Ενδημικά Φυτά της Κρήτης

Η Κρήτη αποχωρίστηκε από την ηπειρωτική Ελλάδα πριν 5.000.000 χρόνια. Η απομόνωση αυτή σε συνδυασμό με τους μεγάλους ορεινούς όγκους της Κρήτης (Λευκά όρη, Ψηλορείτης, Κέδρος, Δίκτη, Θρύπτη, Αστερούσια) που λειτούργησαν ως βοτανικά νησιά επάνω μας δίνει να καταλάβουμε πως η Κρήτη, ένα μικρό νησί, έχει τόσα ενδημικά φυτά.

Τώρα θα μιλήσουμε με αριθμούς: Η Κρήτη έχει πάνω από 1700 είδη, το 1 στα 10 είναι

ενδημικό. Η Αγγλία με 30 φορές μεγαλύτερη έκταση γης έχει λιγότερα είδη φυτών και κανένα ενδημικό.

Επειδή είναι πολλά τα ενδημικά φυτά της Κρήτης, θα σας παρουσιάσουμε τα πιο αντιπροσωπευτικά.

Το κρητικό κυπαρίσσι φτάνει έως και τα 25 μέτρα ύψος. Φύεται από παραθαλάσσιες περιοχές έως και την Αλπική

ζώνη δηλαδή τα 2000 μέτρα και πάνω. Έχει μια ικανότητα που δεν έχουν τα άλλα κωνοφόρα να

βλαστάνει από τον κορμό

Cupressus semperrirens-Κυπάρισσος η αειθαλή-

Κυπαρίσσι

ΑΝΘΗΣΗ

Από αυτό το δέντρο έφτιαχναν τις κατσούνες οι βοσκοί. Το όνομα ανέγνωρο το πήρε γιατί δεν έμοιαζε με κανένα άλλο δένδρο. Το δένδρο έχει χαρακτηριστεί ως απειλούμενο και όπου υπάρχει προστατεύεται αυστηρά, φτάνει σε ύψος τα 2-10 μετρά και φύεται από τα 300-2000 μέτρα υψόμετρο.

Zelkova abelicea-Ανέγνωρο - αμπελιτσιά

06

Chart Title

ΑΝΘΗΣΗ

Υπάρχουν αρσενικά και θηλυκά άνθη σε διαφορετικά δένδρα σ’ αυτό το φυτό. Οι καρποί του είναι εδώδιμοι. Τα πιο γνωστά δάση που σχηματίζει είναι το Βάι και η Πρέβελη. Φτάνει σε ύψος τα 3-15 μέτρα και φύεται μόνο στη παραθαλάσσια ζώνη.

Φοίνικας του Θεόφραστου – Phoenix theophrasti

06

Chart Title

ΑΝΘΗΣΗ

Φυτό πολύ όμορφο που συχνά απαντάτε σε μεγάλους πληθυσμούς. Με αυτό παλιά έφτιαχναν κομπολόγια. Φτάνει τα 50-100 εκ υψόμετρο

Ebenos cretica - Έβενος ο κρητικός –αρχοντόξύλο

06

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Είναι σπάνιο και απειλούμενο με εξαφάνιση φυτό. Το μέρος που βρίσκεται σε όλη την Κρήτη είναι μόνο σε λίγα τετραγωνικά μέτρα στο βουνό Θρύπτη, Πήρε το όνομα του από τις λέξεις ήλιος + χρυσός γιατί τα λουλούδια του έχουν ένα φωτεινό κίτρινο χρώμα.

Helichrysum doerfleri-Ολόχρυσο του Doerfler

ΙΑΝΟΥΑ

ΡΙΟΣ

ΜΑΡΤ

ΙΟΣ

ΜΑΙΟ

Σ

ΙΟΥΛ

ΙΟΣ

ΣΕΠΤΕΜ

ΒΡΙΟΣ

ΝΟΕΜΒΡΙ

ΟΣ048

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Αυτό το φυτό αρέσει πολύ στα ζώα. Γι ’αυτό και το όνομα τους έχει την λέξη όνο που σημαίνει πόνος για το φυτό. Επίσης τα ζώα το έχουν εξαφανίσει σχεδόν και αυτό βρίσκει καταφύγιο μόνο σε γκρεμούς. Περιλαμβάνεται στο red data book ως πολύ σπάνιο. Φτάνει το ύψος με 30-80εκ και απαντάται σε υψόμετρο 300-2000 μέτρα.

Onobrychis sphaciotica-ονόβρυχις η σφακιώτικη

06

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Φυτό πάρα πολύ γνωστό για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Όμως πολύ σπάνιο να το βρεις άγριο στη φύση. Φτάνει τα 5-40 εκ ύψος και φύεται από 20-2000μέτρα υψόμετρο

Origanum dictamnus-Όριγανο ο δίκταμνος-δίκταμο, έρωντας

048

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Φυτό γνωστό γιατί το χρησιμοποιούν για αφέψημα. Φτάνει τα 20-60 εκ ύψος και φύεται από 300-2000 μ υψόμετρο. Το φυτό αυτό αφθονεί στην ορεινή έρημο των Λευκών ορέων.

Sideritis syriaca – Σιδερίτης η συριακή – μαλοτήρα

ΙΑΝΟΥΑ

ΡΙΟΣ

ΦΕΒΡΟΥΑ

ΡΙΟΣ

ΜΑΡΤ

ΙΟΣ

ΑΠΡΙΛΙΟ

Σ

ΜΑΙΟ

Σ

ΙΟΥΝΙΟ

Σ

ΙΟΥΛ

ΙΟΣ

ΑΥΓΟΥΣ

ΤΟΣ

ΣΕΠΤΕΜ

ΒΡΙΟΣ

ΟΚΤΩΜ

ΒΡΙΟΣ

ΝΟΕΜΒΡΙ

ΟΣ

ΔΕΚΕΜΒΡΙ

ΟΣ0

4

8

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Κατάλευκο κυκλάμινο και συχνά ρόδινο. Διαφέρει από τα άλλα κυκλάμινα στο σχήμα του φύλλου που μοιάζει με κισσό. Φτάνει τα 5-15 εκ ύψος και φύεται από τα 0-800 μετρά υψόμετρο.

Cyclamen creticum-Κυκλάμινο το κρητικό.

06

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Σπάνιο φυτό, απαντάται μόνο στα Λευκά όροι, τα άνθη είναι λευκά άλλο πολύ σπάνια ρόδινα που έχουν μήκος 12 εκ. Οι σφακιανοί την έλεγα ψευθιά γιατί τα άνθη της ήταν τόσο όμορφα που ήταν σαν ψεύτικα. Φτάνει σε ύψος τα 40-80 εκ και φύεται σε υψόμετρο από 20-2000 μέτρα.

Paeonia clusii – Παιωνιά του Clusius-Πηγουνιά, ψευθιά

06

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Αυτό το μικρό φυτό ίσως έχει το ωραιότερο όνομα στον κόσμο γιατί προβάλει σαν έκρηξη μέσα από το χιόνι. Έχει γαλάζια άνθη και είναι βολβώδες. Φτάνει σε ύψος 5-20 εκ και απαντάται σε υψόμετρο 2000 μ και πάνω.

Chionodoxa nana-Χιονοδόξα η νανώδης

ΙΑΝΟΥΑ

ΡΙΟΣ

ΜΑΡΤ

ΙΟΣ

ΜΑΙΟ

Σ

ΙΟΥΛ

ΙΟΣ

ΣΕΠΤΕΜ

ΒΡΙΟΣ

ΝΟΕΜΒΡΙ

ΟΣ048

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Αυτό το νανώδες φυτό έχει ρόδινα και λευκά άνθη μερικές φορές φτάνει τα 5-10 εκ ύψος και φύεται στην αλπική ζώνη των ορέων της Κρήτης.

Colchicum cretense-Κολχικό το κρητικό

ΙΑΝΟΥΑ

ΡΙΟΣ

ΜΑΡΤ

ΙΟΣ

ΜΑΙΟ

Σ

ΙΟΥΛ

ΙΟΣ

ΣΕΠΤΕΜ

ΒΡΙΟΣ

ΝΟΕΜΒΡΙ

ΟΣ048

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Αυτή η τουλίπα την άνοιξη πλημμυρίζει τα λιβάδια στο οροπέδιο του ομαλού. Φτάνει σε ύψος τα 20-40 εκ και φύεται σε υψόμετρο 800-2000 μέτρα.

Tulipa bakeri-Τουλίπα του Baker

048

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Η μικρότερη τουλίπα της Κρήτης. Φτάσει σε ύψος τα 5-15 εκ και απαντάται από 20-2000 μέτρα υψόμετρο.

Tulipa cretica-Τουλίπα η κρητική.

ΙΑΝΟΥΑ

ΡΙΟΣ

ΦΕΒΡΟΥΆ

ΡΙΟΣ

ΜΆΡΤΙ

ΟΣ

ΑΠΡΊΛΙΟ

Σ

ΜΆΙΟ

Σ

ΙΟΎΝΙΟ

Σ

ΙΟΎΛΙΟ

Σ

ΑΎΓΟΥΣΤΟ

Σ

ΣΕΠΤΈΜ

ΒΡΙΟΣ

ΟΚΤΏΒΡΙ

ΟΣ

ΝΟΈΜΒΡΙ

ΟΣ

ΔΕΚΈΜΒΡΙ

ΟΣ0

4

8

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Αυτή η τουλίπα απαντάται κυρίως στο οροπέδιο του Γιους κάμπος στη κεντρική Κρήτη. Φτάνει σε ύψος 10-30 εκ και φύεται από 20-800 υψόμετρο

Tulipa doerfleri- Τουλίπα του doerfler

048

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Αυτή η σπάνια ορχιδέα έχει την ιδιαιτερότητα ο μεσαίος της λοβό του χείλους της να μοιάζει με ιμάντα ο οποίος φτάνει σε μήκος έως τα 10 εκ. Το φυτό φτάνει σε ύψος 20-40 εκ. και απαντάται σε υψόμετρο 800-2000 μ.

Himatoglossum samariense – Ιμαντόγλωσσο της Σαμαριάς

ΙΑΝΟΥΑ

ΡΙΟΣ

ΜΆΡΤ

ΙΟΣ

ΜΆΙΟ

Σ

ΙΟΎΛΙΟ

Σ

ΣΕΠΤΈΜ

ΒΡΙΟΣ

ΝΟΈΜΒΡΙ

ΟΣ048

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Από το όνομα καταλαβαίνει ότι το φυτό αυτό είναι ιδιαίτερο. Το ιδιαίτερο που έχει είναι το τεράστιο χείλος το οποίο φτάνει και τα 3,5 εκ. Το ύψος του φτάνει 10-30 εκ και φύεται από το 0-800 μέτρα υψόμετρο.

Ophrys basilissa – Όφρυς η βασίλισσα

06

ΑΝΘΗΣΗ

ΑΝΘΗΣΗ

Η Κρήτη είναι ο τόπος που ζούμε. Αρχίστε να την εξερευνείτε για να

ανακαλύψετε οι ίδιοι τα πανέμορφα φυτά της. Λίγο να ασχοληθείτε θα κατανοήσετε καλύτερα τον απίστευτο φυτικό της πλούτο, που ομοίως του δεν υπάρχει σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ήταν μια εργασία του μαθητή Τζουτζούλη Ιωάννη

που έγινε στα πλαίσια Περιβαλλοντικού Προγράμματοςκατά το σχολικό έτος 2015-16.

Λύκειο Βάμου