E ISSN 2449 2450 ISSN 2449 2647 Caucasus Journal of Health …caucasushealth.ug.edu.ge/pdf/Volume 3...

https://www.caucasushealth.ge E ISSN 2449-2450 1

ISSN 24499-2647, Caucasus Journal of Health Sciences and Public Health, Volume 3, Supplement 4, June 21, 2019

E ISSN 2449-2450

ISSN 2449-2647

Volume 3, Supplement 4, June 21, 2019

Materials of the Students’ Forth Conference Dedicated to MEDEA

www.caucasushealth.ge

The Arctic

University

of Norway,

Tromsø

The University of Georgia,

School of Health Sciences,

Tbilisi

Ivane Javakhishvili

Tbilisi State University,

Faculty of Medicine

Caucasus Journal of

Health Sciences and Public Health



Caucasus Journal of Health Sciences and Public Health Official journal of the University of Georgia and Iv.Javakhishvili Tbilisi State University

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

Copyright © 2019 All rights reserved by the University of Georgia. Permission to make digital or hard copies of part or all of this work for personal or classroom use is granted without fee

provided that copies are not made or distributed for profit or commercial advantage. No responsibility for the views

expressed by authors in the Caucasus Journal of Health Sciences and Public Health is assumed by the editors or the

publisher.

Editorial Office:

Georgia, 0175, Tbilisi, M. Kostava Street 77a, Building I

Tel: (+995 32) 24 11 44

Email: [email protected]

© Caucasus Journal of Health Sciences and Public Health, Tbilisi, 2019

E ISSN 2449-2450

Editorial structure and members

Editors-in-Chief:

____________________________

Amiran Gamkrelidze –University of

Georgia (Georgia)

Toralf Hasvold – The Arctic

Univesity of Norway, Tromsø (

(Norway)

Executive Editor:

______________________________

Vasil Tkheshelashvili –University of

Georgia (Georgia)

English Language Editor:

______________________________

Besik Lukhutashvili –University of

Georgia (Georgia)

Managing Editors:

____________________________

Julieta Andguladze–University of

Georgia (Georgia)

George Lobzhanidze–Tbilisi State

University (Georgia)

Editorial Board:

____________________________

Zaza Avaliani – University of Georgia

(Georgia)

Nino Chikhladze – Tbilisi State Uni-

versity (Georgia)

Paata Imnadze – Tbilisi State Univer-

sity (Georgia)

Nata Kazakhashvili- University of

Georgia and Tbilisi State Univer-

sity (Georgia)

Tamar Lobjanidze –University of

Georgia (Georgia)

Vladimer Luarsabishvili- Universi-

ty of Georgia (Georgia)

Mariam Margvelashvili –University

of Georgia (Georgia)

Elza Nikoleishvili- University of Geor-

gia (Georgia)

Otar Toidze –University of Georgia

(Georgia)

Davit Tophuria –Tbilisi State Medical

University (Georgia) Aleksander Tsiskaridze – Tbilisi

State University (Georgia)

– University of

Georgia (Georgia)

Otar Vasadze – University of Georgia

(Georgia)

International Advisory Committee:

____________________________

Ismayil Afandiyev – Azerbaijan

Medical University

(Azerbaijan)

Margarita Beglaryan – Yerevan

State Medical University

(Armenia)

Michael J. Costello – University of

Scranton (USA)

Hernan Fuenzalida-Puelma – Yale

University (USA)

Zurab Guruli – University of Missis-

sippi (USA)

Bernardo Ramirez – University of

Central Florida (USA)

Artashes Tadevosyan – Yerevan

State Medical University

(Armenia)

Daniel J. West. Jr. – University of

Scranton (USA)

Diego Rada Fernandez de Jau-

regui – University of the

Basque Country (Spain)

Mzwandile A Mabhala- University

of Chester (UK)

Ramaz Urushadze



Member of the Editorial Board:

Ramaz Urushadze

MD

Key qualifications:

2002 - Annual Partnership, Washington, DC, USA

2000 – Medical Quality (Holland Prophylactic and Health Organization)

2000–Global Strategies of Cancer Control (National Association of Cancer Control-NACC)

1999 – Partners for Healthy Communities (AIHA, USAID)

1999 - Public Health Administration (Japan Internation-al Corporation Agency - JICA)

1998 - Multi Sectoral Course for Officials, Producers and other Stakeholders in Financing Macronutrient Malnutrition (Program Against Macronutrient Malnutri-tion, Emory University, Atlanta)

1997 - American International Health Alliance (AIHA)

1995 - Information for Action Workshop on Case Based Surveillance (CDC USA)

1993 – Technical Cooperation Program (USAID) Exec-utive Program in Health Financing (Management Sci-ences for Health) Boston, USA

1978-1981 - Postgraduate Studies

Proctologic Institute of Moscow (Moscow, Russia)

1965-1971 - Graduate Diploma

Second State Medical Institute of Moscow (Moscow, Russia)

Relevant work experience:

Since 2008 – Affiliated Faculty in the Department of the Health Administration and Human Resources of the Panuska Collage of Professional Studies. The Universi-ty of Scranton. Scranton, PA, USA.

Since 2006 - Head of the Regional Department, Nation-al Centre for Disease Control and Public Health (Tbilisi, Georgia)

Since 2006 - Professor; Coordinator of the Master’s Program “Public Health Management”, Lectures in Public Health and Health Policy, Managing the Modern Hospital and Managing Human Resources in Healthcare, University of Georgia (Tbilisi, Georgia)

2004-2006 - First Deputy Head of the Dmanisi Munici-pality (Dmanisi, Georgia)

1998-2004 - Tbilisi State University (TSU), Head of the Public Health Department

1997-2004 - Head of Public Health Department. Minis-try of Labour, Health and Social Affairs of Georgia

1995-1997 - Deputy Minister; Head of the Public Health Department, Ministry of Health of Georgia

1993-1995 - Head of Health Care Organization and Regional Management Department, Ministry of Health of Georgia

1986-1993 - Chief Doctor of the Dmanisi Region (Dmanisi, Georgia)

Statement

Editorial Board of the Caucasus Journal of Health Sciences

and Public Health with deep sorrow informs that died a

member of the Editorial Board of the Journal, Honored

Doctor, Researcher and Teacher, Mr. Ramaz Urushadze

and expresses deep condolences to her family.

2019

განცხადება

ჟურნალის Caucasus Journal of Health Sciences and

Public Health რედაქცია ღრმა მწუხარებით იუწყება,

რომ გარდაიცვალა ჟურნალის სარედაქციო საბჭოს

წევრი, ღვაწლმოსილი ექიმი, მკვლევარი და

პედაგოგი, ბატონი რამაზ ურუშაძე და სამძიმარს

უცხადებს მის ოჯახს.

2019



Caucasus Journal of Health Sciences and Public Health Official journal of the University of Georgia and Iv.Javakhishvili Tbilisi State University


Contents შინაარსი

Sponsor

Short Papers and Abstracts of the:

PhD Students . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Master programs students . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22

One-stage program students. . . .. . . . . . . . . . . . . . 26

Bachelor programs students . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

მცირე ნაშრომები და აბსტრაქტები:

დოქტორანტების . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

სამაგისტრო პროგრამების სტუდენტების. . . 22

ერთსაფეხურიანი პროგრამების

სტუდენტების . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

საბაკალავრო პროგრამების სტუდენტების. . 55





No

Short Papers and Abstracts of the PhD Students

P/

გვ. დოქტორანტების მცირე ნაშრომები და

აბსტრაქტები

1

Some specification in career and work contents

of pharmacists N.Sulashvili, M. Beglaryan

6

ზოგიერთი თავისებურებები ფარმაცევტთა

კარიერასა და მუშაობის არსში

ნ. სულაშვილი, მ. ბეგლარიანი

2

Impact of antiviral treatment on epidemiology of

hepatocellular carcinoma

Khatuna Vashakmadze

10

ანტივირუსული მკურნალობის გავლენა

ჰეპატოცელულარული კარცინომის

ეპიდემიოლოგიაზე

ხათუნა ვაშაყმაძე

3

Evaluation of Residual Lesions Following Con-

servative Treatment of High Grade Cervical In-

traepithelial Neoplasia СIN2+ Tamuna Gogoladze, Vasil Tkeshelashvili

15

საშვილოსნოს ყელის მაღალი ხარისხის

ინტრაეპითელური ნეოპლაზიების CIN2+

კონსერვატიული მკურნალობის შემდგომი

რეზიდუალური დაზიანებების შეფასება

თამუნა გოგოლაძე, ვასილ ტყეშელაშვილი

4

Impact of Socio-economic background and Dental

Service Deficit on oral Health of Georgian

High Mountain Region Population

Nutsa Zurabiani, Vasil Tkeshelashvili

16

სოციო-ეკონომიკური ფონის და

სტომატოლოგიური სერვისების დეფიციტის

გავლენა საქართველოს მაღალმიანი ზრდასრული

მოსახლეობის პირის ღრუს ჯანმრთელობაზე

ნუცა ზურაბიანი, ვასილ ტყეშელაშვილი

5

Identification of Child Injury Prevention Markers

for Effective Strategies Ketevan Akhobadze, Nino Chikhladze, Maia Kereseli-

dze

17

ბავშვთა ტრავმატიზმის პრევენციის მარკერების

იდენტიფიცირება წარმატებული

სტრატეგიებისათვის

ქეთევან ახობაძე,, ნინო ჩიხლაძე, მაია კერესელიძე

6

Traumatic Brain Injury: Epidemiological Data

Collection Practice and Policy in Georgia Eka Burkadze, Nino Chikhladze, Maia Kereselidze

18

თავის ტვინის ტრავმული დაზიანება:

ეპიდემიოლოგიურ მონაცემთა შეგროვების

პრაქტიკა და პოლიტიკა საქართველოში

ეკა ბურკაძე,, ნინო ჩიხლაძე, მაია კერესელიძე 7

Evaluation of Data Collection Practice on the ex-

ample of University Hospital Nino Chkhaberidze, Nino Chikhladze, Maia Kereseli-

dze

19

მონაცემთა შეგროვების პრაქტიკის შეფასება

საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის მაგალითზე

ნინო ჩხაბერიძე,, ნინო ჩიხლაძე, მაია კერესელიძე

8

Epidemiology of maxillofacial injuries and epidemi-

ological characteristics in the Global context

(in the basis of one of Tbilisi hospitals)

Sophio Gvazava, Nato Pitskhelauri,

Nino Chikhladze

20

ყბა-სახის ტრავმული დაზიანებების ეტიოლოგია

და ეპიდემიოლოგიური მახასიათებლები

გლობალურ ჭრილში და თბილისის ერთი

კლინიკის მაგალითზე

სოფიო გვაზავა,, ნატო ფიცხელაური, ნინო ჩიხლაძე

9

Prevalence of traumatic dental injuries Maka Sabashvili

21

სტომატოლოგიური დაზიანებების გავრცელება

ბავშვთა ასაკში

მაკა საბაშვილი

10

Weak Primary Health Care – The Main Barrier in

Achieving Universal Health Coverage in Georgia Simon Gabritchidze, Nino Mikava

21

სუსტი პირველადი ჯანდაცვა - მთავარი ბარიერი

საყოველთაო ჯანდაცვის მიღწევისთვის

საქართველოში

სიმონ გაბრიჭიძე, ნინო მიქავა



Some specification in career and work contents of phar-

macists

N.Sulashvili1, M. Beglaryan2

Yerevan State Medical University, Department of Social

Pharmacy and Pharmaceutical Management, Armenia 1PhD student; 2Supervisor, PhD, ScD, Professor

Summary

Aim of the research was to study some specification in ca-

reer and work contents of pharmacists in Georgia. The

study was quantitative investigation by using survey

(Questionnaire). Surveys were for pharmacists, 810 phar-

macists were interviewed in Georgia. We used methods of

systematic, sociological (surveying, questioning), compara-

tive, segmentation, mathematical-statistical, graphical anal-

ysis. The data was processed and analyzed with the SPSS

program. On the basis of performed of sociological study

of pharmacist specialists have been founded that the gov-

ernment should organize preparation and implementation

of the registration-certification regulations for the pharma-

cists’ staff. The public pharmacies provided health care and

pharmaceutical care services over the years by providing

consultation with patients, delivering a medicine or, if

needed, they referring patients to narrow health care occu-

pational, so that a self-health care delivery via pharmacists

professionals that means that pharmacies and pharmacists

should be whole part of the health care framework[1,2].

Responsible administering of drugs involve that healthcare

network mediator capabilities and activities are balanced to

assure that patients get the right drug, on the proper time,

using properly and patient have profit from them[3]. Deliv-

ering the right drugs into patients’ demands commitment of

all representatives, inclusive Government and a desire on

how to consolidate private and public interests and mobi-

lize sources [4]. That is significant for public to be guaran-

teed that expenses on pharmaceuticals productions are an

equivalent cost on cash [5].On the viewpoint of the phar-

macists’ comprehensive academically field and theirs tradi-

tionary function in composing, qualifying, delivering and

ensuring drugs. Pharmacist are informing customers, con-

sumers and patients on the drug using, they are greatly po-

sitioned to suppose professional liability for the monitoring

of pharmacotherapy [6,7]. They are members of

the healthcare team immediately engaged in patients’

health care services. Their responsibility is to assistance

patients on using of their drugs, which is impossible to do

alone. Thus, in terms pharmacists’ profession have been

progressed [8,9]. New type pharmacists have done the

work in more efficient way .Pharmacists holding the high-

er, university-level education. They understand the bio-

chemical mechanisms of metabolism, mechanisms actions

of drugs, medicines pharmacotherapeutic characteristic,

side effects of drugs, potential interactions of drug and the

argumentations monitoring[10,11]. It is conjugated of spe-

cialized knowledge of biochemistry, anatomy, therapy,

physiology, pathology, pharmacology and other pharmacy


კარიერასა და მუშაობის არსში

ნ. სულაშვილი1, მ. ბეგლარიანი2

ერევნის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი,

სოციალური ფარმაციის და ფარმაციის მენეჯმენტის

დეპარტამენტი, სომხეთი 1დოქტორანტი; 2ხელმძღვანელი, ფარმაციის

მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი

რეზიუმე

კვლევის მიზანი იყო საქართველოში შეგვესწავლა


კარიერასა და მუშაობის არსში. კითხვარების

გამოყენებით ჩატარდა რაოდენობრივი კვლევა.

კითხვარი შედგენილი იყო ფარმაცევტებისათვის.

გამოკითხული იქნა 810 ფარმაცევტი

საქართველოში. გამოყენებული იქნა შემდეგი

მეთოდები: სოციოლოგიური - (კითხვარებით),

შედარებითი, სეგმენტაციური მათემატიკურ-

სტატისტიკური და გრაფიკული ანალიზი.

მიღებული მონაცემები გაანალიზდა და დამუშავდა

SPSS პროგრამით. ფარმაცევტის სოციოლოგიური

გამოკვლევის საფუძველზე დადგინდა, რომ

სახელმწიფომ უნდა განახორციელოს ფარმაცევტთა

რეგისტრაციისა და სერტიფიცირების

რეგულირების მომზადება და იმპლემენტაცია.

https://en.wikipedia.org/wiki/Health_care

https://en.wikipedia.org/wiki/Patient



subjects. The pharmacists’ explain this particularized

knowing when communicate with physicians, patients, an-

other health care providers and public [12,13].

Keywords: Specification ,pharmacy, career, pharmacist,

satisfaction, job, drug-store.

Goals: Aim and objects was to study and analyze some

specification in career and work contents of pharmacists in

Georgia.

Material and methods:

Research objects are materials of sociological research:

The study was quantitative investigation and analysis of

some specification in career and work contents of pharma-

cists in Georgia. By using survey (Questionnaire by Olga

Sokolova) [14]. Surveys were for pharmacists, 810 pharma-

cists were interviewed in Georgia. The survey was conduct-

ed on 09.09.2016-30.04.2017. We used methods of socio-

logical (surveying, questioning), comparative, systematic,

mathematical-statistical and graphical analysis. The data

was processed and analyzed with the SPSS program.

Results and Discussions:

On the basis of performed of sociological study of pharma-

cist specialists the following results have been founded:

A little bit more than half of respondent pharmacists

(pharmacist specialists) were satisfied of professional

choice; about a quarter of them were partially satisfied of

professional choice. As it revealed we advise for pharma-

ceutical companies to make study of their own pharma-

cists’ motivations, aspirations, tendency, intention, ambi-

tion, desire and wish for professional choice. In our opinion

it is significant and can make influence for pharmacist

qualification, professional motivation, occupational en-

hancement, career improvement strategy and for the quality

of pharmaceutical care services. More than one third of

respondent pharmacists were not satisfied with professional

career, about one third of them were partially satisfied with

professional career (See ill.1). It is significant, that pharma-

ceutical companies make study of their own pharmacists’

satisfaction with professional career. The pharmaceutical

companies should study a combination of all factors that

affect the satisfaction with professional career.

Illustration 1. Satisfaction professional career of the

respondents (pharmacist specialists)

About a quarter of respondent pharmacists were not satis-

fied with work; more than one third of them were partially

satisfied with work. Base on study results it is considerable,

that pharmaceutical companies make study of pharmacist’s

work satisfaction. The pharmaceutical companies should

determine the combination of factors that affect on the

pharmacists’ work satisfaction. Therefore we recommend

to the pharmaceutical companies to study and analysis fea-

tures of main factors that influences on the pharmacists’ job

gratification.

During the research we found and evaluated some impact-

ing factors which have influenced on the work satisfaction

of pharmacist specialists. These factors were: the content of

work, position, correspondence of qualification to work;

correspondence of the work nature to capabilities, aspira-

tions, and inclinations of pharmacist; existence of perspec-

tives for the professional promotion (enhancement) and the

career promotion; the possibility to improve qualifications;

existence of a high degree of responsibility for the work

results, regimen of work, labor salary; existence of the sys-

tem of benefits scheme for employees; support and assis-

tance of a manager (chief); direct relationships with man-

ager and colleagues (See tabl.1).

Table 1.

Report of impacting factors, which influenced on the

respondents (pharmacist specialists) work satisfaction, esti-

mated under the 5- point scale system.

Q-15. Estimate of the impact-

ing factors influenced on the

work satisfaction (estimation

for each factor)

Mean Median

Std.

Devia-

tion

q15_1 The content of work 4.03 4.00 1.061

q15_2 Position held 3.92 4.00 1.025

q15_3 Correspondence of quali-

fication to work 4.09 4.00 1.009

q15_4 Correspondence of na-

ture of work to my capabilities,

aspirations, and inclinations 4.10 4.00 0.990

q15_5 Existence of perspective

for professional promotion 3.85 4.00 1.171

q15_6 Existence of perspective

for career promotion 3.81 4.00 1.204

q15_7 The possibility to en-

hance improve qualifications 4.03 4.00 1.085

q15_8 - Existence of a high

degree responsibility for the

work results 4.02 4.00 1.124

q15_9 Regimen of work 3.66 4.00 1.145

q15_10 Labor salary 2.43 3.00 1.253

q15_11 Existence of the system

of benefits scheme for employ-

ees 3.52 4.00 1.243

q15_12 Support and assistance

of a manager (chief) 4.17 5.00 1.090

q15_13 Direct relationships

with manager 4.24 5.00 1.062

q15_14 Relationships to col-

leagues 4.57 5.00 0.815

https://en.wikipedia.org/wiki/Physician



Table 2.

Mostly essential pharmaceutical activity issues for the re-

spondents (pharmacist specialists)

Mostly essential pharmaceutical activity issues for the respond-

ents’ (pharmacist specialists) majority were: new drugs, generic

drugs, chemical and brand names of them; psychology of com-

munication (relationships) with customers; issues of pharma-

cotherapy of certain diseases, pharmacology, pharmacodynamics,

pharmacokinetics and pharmaceutical care (See tabl.2).

It is apparent, that in the higher pharmaceutical education univer-

sities programs should be emphasized on the following subjects:

pharmacotherapy, pharmacology, pharmaceutical care, clinical

pharmacy and drugs toxicity.

A large majority of respondents’ (pharmacist specialists) consider

that the Government should make the certification of pharmacists

(See ill.2). As revealed, it is very important that the occupation of

pharmacist should become regulated health profession. To raise

pharmacists’ specialists’’ professionalism, Government should

make the certification of higher pharmaceutical education phar-

macists. That is very essential for pharmacist’s professional per-

fection, for successful higher pharmaceutical education, for phar-

macist self-realization, for pharmacist’s career advancement, for

to exist pharmaceutical continuous professional education, for

pharmacist professional growth, for pharmacist job gratification,

for pharmacist career satisfaction, for pharmacists much higher

status between health care specialists. Pharmacist certification is

essential for pharmacists economic (material) welfare , for al-

lows pharmacists to realize fully the received knowledge from

higher education institution in work by the full extent, for to

have private pharmaceutical activity, for pharmacists vocational

development , for correspondence of pharmacist qualification to

work, for further improvement perspective for pharmacists' pro-

fessional promotion, for possibility to career enhancement strate-

gy, for to realized by the full extent pharmacist professional capa-

bilities, skills and habits, for occupational growth, for pharma-

cists professional satisfaction, for career enhancement perspec-

tive, for satisfaction of income (salary). Therefore pharmacists’

certification should start immediately and pharmacist vocation

should become regulated health profession like family doctors.

Illustration 2. Opinion of the respondents (pharmacist

specialists), on the question- if the pharmacists’ certification

should done by the Government

More than one third of respondent pharmacists are not sat-

isfied with the balance between the workload and personal

life, less than one third respondent pharmacists are partially

satisfied with the balance between the workload and per-

sonal life (See ill.3).

The balance between the workload and pharmacist’s per-

sonal life should be more harmonized, comfortable, con-

venient, resourceful and more poised. That flexibility will

further improve pharmacists’ work ability and motivation

toward the job.

Q-20. The most essential (relevant) for

respondents issues of pharmaceutical

activity (several answers were possible) Count

Per-

cent

(%)

1. New drugs, generic drugs, chemical

and brand names of drugs 518 64.0

2. Psychology of communication

(relationships) with customers 478 59.0

3. Issues of pharmacotherapy of certain

diseases 541 66.8

4. The safety, effectiveness and quality

of the drugs 558 68.9

5. Pharmacology, pharmacodynamics

and pharmacokinetics issues 572 70.6

6. The normative legal regulation of

pharmaceutical activity 364 44.9

7. Drug technology issues 241 29.8

8. Pharmacognosy 110 13.6

9. Pharmaceutical organization and eco-

nomics and pharmaceutical business 154 19.0

10. Pharmaceutical management and

marketing 281 34.7

11. Pharmachemistry 90 11.1

12. Toxicology 96 11.9

13. Clinical pharmacy 267 33.0

14. Pharmaceutical care 487 60.1

15. Pharmaceutical analysis 77 9.5

16. Toxicological chemistry 50 6.2

17. Pharmaceutical technologies 86 10.6

18. Nutrition 95 11.7

19. Pharmaceutical cosmetics and per-

fume 178 22.0

20. Social pharmacy and Public Health 146 18.0

21. Computer technology and

pharmaceutical information 140 17.3

22. Phytotherapy 132 16.3

23. Routes of drug administration 183 22.6

24. Drug forms and drug design 158 19.5

25. Drugs' toxic effects 196 24.2

26. Rules of drug administration 237 29.3

27. Cost-effectiveness and cost-benefits

of drugs 124 15.3

28. Terms and conditions of storage of

drug (conditions and shelf-life) 259 32.0



Illustration 3. The respondents’ (pharmacist specialists) satis-

faction with the balance between the workload and personal life

Less than half of respondent pharmacists are not satisfied with

the time duration of job, more than one third of respondent phar-

macists are partially satisfied with the time duration of job (See

ill.4). It is very important that pharmaceutical companies have

created such working schedule and working conditions for phar-

macists, which will contribute to improve pharmacists’ satisfac-

tion according the time duration of job. That flexibility working

schedule and working conditions will further enhance pharma-

cists’ work ability and motivation toward the job. These factors

will improve the quality of pharmaceutical care in pharmacies.

Illustration 4. The respondents’ (pharmacist specialists) satis-

faction with the time duration of job

The Majority of the respondents are not satisfied with income, a

quarter of them are partially satisfied with income (See Tabl3). It

should be noted, that pharmacist’s satisfaction with income is a

very sensitive factor that has a significant impact on the quality

of pharmaceutical services performed in pharmacy. Therefore

pharmacist salary should be increased according pharmacist spe-

cialist' professional competences, occupational motivation, theo-

retical and practical knowledge, in our opinion pharmacist satis-

faction with income could be enhance and regulate via creation

pharmacists’ periodic certification, licensing and accreditation

systems in Georgia.

Table 3. Satisfaction of the respondents (pharmacist specialists) with in-

come

Conclusion:

The pharmaceutical society should organize preparation

and implementation of the registration-certification regula-

tions for the pharmacists’ staff. To raise the professional

standards the Government should start the certification of

pharmacists, which is very essential for pharmacists’ pro-

fessional perfection, the higher pharmaceutical education

pharmacists’ self-realization and also their career advance-

ment, for the pharmaceutical continuous professional edu-

cation provision, for pharmacists’ professional growth,

their job and career satisfaction. This implementation will

ensure the pharmacists’ much higher status among the

healthcare specialists, their economic welfare and career

advancement, also enable realization of the received

knowledge and the professional capabilities and skills in

work at the maximal extent, as well as get satisfaction with

the profession, job and salary, which is in their turn is es-

sential to provide a high correspondence of the pharma-

cists’ qualification to work and an opportunity to have a

private pharmaceutical activity. All that mentioned above is

very important to provide higher quality pharmaceutical

care in pharmacy.

References: 1. Patrick M. Malone, MKaren L. Kier , John Shtanovich Jr. , Meghan

J. Malone; Drug Information, the Guide for Pharmacists 5/E

(Malone, Drug Information); McGraw-Hill Education / Medical; 5

edition (August 11, 2014); pp. 1116-1169.

2. Sarriff A., Rgillani W.S., Abdel G., Wbabiker R. M., Pharmacist

perception to importance and self-competence in pharmacy prac-

tice // Int J Pharm Stud Res. 2010; 1(2); pp. 1–21.

3. Thomas R. Brown, By Thomas R. Brown - Handbook of Institu-

tional Pharmacy Practice // 4th (fourth) Edition; American Society

of Health-System Pharmacists (December1,2006); pp. 65-74.

4. John P. Rovers; A Practical Guide to Pharmaceutical Care // A

Clinical Skills Primer;American Pharmacists Association; 3 edition

(March 7, 2007); pp. 126-184.

5. Victor Cohen Pharm. D. BCPS CGP; Safe and Effective Medica-

tion Use in the Emergency Department/American Society of Health

-System Pharmacists; 1 edition (January 1, 2009);pp.145-178.

6. National Council on Patient Information and Education. What is

your self-care persona 'Rockvi lie: National Council on Patient

Information and Education, 2015.

7. Richard R. Abood (Author), Kimberly A. Burns; Pharmacy Practice

and the Law // Jones & Bartlett Learning; 8 edition (December 16,

2015); pp. 406-459.

8. Joseph T. Di Piro, Robert L. Talbert, Gary C.Yee, Cary R. Matzke,

Barbara G. Wells. L. Michael Posey // Pharmacotherapy: A Phatho-

physiologic approach, 8 e. Chapter 1.

9. Joseph Price Remington, Ernest Fullerton Cook; The Practice Of

Pharmacy: A Treatise On The Modes Of Making And Dispensing

Official, Unofficial, And Extemporaneous Preparations, With De-

scriptions Of // Intended As A Hand-book For Pharmacists;Sagwan

Press (February 9, 2018); pp. 309-318.

10. John P. Rovers, Jay D. Currie; A Practical Guide to Pharmaceutical

Care // A Clinical Skills Primer; American Pharmacists Associa-

tion; 3 edition (March 7, 2007); pp. 217-226.

11. Bahri P. Public pharmacovigilance communication: a process call-

ing for evidence-based, objective-driven strategies // Drug Safety,

2010; 33(12); pp. 1065-1079.

12. John Sexton, Chris Green, Gareth Nickless; Pharmaceutical Care

Made Easy: Essentials of Medicines Management in the Individual

Patient // Pharmaceutical Press; 1 edition (August 4, 2006); pp.45-

114.

13. Karen Lynn Whalen; Medication Therapy Management, Second

Edition; McGraw-Hill Education / Medical; 1 edition (April 5,

2017); pp. 429-456.

14. Sokolova, Olga Vyacheslavovna. Improving the process of profes-

sional development of pharmaceutical workers in the system of

Q-27. Are you satisfied

with your income? Frequency Percent (%)

1. Yes 83 10.2

2. Partially 206 25.4

3. No 521 64.3

Total 810 100.0



ანტივირუსული მკურნალობის გავლენა

ჰეპატოცელულარული კარცინომის

ეპიდემიოლოგიაზე. ლიტერატურული მიმოხილვა

ხათუნა ვაშაყმაძე საქართველოს უნივერსიტეტი, ჯანმრთელობის

მეცნიერებების სკოლა

დოქტორანტი, საზოგადოებრივი ჯანდაცვა

1962 წელს სერ მაკფარლან ბერნეტმა განაცხადა:

"მეორე მსოფლიო ომის დასასრულს შესაძლებელი

იყო იმის თქმა, რომ ინფექციურ დაავადებასთან

დაკავშირებული თითქმის ყველა პრაქტიკული

პრობლემა მოგვარდა." კონტროლისა და პრევენციის

ღონისძიებემა საგრძნობლად შეამცირა ინფექციური

დაავადების სიხშირე, ახალი ანტიბიოტიკების

იდენტიფიცირებამ და ვაქცინების შექმნამ

პრობლემების მოგვარება სრულიად მიღწევადი

გახადა. ამდენად ბენეტის განცხადება იმ

დროსათვის, ლოგიკურად ჟღერდა.

თუმცა დღრეისათვის მიუხედავდ იმაისა, რომ

თანამედროვე ჯანდაცვის ერთ -ერთ მიღწევად

თამამად შეიძლება ჩაითვალოს ინფექციური

დაავადებებით გამოწვეული სიკვდილიანობისა და

ავადობის სიხშირის მკვეთრი შემცირება

(განსაკუთრებით განვითარებად ქვეყნებში),იგი

კვლავ რჩება ერთ-ერთ მნიშვნელოვან გამოწვევეად.

საუბარია როგორც ძველ ასევე ახლად წარმოჩენილ

ინფექციურ აგენტებზე(აივ/შიდსი).

Environmental Health, Dade W. Moeller, Third Edition, 2005

ინფექციურ დაავადებებს ისტორია გადაჯაჭვულია

ადამიანის ისტორიასთან და უხსოვარი დროიდან

ებრძვის მას. ამის მაგალითებია ძველ გვიპტური,

ინდური, ჩინური, ანტიკური საბერძნეთის

პერიოდის სამედიცინო ხელნაწერები და

სხვადასხვა არტეფაქტები. ეგვიპტის მუმიაში

აღმოჩენილია ყვავილის მტკიცებულებები,

პაპირუსის და პირამიდის კედელის ფერწერა

ასახავს ინფექციურ დაავადებებს, როგორიცაა

პოლიომიელიტი. ჰიპოკრატე წერდა დაავადების

გავრცელების შესახებ ჰაერის, წყლისა და

ადგილების მნიშვნელობაზე.

1991 წელს თოვლიანი ალპებში აღმოჩენილი იქნა

კარგად შემონახული ახალგაზრდა მამაკაცის გვამი,

რომელიც დაახლოებით 5300 წლის წინ

გარდაიცვალა, მსხვილ ნაწლავში აღმოჩნდა

მრგვალი ჭიების კვერცხები, ხოლო მცირე ზომის,

წელზე მიბმული ჩანთაში მოთავსებული იყო

მცენარეული ანტიჰელმინტური საშუალებები.

ადამიანის ჰელმინთური ინფექციის ისტორია ხუთ

ათასწლეულზე მეტია. ანტიბიოტიკებისა და

ვაქცინაციის აღმოჩენა თამამად შეიძლება

ჩაითვალოს რევოლუციურ აღმოჩაბდ კაცობრიობის

იტორიაში, რამაც შესაძლებელი გახადა

დაგვემერცხებინა ისეთი ვერაგი დაავადებები,

როგორიც იყო ყვავილი. დღეისათვის ის სრულად

აღმიოფხვრა მსოფლიოს მაშტაბით, იგივე შეიძლება

ითქვას კეთრის შესახებ. რადიკალურად შემცირდა

ბავშვთა ინფექციური დაავადებების სიხშირე და

შესაბამისად მათგან გამოცვეული სიკვდილიანობა.

მიუხედავად აღნიშნული მიღწევებისა ინფექციური

დაავადებები კვლავ რჩება თანამედროვე

მედიცინისა და საზოგადოებრივი ჯანდაცვის

სერიოზულ გამოწვევად, განსაკუთრებით კი

განვითარებად ქვეყნებში, სადაც ჯერ კიდევ ძალიან

დაბალია ხელმისაწვდომობა სამედიცინო

სერვისებზე და დაბალია მოსახლეობის სამედიცინო

განათლების დონე. თანამედროვე მედიცინისთვის

სერიოზული ამოცანა აივ ინფექცია, ანტიბიოტიკო

რეზისტენტული შტამები და სხვა.



ჰეპატიტი

B ჰეპატიტი

მსოფლიოს მოსახლეობის თითქმის მესამედს

(დაახლოებით 2 მილიარდი) აღენიშნება

გადატანილი ან არსებული ბ პეტატიტის

სეროლოგიური მტკიცებულებები. მიუხედავად

იმისა რომ არსებობს ვაქცინა ამ დაავადების

საწინააღმდეგოდ, ქრონიკული HBV პრევალენტობა

არის 3,7% (Lock 2016), 350-400 მილიონი ადამიანი

არის (HBsAg) ანტიგენის მატარებელი, დაახლოებით

ერთი მილიონი ადამიანი იღუპება ყოველწლიურად

ბ ჰეპატიტთან დაკავშირებული პრობლემებით.

(Goldstein 2005, WHO 2012). ბ ჰეპატიტი კვლეავ

რჩება ჰცკ ძირითად ეტიოლოგიურ ფაქტორად, ჰცკ

კარცინომიან პაციენტების ნახევარი არის ვირუსის

ქრონიკული მატარებელი. ტაივანში ჩატარებული

უახლესი კველევების თანახმად რისკი ჰცკ

ფორმიტების ქრონიკულ მატარებლებში 25-37 -ჯერ

მეტია, არაინფიცირებულ პოპულაციასთან

შედარებით.

ბ ჰეპატიტის (HBV) ვირუსი მცირე ზომის დნმ

ვირუსია და მიეკუთვნება ჰეპადნავირუსების ოჯახ,

რომელიც ჰყავს მკაცრად განსაზღვრული

მასპინძლები და ახასიათებს ტროპიზმი

ჰეპატოციტებისადმი. კლასიფიცირდება 8

გენოტიპად A დან H, თითოეულ გენოტიპს აქვს

მისთვის დამახასათებელი გეგრაფიული

გავრცელება. ვირუსს აქვს უნიკალური თვისება

პერსისტირდეს ინფიცირებულ უჯრედში,

შუალედური რნმ ის საშუალებით.

ბ ჰეპატიტის ვირუსუსი სიცოცხლისუნარიანი 7

დღის განმავლობაში მასპინძლის გარეშე და ამ

პერიოდის განმავლბაში შეუძლია გამოიწვიოს

ინფექცია თუ მოხვდება ორგანიზმში. ინკუბაციური

პერიოდი საშუალოდ 75 დღეა, თუმცა შეიძლება

მერყეობდეს 30 დან 180 დღემდე.

ვირუსის გადაცემის გზები სხვადასხვაა

გეოგრაფიულ არეების შესაბამისად.მაგ დასავლეთ

ევროპაში, სადაც ვირუსის დაბალი პრევალენტობაა,

გადაცემის ძირითადი გზა არის სექსუაური

კონტაქტი და წამლის ინტრავენული მოხმარება,

აფრიკაში სადაც მაღალი პრევალენტობაა,

პერინატალური გადაცემა.

C ჰეპატიტი

C ჰეპატიტი ინფექციური დაავადებას წარმოადგენს,

რომელსაც C ჰეპატიტის ვირუსი იწვევს. C

ჰეპატიტის ვირუსით ინფიცირებულთა

უმრავლესობას უვითარდება ქრონიკული C

ჰეპატიტი, რომლის შესაძლო გართულებებია

ღვიძლის ტერმინალური დაავადებები.

დღეისათვის, C ჰეპატიტის საწინააღმდეგო ვაქცინა

არ არსებობს, თუმცა, ანტივირუსული

პრეპარატებით შესაძლებელია მისი მკურნალობა და

პაციენტთა უმეტესობის განკურნება.

C ჰეპატიტის ვირუსის 6 გენოტიპი და მრავალი

ქვეტიპია გამოყოფილი. 1-3 გენოტიპები მთელ

მსოფლიოში გვხვდება და ყველაზე ხშირია 1

გენოტიპი, რომელიც გლობალური გავრცელების

60%-ს შეადგენს. 4–6 გენოტიპები ასევე

გავრცელებულია მსოფლიოს სხვადასხვა

ნაწილებში, თუმცა ყველაზე ხშირია ახლო

აღმოსავლეთსა და ეგვიპტეში. C ჰეპატიტის

პრევალენტობის ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი აქვს

ეგვიპტეს, სადაც მოსახლეობის 10%

ინფიცირებულია. ასევე მაღალი პრევალენტობის

ქვეყნებია პაკისტანი და მონღოლეთი.

C ჰეპატიტის ერთადერთი ბუნებრივი რეზერვუარი

ადამიანია. გადაცემის ყველაზე ხშირი გზაა

ინფიცირებული ადამიანის სისხლთან კონტაქტი. C

ჰეპატიტის გადაცემა შესაძლებელია აგრეთვე

სქესობრივი გზით ან ინფიცირებული სისხლით

დაბინძურებული პირადი ნივთებით, თუმცა

გადაცემის ეს გზები უფრო იშვიათია.

განვითარებად ქვეყნებში ხშირია ვირუსის გადაცემა

არასტერილური სამედიცინო/სტომატოლოგიური

აღჭურვილობის გამოყენებისას ან არასათანადოდ

ტესტირებული სისხლის/სისხლის პროდუქტების

გადასხმით.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის

შეფასებით, მსოფლიოში ქრონიკული C ჰეპატიტით

130-150 მილიონი ადამიანია დაავადებული და

ყოველწლიურად C ჰეპატიტთან დაკავშირებული

ღვიძლის დაავადებებით 500000-ზე მეტი ადამიანი

იღუპება. ინფიცირებული ადამიანების

უმრავლესობამ არ იცის საკუთარი დაავადების

შესახებ და ამიტომ, ინფექციას ხშირად „ჩუმ

მკვლელს“ უწოდებენ.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის

მონაცემებით, C ჰეპატიტის გავრცელების მხრივ

საქართველო მაღალი პრევალენტობის ქვეყნებს

მიეკუთვნება.



სურათი 1. C ჰეპატიტის ასაკობრივი გავრცელება

ქალებსა და მამაკაცებში

წყარო: C ჰეპატიტის სეროპრევალენტობის პოპულაციური კვლევა, დკსჯეც, CDC, 2015

ჰეპატოცელულატული კარცინომა

ჰეპატოცელულატული კარცინომა სიხშირით

მეხუთე ადგილზეა სიმსივნურ დაავადებებს შორის

მსოფლიოში და მეორე ადგილზე სიმსივნით

გამოწვეულ სიკვდილიანობს მიზეზთა შორის (Jemal

2011). ჰცკ (ჰეპატოცელულატული კარცინომა)

ინციდენტობა და მის მიერ გამოწვეული

სიკვდილიანობის სიხშირე ყოველწლიურად

იზრდება (2-3% წელიწადში) მსოფლიოს სხვადასხვა

ადგილებში (მაგ, 2012 წელს ჰცკ მიერ გამოწვეული

სიკდილიანობის მაჩვენებელი იყო 521,000 მამაკაცი

და 224,500 ქალი). ის ორჯერ -ექვსჯერ უფრო ხშირია

მამაკაცებში ვიდრე ქალებში. უმნიშვნელოვანესი

რისკ ფაქტორი ჰცკ ფორმირებაში არის ღვიძლის

ციროზი, რომელთა 80% დაკავშირებულის ბ და ც

ჰეპატიტთან.

ბ ჰეპატიტი არის ძირთადი რისკ ფაქტორი აფრიკისა

და ზიის ქვეყნებში, მაშინ როდესაც აშშ, ევროპასა და

იაპონიაში ჰეპატიტი ც, ალკოჰოლური და

არაალკოჰოლური სტეატოჰეპატიტი არის წამყვანი

მიზეზენი ჰცკ(ჰეპატოცელულატული კარცინომა )

ფორმირებაში.

ღვიძლის ფიბროზისთვის დამახასიათებელია

ჰეპატოციტების კარგვა, ღვიძლის მიკრო

არქიტექტურის რღვევა, ღვიძლის ფიბრობლასტების

პროლიფერაცია და ექტრაცელულარულის

მატრიქსის ჩალაგება (Friedman 2008). ღვიძლის

ფიბროზის ფინალური სტადია არის ღვიძლის

ციროზი, რომელის იწვევს პორტალურ

ჰიპერტენზიას, რენალურ და პულმონალურ

უკმერისობას, არასაკმარის დეტოქსიკაციას და

ჰეპატოცელულარულ კარცინომას, ყველა

ზემოთჩამოთვლილი კი შეიცავს სიკვდილიანობის

მაღალ რისკს.

ღვიძლის სიმსივნეების 80 % დაკავშირებულის

ციროზულ ღვიძლთან, რომელიც თავისთავად

შეიცავს ჰცკ მაღალ რისკს. პაციენტებში ქრონიკულ ბ

ჰეპატიტით 100-ჯერ უფრო მაღალია ჰცკ

(ჰეპატოცელულატული კარცინომა) რისკი ვიდრე

არაინფიცირებულ პოპულაციაში. უახლესი

კვლევები ადასტურებს პირდაპირ კავშირს HBV

ვირუსულ დატვირთვასა და ჰცკ

(ჰეპატოცელულატული კარცინომა) განვითარებს

რისკთან.(Chen2006, Iloeje 2006).

ბ ჰეპატიტისაგან განსხვავებით, პირდაპირი კავშირი

HCV-RNA და ჰცკ (ჰეპატოცელულატული

კარცინომა) რისკს შორს სავარაუდოდ არ იკვეთება

(Bralet 2000). როგორც წესი პაციენტებს არ

უნვითარდებათ ჰცკ (ჰეპატოცელულატული

კარცინომა) ვიდრე არ მოხდება ღვიძლის

ფიბროზისა და ციროზის პროგრესირება.(Lok 2009).

ამრიგად აღმოჩნდა რომ HCV დაკავშირებულ ჰცკ

(ჰეპატოცელულატული კარცინომა) ფორმირების

რისკი დამოკიდებულია ღვიძლში მიმდენარე

ანთებითი და ნეკროზის პროცესებზე, მაშინ როცა

HBV შემთხვევაში ჰცკ (ჰეპატოცელულატული

კარცინომა) რისკი არ არის დამოკიდებული

ანთებითი პროცესების ხარისხზე და

დამოკიდებულია ვირუსის მიერ სპეციფიური

ონკოგენების გააქტიურებაზე.

HBV ანტივირუსული მკურნალობის გავლენა ჰცკ

(ჰეპატოცელულატული კარცინომა) ეპიდემიოლოგიაზე

ბ ( HBV) ჰეპატიტის ვირუსი ითვლება ერთ -ერთ

ძლიერ ონკოგენუ ვირუსად,რომელიც იწვევს

გენების ექპრესიის ცვლილებას და შესაბამისად

სიმსივნური პროცესის გააქტიურებას. HBV

ვირუსთან დაკავშირებული ჰცკ

(ჰეპატოცელულატული კარცინომა) -ის პატოგენეზი

არის მულტიფაქტორიალური პროცესი, რაც

გულისხმობს გენომურ არასასტაბილურობას,

ვირუსის გენომის მასპინძლის გემონში

ინტეგრაციის გამო, ვირუსის პროტეინების

პირდაპირი გავლენა და იმუნურ კომპონენტს.

ვირუსის გავლენის შედეგად წარმოქმნილი

იმუნური პროცესები იწვევენ უჯრედის აპოპტოზის

ბლოკირებას და ხდება ვირუსის რეპლიკაცია, რას

ხელს უწყობს ვირუსის პერსისტირებას უჯრედში.



პირდაპირი ონკოგენური აქტივობა შემდგომში

ძლიერდება აქტიური ანთებითი პროცესებით,

გამოწვეული ოქსიდაციური სტრესებით, ნეკროზით,

ანგიოგენეზით და სხვა. კვლევებმა აჩვენა რომ HBV

არანამკურნალებ პაციენტებში 5 წლიანი

კუმულაციური რისკი ჰცკ განვითარების იყო 17%

აღმოსავლეთ აზიაში და 10% დასავლეთ ევროპასა

და აშშ-ში. ეფექტურმა ანტივირუსულმა თერაპიამ

მნიშვნელოვნად შეცვალა სიტუაცია და HBV

პაციენტების გამოსავალი. ანტივირუსული

თერაპიის მკურნალობის უპირველესი ამოცანაა

მოხდეს ღვიძლის ისეთი რთული დაავადებების,

როგორიცაა ღვიძლის ციროზისა და ჰცკ პრევენცია.

თანამედროვე ნუკლეოტიდ-ანალოგები არის

ძალიან ეფექტური დათრგუნოს ვირუსის

რეპლიკაცია და შეამციროს ვირემიის დონე

პაციენტის ორგანიზმში.

ნა (ნუკლეოტიდ-ანალოგები) -ით მკურნალობა

დაფიძნებულის სამ ძირითად ეტაპზე, პირველი

HBeAg საგან გასუთავება, შემდეგი HBV DNA

სეროგასუფთავება და საბოლოოდ HBsAg საგან

გასუთავება. მნიშვნელოვანია რომ ნა თერაპია

ახდენს ვირუსის რეპლიკაციის ინჰიბირებას, მაგრამ

არ ხდება ვირუსის ერიდიკაცის ღვიძლიდან და

HBsAg ანტიგენი კვლავ არის შრატში თითქმის

ყველა პაციენტში, რომლებიც იმყოფებიან

ნუკლეოტიდ- ანალოგით მკურნალობაზე, რაც

შესაძლებელს ხდის ჰცკ რისკის შემცირებას, თუმცა

არა მის სრულ ელიმინაციის რისკს, რასაც

ადასტურებს საკმაოდ ხანდრძლივი და საკმარისად

დიდი კვლვები აზიაში.

ერთ-ერთი უახლესი ევროპული კოჰორტული

კვლევის თნახმად, რომელიც მოიცავდა 1951

კავკასურის ტიპის პაციენტს ჰცკ- ის გარეშე, აჩვენა

რომ რისკი ჰცკ შემცირდა, განსაკუთრებით

კომპენსირებული ციროზის მქონე პაციენტებში.

კვლევის თანახმად ჰცკ ის ინციდენტობის

მაჩვენებელი იცვლებოდა 1,22% დან-0.73% მდე

პირველი 5 წლის განმავლობაში. ადრეული ჰცკ -ის

მაჩვენებელი არ იცვლებოდა არაციროზიან

პაციენტებში, მაგრამ მნიშვნელოვნად დაიკლო

ციროზიან პაციენტებში. (3.22 vs 1.57%).

ამის დადასტურებაა აგრეთვე ტაივანის კვლევა,

სადა 2003 წელს ამოქმედდა ეროვნული HBV

ვირუსული ჰეპატიტის პროგრამა და გაგრძელდა

2011 წლამდე, სულ 157,570 პაციენტი იყო

ჩართული აღნიშნულ პროგრამაში. კვლევის

ავტორებმა აჩვენეს, რომ ჰცკ ის ინციდენტობის

სიხშირე და სიკვდილიანობის მაჩვენებელი

თანდათანობით შემცირდა 2000-2003 დან 2004-2007

და 2008-2011 წლებისთვის სხვადასხვა ასაკობრივ და

გენდერულ ჯგუფებში.

HCV ქრონიკული ინფექცია და

ჰეპატოცელულარული კარცინომის პრევენცია

HCV -გან გამოწვეულ ციროზიან პაციენტებში

მაღალია რისკი დეკომპენსირებული ღვიძლის,

ჰეპატოცელულარული კარცინომის და საბოლოოდ

ლეტალური გამოსავლის. სხვადასხვა კვლევა,

ძირითადად ინტერფერონით ნამკურნალევ

პაციენტებში ადასტურებს დადებით კლინიკურ

გამოსავალს და ზემოთაღნიშნული რისკების

შემცირებას. ვან დერ მეერისა და მისი კოლეგების

მიერ ახლახან გამოქვეყნდა რეტროსპეტულ-

ობზერვაციული კვლევა 1000 ციროზიანი

პაციენტით, რომელმაც აჩვენა წლიური 1% ჰცკ

რისკი.

პირდაპირი მოქმედების ანტივირუსული აგენტები

(DAA) წარმოადგენს რევოლუციურ მიღწევას ც

(HCV)ჰეპატიტის თანამდეროვე მკურნალობაში.

თუმცა მკურნალობის შემდგომ ჰეპატოცელულარუ

კარცინომის რისკის შემცირება ჯერ კიდევ

არასათანადოოდა შესწავლი, ხშირ შემთხვევაში

წინააღმდეგობრივია და გარკვეულ კითხვის ნიშნებს

ბადებს.

საქართველოში ც ჰეპატიტის ელიმინაციის

პროგრამა იძლევა უნკალურ საშუალებას ჩატრდეს

სხვადასხვა ტიპის კვლევები და ჩვენი აზრი

დავაფიქსიროთ არსებულ პრობლემასთან

დაკავშირებით.



References

1. Hepatology -A clinical textbook, Mauss, Brag, Rockstroh,

Sarrazin 9 th edition 2018 ,,Hepatitis C “ Christoph

Boesecke and Jan-Christian Wasmuth


Sarrazin 9 th edition 2018 -,,Standard therapy of chronic

hepatitis C virus infection” Markus Cornberg, Christoph

Honer zuSiederdissen, Benjamin Maasoumy, Michael P.

Manns


Sarrazin 9 th edition 2018 ,,Assessment of hepatic fibrosis

and steatosis “ Frank Grunhage and Frank Lammert


Sarrazin 9 th edition 2018

5. ,,Diagnosis, prognosis & therapy of hepatocellular carcino-

ma” Ulrich Spengler

6. Antiviral therapy for prevention of hepatocellular carcinoma

and mortality in chronic hepatitis B: systematic review and

meta-analysis - Maja Thiele, Lise L Gluud, Emilie K

Dahl, Aleksander Krag

7. The impact of antiviral therapy on hepatocellular carcinoma

epidemiology--Massimo Colombo; Ana Lleo, Published

Online:10 May 2018https://doi.org/10.2217/hep-2017-0024

8. Jemal A, Bray F, Center MM, Ferlay J, Ward E, Forman D,

et al. Global cancer statistics. CA Cancer J Clin. 2011; 61:

69-90.

9. Du Y, Su T, Ding Y, Cao G. Effects of antiviral therapy on

the recurrence of Hepatocellular carcinoma after curative

resection or liver transplantation. Hepat Mon. 2012; 12:

e6031.

10. Lok AS. Does antiviral therapy for hepatitis B and C pre-

vent Hepatocellular carcinoma? J Gastroenterol Hepatol.

2011; 26: 221-227.

11. European Association for the Study of The Liver, European

Organisation For Resarch and Treatment Of Cancer. EASL-

EORTC clinical practice guidelines: management of hepato-

cellular carcinoma. J. Hepatol. 2012;56(4):908–

943. [PubMed] [Google Scholar]

12. Torre LA, Bray F, Siegel RL, Ferlay J, Lortet-Tieulent J,

Jemal A. Global cancer statistics, 2012. CA Cancer J.

Clin. 2015;65(2):87–108. [PubMed] [Google Scholar]

13. Global Burden of Disease Cancer C. Fitzmaurice C, Dicker

D, et al. The global burden of cancer 2013. JAMA On-

col. 2015;1(4):505–527. [PMC free arti-

cle] [PubMed] [Google Scholar]

14. Levrero M, Zucman-Rossi J. Mechanisms of HBV-induced

hepatocellular carcinoma. J. Hepatol. 2016;64(1 Suppl.):S84

–S101. [PubMed] [Google Scholar]

15. Arzumanyan A, Reis HM, Feitelson MA. Pathogenic mech-

anisms in HBV- and HCV-associated hepatocellular carcino-

ma. Nat. Rev. Cancer. 2013;13(2):123–


16. European Association for the Study of the Liver. European

Association for the Study of The Liver. EASL 2017 Clinical

Practice Guidelines on the management of HBV infection. J.

Hepatol. 2017;67(2):370–398. [PubMed] [Google Scholar]

17. Hosaka T, Suzuki F, Kobayashi M, et al. Long-term

entecavir treatment reduces hepatocellular carcinoma inci-

dence in patients with HBV infection. Hepatology. 2013;58

(1):98–107. [PubMed] [Google Scholar]

18. Eun JR, Lee HJ, Kim TN, Lee KS. Risk assessment for the

development of hepatocellular carcinoma: according to on-

treatment viral response during long-term lamivudine thera-

py in HBV-related liver disease. J. Hepatol. 2010;53(1):118–


19. Liu J, Yang HI, Lee MH, et al. Spontaneous seroclearance

of hepatitis B seromarkers and subsequent risk of hepatocel-

lular carcinoma. Gut. 2014;63(10):1648–


20. Chiang CJ, Yang YW, Chen JD, et al. Significant reduction

in end-stage liver diseases burden through the national viral

hepatitis therapy program in Taiwan. Hepatology. 2015;61


21. Webster DP, Klenerman P, Dusheiko GM. Hepatitis

C. Lancet. 2015;385(9973):1124–1135.[PMC free arti-

cle] [PubMed] [Google Scholar]

22. Veldt BJ, Heathcote EJ, Wedemeyer H, et al. Sustained vi-

rologic response and clinical outcomes in patients with

chronic hepatitis C and advanced fibrosis. Ann. Intern.

Med.2007;147(10):677–684. [PubMed] [Google Scholar]

23. Van Der Meer AJ, Feld JJ, Hofer H, et al. Risk of cirrhosis-

related complications in patients with advanced fibrosis fol-

lowing HCV eradication. J. Hepatol. 2017;66(3):485–


24. Bruno S, Di Marco V, Iavarone M, et al. Survival of patients

with HCV cirrhosis and sustained virologic response is simi-

lar to the general population. J. Hepatol. 2016;64(6):1217–


25. Reig M, Marino Z, Perello C, et al. Unexpected high rate of

early tumor recurrence in patients with HCV-related HCC

undergoing interferon-free therapy. J. Hepatol.2016;65


26. Conti F, Buonfiglioli F, Scuteri A, et al. Early occurrence

and recurrence of hepatocellular carcinoma in HCV-related

cirrhosis treated with direct-acting antivirals. J. Hepa-

tol.2016;65(4):727–733. [PubMed] [Google Scholar]

27. The ANRS collaborative study group on hepatocellular car-

cinoma (ANRS CO22 HEPATHER, CO12 CirVir and CO23

CUPILT cohorts) Lack of evidence of an effect of direct-

acting antivirals on the recurrence of hepatocellular carcino-

ma: data from three ANRS cohorts. J. Hepatol. 2016;65


28. Ioannou GN, Green PK, Berry K. HCV eradication induced

by direct-acting antiviral agents reduces the risk of hepato-

cellular carcinoma. J. Hepatol. 2017 Epub ahead of

print. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]

29. Waziry R, Hajarizadeh B, Grebely J, et al. Hepatocellular

carcinoma risk following direct-acting antiviral HCV thera-

py: a systematic review, meta-analyses, and meta-

regression. J. Hepatol. 2017;67(6):1204–


30. WHO Global Hepatitis Report. 2017. www.who.int/

hepatitis/publications/global-hepatitis-report2017/en/

31. Hill AM, Nath S, Simmons B. The road to elimination of

hepatitis C: analysis of cures versus new infections in 91

countries. J. Virus Erad. 2017;3(3):117–123. [PMC free arti-

cle][PubMed] [Google Scholar]

32. საქართველოში C ჰეპატიტის ელიმინაციის 2016-2020

წლების ეროვნული სტრატეგია

33. Environmental Health, Dade W. Moeller, Third Edition,2005

Third Edition,2005

https://www.futuremedicine.com/doi/full/10.2217/hep-2017-0024

https://www.futuremedicine.com/doi/full/10.2217/hep-2017-0024

https://doi.org/10.2217/hep-2017-0024

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22424438

https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=J.+Hepatol.&title=EASL-EORTC+clinical+practice+guidelines:+management+of+hepatocellular+carcinoma&volume=56&issue=4&publication_year=2012&pages=908-943&pmid=22424438&


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=CA+Cancer+J.+Clin.&title=Global+cancer+statistics,+2012&author=LA+Torre&author=F+Bray&author=RL+Siegel&author=J+Ferlay&author=J+Lortet-Tieulent&volume=65&issue=2&publication_year=2015&pages=87-108&pmid=2565178

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4500822/



https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=JAMA+Oncol.&title=The+global+burden+of+cancer+2013&author=C+Fitzmaurice&author=D+Dicker&volume=1&issue=4&publication_year=2015&pages=505-527&pmid=26181261&


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=J.+Hepatol.&title=Mechanisms+of+HBV-induced+hepatocellular+carcinoma&author=M+Levrero&author=J+Zucman-Rossi&volume=64&issue=1+Suppl.&publication_year=2016&pages=S84-S101&pmid=27084040&


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=Nat.+Rev.+Cancer&title=Pathogenic+mechanisms+in+HBV-+and+HCV-associated+hepatocellular+carcinoma&author=A+Arzumanyan&author=HM+Reis&author=MA+Feitelson&volume=13&issue=2&publication_year=2013&pages=123-135&pmi


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=J.+Hepatol.&title=European+Association+for+the+Study+of+The+Liver.+EASL+2017+Clinical+Practice+Guidelines+on+the+management+of+HBV+infection&volume=67&issue=2&publication_year=2017&pages=370-398&pmid=28427875&


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=Hepatology&title=Long-term+entecavir+treatment+reduces+hepatocellular+carcinoma+incidence+in+patients+with+HBV+infection&author=T+Hosaka&author=F+Suzuki&author=M+Kobayashi&volume=58&issue=1&publication_year=20


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=J.+Hepatol.&title=Risk+assessment+for+the+development+of+hepatocellular+carcinoma:+according+to+on-treatment+viral+response+during+long-term+lamivudine+therapy+in+HBV-related+liver+disease&author=JR+Eun&author


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=Gut&title=Spontaneous+seroclearance+of+hepatitis+B+seromarkers+and+subsequent+risk+of+hepatocellular+carcinoma&author=J+Liu&author=HI+Yang&author=MH+Lee&volume=63&issue=10&publication_year=2014&pages=1648-1657


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=Hepatology&title=Significant+reduction+in+end-stage+liver+diseases+burden+through+the+national+viral+hepatitis+therapy+program+in+Taiwan&author=CJ+Chiang&author=YW+Yang&author=JD+Chen&volume=61&issue=4&publica




https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=Lancet&title=Hepatitis+C&author=DP+Webster&author=P+Klenerman&author=GM+Dusheiko&volume=385&issue=9973&publication_year=2015&pages=1124-1135&pmid=25687730&


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=Ann.+Intern.+Med.&title=Sustained+virologic+response+and+clinical+outcomes+in+patients+with+chronic+hepatitis+C+and+advanced+fibrosis&author=BJ+Veldt&author=EJ+Heathcote&author=H+Wedemeyer&volume=147&issue=10&


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=J.+Hepatol.&title=Risk+of+cirrhosis-related+complications+in+patients+with+advanced+fibrosis+following+HCV+eradication&author=AJ+Van+Der+Meer&author=JJ+Feld&author=H+Hofer&volume=66&issue=3&publication_year=20


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=J.+Hepatol.&title=Survival+of+patients+with+HCV+cirrhosis+and+sustained+virologic+response+is+similar+to+the+general+population&author=S+Bruno&author=V+Di+Marco&author=M+Iavarone&volume=64&issue=6&publication_


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=J.+Hepatol.&title=Unexpected+high+rate+of+early+tumor+recurrence+in+patients+with+HCV-related+HCC+undergoing+interferon-free+therapy&author=M+Reig&author=Z+Marino&author=C+Perello&volume=65&issue=4&publication


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=J.+Hepatol.&title=Early+occurrence+and+recurrence+of+hepatocellular+carcinoma+in+HCV-related+cirrhosis+treated+with+direct-acting+antivirals&author=F+Conti&author=F+Buonfiglioli&author=A+Scuteri&volume=65&issu


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=J.+Hepatol.&title=Lack+of+evidence+of+an+effect+of+direct-acting+antivirals+on+the+recurrence+of+hepatocellular+carcinoma:+data+from+three+ANRS+cohorts&volume=65&issue=4&publication_year=2016&pages=734-740&pmi



https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=J.+Hepatol.&title=HCV+eradication+induced+by+direct-acting+antiviral+agents+reduces+the+risk+of+hepatocellular+carcinoma&author=GN+Ioannou&author=PK+Green&author=K+Berry&publication_year=2017&


https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=J.+Hepatol.&title=Hepatocellular+carcinoma+risk+following+direct-acting+antiviral+HCV+therapy:+a+systematic+review,+meta-analyses,+and+meta-regression&author=R+Waziry&author=B+Hajarizadeh&author=J+Grebely&volu

http://www.who.int/hepatitis/publications/global-hepatitis-report2017/en/

http://www.who.int/hepatitis/publications/global-hepatitis-report2017/en/




https://scholar.google.com/scholar_lookup?journal=J.+Virus+Erad.&title=The+road+to+elimination+of+hepatitis+C:+analysis+of+cures+versus+new+infections+in+91+countries&author=AM+Hill&author=S+Nath&author=B+Simmons&volume=3&issue=3&publication_year=2017&pages=1



Evaluation of Residual Lesions Following Conservative

Treatment of High Grade Cervical Intraepithelial Neo-

plasia СIN2+

Tamuna Gogoladze1, Vasil Tkeshelashvili2

The University of Georgia, School of Health Sciences 1MD, OB/GYN, PhD; 2MD, JD, PhD, ScD, Professor

Summary The purpose of this study was to determine the diagnostic

value Pap smear test and colposcopy in Georgian National

Screening Center, evaluation of efficiency of the excision-

al treatment and determining the main risk factors for pre-

diction of residual/recurrent disease in patients with high-

grade cervical intraepithelial neoplasia. We retrospectively

analyzed 613 patients , who underwent excisional treat-

ment of the cervix (LEEP). Follow-up was performed by

Pap smear test, colposcopy and histamorphological exami-

nations. Accuracy of Pap smear test and colposcopy prior

to the the excisional treatment revealed Pap : Se 83.4%;

Sp 76.4%; PPV 72.6%; NPV76.8%; Colposcopy : Se

83.4%; Sp 69.4%; PPV 69.3 % ; NPV 80.6 %; After the

excisional treatment: Pap :Se 82.8 %; Sp 92.3 %; PPV

61.5 %; NPV 97.3 %; Colposcopy : Se 62.1%; Sp 80.4 %;

PPV 32.1 %; NPV 93.4%. After LEEP colposcopy is less

sensitive than before LEEP. After LEEP sensitivity of the

Pap smear test exceeds the sensitivity of the colposcopy.

Forty one (18.4%) of 223 patients had residual/recurrent

lesion during follow-up. According to univariate analysis

the patient’s age ≥ 40 years (p<0.01) OR 3.2 (95% CI 1.3-

8.4), transformation zone type III (p<0.01) OR 5.0 (95%

CI 2.1-11.5), endocervical gland involvement (p<0.01)

OR 6.2 (95%CI 2.7 - 15.1 ), smoking status (p<0.001) OR

7.7 (95% CI 3.336-17.8), major abnormal cytology

(p<0.05) OR 2.72 (95% CI 0.963-9.512) were significant

risk factors for residual/recurrent disease. However, gra-

vidity, parity, severity of disease and positive margins

were not relevant factors for the residual/recurrent disease

(P>0.05). Consideration and implementation of these pre-

dictive factors in patient surveillance protocol will allow

avoiding delayed treatment or overtreatment.

Keywords: Pap smear, colposcopy, cervical intraepitheli-

al neoplasia, LEEP

საშვილოსნოს ყელის მაღალი ხარისხის ინტრაეპითელური

ნეოპლაზიების CIN2+ კონსერვატიული მკურნალობის

შემდგომი რეზიდუალური დაზიანებების შეფასება თამუნა გოგოლაძე1, ვასილ ტყეშელაშვილი2

საქართველოს უნივერსიტეტი, ჯანმრთელობის მეცნიერებების

სკოლა 1ექიმი მეან-გინეკოლოგი, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის

აკადემიური დოქტორი; 2მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი,

პროფესორი


კვლევის მიზანს წარმოადგენდა ქ. თბილისის საშვილოსნოს

ყელის კიბოს სკრინინგული პროგრამის ფარგლებში

დღესდღეობით არსებული სკრინინგული ტესტების (Pap

ტესტის და კოლპოსკოპიური კვლევის) დიაგნოსტიკური

ღირებულების შეფასება, ექსციზიური მკურნალობის

ეფექტიანობის შეფასება და რეზიდუალური/რეკურენტული

დაზიანების პრედიქტორი რისკ ფაქტორების განსაზღვრა.

რეტროსპექტულად გაანალიზდა 613 პაციენტი, რომლებსაც

ჩაუტარდათ საშვილოსნოს ყელის ექსციზიური მკურნალობა

(LEEP). პაციენტების მკურნალობის შემდგომი მონიტორინგი

წარმოებულ იქნა Pap ტესტით, კოლპოსკოპიური და

ჰისტომორფოლოგიური კვლევებით. ექსციზიურ

მკურნალობამდე Pap ტესტის დიაგნოსტიკური ღირებულების

შეფასებისას გამოვლინდა: Se 83.4%; Sp 76,4%; PPV 72.6%;

NPV76.8%; კოლპოსკოპიური კვლევის დიაგნოსტიკური

ღირებულების შეფასებისას გამოვლინდა: Se 83.4%; Sp 69,4%;

PPV 69.34 % ; NPV 80.6 %. ექსციზიური მკურნალობის შემდეგ

Pap ტესტის Se 82.8 %; Sp 92.3 %; PPV 61.5 %; NPV 97.3 %;

კოლპოსკოპიური კვლევის Se 62.1%; Sp 80.4 %; PPV 32.1 %;

NPV 93.4%. საშვილოსნოს ყელის ექსციზიური მკურნალობის

შემდეგ კოლპოსკოპიური კვლევის მგრძნობელობა ნაკლებია

ვიდრე ექსციზიურ მკურნალობამდე. ექსციზიური

მკურნალობის შემდეგ Pap ტესტის მგრძნობელობა აღემატება

კოლპოსკოპიური კვლევის მგრძნობელობას. მკურნალობის

შემდეგ რეზიდუალური დაზიანება აღინიშნა პაციენტების 18%

-ში, ჩვენს მიერ ჩატარებული კვლევით დადგინდა, რომ

პაციენტის ასაკი ≥40 წელი (p<0.01) OR 3.2 (95% CI 1.3-8.4),

დისპლაზიაური პროცესის გავრცელება ენდოცერვიქსულ

ჯირკვლებში (p<0.01) OR 6.2 (95%CI 2.7 - 15.1 ),

ტრანსფორმაციის ზონა ტიპი III (p<0.01)OR 5.0 (95%CI 2.1-

11.5), მწეველობა (p<0.001) OR 7.7 (95% CI 3.336-17.8 ) და

მაღალი ხარისხის ციტოლოგიური ატიპია (p<0.05)OR2.72(95%

CI 0.963-9.512) წარმოადგენენ მნიშვნელოვან რისკ ფაქტორებს

რეზიდუალური დაზიანების პრედიქციისთვის. ორსულობათა

რაოდენობა, მშობიარობათა რაოდენობა, რეზექციის

პოზიტიური კიდე და მაღალი ხარისხის მორფოლოგიური

ატიპია (p>0.05) არ წარმოადგენენ რეზიდუალური

დაზიანებების პრედიქტორ რისკ ფაქტორებს. მიღებული

შედეგების იმპლემენტაციით პაციენტების მეთვალყურეობის

პროტოკოლში შესაძლებელი იქნება დაგვიანებული ან

გადაჭარბებული მკურნალობის თვიდან აცილება.

საკვანძო სიტყვები: Pap ტესტი, კოლპოსკოპია, ცერვიქსის

ინტრაეპითელური ნეოპლაზია, LEEP.



სოციო-ეკონომიკური ფონის და

სტომატოლოგიური სერვისების დეფიციტის

გავლენა საქართველოს მაღალმიანი ზრდასრული

მოსახლეობის პირის ღრუს ჯანმრთელობაზე

ნუცა ზურაბიანი1, ვასილ ტყეშელაშვილი2

საქართველოს უნივერსიტეტი, ჯანმრთელობის

მეცნიერებების სკოლა 1ექიმი სტომატოლოგი, საზოგადოებრივი

ჯანდაცვის აკადემიური დოქტორი; 2მედიცინის

მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი

სტომატოლოგიური დაავადებებიდან ყველაზე

გავრცელებულია კბილის კარიესი და პაროდონტის

ანთებადი დაავადებები, რომელთა განვითარებაში

მთავარი ეტიოლოგიური როლი მიკრობს ენიჭება,

თუმცა ეს დაავადებები მულტიფაქტორული

ხასიათისაა და მათ წარმოქმნასა და განვითარებაზე

მრავალი ადგილობრივი და ზოგადი ფაქტორი

მოქმედებს. უმნიშვნელოვანესი როლი ენიჭება

პირის ღრუს დაავადებების განვითარებაში სოციო-

ეკონომიკურ ფონს და სტომატოლოგიური

სერვისების დეფიციტს განსაკუთრებით

საქართველოს მაღალმთიანი ზრდასრული

მოსახლეობის პოპულაციაში. ეპიდემიოლოგიური

კვლევა ჩატარდა საქართველოს სხვადასხვა

რეგიონებში. გამოსაკვლევი პოპულაცია დაიყო 2

ჯგუფად: ძირითადი ჯგუფი და საკონტროლო

ჯგუფი. ძირითადი ჯგუფი მოიცავდა მაღალმთიანი

რეგიონების (სვანეთი, რაჭა, სამეგრელო)

ზრდასრულ მოსახლეობას, ხოლო საკონტროლო

ჯგუფი შედარებით დაბალმთიანი რეგიონების

(კახეთი, მცხეთა-თიანეთი) და დედაქალაქის

( თბილისის) ზრდასრულ მოსახლეობას. სულ

გამოკვლეულ იქნა 1027 ადამიანი (468 მამაკაცი;

559ქალი). ჩვენი გამოკვლევის საფუძველზე

საქართველოს ზრდასრულ მოსახლეობაში

კარიესის გავრცელება(99%) და ინტენსივობა იყო

ძალიან მაღალი. ყურადღება უნდა გამახვილდეს

მაღალმთიანი მოსახლეობის დასაქმების

საკითხზე,რაც აისახება შემდგომში სოციო-

ეკონომიკურ სტატუსზე. მაღალმთიან რეგიონებში

დასაქმების ხარისხი მნიშვნელოვნად დაბალია

(68%-78 %)/.მაღალმთიან რეგიონებში

გამოკვლეულთა 40%-ზე მეტი უჩივის

სტომატოლოგიური მომსახურების დეფიციტს და

ასევე ფინანსურ პრობლემებს.გამოკითხვის

საფუძველზე შეფასდა თუ როგორი იყო

მიმართვიანობა სტომატოლოგთან და

მიუმართავობის შემთხვევაში რა მიზეზს

ასახელებდა მოსახლეობა. ასევე შეფასდა

სტომატოლოგთან მიმართვიანობის გავლენა

კარიესის ინტენსივობაზე.გამოკვლევის

საფუძველზე დადგინდა,რომ კბა ინდექსში მეტი

წილი მოდის ამოღებული კბილების რაოდენობაზე.

გამოკვლეულთა უმრავლესობა, როგორც ზემოთ

აღვნიშნეთ, სტომატოლოგს მიმართავდა ტკივილის

შემთხვევაში და ფინანსური პრობლემის გამო

უწევდათ იმ კბლების ამოღება რომელიც

ექვემდებარებოდა მკურნალობას. ცნობილია, რომ

კბილის ამოღება გაცილებით იაფი ჯდება, ვიდრე

მისი მკურნალობა. X-ჯგუფში (კონტიგენტი, სადაც

სოციო-ეკონომიკური ფონი და ჰიგიენური უნარ-

ჩვევები დამაკმაყოფილებელი იყო - 320 ადამიანი),

კარიესის მაღალი გავრცელებისა და ინტენსივობის

გამო შევისწავლეთ ისეთი რისკ-ფაქტორი,

როგორიც არის ფთორის დეფიციტი, გამომდინარე

იქიდან, რომ ფთორი უმნიშვნელოვანესი

ელემენტია კბილების მინერალიზაციისთვის და

მისი ნაკლებობა იწვევს კარიესის ინტენსივობის

მომატებას. ჯგუფი. გამოკვლევის თანახმად,

კახეთში, იქ, სადაც ფთორის მნიშვნელოვანი

დეფიციტი გამოვლინდა, კარიესის ინტენსივობა

შეადგენდა 12.56-ს, ხოლო თბილისში 9.34-ს.

(p<0.05). აღნიშნული მონაცემები ადასტურებს

ფთორის როლის გავლენას კარიესის

ინტენსივობაზე.

საკვანძო სიტყვები: კარიესი, მაღალმთიანი რეგიონი, სერვისების დეფიციტი



ბავშვთა ტრავმატიზმის პრევენციის მარკერების

იდენტიფიცირება წარმატებული

სტრატეგიებისათვის

ქეთევან ახობაძე1, ნინო ჩიხლაძე2, მაია კერესელიძე3

თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 1დოქტორანტი; 2მედიცინის დოქტორი, პროფესორი; 3მედიცინის აკადემიური დოქტორი, მოწვეული


ბავშვთა ტრავმატიზმი, კერძოდ შემთხვევითი

ტრავმატიზმი წარმოადგენს ბავშთა

სიკვდილიანობის მთავარ მიზეზს მსოფლიოს

მასშტაბით 1-19 წლამდე ასაკობრივ კატეოგრიაში.

2016 წელს ჯანმოს-ს მონაცემებით 644,855 15

წლამდე ასაკის ბავშვი დაიღუპა ტრავმული

დაზიანების გამო და 30 მილიონამდე ბავშვმა

მიიღო არაფატალური ტრავმული დაზიანება.

ყოველ წელს აშშ-ში 9 მილიონი ბავშვი და

თინეიჯერი ხვდება გადაუდებელი დახმარების

დეპარტამენტში ამ მიზეზით, ხოლო 225 000 ბავშვი

სარგებლობს ჰოსპიტალური მომსახურებით,

რომელთა საერთო ღირებულება შეადგენს 87

ბილიონ აშშ დოლარს. წლების განმავლობაში

ბავშვთა ტრავმატიზმის ტვირთი არ მცირდება.

ბავშვთა ტრავმატიზმის ტვირთი განსაკუთრების

მძიმეა დაბალი და საშუალო შემოსავლების მქონე

ქვეყნებისათვის, რომელთა წილად მოდის მთელი

ტრავმული დაზიანების 95 %. სიღარიბე, დაბალი

სოციალური სტატუსი, მშობლების განათლების

დაბალი დონე, მოსახლეობის სიმჭიდროვე და სხვა,

წარმოადგენენ ტრავმული დაზიანებების

ხელშემწყობ ფაქტორებს. ამდენად ამ ფაქტორების

წინააღმდეგ ბრძოლით, შესაძლებელია ბავშვთა

ტრავმული დაზიანების ბევრი შემთხვევის

კონტროლირება და თავიდან აცილება. ექსპერტების

აზრით საპრევენციო ღონისძიებების დანერგვით

ავტოსაგზაო შემთხვევები შემცირდება 75%-ით,

ხოლო საყოფაცხოვრებო ტრავმატიზმი 50%-ით.

ბავშვთა ტრავმატიზმი არ განიხილება როგორც

უბედური შემთხვევა, იგი პრევენცირებადია.

საქართველოში, 2018 წელს, ჩატარდა კვლევა

ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის მიერ

დაფინანსებული პროექტის ,,ICREATE - კვლევის

მოცულობის გაზრდა აღმოსავლეთ ევროპაში’’

ფარგლებში. კვლევის მიზანია ბავშვებში ტრავმული

დაზიანებების ეპიდემიოლოგიური სურათის

შესწავლა ქვეყანაში ტრავმატიზმის

მიმართვიანობის მაღალი მაჩვენებლის მქონე

კლინიკის მაგალითზე. მონაცემები შეგროვდა 2018

წლის 2 იანვრიდან 30 აპრილის ჩათვლით,

კლინიკის სამედიცინო დოკუმენტაციის შესწავლის

გზით, სპეციალურად შემუშავებული კითხვარის

საშუალებით. აღნიშნული კვლევის ფარგლებში

შისწავლილ იქნა 287 სამედიცინო დოკუმენტაცია,

87% მიღებული დაზიანებებისა იყო შემთხვევითი

ტრავმატიზმის შედეგი. პაციენტთა 2/3 იყო 0-დან 4

წლამდე ასაკის ბავშვები. ეს ის პერიოდია, როცა

ბავშვი მთლიანად დამოკიდებულია გარემოზე,

მშობლებსა და მომვლელებზე. ყურადსაღებია ის

ფაქტიც, რომ ტრავმულ დაზიანებებს ბავშვები

ძირითადად ღებულობენ სახლის პირობებში.

დაზიანების ტიპიდან პირველი ადგილი უჭირავს

მოწამვლას, რომლის უხშირესი მიზეზებია:

ბუნებრივი აირი, ოჯახში არსებული

შხამქიმიკატები, წამლები და სხვა. ხოლო

ტრავმული შემთხვევის მექანიზმიდან წამყვანი

ადგილი უჭირავს ვარდნას, უმეტეს შემთხვევაში

სახლში არსებული ავეჯიდან. სკოლამდელ ასაკში

აგრეთვე ფიქსირდება სხივისა და იდაყვის ძვლების

ამოვარდნილობის შემთხვევები, რომლის უხშირესი

მიზეზი არის უფროსების მხრიდან უხეში

მოპყრობა. ამდენად, მნიშვნელოვანია ცნობიერების

ამაღლება ბავშვთა ტრავმატიზმის პრევენციის

აქტუალობასთან დაკავშირებით და სწორად

შემუშავებული სტრატეგიებით მინიმუმამდე

დავიყვანოთ ტრავმული დაზიანებები.

საკვანძო სიტყვები: ბავშთა ტრავმატიზმი,

ტრავმატიზმის ტვირთი, ტრავმატიზმის პრევენცია



თავის ტვინის ტრავმული დაზიანება:

ეპიდემიოლოგიურ მონაცემთა შეგროვების

პრაქტიკა და პოლიტიკა საქართველოში

ეკა ბურკაძე1, ნინო ჩიხლაძე2, მაია კერესელიძე3

თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 1დოქტორანტი; 2მედიცინის აკადემიური დოქტორი,

პროფესორი; 3მედიცინის დოქტორი, მოწვეული


თავის ტვინის ტრავმული დაზიანება (TBI)

საზოგადოებრივი ჯანდაცვისა და სოციალურ-

ეკონომიკურ პრობლემას წარმოადგენს, რომელიც

სიკვდილიანობისა და ინვალიდობის ერთ-ერთი

წამყვანი განმაპირობებლი ფაქტორია. თავის ტვინის

ტრავმული დაზიანების გლობალური ტვირთი

წარმოუდგენლად დიდია. მსოფლიოს მასშტაბით

ყოველწლიურად 10 მილიონამდე ადამიანი

ჰოსპიტალიზდება, ყოველდღიურად კი - 14 000-

მდე პაციენტი იღუპება. TBI-ის „მდუმარე

ეპიდემიასაც“ უწოდებან, რადგან მის მიერ

წარმოქმნილი პრობლემები ხშირად არ არის

მყისიერად ხილული, ხოლო არსებული

დიაგნოსტიკური ტესტები არც საკმარისად

მგრძნობიარეა და არც საკმარისად სპეციფიკური,

რომ მსუბუქი ფორმების დროული აღმოჩენა

მოახდინოს, შედეგად, TBI-ის მსუბუქი

შემთხვევები, რომელიც სრული რაოდენობის 80-

90%-ს შეადგენს არ დიაგნოსტირდება, შესაბამისად,

TBI-ის რეალური ინცინდენტობა ბევრად უფრო

მაღალია, ვიდრე ოფიციალური სტატისტიკური

მონაცამები. რთულია ზუსტად განსაზღვროს იმ

პირთა რაოდენობა, რომლებიც დაზარალდნენ TBI -

ის შედეგად, მაგრამ ცხადია, რომ განვითარებად

ქვეყნებში გრძელვადიანი ინვალიდობის წამყვანი

განმაპირობებელი ფაქტორია. იმის გამო, რომ TBI

უფრო გავრცელებულია ახალგაზრდებში,

ფინანსური დანახარჯები მაღალია სიკვდილისა და

ინვალიდობის მქონე პაციენტებში პროდუქტიული

წლების დაკარგვის გამო. TBI-ით ავადობისა და

სიკვდილიანობის 90% დაბალი და საშუალო

შემოსავლის მქონე ქვეყნებში ხდება (LMIC). ხოლო,

რეპრეზენტატული და მაღალი ხარისხის

მონაცემები აუცილებელია ადეკვატური

პრევენციული ღონისძიებების დასაგეგმად.

საკითხის აქტუალობიდან გამომდინარე,

შევისწავლეთ საქართველოში არსებული TBI- ის

მონაცემთა შეგროვების პრაქტიკის და

შესაძლებლობები. კვლევა განხორციელდა

პროექტის ფარგლებში, რომლის სახელწოდებაა: INI-

TIatE - საერთაშორისო თანამშრომლობა ევროპაში

თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების

ეპიდზედამხედველობის გაზრდის მიზნით,

რომელიც დაფინანსებულია ამერიკის შეერთებული

შტატების ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის

მიერ. კვლევის შედეგად იდენტიფიცირდა თავის

ტვინის ტრავმული დაზიანების მართვის არსებული

პრაქტიკა და პოლიტიკა, შეფასდა სამედიცინო

დაწესებულებების რესურსები და განისაზღვრა TBI-

-ის მკურნალობის არსებული პრაქტიკა.

საკვანძო სიტყვები: თავის ტვინის ტრავმა,

ტრავმული დაზიანება, ტრავმატიზმი, პრევენცია.



მონაცემთა შეგროვების პრაქტიკის შეფასება

საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის მაგალითზე

ნინო ჩხაბერიძე1, ნინო ჩიხლაძე2, მაია კერესელიძე3

თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 1დოქტორანტი; 2მედიცინის აკადემიური დოქტორი,

პროფესორი; 3მედიცინის დოქტორი, მოწვეული


ტრავმატიზმი საზოგადოებრივი ჯანდაცვის

მნიშვნელოვან პრობლემას და სიკვდილიანობისა და

შეზღუდული შესაძლებლობების განმაპირობებელ

ერთ-ერთ წამყვან მიზეზს წარმოადგენს მსოფლიო

მასშტაბით. ტრავმული დაზიანებებით გამოწვეული

უნარშეზღუდულობა, ხშირ შემთხვევაში,

გრძელდება სიცოცხლის ბოლომდე. ტრავმა და

ძალადობა უდიდეს ტვირთად აწვება, როგორც

მთლიანად საზოგადოებას, ისე მის თითოეულ

წევრს. გარდა მნიშვნელოვანი ადამიანური

დანაკარგისა, რაც აისახება ნაადრევ

სიკვდილიანობასა და შეზღუდული

შესაძლებლობების შედეგად დაკარგულ წლებში,

ჯანდაცვის ყოველწლიური დანახარჯების

სოლიდური ნაწილი დაკავშირებულია სწორედ

ტრავმატიზმთან. ვინაიდან ტრავმატიზმი

განსაკუთრებით გავრცელებულია ახალგაზრდა,

აქტიური შრომის წლებში მყოფ ადამიანებში,

დაკარგული პროდუქტიულობის სახით ზიანი

ადგება საქართველოს კეთილდღეობას და

განვითარებას. ხშირ შემთხვევაში, ტრავმატიზმი

გასაგები, პროგნოზირებადი და პრევენცირებადი

მოვლენაა. ბოლო წლების განმავლობაში, რიგ

ქვეყანაში საგრძნობლად შემცირდა ავტო-საგზაო

შემთხვევების რაოდენობა, რაც მიუთითებს

სიკვდილიანობისა და დაზიანებების თავიდან

აცილების რეალურ შესაძლებლობაზე.

საერთაშორისო გამოცდილება ცხადყოფს, რომ

ტრავმატიზმის პრევენციის ეფექტური პროგრამების

შემუშავებისთვის აუცილებელ პირობას ხარისხიანი

მონაცემების არსებობა წარმოადგენს. თუმცა,

მხოლოდ მშრალი სტატისტიკური მონაცემები არ

არის საკმარისი საფუძველი პრევენციული

პროგრამების დაგეგმისათვის. სტანდარტულად

დარეგისტრირებული მონაცემები არასაკმარის

ინფორმაციას გვაწვდიან იმ გარემოებებზე,

რომელთა აღმოფხვრა ან ცვლილება ხელს შეუწყობს

ტრავმული დაზიანებების ახალი შემთხვევების

თავიდან აცილებას. ტრავმის ტიპისა და სიმძიმის

ხარისხის დიდი ვარიაციის გამო, ტრავმატიზმის

გავლენის შეფასება და გაზომვა განსაკუთრებით

რთულ ამოცანას წარმოადგენს. კლასიკურად,

ტრავმის ტვირთის შეფასება სიკვდილიანობის

მაჩვენებელს ეფუძნება. თუმცა, ტრავმული

დაზიანებების შედეგად განპირობებული

სიკვდილი, ტრავმატიზმის სტრუქტურის მხოლოდ

მცირე ფრაქციას შეადგენს. მნიშვნელოვანია ისეთი

მეთოდების გამოყენება, რომლებიც საშუალებას

იძლევა შეფასდეს არაფატალური ტრავმატიზმის

ტვირთი. სწორედ ამიტომ, სულ უფრო მეტი ქვეყანა

აგროვებს ტრავმული დაზიანებების შესახებ

მონაცემებს გადაუდებელი დახმარების

განყოფილებაში. 2018 წელს საქართველოს

საუნივერსიტეტო კლინიკის გადაუდებელი

დახმარების დეპარტამენტში ჩატარდა მცირე

მასშტაბის რეტროსპექტული კვლევა ტრავმატიზმის

ეპიდემიოლოგიის ტრენდების შესასწავლად.

შემთხვევითი შერჩევის პრინციპის გამოყენებით

შეირჩა სამედიცინო ბარათები S და T დიაგნოზის

კოდებით. კვლევის შედეგებმა აჩვენა, რომ

რეტროსპექტულად შეგროვებული მონაცემები არის

არასრული, არ ხდება ისეთი მნიშვნელოვანი

ფაქტორების იდენტიფიცირება, როგორიცაა

დაზიანების მიღების ადგილი, მექანიზმი, საწარმოო

ტრავმა, ავტო-საგზაო შემთხვევის ტიპი, განზრახვა,

გარემო პირობები, დაზიანების სიმძიმე და სხვა.

მონაცემების დიდი ნაწილი მოხვდა კატეგორიაში

„უცნობი“. ჩვენს რეალობაში რეტროსპექტული

კვლევის მეთოდი ნაკლებად ეფექტურია

ტრავმატიზმის ტვირთის შეფასებისა და პრევენციის

სტრატეგიების შემუშავებისთვის.

საკვანძო სიტყვები: ტრავმა, პრევენცია, მონაცემები,

არაფატალური ტრავმატიზმი.



ყბა-სახის ტრავმული დაზიანებების ეტიოლოგია და

ეპიდემიოლოგიური მახასიათებლები

გლობალურ ჭრილში და თბილისის ერთი

კლინიკის მაგალითზე

სოფიო გვაზავა1, ნატო ფიცხელაური2, ნინო

ჩიხლაძე3

თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 1დოქტორანტი; 2მედიცინის დოქტორი,

ასოცირებული პროფესორი; 3მედიცინის

აკადემიური დოქტორი, პროფესორი

თანამედროვე საზოგადოებაში ყბა-სახის ტრავმები

გლობალური პრობლემას წარმოადგენს. ტრავმების

36-40% თავისა და ყბა-სახის ტრავმულ

დაზიანებაზე მოდის. ეს პრობლემა ეხება როგორც

დაბალი, ასევე მაღალი შემოსავლის მქონე ქვეყნებს.

ყბა-სახის ტრავმული დაზიანებების

ეპიდემიოლოგიის შესწავლის მიზნით კვლევები

ჩატარებულია ამერიკაში, საფრანგეთში,

ბრაზილიაში, საბერძნეთში და სხვა განვითარებულ

ქვეყნებში. როგორც განვითარებულ, ისე

განვითარებად ქვეყნებში ავადობისა და

სიკვდილიანობის ერთ-ერთ ყველაზე ხშირ მიზეზს

თავისა და სახის (კისრის) ტრავმები წარმოადგენენ.

ტრავმის განვითარება შეიძლება განაპირობოს

სხვადასხვა ფაქტორმა, როგორიცაა: ავტოსაგზაო

შემთხვევები, ვარდნა, სხვადასხვა სპორტი,

ძალადობა, თავდასხმა, საყოფაცხოვრებო და

საწარმოო ტრავმა. საერთაშორისო კვლევების

მონაცემების მიხედვით, ტრავმებიდან

განსაკუთრებით ხშირია ყბა-სახის მიდამოს

ჭრილობები ავტოსაგზაო შემთხვევებისას მანქანით,

საზოგადოებრივი ტრანსპორტით ან

მოტოციკლეტით გადაადგილებისას. უმეტეს

ქვეყნებში მეორე ადგილზე სიხშირის მიხედვით

ვარდნას უჭირავს, რაც განსაკუთრებით მატულობს

ზამთრის პერიოდში, თუმცა ხშირია სხვა სეზონზეც.

რადგან ტრავმის სახეობა შესაძლებელია იყოს

საწარმო ან საყოფაცხოვრებო ტრავმა. მაღალია

სპორტის, განსაკუთრებით ძალისმიერი სპორტის

შედეგად მიღებულის ყბა-სახის მიდამოს ტრავმები.

კვლევები ადასტურებენ, რომ პაციენტის ასაკი,

სოციალური, ფსიქოლოგიური და ფიზიკური

მდგომარეობა კორელაციაშია დაზიანების სიმძიმესა

და სიხშირესთან. სახისა და რბილი ქსოვილების

დაზიანების ეტიოლოგია განსხვავდება ქვეყნებს

შორის და ასევე ერთი და იგივე ქვეყნის ფარგლებში

არსებული სოციალურ-ეკონომიკური,

კულტურული და გარემო ფააქტორების

ზეგავლენით. ეს დაზიანებები სერიოზულ

კლინიკურ პრობლემებთანაა დაკავშირებული, მათი

ანატომიური მდებარეობის გამო. ხშირია

სერიოზული დისფუნქციის გამოწვევა. ასევე

ძალიან ხშირი და მძიმეა ცენტრალური ნერვული

სისტემის დაზიანება. სახის ტრავმები ხშირად

ესთეტიური დარღვევების მიზეზიცაა. ამიტომ

სახის და რბილი ქსოვილების ტრავმების დროს

ფსიქოლოგიური ფაქტორიც დიდი როლს თამაშობს,

ბევრი ოჯახი განიცდის არა მხოლოდ ტკივილს,

უნარშეზღუდულობას და სიკვდილს, არამედ ხშირ

შემთხვევაში კარგავს შემოსავლის წყაროს, რაც

კიდევ უფრო აღრმავებს პრობლემას. სწორედ

ამიტომ განსაკუთრებული ყურადღება უნდა

მიექცეს ეტიოლოგიურ ფაქტორებს და ტრავმის

მექანიზმებს, რომლეთა საშუალებითაც

შესაძლებელი იქნება წარმატებით აღიკვეთოს

მსგავსი ტიპის დაზიანებები. საქართველოში ყბა-

სახის ტრავმული დაზიანებების

ეპიდემიოლოგიური შესწავლა არ ჩატარებულა, რაც

დღის წესრიგში აყენებს ყბა-სახის ტრავმული

დაზიანებების ეპიდემიოლოგიური კვლევების

ჩატარების აუცილებლობას. ჩვენს მიერ

შესწავლილი იქნა 2018 წლის ყბა-სახის ტრავმული

დაზიანებების (სულ 120 შემთხვევა)

ეპიდემიოლოგიური მახასიათებლები ბავშვთა

კლინიკის მაგალითზე, რაც პრევენციისთვის

სათანადო რეკომენდაციების შემუშავების

საფუძველს გვაძლევს.

საკვანძო სიტყვები: ტრავმატიზმი, ყბა-სახის ტრავმული დაზიანებები, ტრავმატიზმის ეტიოლოგია, ტრავმის მექანიზმები.



Prevalence of traumatic dental injuries

Maka Sabashvili

The University of Georgia, School of Health Sciences, De-

partment of Dentistry

DDM, PhD student

Summary

Dental injury is considered a public health problem due to

its high prevalence, especially in children. It is associated

with difficulties regarding treatment cost, psychological

and emotional factors, and the fact that the treatment may

continue for the rest of the patient’s life. Dental injury is

one of the most common reasons for people to seek emer-

gency care services. One of the most common cases of

dental injuries is teeth trauma. Traumatic dental injuries

can occur in people of all ages and activity levels. Most

traumatic dental injuries happen at school. In most cases,

the child is referred to the dentist without any emergency

management at the accident site and it may result in irre-

versible complications and consequences. According to

literary review, one third of all preschool children have

suffered a traumatic dental injuries involving the primary

dentition, one fourth of all school children and almost one

third of adults have suffered a trauma to the permanent

dentition, but variations exist both between and within

countries. Dental trauma is most common in younger peo-

ple, accounting for 17% of injuries to the body in those

aged 0–6 years compared to an average of 5% across all

ages. Between boys more frequent injuries to permanent

teeth compared to girls. During the past 30 years, the

number of aetiologies of traumatic dental injuries (TDIs)

has increased dramatically in the literature

Key Words: Injury, Dental Trauma, Childhood, Occlu-

sion.

Weak Primary Health Care – The Main Barrier in

Achieving Universal Health Coverage in Georgia

Simon Gabritchidze 1, Nino Mikava 2

The University of Georgia, School of Health Sciences 1MD, MS, MA, PhD (s); 2MD, MBA, PhD (s)

Primary health care (PHC) is a cornerstone of health system.

It is a whole-of-society approach to health that aims to max-

imize the level and distribution of health and well-being equi-

tably, by focusing on people’s needs and preferences. Today

it is globally acknowledged that PHC is a highly cost-

effective mechanism in keeping people healthy via using pre-

ventative measures, managing chronic disease, and encourag-

ing self-care recommendations. Moreover, universal health

coverage - a key health target in the Sustainable Development

Goals (SDGs) - can only be sustainably achieved with a

strong emphasis on primary health care. In 2013, The Govern-

ment of Georgia (GoG) initiated Universal Health Care Pro-

gram (UHCP) in order to improve population coverage with

health services. UHCP faces many challenges and one of the

major causes of program’s low cost-efficiency is weak PHC

system. According to Ministry of Health, expenditure on inpa-

tient services almost doubled during 2012-2017 (increased

from 20% (2012) to 34% (2017) as share of total health ex-

penditure), while spending for out-patient services decreased

from 20% to 17% during the same period. Furthermore, utili-

zation of PHC services is no greater than 3.5 per person per

year, which is almost 2.5 times less than the same indicator in

European countries. The main objective of this study was to

identify major barriers and challenges in Georgia’s PHC sys-

tem. For this purpose, mixed methodology was chosen, which

included desk-research and qualitative methods - in depth

interviews and focus group discussions (FGDs). Semi-

structured interviews were conducted with various stakehold-

ers of PHC system. Structured part of interviews was based

on “Vital Signs” of PHC Performance Initiative. Three FGDs

were held with family doctors, in regions, using single-group

traditional methodology. The study results indicate that major

barrier hindering PHC development in Georgia, is the absence

of political will. The country does not have clearly defined

strategy for PHC development. Other key issues are: weak

role of Ministry of Health in monitoring & regulating quality

and implementing strategic purchasing function, over-

investigation and over-medicalization, high rates of referrals

to specialists. Moreover, there is limited access to family doc-

tors in rural areas, which is one of the causes for increased

utilization of emergency services. To conclude, Georgia needs

to strengthen primary health care system. First of all, by de-

veloping and manifesting government’s commitment towards

PHC development and by establishing lead unit at the Minis-

try of Health responsible for successful reforms and monitor-

ing.

Key Words: Primary healthcare, quality in healthcare, fami-

ly doctor, preventive care, universal health care.




No

Abstracts of the MA

programs students

P./გვ.

სამაგისტრო პროგრამების

სტუდენტთა აბსტრაქტები

1

The characteristics of the global distri-

bution of thyroid cancer

Natia Vekua, Nana Mebonia

23

ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს გლობალური

გავრცელების თავისებურებები

ნათია ვეკუა, ნანა მებონია

2

Qualitative study of salt

consumption in Georgia

Gvantsa Gelava, Nana Mebonia

24

მარილის მოხმარების ხარისხობრივი

კვლევა

გვანცა გელავა, ნანა მებონია

3

Evaluation of injury financing and pa-

tient satisfaction on the example of

private insurance company

Ana Japarova, Nino Chikhladze

25

ტრავმატიზმის დაფინანსებისა და

ტრავმული დაზიანებით პაციენტების

კმაყოფილების კვლევა კერძო სადაზღვევო

კომპანიის მაგალითზე

ანა ჯაფაროვა, ნინო ჩიხლაძე



ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს გლობალური

გავრცელების თავისებურებები

ნათია ვეკუა1, ნანა მებონია2

თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო

უნივერსიტეტი, ეპიდემიოლოგიისა და გარემოს

მედიცინის სამაგისტრო პროგრამა 1მაგისტრანტი; 2ხელმძღვანელი, მედიცინის

აკადემიური დოქტორი, ასოცირებული პროფესორი

უკანასკნელი რამდენიმე ათწლეულის

განმავლობაში ფარისებრი ჯირკვლის კიბოთი (ფჯკ)

ავადობის უწყვეტი ზრდა მსოფლიოს მრავალ

ქვეყანაში ვლინდება, თანაც, მატება ძირითადად

შეეხება ქალთა პოპულაციას.

კვლევის მიზანს შეადგენდა ფარისებრი ჯირკვლის

კიბოთი ავადობის გლობალური და რეგიონული

გავრცელების შეფასება.

კვლევის მეთოდი:

განხორციელდა 2000-2018 წლებში PubMed-ის

ბაზაში ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს ავადობის

შესახებ გამოქვეყნებული სამეცნიერო კვლევების

შედეგების მიმოხილვა. გამოყენებული იყო საძიებო

სიტყვები: „ფარისებრი ჯირკვლის კიბო“,

„პაპილარული კიბო“, „ავადობა“. დამატებით,

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის პროექტი

„GLOBOCAN“-ის ვებ.გვერდიდან ფარისებრი

ჯირკვლის კიბოს ახალი შემთხვევებისა და

გარდაცვლილთა რაოდენობის საფუძველზე

გამოთვლილი იყო ავადობისა და სიკვდილიანობის

მაჩვენებლები 100 000 მოსახლეზე. კვლევაში სულ

ჩართული იყო ევროპის 40-მდე, აფრიკის 40-ზე

მეტი, აზიის 45-ზე მეტი და ლათინური ამერიკის 30-

ზე მეტი ქვეყანა.

კვლევის შედეგები:

ავადობის მატების ტემპი ქვეყნების მიხედვით

განსხვავებულია: მეტ წილ ქვეყნებში გასული

საუკუნის 80–იანი წლებიდან დღემდე ავადობა

გაიზარდა 2–ჯერ, თუმცა ზოგიერთ ქვეყანაში -

ჩეხეთის რესპუბლიკა, იტალია, აშშ, ისრაელი - 3-

ჯერ და მეტად. გლობალურად ფჯკ–ს თანაფარდობა

მამაკაცი/ქალი დაახლოებით 1:3,3–ს შეადგენს. ფჯკ–

ს ავადობის მატება უმეტესწილად პაპილარული

მიკროკარცინომას ჰისტოლოგიური ტიპის ხარჯზე

ხდება, რომელიც საუკეთესო პროგნოზით

გამოირჩევა. ამასთან, მსოფლიოს რეგიონების

მიხედვით ფჯკ-ს ავადობის მაჩვენებლის (100000

მოსახლეზე) ფართო ვარიაცია ვლინდება; ევროპა:

2.11 (ალბანეთი) - 26,7 (კვიპროსი); აზია: 0.15-სა

(ტაჯიკეთი) - 88 (სამხრეთ კორეა); აფრიკა: 0.2

(კონგოს რესპუბლიკა) - 5.0; ლათინური ამერიკა:

0.26 (ბელიზი) - 24.0 (პუერტორიკო); ავადობის

მაჩვენებელი საკმაოდ მაღალია კანადასა და აშშ-ში

26.2 და 18.6 შესაბამისად. მსოფლიოში ავადობის

ზრდას ადგილი აქვს სიკვდილიანობის არამდგრადი

შემცირების ფონზე ორივე სქესისთვის.

დისკუსია:

ექსპერტთა მოსაზრებით, ფარისებრი ჯირკვლის

კიბოს გამოვლენის გაუმჯობესება არ უნდა

ჩაითვალოს ავადობის ზრდის ერთადერთდ

მიზეზად; როდესაც ავადობის მაჩვენებელის მატება

გამოვლენის გაუმჯობესების ხარჯზე ხდება, მაშინ

მოსალოდნელია, რომ ავადობის მატება ყველა

ასაკობრივ და სქესობრივ კატეგორიებში თანაბრად

მოხდება. ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს შემთხვევაში

კი ვლინდება განსხვავებული მატება სქესისა და

ასაკობრივი ჯგუფების მიხედვით.

დასკვნები:

ავადობის მატება სავარაუდოდ, შესაძლოა,

დაკავშირებული იყოს ორ თანაარსებულ

პროცესთან: გაზრდილი გამოვლენა და

შემთხვევების რეალური ზრდა დღემდე უცნობი

თიროიდ–სპეციფიკური გარემოს კარცენოგენების

გააქტიურების ხარჯზე. შექმნილი მდგომარეობა

მოითხოვს დამატებით ეპიდემიოლოგიურ

კვლევებს დღემდე უცნობი რისკის ფაქტორების

გამოსავლენად.



მარილის მოხმარების ხარისხობრივი კვლევა

გვანცა გელავა1, ნანა მებონია2

თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო

უნივერსიტეტი, ეპიდემიოლოგიისა და გარემოს

მედიცინის სამაგისტრო პროგრამა 1მაგისტრანტი; 2ხელმძღვანელი, მედიცინის

აკადემიური დოქტორი, ასოცირებული პროფესორი

შესავალი:

მარილის გადაჭარბებული რაოდენობით მიღება

დაკავშირებულია მთელი რიგი არაგადამდები

დაავადებების განვითარებასთან, მათშორისაა

ჰიპერტენზია, ინსულტი და გულ-სისხლძარღვთა

სისტემის სხვა დაავადებები. მარილის მიღების

შეზღუდვამ კი შესაძლოა შეამციროს სისხლის წნევა

და არაგადამდები დაავადებების განვითარების

რისკი. თანამედროვე მონაცემების მიხედვით,

მსოფლიო მოსახლეობის უდიდესი წილი მარილს

ფიზიოლოგიურ მოთხოვნილებაზე მეტი

რაოდენობით მოიხმარს. ისინი ხშირ შემთხვევაში

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ

მოწოდებულ ნორმაზე მეტ მარილს მოიხმარენ,

რომელიც მოზრდილთათვის შეადგენს 2გ

ნატრიუმი/დღეში (5გ მარილი/დღეში).

კვლევის მიზანს შეადგენდა მარილის მოხმარების

ხარიხობრივი ინდიკატორების შეფასება შერჩეულ

პოპულაციაში.

კვლევის მეთოდი:

მომზადდა ელექტრონული კითხვარი, რომელიც

დაეგზავნა შემთხვევითად შერჩეულ რესპოდენტებს

სოციალური ქსელების გამოყენებით.

სტატისტიკური ანალიზის გზით შეფასდა

კორელაცია რესპოდენტთა ზოგიერთ

მახასიათებელსა (განათლება, სქესი) და მარილის

შესახებ ინფორმირებულობას შორის. ამ მიზნით

გამოთვლილი იყო შანსების თანაფარდობა (OR) და

95%-იანი სარწმუნობის ინტერვალი (95% CI).

კვლევის შედეგები:

კვლევაში მონაწილეობა 150 რეპოდენტმა მიიღო,

მამაკაცი/ქალი თანაფარდობამ 1:4-ზე შეადგინა,

ასაკის დიაპაზონი - 19-69 წელი; რესპოდენტთა 85%

20-49 წლის ასაკობრივ ჯგუფშია, 71% - უმაღლესი

განათლების. რესპოდენტთა 89%-მა მიუთითა, რომ

მათ აქვთ ინფორმაცია მარილის ჭარბი მოხამარების

ჯანმრთელობაზე მავნე ზეგავლენის შესახებ, თუმცა

გამოკითხულთა 71% მზა პროდუქციის შეძენისას

თითქმის არასოდეს ეცნობა ინფორმაციას ეტიკეტზე

მარილის შემცველობის შესახებ, 67% მარილს

ამატებს საკუთარ ულუფას, 8% კი მარილს ამატებს

სადილს მისი გასინჯვის გარეშე. აღმოჩნდა, რომ

უმაღლესი განათლების მქონე რესპოდენტები

(OR=1.3, 95%CI=0.4-4.2) და ქალები (OR=1.2, 95%

CI=0.3-4.0) უფრო ინფორმირებულნი არიან

მარილის მავნე ზემოქმედების შესახებ.

დისკუსია:

უკანასკნელი წლების განმავლობაში ევროპის

რეგიონში უამრავი წარმატებული ღონისძიება იქნა

განხორციელებული მარილის წინააღმდეგ ბრძოლის

ფარგლებში. მათ შორისაა, მაგალითად,

ევროკავშირის ჩარჩო კონვენცია, რომელიც

ითვალისწინებს მარილის მოხმარების შემცირებას

ძირითადად ისეთ გადამუშავებულ პროდუქტებში,

როგორიცაა, მზა საკვები, ხორც პროდუქტები, პური

და ყველი.

დასკვნა:

მარილის მოხმარება მოსახლეობაში მაღალია,

მიუხედავად მაღალი ინფორმირებულობისა

მარილის ჭარბი მოხმარების ჯანმრთელობაზე მავნე

ზეგავლენის შესახებ.



ტრავმატიზმის დაფინანსებისა და ტრავმული

დაზიანებით პაციენტების კმაყოფილების კვლევა კერძო

სადაზღვევო კომპანიის მაგალითზე

ანა ჯაფაროვა1;, ნინო ჩიხლაძე2

თბილისის სახელმჭიფო უნივერსიტეტი 1მაგისტრანტი; საზოგადოებრივი ჯანდაცვა; 2 თსუ

ხელმძღვანელი, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის

აკადემიური დოქტორი, პროფესორი

აბსტრაქტი:

ტრავმატიზმი და მისგან გამოწვეული სიკვდილიანობა

როგორც საქართველოში, ასევე მსოფლიოში ერთ-ერთ

მზარდ პრობლემას წარმოადგენს. აქედან გამომდინარე,

უკანასკნელ წლებში ისეთი ორგანიზაციები,

როგორებიცაა ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია

და ევროკავშირი, სულ უფრო მეტ ყურადღებას

ამახვილებენ ტრავმატიზმის პრევენციაზე,

ტრავმატიზმის მკურნალობის ეკონომიკური

დანახარჯების მოცულობაზე, ტრავმატიზმით

დაზარალებული პაციენტების სამედიცინო

მომსახურებაზე, და სხვა. მსოფლიოში ტრავმატიზმის

დიდი ნაწილი გვხვდება ახალგაზრდა და საშუალო

ასაკის მოსახლეობაში, რომლებიც სარგებლობენ

ჯანმრთელობის კორპორატიული დაზღვევით. 2019

წლის იანვრიდან აპრილის ჩათვლით ჩავატარეთ კვლევა,

რომლის მიზანს წარმოადგენდა ერთი კერძო სადაზღვევო

კომპანიის მაგალითზე საქართველოს მასშტაბით

თბილისსა და რეგიონში მცხოვრები დაზღვეული

კონტიგენტის ტრავმატიზმის შემთხვევების

დაფინანსების და აღნიშნული კონტიგენტის მიერ

სამედიცინო მომსახურებისა და სადაზღვევო პაკეტის

მიმართ დამოკიდებულებების შეფასება. კვლევის

მეთოდად შერჩეული იქნა რაოდენობრივი მეთოდი,

შემუშავდა სპეციალური კითხვარი. გამოკითხული იქნა

სულ 200 რესპონდენტი, რომლებმაც ტრავმატიზმის

დიაგნოზით 2018 წელს მიიღეს გეგმიური და

გადაუდებელი ჰოსპიტალური მომსახურება პროვაიდერ

და არაპროვაიდერ დაწესებულებებში.

კვლევის შედეგად გამოვლინდა, რომ ტრავმების

სტრუქტურაში პრევალირებს მოტეხილობა(43%),

დაჟეჟილობა (10%), ჭრილობა-12.5%, სხვა-34.5%.

ტრავმული დაზიანებების მიზეზი უმეტეს შემთხვევაში

არის საგზაო-სატრანსპორტო და საწარმოო შემთხვევები.

ტრავმების უმეტესობა მოხდა თბილისში. კვლევაში

მონაწილე რესპონდენტების 99% აღნიშნავს, რომ

კომპანიამ უზრუნველყო მათი ტრავმული შემთხვევების

უზრუნველყოფა შესაბამისი პროვაიდერითა და

დაფინანსებით, რესპონდენტების 95% კმაყოფილია

ჯანმრთელობის კერძო დაზღვევით, ხოლო

რესპონდენტების 94% კმაყოფილია კომპანიის

თანამშრომლების დამოკიდებულებით დაზღვეულების

მიმართ. ამავე დროს გამოიკვეთა შემდეგი:

დაზღვეულების დიდი ნაწილი არასათანადოდ აფასებს

და აცნობიერებს დაზღვევის ხელშეკრულების პირობებს,

ისინი თვლიან რომ ეს კერძო კომპანიის თანამშრომლების

მოვალეობაა. მნიშვნელოვანია, სადაზღვევო კომპანიებმა

მოახდინონ დაზღვეული პირების სათანადო

ინფორმირება, სადაზღვევო პირობების უკეთ გაცნობის

მიზნით მომზადდეს შესაბამისი განმარტებები და

რეკომენდაციები დაზღვეული პირებისთვის.

საკვანძო სიტყვები: ტრავმატიზმი, ტრავმატიზმის

ეკონომიკური ტვირთი, ტრავმატიზმული

დაზიანებით პირთა დაზღვევა.



No

Abstracts of the One-stage

programs students

P./

გვ.

ერთსაფეხურიანი პროგრამების


1 Amacrine Cells

Adeboye Eniola Simisola, Mariam Gogichadze 27 ამაკრინული უჯრედები

ადებოიე ენიოლა სიმისოლა, მარიამ გოგიჩაძე

2

Ethical and legal aspects of some assisted reproductive

techniques

Fatima El Khalil, Natia Landia 28

რეპროდუქციული ტექნიკების ეთიკური და

ლეგალური ასპექტების შეფასება

ფატიმა ელხალილ, ნათია ლანდია

3 AU and ASD

Michael Malak, Ketevan Nanobashvili 29

რეციდიული აფთოზური სტომატიტი და აუტიზმის

სპექტრის დარღვევა

მაიკლ მალაქ იუსეფ ზაქი, ქეთევან ნანობაშვილი

4

Effect of Helicobacter Pylori Infection on Development

of Gastric Cancer

Yeganeh Bahrami Fereidouni, Mariam Gogichadze 30

Helicobacter Pylori-ით გამოწვეული ინფექციის

გავლენა კუჭის კიბოს განვითარებაზე

ბაჰრამი ფერეიდუნი იეგანეჰ, მარიამ გოგიჩაძე

5 Neurogenesis in the adult

Waseem Saad, Mariam Gogichadze 30 ნეიროგენეზი მოზრდილებში

ვასიმ საად, მარიამ გოგიჩაძე

6

Iatrogenic Factors Effecting The Periodontium:

Restorative Treatment Procedures, RDP, And FDP Zaid J. A. Abudaqqa, Khaled Aldurgham

Marina Abuladze, Nato Chkhaidze 31

იატროგენული ფაქტორების ზეგავლენა

პერიოდონტის ქსოვილებზე: რესტავრაციული

მკურნალობის პროცედურები, RDP და FDP

აბუდაქქა ზაიდ ჯ.ა. დურღამ ხალედ, მარინა აბულაძე, ნატო ჩხაიძე

7 Effects of Stress on Obesity among Medical Students

Sarina Bakhtiarian, Mariam Gogichadze 31

სტრესის გავლენა სიმსუქნეზე მედიცინის დარგის

სტუდენტებში

სარინა ბახთიარიან, მარიამ გოგიჩაძე

8

Opioid System and Addiction

Dema Ibrahim Abdulsalam Al-Azzawi,

Mariam Gogichadze 32

ოპიოდური სისტემა და ადიქცია

დემა იბრაჰიმ აბდულსალამ ალ-აზზავი, მარიამ გოგიჩაძე

9 Public health surveillance in Epidemiology

Melika Alyari, Nastran Heshmat, Nona Magradze 33 ეპიდზედმხედველობა საზოგადოებრივ ჯანდაცვაში

ალიარი მელიქა, ჰეშმათ ნასთარან, ნონა მაღრაძე

10 Autism

David Alsaid, Ketevan Nanobashvili 34 აუტიზმი

დავიდ ალსაიდი, ქეთევან ნანობაშვილი

11 Benex extraction kit

Makan Zaker, Maia Jikia 37 ექსტრაქცია ბენექს სისტემით

ზაქერი მაქან, მაია ჯიქია

12 Expressive Aspects of Restorative Dentistry

Edgar Yengonyan, Maia Jikia 40

რესტავრაციული სტომატოლოგიის ექსპრესიული

ასპექტები

ენგოიანი ედგარ, მაია ჯიქია

13

Use Of HAM In Surgical Treatment Of TMJ

Zaid J. A. Abudaqqa, Khaled Aldurgham, Maia Jikia 43

ქვედა ყბის სახსრის ქირურგიული მკურნალობა

HAM-ის სისტემის გამოყენებით

აბუდაქქა ზაიდ ჯ.ა, დურღამ ხალედ, მაია ჯიქია

14

Hormonal imbalances is responsible for obesity

Researchers

Ramin Darvishi, Maryam Nikolashvili 47 ჰორმონული ბალანსის პასუხიმგებლობა სიმსუქნეზე

რამინ დარვიში, მარიამ ნიკოლაშვილი

15

Laser therapy and oral white soft tissue lesions

Fatima ali ahmad, Ketevan Nanobashvili 48

ლაზეროთერაპია და პირის ღრუს ლორწოვანის

თეთრი რბილი ქსოვილების დაზიანებები

ფატიმა ალ აჰმად, ქეთევან ნანობაშვილი

16

Endo-Activators for A Successful Endodontic Treat-

ment

Ammar Al Raddawi, Mazen Mobayed,

Veriko Tevzadze 52

ენდო-აქტივატორები წარმატებული ენდოდონტიური

მკურნალობისათვის

ალრადდავი ამმარ, მობაიედ მაზენ ალ., ვერიკო თევზაძე




Amacrine Cells

Adeboye Eniola Simisola

The University of Georgia, School of Health Sciences

Student, Program of Medicine

Introduction:

Amacrine cells are found in the retina of the eyes. There

are about 30 types of amacrine cells; each with its own spe-

cific stratification, shape and functions. They are inhibitory

interneurons in the retina (GABAergic).

There are three broad classification of amacrine cells; wide

-field amacrine cells, medium-field amacrine cells and nar-

row-field amacrine cells. The most frequent is narrow-field

amacrine cells.

Amacrine cells are joined to ganglion cells, or other types

of amacrine cells by GAP JUNCTIONS. Gap junction al-

lows cell to cell direct transfer of ions and small molecules

1. Narrow-field amacrine cells: -‘they allow linking of

local synapse complexes to their parent cell types’.(1.)

Multistratification of narrow-field amacrine cells al-

lows them to have gap junctions that is excitatory in

one part and inhibitory in the other.

2. Medium-field amacrine cells: - they are too large to

create local synapses with dendrites and too narrow to

carry out contextual functions presented by wide-field

amacrine cells. “so, they degrade the sharpeness of re-

ceptions of ganglion cells”.(1.) They also carry out UP

and DOWN regulation function in local patches.

3. Wide-field amacrine cells: - allows feedback synapses

with bipolar rod terminals. They get input from specific

bipolar cells terminals and send their output signals to

specific RGCs or amacrine cells. Example is a poly

axonal amacrine cells which have separate axon and

dendrites arbors; (the dendrites is narrow than the axon,

so the input comes through the narrow zones and

leaves through the wide zone across the retina).

Amacrine cells have three specific features: (3)

1. Their input and output synapses are always located on

the dendrites

2. They carry out some of their processing function using

cytoplasmic ca2+ as a medium.

3. Individual amacrine cells are independent. (they oper-

ate in different modes)

Functions of Amecrine cells:

The functions of amacrine cells have been linked to the

RGCs. There are about 30RGCs and 15 have been account-

ed for so far. So, two amacrine cell per RGCs. RGCs are

the only cells in the retina that can establish action poten-

tial, they receive indirect input from amacrine cells.

“Amacrine cells collect input from a central zone and send

a wave of inhibition outward to other cells in the Inner nu-

clear layer.”(1.) “They transmit signals in a two-way direc-

tion; directly from bipolar cells to ganglion cells or other

amacrine cells.”

Amacrine cells also carry out paracrine functions (1), they

perform a role in the release of DOPAMINE. A dual neuro-

transmitter release (GABA and dopamine) regulate the

light and dark adaptation.

Amacrine cells are “synaptically active” (2) in the IPL of

the retina and they regulate the visual message presented to

the ganglion cells.

Starburst amacrine cells carry out spatial inhibition. They

produce inhibition in the presence of ACH. “eliminating

ca2+ blocks light evoked by ACH release.” (1) The main

target of starburst amacrine cells are DSGCs.

GABA neurotransmitter are abundant in the retina and they

help regulate the flow pf visual inputs from amacrine cells

to ganglion cells.

Conclusion:

Amacrine cells regulate the activity of bipolar and ganglion

cells in the retina. They help in release of neuroactive sub-

stance which controls sensitivity (light and dark adaptation)

of the retina. They are inhibitory neurotransmitters.

Abbreviations: RGCs- Retina Ganglion Cells. ACH- ace-

tylcholine. IPL- inner plexiform layer. DSGCs- direction-

selective ganglion cells

Key words: Amacrine cells, inhibitory neurotransmitters.

References:

1. Task of amacrine cells by Richard H. Masland (2012).

2. Roles of amacrine cells by Helga kolb.

3. vision I from ‘the senses’ (2008).

4. Ariwodola O.J., Weiner J.L. 2004. Ethanol potentiation

of GABAergic synaptic transmission may be self-

limiting: Role of presynaptic GABA(B) receptors. J

Neurosci 24: 10679–10686.



Ethical and legal aspects of some assisted reproductive

techniques

Fatima El Khalil

The University of Georgia, School of Health Sciences,

Department of Medicine


Abstract:

Assisted reproductive technology (ART) is the techniques

used to help infertile couples or individuals to con-

ceivechildren. This literature review was done to discuss

the ethical and legal aspects of four assisted reproductive

techniques which are in vitro fertilization (IVF), surrogate

mother, artificial insemination, and mitochondrial replace-

ment therapy. In vitro fertilization is the procedure in

which a few ova are taken from the potential mother and

some sperm is taken from the potential father, then the

sperm is let to fertilize the ova on a laboratory plate(2). This

method is legal in most of the countries around the world

with some restriction in Islamic countries. Some of the eth-

ical issues raised by this technique include the policies re-

garding what to do with unused embryos(3). Surrogate

mother is a woman that carries the fertilized egg of the po-

tential parents. The ethical problems raised by this tech-

nique include the fact that there is no guarantee that the

surrogates and donors understand the risks involved in the

procedure (5).Artificial insemination is the oldest method of

the mentioned ones it involves injecting semen from the

donor in the vagina of the potential mother. Issues regard-

ing this method include the possibility of transmitting HIV

between the doner and the recipient(4). Mitochondrial re-

placement therapy which is a relatively new method it in-

volves fertilizing an egg from the potential mother by a

sperm from the potential father then taking the nucleus of

the fertilized egg and placing it inside an ovum, which is

obtained from a donor, after removing its nucleus. This

technique is very promising for women who suffer from

mutations in mitochondrial DNA. However, this technique

rises several ethical issues that include the question about

whether it is ethical to do experiments of the unborn chil-

dren, in addition to the controversy of having three differ-

ent genetical parents (because the nuclear DNA is from

genetic material of the couple while the mtDNA is from the

egg donor). In conclusion assisted reproductive technology

(ATR) is a very promising field of research and more re-

search should be done it especially regarding mitochondrial

replacement therapy (1).

Key words: assisted reproductive technology (ART), in

vitro fertilization (IVF), artificial insemination, surrogate

mother, mitochondrial replacement therapy.

References:

1. Reinhardt, K., Dowling,K.D., &Morrow, E.H. (2013).

Mitochondrial Replacement, Evolution, and the Clinic.

Sciencemag, 341(6152), 1345-1346. DOI: 10.1126/

science.1237146

2. Jackson, R.A., Gibson, K.A., Wu, Y.W., Croughan,

M.S.(2004). Perinatal Outcomes in Singletons Follow-

ing In Vitro Fertilization: A Meta-Analysis. Obstetrics

& Gynecology, 103(3), 551-563. doi:

10.1097/01.AOG.0000114989.84822.51

3. Kass, L., R. (1971). Babies by Means of in Vitro Ferti-

lization: Unethical Experiments on the Unborn?. New

England Journal of Medicine, 285, 1174-1179

DOI:10.1056/NEJM197111182852105

4. Araneta, M. R., Mascola, L., Eller, A., O'neil, L., Gins-

berg, M., M., Bursaw, M., Marik, J., Friedman, S.,

Sims, C. A.,Rekart, M. L., Collie, F.(1995). HIV trans-

mission through donor artificial insemination. Journal

of the American Medical Association, 273 (11), 854-

858.

5. Saxena, P., Mishra, A., and Malik, S. (2012). Surroga-

cy: Ethical and Legal Issues. Indian J Community Med.

37(4): 211–213. doi: 10.4103/0970-0218.103466



AU and ASD

Michael Malak1, KetevanNanobashvili2

University of Georgia, School of Health Sciences, Depart-

ment of Dentistry 1Student, Program of Dentistry; 2Suppervisor, MD, PhD,

Professor

The condition, which is known as Autism Spectrum Disor-

ders (ASD) is the21st century’s disease. It has no single

knowncause, which is a complex neurobehavioral condition

that includes impairments in social interaction and develop-

mental language and communication skills combined with

rigid, repetitive behaviors.That affects innocent children

with trouble communicating and trouble understanding and

other physical and mental health conditions frequently ac-

company autism.

GI disorders are one of the most common diseases among

autistic children comparing with other children. GI patholo-

gies seen in ASD individuals and the association of particu-

lar GI conditions with known genetic and environmental

risk factors for autism. Of the GI symptoms of autistic chil-

dren, the most common are abdominal pain and diarrhea,

there are other symptoms may elevated in some autistic

children as gastroesophageal reflux and vomiting and

throughout these symptoms the autistic child may suffer

abnormalities in oral cavity such as AU as an oral manifes-

tation of GI disorders.

Dental Management for children with special needs are

complicated by a physical, mental, or social disabilities.

They have tended to receive less oral health care, or of low-

er quality, than the general population, yet they may have

oral problems that can affect systemic health.

During the dental appointment morning time appointment

is preferred for autistic patients before they get tired from

daily emotions, making eye contact may be uncomfortable

for an individual with ASD also the possibility of sensory

issues should be considered as the dental light in the eyes is

disturbing the autistic child, the noise of the dental equip-

ment is disturbing as well that’s why using headphones to

increase the environmental isolation is preferred and speak-

ing clearly with ASD patients is essential as they may have

literal understanding of the spoken language.

Abbreviations: ASD – Autism Spectrum Disorders, GI

Gastrointestinal, AU – Aphthous Ulcer

Keywords: Autism Spectrum Disorders, repetitive behav-

ior, Dental management, Aphthous ulcer.

References:

1. Evaluation, diagnosis, and treatment of gastrointestinal

disorders in individuals with ASDs: a consensus report

- Buie T, Campbell DB, Fuchs GJ 3rd, et al.. Pediatrics

2010; 125 suppl 1: S1–18.

2. Recommendations for evaluation and treatment of

common gastrointestinal problems in children with

ASDs. - Buie T, Fuchs GJ 3rd, Furuta GT, et al. Pediat-

rics 2010; 125 suppl 1: S19–29

3. The National Autistic Society. Patients with autistic

spectrum disorders: guidance for health professionals.

2012. (www.autism.org.uk/working-with/health/

patients-with-autism-spectrum-disorders-guidance-for-

health-professionals.aspx).

4. Management of Autistic Patients in Dental Office: A

Clinical Update - Shashidhar Chandrashekhar, Jyothi S

Bommangoudar. Int J Clin Pediatr Dent. 2018 May-

Jun; 11(3): 219–227. Published online 2018 Jun

1. doi: 10.5005/jp-journals-10005-1515

PMCID: PMC6102426 PMID: 3013164

5. A population-based investigation of behavioural and

emotional problems and maternal mental health: asso-

ciations with autism spectrum disorder and intellectual

disability - Totsika V, Hastings RP, Emerson E, Lan-

caster GA, Berridge DM.. J Child Psychol Psychiatry.

2011;52:91–9.

http://www.autism.org.uk/working-with/health/patients-with-autism-spectrum-disorders-guidance-for-health-professionals.aspx



https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=Chandrashekhar%20S%5BAuthor%5D&cauthor=true&cauthor_uid=30131645

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=S%20Bommangoudar%20J%5BAuthor%5D&cauthor=true&cauthor_uid=30131645


https://dx.doi.org/10.5005%2Fjp-journals-10005-1515



Effect of Helicobacter Pylori Infection on Development

of Gastric Cancer

Yeganeh Bahrami Fereidouni1, Mariam Gogichadze2


Department of Medicine 1Student, Program of Medicine; 2Supervisor, PhD, Doctor

of Biological Sciences, Associative Professor

Abstract:

Gastric cancer is the most common cancer in the world

which is multi-factorial and classified as diffuse and intesti-

nal type. Approximately 40% of patients never report tu-

mor-related symptoms before diagnosis, so most gastric

cancer cases are advanced-type. Thus, prevention may be

the most promising strategy for cancer control. some im-

portant risk factors are: older age(most people who are di-

agnosed are between age 60 and 80), male sex, tobacco

smoking, alcohol, diet and family history, Helicobacter py-

lori infection(H. pylori is a Gram-negative bacteria with

about 3.5 micron length and 0.5 micron width that specifi-

cally colonizes the gastric epithelium and it has infected

nearly 50%of population) [1.2].

The development of the intestinal type pursues the consec-

utive procedure from superficial gastritis to chronic

atrophic gastritis to intestinal metaplasia, then to dysplasia

and finally to gastric adenocarcinoma .During occurrence

gastric cancer, genetic predisposition, infection and diet are

identified as part of a complex interaction, among which

the ongoing local chronic inflammatory induced by

H.pylori is likely to be one of major factors for gastric lym-

phoma development. However, only a small percentage of

colonized individuals develop clinically apparent sequelae,

although all persons carrying H.pylori have coexisting gas-

tric inflammation [1].

Prevention from H.pylori is mainly based on behavior mod-

ifications. Prevention through dietary intervention would

include increased fruit, allium, and non-starchy vegetable

intake and reduced ingestion of salt or salt-preserved foods

and N-nitroso compounds, also smoking cessation may

lower the risk of the disease. [2]

One of the most common cause of death, gastric cancer,

can be diagnosed by a simple test and also might be treated

based on the stage of the patient and where the cancer start-

ed in the stomach but generally it is better to prevent than

to treat because prevention includes behavioral manage-

ments which are easier.

Key words: Helicobacter pylori, Gastric cancer.

References: 1. Lei Cao and Jun Yu. Effect of Helicobacter pylori Infection

on the Composition of Gastric Microbiota in the Develop-

ment of Gastric Cancer. Gastrointest Tumors. 2015 May; 2

(1): 14–25.Published online 2015 Apr 22. doi:

10.1159/000380893

2. Hyo Jun Ahn, Dong Soo Lee. Helicobacter pylori in gastric

carcinogenesis, World J Gastrointest Oncol. Dec 15, 2015; 7

(12): 455-465, Published online Dec 15, 2015. doi: 10.4251/

wjgo.v7.i12.455

Neurogenesis in the adult

Waseem Saad

The University of Georgia, Department of Medicine


Abstract:

Neurogenesis is the process where the neurons and glial

cells can be differentiated from a precursor cells in the

nervous tissue.

In 1962 Altsman was the first scientist who discovered the

new born of neurons in the experiments conducted on ro-

dents. He used the auto-radiographic method after lesions

of the brain areas and intracranial injection of thymidine H3

induced proliferation of the cells in this damaged areas. In

the different experiments carried on mammals and birds

using the same methods and the same substance thymidine

H3 Kaplan and Hinds (1977), Goldman and Nottebohm

(1983) shown proliferation of the cells in the dental gyrus

and olfactory bulb. So years after Kaplan and Hinds, Gold-

man and Nottebohm confirmed this discovery.

Current evidence (Blackmore, et. al., 2012) shows that

even GH supplies neorpgenesis in the experiments in vivo

and in vitro. And much more in specific regions of the

brain the neurons can be generated daily by different exter-

nal and internal stimuli factors. Approximately 700 new

neurons (Kirsty L, et. al,2015) daily are generated in the

hippocampus, sub ventricular zone, and the dentate gyrus ,

where the mesenchymal cells or neuro stem cells differenti-

ate and migrate to the potential aimed zone. According to

collecting data daily activity, dietary and mood effect neu-

rogenesis: daily physical activity , sexual activity, inserting

new information (reading) on a daily basis or communicate

with new people and especially a good night sleep can sig-

nificantly stimulate neurogenesis. This researches have the

impact at the modern medicine to cure many diseases

which happen in the brain (Alzheimer), brain. traumas. And

lesions. Despite the odds this researches are developing till

now days and the obtained results may be applied in the

clinics.

Conclusion: Obtain data can allow us to make such

kind of conclusion: good sleep physical and mental activi-

ty, good dietary, supposed to supply neurogenesis and also,

can protect from neurodegenerative disorders.

Abbreviations: (svz) sub ventricle zone,(NSC) neural stem

cell

Key words: hippocampus dentate gyrus neurogenesis

References: 1. Blackmore DG, Vukovic J, Waters MJ, Bartlett PF (2012) GH Me-

diates Exercise-Dependent Activation of SVZ Neural Precursor

Cells in Aged Mice. PLoS ONE 7(11): e49912. doi:10.1371/

journal.pone.0049912

2. Amanda Sierra*, Juan M. Encinas and Mirjana Maletic-Savatic*

(2004)

3. Joseph Altman1 Science 30 Mar 1962:

4. Kaplan MS, Hinds JW. Sep ,9,1977

5. Kunlin Jin,* Manabu Minami,† Jing Q. Lan,† Xiao Ou Mao,* So-

phie Batteur,* Roger P. Simon,† and David A. Greenberg*(Apr,



Iatrogenic Factors Effecting The Periodontium: Restor-

ative Treatment Procedures, RDP, And FDP

Zaid J. A. Abudaqqa1, Khaled Aldurgham.2, Marina Abu-

ladze3, Nato Chkhaidze4

The University of Georgia, School of Health Sciences 1,2Students, Dentistry Program in English; 3Supervisor,

MD, MHA, PhD; 4MD

Abstract

Iatrogenic factors possess a huge humiliation on all dental

sections. This is the time to put a limit for all this mutila-

tion and evoke all the dental fields with the guidelines as a

prevention for pursuing it. This highlights a professional

plan for the dentist and the patient to interact with a disci-

plinary follow-up. As teeth presuppose preparation to get

rebuilding restorations, and these restorations must be

based on a crucial standard from which fundamental crite-

ria can be created to help anticipate the goals of restorative

treatment. Many iatrogenic factors can be generated during

the teeth preparation for restorative treatment, of which is

that both morphologic and functional derangements in the

occlusion can result from replacing a missing tooth as soon

as possible to maintain arch integrity. These effects might

spread to the muscles of mastication and to the supporting

periodontal tissues. Background: Iatrogenic factors are the

main cause of treatment failure. The aim of this article is

that these undersized factors can result in problematic

symptoms. Method: Research started on other articles tar-

geting the guidelines to prevent iatrogenic factors. Result:

Evoking guidelines will avoid short-term and long-term

distortion to the dental effort after being used. Conclusion:

These guidelines will support the dentist’s job and will pre-

vent the patient from further complications by alarming and

providing full awareness about these complications.

Abbreviations: RDP- Removable Dental Prosthetics, FDP-

Fixed Dental Prosthetics

Key Words: Restorative treatment procedures, fixed Pros-

thodontics, removable dentures, Iatrogenic factors

Effects of Stress on Obesity among Medical Students

Sarina Bakhtiarian


Department of Medicine


Abstract

Obesity is when a person carries excess weight or body fat

that affect on their health. BMI (body mass index) is a one

of the tools for finding an appropriate weight for age, sex

and height. 25< BMI < 29.9 shows excess weight. A BMI

of 30 or over shows obesity. Obesity and overweight in-

crease risk of a number of health conditions, including:

metabolic syndrome such as hypertension, type 2 diabetes,

cardiovascular disease, arthritis and some types of cancer.

There is different reasons for obesity like consuming too

many calories, sedentary life style, lack of sleeping, endo-

crine problems, medication, stress and so on. In this review,

the effects of stress on body weight is explained. Stress

plays a major role in the presence of obesity. Cortisol is

one of the main hormones involves in the biological stress

response. Cortisol, a glucocorticoid hormone (GC), leads to

redistribution of white adipose tissue to the abdominal re-

gion and increases appetite for energy-dense food. Chroni-

cal exposure to high levels of cortisol, like in Cushing’s

syndrome or using high doses of exogenous GC, develops

abdominal obesity, metabolic syndrome, and eventually

cardiovascular diseases .This problem was investigated in a

group which included the medical students who were under

stress and also had obesity (2) .Then excluded any students

with family history of obesity or who has any mental ill-

ness or under any anti-depressant medication . It was a ret-

rospective observational study. A weight gain was ob-

served in relation to stress .based on BMI. Stress in medical

students is common especially in girls. Correlation between

diet and PSI (Pound-force per square inch) showed that

stress induced over eating behavior (1;2).

Key words: Obesity, Stress, Cortisol, Eating

References:

1. Eline S. van der Valk,Mesut Savas, and Elisabeth F. C.

van Rossum. Stress and Obesity: Are There More Sus-

ceptible Individuals?. 2018; 7(2): 193–203.[pub med]

2. Verma Khushboo, Goyal Dr.Shuchi. Stress leading to

overweight/obesity in First M.B; B.S. hosteller girls.

Vol. 4 No. 6 (2012). International Journal of Collabora-

tive Research on Internal Medicine & Public Health



Opioid System and Addiction

Dema Ibrahim Abdulsalam Al-Azzawi1,

Mariam Gogichadze2


Department of Medicine 1Student, Program of Medicine; 2Supervisor, PhD, Doctor

of Biological Sciences, Associative Professor

The endogenous opioid system consists of widespread neu-

rons, consisting of three opioids: Endorphins, Enkephalins,

and Dynorphins, which function as neurotransmitters for

three classes of receptors: mu (μ), delta (δ), and kappa (κ).

Opioids function as pain-relieving system in the body by

producing analgesia, euphoria and sedative effects. Contin-

uous administration of opioids leads to physical depend-

ence followed by addiction. Thus, Opioids result in a col-

lection of negative side effects, such as withdrawal symp-

toms, driving the individual to seek the drug in order to

relieve and elevate those symptoms (Koob, 2008).

Numerous studies have been conducted on mice to con-

clude the various effects the stimulation of the opioid sys-

tems result in their bodied and general psychiatric behavior

(Achterberg, et al., 2018), including studies revolving

around addiction and its related effects of self-stimulation,

self-administration, and place-preference models

(BALSTER, 1991). One experiment revolved around μ re-

ceptors knockout mice (Kieffer, Gavériaux-, 2002), and

others had the mice injected with exogenous opioids to

have a controlled observation of the resulted effects.

(Becker et al., 2002;(Roy, at al., 1998)

Short-term administration of opioids produces euphoria,

sedation, and a feeling of tranquility. Repeated administra-

tion induces tolerance and intense physical dependence.

And an overdose or long-term administration can lead to

severe impairments in health. This is especially evident in

mice that lack μ receptors, because they don’t exhibit the

behavioral effects induced by opioids nor become physical-

ly dependent. The μ receptor is also involved in mediation

or modulation of the rewarding effect of other drugs of

abuse. (Becker et al., 2002) (Roy, Barke, Loh, 1998)

The obtained results have confirmed the previous suspi-

cions regarding the opioid system. Opioids induce major

effects on the psychological state of the human brain, espe-

cially in the case of using of exogenous opioids. As such,

they assert analgesic, sedative and euphoric effects which

will eventually lead to the drugs abuse and addictions.

Keywords: Addiction, Opioid system, Opioid receptors,

Opioids, Dependence, Pain, Analgesia, Alcohol, Drugs.

References:

1. Yam, M., Loh, Y., Tan, C., Khadijah Adam, S., Abdul

Manan, N., &Basir, R. (2018). General Pathways of

Pain Sensation and the Major Neurotransmitters In-

volved in Pain Regulation. International Journal of

Molecular Sciences, 19(8), 2164. doi: 10.3390/

ijms19082164

2. Koob, G. (2008). A Role for Brain Stress Systems in

Addiction. Neuron, 59(1), 11-34. doi: 10.1016/

j.neuron.2008.06.012

3. Camí, J., &Farré, M. (2003). Drug Addiction. New

England Journal Of Medicine, 349(10), 975-986. doi:

10.1056/nejmra023160

4. Achterberg, E., van Swieten, M., Houwing, D., Trezza,

V., & Vanderschuren, L. (2018). Opioid modulation of

social play reward in juvenile rats. Neuropharmacolo-

gy. doi: 10.1016/j.neuropharm.2018.09.007

5. BALSTER, R. (1991). Drug abuse potential evaluation

in animals. Addiction, 86(12), 1549-1558. doi:

10.1111/j.1360-0443.1991.tb01747.x

6. Becker, A., Grecksch, G., Kraus, J., Loh, H., Schroed-

er, H., & Höllt, V. (2002). Rewarding effects of ethanol

and cocaine in µ opioid receptor-deficient mice.

Naunyn-Schmiedeberg's Archives Of Pharmacology,

365(4), 296-302. doi: 10.1007/s00210-002-0533-2

7. Kieffer, B., & Gavériaux-Ruff, C. (2002). Exploring

the opioid system by gene knockout. Progress In Neu-

robiology, 66(5), 285-306. doi: 10.1016/s0301-0082

(02)00008-4

8. Le Merrer, J., Becker, J., Befort, K., & Kieffer, B.

(2009). Reward Processing by the Opioid System in the

Brain. Physiological Reviews, 89(4), 1379-1412. doi:

10.1152/physrev.00005.2009

9. Roy, S., Barke, R., & Loh, H. (1998). MU-opioid re-

ceptor-knockout mice: role of μ-opioid receptor in mor-

phine mediated immune functions. Molecular Brain

Research, 61(1-2), 190-194. doi: 10.1016/s0169-328x

(98)00212-5



Public health surveillance in Epidemiology

Melika Alyari1, Nastran Heshmat2 , Nona Magradze3

University of Georgia, School of Health Sciences 1,2 Students, Dental program in English; Supervisor, MD,

PhD, Associate Professor

Public heath surveillance is core function in epidemiology.

Through the history mankind came across many diseases

that brought unbearable burden on our shoulders that cost

us so many life’s ,due to that we gathered data on each dis-

ease for future preventions , and one of the aspect of these

data gathering is epidemiology. By WHO Public health

surveillance is the continuous, systematic collection, analy-

sis and interpretation of health-related data needed for the

planning, implementation, and evaluation of public health

practice. Such surveillance can:

serve as an early warning system for impending public

health emergencies;

document the impact of an intervention, or track pro-

gress towards specified goals; and

monitor and clarify the epidemiology of health prob-

lems, to allow priorities to be set and to inform public

health policy and strategies.

Public heath surveillance is the ongoing, systematic collec-

tion, analysis, interpretation, and dissemination of health

data to help guide public health decision making and ac-

tion. Surveillance is equivalent to monitoring the “pulse” of

the community.

The purpose of public health surveillance, which is some-

times called “information for action,” is to portray the on-

going patterns of disease occurrence and disease potential

so that investigation, control, and prevention measures can

be applied efficiently and effectively.

Morbidity and mortality reports are common sources of

surveillance data for local and state health departments.

These reports generally are submitted by health-care pro-

viders, infection control practitioners, or laboratories that

are required to notify the health department of any patient

with a reportable disease.

surveillance provides information for action. One of the

first actions that results from a surveillance case report or

report of a cluster is investigation by the public health de-

partment.

Because surveillance can directly measure what is going on

in the population, it is useful both for measuring the need

for interventions and for directly measuring the effects of

interventions. The purpose of surveillance is to empower

decision makers to lead and manage more effectively by

providing timely, useful evidence.

Surveillance information is analyzed by time, place, and

person. Knowledgeable technical personnel should review

data regularly to ensure their validity and to identify infor-

mation of use to top managers. Simple tables and graphs

are most useful for summarizing and presenting data. Time-

ly dissemination of data to those who make policy and im-

plement intervention programs is critical to the usefulness

of surveillance data.

Public health surveillance is an essential tool for ministries

of finance, ministries of health, and donors to effectively

and efficiently allocate resources and manage public health

interventions. To be useful, public health surveillance must

be approached as a scientific enterprise, applying rigorous

methods to address critical concerns in this public health

practice

Key Words: Public health, Public health, surveillance.



Autism

David Alsaid1, Ketevan Nanobashvili2

University of Georgia, School of Health Sciences,

Department of Dentistry, Direction of Pediatric Dentistry 1Student, Dentistry Program; 2Supervisor, MD, PhD, Pro-

fessor

Abstract

Autism, or autism spectrum disorder ASD refers to a broad

range of conditions characterized by challenges with social

skills, repetitive behaviors, speech and nonverbal commu-

nication. According to the Centers for Disease Control, au-

tism affects an estimated 1 in 59 children in the United

States today: 1 in 37 boys, 1 in 151 girls. Types of autism

in children are autistic disorder ASD, Asperger’s Syndrome

AS, Childhood Disintegrative Disorder CDD, Rett’s Syn-

drome RTT, and Pervasive Developmental Disorder Not

Otherwise Specified PDD-NOS. Most common dental

problems in autistic pediatric patients are: Gingival over-

growth 4.8%, Early and late tooth decay 9.5%, Severe, ear-

ly periodontal gum disease 8.5%, The habit of constantly

grinding their teeth, which is also known as bruxism, Tooth

anomalies that are related to the size, shape, and the num-

ber of teeth present 15%, Accelerated, inconsistent, and/or

delayed eruption of one or more teeth 23%. Children with

autism in Yemen have high prevalence of oral soft tissue

lesions, caries, and gingivitis. Therefore, proper oral health

education programs should be initiated and directed toward

this special section of the society. Difficulties facing pedi-

atric dentist dealing with autistic patients is considered to

children, have extreme sensory and oral motor integration

and the dentist can be a very frightful experience, like den-

tal management for autistic patients, clear communication

in understandable words, using simple words to explain the

next move, involving the patient in treatment procedure

through behavior guidance, rewarding the child after each

successful intervention.

Abreviations: CDD - Childhood Disintegrative Disorder,

PDD-NOS - Pervasive Developmental Disorder Not Other-

wise Specified, AS - Asperger’s Syndrome, RTT - Rett’s

Syndrome, ASD - autism spectrum disorder.

Keywords: Autism, Autism in children, Dentist and autistic

child, Autism types, management of autism in

dental clinic.

Introduction

Autism, or autism spectrum disorder ASD, related to a

broad range of conditions characterized by challenges with

social skills, repetitive behaviors, speech and nonverbal

communication. According to the Centers for Disease Con-

trol, autism affects an estimated 1 in 59 children in the

United States today. [1]

There is not one type of autism but there are many types of

this disorder, mostly meted forms are:

აუტიზმი

დავით ალსიდი1, ქეთევან ნანობაშვილი2


მეცნიერებათა სკოლა, სტომატოლოგიის

დეპარტამენტი 1სტუდენტი, სტომატოლოგიის პროგრამა;

2ხელმძღვანელი, მედიცინის აკადემიური

დოქტორი, პროფესორი

რეზიუმე აუტიზმი ან აუტიზმის სპექტრის დარღვევა ASD მოიცავს

ფართო სპექტრის მდგომარეობას, რომლებიც ხასიათდება

შეზღუდული სოციალური უნარებით, განმეორებითი

ქცევებით, სიტყვიერი თუ არავერბალური კომუნიკაციის

დაქვეითებით. დაავადებათა კონტროლის ცენტრების

მონაცემებით, აუტიზმი აჟამად ყოველ 59-ე ბავშვში

ვლინდება, აქედან აშშ-ს მონაცემებით: 1:37 ბიჭებში და

1:151 გოგონებში. ბავშვთა აუტიზმის ტიპები: აუტიზმის

სპექტრის დარღვევა ASD, ასპერგერის სინდრომი AS

ბავშვთა დიზინტეგრაციული დარღვევა CDD, რეტის

სინდრომი RTT და განვითარების გავრცელებული

დარღვევა PDD-NOS. აუტისტურ პედიატრიულ

პაციენტებში ყველაზე გავრცელებული

სტომატოლოგიური პრობლემებია: რღძილის

ჰიპერტროფია 4.8%, ადრეული და გვიან კბილების

დაზიანება 9.5%, მძიმე ფორმის პაროდონტული

დარღვევები 8.5%, კბილების „კრაჭუნის“ მუდმივი ჩვევა,

რომელიც ასევე ცნობილია როგორც ბრუქსიზმი 15%,

აქსელერაციული, შეუსაბამო, ან/და დაგვიანებული

კბილების ამოჭრის დარღვევები 23%. იემენში აუტიზმით

დაავადებულ ბავშვებს აქვთ პირის ღრუს ლორწოვანი

გარსის დაზიანებები, კარიესი და გინგივიტის მაღალი

პრევალენტობა. აქედან გამომდინარე, უნდა მოხდეს

შესაბამისი პირის ღრუს ჯანმრთელობის

გასაუმჯობესებელი საგანმანათლებლო პროგრამების

ინიცირება, რომელიც შემუშავებული იქნება

საზოგადოების განსაკუთრებული ნაწილისათვის.

აუტიზმის მქონე პაციენტებთან პედიატრიულ

სტომატოლოგის მუშაობის სირთულეები

დაკავშირებულია ბავშვის უკიდურესი სენსორული და

მოტორული ინტეგრაციის პრობლემა, რასაც მივყავართ

ისეთ პრობლემებთან, როგორიცაა სტომატოლოგიური

მენეჯმენტი აუტიზმის მქონე პაციენტებისთვის, გასაგები

სიტყვებით კომუნიკაცია, მარტივი სიტყვების

გამოყენებით აიხსნას მომდევნო მანიპულაციები,

პაციენტის ჩართვა მკურნალობის პროცედურაში,

ბავშვის დაჯილდოება ყოველი წარმატებული ჩარევის

შემდეგ.



Asperger syndrome AS, also known as Asperger ' s, is a

developmental disorder which is characterised by signifi-

cant difficulties in social interaction and nonverbal commu-

nication, along with restricted and repetitive patterns of

behavior and interests. [2]. As a milder autism spectrum

disorder (ASD), it differs from other ASDs by relatively

normal verbal communication skills and intelligence. [3]

Asperger syndrome is distinguished by a pattern of symp-

toms rather than a single symptom. It is characterized by

qualitative impairment in social interaction, by stereotyped

and restricted patterns of behavior, activities and interests,

and by no clinically significant delay in cognitive develop-

ment or general delay in language. [4].

Individuals with AS experience difficulties in basic ele-

ments of social interaction, which may include a failure to

develop friendships or to seek shared enjoyments or

achievements with others, a lack of social or emotional rec-

iprocity and impaired nonverbal behaviors in areas such as

eye contact, facial expression, posture, and gesture. [5]

Childhood disintegrative disorder CDD, also known as

Heller's syndrome and disintegrative psychosis, is a rare

condition characterized by late onset of developmental de-

lays—or severe and sudden reversals—in language, social

function, and motor skills. Researchers have not been suc-

cessful in finding a cause for the disorder. CDD has some

similarity to autism, and is sometimes considered a low-

functioning form of it. [6, 7].

In the book, thinking in Pictures, Temple Grandin argues

that compared to Asperger syndrome, CDD is characterized

with more severe sensory processing disorder but less se-

vere cognitive problems. The authors also argue, that com-

pared to most individuals suffering from autism, persons

with CDD have more severe speech pathology and they

usually do not respond well to stimulants.

Rett syndrome (RTT) is a genetic brain disorder due to

a genetic mutation of the MECP2 gene. [8] This gene oc-

curs on the X chromosome [9], that typically becomes ap-

parent after 6 to 18 months of age in females Symptoms

include problems with language, coordination, and repeti-

tive movements. Often there is slower growth, problems

walking, and a smaller head size. Complications can in-

clude seizures, scoliosis, and sleeping problems [8].

Dental behavior management: Children with ASD ex-

hibit more dental behavior Management problems

(uncooperative behaviors) compared to typically develop-

ing children, with research indicating that approximately 50

-72% of children with ASD exhibit uncooperative behavior

during dental treatment. Uncooperative and aggressive be-

havior during dental treatment have the potential to impede,

change, access to care for children with ASD [10].

Gingivo-periodontal pathology is more prevalent in pa-

tients with ASD compared to healthy control groups. These

differences are explained by the poorer levels of oral hy-

giene seen in ASD patients. They could also be caused by

lack of the necessary manual dexterity of autistic children,

which may have resulted in inadequate tooth brushing. Fur-

thermore, poor dental awareness, a lack of dental education

and deficiency in receiving oral hygiene instructions from

dental staff seem to be contributing factors for periodontal

diseases. Another possible explanation for the presence of

generalized gingivitis might be the side effects of medica-

tions which were used to control the manifestations of au-

tism, such as psychoactive drugs or anticonvulsants, with

the most common drug classes being antidepressants, stim-

ulants, and antipsychotics [11].

Harmful oral habits are common, which consist of bruxism,

tongue thrusting, picking at the gingiva and lip biting.

Bruxism or forceful grinding of teeth is one of the sleep

problems which are commonly observed in children with

autism. Dentist can recommend a mouth guard to stop this

self-injurious behaviour. The rate of dental injuries is high-

er among autistic children. The most common dental injury

was enamel fracture and the most frequently injured teeth

were the permanent maxillary central incisors Tooth erup-

tion may be delayed due to phenytoin induced gingival hy-

perplasia (phenytoin is commonly prescribed for people

with autism) [12, 13, 14].

Several basic behaviour guidance methods have been rec-

ommended to accommodate dental therapy of autistic pa-

tients, including the presence of parents, the use of tell-

show-do technique, short, clear commands, and differential

verbal reinforcement. Autistic children may respond better

to certain management techniques, such as positive rein-

forcement.

Appointment Structure: Duration of the dental visit,

and sensory sensitization should be kept to a minimum.

Because of the limited attention span of ASD patients

short, well-organized appointments should be planned and

the waiting time should not exceed 10-15 minutes, to avoid

upsets [15].

Dental Environment: Environmental factors in deter -

mining the comfort level of children with ASD during

stress full medical events are very important. Anyone par-

ticipating in the procedure should minimize movements,

because an autistic child can be easily distracted [16].

Visual Instruction Stimulation of aversive behavior may

contribute in establishing favorable conditions for the autis-

tic child to cooperate at the dental practice. A study that

showed a structured method and technique of tooth brush-

ing was made by Bäckman and Pilebro. Pictures were

placed in the bathroom or wherever tooth brushing was

performed. 14 children with autism, aged between 5 and 13

years, were involved. After 12 months, the amount of visi-

ble plaque was reduced. After 18 months, most of the par-

ents found maintaining good oral hygiene easier than they

had found it before the study and concluded that visual

pedagogy was a useful tool for helping people with autism

in improving their oral hygiene. A gentle introduction to

tooth brushing using alternatives, such as a washcloth,

toothbrushes of different texture and de sign or an electric



toothbrush may enhance the acceptance of toothbrush by

the child with ASD. As a final point, child’s self-

protectiveness may be eliminated by intensive behavior

programming, instructed by parents familiar with reinforce-

ment-based teaching [17, 18, 19].

Pharmacological Behavior Management Techniques:

The presence of adverse effects on the oral cavity from

medicines have also been described, particularly hypo-

salivation (paroxetine, fluoxetine, imipramine), oral ulcers

(carbamazepine), delayed scarring (Valproic acid) or gingi-

val enlargement (phenytoin).The drugs were administered

in different dosages and regimens, as a sole agent or in var-

ious combinations. In some patients, several different regi-

mens and combinations were attempted in order to be suc-

cessful. A lengthier administration and higher concentra-

tions of nitrous oxide than usual were required to achieve

the desired level of Sedation in patients with ASD. Giving

treatment in the operating room by using general anesthesia

was considered only if all other approaches had failed [20].

References:

1. https://www.autismspeaks.org/

2. "Autism Spectrum Disorder". National Institute of

Mental Health. September 2015. Archived from the

original on 12 March 2016. Retrieved 12 March 2016.

3. "F84.5 Asperger syndrome". World Health Organiza-

tion. 2015. Archived from the original on 2 November

2015.

4. American Psychiatric Association (2000). "Diagnostic

criteria for 299.80 Asperger's Disorder (AD)". Diag-

nostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th,

text revision (DSM-IV-TR) ed.).

5. McPartland J, Klin A (October 2006). "Asperger's syn-

drome". Adolescent Medicine Clinics. 17 (3): 771–88,

abstract xiii. doi:10.1016/j.admecli.2006.06.010

(inactive 25 October 2018). PMID 17030291

6. McPartland J, Volkmar FR (2012). Autism and related

disorders. Handb Clin Neurol. Handbook of Clinical

Neurology. 106. pp. 407–18.

7. Venkat A, Jauch E, Russell WS, Crist CR, Farrell R

(August 2012). "Care of the patient with an autism by

the general physician". Postgrad Med J. 88 (1042): 472

–81.

8. "Rett Syndrome Fact Sheet". National Institute of Neu-

rological Disorders and Stroke https://

www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-

Education/Fact-Sheets/Rett-Syndrome-Fact-Sheet

9. Totsika V, Hastings RP, Emerson E, Lancaster GA,

Berridge DM. A population-based investigation of be-

havioral and emotional problems and maternal mental

health: associations with autism spec trum disorder and

intellectual disability. J Child Psychol Psychiatry,

2011; 52:91-99.

10. Dao LP, Zwetchkenbaum S, Inglehart MR. General

dentists and special needs patients: does dental educa-

tion matter? J Dent Educ, 2005; 69:1107-1115.

11. Udhya J, Varadharaja MM, Parthiban J, Srinivasan I.

Autism Disorder (AD): An Updated Review for Paedi-

atric Dentists. J Clin Diagn Res, 2014; 8(2):275-279

12. Altun. Dental Injuries in Autistic Patients. Pediatr

Dent, 2010; 32(4):343-346.

13. Alaluusua S, Malmivirta R. Early plaque accumulation

– a sign for caries risk in young children. Community

Dentistry and Oral Epidemiology, 1994; 22:273-276.

14. Kamen S, Skier I. Dental management of the autistic

child. Spec Care Dentist, 1985; 5: 20-23.

15. Hernandez, Ikkanda Z. Applied behavior analysis:

management of children with autism spectrum Disor-

ders in dental environments. JADA, 2011; 142(3):281-

287.

16. Lovaas OI. Behavioral treatment and normal educa-

tional and intellectual functioning in young autistic

children. J Consult Clin Psychol, 1987; 55:3-9.

17. Bäckman B, Pilebro C. Visual pedagogy in dentistry

for children with autism ASDC J Dent Child, 1999; 66

(5):325 331.

18. Pilebro C, Bäckman B. Teaching oral hygiene to chil-

dren with autism. Int J Paediatr Dent, 2005; 15:1-9.

19. Di Pietro NC, Whiteley L, Mizgalewicz A, Illes

J.Treatments for neurodevelopmental disorders: evi-

dence, advocacy, and the Internet. J Autism Dev Dis-

ord, 2013; 43:122-133.

20. Lowe O, Iedrychowski JR. A sedation technique for

autistic patients who require dental treatment. Spec

Care Dentist, 1987; 7(41):267-270

https://www.autismspeaks.org/

https://www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Fact-Sheets/Rett-Syndrome-Fact-Sheet





Benex extraction kit

Makan Zaker1 Maia Jikia 2

The University of Georgia, School of Health Sciences 1Student, Dental program in English; 2Supervisor, MD,

PhD, Professor

Summary:

Due to the history of dentistry dentists came a cross so

many ups and downs regard the methods of approach for

dental treatment. With evolving of technology dentists are

trying to solve these problems step by step. For extracting a

teeth ,either its fractured or not ,or impacted or not impact-

ed ,dentists are used many different methods such as closed

and open (surgical) extraction , many armamentarium used

for these procedures to have the best outcome and re-

sult .There are some complications ,that make extraction

hard , in some cases even post-operation problems may

occur .Benex system (extraction kit )new method of tooth

extraction with less error and less future complications ,it is

way easier than common methods of extraction and more

efficient surgically , medically and physically due to its

minimal invasive extraction technique.

Key word: Benex extraction kit, Tooth extraction, minimal-

ly invasive procedures.

Introduction:

There are many indications for tooth to be extracted, it can

be trauma, fracture, excessive tooth wear, infection periap-

ical tissue, caries etc. Dentists have to asses all available

options and procedures to find right approach for this com-

plication. Generally, dentists must avoid extraction as much

as they can because natural structure of the teeth and it

place in the oral cavity is flawless, so no restorative method

and implantation can be as good as the natural teeth but at

some point the problem is too deep and the extraction is the

only solution for doctor. This process needs careful plan-

ning and follow up. Dentists use many material and instru-

ments for the extraction: 1. Scalpel: dentists use this to cut

through tissues, composed of handle and disposable sterile

sharp blade.2. Periosteal elevators: can be single or double-

ended. It can be used to reflect soft tissue. Most commonly

used when teeth are to be extracted and the soft tissue at-

tachment around the tooth must be released. This instru-

ment is relatively small and delicate and can be used to

loosen the soft tissue via gingival sulcus.3. Tissue forceps:

delicate forceps with small teeth which can be used to gen-

tly hold tissue and thereby stabilize it. 4.chisel and mallet:

for removing the bone and section them, but now days den-

tists use electrical cutting rotary material for better and fast-

er results .5. Needle holder and suturing material: dentists

use needle holder to hold needle for suturing the open

wound (suture material can be resorbing able and non-

resorb able material, Polly filament & monofilament)6.

Suction: (injector) for suction of blood and saliva out of the

oral cavity during procedures.7. Dental elevators: used to

luxate teeth from surrounding bone to make the tooth mo-

bile from the ligaments that hold the tooth into the socket

for the purpose of minimize breaking of the teeth and root,

facilitates removal of broken tooth & expand alveolar bone.

These instruments are crucial and important for tooth ex-

traction.

Dental forceps are the main instrument for removing the

tooth out of the socket and alveolar bone. By surgical for-

ceps dentist have to apply 5 major motions according of

tooth topography and anatomy: motion 1: apical force, mo-

tion 2: buccal force, motion 3: lingual force, motion 4: Ro-

tational force, motion 5: traction force. Dentists use mix-

ture of this motions to have a tooth extraction without any

complication. For example, Maxillary buccal bone is thin-

ner and palatal bone is thicker, that’s why maxillary teeth

are removed by stronger buccal forces and less palatal forc-

es.

Methods of extraction:

Generally, extraction can be divided on closed and open

extraction. Due to the anatomy and topography of the tooth

we can decide which method should be used: closed or

open extraction.

Closed (simple) extraction basic method of extraction with-

out any flaps or removing any bones. It is the most fre-

quently used technique and is given primary consideration

for almost every extraction. Five major step are used for

closed extraction: step 1: Loosening of soft tissue attach-

ment from the tooth, step 2: Luxation of tile tooth with a

dental elevator, step 3: Adaptation of the forceps to the

tooth, step 4: Luxation-of the tooth with the forceps, step 5:

Removal of tooth from the socket. Open extraction is used

when there is more complication about the state of the

teeth: root fracture, severe trauma and etc.

Whatever technique is chosen, the three fundamental re-

quirements for a good extraction remain the same:’ (1) ade-

quate access and visualization of the field of surgery, (2) an

unimpeded pathway for the removal of the tooth, and (3)

Used of controlled force to luxate and remove the tooth.

For the tooth to be removed from the bony socket, it is nec-

essary to expand the alveolar bony walls to allow the tooth

root an unimpeded pathway, and it is necessary to tear the

periodontal ligament Fibers that hold the tooth in the bony

socket. The use of elevators and forceps as levers and

wedges with steadily increasing force can accomplish these

two objectives.

These steps are crucial for the extraction and should be

done with upmost concentration for a perfect extraction.

After all these steps its need to close the wound and clean

the area around to prevent infection and have better healing

process. Preparing for Wound Closure: 1. Use bone file to

smooth sharp edges of bone 2. Remove all particulate bone

chips and debris from the wound 3. Irrigate thoroughly un-

der the soft tissue flap, inspect 4. Check for adequate he-

mostasis 5. If the flap was well designed and not trauma-

tized during the extractions, it will fit in its original posi-

tion.



Benex extraction kit

It discussed the common methods for extraction closed and

open. These methods are accurate and efficient and all

these years have proven themselves that they are to be

trusted and had many good results due these ages of dentis-

try but there is always a place for progress in any studies.

Advancement of technology can be a good thing for future,

it makes our life and our profession easier and smoother.

By introducing Benex to the world dentists can break

through many factors. Common methods of surgery, ex-

traction will take so much time and instrumentation, for

choosing material like forceps and elevators specific for

each teeth, what motion dentists have to use or having so

much stress to not fracturing the root or the teeth itself in to

the socket, due to the post operation complications, wound

healing planning and therapy. Benex system will minimize

these complications to a desirable state. This method can be

a next step to the new era of dentistry, Specially in surgery

field due to its tissue conserving extraction method. This

system designed by a Swiss doctor named Benno Syfrig

past these years .in the modern age of dentistry, implanta-

tion after extraction is very common and important, due to

that reserving soft tissues and bone structure play a very

important role for a successful implantation after any ex-

traction. Benex system guarantees a gentle and simple ex-

traction with minimum complication and structural prob-

lems due to its longitudinal extraction. In all extraction

done, preservation of alveolar ridge is crucial factor to the

whole operation (takes 3-4 month after extraction to see the

full result). Studies on patient with Benex either private

practice or academic showed significant result on the ridge,

better healing without any post-operation complications.

This extraction kit consists of different parts that each have

individual responsibilities that they combine with each oth-

er and create this system. Basically this system consists of

5 major part and some minors (optional):1. Diamond coat-

ed drills (for screws), 2. Screw, 3. Pull rope, 4. Support

disc, 5. Benex extractor

Diamond coated drill: Its first step for the extraction to

drill in to the tooth cavity for placing the screws in the cav-

ity.

Screw: These screws will have placed in the cavity to pull

the tooth out of the cavity. Their shape designed for the

purpose of pulling out, there is gap in the upper part of the

screw that has an adequate gap to get hooked with the spe-

cial hook that appears on the pull rope.

Pull rope: It is a wire that placed in the extractor from one

side it gets locked in the extractor kit and the other side into

the screws for the extraction.

Support disc: Its head part of the extractor that get placed

on the occlusal part of the teeth on oral cavity for better

pull core.

Benex extractor: The main part of the system that pulls the

tooth outta socket with vertical movement using newton’s

law of motion.

Physics: This system like so many natural and mechanical

factors of life, relates to newton’s three law of motion:1.

Every object in a state of uniform motion will remain in

that state of motion unless an external force acts on it.,2.

Force equals mass times acceleration [f(t)=m a(t)],3. For

every action there is an equal and oppo-

site reaction. Due to these laws of phys-

ics our system operates to extract the

teeth vertically out of the socket.

Mass: Mass is an intrinsic property of matter. From New-

ton's second law, f(t)=m a(t), we have that the amount of

force required to accelerate an object, by a given amount, is

proportional to its mass. Thus, the mass of an object quanti-

fies its inertia--its resistance to a change in velocity.

We can measure the mass of an object by measuring the

gravitational force between it and another known mass, as

described in the next section. This is a special case of

measuring its acceleration in response to a known force.

Whatever the force (f), the mass (m) is given by (f) divided

by the resulting acceleration (a), again by Newton's second

law f=ma.

Gravitational Force: We are all familiar with the force of

gravity. It is a fundamental observed property of our uni-

verse that any two masses m1 and m2 experience an attract-

ing force $ f$ given by the formula

Where r(t) is the distance between the centroids of the

masses m1 and m2 at time t, and G is the gravitation con-

stant..

Benex system uses these equations and rules in physical

aspect to make the system works.

It uses gravitational pull with adequate force to pull the

mass (the teeth in this system) out of its place.

the teeth & such, we follow these steps:1. Dentists make

anesthesia to make sure patient feels no pain through the

operation, successful anesthesia is a crucial factor for every

operation.2. Dentists use periodontal probes to cut the peri-

odontal fibers from the teeth structure 3.use of elevators

(slim / twisters) to luxate the teeth in the socket about 30

second without using transversal movement in case multi-

rooted teeth, in these case roots will divided and extracted

separately 4. With the diamond coated drill, we drill in to

the tooth cavity .axially into the root fragment

(approximately 7mm into the hard tissue, more drilling will

not be necessary). Movement of drill should be inward and

outward in vertical matter.5.



After drilling, Dentists apply the screws into the drilling

holes, drive the screw into the holes with screw driver

guide. Make sure that screws are intact in the cavity with

adequate support (not be loose) because we need a strong

pull so screws should be in perfect position.6. The shape of

the screws designed with a gap that it get hooked in with

pull rope. So we intact the pull rope in to the screws.7. This

the part that Dentists use Benex extractor, to pull the tooth

out of the socket. Extractor is positioned on the adjacent

crown, and the pull rope is already hooked in from one side

and in other side the rope is placed in to the extractor

(extaction slide). Dentists should make sure that the rope is

not hang out, and then we start to rotate the hand screw

(part of the extractor which with rotating motion will pull

the rope).8. With the hand screw motion, we drive out the

tooth out of the socket which that already luxate and perio-

dontal fibers were loosen. 9. So at final step we drive the

full tooth out of the socket with the extractor fully. When

all these steps are done, we suture the extraction site and

clean the wound.

Benex system can be used for so many purposes. Especial-

ly when the head of the teeth (crown) are gone and Its hard

to extract teeth without breaking and damaging the struc-

ture and soft tissues around the teeth. It can also be used for

extrusion and intrusion with simple drilling we can bring

the tooth in its natural location and follow up with post and

core method for the restorative measurement.

Trans alveolar extractions: This method of extraction com-

prises the dissection of tooth or root from its bony attach-

ment. It often called the open or surgical method. With

Benex system we can extract them with simple drilling and

without flaps and damaging area.

Discussion:

I compare the all the methods, open & closed extraction

(trans alveolar) I talked about the procedures and armamen-

tarium, choosing right approach and methods. if u read the

pervious parts you realize with a simple comparison, you’ll

understand that there is significant difference between time,

material & complication in these methods with each other.

Benex will eliminate so many of our routine problems in

extraction and bring a perfect satisfaction to the patient due

to its simple nature but common methods of extraction’s

can cause damages to our oral cavity, may cause root frac-

ture, excessive removal of the bones and sometimes post-

operation problems.

Conclusion:

We try to have the best outcome for extraction, so we use

our methods wisely considering the tooth status, we can

either use open or closed extraction due to the severity of

the tooth condition. these old methods have their own steps

that take a long path to achieve, but with Benex we can

make the procedure simpler and without any time consum-

ing methods and also reducing structural damage to the

tooth cavity.

References:

1. Hupp, James R., Contemporary Oral and Maxillofacial

Surgery, Pg.65., 2014, Sixth Edition.

2. Stephen Rosenstiel & Martin Land, Authors: Junhei

Fujimoto Contemporary Fixed Prosthodontics, chapter

13., 4th Edition, Editors:



Expressive Aspects of Restorative Dentistry

Edgar Yengonyan1, Maia Jikia2

The University of Georgia, School of Health Sciences 1Student of Dental program in English; 2Supervisor, MD,

PhD, Professor2.

Abstract

The subject that will be reviewed is carrying a type of revo-

lutionary character in operative, prosthetic and aesthetic

dentistry in general, and its represents the field of restora-

tive dentistry. As in all disciplines of dental medicine, evo-

lution of this direction has already started from the day of

its development, and as a rule in any type of evolutionary

processes, there were certain key points during this path. In

our case it’s the stage, which took place in history about a

century ago. That was a period, during which were actively

existences of such problems as: provision of ideal aesthet-

ics, matching of opacity & translucency, provision of good

biologic response compatible with soft tissues in subgingi-

val margins, and not less important issue, alterations by

corrosion.

Key Words: Indirect restorations. Direct restorations. All

ceramic crowns. Shade selection. Aesthetic dentistry. Digi-

tal dentistry.

Introduction

This article presents consideration and research of several

modern aspects of restorative dentistry, including present

restorative techniques and materials, diagnostic tools and

its influence on today’s restorative practice. Since the clini-

cal practice requires consideration of time management,

providence of patient’s comfort, complex treatment plan-

ning and insurance of final result, modern techniques and

tools are acting as a ‘’right hand’’ for the operator, being

representative of aesthetic, prosthetic or operative field of

dental medicine.

Purpose of Article

Making the explanation easier of implementation of above

mentioned points for young/experienced practitioners; Im-

portance of complementary research methods; Avoidance

from incorrect or unnecessary planning or treatment inter-

ventions; Refreshed knowledge as a logical way of evolu-

tion.

Preface

The use of ceramics in dentistry dates as far back as 1889

when Charles H. Land patented the all-porcelain “jacket”

crown. This new type of ceramic crown was introduced in

1900s. The procedure consisted of rebuilding the missing

tooth with porcelain covering, or “jacket” as Land called it.

The restoration was extensively used after improvements

were made by E.B. Spaulding and publicized by W.A. Ca-

pon. While not known for its strength due to internal micro

cracking, the porcelain “jacket” crown (PJC) was used ex-

tensively until the 1950s. To reduce the risk of internal mi-

cro cracking during the cooling phase of fabrication, the

porcelain-fused-to-metal (PFM) crown was developed in

the late 1950s by Abraham Weinstein. The bond between

the metal and porcelain prevented stress cracks from form-

ing. Lost-wax fabricated metal copings also addressed the

problem of the marginal fit experienced with traditionally

constructed porcelain jacket crowns. While PFM crowns

have a decrease in porcelain failures, the addition of a met-

al block-out opaque layer diminished the esthetics of these

restorations. A resurgence of an all-ceramic restoration

came in 1965 with the addition of industrial aluminous

porcelain (more than 50%) to feldspathic porcelain manu-

facturing. W. McLean and T.H. Hughes developed this new

version of the porcelain jacket crown that had an inner core

of aluminous porcelain containing 40% to 50% alumina

crystals. Although it had twice the strength of the tradition-

al PJC, it still could be used in the anterior region only (due

to its lower strength). Its higher opacity was also major

drawback. However after that period the construction has

undergone for numerous changes and modifications, but

until today it continues to act as an integral weapon of

modern prosthetic dentist.

All ceramic crown today is a - lucid press able porcelain,

zirconia or lithium disilicate construction which may vary

in implemented materials, technique and price, but ensures

all aspect of aesthetic requirements, and longevity in oral

cavity of the patient. As the rest of existing prosthetic mate-

rials, they have its own indications, which may be in face of.

Indications of All-Ceramic Crown

Implant Abutment

One of the best representatives is Straumann® CARES®

Abutment, which is highly-designed, flexible and relatively

time saving construction due to digital technologies of

CAD/CAM. Now, it’s available in both screw-retained and

cement-retained restorations.

Inlay retained FDPs

Inlay-retained FDPs may especially be indicated when ad-

jacent teeth have been previously restored and when im-

plant placement is not possible or not indicated. In such

cases, both metal–ceramic and fiber-reinforced composite

FDPs have certain disadvantages, which makes inlay re-

tained FDPs as the best solution.

Maryland bridges

A Maryland bonded bridge is a minimally invasive alterna-

tive to a traditional dental bridge, as it does not require ex-

tensive modification to neighboring healthy teeth. (Single

Crown, Splinted Crown, 3/4/5/6-Unit Bridges, Cantilever

Bridges, Primary Telescopes).

https://www.docshop.com/education/dental/general-dentistry/bridges/summary



Types of All Ceramic Products

Leucite Reinforced Press Able Porcelain Crowns

Originally introduced 15 years ago, IPS Empress press able

crowns have a flexural strength of 160MPa and have prov-

en to be durable and to provide excellent aesthetics. It’s a

highly-esthetic single tooth restoration, and in addition to

the excellent strength values, the leucite glass-ceramic in-

gots are distinguished for their exceptional esthetics. The

homogeneous material scatters light naturally and provides

a balanced chameleon effect.

Lithium Disilicate Porcelain Crowns

Made from biocompatible lithium disilicate ceramic glass

ingots, IPS e.max crowns are resilient to fracturing with a

flexural strength of 400MPa, which is three times stronger

than Empress. Crowns can be pressed or milled to offer

good fit and function. With e.max, it is possible to create

full-contour restorations, or to layer enamel porcelain us-

ing IPS e.max Ceram, a comprehensive layering ceramic

capable of achieving highly aesthetic results.

Solid or Monolithic Zirconia

Solid or monolithic full-contour zirconia crowns are ideal

for posterior restorations and are extremely strong with a

flexural strength of 1200MPa. CAD/CAM-fabricated

crowns offer a very precise marginal fit and are virtually

unbreakable. The early monolithic zirconia crowns were

often too high in value, but progressively the shades have

improved considerably and can now closely match adjacent

dentition. Effect shades can help to characterize the occlu-

sal surface of the crown, and the very latest monolithic zir-

conia crowns offer natural translucency and opalescence.

High Translucent Zirconia

High translucent zirconia is particularly suitable for anteri-

or crowns but can also be used for posterior crowns. It of-

fers lifelike translucency and has a flexural strength be-

tween 590 and 720 MPA. High-translucent zirconia can be

used in monolithic restorations or it may be layered. Its

translucency is due to the way the material is processed,

minimizing the effects of impurities and structural defects,

which could otherwise affect its ability to allow light

through.

However, regardless of that updated features, indirect resto-

rations offered by prosthetic dentists had always its undeni-

able place, but the topic that we are going to discuss next,

is still suffering from inappropriate approach.

Direct Restorations

It should be underlined, not to confuse it with a filling of

the tooth, since the field of direct restorations nowadays

has its own exceptional concept, and is acting way more

than traditional construction of the shape. To be more pre-

cise, we are talking about definite imitation of optical pa-

rameters for anterior, and well-defined occlusal references

for posterior teeth, including primary, secondary and even

tertiary anatomy of the surface. All of these outcomes are

possible to achieve due to developed sequential or stratifi-

cation techniques, and to implement them properly, we

need a suitable weapon in our storage:

Required tools for effective direct restoration

Set of Composite Resin.

Except the filler particle size and mechanical properties of

your composite, attention is paid on the shades of the mate-

rial. During extended amount of time, the choice was lim-

ited to a maximum 3-4 shades, with outcome of monochro-

matic or acceptable results, while to achieve for a true color

of the natural tooth, modern market is offering from 10-25

different shades, including body shades, enamel mass and a

separate bleaching scale.

Composite Heater

Is a machine for gentle heating of the syringe, prior to pro-

cedure, which makes it easy to adapt the layers and reduces

the risk of incorporating air bubbles in the material.

Modeling Resin

It is a flow able agent, which was designed to avoid from

sticking of composite with your instrument, and to provide

wetting and sculpting properties.

Stains

Are important not only posterior restorations (pits and fis-

sures), but also for anterior, to recreate the opacity and

translucency of the tooth.

Handtools

Are one of the most important parts, since majority of tradi-

tional instruments are too thick, blunt, or too regular, while

the use of thin and modified working tips will allow not

only accurate condensation, but also will help to maintain

thickness of your layers up to 0.5 mm.

Silicone Index

It is a reference key, taken from natural teeth before prepa-

ration, or from the wax-up of the cast. It allows recreating

correct midline, proximal walls and palatal anatomy during

your anterior restorations. The topic, following this chapter

is related with both direct and indirect restorations.

Shade Selection

Large numbers of doctors are losing their interest to this

question after several years of restorative practice, and

that’s the crucial moment, which is leading to insufficient

color matching of the restoration. It’s already not a secret

that traditional scale of VITA shade cannot ensure needed

color of the restoration, since the same code of various

manufacturers, differs from each other by saturation or val-

ue. Some of them may offer an electronic matching device,

but since we usually combine different brands, shade selec-

tion remains an individual task. However, there are several

solutions that we can perform, and in case of direct restora-

tion, it is:

https://blog.ddslab.com/benefits-of-custom-milled-abutments

https://blog.ddslab.com/everything-you-need-to-know-about-ips-emax

https://www.ddslab.com/crowns-and-bridges/all-ceramics/zirconia-solid/

https://blog.ddslab.com/high-translucent-zirconia



Individual Shade Pattern

Is a method, by which you can create not only individual

shades, but also combine your favorite materials in one

unit, and use it for the rest of your restorations. Some man-

ufacturers include necessary tools for shade patterns, in

other case it’s possible to purchase from commercial com-

panies, or make them by yourself.

Non-Adhesive Pattern

Quite simple, but effective technique, determined by place-

ment of several composite portions on the tooth surface,

followed by non-adhesive polymerization.

Cross-Polarization

Is implemented during dental photography, by a polar filter

that makes it easy to eliminate unwanted reflections on the

teeth, caused by the flash or artificial light. These specular

highlights can obscure details in the teeth and cause prob-

lems when communicating with the lab.

Tailpiece

Performance of multidisciplinary approach for even simple

cases, together with renewed techniques, digital workflow

and continuing education, will establish your clinical disci-

pline for cases that you never had before, and will add a bit

shine, behind the white lab coat.

References

1. J. Manauta, A. Salat “Layers : An Atlas of Composite

Resin Stratification”2012,ISBN,Chapter: Individual

Shade Pattern

2. Gregg Helvey, DDS. [A History of Dental Ceramics]

Received 2010 May ; Compendium, Volume 31, Issue

4 https://www.aegisdentalnetwork.com/cced/2010/05/a

-history-of-dental-ceramics 3. Flavia Pardo Salata NAHSAN,1 Rafael Francisco Lia

MONDELLI,2 Eduardo Batista FRANCO,3 Fabiana

Scarparo NAUFEL,4 Julio Katuhide UEDA,5 Vera

Lucia SCHMITT,5 and Wagner BASEGGIO6 [Clinical

strategies for esthetic excellence in anterior tooth resto-

rations: understanding color and composite resin selec-

tion] Received 2010 Mar 23; Revised 2010 Apr 30;

Accepted 2010 Oct 26. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/

pmc/articles/PMC3894755/ 4. Stacey Simmons, DDS. [Cross-polarized reflective

light dental photography: The silver bullet of tooth

shade selection] Feb 28th, 2017 https://

www.dentistryiq.com/clinical/article/16365677/

crosspolarized-reflective-light-dental-photography-the-

silver-bullet-of-tooth-shade-selection

https://www.aegisdentalnetwork.com/cced/2010/05/a-history-of-dental-ceramics

https://www.aegisdentalnetwork.com/cced/2010/05/a-history-of-dental-ceramics



http://newsletters.pennnet.com/dentalenl/415111283.html



Use Of HAM In Surgical Treatment Of TMJ

Zaid J. A. Abudaqqa, Khaled Aldurgham1, Maia Jikia2

The University of Georgia, School of Health Sciences 1Student, Dental program in English; 2Supervisor, MD,

PhD, Professor

Summary

Surgery to correct disorders of the TMJ has been performed

and documented since the mid-nineteenth century. Facts

shows that reversible non-surgical treatment can improve

the situation of patients with internal pathological condi-

tions of the joint, but still some patients require surgical

intervention. We have several techniques to treat TMJ de-

rangements of which is TMJ arthroplasty with the interpo-

sition of autograft (e.g. dermis, temporal fascia, or carti-

lage). Recently, with the inception of the 21st century,

HAM is observed to be a promising material used in treat-

ment of different surgical fields. The HAM is the inner lay-

er of the placenta which surrounds the baby during preg-

nancy. The HAM has been shown to have anti-fibrotic, anti

-inflammatory, anti-angiogenic and anti-microbial proper-

ties. Also, it is considered encouraging because of its trans-

plant structure and the ability to provide an excellent sub-

strate for growth, migration, and adhesion of cells. This

project was triggered by a study to demonstrate whether the

HAM could prevent TMJ reankylosis in randomized rabbit

models (2010). Case Report: A severe TMJ degeneration

was diagnosed with a 48-years old woman and surgical

treatment was necessary. Cryopreserved HAM patch was

applicated within the joint space as a disc-replacing film.

The patient reported an overall improvement in chewing as

well as the absence of pain. The aim of this article is to be

regarded as initial spadework and should motivate other

institutions to intensify their clinical research in this field.

As to prevent recurrence of TMDs.

Abbreviations: TMJ- Temporomandibular Joint, HAM-

Human Amniotic Membrane, TMDs- Temporomandibular

Disorders, MRI- Magnetic Resonance Imaging.

Key Words: TMJ, HAM, TMJ derangements, TMJ ar-

throplasty, Cryopreserved HAM, TMDs.

Introduction

Patients frequently consult a dentist because of pain or dys-

function in the temporomandibular region. the most com-

mon causes of TMDs are muscular disorders, which are

commonly referred to as myofascial pain and dysfunction.

These muscular disorders are generally managed with a

variety of reversible nonsurgical treatment methods.

Other causes of temporomandibular pain or dysfunction

originate primarily within the TMJ. These causes include

internal derangement, osteoarthritis, rheumatoid arthritis,

chronic recurrent dislocation, ankylosis, neoplasia, and in-

fection. Although most of these disorders respond to non-

surgical therapy, some patients may eventually require sur-

gical treatment. If a successful result is to be achieved,

management of these patients requires a coordinated plan

that includes the general dentist, the oral-maxillofacial sur-

geon, and other health care providers. [ [ -1

One of most disorders that require surgical intervention is

usually either TMJ ankylosis or anterior disk derangement.

These two are best to be treated by arthroplasty which re-

fers to a group of TMJ surgical procedures approached with

an incision directly into the joint itself.

It’s a minimally invasive technique and is indicated for

those patients with progressively debilitating internal de-

rangement refractory. Gap arthroplasty and interpositional

arthroplasty are the most regularly used therapeutic options

to treat TMJ ankylosis. The real complication of the two

intervention is the recurrence of ankylosis. Until this point,

no surgical or nonsurgical method can ensure nonrecur-

rence; in this manner, the effective treatment of HAM will

post a clinical challenge based on the unacceptable out-

comes experienced with the current treatment choices.[2]

Furthermore, discectomy, the closest surgical treatment to

arthroplasty, is the removal of disk due to having a severely

damaged disk. It was one of the earliest surgical procedures

described for treatment of severe TMJ internal derange-

ments. After new technologies, the discectomy procedure

can be performed through arthroscopic techniques to mini-

mize scar tissue formation and preserve lubrication provid-

ed by the synovium. Although this technique has been

widely used, a wide variation seems to exist in clinical re-

sults; some joints showing minimal anatomic changes, sig-

nificant clinical improvement, and demonstrating severe

degenerative changes with continued symptoms of pain and

dysfunction.[3]

Therefore, HAM gives the best prognosis and results in

such surgical treatments with many variations. It reduces

inflammation, provide a matrix highly rich in protein, and

thereby facilitate migration of cells at the area of defect.

Common applications of HAM include chemical or thermal

burns, correction of corneal epithelial defects, neurotrophic

corneal ulcers, leaking blebs after glaucoma surgery, recon-

struction of conjunctival and ocular surfaces, ocular cicatri-

cial pemphigoid or Stevens-Johnson syndrome, and bullous

keratopathy.

Overview

The objective of this review is to clearly show the effec-

tiveness of HAM as an interpositional material in the tem-

poromandibular space. This all is proved by 3 case reports

that escalates the experimentations of the HAM on TMJs

starting from animals. It is a traumatic and dangerous inter-

vention, but as Hippocrates says, “The life so short, the

craft so long to learn” .

Human Amniotic Membrane

The study of Human Amniotic membrane use in TMJ re-

fers to 3 applications:

First, in 2010, a study of applicating the HAM as an inter-

positional material to prevent TMJ reankylosis in random-

ized rabbit model. The experiment was on 24 New Zealand


https://www.oralhealthgroup.com/features/surgery-for-disorders-of-the-temporomandibular-joint/



white rabbits that were used, and all right joints were oper-

ated. The rabbits were isolated into 2 gatherings. The pri-

mary gathering was determined as the demonstration gath-

ering (n = 8). In this gathering, fibrous ankylosis was de-

veloped. The rabbits in the second gathering, the treatment

gathering (n = 16), were separated into 2 subgroups: gap

arthroplasty, performed in gathering A (n = 8); and HAM,

utilized as an interpositional arthroplasty material in gather-

ing B (n = 8).

In all rabbits, the scope of jaw movements and weight di-

minished after induction of ankylosis. After careful surgical

treatment of fibrous ankylosis, the vertical, right, and left

movements of the jaw and weights of rabbits increased

right away. The outcomes were assessed clinically, macro-

scopically, histologically, and radiologically. There was a

measurably huge distinction in the jaw movements between

gatherings A and B (P < .05). All operated joints in gather-

ing A indicated fibrous adhesions across the gap and the

articular surface was unpredictable with osteophytes and

hard bony islands on the joint surface. In gathering B, no

fibrous adhesions were observed. This proved that interpo-

sitional arthroplasty with HAM was superior to gap arthro-

plasty in the rabbit model in preventing ankylosis.[4]

Second, a case reports the usage of HAM combined with a

costochondral graft as an interpositional material in TMJ

reconstruction for the first time in humans. A 53-year-old,

otherwise healthy woman presented herself because of pain

in the left TMJ region and an insufficient mouth opening.

Clinical examination revealed a maximum interincisal

opening of 15 mm. In preliminary investigations, radio-

graphic, computed tomographic, and magnet tomographic

analysis were performed and a neoplasm at the left condy-

lar process, involving the whole joint cavity, was detected.

To clarify the finding, a biopsy of the suspicious mass was

performed, and a giant cell tumor was diagnosed. After

careful evaluation of the diagnosis, risks, and benefits of all

possible treatment options, the woman was assessed to un-

dergo radical excision of the tumor including total resection

of the condylar process plus the articular disk. Based on the

positive outcome of the previously performed animal ex-

periments and the informed consent of the patient, a costo-

chondral graft combined with an allogeneic HAM, it was

chosen to reconstruct the joint head. For this intention, ethi-

cal approval of the independent ethics committee was ob-

tained.

Beginning the operation, the occlusion was fixed with wire

splints. In the following stage, the costochondral graft was

harvested with no difficulty from the right ninth rib and

kept in a moist bandage during the extraction of the neo-

plasm. Through a submandibular and a preauricular ap-

proach, the tumor and the condylar process were complete-

ly resected. The edges of every single frozen segment were

clear. The collected autologous costochondral rib graft was

arranged and shaped before transplantation. Osteosynthesis

of the cleaned, shaped, and adjusted rib graft to the man-

dibular ramus was ensured with 2 mini plates. The chondral

part of the rib graft was set facing the articular fossa of the

temporal bone, framing another condyle that guaranteed

articular functions. The cryopreserved and moist allogeneic

amniotic layer was mounted onto the condylar piece of the

new joint head. Accordingly, the epithelial side of the film

was balanced toward the joint cavity. Before closing the

operation site, the patient's occlusion was evaluated and

balanced. Intraoperatively, no surgical inconveniences were

seen and furthermore the anesthesia was all around endured

by the patient.

As a result, the postoperative treatment included intensive

physiotherapy and regular follow-up appointments. Wound

healing, mouth opening, and her general condition were

evaluated on the 1st, 3rd, 5th, 7th, 14th, and 30th day and

then every month postoperatively. A 20-month follow-up

of the patient showed uneventful wound healing without

complication. Ankylosis of the TMJ was avoided by long-

term observation and the patient presented a maximum in-

terincisal opening of 32 mm, 8 months postoperatively. The

redness of the ankylosis must be considered as the result of

an ideal interchange of the resection of the tumor, the effec-

tive reconstruction, forceful physiotherapy, and great con-

sistence by the patient.

The aim of this case was to build on the encouraging out-

come of the animal study and to prove these findings. Be-

cause we used HAM combined with a costochondral graft,

the results cannot be directly linked to HAM. Based on our

experience, the outcome was better than in our convention-

ally treated cases, but no solid evidence exists. Although no

fibrotic intergrowth, an uneventful integration of HAM,

and recovery of a normal mouth opening range can be re-

ported in this case, this innovative therapy option must be

compared to the currently applied interventions. As this

case describes the usage of HAM combined with a costo-

chondral graft in TMJ reconstruction for the first time, it

must be considered as an approach bringing to light the

great potential of amniotic membrane in this indication.

Beyond a doubt, one case makes it hard to accept efficacy

and safety. Nevertheless, the reported antiadhesive effect,

preventing TMJ ankylosis 20 months postoperatively, gives

hope to finding a proper interpositional material preventing

TMJ ankylosis. In any event, further clinical studies with

high validity need to be performed to verify these findings.[5]

Third, after many positive potential effects of HAM on sur-

gical conditions including the interpositional arthroplasty

for TMJ ankylosis, the positioning within the intra-articular

space of arthritic TMJs has never been investigated. This

case reports HAM positioning within the intra-articular

space of TMJs with severe inflammatory-degenerative dis-

orders. As this patient have diagnosis of TMD and under-

went major surgery with the application of a cryopreserved

HAM patch.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278239111000681




shaped condyle, with an anteriorized disc at closed mouth.

At the maximum mouth opening, the condylar translation is

reduced and the disc is not recaptured. Joint effusion of

severe entity is also present. A conservative approach to

provide pain relief and to manage muscle tension was pro-

vided, based on counseling, a home program of self-

exercise and a stabilization appliance to wear at night. Af-

ter three months, symptoms improved only partially, with a

reduction of pain with muscle palpation but a steady pain at

the left joint.

Based on that, a cycle of five arthrocentesis plus visco-

supplementation with hyaluronic acid (Synovial, IBSA) has

been performed weekly. Clinical data has been recorded at

each time point before each injection and 15 days after the

last one. After one month from the last arthrocentesis plus

visco-supplementation, the patient still showed some pain

and, more important, still felt a limitation in the unassisted

mouth opening and right laterotrusion. A diagnosis of TMJ

intermittent locking on the left side was thus performed,

and given the difficulties to stabilize clinical symptoms and

mouth opening with the usual conservative approaches, the

patient was planned for a surgical removal of the TMJ disc

with concurrent HAM positioning TMJ surgery provided

condyle remodeling and discectomy after which a HAM

patch is positioned within the intra-articular space. Then

stratified stitching is performed to avoid postoperatory

scars. Three months after the intervention, the patient

showed no negative exclusions or postsurgical side effects.

Jaw range of motion was increasing, both as for unassisted

mouth opening (38 mm) and right laterotrusion (8 mm).

The patient reported an overall improvement in chewing

efficiency as well as the absence of pain.

Five months after surgery, a new MRI was performed. The

images showed the physiological excursion of the TMJ

condyle during mouth opening. This situation record

demonstrates that inside the surgical treatment of TMJ ar-

throsis, the interposition of HAM in the intra-articular

space due to an arthroplasty intervention represents a prom-

ising solution. In truth, three months after the intervention,

the patient mentioned the absence of pain, an expanded

masticatory potential, and development of variety mouth

opening.[6]

Properties Of HAM

Biomechanical properties

An important property of amniotic membrane is its re-

sistance to various proteolytic factors owing to the presence

of interstitial collagens. Elastin found in amnion is chargea-

ble for offering elasticity. It has a couple of metabolic func-

tions consisting of its role in water and soluble material

transportation and manufacturing of bioactive peptides,

growth factors, and cytokines. Thickness of normal amniot-

ic membrane lies between 0.02 and 0.5mm, which includes

around 6–8 layers of cells. An average surface area of this

membrane is about 1600 square centimeters.

Promotion of epithelization

Amniotic membrane facilitates migration of epithelial cells,

reinforces basal cell adhesion, promotes epithelial differen-

tiation, prevents epithelial apoptosis, and promotes epitheli-

alization in healing of wounds. Various growth factors pro-

duced by amniotic membrane can stimulate epithelializa-

tion. It can also promote expansion and maintenance of

epithelial progenitor cells in vivo and can produce endo-

thelin-1 and parathyroid hormone related protein. Brain

natriuretic peptide and corticotrophin releasing hormone

are also produced by membrane epithelial cells which play

roles in increasing cellular proliferation and calcium metab-

olism. Expression of mRNA for epidermal growth factor,

hepatocyte growth factor receptor, and keratocyte growth

factor receptor was demonstrated by Koizumi et al. in 2000

in cryopreserved amniotic membrane. Its basement mem-

brane serves as a safe and suitable bed for the growth of

epithelial cells. Sufficient oxygenation for epithelial cells is

provided by its good permeability in contrast to other syn-

thetic materials. Thus, amniotic membrane is an ideal tissue

which facilitates the growth of epithelial cells, helping in

their migration and differentiation.

Inhibition of fibrosis

The amniotic membrane possesses antifibrosis properties.

Fibroblasts are evidently chargeable for scar formation in

the course of wound restoration and are activated by trans-

forming growth factor β.

Amniotic membrane reduces the risk of fibrosis by down-

regulation of transforming growth factor β and its receptor

expression by fibroblasts. Therefore, scaffold of an amniot-

ic membrane modulates wound healing by promoting re-

construction of tissues rather than promoting formation of

scar tissue

Anti-microbial and Anti-viral properties (interferon α, β,

and γ)

The risk of infection is reduced by amniotic membrane due

to its antimicrobial and antiviral properties. Microorgan-

isms upon their entry into the body are eliminated by our

immune system through an adaptive immune response, β-

defensins, a major group of antimicrobial peptides and an

integral part of the innate immune system, which are ex-

pressed at surfaces of mucosa by epithelial cells and leuko-

cytes. Amniotic membranes also have the ability to produce

β-defensins with the predominant type present in amniotic

epithelium being β3-defensin. Amniotic membrane may

prevent infiltration and adhesion of microorganisms to

wound surfaces by acting as a barrier. The hemostatic prop-

erty of collagen fibers of amniotic basement membrane

prevents hematoma formation in clean surgical wounds.

This reduces bacterial load and risk of infection by prevent-

ing accumulation of microbes. Another mechanism of ac-

tion against infection by membranes is through their adhe-

sion to the wound surface. This attachment prevents for-

mation of dead space and accumulation of serous dis-

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6421772/#B24



A 48-year-old female came to observation due to a limitation in

mouth opening range. She also reported crepitus sounds at the

left TMJ as well as pain, exacerbated by function (e.g., chewing)

and increasing in intensity over the past three months. Clinical

assessment showed a limited mouth opening (i.e., 22 mm) and

pain with palpation at the left joint and all the main masticatory

muscles, more severe on the left side. At the first appointment

(T0), mandible manipulation was performed to achieve a forced

opening of about 40 mm. A MRI was prescribed to assess the

disc-condyle relationship as the possible source of limitation in

mouth opening and to gather some pictorial evaluation of the

presence of joint effusion. Despite the clinical suspicion of TMJ

arthritis, computerized tomography was not prescribed at this

stage due to the expected low impact on treatment planning deci-

sions. MRI showed a regularly.

Cell differentiation properties

The fetal placental tissues have the potential to transform into

different cell lineages. The hematopoietic lineage is found in the chorion, allantois, and yolk sac; and the mesenchy-

mal lineage is found in both the chorion and amnion. The cells

isolated from the chorion are good sources of cells of hematopoi-

etic and mesenchymal lineages as they possess these properties. It

is considered that the amniotic membrane can maintain pluripo-

tent stem cell potential for cell differentiation.

Lack of immunogenicity

Occurrence of acute rejection after transplantation of amniotic

membranes is negated by the fact that amniotic epithelial cells do

not express HLA-A, HLA-B, HLA-D, and HLA-DR antigens but

express HLA-G on their surfaces. Presence of interferon γ and

other immunologic factors has also been observed in the amniotic

membrane. It seems that amniotic membrane may induce immu-

nologic reactions in the presence of viable epithelial cells. One

study revealed that transplantation of fresh amniotic membrane is

associated with a mild inflammatory response. This could be

probably due to expression of HLA-I antigens by viable epithelial

cells. However, immunogenicity of cryopreserved amniotic mem-

brane is less than that of fresh amniotic membrane as epithelial

cells are lost in cryopreservation. T lymphocytes in allografted

limbus cells are suppressed by amniotic membrane. This implies

immunosuppressive properties of amniotic membrane which can

increase the chances of successful grafting. As tissue grafts of

placental membrane materials present a low risk of immune re-

jection, they are bestowed with “immune privilege”.[7]

Results

This research is a promising suggestion concerning the use

of HAM for TMJ surgery. Case series providing a longer

follow-up should be encouraged, as well as the assessment

of less invasive strategies for HAM positioning. Specifical-

ly, future scientific trials would possibly aim at comparing

the effectiveness of HAM with respect to conventional in-

terpositional surgical intervention. In addition, thanks to its

properties, it has been validated that the utility of HAM to

wounds markedly reduces patients' experienced pain inten-

sity. Furthermore, amniotic membrane can reduce postop-

erative adhesion.

Discussion

Alloplastic materials, such as silicone or Teflon, achieve a

preservation of the vertical height of the ramus, though al-

lergic and foreign body reactions have been reported. The

facts that alloplastic materials are very expensive and must

not be used in children and limits their utilization. Other

interpositional material could be biological materials such

as fascia lata and fat graft but they cannot preserve the ver-

tical height of the mandibular ramus and in consequence,

functional problems are common.

At present, the most frequently used interpositional materi-

als are bone grafts such as metatarsal, sternoclavicular, or

costochondral grafts. Among these, the costochondral graft

interposition has been extremely popularized. In conse-

quence, the use of an autologous costochondral graft com-

bined with free fat graft, as it is reported to have the best

long-term outcome, is considered the criterion standard.

Nevertheless, costochondral grafts have an unpredictable

growth potential and their extraction is always accompa-

nied by donor site morbidity.[8]

Conclusion

The aim of this research is to recognize the best material to

promote healing of the TMJ after surgical intervention,

without any recurrence of disease. All this information is

gathered to encourage institutions to publish more research-

es about this material and motivate future clinical trials to

aim at the comparison of the effectiveness of HAM with

respect to standard interpositional surgical intervention.

Longer follow-up should be encouraged, as well as, imag-

ing techniques trying to assess the intra-articular changes

associated with the use of human membrane. This will help

in defining their overall scope and further applications in

the field of oral and maxillofacial surgery.

References: 1. Contemporary Oral and Maxillofacial Surgery, Sixth Edition. Chapter 31,

pages 627-649.

2. Department of Oral and Maxillofacial Surgery, Technical University of

Munich, Klinikum Rechts der Isar, Ismaninger Str 22, D-81675 Munich, Germany. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3610142/

3. Taylor P. McGuire, BSc, DDS, Brian N. Rittenberg, BA, DDS, MSc,

FRCD(C), Gerald I. Baker, DDS, MS, F. https://www.oralhealthgroup.com/features/surgery-for-disorders-of-the-

temporomandibular-joint/

4. Department of Plastic Reconstructive and Aesthetic Surgery, Gazi-osmanpasa University, Faculty of Medicine, Tokat, Turkey. Department of

Plastic Reconstructive and Aesthetic Surgery, Uludağ University, Faculty of

Medicine, Görükle, Bursa, Turkey. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278239111000681


Munich, Klinikum Rechts der Isar, Ismaninger Str 22, D-81675 Munich, Germany. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3610142/

6. Section of Dentistry and Maxillofacial Surgery, Treviso Hospital, Treviso,

Italy, Treviso Tissue Bank Foundation, Treviso, Italy, Section of Neuroradi-ology, Treviso Hospital, Treviso, Italy, School of Dentistry, Department of

Neuroscience, University of Padova, Padova, Italy. https://

www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6421772/#B24 7. Department of Periodontics, Maharishi Markandeshwar College of Dental

Sciences and Research, Mullana, Ambala, Haryana 133207, India, Depart-

ment of Oral Pathology, Jaipur Dental College, Jaipur, Rajasthan 303805, India. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4684856/


Munich, Klinikum Rechts derIsar,IsmaningerStr22,D-81675Munich,Germany. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/

PMC3610142/

















Hormonal imbalances is responsible for obesity

Ramin Darvishi1, Maryam Nikolashvili2


Department of Medicine 1Student, Program of Medicine; 2Supervisor, MD

Abstract One of main concern of human health is obesity. This re-

search is based on quantitative method since obesity rate

increased in past decades resulting increase in chronic dis-

eases such as diabetes, many studies about obesity and how

calorie system works (Body fat gained = Calories In – Cal-

ories Out) published. A Research in 2013 by “The

American Journal of Clinical Nutrition" indicate different

effect of micronutrients on hormonal regulation of body

leading to change in metabolism .When blood glucose level

is high, pancreas release insulin and in case of low glucose

it release glucagon.

Insulin is responsible for accumulation of fat by acting

as eat more and fat storage hormone. The body store

glucose as glycogen in live and muscle cell but it has limit

and to prevent hyperglycemia store excess amount as tri-

acylglycerol in adipose tissue. As a result of high blood

glucose insulin level increase. Insulin is responsible for

accumulation of fat by stimulating enzymes that are re-

sponsible for storage of fat in adipose tissue and even

worse it inhibits all other hormones such as glucagon and

Growth hormone known as fat burning hormone to prevent

body from using glycogen and fat storage and adding to

those storage also according to research published in 2013

on "The American Journal of Clinical Nutrition" indicate

high glycemic carbohydrate increase activity in area of

brain responsible for rewarding and craving.

Body fat gained = Calories In – Calories Out. This is the

first law of thermodynamic but not working for human

health because body spend less energy when you take low-

er calories. Metabolism can change based on many factors

like how your hormones work, also calories of different

foods are not same. According to research basal metabolic

rate can change by 40% It’s not about calories, it’s about

how your body respond to the food for example studies

shows organic eggs contain more omega 3 than GMO eggs;

omega-3 increase insulin sensitivity through regulation se-

cretion of adipokines and decrease insulin resistance (IR).

Studies indicate not organic and GMO product increase

IR, VLDL level, estrogen level, cor tisol level and satu-

rated fats. Studies on diabetes patient shows IR inhibit let-

pin signal (leptin produce by fat cell to send signal to brain

that there are already fat storages in body) and keep insulin

level high in body leading to accumulating fats in adipose

tissue, also make people stuck into eating and craving cy-

cle. Therefore to prevent and treat obesity we need to ma-

nipulate metabolic hormones; Fortunately there is a method

to do that which is called intermittent fasting (IF).IF is a

pattern of eating it doesn’t tell you what to eat but tells you

when to eat for16/8 meaning you eat only during 8 hours a

day and other 16 hours you can only drink water. Generally

there are 2sets of hormone when it comes to weight first

those responsible for weight gain and second for weight

loss. According to Guyton medical physiology all aspects

of fat metabolism are greatly enhanced in the absence of

insulin so we should create an absence of insulin to lose

weight. A research on 23 obese people doing IF decrease in

insulin resistance because Insulin resistance depends on

high level of insulin and persistence of it so when you are

fasting there is no insulin secretion and with help of fasting

you can break through persistence of insulin level. Also

increase insulin sensitivity by increase in circulating adi-

ponectin and regulate hormones associated with hunger

such as leptin and gherlin as result treat craving cycle.

To sum up compare to a century ago people now keep add-

ing snakes into the diet as result insulin level become high

through whole day to decrease blood glucose level and

store fat but main concern is that high level of insulin

through whole day make the body to develop resistance

against it known as insulin resistance which is main reason

of increase obesity in past decades. To solve this problem

science came with idea of intermittent fasting which pro-

vide small window of 6 hour eating as result insulin secre-

tion limited and regulate insulin resistance leading to treat-

ing of obesity and associated disease.



Laser therapy and oral white soft tissue lesions

Fatima ali ahmad1, Ketevan Nanobashvili2


Department of Dentistry

1Student, Dental program in English; 2Supervisor, MD,

PhD, Professor

Abstract

Soft tissue lasers are becoming more popular among the

dentists, where oral and maxillofacial surgeons started us-

ing them in many procedures for example incision, exci-

sion, and coagulation of intra-oral soft tissue. Mostly its

used in biopsy procedures. Three types of lasers dentists

using nowadays such as diode laser, CO2 laser and

ND:YAG laser.CO2 laser is the first laser used in dentistry

and of course when laser entered the dentistry field it made

it enter to another level of knowledge for treatment proce-

dures in laser surgeries due to its correct tissue incision,

coagulation and postoperative benefits. Diode laser which

is stetted on (810 nm and 3 W in a pulse mode) has good

results in removing oral lesions its very popular for its

small size where its used in minor lesions by excision or

vaporization procedures. It has low scar formation, reduc-

tion of bleeding and inflammation. But in addition to all

these advantages no body is looking to the disadvantages

such as more production of divergent laser beam and criti-

cal heating problems. The most commonly used is the

ND:YAG laser which is used for elimination of the injured

tissues. It has smaller thermal damage zones and although

it can show in some cases thermal damage but it is distin-

guished from the safest procedures for biopsy with correct

histological evaluation leading to better management.

The Nd:YAG laser has a number of disadvantages where It

has the greatest depth of penetration which might cause the

tissues under the surface be exposed to laser energy. This

will lead to the risk of unwanted collateral damage, espe-

cially in the underlying bone or the dental pulp as well as

the associated postoperative morbidity. Laser have some

disadvantages that are related to the age where it might af-

fect the bone plates in children in the growing phase and of

course its a big risk for the fetus in the mother’s uterus that

is in target for being affected. It is not prescribed in patients

with pacemakers, or used with precaution. Laser should not

be used in the uterus region in pregnant women. Shouldn’t

be used in epileptic patients or with frequency <800 Hz;

Shouldn’t be used in patients with antecedent of arrhythmia

or chest pain; Shouldn’t be used on glands, e.g. thyroid

gland; Laser therapy should be avoid on tumorous tissues

or benign tumors with malignant tendency; Prescription of

laser therapy is forbidden in patients with lupus or patients

treated with substances sensible to light; Low level lasers,

under the title of cold-soft lasers, are used for years in dif-

ferent countries all over the world. The favorable effects of

these lasers such as: Decreasing inflammation and pain,

increasing the quality and rapidity of repair, increasing the

immunologic system. With all the advantages we have in

laser surgeries and the increase in using them we can’t for-

get about the disadvantages we might face because of them.

So, any treatment method or technology should not be

looked only from the bright side, but also it has to take into

consideration the advantages and disadvantages of every-

thing which are used for medical purposes.

Abbreviations: ND:YAG – Neodymium Yttrium Aluminum

Garnet (laser) CO2 – Carbon dioxide laser

Keywords: laser, oral lesions, advantages, disadvantages

Introduction

We have a number of white lesions in the oral cavity that

are so difficult to distinguish between. White lesions are

three groups first one is white surface thickening lesions,

second is white surface material lesions and the third is sub

surface lesions. In each one we have several lesions we are

going to talk about. Soft tissue lasers are becoming more

popular among the dentists, where oral and maxillofacial

surgeons started using them in many procedures for exam-

ple incision, excision, and coagulation of intra-oral soft

tissue. Mostly its used in biopsy procedures. Three types of

lasers dentists using nowadays such as diode laser, CO2

laser and ND:YAG laser.

Table 1. White Soft Tissue Lesions

White surface

thickening le-

sions

White surface

material lesions

White subsurface

lesions

1.frictional kera-

tosis

1. Chemical

burn

1. Gingival cyst

in newborn

2.hairy tongue 2.coated tongue 2. Palatal cyst in

newborn

3. Cinnamon

contact stomati-

tis

3. Pseudomem-

branous candid-

iasis

3. Oral lym-

phoepithelial cyst

4. Leukoedema 4. Scar formation

5.white sponge

nevus

5. Fordyce’s

granules

6.smokeless to-

bacco keratosis

6. Sialothiasis



Materials:

CO2 laser is the first laser used in dentistry and of course

when laser entered the dentistry field it made it enter to

another level of knowledge for treatment procedures in la-

ser surgeries due to its correct tissue incision, coagulation

and postoperative benefits.

The absorption/penetration depth in water for the

LightScalpel CO2 laser wavelength (10,600 nm) is approx-

imately 0.015 mm, which explains the very thin (less than

0.1 mm) thermal damage zone on the margins of the inci-

sion in soft tissue.

Diode laser which has the absorption / penetration depth in

water for diode laser wavelengths in the 800-1,000 nm

range has good results in removing oral lesions its very

popular for its small size where its used in minor lesions by

excision or vaporization procedures. It has low scar for-

mation, reduction of bleeding and inflammation. But in

addition to all these advantages no body is looking to the

disadvantages such as more production of divergent laser

beam and critical heating problems.

ND:YAG laser which is used for elimination of the injured

tissues. It has smaller thermal damage zones and although

it can show in some cases thermal damage but it is distin-

guished from the safest procedures for biopsy with correct

histological evaluation leading to better management.

wavelengths in the 2,780-2,940 nm range are shown to be

energy efficient and spatially accurate for photo-thermal

ablation.

Laser have some disadvantages that are related to the age

where it might affect the bone plates in children in the

growing phase and of course it’s a big risk for the fetus in

the mother’s uterus that is in target for being affected.

Methods:

In the first group of White Surface Thickening Lesions are:

Frictional keratosis: it is a white patch due to hyper

plastic hyper keratotic epithelium induced by trauma for

example cheek biting, sharp tooth, sharp denture, bad hab-

its. They are homogeneous white, flat lesions of the at-

tached gingiva, asymptomatic. These lesions can be treated

with soft laser therapy. Small questionable lesions can be

excised by using carbon dioxide laser with a 0.2mm spot

size. It is applied perpendicular to the elliptical outline

around the lesion.

Leukoedema is a benign white lesion of the oral mucosa

for the etiology tobacco is the main cause. The clinical

manifestation is an asymptomatic and is Veil-like appear-

ance, bilateral, of the buccal mucosa. Leukoedema treat-

ment is by advising the patients to quit smoking if possible.

Usually it is unknown if the lesion will heal or go without a

scar formation. But when having problems with cosmetic

appearance the CO2 laser treatment is affective.

White spongy nevus is a rare benign condition affecting

keratin. It appears as asymptomatic diffuse soft uneven

thick the superficial layer of the epithelium, which charac-

teristically has no definite boundary and may affect any

part of the mouth. Histology shows hyper plastic epitheli-

um with gross intraepithelial edema. Usually noticed in

second decade of life although developmental in origin.

Invasive therapies such as CO2 and Nd:YAG laser vapori-

zation have also been attempted with disappointing results.

Hairy tongue is a coated or hairy aspect of the dorsal

surface of the tongue. the term hairy tongue when the

height of the papillae is more than 3 mm. In general, the

terms coated and hairy tongue are used as synonyms. The

clinical manifestationThe coating of the dorsal surface may

vary in color from yellowish-brown to black and some-

times even white (black tongue,white tongue). Patients may

complain of discomfort or a faulty taste. Co2 laser is used

if non of the treatments where affective.

Cinnamon stomatitis is an allergic reaction to cinnamon

where it is used as a flavoring agent like in gums, candies,

and oral health-care products. Patients present with tender

or painful burning mucosa mostly in the area of buccal mu-

cosa, diffuse gingival lesions, or chapped lips. This pain

helps to distinguish cinnamon stomatitis from other red and

white lesions that occur in the oral cavity. Laser treat-

ments—Nd:YAG can be used to shorten course.

Smokeless tobacco keratosis is a condition that causes

thick white patches to form on skin in your mouth. Your

skin may also be wrinkled or look like leather. The patches

form where you hold smokeless tobacco in your mouth.

Clinical aspects : in anterior mandible vestibule - posterior

vestibule- white - granular or wrinkled .These lesion are

treated by carbon dioxide laser.

The second group – White Surface Material Lesions:

Chemical burn: is when people miss use chemicals re-

sulting in lesions in the oral cavity the chemical burn is

localized or widespread, thick, rough, hyperkeratotic

plaques with superficial white corrugated or cratered

appearance with or without ulceration; this epithelium

sloughs leaving red painful surface, erythematous erosions

or ulcers and tender to pain.Low level laser therapy

(LLLT) is a form of phototherapy that involves the applica-

tion of low power monochromatic and coherent light to

injuries and lesions. It has been used successfully to induce

burns.

https://www.lightscalpel.com/education/surgical-co2-laser-tissue-interaction/

https://www.lightscalpel.com/education/surgical-co2-laser-tissue-interaction/

https://www.lightscalpel.com/publications/hemostasis-coagulation-ablative-soft-tissue-dental-lasers/



Coated tongue is an abnormal increase in tongue coating is

due to local environmental changes represented by mouth breath-

ing, febrile illnesses (dehydration, poor oral hygiene and de-

creased salivary flow),Drugs like antibiotics ,stomach disease

lack of function and/or changes in the oral flora. The clinical

manifestations are increase in the thickness of keratin on the dor-

sal tongue and it may vary in color from white to brown-black,

non-adherent coating.

Treatment is brushing the tongue and adequate hydration. For

stubborn elongated papillae, a doctor can remove them using

carbon dioxide laser burning, which simultaneously cuts and

seals the papillae.

Pseudo membranous candidiasis: The pseudomembranous is

characterized by white plaques that can be easily wiped off from

the mucosal surface this type mainly occurs on the buccal mucosa

and the tongue. Symptoms may consist of a burning sensation

and an abnormal taste.

C. albicans plays big role in candidiasis Local predisposing fac-

tors may be poor oral hygiene, dry mouth, topical use of cortico-

steroids for example in the form of inhalers, smoking, and irradi-

ation of the head and neck. Systemic predisposing factors consist

of immunodeficiencies), diabetes mellitus, malnutrition, hemato-

logic disorders such as leukemia, and prolonged use of antibiot-

ics. Stomatitis is treated with low-power semiconductor diode

laser.

The third group – White Subsurface Lesions.

Scar formation: r esulting abnormal proliferations of tissue

resulting from excess collagen production during healing,

the development of new tissue over a recovering wound no

treatment required and for scar revision if cosmetic concern or if

restricts function it is possible that low level laser diode thera-

py effects on wound healing depend not only on the total dose of

irradiation but also on the irradiation time and the irradiation

mode.

Fordyce granules: its small, yellow-white, multifocal papules;

discretely separated or forming relatively large plaques, asympto-

matic Histopathology of Fordyce normal sebaceous glands with-

out hair follicles and no treatment is required. The most common

location is bilateral buccal mucosa, retromolar pad and uppe lip

vermilion. CO2 super pulsed laser can be considered a safe and

effective treatment for patients with Fordyce spots, offering

excellent cosmetic results.

Oral lymphoepithelial Cyst: The develop within benign lym-

phoid aggregates in the oral or pharyngeal mucosa, developmen-

tal cystic lesion, sometimes forming a crypt like in the tonsils,

also referred – “oral tonsil. Clinical manifestation is solitary or

multiple, painless, yellowish, circumscribed swelling, submuco-

sal nodules (in diameter >0.5) white nodule with superficial fine

vascular pattern; usually non-tender. most common location of it

is Posterior lateral and ventral tongue, floor of mouth, soft

palate and mucosa of the pharyngeal tonsil treatment is surgical

excision. Diode laser is used in this case if no results from other

treatments.

Sialolithiasis: the clinical manifestation is solitary, hard,

pinkish white nodule; pain and swelling prior to and during

meals, when salivation increases. Usually floor of mouth

within Wharton’s duct, most commonly are found in the sub-

mandibular or the parotid glands .Diagnosis is made based on

characteristic history, with occlusal or panoramic radiograph

assess; Small stones may go undetected radiographically, holmi-

um: YAG laser under sialoendoscopic guidance for sialolithiasis

of Wharton's duct.

Conclusion:

There are several types of white lesions that need different

types of treatment and some of them even don’t need treat-

ment but laser therapy is used for more than one reason

including therapeutic effects, surgical treatment and most

importantly in cosmetic cases. That’s why the use of laser

is increasing in all fields especially in dentistry with good

results.

References: 1. Pathomorphological distinction between Er:YAG and diode lasers on the

excisional biopsy of the oral mucosa. - Georgi T. Tomov, Svitlana Y.

Bachurska, Desislava A. Tashkova, Georgi P. Ivanov Medical University of Plovdiv, Plovdiv, Bulgaria. Russian Open Medical Journal 2013; 2: 0107;

2. CO2 laser surgery of oral premalignant lesions - Hans-HenningHorch1Klaus

LouisGerlachHans-EckartSchaefer. International Journal of Oral and Maxil-lofacial Surgery. Volume 15, Issue 1, February 1986, Pages 19-24 (https://

doi.org/10.1016/S0300-9785(86)80006-0)

3. Treatment of melanin-pigmented gingiva and oral mucosa by CO2 laser - SemihOzbayrakDDS, PhDaAsimDumluDDS, PhDbSebnemErcalik-

YalcinkayaDDSb. Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology, Oral Radi-

ology, and Endodontology. Volume 90, Issue 1, July 2000, Pages 14-15 4. Contraindications for Use of Therapeutic Laser - Practical Pain Manage-

ment . Volume 10, Issue #7. (https://www.practicalpainmanagement.com/

treatments/complementary/lasers/contraindications-use-therapeutic-laser) 5. Nd:YAG and CO2 Laser Therapy of Oral Mucosal Lesions - J.M.

White, S.I. Chaudhry, J.J. Kudler, N. Sekandary, M.L. Schoelch, S. Silver-

man, Journal of Clinical Laser Medicine & Surgery VOL. 16, NO. 6 . Pub-lished Online: 29 Apr 2009 https://doi.org/10.1089/clm.1998.16.299

6. “Atlas of Oral Diseases” – Isaac van der Waal. Springer. 2016.

7. “Pediatric Dentistrry” – 4th ed. Richard Welbury, Monty S. Dugal, Marie J.

Hosey. Oxford. 2015 8. Neville B.W, Damm D.D, Allen C.M, Bouquot et al. J.

9. Oral and Maxillofacial Pathology:third edition.2012;10:390-454.

10. Catone GA, Alling CC et al- Laser Applications in Oral and maxillofacial surgery. J. Oral Surg 1969;17:36-40.

11. .Martellucci S, Pagliuca G, de Vincentiis M, et al. Ho:Yag laser for sialoli-

thiasis of Wharton's duct. Otolaryngol Head Neck Surg. 2013;148(5):770-

774.

12. .Phillips J, Withrow K. Outcomes of holmium laser-assisted lithotripsy with

sialendoscopy in treatment of sialolithiasis. Otolaryngol Head Neck Surg. 2014;150(6):962-967.

13. .Sionis S, Caria RA, Trucas M, et al. Sialoendoscopy with and without

holmium:YAG laser-assisted lithotripsy in the management of obstructive

sialadenitis of major salivary glands. Br J Oral Maxillofac Surg. 2014;52(1):58-62.

14. P. Wilder-Smith et al. “Incision properties and thermal effects …”, Oral

Surgery Oral Medicine Oral Pathology, 1995, p.685. 15. P.W.A. Willems et al. “Contact laser-assisted neuroendoscopy …”, Lasers

in Surgery and Medicine, 2001, p. 324.

16. L. B. Rizzo et al. “Histologic comparison of skin biopsy …”, JAVMA, 2004, p. 1562.

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0300978586800060?fbclid=IwAR21Zh74eW1NEK7ot0Zuwz2nWL5gf2EBCcD8458jQcYBxQlslhlzTPqwQv8#!




https://www.sciencedirect.com/science/journal/09015027


https://www.sciencedirect.com/science/journal/09015027/15/1




https://doi.org/10.1016/S0300-9785(86)80006-0)

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1079210400603566?fbclid=IwAR2ntMLdE42QkdaHqWU1FnmGICIMCkqQjZ8sKLPQQQBHiFEichpsC0fEWKw#!









https://www.facebook.com/PracticalPainManagement/

https://www.practicalpainmanagement.com/treatments/complementary/lasers/contraindications-use-therapeutic-laser

https://www.practicalpainmanagement.com/treatments/complementary/lasers/contraindications-use-therapeutic-laser

https://www.liebertpub.com/doi/pdf/10.1089/clm.1998.16.299







https://www.liebertpub.com/journal/pho.1


https://www.liebertpub.com/journal/pho.1


https://doi.org/10.1089/clm.1998.16.299



ლაზერული თერაპია და პირის ღრუს ლორწოვანის

თეთრი რბილი ქსოვილის დაზიანება

ფატიმა ალ აჰმად1, ქეთევან ნანობაშვილი2


მეცნიერებების სკოლა, სტომატოლოგიის

დეპარტამენტი,

1სტუდენტი, სტომატოლოგიის ინგლისურენოვანი

პროგრამა; 2ხელმძღვანელი, მედიცინის აკადემიური

დოქტორი, პროფესორი


რბილი ქსოვილების ლაზერი უფრო მეტი

პოპულარობით სარგებლობს სტომატოლოგებში,

სადაც პირის ღრუსა და ყბა-სახის ქირურგების მიერ

გამოიყენება ბევრ პროცედურაში, მაგალითად,

ინტრაორალური ქსოვილების ინციზივური,

ექსცეზიური და კოაგულაციური პროცედურების

დროს, ძირითადად გამოიყენება ბიოფსიისას.

დღესდღეობით სტომატოლოგაში სამი სახის

ლაზერი გამოიყენება: დიოდური ლაზერი, CO2

ლაზერი და ND: YAG ლაზერი.

CO2 ლაზერი პირველი გამოიყენეს

სტომატოლოგიაში, რამაც საჭირო გახადა

ქირურგიული მკურნალობის ცოდნის სხვა დონის

შეძენა - ჭრილობის, მისი კოაგულაციისა და

პოსტოპერაციული შედეგების შესახებ.

დიოდის ლაზერი (810 ნმ და 3 ვ პულსის რეჟიმში),

რომლითაც მიიღწევა კარგი შედეგები, გამოიყენება

ძალიან მცირე ზომის დაზიანებებისათვის,

ექსცეზიური და ვაპორიზაციის

პროცედურებისათვის. მისი გამოყენების შედეგად

აღინიშნება შედარებით მცირე ნაწიბურების

ფორმირება, სისხლდენისა და ანთების შემცირება.

მაგრამ ყველა ამ უპირატესობასთან ერთად, არ არის

სესწავლილი სხეულზე ისეთი უარყოფითი

მხარეების მოქმედება, როგორიცაა განსხვავებული

ლაზერის სხივი და კრიტიკული გაცხელების

პრობლემები.

ყველაზე ხშირად გამოყენებაში არის ND: YAG

ლაზერი: დაზიანებული ქსოვილების

მოსაშორებლად. მას აქვს მცირე თერმული

დაზიანების ზონები, ნაჩვენებია მცირე ზომის

თერმული დაზიანებების მკურნალობისას,

ბიოფსიის პროცედურის უსაფრთხო ჩატარებისას,

ჰისტოლოგიური შეფასებითითვლება სწორ

მენეჯმენტად.

Nd: YAG ლაზერის აქვს არაერთი უარყოფითი მხარე,

მას აქვს შეღწევადობის საკმაო სიღრმე, რითაც

შეიძლება ლაზერულ ზემოქმედებას

დაექვემდებაროს ზედაპირქვეშა ქსოვილები. ამან

შეიძლება გამოიწვიოს ქვეშმდებარე ძვლის ან

კბ8ილის პულპის კოლატერალური დაზიანებები და

მასთან დაკავშირებულ პოსტოპერაციული ავადობა.

ლაზერს აქვს გარკვეული ნაკლოვანებები,

რომლებიც დაკავშირებულია ასაკთან, სადაც ის

გავლენას ახდენს ბავშვებში ძვლის ფირფიტებზე

ზრდის ფაზაში და, რა თქმა უნდა, მისი დიდი რისკი

დაკავშირებულია ფეხმძიმობისას ნაყოფისთვის

დაზიანებასთან.

მისი გამოყენება არ არის პაციენტებში

პეისმეიკერით, არ უნდა იყოს გამოყენებული

ორსულ ქალებში საშვილოსნოს მიმდებვარე

ზონებში. არ უნდა იქნეს გამოყენებული

ეპილეფსიური პაციენტებში ან <800 Hz მეტი

სიხშირით; არ უნდა იქნას გამოყენებული არითმიის

ან გულმკერდის ტკივილის მქონე პაციენტებში; არ

უნდა იქნას გამოყენებული ჯირკვლების

სამკურნალოდ, მაგ. ფარისებრი ჯირკვალი;

ლაზერული თერაპია თავიდან უნდა იქნას

აცილებული სიმსივნის საწინააღმდეგო

პრეპარატების ან ავთვისებიანი სიმსივნეების

ტენდენციისას.

ლაზერული თერაპიის დანიშვნა აკრძალულია

წიტელი მგლურის მქონე პაციენტებში ან

პაციენტებში, რომლებიც მკურნალობენ

სინათლისადმი მგრძნობიარე ნივთიერებებით;

დაბალი დონის ლაზერები (ცივი-რბილი

ლაზერების სახელწოდებით), წლებია გამოიყენება

სხვადასხვა ქვეყნაში. ამ ლაზერების დადებითი

ეფექტია: ანთების და ტკივილის შემცირება,

აღდგენის ხარისხის და იმუნური სისტემის გაზრდა.

დასკვნა: ქირურგიაში ლაზეროთერაპიის

გამოყენებისას, ყველა უპირატესობასთან ერთად არ

უნდა დავივიწყოთ უარყოფითი მხარეებიც. ასე რომ,

ნებისმიერი მკურნალობის მეთოდი ან ტექნოლოგია

არ უნდა განიხილებოდეს მხოლოდ დადებითი

ეფექტების მხრიდან, არამედ უნდა შეფასდეს ყველა

უპირატესობა და უარყოფითი მხარეები, რომლებიც

გამოიყენება სამედიცინო მიზნებისთვის.



Endo-Activators for A Successful Endodontic Treatment Ammar Al Raddawi1, Mazen Mobayed2, Veriko Tevzadze3

The University of Georgia, School of Health Sciences 1,2Students, Dentistry Program in English; 3Supervisor,

DDM, PhDc

Summary The subject that will be reviewed is carrying a type of revo-

lutionary character in therapeutic operative dentistry in

general, and it represents the field of endodontic treatment.

As in all disciplines of dental medicine, evolution of this

field has started from the day of its development, and as a

rule in any type of evolutionary processes, there were cer-

tain key points during this path. In our case it is the period

during problems were actively existent and reaching certain

objectives such as: cleaning and shaping the root canal ac-

curately for obturation, removal of the smear layer com-

pletely, reaching out to additional root canals, delta canals,

and accessory canals in keeping care of the apical foramen

and preventing complications like, over irrigation (high

toxicity), substances passing to the surrounding tissues,

basically reaching an optimum result after the endodontic

treatment.

Key Words: Endodontic treatment, Cleaning and Shap-

ing, Disinfection, Smear Layer, Endo-activator System.

Introduction This article presents consideration and research of several

modern aspects of endodontic treatments, including present

restorative techniques and materials, diagnostic tools and

its influence on today’s endodontic practice. Since the clin-

ical practice requires consideration of time management,

providence of patient’s comfort, complex treatment plan-

ning and insurance of result, modern techniques and tools

like endo-activators are acting as a ‘’right hand’’ for the

therapist.

Purpose of Article To discuss relevant factors associated with patient's health,

teeth and the dentists that could account for a successful

RCT. To highlight the avoidance of incorrect or unneces-

sary treatment interventions due to the rapid evolution of

dentistry, therefore refreshing the therapist’s knowledge is

needed.

Overview The use of root canal treatment and endodontic root treat-

ment is a very important aspect in dentistry as it weighs

against the extraction of the tooth. It is estimated that RCT

should be considered completed when the tooth is perma-

nently restored and in function. During root canal treat-

ment, the inflamed or infected pulp is removed, and the

inside of the tooth is carefully cleaned and disinfected, then

filled and sealed with a rubber-like material called gutta-

percha. Afterwards, the tooth is restored by the dentist with

a crown or filling for protection. After restoration, the tooth

continues to function like any other tooth. Successful RCT

prevents pain, apical periodontitis, and tooth loss. Unfortu-

nately, it is a real challenge because several clinical condi-

tions can contribute, alone or in combination, for a poor

prognosis, namely root canal perforation, overfilling, endo-

dontic and periodontal lesion, root fracture, periapical bio-

film, traumatic dental injury, fracture of instrument, AP,

root resorption, etc. Other clinical conditions are mainly

tied to cleaning and shaping of the root canal to prepare it

for filling. Complications and deformations of the roots like

curvature, delta canals and additional foramens create a

challenge for the dentist. Considering the importance of

maintaining the disinfection of accessory canals and delta

canals of the roots and removal of microbes and smear lay-

er is perfect for obtaining the optimal RCT. Root canal in-

strumentation creates a smear layer that covers all canal

walls. This smear layer can harbor bacteria and their prod-

ucts, decrease the dentin permeability to irrigants and medi-

cal dressing, and compromise the fluid tight seal of canals

after root filling. The smear layer consists of both

organic and inorganic components. The organic component

is usually a collection of pulpal and bacterial debris where-

as the inorganic component is mainly made of dentinal de-

bris. The effect of smear layer on the outcome of root canal

therapy (RCT) has been considered a hot topic for long

time. The thickness of this layer may vary from tooth to

tooth according to several factors including wet or dry cut-

ting of the dentin, size and shape of the root canal, shape

and sharpness of instruments, and the type and amount of

the irrigating solution. Thus, the total removal of the smear

layer is a must if the therapist is looking for a perfect root

canal treatment and tooth restoration. Different techniques

and materials have been extensively studied to enhance the

performance of fillings and restorations of endodontically

treated teeth, solutions like EDTA (most effective in re-

moval of smear layer), Sodium Hypochlorite and Chlorhex-

idine are often used as irrigants for the cleaning and disin-

fecting of root canals. Studies showed that sometimes the

use of only those irrigants is proven to be not fully effective

considering the hard to reach areas of the root. Therefore,

the use of endo-activators is the perfect solution for perfect-

ing the final result. The Endo-Activator System is used in

endodontic treatment by application of sonic energy. The

Activator tips are used in conjunction with the handpiece

Driver to provide the energy for tip oscillation and vibra-

tion. Evidence-based endodontics has shown that cavitation

and acoustic streaming improve debridement and disrup-

tion of the smear layer and biofilm. Activated fluids pro-

mote deep cleaning and disinfection into lateral canals,

fins, webs, and anastomoses. A cleaned root canal system

facilitates 3-D obturation and long-term success. This arti-

cle will be talking about those systems (Ultra-sonic, Sonic,

FKG filing system), how they work, their types, and effec-

tiveness towards a perfect RCT.



Endodontic Treatment

Indication Reasons can vary for this type of treatment but the most

common can be deep carries due to prolongation of treat-

ment. When caries reach the deep surfaces of the tooth

structure and affect the pulp, this can cause pulpitis or other

pulp diseases. This indicates removal of the pulp and resto-

ration of the tooth. Pulp exposure during preparation of the

teeth can cause the need of endodontic treatment if the ther-

apist was not able to perform direct pulp capping.

Precautions Total isolation of the tooth is required as the atmosphere of

the microorganisms around the teeth is not frequently

known by all the doctors. Rubber dams are the perfect way

of isolating the tooth and the exposed pulp from any micro-

organisms or other structures entering and causing later

complications such as secondary cries or post treatment

diseases.

Gate opening The use of special instrumentation for opening the gates or

the openings to have good access to the canals for the fol-

lowing procedures to be perfected.

Cleaning and shaping This is the most important step for a successful RCT. Re-

moval and disinfection of all pulp structures and microor-

ganisms fully is the best way to neglect any regrowth inside

the root canals. Several instruments are used in this step.

Hand files are the old-fashioned way where we have 3

types; K Files, H Files and K Reamers; each having their

own function. New technologies are the rotary files where

we have different systems like the FKG system and SAF

system. These systems made the cleaning and shaping pro-

cess much easier as they use the crown down technique and

have instructions that the therapists should follow and get a

perfect result.

Obturation Filling up the root canals and other canals: Accessory ca-

nals, Delta roots, Curvatures. Gutta percha is the main ma-

terial used for obturation as it is the most biocompatible

and easy to work with when it comes to filling the root ca-

nals. Sealants are used to close all the openings on the

walls on the canals laterally and help in filling up the lateral

space that may be formed due to shrinkage of the gutta per-

cha. Beta and Alpha gutta percha are the two types or so

called flowable and sticks, the apical third is filled with the

normal gutta percha and cut then the rest is filled up with

flowable using the special gutta percha gun for obturation.

The therapist then proceeds to capping with composite or

any other material to continue the normal crown filling of

the tooth.

Types of Irrigants Irrigants are substances used to help in cleaning the root

canal from smear layer, microorganisms, debris, pulp rem-

nants and any other unwanted substances found in the ca-

nals.

Sodium Hypochlorite (NaOCL) It is the most common irrigation solution used in root canal

therapy. It works as a great purifier and helps in total disin-

fection of organic material and microorganisms, dissolving

vital and necrotic tissues, and mechanical flushing of debris

from the canals. 5.25% is the common concentration used

for good dissolving of tissues inside the canal, going more

than that percentage can be toxic for the tissues surround-

ing tooth structure therefore a way of activation is used.

EDTA EDTA is another one of the frequently used irrigants but

usually used before NaOCL, it is applied in 17% concentra-

tion for one minute and that can remove the smear layer

and inorganic materials. The best method recommended for

irrigation is to follow that with a final rinse of NaOCL to

remove any organic remnants.

Chlorhexidine Chlorhexidine is another proven solution to have good anti-

microbial activity, 2% is as effective as the 5.25% of

NaOCL, yet less toxic. The reason it is not used as much as

sodium hypochlorite is due to its inability to dissolve ne-

crotic tissue from the canal. Therefore, it is more frequently

used with periodontitis as it is less harmful to the underly-

ing tissues than NaOCL.

Smear layer Root canal instrumentation produces a layer of organic and

inorganic material called the smear layer that may also con-

tain bacteria and their by-products. It can prevent the pene-

tration of intracanal medicaments into dentinal tubules and

influence the adaptation of filling materials to canal walls.

Researches showed that smear layer removal should en-

hance canal disinfection.

Importance of removal The total removal of this layer is essential for total disinfec-

tion and making way for irrigation of the intracanal rem-

nants and other openings in the lateral wall of the canal.

Dentinal tubules with active microorganisms can be cov-

ered with this layer. The removal of the smear layer can be

very complicated and hard to achieve due to many reasons

suggested below:

Unknown thickness and volume due to the part consist-

ing water.

Contains bacteria, their by-products that can proliferate

into dentinal tubules.

Necrotic tissue remnants that can serve as a reservoir

for microbial irritants.

Limit the reach of disinfectants into the hard parts of

the canal.

Can act as a barrier between filling materials and walls,

therefore limiting the reach of sealers into the dentil

tubules.



Endo-Activator System The Endo-Activator (EA) System is used in endodontic

treatment by application of sonic energy. The Activator tips

are used in conjunction with the hand piece driver to pro-

vide the energy for tip oscillation and vibration. Evidence-

based endodontics has shown that cavitation and acoustic

streaming improve debridement and the disruption of the

smear layer and biofilm. Activated fluids promote deep

cleaning and disinfection into lateral canals, fins, webs, and

anastomoses. A cleaned root canal system facilitates 3-D

obturation and long-term success.

Discussion Endo-Activator is a sonically driven canal irrigation sys-

tem. It is presented with a portable hand piece and disposa-

ble noncutting polymer tips. It has been shown to include

significantly better debris removal and opening of lateral

canals when compared to conventional syringe irrigation

and passive ultrasonic irrigation. Supplementing the effect

of irrigants using sonic or ultrasonic devices have been pro-

posed to improve root canal cleanliness and disinfection.

The results of this study showed that 1 min agitation of

NaOCL improved root canal cleanliness after a full-

sequence rotary system (Pro-Taper) compared to single-file

reciprocating systems (Reciproc or WaveOne) (P < 0.05).

These results agree with previous studies that showed bet-

ter debris and smear layer removal after irrigant agitation

with EA. Uses.

Used when mechanical or hand debridement is not enough

or could not do the greatest job. Also works on upgrading

the effect of 5.25% sodium hypochlorite to 7.25%. Gives

better results than the typical debridement in all the cases.

Contraindications have not been discovered yet.

Mechanism

1. Prepare canal to produce a fully tapered shape.

2. Fill pulp chamber with NaOCl, EDTA, or other final

rinse solution.

3. Select the Activator tip that manually fits loosely with-

in 2 mm of working length.

4. Place the barrier sleeve over the Driver to protect the

entire handpiece.

5. Attach the Activator tip over the barrier-protected

Driver. The Activator should snap on firmly, promot-

ing a secure connection with the handpiece Driver.

6. Place the attached Activator tip into the prepared root

canal.

7. Depress the ON/OFF switch to activate. Note: Switch

defaults to high speed upon activation. Depress the 3-

speed switch to select medium speed or low speed.

8. Use a pumping action to move the handpiece Driver/

Activator in short 2-3 mm vertical strokes.

9. Hydrodynamically agitate the intracanal solution for 30

-60 seconds.

10. Irrigate, then use intracanal suction to eliminate loose

debris

Alternatives Endo-activation can be pursued in other ways found, the

system of heating the NaOCL is one very effective endo-

activation method where the sodium hypochlorite is put in

a heater. This method can help from increasing the concen-

tration from 5.25% to 7.25% with maintaining the toxicity

which helps in increasing the efficiency, helps the irrigant

reach parts where it cannot usually reach, and helps in the

removal of a thicker layer.

FKG System The shape of its Xp-Endo Shaper is very effective in terms

of gentle cleaning and shaping and can also work as an en-

do-activator due to the curvature that covers all the areas of

the canal and can reach out to several areas that may be

hard to reach. The shape helps in adaptation to the canals

and shape memory which can be very effective in removal

of most debris found and making pathways for irrigants to

reach.

Results When comparing the amount of debris removal by normal

cleaning and disinfection and the use of Endo-activation, it

was proven that the percentage of debris removal was sig-

nificantly higher. Added to this, the disinfection rate is bet-

ter with the use of EA, as the ultrasonic polymer heads help

in increasing the efficiency of disinfection by heating the

NaOCL with the vibration.

Tailpiece This new system has been proven very effective and opti-

mum for having the perfect disinfection and cleaning of the

root canals from debris, smear layer and other hard to reach

areas with necrotic tissues and other remnants that can sup-

port bacterial regrowth and post-treatment complications. It

is a huge step in Endodontic treatment and therapists

should acknowledge the growth of this system as dentistry

improves in a very fast pace.

References: 1. Mahmoud Torabinejad, Richard E. Waltron, Ash-

raf F. Fouad: Endodontics (Principles and practice)

fifth edition.

2. Brännström M, Johnson G. Effects of various condi-

tioners and cleaning agents on prepared dentin surfaces:

A scanning electron microscopic investigation. J Pros-

thet Dent 1974; 31:422-430.

3. McComb D, Smith DC. A preliminary scanning elec-

tron microscopic study of root canals after endodontic

procedures. J Endod 1975; 7:238-242.

4. Pashely DH. Smear layer: Physiological consider-

ations. Operative Dent Suppl 1984; 3:13-29.

5. Mader CL, Baumgärtner JC, Peters DD. Scanning elec-

tron microscopic investigation of the smeared layer

on root canal walls. J Endod 1984; 10:477-483




N0

Abstracts of the bachelor programs students

P./ გვ.

საბაკალავრო პროგრამების


1

Pharmacovigilance in Hospitals and Academia Oyesiji Rilwan Oyebamiji, Oladoye Oluwole Olawale, Elza Nikoleishvili

56

ფარმაკოზედამხედველობა კლინიკებში

და საუნივესიტეტო პროგრამებში

ოიესიჯი რილვან ოიებამიჯი, ელზა ნიკოლეიშვილი

2

Alzheimer’s disease - Features and Problems Ali Azari Dehkordi, Lili Arabuli

57

ალცაიმერის დაავადება -

თავისებურებები და პრობლემები

აზარი დეჰკორდი ალი, ლილი არაბული

3

Drugs for Alzheimer’s disease and Side Effects Mehrasa Nikandish, Lili Arabuli

58

ალცაიმერის დაავადებების -

მედიკამენტები და მათი გვერდითი

ეფექტები

ნიკადიშ მეჰრასა, ლილი არაბული

4

Drug Design: Structure-Activity Relationship (SAR) Nafiseh Bolghanabadi, Lili Arabuli

59

წამლის დიზაინი: სტრუქტურისა და

აქტივობის თანაფარდობა

ბოლღანაბადი ნაფისეჰ, ლილი არაბული

5

Nanomaterials and Nanoparticles in Medicine Zeinab Nokarizi, Lili Arabuli

60

ნანომასალები და ნანონაწილაკები

მედიცინაში

ნოქარიზი ზეინაბ, ლილი არაბული



Pharmacovigilance in Hospitals and Academia

Oyesiji Rilwan Oyebamiji1, Oladoye Oluwole Olawale2,

Elza Nikoleishvili3

The University of Georgia, School of Health Sciences 1,2Students, Pharmacy Bachelor Program, 3Supervisor, MD,

PhD, Associated professor

Abstract

By according to the definition WHO - Pharmacovigilance

is defined as the science and activities relating to the detec-

tion, assessment, understanding and prevention of adverse

effects or any other drug-related problem. Pharmacovigi-

lance is an identifier of previously unrecognised or unnoted

adverse events or changes in the patterns of the effects, the

quality and adequacy of drug supply, and should enforce

effective communication with the health-care professionals,

and patients about the optimum safety and effective use of

medications.

Safety and efficacy are the two major concerns health-care

professionals most take note of in any drug.

National Centres have played a significant role in increas-

ing public awareness of drug safety. As a result, pharma-

covigilance is increasingly seen as more than a regulatory

activity, having also a major part to play in clinical practice

and the development of public health policy. In 2019 Upp-

sala Monitoring Centre unites 136 full members and 29

associate members. The Uppsala Monitoring Centre man-

aged the international database of ADR reports received

from National Centres.

Adverse drug reactions are leading course of more than

100,000 deaths in the countries like United States annually.

Regulators are creating different surveillance approaches to

assess the risks of medicines in the post-market phase to

enhance passive adverse drug reaction reporting systems

that capture only one to ten percent of ADRs.

Nowadays, we have results from many research projects

that show as to need to introduce pharmacovigilance as an

independent discipline in the curriculum of Medicine, Phar-

macy, Nursing, and Public Health study programs. The ex-

pansion of scientific knowledge in drug safety is attributa-

ble to greater awareness and academic interest in this field.

Academic part of pharmacology and pharmacy programs

have played an important role through teaching, training,

research, policy development, clinical research, ethics com-

mittees and the clinical services they provide.

Pharmacology curricula should give a higher priority to the

study of the safety of medicines. This would lead to an en-

hanced awareness of the balance between the benefits and

harms of medicines. There are many issues: aggressive and

inaccurate marketing and advertising, lack of accurate drug

information, lack of consultations kills, lack of knowledge

of clinical disciplines what are promotes the strengthening

of the problem.

Pharmacovigilance plays an important role in the rational

use of medicines by providing information about adverse

drug reactions (ADRs) in the general population.

Knowledge of ADRs caused by drugs is important for ef-

fective treatment. Clinicians, pharmacists, house officers,

nurses and other staff are encouraged to report ADRs to the

National centre. Especially, hospital pharmacists can play a

significant role in ADR reporting because the most serious

adverse drug events occur in hospitals, and ADRs account

for a substantial proportion of hospital admissions.

Research and postgraduate training in the field of drug

safety remains neglected by many schools of health scienc-

es. The growing alliance between the industry and academ-

ia and drug regulatory authorities has implications for phar-

macovigilance.

Key words: Pharmacovigilance, adverse drug reaction

(ADR), Drug safety.



Alzheimer’s disease - Features and Problems

Ali Azari Dehkordi1, Lili Arabuli2

The University of Georgia, School of Health Sciences 1BA student, Pharmacy Bachelor Programme in English; 2Supervisor, Doctor of Chemistry, Associate Professor

Abstract

Alzheimer disease (AD) is a progressive neurodegenerative

disorder characterized by the presence of amyloid plaques.

The major constituent of AD plaques is the amyloid – β

peptide, which is cleaved from the membrane-bound amy-

loid precursor protein via β/γ – secretase enzymes. Aβ is

produced in health brains in a soluble, monomeric form,

which is not toxic. AD risk factors are associated with ab-

normal production of amyloid beta. An increased Aβ pro-

duction and/or accumulation lead first to the formation of

Aβ oligomers, then to protofibrils and fibrils (Fig. 1). Oli-

gomers are supposed to be the most toxic species. On the

other hand, high concentrations (~mM) of Fe3+, Cu2+ and

Zn2+ are observed in AD plaques, suggesting that Aβ aggre-

gation could be mediated by some of these essential ions;

These metals are involved in two key steps: 1) Cu and Zn

are able to bind Aβ directly and modulate aggregation and

2) redox active Cu and Fe are crucial for the production of

ROS (reactive oxygen species), though the mechanism of

metal reduction and ROS production is still unclear.

Therefore, elucidation of the coordination of metal ions to

Aβ is important to understand their role in the aggregation

of Aβ and in the production of ROS. The question is rele-

vant to the mechanism and/or Cu2+ binding structure in Aβ

aggregates. There are many different and sometimes con-

troversial studies on the coordination environment of cop-

per and zinc (iron is less studied) and different coordination

modes are proposed; predominantly, copper(II) form mono-

meric Cu-Aβ (1:1) species and its coordination environ-

ment changes with pH and at neutral pH at least two bind-

ing modes coexist and are in fast equilibrium. The amine

terminal, three histidine imidazole ring (His6, His13,

His14) and carbonyl or carboxylate oxygen (from Ala2,

Asp1, Asp3, Glu3 and Glu11) are most binding modes, but

deprotonated peptide nitrogen is also taken into account.

Thus, the 2N2O-, 3N1O- and 4N-coordination modes are

mostly accepted (e.g. from HisHis(His), Asp and/or Glu),

but still there are a lot of unanswered questions and re-

searches intensively are carry out to make more clearance

about chemical and coordination environment in Alzhei-

mer’s disease.

Key words: Alzheimer’s disease, amyloid-beta, metal ions,

aggregation

Fig. 1 Structural changes and aggregation of beta-Amyloid

peptide



Drugs for Alzheimer’s disease and Side Effects

Mehrasa Nikandish1, Lili Arabuli2


Abstract

The main available medications approved by FDA to treat

Alzheimer’s disease are – Donepezil, Galantamine, Ri-

vastigmine, Memantine and Namzaric, a combination me-

mantine and donepezil (Fig. 1-5), which belong to drugs

called “cholinesterase inhibitors”. They prevent the break-

down of acetylcholine, a chemical messenger significant

for learning, memory, thinking, language, judgment and

other thought processes. Cholinesterase inhibitors increase

levels of acetylcholine. Some brain cells produce acetyl-

choline, which helps deliver messages to other cells. When

a message reaches the receptor cell, various other chemi-

cals, including acetylcholinesterase enzyme, break down

acetylcholine. Alzheimer’s disease destroys or demages

cells that produce and use acetylcholine. Thus, acetylcho-

lineesterase inhibitors block the activity of ecetylcholines-

terase enzyme, but these inhibitors can’t reverse Alzhei-

mer’s and do not stop the gradual destruction of nerve cells

and their ability to improve symptoms eventually declines

as brain cell damage progresses. F. e. galantamine stimulate

the release of acetylcholine, rivastigmine block the activity

of another enzyme involved in acetylcholine breaking

down. These two drugs are approved to treat mild to mod-

erate Alzheimer’s, but donepezil is used for treating all

stages of the Azlheimer’s disease. Memantine improves

memory, attention, reason, language and ability to do sim-

ple tasks. It is used to treat moderate to severe Alzheimer’s,

as it regulates the activity of glutamate, a chemical in-

volved in information processing. There are many side ef-

fects include headache, constipation, confusion, dizziness,

loss of appetite, increased frequency of bowel movements,

nausea, vomiting etc.

Key words: acetylcholine, acetylcholinesterase, inhibitors,

Alzheimer’s disease

Fig. 1. Donepezil (Aricept)

Fig. 2. Rivastigmine (Exelon)

Fig. 3. Galantamine (Razadyne)

Fig. 4. Memantine

Fig. 5. Nerve cells– neurons in the brain, which are de-

stroyed by Alzheimer’s disease



Drug Design: Structure-Activity Relationship (SAR)

Nafiseh Bolghanabadi1, Lili Arabuli2


The structure–activity relationship is the relationship be-

tween the chemical or 3D structure of a molecule and its

biological activity. The analysis of SAR enables to deter-

mine the chemical groups responsible for evoking a target

biological effect in the organism. This allows modification

of the effect or the potency of a bioactive compound by

changing its chemical structure. Medicinal chemists use the

techniques of chemical synthesis to insert new chemical

groups into the biomedical compound and test the modifi-

cations for their biological effects. A Structure-Activity

Relationship is the relationship of the molecular structure

of a chemical with a physicochemical property, environ-

mental fate attribute, and/or specific effect on human health

or an environmental species. These correlations may be

qualitative or quantitative. Qualitative predictions are based

on comparison of valid measured data from one or more

analogs with the chemical of interest. Quantitative predic-

tions, on the other hand, are usually in the form of a regres-

sion equation and would thus predict dose-response data as

part of a QSAR assessment.

SAR is based on knowledge of the drug’s three-

dimensional structure and how its shape and charge cause it

to interact with its biological target. It is also important to

consider that structure-based drug design aims the discov-

ery of a drug lead, which is not a drug product but, specifi-

cally, a compound with at least micromolar affinity for a

target. SAR depends on the recognition of which structural

characteristics correlate with chemical and biological reac-

tivity. Thus the ability to draw conclusions about an un-

known compound depends upon both the structural features

and the database of molecules. Nowadays the computer-

aided drug design is used to predict the activity of a given

structure. Computer programmes are able to measure com-

parison between probability of activity and probability of

inactivity. This help medicinal chemists to direct synthesis

or design for a specific disease and target.

Key words: structure-activity relationship, drug, design,

target



Nanomaterials and Nanoparticles in Medicine

Zeinab Nokarizi1, Lili Arabuli2


Nanomedicine is the application of nanotechnology in med-

icine, from medical applications of nanomaterials or nano-

particles (NP) and biological devices, to biosensors, and

biological machines. Problems of nanomedicine include

understanding the issues related

to toxicity and environmental impact of nanoscale materi-

als (materials structure on the scale of nanometers, i.e. bil-

lionths of a meter). Functionalities can be added to nano-

materials by interfacing them with biological molecules or

structures. The size of nanomaterials is similar to that of

most biological molecules and structures; therefore, nano-

materials can be useful for both in vivo and in vitro bio-

medical research and applications. Thus far, the integration

of nanomaterials with biology has led to the development

of diagnostic devices, contrast agents, analytical tools,

physical therapy applications, and drug delivery vehicles.

Thus, nanomedicine is defined as the use of nanomaterials

for diagnosis, monitoring, control, prevention and treatment

of diseases.

Nanotechnologies have impact in neurology and neuro-

degeneration, which means that nanoparticles specific for

braincells are gaining attention in Alzheimer’s disease

(AD) diagnosis and therapy. The new in vitro develop-

ments concerned to AD diagnostics include scanning, tun-

neling microscopic procedures, immunosensors, ultrasensi-

tive NP-based bio-barcodes which are able to detect Aβ (1-

40) and Aβ (1-42).

Brain-specific nanoparticles can directly interact with the

Aβ peptides to break already existing amyloid aggregates

or suppress the self-assembly of Aβ in toxic oligomers or

fibrils. Nanomaterials can efficiently carry and deliver

drugs, neuroprotective, therapeutic molecules to the brain

and also eliminate AD pathogenic factors.

Kay-words: Nanomedicine, nanomaterials, nanoparticles

https://en.wikipedia.org/wiki/Nanotoxicology

https://en.wikipedia.org/wiki/Implications_of_nanotechnology

https://en.wikipedia.org/wiki/Nanomaterials

https://en.wikipedia.org/wiki/Nanomaterials

https://en.wikipedia.org/wiki/Meter



Remarks:

შენიშვნები:



Caucasus Journal of

Health Sciences and Public Health


www.caucasushealth.ge

E ISSN 2449-2450

ISSN 2449-2647

UG PRESS

9 7 7 2 4 4 9 2 6 4 0 0 8

I SSN 2449 - 2647

E ISSN 2449 2450 ISSN 2449 2647 Caucasus Journal of Health …caucasushealth.ug.edu.ge/pdf/Volume 3...

Documents

Transcript of E ISSN 2449 2450 ISSN 2449 2647 Caucasus Journal of Health …caucasushealth.ug.edu.ge/pdf/Volume 3...