kl›¤›n› aç›klamaktad›r.

TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi’nde 2003 Y›l›ndaGözlenen Bas› Yaras› ‹nfeksiyonlar›

P77

•



Amaç: Bu çal›flman›n amac›; TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi’nde (TSKRBM) 2002 ve 2003 y›l-lar›nda görülen hastane infeksiyon h›zlar›n›n karfl›laflt›rmal› olarak sunulmas›d›r.

Yöntem: Çal›flmada TSKRBM Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf›ndan mevcut hastane servis-lerinden aktif, prospektif ve hasta temelli sürveyans ile iki y›ll›k periyodda toplanan veriler kullan›ld›.

Bulgular: TSKRBM’de 1 Ocak 2002-31 Aral›k 2003 tarihleri aras›ndaki iki y›ll›k süre içinde toplam 7712hasta yatarak tedavi gördü ve bu hastalar›n 535’inde toplam 663 hastane infeksiyonu saptand›. Buna gö-re TSKRBM’nde hastane infeksiyon h›z› 2002 ve 2003 y›llar›nda s›ras›yla %10.14 ve %7.14 olarak bulun-du. Bu oranlar nozokomiyal hastalar›n hastane yat›fl gün say›s›na ba¤l› olarak hesapland›¤›nda nozoko-miyal infeksiyonlu hasta yat›fl oranlar› s›ras›yla %11.55 ve %10.03 olarak bulundu. Hastanemizde mevcutalt› klinik aras›nda Akut Bak›m Klini¤i’nin en yüksek hastane infeksiyonlu hasta yat›fl oran›na sahip kli-nik oldu¤u görüldü. Merkezimizde üç y›ll›k süre içinde en s›k görülen nozokomiyal infeksiyonun y›llaragöre s›ras›yla %55.26 (n: 210) ve %57.59 (n: 163) oranlar›yla asemptomatik bakteriüri oldu¤u saptand›.

Sonuç: Merkezimizin kuruluflundan itibaren yönetim deste¤i alt›nda infeksiyon kontrol çal›flmalar›-n›n yürütülmesine ve hastane infeksiyonlar› konusunda her seviyedeki personelin giderek daha bilinç-li hale gelmesine paralel olarak hastane infeksiyon oranlar›m›zda bir düflüfl oldu¤u görülmektedir.

Kenan fiener*, Abdullah K›l›ç2, Cengiz Han Aç›kel3, Berna K›z›lkaya4, Tu¤ba Bozkurt1, fiükrü Gündüz1

*,1 TSK Rehabilitasyon ve Bak›m Merkezi, 2 GATA Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›,3 GATA Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›, Epidemiyoloji Bilim Dal›, 4 GATA Cerrahi Anabilim Dal›

Hastanemize Ait ‹ki Y›ll›k Hastane ‹nfeksiyonH›zlar›n›n Karfl›laflt›r›lmas›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P78

Bu çal›flmada Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi Hastanesi'nde 01/01/2002-31/12/2002 ile01/01/2003-31/12/2003 tarihleri aras›nda geliflen laboratuvar olarak kan›tlanm›fl toplam 1780 hastane

infeksiyonu; izole edilen etkenler, kliniklere ve sistemlere göre da¤›l›m› aç›s›ndan incelendi.

2002 y›l›nda geliflen toplam 839 hastane infeksiyonunda en s›k izole edilen bakteriler; Pseudomonasspp. 229 (%27.29), E. coli spp. 119 (%14.18), Klebsiella spp. 96 (%11.44), S. aureus 95 (%11.32) ve 2003 y›l›n-da 941 hastane infeksiyonunda en s›k izole edilen bakteriler ise Pseudomonas spp. 235 (%24.97), E. colispp. 152 (%16.15), Koagülaz negatif stafilokok 105 (%11.15) ve Klebsiella spp. 102 (%10.83) olmufltur.

Hastane infeksiyonlar›n›n servislere göre da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda her iki y›l için de en s›k hastane in-feksiyonunun Reanimasyon servisinde geliflti¤i, bunu s›kl›k s›ras›na göre Çocuk Hastal›klar›, Dahiliye veOrtopedi servislerinin izledi¤i görülmüfltür (oranlar s›ras› ile 2002 y›l› için %39.21, %15.97, %11.32, %5.95ve 2003 y›l› için %30.39, %16.47, %12.43, %8.50).

Çal›flmada infeksiyonlar›n sistemlere göre da¤›l›m› ise s›kl›k s›ras›na göre afla¤›daki gibidir. 2002 y›-l›nda üriner sistem infeksiyonlar› (%28.12), trakeostomi infeksiyonlar› (%23.71), kan dolafl›m infeksiyon-lar› (%18.95), cerrahi yara infeksiyonlar› (%11.91); ve 2003 y›l›nda üriner sistem infeksiyonlar› (%29.33),kan dolafl›m infeksiyonlar› (%23.16), cerrahi yara infeksiyonlar› (%15.09) ve trakeostomi infeksiyonlar›(%14.55).

Bahar Tekin*, Emel Türk Ar›bafl1, Mahmut Baykan1, Mehmet Bitirgen1

* Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi, 1 Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Bakteriyoloji

Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi’ndeHastane ‹nfeksiyonlar›: 2002-2003 Y›l› Sonuçlar›

P79

•



Bülent Beflirbellio¤lu*, Selim K›l›ç1, Demet Y›lmaz1, Levent Görenek1, Mehmet Baysallar1, Alaaddin Pahsa1

* GATA ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 1 GATA Hastane ‹nfeksiyonlar› Kontrol Komitesi

Çal›flmam›zda; GATA E¤itim Hastanesi’nde 2002 ve 2003 y›llar›nda saptanan hastane infeksiyonu h›zlar›,hastane infeksiyonu türleri ve en s›k izole edilen hastane infeksiyonu etkenleri karfl›laflt›r›lm›flt›r.

Bulgular: GATA E¤itim Hastanesi’nde 2002 y›l›nda %4.4 olan hastane infeksiyon h›z› 2003 y›l›nda %4.0 ola-rak gerçekleflmifltir.

En s›k görülen hastane infeksiyon türü yönünden her iki y›lda da ilk 5 s›ra de¤iflmemifltir. Gerek 2002’de, ge-rek 2003’de ilk s›ray› laboratuar ile kan›tlanm›fl kan dolafl›m› infeksiyonlar› al›rken bunu s›ras›yla cerrahi yara in-feksiyonlar›, üriner sistem infeksiyonlar›, deri ve yumuflak doku infeksiyonlar› ve pnömoniler izlemektedir.

Hastane infeksiyonu etkenlerine bak›ld›¤›nda ise; her iki y›lda da ilk s›ray› S. aureus alm›flt›r. 2002 y›l›nda;ikinci s›kl›kta E. coli, daha sonra s›ras›yla P. aeruginosa, Acinetobacter spp., koagulaz negatif stafilokoklar saptan-m›flt›r. 2003 y›l›nda ise ikinci ve üçüncü s›radaki E. coli ve P. aeruginosa’n›n yer de¤ifltirmesi haricinde s›ralama-da herhangi bir de¤ifliklik olmam›flt›r.

Sonuç: Hastanemizde laboratuar ile kan›tlanm›fl kan dolafl›m› infeksiyonlar›; 2002 y›l› Hastane ‹nfeksiyon-lar› Kongresi (Ankara), P066 numaral› poster bildiri özetinde de belirtildi¤i gibi; 1999 ve 2000 y›llar›nda üçün-cü s›kl›kta görülmekte iken, 2001 y›l›nda ikinci s›raya; çal›flmam›z›n kapsam›na giren 2002 ve 2003 y›llar›ndaise ilk s›raya yükselmifltir. Bunun en önemli nedeninin “her geçen y›l; yatan hasta yafl ortalamas›n›n, ba¤›fl›k-l›¤› bask›lanm›fl hastalar›n oran›n›n ve damar içi invazif giriflim s›kl›¤›n›n artmas›” oldu¤u de¤erlendirilmekte-dir. Üriner sistem infeksiyonlar› ve pnömoni s›kl›¤›n›n alt s›ralarda olmas›n›n en önemli nedeninin ise, “kül-tür gönderme oran›n›n düflüklü¤ü ve zorlu¤u” oldu¤u düflünülmektedir.

GATA E¤itim Hastanesi’nde 2002 ve 2003 Y›llar›ndakiHastane ‹nfeksiyonu H›zlar›n›n ve

Türlerinin Karfl›laflt›r›lmas›

P80

Selim K›l›ç*, Bülent Beflirbellio¤lu1, Abdullah K›l›ç1, Levent Görenek1, Aysun Ya¤c›1, Alaaddin Pahsa1, Mesut Pekcan1

* GATA Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›, 1 GATA Hastane ‹nfeksiyonlar› Kontrol Komitesi

Metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA), tüm dünyada hastane kaynakl› enfeksiyonlar›n majör nede-nidir. Çal›flmam›zda, GATA E¤itim Hastanesi’nde 1999-2003 y›llar› aras›nda karfl›lafl›lan MRSA enfeksi-

yonlar›n›n epidemiyolojisi sunulmaktad›r.

Yöntem: Çal›flmam›zda GATA Hastane ‹nfeksiyonlar› Kontrol Komitesi taraf›ndan yap›lan aktif ve prospek-tif sürveyans ile 1999-2003 y›llar› aras›nda toplanan veriler kullan›larak y›llara göre MRSA enfeksiyonlar›n›nS. aureus infeksiyonlar› içerisindeki ve tüm hastane infeksiyonlar› içerisindeki oranlar› belirlenmifltir.

Bulgular: MRSA infeksiyonlar›n›n tüm hastane infeksiyonlar› içerisindeki görülme oran› 1999-2003 y›llar› ara-s›nda s›ras› ile; %26, %18.4, %20.5, %18.9 ve %20.2 olarak saptanm›flt›r. Ayn› y›llarda MRSA infeksiyonlar›n›n tümS. aureus infeksiyonlar› içerisindeki oran› ise, s›ras› ile; %82.4, %75.9, %76.2, %83.8 ve %92.2 olarak saptanm›flt›r.

Sonuç: Sürveyans uygulamas› ve vakit kaybetmeden al›nan temas önlemleri ile hastanemizde MRSA in-feksiyonlar›n›n tüm hastane infeksiyonlar› içerisindeki oran› y›llar içerisinde kademeli bir azalma göstermifl-tir. Ancak; hastanemizin üçüncü basamak tedavi hizmeti veren bir e¤itim hastanesi olmas› dolay›s› ile geniflspektrumlu antibiyotiklerin s›k kullan›m› kaç›n›lmaz oldu¤undan; MRSA infeksiyonlar›n›n tüm S. aureus infek-siyonlar› içerisindeki oran› gittikçe artmaktad›r.

GATA E¤itim Hastanesi’nde 1999-2003 Y›llar› Aras›ndaSaptanan Metisiline Dirençli Staphylococcus aureus

‹nfeksiyonlar›n›n Da¤›l›m›

P81

•



Hastane infeksiyonlar› günümüzde morbidite mortalite oranlar›nda art›fla ve ciddi ekonomik kay›plara neden olmaktad›r.Hastanemizde 2003 y›l›nda hastane infeksiyon izleminde bu sürede yatan 14.558 hastan›n 999’unda hastane infeksiyo-

nu geliflti¤i saptanm›flt›r. Buna göre hastane infeksiyon h›z› %6.86 bulunmufltur. Bu infeksiyonlar›n kliniklere da¤›l›m› s›kl›ks›ras›na göre anestezi yo¤un bak›m; %27.72, yenido¤an servisi; %11.67, beyin cerrahi servisi %10.7, genel cerrahi servisi;%8.72, nöroloji yo¤un bak›m; %8.68, plastik cerrahi; %8.56, pediatri servisi; %7.46, ortopedi servisi; %7.45, dahiliye sevisi%3.67, kardiyovasküler cerrahi; %3.44, kad›n do¤um; %2.66, pediatrik cerrahi; %2.62 ve üroloji servisi; %2.33 oran›nda gözlen-di. Hastanemizde genel olarak ilk s›rada bakteriyemiler (%1.92), 2. s›rada cerrahi alan infeksiyonlar› (%1.68), 3. s›rada ürinersistem infeksiyonlar› (%1.33) ve 4. s›rada solunum sistemi infeksiyonlar› (%0.92) gözlendi. Hastane infeksiyon etkenleri ises›kl›k s›ras›na göre; Acinetobacter türleri %21.77, koagülaz (+) stafilokok %17.99, E. coli 510.08, Pseudomonas türleri; %7.95, Klebsi-ella türleri %6.44, C. albicans %6, Candida türleri %5.2, Koagülaz (-) stafilokok 5.02, S. maltophilia %4.49, P. aeruginosa %3.42, Entero-coccus %3.33, E. feacalis %2.35, K. pneumoniae %2.22 ve E. feacium %1.11 oran›nda gözlendi. Hastane infeksiyonlar›n›n mikrobiyo-lojik da¤›l›m›; bakteriyemilerde en s›k üç etken; koagülaz (+) stafilokok (%15), koagülaz (-) stafilokok (%11.79) ve Candida’lar%8.9 idi. Cerrahi alan infeksiyonlar›nda; polimikrobiyal etkenler (%24.59), koagülaz (-) stafilokok (%20.08) ve etken belirsiz(%18.85) idi. Üriner sistem infeksiyonlar›nda; E. coli (%25.77), C. albicans (%17.53) ve Klebsiella (%12.37) idi. Solunun sistemi in-feksiyonlar›nda; etken belirsiz %32.84, polimikrobiyal (%23.13) ve Acinetobacter (%14.18) idi. Kardiyovasküler sistem infeksi-yonlar›nda; polimikrobiyal (%24.39), Acinetobacter (%21.95) ve etken belirsiz (%19.51) oran›nda belirlendi. Nozokomiyal infek-siyonlar bizim hastanemizde de özellikle yo¤un bak›mlarda önemli bir sorun olmaya devam etmektedir.

Elif Doyuk Kartal*, ‹lhan Özgünefl1, Hasan Çolak1, Filiz Akflit1, Serpil Atlan1, Gaye Usluer1

*,1 Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar›

Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi2003 Y›l› Hastane ‹nfeksiyon ‹zlem Sonuçlar›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P82

Bu çal›flmada, 2003 y›l›nda Samsun SSK Bölge Hastanesi Cerrahi Yo¤un Bak›m Ünitesi’nde (CYBÜ) saptanan hastane infeksiyon-lar› (H‹), bu infeksiyonlardan izole edilen etken mikroorganizmalar (MO) ve antibiyotik duyarl›l›klar›n›n (AD) incelenmesi

amaçlanm›flt›r. Çal›flmada Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi (H‹KK) verileri kullan›lm›flt›r. AD’lar› NCCLS kriterlerine göre diskdifüzyon yöntemi ile belirlenmifltir. CYBÜ’nde 48 saatten daha uzun süre ile yatan toplam 183 hastan›n 16 (%8.74)’s›nda H‹ sap-tanm›fl, bu olgularda 25 MO suflu izole edilmifltir (Tablo 1). ‹zole edilen 25 MO’n›n 11 (%44)’i kan, 7 (%28)’si balgam, 6 (%24)’s› id-rar ve 1 (%4)’i yara örneklerinden elde edilmifltir. Hastalar›n tümünde en az 1 invaziv giriflim mevcuttu. 10 (%62.5)’u ex, 1 (%6.25)’isevk ve 5 (%31.25)’i iyileflme ile sonuçland›.

En yüksek duyarl›l›k Enterobacteriaceae üyelerinde imipeneme karfl› (%100) Pseudomonas sufllar›nda kinolon grubuna karfl› [4suflun 3 (%75)’ü duyarl›] saptanm›flt›r. KNS ve S. aureus sufllar›n›n hepsi de (9 sufl) metisiline dirençli idi. ‹zole edilen 1 enterokoksuflunda ve stafilokoklarda vankomisin direncine rastlanmam›flt›r. Sonuç olarak, hastanemiz CYBÜ’inde de H‹’lar› önemini korumak-tad›r. Bu tür sürveyans çal›flmalar› ile antibiyotik tedavisine yön verilmeli ve gerekli infeksiyon kontrol önlemleri al›nmal›d›r.

Ayhan Pekbay*, Teoman Kaynar1, Dilare Dizdaro¤lu2

* SSK Samsun Bölge Hastanesi, Klinik Mikrobiyoloji Uzman›, 1 SSK Samsun Bölge Hastanesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› Uzman›, 2 SSK SamsunBölge Hastanesi, Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi Hemfliresi

SSK Samsun Bölge Hastanesi Cerrahi Yo¤un Bak›mÜnitesinde Gözlenen Hastane ‹nfeksiyonlar›n›nDe¤erlendirilmesi

P83

•

Tablo 1. ‹zole Edilen Mikroorganizmalar›n Da¤›l›m›.

Koagülaz negatif stafilokok (metisilin dirençli) 5 %20E. coli 5 %20S. aureus (metisilin dirençli) 4 %16Pseudomonas spp. 4 %16Serratia spp. 2 %8Acinetobacter spp. 1 %4Enterobacter spp. 1 %4Enterococcus spp. 1 %4Klebsiella spp. 1 %4Candida spp. 1 %4



Selim K›l›ç*, Bülent Beflirbellio¤lu1, Levent Görenek1, Hakan Erdem1, Zeynep fienses1, Esin Derya Alömero¤lu1,

Mesut Pekcan1, Alaaddin Pahsa1

* GATA Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›, 1 GATA Hastane ‹nfeksiyonlar› Kontrol Komitesi

Amaç: Bu çal›flmada, GATA (Ankara)’n›n tüm cerrahi kliniklerinde 01 Ocak 2002-31 Aral›k 2003 tarih-leri aras›nda, cerrahi giriflim sonras›nda geliflen tüm hastane infeksiyonlar› türlerinin ve etkenlerininbelirlenmesi amaçlanm›flt›r.

Yöntem: GATA Hastane ‹nfeksiyonlar› Kontrol Komitesi’nin yapm›fl oldu¤u surveyans sonucukaydedilen veriler de¤erlendirilerek çal›flmam›z›n bulgular› elde edilmifltir.

Bulgular: Tüm cerrahi kliniklerde cerrahi giriflim yap›lan hastalar›n 278’inde toplam 487 hastaneinfeksiyonu saptanm›flt›r.

En s›k görülen infeksiyon türleri görülme s›kl›¤›na göre flu flekilde s›ralanm›fllard›r:

1. Cerrahi giriflim yeri infeksiyonu (%61.4)

2. Kan dolafl›m› infeksiyonu (laboratuar ile kan›tlanm›fl) (%20)

3. Üriner sistem infeksiyonu (%11.7)

4. Pnömoni (%3.3)

En s›k görülen infeksiyon etkenleri görülme s›kl›¤›na göre flu flekilde s›ralanm›fllard›r:

1. MRSA (%21.4)

2. E. coli (%17.1)

3. Pseudomonas türleri (%15.0)

4. Enterokok türleri (%7.6)

5. Acinetobacter türleri (%7.2)

6. Klebsiella türleri (%7.2)

En s›k infeksiyon saptanan cerrahi klinikler, s›kl›k s›ras›na göre flu flekilde s›ralanm›fllard›r:

1. Genel Cerrahi (%42.0)

2. Plastik Cerrahi (%18.5)

3. Ortopedi (%14.4)

4. Beyin Cerrahisi (%9.9)

5. Üroloji (%7.2)

Verilerimizin; üçüncü basamak tedavi hizmeti veren ve büyük veya acil cerrahi giriflimlerin s›kçayap›ld›¤› bir e¤itim hastanesi olan GATA Hastanesi’nde ve di¤er e¤itim hastanelerinde yürütülecek olaninfeksiyon kontrol programlar›na ›fl›k tutaca¤› de¤erlendirilmektedir.

GATA E¤itim Hastanesinde 2002-2003Y›llar›nda Cerrahi Giriflim Sonras›nda Geliflen

Hastane ‹nfeksiyon Türleri ve Etkenler

P84



Hastane infeksiyonlar› tüm dünyada ve ülkemizde önemli mortalite ve morbiditeye sebep olman›nyan› s›ra hastanede yat›fl süresini ve sa¤l›k giderlerini art›rmas› bak›m›ndan da öneme sahiptir. Has-

tanemiz 1200 yatakl› bir üniversite hastanesi olup 1998 y›l›ndan bu yana infeksiyon kontrol komitesi ak-tif olarak çal›flmalar›na devam etmektedir. Sürveyans sistemi olarak hastalara ve laboratuvara dayal› ak-tif sürveyans sistemi uygulanmakta olup hastane infeksiyonu tan›lar› CDC kriterlerine göre konulmakta-d›r. 2003 y›l›nda hastanelerimizde takip edilen 25.444 hastan›n 835’inde (%3.3) 1033 hastane infeksiyo-nu geliflmifl olup H‹ h›z› %4.1’dir. Bakteremi %33.5 oran›yla en s›k saptanan infeksiyon olup bunu cerra-hi alan infeksiyonu (%23.4), üriner sistem infeksiyonu (%17.3) ve pnömoni (%8.4) izlemifltir. Bu infeksi-yonlardan etken patojen olarak en s›k stafilokoklar (%43.0), P. aeruginosa (%18.5), E. coli (%15.4), Enterobac-ter spp. (%15.3), Acinetobacter spp. (%2.6) ve Candida (%2.3) soyutlanm›flt›r. Hastane infeksiyonunun en s›kgörüldü¤ü servisler ise anestezi yo¤un bak›m (%29.3), yan›k ünitesi (%28.3), prematüre yo¤un bak›m(%13.3), hematoloji (%8.2) ve nefroloji (8.2) servisleridir.

Ayten Kadanal›*, Zülal Özkurt1, Serpil Erol1, A. Esin Aktafl2, Ülkü Altoparlak2, Fehmi Çelebi3

*,1 Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 2 Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji

ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 3 Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dal›

Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Araflt›rma Hastaneleri’nde 2003 Y›l› Hastane ‹nfeksiyonlar›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P85

Beyin cerrahisi klini¤inde izlenen hastalar multipl travma, kafa travmas›, nörolojik defisit, koma ve im-mobilizasyon gibi risk faktörleri nedeni ile bir ya da birden fazla hastane infeksiyonu riski tafl›mak-

tad›rlar. Ülkemizde beyin cerrahisi klini¤inde geliflen hastane infeksiyonlar› ile ilgili s›n›rl› say›da çal›fl-ma vard›r. Mortalitenin ve tedavi maliyetlerinin yüksek olmas› nedeni ile beyin cerrahisi gibi klinikler-de erken tan› ve uygun antibiyotik tedavisi önemlidir. Bu nedenle her hastanenin olas› infeksiyon et-kenlerini ve bu etkenlerin antibiyotik dirençlerini bilmesi uygun olacakt›r.

Çal›flmam›zda hastanemiz Beyin Cerrahisi klini¤inde Nisan 2003-Aral›k 2003 tarihleri aras›nda yat›r›-larak tedavisi sürdürülen hastalar prospektif olarak, laboratuvar ve klini¤e dayal› aktif sürveyans yönte-mi ile izlenmifl, hastane infeksiyonlar› Hastal›k Kontrol Merkezi (CDC)’nin kriterlerine göre tan›mlanm›fl-t›r. Bu süre içinde 587 hasta izlenmifl, bunlar›n 46 (%5.1 )’s›nda 62 hastane infeksiyonu geliflmifltir. ‹nfek-siyonlar›n 20’si (%32.2) postoperatif menenjit, 14’ü (%22.5) pnömonidir. Hastane infeksiyonu tan›s› ko-nulan olgulardan dördü tan› konulduktan sonraki ilk 48 saat, alt›s› da ilk hafta içinde olmak üzere 15’i(%32.6) yaflam›n› kaybetmifltir.

En s›k izole edilen etkenler s›ras› ile Acinetobacter spp., MRSA, P. aeruginosa, Enterobacter spp. olmufltur.Acinetobacter sufllar›n›n en çok duyarl› oldu¤u antibiyotikler meropenem, sefoperazon-sulbaktam ve sip-rofloksasin olarak belirlenmifltir. Pseudomonas sufllar›n›n en duyarl› oldu¤u antibiyotikler ise seftazidim vesefepimdir. Postoperatif menenjit geliflen hastalar›n onunda Acinetobacter spp., üçünde MRSA, ikisinde P.aeruginosa, birisinde E. coli, birisinde MSSA izole edilmifl, ikisinde etken izole edilememifltir. Pnömoni ol-gular›nda ise en s›k izole edilen etken P. aeruginosa’d›r. Postoperatif menenjit geliflen 20 hastadan 10’u(%50), pnömoni geliflen 12 hastan›n ise ikisi (%16.6) yaflam›n› kaybetmifltir. Acinetobacter spp.’nin etken ol-du¤u 10 menenjit olgusundan meropenem + amikasin tedavisi uygulanan 5 hastadan ikisi, sefoperazon-sulbaktam + amikasin tedavisi uygulanan 4 hastadan ikisi ve siprofloksasin + amikasin tedavisi uygula-nan bir hasta ölmüfltür. Bu sonuçlardan da anlafl›ld›¤› üzere, hastanemiz beyin cerrahisi klini¤inde enönemli hastane infeksiyon sorunu postoperatif menenjit ve en s›k görülen etken de Acinetobacter spp.’dir.

‹lknur Erdem*, Asuman fiengöz ‹nan1, Nurgül Ceran1, Pafla Göktafl1, Zafer Berkman1, Seniha fienbayrak Akçay1


Beyin Cerrahisi Klini¤inde Geliflen Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n De¤erlendirilmesi

P86

•



Günay Can*, Gökhan Aygün3, Pakize Aygün2, Serpil Erol2, Nazan Küçük1, Selahattin Ayd›nl›1, Mücahit Yemiflen4, BirgülMete4, Asl› Demirel4, Sema Yan›k3, Asuman S›dan3, Ayfle ‹stanbullu4, Melda Özdamar3, Recep Öztürk4, Yaflar Ba¤datl›3

*,1 Cerrahpafla T›p Fakültesi, Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›, 2 Cerrahpafla T›p Fakültesi, Hastane ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi, 3 Cerrahpafla T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dal›,4 Cerrahpafla T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›

Hastanemizdeki hastane infeksiyonlar› (H‹) prevalans›n› belirlemek, riskli servisleri saptamak ve hastane çal›flanlar›n›nH‹ konusunda duyarl›l›klar›n› artt›rmak amaçland›. Nokta prevalans çal›flmas› 22-26 Aral›k 2003 tarihleri aras›nda yap›l-

d›, çal›flmaya 464’ü erkek, 479’u kad›n olmak üzere toplam 943 hasta al›nd›. Yafllar› yenido¤an ile 94 aras›nda de¤iflmek-teydi, yafl ortalamas› 46; median› 50 yafl olarak bulundu. Çal›flmaya günü birlik tetkik amac›yla yat›r›lanlar dahil edilmedi.H‹ tan›s› CDC kriterleriyle konuldu. Çal›flmaya tüm yatakl› servisler al›nd›. Çal›flmaya al›nan servislerdeki sorumlu hekim-ler ve hemflireler belirlendi, bir ön toplant› yap›larak H‹ ve çal›flma konusunda bilgi aktar›ld›. Çal›flman›n istatistiksel ana-lizi ki-kare ve logistik regresyon testleri kullan›larak yap›ld›.

Toplam 111 olguda (%11.8) H‹ saptand›. Bunlardan; 10 olguda (%1.1) bakteriyemi; 20 olguda (%2.1) pnömoni; 21 olguda(%2.2) üriner enfeksiyon; 23 olguda (%2.4) cerrahi alan enfeksiyonu (4’ü derin, 1’i organ); 5 olguda (%0.5) ishal; %3.1’inde di-¤er H‹ saptand›. Yafl gruplar› aras›nda H‹ s›kl›¤› bak›m›ndan bir fark yokken erkeklerde kad›nlara göre anlaml› derecede da-ha yüksek bulundu (p< 0.05). Baflka servis veya baflka hastaneden transfer edilen olgularda da anlaml› derecede yüksek gö-rüldü; cerrahi ve dahili birimler aras›nda anlaml› bir fark yoktu; kemoterapi, immünosüpresif tedavi, uzun süreli kortikoste-roid tedavisi alanlarda ve hematolojik malignitesi olanlarda hastane infeksiyonlar› daha s›k görüldü (p< 0.001). ‹nvaziv ifl-lemlerden üretral sonda, yapay solunum, santral ve periferik kateter uygulamas› H‹ ile iliflkili bulundu. Cerrahi giriflim uy-gulanan olgularda infeksiyon oran› uygulanmayanlara göre daha yüksek bulundu; cerrahi giriflim yap›lan hastalardan profi-laktik antibiyotik almayanlarda H‹ oran› alanlara göre daha yüksek bulundu. Logistik regresyon sonucunda transfer öyküsüolan, kemoterapi alan, hematolojik malignitesi olan, ventilatöre ba¤l› olan ve santral kateteri olanlarda H‹ anlaml› olarakyüksek bulundu. Cinsiyet, uzun süreli kortikosteroid tedavisi ve periferik kateterin tak›l› olmas› anlaml›l›k s›n›r›na yak›n bu-lundu. Y›lda 2 kez yap›lmas› planlanan prevalans çal›flmalar›n›n 2.’si olan bu çal›flma bize hastanemizdeki riskli ve surve-yans program›n›n uygulanaca¤› servisleri belirlemede önemli rol oynam›flt›r. Elde edilen sonuçlar literatür ile de¤erlendi-rildi¤inde çok yüksek olmamakla beraber H‹’nun hastanemiz için önemli bir sorun oldu¤unu göstermektedir.

2003 Cerrahpafla T›p Fakültesi Hastane ‹nfeksiyonlar› Prevalans Çal›flmas›

P87

A. Seza ‹nal*, Fatma F›r›nc›o¤ullar›2, Yeflim Taflova1, Naime Aksoy2, Nefle Salto¤lu1

*,1 Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 2 Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi, Hastane Enfeksiyonlar› Kontrol Komitesi

Girifl ve amaç: Acinetobacter türlerinin yol açt›¤› bakteriyemiler son y›llarda, özellikle altta yatan hastal›¤› olan bi-reylerde ve yo¤un bak›mlarda ciddi sorun yaratmaktad›r. Bu çal›flmada, hastanemizde tespit edilen Acinetobacter ba-umannii bakteriyemilerinin klinik özellikleri, altta yatan risk faktörleri ve tedavi sonuçlar›n›n de¤erlendirilmesi amaç-lanm›flt›r.

Gereç ve yöntem: Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi’nde 2003 y›l› içinde nozokomiyal enfeksiyon-lar›n sürveyans› s›ras›nda saptanan Acinetobacter baumannii’ye ba¤l› bakteriyemiler retrospektif olarak incelenmifltir.

Bulgular: Bir y›ll›k süre içinde takip edilen 44 hastada, 44 bakteriyemi epizodu belirlendi. Olgular›n yafllar› 1 ve85 aras›nda (yafl ortalamas› 35) de¤iflmekte olup hastalar›n %63.6 (n: 28)’s› erkek, %36.4 (n: 16)’ü kad›n idi. Üremezaman› yat›fltan sonra ortalama 24. günde (min.1, max. 123 gün) geliflmiflti. Olgular›n 38’i (%86.4) yo¤un bak›mlardayatmaktayd›. Bakteriyemi hastalar›n %59.1’inde (n: 26) polimikrobiyaldi. Hastalar›n %65.9’unda herhangi bir odaktespit edilemedi. Enfeksiyon oda¤› bulunanlarda (%34.1) yerleflim yeri s›kl›k s›ras›na göre flöyle s›raland›: Pnömoni%20.5, üriner enfeksiyon %4.5, yan›k enfeksiyonu %4.5, kateterle iliflkili dolafl›m enfeksiyonu %4.5. Hiçbir olguda en-dokardit saptanmad›. Hastalar›n %34.1’inde daha önceden kolonizasyon olmufltu. Altta yatan risk faktörlerinin s›k-l›¤› flu flekilde idi: Önceden antibiyotik kullan›m› %79.5, santral venöz kateter %54.5, ventilasyon %50.0, cerrahi giri-flim %43.2, travma %25, nörolojik defisit %20.5, yan›k %11.4, solit organ transplantasyonu %9.1, hemodiyaliz %11.0.Uygun tedaviye ra¤men hastalar›n %61.4’ü (n: 27) kaybedildi.

Sonuç: Son y›llarda yo¤un bak›m gerektiren ve özellikle uzun süre yatan hastalarda Acinetobacter baumannii’yeba¤l› geliflen enfeksiyonlar önemli mortalite nedenidir. Yüksek riskli hastalar›n belirlenmesi ve erken tedavi ile et-kin enfeksiyon kontrolü bu olgulara ba¤l› mortaliteyi azaltabilir.

Acinetobacter baumannii’ye Ba¤l› Nozokomiyal Bakteriyemi Olgular›n›n De¤erlendirilmesi

P88

•



Yo¤un bak›m ünitelerinde hastane infeksiyon oran› genellikle, %15-31, ülkemizde ise bu oran ortalama%17.2-84.9 aras›ndad›r.

Çal›flmam›zda, hastanemiz Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini¤i’nde geliflen hastane infeksiyonlar›n›ns›kl›¤›, tipi ve etken mikroorganizmalar›n belirlenmesi amaçlanm›flt›r.

1 May›s 2003-31 Aral›k 2003 tarihleri aras›nda Haydarpafla Numune Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimas-yon Klini¤i’nde yat›r›larak izlenen hastalar, prospektif olarak, laboratuvar ve klini¤e dayal› aktif sürveyans sis-temi ile izlenmifl olup; hastane infeksiyonlar› (H‹) Hastal›k Kontrol Merkezi (CDC) kriterlerine göre tan›mlan-m›flt›r.

Bu süre içerisinde, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini¤i’nde yat›r›larak izlenen 392 hastan›n 54’ündetoplam 71 H‹ tan›s› konulmufl ve H‹ h›z› %18.11 olarak belirlenmifltir.

Bu infeksiyonlardan 35 (%49.2)’i pnömoni, 17 (%23.94)’si kan dolafl›m› infeksiyonu, 9 (%12.67)’u üriner in-feksiyon, 6 (%8.45)’s› menenjit, 4 (%5.63)’ü cerrahi alan infeksiyonudur. Toplam 79 sufl izole edilmifl olup, ens›k izole edilen etkenler s›ras›yla MRSA (%27.84), Pseudomonas aeruginosa (%21.51), Acinetobacter spp. (%15.18) ol-mufltur. Pseudomonas sufllar›n›n en duyarl› oldu¤u antibiyotikler amikasin, imipenem, meropenem, seftazidimiken; Acinetobacter sufllar›n›n en duyarl› oldu¤u antibiyotikler ise sefoperazon-sulbaktam, sulbaktam-ampisilinve amikasin olarak belirlenmifltir. Ayr›ca ventilatör iliflkili pnömoni h›z›: 19.65, üriner kateter iliflkili üriner in-feksiyon h›z›: 3.92, santral venöz kateter iliflkili bakteremi h›z›: 3.59 olarak saptanm›flt›r.

Buldu¤umuz sonuçlara göre hastanemiz Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini¤i’nde, en çok gözlenen has-tane infeksiyonu pnömoni olarak bulunmufl; en s›k izole edilen etkenler de MRSA, P. aeruginosa ve Acinetobac-ter spp. olarak saptanm›flt›r. Sonuç olarak, infeksiyon kontrol önlemlerinin oluflturulmas›, etkin tedavi proto-kollerinin h›zla belirlenebilmesi için her merkezin kendi hastane infeksiyon h›z›n›, etken mikroorganizma veantimikrobiyal duyarl›l›¤›n› saptamas› gerekmektedir.

Asuman fiengöz ‹nan*, Nur Akgün1, ‹lknur Erdem1, Güldem Turan1, Nurgül Ceran1, Pafla Göktafl1, Naz O¤uzo¤lu1,

Esma Aydo¤an1


Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini¤i Hastane ‹nfeksiyonlar› Sürveyans Sonuçlar›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P89

Gazi Hastanesi’nde 2003 y›l›nda, klinik ve laboratuvar verilerine dayal› olarak aktif prospektif sürve-yans yöntemi ile yatarak izlenen 25.704 hastan›n 574 (%2.2)’ünde hastane infeksiyonu saptanm›flt›r.

‹nfeksiyon oran› en yüksek bölümler %5.8 oranla yo¤un bak›m üniteleridir. Hastane infeksiyonlar› tan›-lara göre de¤erlendirildi¤inde kan dolafl›m› infeksiyonlar› en s›k (%25.8) oranda saptanm›flt›r. Di¤er in-feksiyon oranlar› s›ras›yla üriner sistem infeksiyonlar› %21.8, cerrahi alan infeksiyonlar› %21.1 ve alt so-lunum yollar› infeksiyonlar› %14.9 olarak belirlenmifltir. Yo¤un bak›m ünitelerinde izole edilen mikroor-ganizmalar›n %62.1’i gram negatif bakteriler, %32.2’si gram pozitif bakteriler ve %5.7’si Candida türleridir.Dahili ünitelerde ise gram negatif bakteriler %63.5, gram pozitif bakteriler %29.3 ve Candida türleri %7.1oran›nda saptanm›flt›r. Cerrahi ünitelerde Candida türleri %48.6 oranla ilk s›rada yer almaktad›r. Gram ne-gatif bakteriler %30.7, gram pozitif bakteriler %31.9 oran›nda saptanm›flt›r. Tüm ünitelerde ilk s›rada E.coli (%26.3) ve ikinci s›kl›kta Staphylococcus aureus (%14.1) izole edilmifltir. Hastane genelinde metisiline di-rençli S. aureus (MRSA) s›kl›¤› yüksek olup, yo¤un bak›m ünitelerinde %92.1, cerrahi kliniklerde %68.3 vedahili kliniklerde %39.5 olarak bulunmufltur.

Serpil Bafl*

* Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Gazi Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi Hemfliresi,Gazi Hastanesi ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi Hastane ‹nfeksiyonlar› Sürveyans› Alt Grubu:

Firdevs Aktafl, Nedim Sultan, Ifl›l Maral, Birgül Kaçmaz, Fatma Y›lmaz, Hatice Cabadak, Derya Kanat, Arzu Altunçekiç, SeldaAlbayrak, Serpil Bafl, Sema Coflkun, Gülfidan Özen, Fatma Ayd›nl›, Hatice fiimflek, Fatma Özer, Ayhan Gürsoy, Gül Ad›yaman,Sevilay Orhan, Naciye Y›lt›rak, Fatma Gezer, Ayfer Koluk›sa, Yeter Yavuz, Leyla Balio¤lu

Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi Gazi Hastanesi’nde2003 Y›l›nda Saptanan Hastane ‹nfeksiyonlar›

P90

•



Kemalettin Özden*, Mustafa Ertek1, Rahmi Örs2

*,1 Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 2 Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi, Neonatoloji Bilim Dal›

Tüm hastanelerde infeksiyon etkenlerinin görülme s›kl›¤›n›n ve direnç profilinin bilinmesi ve y›llariçinde bunun izlenmesi önemlidir.

Çal›flmam›zda, 2002-2003 y›llar› aras›nda Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Araflt›rma Hastanesi yeni-do¤an ve prematüre servisine yat›r›larak izlenen hastalar›n kültür sonuçlar› incelenmifltir. Bu incelemesonucunda infeksiyon etkeni oldu¤u saptanan mikroorganizmalar›n türleri, say›lar›, antibakteriyel dirençprofilleri ç›kar›larak karfl›laflt›r›lm›flt›r.

‹zole edilen sufllar›n kliniklere göre da¤›l›m› Tablo 1’de verilmifltir. Tabloda görüldü¤ü gibi, her ikiklinikten izole edilen Acinetobacter say›s›nda 2003 y›l› içinde önemli bir art›fl oldu¤u gözlenmektedir. Pre-matürede Serratia saptanmazken, yenido¤an servisinden izole edilen Serratia say›s›nda 2003 y›l›ndaönemli bir art›fl saptanm›flt›r.

2002-2003 y›l› için yeni do¤an ve prematüre servisinden elde edilen mikroorganizmalar›n direnç du-rumu kendi aralar›nda ve ayn› klinik içinde karfl›laflt›r›ld›. Yenido¤an servisinden elde edilen MRKNSsufllar›nda trimetoprim-sulfametoksazole karfl› artm›fl bir direnç vard› (p< 0.011). Yine yeni do¤andaMRSA kökenli sufllar›n eritromisine karfl› artm›fl bir duyarl›l›klar› mevcuttu (p< 0.029). Enterobacter suflla-r›nda ampisilin-sulbaktama karfl› anlaml› direnç art›fl› vard› (p< 0.008). E. coli’de seftriaksona (p< 0.013),Pseudomonas’da ise sefepime karfl› artm›fl direnç mevcuttu (p< 0.048).

Prematüre klini¤inden elde edilen sufllar›n direnç durumlar›n›n karfl›laflt›r›lmas›nda ise; MSKNS kö-kenlilerde penisilin (p< 0.009) ve eritromisine (p< 0.013), E. coli’de sefalotin (p< 0.018) ve amoksisilin-klavulanata (p< 0.04), Pseudomonas’da ise seftazidim (p< 0.025) ve sefepime (p< 0.025) artm›fl bir dirençvard›. Enterobacter sufllar›nda, sefalotin (p< 0.00) ve siprofloksasine (p< 0.042) karfl› artm›fl bir duyarl›l›kmevcuttu.

Sonuç olarak 2002 ve 2003 y›llar› aras›nda gerek etken profili gerekse direnç paterni aras›nda önem-li farkl›l›klar oldu¤u saptanm›flt›r.

Prematüre ve Yenido¤an Ünitesinde 2002-2003Y›l› ‹nfeksiyon Etkenlerinin Da¤›l›m›

P91

Tablo 1. ‹zole Edilen Sufllar›n Da¤›l›m›.

Etkenler Yenido¤an Yenido¤an Prematüre Prematüre

2002 (%) 2003 (%) 2002 (%) 2003 (%)

MRKNS 13 9 8 10

MSSA 5 2 4 1

MSKNS 5 10 4 5

MRSA 13 3 10 2

Enterobacter spp. 10 6 25 9

E. coli 2 8 10 2

Acinetobacter spp. 1 3 0 8

Pseudomonas aeruginosa 3 4 1 2

Serratia marcescens 0 3 0 0



Amaç: ‹nönü Üniversitesi T›p Fakültesi eriflkin kliniklerinde ve yo¤un bak›m ünitelerinde yatan hastalarda geli-flen hastane infeksiyonu (H‹) h›zlar›n›, etkileyen faktörleri ve etkenlerini belirlemek.

Materyal ve metod: ‹nönü Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi’nde toplam 590 yataktan oluflan 21 eriflkin klini-¤i ve 6 yo¤un bak›m ünitesi çal›flma kapsam›na al›nd›. Yatan tüm hastalar 12 fiubat 2004 tarihinde araflt›rma ekibi ta-raf›ndan görüldü. Demografik bilgiler, altta yatan hastal›klar, proflaksi uygulamalar› ve saptanan H‹’lar› kaydedildi.

Bulgular: Çal›flmaya al›nan 422 hastaya ait sonuçlar Tablo 1 ve Tablo 2'de gösterilmifltir.

H‹ saptanan 32 hastada 38 H‹ tespit edildi. S›kl›k s›ras›na göre, pnömoni 14 (%36.8), üriner sistem infeksiyonu11 (%28.9), cerrahi alan infeksiyonu yedi (%18.4), intravenöz kateter infeksiyonu üç (%7.9), kateterle iliflkili kan do-lafl›m› infeksiyonu bir (%2.6), sellülit bir (%2.6) ve klinik sepsis bir (%2.6) olarak belirlendi. Mikrobiyolojik inceleme-de 38 H‹ ata¤›n›n 16 (%42.1)’s›nda etken izole edildi. Etkenler s›kl›k s›ras›na göre metisiline dirençli Staphylococcusaureus (MRSA) alt› (%37.5), Klebsiella spp. üç (%18.8), Escherichia coli iki (%12.5), Pseudomonas aeruginosa iki (%12.5), Candi-da spp. iki (%12.5), Enterococcus spp. bir (%6.3) idi.

Tart›flma ve sonuç: Yurt içindeki di¤er merkezlerle H‹ oranlar›m›z benzer olup, H‹ etkenleri aras›nda en fazlaMRSA oldu¤u dikkat çekmektedir. Hastanemizde sadece bir infeksiyon kontrol hemfliresi bulunmakta olup, sade-ce yo¤un bak›m ünitelerinde laboratuvara dayal› surveyans çal›flmalar› yap›labilmektedir. Bu nedenle, belirli deza-vantajlar› olmas›na ra¤men, problemleri ortaya ç›karmak ve sonuçlara göre gerekli önlemleri almak amac›yla peri-yodik olarak nokta prevelans çal›flmalar›n›n yararl› olaca¤› kan›s›nday›z.

Üner Kayabafl*, Yaflar Bay›nd›r1, Yasemin Ersoy1, Funda Yetkin1, Gülden Biliflik1, Murat Ya¤mur1, Perihan Karaman2

*,1 ‹nönü Üniversitesi T›p Fakültesi, Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2 ‹nönü Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi,Enfeksiyon Kontrol Hemfliresi

‹nönü Üniversitesi Hastanesi’nde Nokta Prevelans Yöntemi ile Saptanan Hastane ‹nfeksiyonlar›n›nDe¤erlendirilmesi

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P92

Tablo 1. Hastalara Ait Demografik ve Yat›fl Verileri.

Hastane infeksiyonu olan Hastane infeksiyonu olmayan

Say› (%) 32 (7.6) 390 (92.4)

Yafl 51.5 ± 21 49 ± 20.3

Kad›n (%) 12 (37.5) 164 (42.1)

Erkek (%) 20 (62.5) 226 (57.9)

Yat›fl süresi 26.4 ± 19.7 10.9 ± 17.2

Yo¤un bak›mda yatan hasta say›s› (%) 16 (50) 95 (24.4)

Yo¤un bak›mda yat›fl süresi 11.9 ± 19 6.4 ± 13.6

Tablo 2. Hastalara Ait Tedavi, Alt Hastal›k ve Giriflim Bilgileri.

Hastane infeksiyonu olan Hastane infeksiyonu olmayan

Antibiyotik alan hasta say›s› (%) 32 (100) 126 (32.3)

Antibiyotik kullan›m süresi 8.2 ± 6.1 10.3 ± 43.7

Proflaksi alan hasta say›s› (%) 10 (31.3) 78 (20)

Proflaksi alma süresi 2.7 ± 1.1 4.2 ± 5

Yat›flta infeksiyon varl›¤› (%) 12 (37.5) 54 (13.8)

Alt hastal›k varl›¤› (%) 14 (43.7) 201 (51.5)

Travma (%) 1 (3.1) 17 (4.4)

Operasyon uygulanan hasta say›s› (%) 17 (53.1) 105 (26.9)



Neslihan Tekin*

* Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal› Yenido¤an Ünitesi

Stafilokoklar, oluflturduklar› metisilin direnci nedeniyle yeni do¤anlarda önemli bir enfeksiyon nede-ni haline gelmifltir. Bu çal›flmada Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Yenido¤an Ünitesinde (YÜ)

stafilokok türlerinin yol açt›¤› hastane enfeksiyonlar›n›n özellikleri klinik ve laboratuvar özellikleri ret-rospektif olarak incelendi.

2003 y›l›nda hastanemiz genelinde hastane enfeksiyonu görülme s›kl›¤› yaklafl›k %6 civar›nda olup;hastane enfeksiyonlar›n›n %18’inden S. aureus, %5’inden ise KNS sorumlu tutulmufltur. Hastanemizin tümbirimlerinde izole edilen sufllar›n metisiline direnç oran› S. aureus sufllar›nda %57, KNS sufllar›nda ise%58’dir. YÜ’de ise hastane enfeksiyonu görülme s›kl›¤› %11’e kadar ulaflmaktad›r. YÜ’de görülen hasta-ne enfeksiyonlar›n›n %29’unu stafilokoklar oluflturmaktad›r (%19.7’den S. aureus sorumlu iken, %9.3’denise KNS sorumlu görülmektedir). YÜ’deki stafilokok üremelerinde metisiline direnç oran› hastane gene-linden daha düflüktü (S. aureus için %55.2, KNS için %44.8).

Vakalar›n ortalama do¤um a¤›rl›klar› ve do¤um haftalar› s›ras›yla 2348.9 ± 1012.2 g ve 34.67 ± 4.51.Hastalar›n %58.6’s› sezeryanla do¤urtulmufltu. Hastalar›n yaklafl›k yar›s› asfiksi ve RDS tan›l› bebekler-den olufluyordu. %55.6 vaka çeflitli nedenlerle mekanik ventilatör tedavisi alm›flt›. Hastane enfeksiyon-lar›n›n, vakalar›n %44.8’inde bakteriyemi, %31’inde pnömoni, %13.8’inde yumuflak doku enfeksiyonu ve%10.3’ünde ise idrar yolu enfeksiyonu oldu¤u görüldü. Hastalardan elde edilen örneklerden bakterile-rin izolasyonu ortalama 13.8 ± 2.35 günde gerçekleflmiflti. Hastalar›n ortalama lökosit ve trombosit say›-lar› ve CRP de¤erleri s›ras›yla 13.255 ± 1223.5 /mm3, 149851.85 ± 22290.4/mm3 ve 4 ± 0.72 mg/dL idi. Bunedenle stafilokoklar›n neden oldu¤u hastane enfeksiyonlar›nda lökosit ve trombosit say›m›n›n tan› de-¤erlerinin s›n›rl› oldu¤u düflünüldü. Ancak etken MRS oldu¤unda trombositopeni görülme s›kl›¤› art›yor-du (p< 0.01).

Tüm hastane enfeksiyonu vakalar› içinde stafilokoklar›n neden oldu¤u hastane enfeksiyonlar›ndanölüm oran› %9.5 idi. Ölen vakalar›n %77.7’sinde etken metisiline dirençli stafilokoklard›.

Metisilin direnci yerel olarak de¤iflmekle birlikte direnç ve eksitus aras›ndaki bu iliflki nedeniyleflüpheli vakalarda ampirik tedaviye glikopeptid bir antibiyotik eklenmesinin yararl› olaca¤› düflünüldü.

Yeni Do¤an Yo¤un Bak›m Ünitesinde StafilokokEtkenli Hastane Enfeksiyonlar›n›n De¤erlendirilmesi

P93



Çal›flmam›zda, hastanemizde 2002 ve 2003 y›llar›nda saptanan hastane infeksiyonu oranlar›, etkenlerve antibiyotik direnci araflt›r›lm›flt›r. Hastanemizde laboratuvara dayal› sürveyans yöntemi uygulan-

maktad›r. Nozokomiyal infeksiyonlar›n tan›mlanmas›nda Centers for Disease Control and Prevention(CDC) kriterleri kullan›lm›flt›r.

Hastanemizde genel nozokomiyal infeksiyon oran›, 2002 y›l›nda %1.5 (388/25.325), 2003 y›l›nda %1.6(432/26.788) olarak bulunmufltur. Bu infeksiyonlar›n servislere göre da¤›l›m› incelendi¤inde her iki y›liçin en s›k hastane infeksiyonu saptanan ilk dört klini¤in ayn› oldu¤u görülmüfltür. Bu kliniklerde 2002y›l›nda saptanan hastane infeksiyonu oranlar›; Nöroloji klini¤inde %11.6, Beyin Cerrahi klini¤inde %6.7,Dermatoloji klini¤inde %4.6, Üroloji klini¤inde %4.1 olarak bulunmufltur. Ayn› kliniklerde 2003 y›l› oran-lar› s›ras›yla %8.1, %4.8, %4.7 ve %3.9 olarak saptanm›flt›r. Hastane infeksiyonlar›n›n sistem tutulumunagöre da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda; her iki y›lda da, en s›k saptanan üriner sistem infeksiyonlar›n› (%48.2,%50.7), cerrahi bölge infeksiyonlar› (%21.6, %23.6) izlemekte ve üçüncü s›rada primer kan dolafl›m› infek-siyonlar› (%14.4, %13.7) yer almaktad›r.

Nozokomiyal etkenlerin da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda 2002 y›l›nda izole edilen 611 farkl› etken aras›ndaen s›k E. coli (%25), Enterococcus spp. (%14) ve S. aureus (%12) yer alm›flt›r. Bu oranlar 2003 y›l›nda izole edi-len 712 farkl› etken için en s›k E. coli (%26), ikinci s›kl›kta Enterococcus spp. (%13) ve üçüncü s›kl›kta Klebsi-ella spp. (%11) olarak bulunmufltur.

Her iki y›lda da E. coli ve Klebsiella sufllar›nda karbapenemler, amikasin ve sefepime karfl› düflük di-renç oranlar› saptanm›flt›r (Tablo 1).

Enterokoklarda penisilin direncinin her iki y›lda da %30 oldu¤u görülmüfl; glikopeptid direnci 2002y›l›nda bulunmamakla birlikte 2003 y›l›nda bir VRE olgusu nedeniyle %2 olarak saptanm›flt›r. S. aureussufllar›nda metisilin direnci 2002 ve 2003 y›llar›nda s›ras›yla %43 ve %47 olarak bulunmufl, glikopeptid-lere karfl› direnç saptanmam›flt›r.

Meltem Arzu Yetkin*, F. fiebnem Erdinç1, Çi¤dem Hatipo¤lu2, Mihriban Yücel1, Esra Karakoç1, Necla Tülek1,

Serap Ya¤c›1, Gülflen Demir1

*,1 S.B. Ankara E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, ‹nfeksiyon Kontrol Ekibi

S.B. Ankara E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’nde 2002 ve2003 Y›llar›nda Saptanan Hastane ‹nfeksiyonlar›

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P94

Tablo 1. E. coli ve Klebsiella spp. Sufllar›n›n Antibiyotik Duyarl›l›k Oranlar› (%).

E. coli Klebsiella spp.

Antibiyotik 2002 2003 2002 2003

Amikasin 94 89 97 84

Gentamisin 69 66 52 58

‹mipenem 100 100 100 100

Meropenem 95 98 100 100

Netilmisin 93 76 74 75

Ofloksasin 50 56 70 89

Sulbaktam-ampisilin 34 45 41 29

Sefazolin 47 47 32 35

Sefepim 64 65 60 54

Seftriakson 62 58 49 50

Siprofloksasin 49 55 77 64

Tobramisin 63 57 49 59

Piperasilin-tazobaktam 74 71 52 39



Zülal Özkurt*, Bilgehan Erkut1, Ayten Kadanal›2, Cevdet Koço¤ullar›1, ‹brahim Yekeler1

*,2 Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, 1 Atatürk Üniversitesi T›p Fakültesi, Kalp ve Damar Cerrahi Anabilim Dal›

Nozokomiyal endokardit kateterle iliflkili infeksiyonlar›n yüksek mortaliteye sahip, ciddi bir kompli-kasyonudur. Bu yaz›da kateter kaynakl› bir nozokomiyal endokardit olgusu rapor edilmektedir. Otu-

zalt› yafl›nda 7 haftal›k gebeli¤i olan bayan hasta, karbonmonoksid intoksikasyonu sonucu geliflen komaile acil klini¤imize baflvurdu. Semptomatik tedavi bafllanan hastan›n klinik bulgular› düzelirken tedavi-nin ondördüncü gününde atefli yükseldi. Atefl 38-39°C civar›nda ve sürekli idi. Santral venöz kateter gi-rifl yerinde k›zar›kl›k mevcuttu ve santral venöz kateterden al›nan kan kültüründen metisiline resistanS. aureus (MRSA) izole edildi. Kateter ç›kar›ld› ve tedavi olarak teikoplanin 400 mg/gün baflland›. Ateflintam olarak düzelmemesi, lökosit ve CRP de¤erlerinin yüksek seyretmesi nedeni ile hastada endokarditolabilece¤i düflünüldü. Çekilen transtorasik ekokardiogramda mitral kapakta yerleflimli 19 mm’lik bir ve-getasyon saptand›. Duke kriterlerine göre hastaya endokardit tan›s› konarak tedaviye gentamisin ve ri-fampisin eklendi, teikoplanin dozu 800 mg/gün’e yükseltildi. Sekiz gün sonra dalakta abse saptand›.Komplikasyonla seyretmesi nedeniyle cerrahi planland›. Ayn› operasyonda önce splenektomi dahasonra aç›k kalp operasyonu ile vegetasyon eksizyonu ve mitral kapak replasman› yap›ld›. Antibiyotik te-davisi operasyondan sonra 6 hafta daha sürdürüldü ve hasta tamamen düzeldi.

Bu vaka hasta aç›s›ndan dramatik kay›plarla sonlanan nosokomial endokarditin do¤ru klinik uygula-malarla önlenebilir oldu¤unu vurgulamak için rapor edilmifltir.

Gebe Kad›nda Splenik Abseye Yol Açan Nozokomiyal Endokardit Olgusu

P95

Mehmet Baysallar*, Abdullah K›l›ç1, Bülent Ahmet Beflirbellio¤lu2, Levent Do¤anc›1

*,1 GATA Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2 GATA ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›

Brucelloz, Brucella türü bakterilerle meydana gelen bir zoonozdur. Türkiye bu hastal›k için endemiktir.Brucella’lar en s›k laboratuvar infeksiyonuna neden olan bakterilerdendir. Bulaflma, infekte pastörize

edilmemifl süt ürünlerinin tüketilmesi, infekte materyal ile direkt temas veya inhalasyon ile olmaktad›r.Bu bildiride inhalasyonla kazan›ld›¤› düflünülen laboratuvar kaynakl› bir bruselloz olgusu sunularak,al›nmas› gereken önlemler tart›fl›lm›flt›r.

Laboratuvar ‹nfeksiyonu Olarak Bruselloz:Bir Olgu Raporu

P96

•



‹ntraoküler cerrahinin en korkulan komplikasyonlar›ndan biri postoperatif endoftalmi olup etkenler s›kl›k s›ras›nagöre Gram pozitif (%90) ve negatif bakteriler (%7) ile funguslard›r (%3). Burkholderia cepacia, hastane infeksiyonu et-

keni olarak özellikle çeflitli dezenfektanlardan izole edilmifl olan Gram negatif f›rsatç› bir patojendir.

Onbefl gün önce komplikasyonsuz sol göz katarakt ekstraksiyonu ve posterior kapsül lens implantasyonu yap›-lan yetmifl yafl›ndaki erkek hasta, ayn› gözde dört gündür devam eden k›zar›kl›k ve a¤r› flikayetleri ile hastanemizGöz Hastal›klar› klini¤ine baflvurdu. Hastan›n öyküsünde oküler travma ya da sistemik infeksiyonu düflündürecekherhangi bir flikayeti yoktu. Hastan›n sol göz muayenesinde konjonktivada kemozis, ön kamerada bariz inflamatu-ar reaksiyon ve bulan›k görme mevcuttu. Akut postoperatif endoftalmi düflünülerek acil vitreal biyopsi ve vitrekto-mi yap›ld›. ‹ntravitreal vankomisin ve amikasin uyguland›. Tedavi oral siprofloksasin (günde 2 kez 750 mg) ile sür-dürüldü. Vitreus örne¤inin Gram boyamas›nda Gram negatif çomaklar görüldü. Kültürde Gram negatif bakteri üre-di ve API 20NE ile B. cepacia olarak tan›mland›. Üretilen suflun siprofloksasine dirençli olmas› ve sistemik infeksiyonbelirtilerinin oluflarak septik tabloya ilerlemesi üzerine siprofloksasin kesilerek antibiyogram sonucuna göre mero-penem baflland›. Tedavinin dördüncü gününde intraoküler inflamasyon kayboldu. Ancak hastada retina dekolman›ve yayg›n proliferatif vitreoretinopati geliflti. Takibinin ikinci ay› sonunda ›fl›k hissi düzeyinde körlük geliflti.

Katarakt ekstraksiyonundan sonra B. cepacia’ya ba¤l› oluflan endoftalmilerin tedavisi oldukça güçtür. Birçok anti-biyoti¤e karfl› dirençli olmas›, f›rsatç› patojen olmas› ve mikrobiyolojik olarak tan›mlanmas›nda eksiklikler olmas›yönüyle ampirik tedaviye yan›t›n olmad›¤› durumlarda bu patojenin de etken olabilece¤inin düflünülmesi gerekir.

‹lhami Çelik*, Turgut Y›lmaz2, Mustafa Cihangiro¤lu1, Süleyman Y›ld›r›m2, Ayhan Akbulut1

*,1 F›rat Üniversitesi T›p Fakültesi, Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2 F›rat Üniversitesi T›p Fakültesi, Göz Hastal›klar›Anabilim Dal›

Nadir Bir Postoperatif Endoftalmi Etkeni:Burkholderia cepacia

Hastane İnf

eksiy

onla

rı

P97

Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Dal› Yo¤un Bak›m Ünitesi’nde 1 Ocak-31 Ara-l›k 2003 tarihleri aras›nda yatm›fl olan toplam 410 hastan›n 84’ünden (%20.4) mikrobiyolojik inceleme için al›nan 409’u

kan kültürü, 204’ü alt solunum yolu (ASY), 165’i idrar, 42’si yara yeri olan 820 klinik örnekten üretilen 469 mikroorganizma-n›n da¤›l›m› ve direnç profilleri irdelenmifltir. Mikroorganizmalar›n tan›mlanmalar›nda geleneksel yöntemlerle birliktebakteriler ve mayalar için s›ras›yla Vitek (bioMérieux) ve API 20C (bioMérieux) identifikasyon sistemlerinden yararlan›ld›.Antibiyotik ve antifungal duyarl›l›k testleri s›ras›yla disk difüzyon ve E-test yöntemleriyle NCCLS standartlar›na uygun ola-rak yap›ld›.

Tüm örneklerde üreme oran› %44.9 (368/820) olup, bu oran kan kültürlerinde %43 (176/409), ASY örneklerinde %65.1(133/204), idrar örneklerinde %21.9 (36/165) ve yara yeri örneklerinde %54.8 (23/42) idi. Üreme saptanan 368 örne¤in%75.6’s›nda (278/368) bir, %24.4’ünde (90/368) birden fazla (%21.4’ünde iki, %3’ünde üç) mikroorganizma üremesi gözlendi.

Tüm örnekler bir arada de¤erlendirildi¤inde en s›k Acinetobacter spp. (%28.4), Staphylococcus aureus (%19.8) ve Candida spp.(%13.4) izole edildi. Kan kültüründen Acinetobacter spp. (%25.7) ve koagülaz negatif stafilokok (KNS) türleri (%17); ASY’ndanAcinetobacter spp. (%33.2) ve S. aureus (%33.2); idrardan Candida spp. (%77.8) ve yara yerinden Acinetobacter spp. (%42.9) en s›ksaptanan mikroorganizmalard›.

Acinetobacter sufllar›nda imipenem, siprofloksasin, sefepim, amikasin, seftazidim ve sefotaksim antibiyotiklerine dirençoranlar› s›ras›yla %59.7, %78.4, %79.2, %83.9, %90.1 ve %94.2 olarak saptand›. S. aureus sufllar›n›n %81.7’si, KNS sufllar›n›n%88.4’ü metisiline dirençli bulundu. Stafilokok sufllar›nda vankomisin ve teikoplanin direncine rastlanmad›. %84.1’i C. albi-cans olarak identifiye edilen Candida türlerinde amfoterisin B için M‹K50 ve M‹K90 de¤erleri 0.064 µg/mL ve 0.19 µg/mL ola-rak saptand›. Sufllar›n %7.4 ve %17.6’s›nda s›ras›yla flukonazol ve itrakonazol direnci gözlenmifltir.

Çoklu antimikrobiyal direnç gösteren potansiyel patojen/patojenlerin ilk s›ralarda yer almas›, nozokomiyal infeksiyon-lar›n önlenmesi, kontrolü ve izlenmesiyle ilgili tüm prosedürlere yo¤un bak›m ünitelerinde en üst düzeyde uyulmas› zo-runlulu¤unu gündeme getirmektedir.

Abdurrahman Kiremitçi*, Gül Durmaz1, Yurdanur Akgün1, Nuri Kiraz1, Aflk›n Aybey1, Birgül Yelken2

*,1 Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, T›bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 2 Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi,Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Dal›

Anestezi Yo¤un Bak›m Ünitesinde Çeflitli Klinik Örneklerden Üretilen Mikroorganizmalar ve Antimikrobik Direnç Profilleri

P98

•

e k s i y Yo¤un Bak›m Ünitelerinde Çoklu Antibiyotik s t a ... · Hastane ‹nfeksiyonlar›...

Documents

Transcript of e k s i y Yo¤un Bak›m Ünitelerinde Çoklu Antibiyotik s t a ... · Hastane ‹nfeksiyonlar›...