Samenvatting

Durf te doenVia social media naar de netwerksamenleving

Om een goede indruk te geven van de inhoud van

het boek, hebben we ervoor gekozen om zelf een

samenvatting aan te bieden met de belangrijkste

conclusies per hoofdstuk, of beter gezegd: per gang.

Het boek is opgebouwd als een diner: elk hoofdstuk

is een gang met een bijbehorend recept. Van aperitief

tot pousse-café. De recepten staan niet in deze

samenvatting, evenals de vaak persoonlijke verhalen

die elk hoofdstuk illustreren. Het hoofdgerecht is het

hoofdstuk over #plan2012 en de aanloop daar naartoe.

Daarin beschrijf ik het proces, het verloop ervan en

beantwoord ik de belangrijkste en meest gestelde vragen

over de fi nanciering van een zakelijk plan dat compleet

anders dan gebruikelijk werd aangepakt.

Voorwoord

Dit boek heeft zo’n anderhalf jaar langer op zich laten wachten dan oorspronkelijk de bedoeling

was. Mijn verhaal was gewoon nog niet af. Ik weet nu dat ik eigenlijk geen echte schrijver

ben. Ik ben een doener die graag schrijft om zo mijn ervaringen te kunnen delen in de hoop

daarmee ook anderen te kunnen inspireren. Maar ik ben geen tekstmachine waarin je een euro

gooit en waar vervolgens woorden uitrollen. Ik kan niet schrijven om te schrijven.

Als iets niet goed voelt is het meestal ook niet goed. Toen ik eindelijk wél woorden uit dat

toetsenbord geperst kreeg, voelde dat ook goed. Er overkwamen me de afgelopen jaren nu

eenmaal steeds nieuwe dingen die ik allemaal wilde gebruiken voor dit boek. Als het eerder

was geschreven hadden die dingen er niet ingestaan, simpelweg omdat ze nog niet waren

afgerond. Of de tijd te kort was om er goed op terug te kunnen kijken.

Durf te doen is het logische vervolg op Meisje van de Slijterij. Na inspiratie te hebben

opgedaan, en de drempels te hebben genomen om ook te durven delen, moet je uiteindelijk

1

DEEL DEZE SAMENVATTING KOOP HET BOEK

aan het werk. Moet je het gaan doen. Met je corebusiness. Gewoon dozen slepen. Omdat

de kracht van online voor mij echt offl ine ligt, en het geen trucje is maar echt werk, heb ik

gekozen voor dit omslag. Net als bij mijn eerste boek is de foto opgebouwd uit de avatars

van de mensen die ik volg. Mensen die me vaak inspireren, helpen, ook wat gunnen en vice

versa. Zij maken mijn wereld mede tot wat die is. De foto aan de rand van de Westerschelde

symboliseert het verbreden van je horizon. Je hebt de keuze om de ‘overkant’ te gaan

ontdekken of misschien liever stil te willen blijven staan. Wat je doet is jouw keuze. Blijf je staan

of wil je naar de overkant? Die vrijheid om te kiezen heb je, wat weer wordt gesymboliseerd

door die ene meeuw die daar toevallig vliegt en voor wie het makkelijker is de overkant te

bereiken.

Succes is iets wat je vaak krijgt door dat te doen wat ieder ander misschien wel te veel werk

zal vinden. Niemand krijgt succes cadeau. Iedereen die, op welk vlak dan ook, succes heeft

bereikt, heeft daar vaak hard voor moeten werken. Het is nooit een simpel trucje.

2

DEEL DEZE SAMENVATTING KOOP HET BOEK

Waar staan we nu?

Terugblik

Op de laatste bladzijdes van Meisje van de Slijterij dat uitkwam in september 2010 schreef ik:

Ik denk en hoop dat in de toekomst, met dank aan internet en social media, oude hiërarchische

structuren zich zullen gaan aanpassen. Mensen praten terug, kunnen allemaal publiceren en

zich eenvoudig verenigen. Dat maakt de wereld democratischer en mooier. De platformen

kunnen nog wijzigen, maar niet de mogelijkheden die iedereen nu krijgt.

2013

Steeds vaker komen er schokkende verhalen naar buiten van wat zich op de onzichtbare

logistieke locaties van bijvoorbeeld Zalando en Amazon afspeelt.

Een consument die online koopt vraagt zich zelden af wat er gebeurt tussen het moment dat

hij op ‘bestelling bevestigen’ klikt en het moment dat de postbode bij hem aanbelt met het

bestelde pakje.

Als storytelling de toekomst heeft, betekent dat ook dat bedrijven steeds vaker gedwongen

zullen worden het echte verhaal te vertellen.

Social WEdia

Al die online platformen werden inmiddels in één containerbegrip ‘social media’ gestopt. Ook ik

ging die term gebruiken, maar eigenlijk klopte het niet met wat ik toen deed en nog steeds doe.

‘Vroeger noemden ze me een ouwehoer, tegenwoordig word ik een storyteller genoemd,’ zeg ik

vaak.

Jim Stolze, die tijdens een debat bij BNR ook aan tafel zat, riep uit: ‘social WEdia’. Dat was de

juiste term! Voor mij staan social media voor alles wat we samen doen online. Zoals ik ze inzet

zijn het dus social WEdia.

Containerbegrip

Social media wordt als term niet alleen gebruikt voor alles wat mensen samen online doen.

Social media is ook de verzamelnaam van alle online platformen die er zijn.

Mensen praten terug op social-mediaplatformen. Dat is voor de oude zendende media vaak

nog steeds een lastig gegeven.

Communicatie

Zie social media als communicatie.

Netwerk versus fanbase

Je kunt social media voor allerlei doeleinden inzetten. Ook als zender met een ontvangend

publiek zonder dat je ooit luistert. De kracht zit hem echter in de interactie.

3

DEEL DEZE SAMENVATTING KOOP HET BOEK

Entertainmentaccounts en fake-accounts zijn verschillende soorten Twitter-accounts. Het

meest populaire entertainmentaccount is wel dat van koningin Beatrix (@Koningin_NL).

Fake-accounts zijn die accounts die zich voordoen als iemand anders, zonder duidelijk te

vermelden dat het een satirisch account betreft. Dan heb je het dus over identiteitsdiefstal. Dat

zou in de komende jaren nog weleens een dingetje kunnen worden.

Het is geen trucje!

Cijfersukkels

Regelmatig mag ik groepen ondernemers of managers inspireren met mijn verhaal over het

gebruik van social media. Die mensen zijn vooral op zoek naar het antwoord op de vraag:

What’s in it for me? De juiste vraag zou volgens mij echter moeten zijn: Wat kan ik bijdragen?

Dromen delen

Mijn dromen komen uit door ze te delen, schreef ik in Meisje van de Slijterij. En nog elke dag

overkomen me nieuwe bijzondere dingen door ze te delen.

Een ballon is een prachtige metafoor voor social media. Zie de ballon eens als je netwerk. Als

je niet voldoende lucht in de ballon blaast, loopt deze leeg. Als je niet voldoende energie in je

netwerk stopt, te weinig deelt en geeft, loopt dat netwerk ook leeg. Als jij lucht in je ballon blijft

blazen, als je geeft en deelt, groeit je ballon, en dus je netwerk. Je zult dus altijd moeten blijven

blazen, blijven werken, om de ballon zijn kracht om te kunnen blijven stijgen en groeien te laten

behouden.

Sociaal kapitaal

Soms word je benaderd door iemand die je zegt je te willen betalen met sociaal kapitaal. Dat

kan dus niet. Sociaal kapitaal kun je alleen verdienen, nooit uitgeven. Wel verliezen.

Sociaal kapitaal is een andere benaming voor je gunfactor in het maatschappelijk verkeer.

#Durftevragen

Niet alles is te googelen. De essentie is dat de één dingen overheeft of kennis heeft die een

ander kan gebruiken, zonder dat ze dat van elkaar weten. Daarom moet je het durven te

vragen.

Crowdfunding; van droomgaard tot #plan2012

De Droomgaard

In augustus 2010 kreeg ik een mailtje van meneer Luteijn. Meneer Luteijn is een fruitteler en

een klant van ons.

4

DEEL DEZE SAMENVATTING KOOP HET BOEK

Het raakte me. Je zult maar heel je leven hard gewerkt hebben, inmiddels in de zeventig

zijn, en niet kunnen stoppen met werken omdat de recessie de verkoop van je lucratieve

boomgaard tegenhoudt. Zoveel kon ik niet doen voor de familie Luteijn, maar ik kon wel een

blogpost schrijven om de aandacht op hun boomgaard te vestigen. Dat deed ik.

Vrijwel direct barstte er een discussie los op Twitter. Zou het niet prachtig zijn als we met een

aantal mensen die boomgaard kochten? Het was online dromen, maar tot mijn grote verbazing

waren er zo al tien mensen die aangaven mee te willen doen. De Droomgaard.

Crowdfunding is niet voorbehouden aan goede doelen of nieuwe initiatieven, dat kan ook best

bedrijfsmatig worden ingezet voor bestaande bedrijven.

#Twosé

In de eerste weken van het jaar bezoek ik traditioneel wat wijnevenementen om me te

oriënteren op vernieuwingen in mijn assortiment in de loop van het jaar. Zo bezocht ik begin

2010 een groot evenement van Poot Agenturen, een leverancier van ons.

Ik noteerde een rosé op mijn lijstje die ik dolgraag wilde verkopen. ‘Petra, dan heb je pech,’ zei

hij. ‘Van dat huis zijn wij alleen agent en dat betekent dat je hem enkel per volle pallet af kelder

kunt bestellen.’ Een volle pallet? Dat zijn 600 fl essen! Ik zuchtte eens diep. 600 fl essen was

veel te veel voor ons. Ik kon er misschien zestig verkopen, en als ik heel goed mijn best deed

120, maar 600? ‘Hm, ik ga iets proberen,’ zei ik. ‘Misschien mail ik je nog wel.’

Binnen een dag had ik aan 53 mensen 430 fl essen verkocht. Diezelfde avond nog bestelde ik

de pallet per mail.

#plan2012

Het was net voor de kerstdagen 2011. Ik had enkele dagen eerder gehoord dat het pand in

Sluis, waarvan ik ruim een jaar eerder al overtuigd was dat dit het juiste pand op de juiste

locatie voor de toekomst van onze winkel was, dusdanig in huurprijs was gezakt dat het

fi nanciële plaatje, dat ik ook al ruim een jaar eerder maakte, ook een haalbaar en interessant

plaatje werd.

Dergelijke A-locaties waren (tot voor kort) te duur voor specialisten, omdat het

grootwinkelbedrijf zijn opmars maakte en de huurprijzen opdreef.

Ik belde Olaf, een accountant, en vertelde hem wat ik had bedacht. Volgens mij was dit echt

te simpel. Ik moest iets over het hoofd zien. Maar wat? Kon het op de manier zoals ik het had

bedacht? Olaf begon te lachen. ‘Ja hoor, dat kan gewoon. Noteer mij maar als nummer één,’

zei hij.

Eind februari 2012 stond de teller op 77 VIP-pakketten met 98 mensen. Er waren ook een aantal

mensen die samen, met twee, drie of vier mensen, een VIP-pakket afnamen.

CrowdFUN

We gingen het doen. Vanaf mei 2012 zou onze winkel op een toplocatie in Sluis te vinden zijn.

5

DEEL DEZE SAMENVATTING KOOP HET BOEK

Dankzij beminde gelovigen. Want zonder hen was dat echt nooit gelukt. Het belangrijkste deel

van crowdfunding is de crowdFUN.

‘Crowdfunding: een leger van beminde gelovigen mobiliseren die deel willen uitmaken van

jouw droom.’

#plan2012 ging veel verder dan alleen de fi nanciering. Mensen dachten gevraagd en

ongevraagd met ons mee en boden hun diensten aan.

Uiteindelijk, uiteindelijk gaat het altijd om de gunfactor. Dat ging het altijd al, maar dankzij de

techniek anno nu komen mijn VIP-klanten nu uit het hele land, en België en Luxemburg. Onze

winkel is ook een beetje hun winkel.

Vertrouwen, betrokkenheid en transparantie

Vertrouwen, betrokkenheid en transparantie, en daar de kracht van je netwerk bij optellen. Dat

zijn volgens mij de belangrijkste factoren.

Een netwerk moet je hebben opgebouwd, het moet relevant zijn en je moet het blijven

onderhouden.

Crowdfundingconsultants

Jawel, je kon erop wachten. Ineens was daar de crowdfundingconsultant. Het zijn in de meeste

gevallen dezelfde gelukszoekers die bedrijven zover kregen te investeren in Second Life, die

zich, toen social media een hype werden, ‘social media-expert’ noemden en bij bedrijven op de

stoep stonden om ze geld uit de zakken te kloppen.

Een crowdfundingplatform gebruiken kan best handig zijn. Het neemt je extra werk uit handen.

Om succesvol te crowdfunden heb je geen consultant, maar wel een netwerk nodig. Dat ook

nog geactiveerd kan worden.

Of je nu je netwerk aanspreekt langs de lijn op het voetbalveld, via social media, of via een

nieuwsbrief, maakt niks uit. Je moet daar zijn waar je netwerk ook is. Het is een misvatting dat

crowdfunding per defi nitie via internet gaat.

Veelgestelde vragen over mijn crowdfundingproject

Nadat het fi nanciële stuk van #plan2012 gelukt was, kreeg ik steeds vaker telefoontjes en mailtjes

met vragen van medeondernemers die met een gelijksoortig idee speelden, of er al mee bezig

waren en nu vastliepen. De meest gestelde vragen en mijn antwoorden deel ik dan ook graag.

Vragen als:

‘Ik heb er bewondering voor dat dit je gelukt is, maar jij verkoopt wijn en whisky. Dat zijn sexy

producten. Ik verkoop potgrond. En dan?’

‘Zou je, nu je terugkijkt, dingen anders doen?’

6

DEEL DEZE SAMENVATTING KOOP HET BOEK

‘Wat was je grootste les tijdens #plan2012?’

‘Deel je echt al je bedrijfsgegevens met de wereld?’

‘Wij hebben binnen een maand tienduizend euro nodig, hoe heb jij dat gedaan?’

‘Waarom heb je niet duizend mensen honderd euro gevraagd?’

Tips voor succesvol crowdfunden

• Het start altijd bij je eigen netwerk

• De gunfactor

• Je kunt nooit alleen komen halen

• Spontane barterdeals

• Online, maar vooral offl ine

• Probeer met de vorm die je voor je crowdfunding kiest ook je omzet omhoog te brengen

• Denk na over mogelijke barterdeals

• Je participanten willen niet slechts deel uitmaken van je project

• Vraag niks, vertel wel overal je verhaal

• Onderhoud contact met je participanten

• Sta open voor gevraagd en ongevraagd advies

Pas op voor de zelfbenoemde goeroes!Degenen die zichzelf goeroe noemen, hebben meestal iets gemeen. Ze hebben allemaal ‘social

media’ in hun biografi e staan op al hun online profi elen. Dat is net zoiets als in het telefoonboek

naast je nummer een extra vermelding plaatsen ‘heeft telefoon’, onder je mailtje ‘ik heb ook

een mailadres’, of een sticker op je auto hebben met ‘chauffeur’.

De social media-expert

De social media-expert bestaat in mijn ogen niet. Er zijn wel mensen die anderen of bedrijven

kunnen inspireren actief of actiever te worden in online community’s. Er is echter geen heilige

graal en iemand anders kan het niet voor je doen.

De social media-manager

Na de ‘social media-expert’ stond ook de ‘social media-manager’ op. Dat zijn mensen die

opereren vanuit grote bedrijven, vaak vanaf managementniveau.

Met het overhypen van social media – ‘je móét er iets mee’ – ontstond er helaas een geheel

nieuwe groep social media-managers. Mensen die veel geld neertellen voor een cursus van

enkele dagen, gegeven door een ‘social media-expert’ en daar vervolgens een certifi caat voor

ontvangen. Je bent dan een gecertifi ceerde social media-manager.

E-commerce is echt niet hetzelfde als social media!

Sommige mensen verwarren e-commerce, de verkoop via internet, met social media.

7

DEEL DEZE SAMENVATTING KOOP HET BOEK

Word je rijk met social media?

Je wordt niet rijk door het gebruik van social media, wel gelukkig. Tenzij je Zuckerberg of

Spanjer heet. Dan kun je uiteindelijk je platform verkopen.

Promoted Tweets en gesponsorde tweets

Het is logisch dat social media-platformen een verdienmodel zoeken. Dat doet Facebook

met advertenties en gesponsorde updates in je timeline. Twitter doet het met de zogenaamde

Promoted Tweets, die vaak boven in de zoekresultaten verschijnen.

Ook zijn er inmiddels allerhande bureautjes die in opdracht van adverteerders geld bieden voor

tweets van mensen of accounts met een groot bereik.

Zal Twitter in de toekomst een deel van die opbrengsten gaan claimen? Het expliciet gaan

verbieden? En ergeren mensen er zich in zo’n hoge mate aan dat ze echt massaal gaan

ontvolgen? Of is er een kritische grens die acceptabel is?

Van koffi ejuffrouw tot CEO

KLM

KLM is in mijn ogen een van de eerste grote bedrijven die echt snapten hoe het werkte. Zoals

bij veel bedrijven zaten er in de top van KLM ook bestuurders met een sceptische kijk op social

media. De communicatie- en marketingafdelingen hadden vooruitstrevende ideeën, maar

kwamen er niet echt door bij de beslissers. Er waren wat accounts, er werd wat voorzichtig

gecommuniceerd en dat was het dan wel.

Tot die dag in 2010 toen een aswolk door de vulkaanuitbarsting in IJsland het vliegverkeer

boven Noordwest-Europa lamlegde.

Heineken versus Dikke Dries

In november 2012 werd bekend dat de eigenaar van café de Nieuwe Dikke Dries in Utrecht een

confl ict had met Heineken. Heineken eiste de ontruiming van het Utrechtse café dat al jaren in

de familie van Jos de Winter is. Begin november 2012 maakte de brouwer in een kort geding

kenbaar van hem af te willen. De Winter woont met zijn gezin met vier kinderen boven zijn zaak.

Na publicaties in diverse media kwamen via Twitter massale steunbetuigingen binnen voor

de ondernemer, vergezeld van de hashtag #iksteunjos. Vrienden van Jos startten het Twitter-

account @iksteunjos en er werd opgeroepen een petitie te ondertekenen.

De duizenden steunbetuigingen sterkten Jos en zijn gezin, maar leidden niet tot een oplossing.

Heineken werd ondanks de massale berichten, blogs en het daaropvolgende mediageweld niet

gedwongen tot een oplossing. Wat er wel gebeurde, was dat consumenten een inkijkje kregen

in hoe Heineken aan de achterkant zakendoet. De horecaondernemer kreeg een gezicht voor

de doorsneecafébezoeker die daar normaal nooit over nadacht.

8

DEEL DEZE SAMENVATTING KOOP HET BOEK

Communicatie vanuit een bedrijf beperkt zich nooit tot louter goednieuwsmarketing. Het gaat

ook over hoe je zakendoet. Over hoe je maatschappelijk verantwoord onderneemt.

Webcareteams

Goede webcareteams monitoren, handelen klachten en problemen af en weerleggen

feitelijke onjuistheden. Webcare beperkt zich dan ook niet tot de uren van negen tot vijf op

doordeweekse dagen.

Goede webcareteams hebben korte lijnen met de afdelingen Pr, Marketing, Communicatie en

Klantenservice. Er liggen duidelijke werkafspraken en rules of engagement.

Elke tweet van een webcareteam vanuit het bedrijfsaccount wordt door consumenten gezien

als een tweet en offi cieel statement van het bedrijf. Wees je daar ook van bewust.

De hele keten

Als er bij ons een mevrouw voor de toonbank staat die vraagt om ‘die dessertwijn die bij

chocolade past, waar Petra vorige week over twitterde’, kan mijn man gewoon even naar

me roepen welke dat was. Dan kom ik wel aangesneld met die fl es. Dat kan niet bij een

grootwinkelbedrijf met 500 fi lialen. Daarvoor zul je dat dus anders moeten inrichten en zul je

een manier moeten vinden om de communicatie op de winkelvloer te laten aansluiten bij de

communicatie online. En dat is veel meer dan een poster ophangen met LIKE ONS OP FACEBOOK.

Samen denken, samen doen

In Meisje van de Slijteri j schreef ik uitgebreid over crowdsourcing en hoe onze Zeeuwierjenever

ontstond. Zelf noem ik dat liever ‘samen denken en samen doen’. In dit hoofdstuk vind je ook

bijdragen van anderen over de verschillende thema’s.

Social media en politiek

Ik denk zelf dat je via social media vooral je eigen netwerken bereikt. Mensen zijn online om

zich te informeren en te vermaken. En als ze al niet geïnteresseerd zijn in politiek, zul je ze ook

niet via hun netwerken bereiken.

Social media en de overheid

De meest ideale vormen van burgerparticipatie zijn in mijn ogen projecten die bottom up,

vanuit de bevolking zelf, ontstaan.

Social media en crisiscommunicatie

Een aantal jaar geleden was er een meisje uit Dordrecht vermist. Haar broer was al dagen op

zoek naar zijn zus, vooral via Twitter. Toen er graafwerkzaamheden plaatsvonden in een tuin in

Dordrecht en het gerucht ging dat het om dat meisje zou gaan, gebeurden er vreemde dingen.

Mensen die aanwezig waren in de bewuste straat twitterden foto’s en berichten. Op Twitter was

zodoende allang bekend dat er ‘iets’ was opgegraven, omdat mensen hadden gedeeld wat ze

ter plekke zagen. Op tv vertelde een offi ciële politiewoordvoerder een uur later dat er gegraven

9

DEEL DEZE SAMENVATTING KOOP HET BOEK

werd, maar dat er nog niets was aangetroffen. En dat was live. Later werd dat verklaard met de

mededeling dat de familie nog niet op de hoogte was gesteld. Maar die familie was juist heel

actief op Twitter en wist het allang. Het was een vreemde gewaarwording om op live-tv iets

anders te horen dan dat wat op Twitter al door diverse bronnen was bevestigd.

En nu terug naar de winkel

Bedreiging?

Veel winkeliers zien de opkomst van winkelen via internet als een regelrechte bedreiging. Nog

steeds. Toch zien ze denk ik iets over het hoofd.

Waar de eerste webshops vaak ‘cowboys’ waren, zie je dat ook wet- en regelgeving zich

begint aan te passen aan het internet.

De cowboys zijn er nog steeds, maar omdat ook die aan de wetgeving moeten voldoen,

worden dat wel steeds meer gelijkwaardige concurrenten.

Iemand die uit passie voor zijn vak een winkel begint, wil helemaal geen postorderbedrijf.

Iemand die een postorderbedrijf wil beginnen, wil helemaal geen echte winkel waar

consumenten binnenlopen en altijd welkom zijn. Het zijn verschillende takken van sport.

Online proeven

Fysiek samen aan een tafel proeven, waarbij ook mimiek en intonatie een rol spelen, blijft mijn

voorkeur houden, maar een online tasting is een prachtig alternatief als je te kampen hebt met

geografi sche beperkingen.

It’s glice to meet you

Tine Goedhart en Bertus Balink zijn ondernemers. Op weg naar een lezing in Groningen, reed

ik via Heerenveen om hun bedrijf te kunnen bezoeken. Ik liep door de fabriekshallen, kreeg te

zien wat ze er allemaal maken en hoe. Ongeveer tegelijkertijd was ik me aan het oriënteren op

whiskystenen, omdat ik er vraag naar had in de winkel. Als je wel wilt koelen, maar niet wilt

verdunnen, is steen een goede optie.

Ik zag al hun glasafval en hoorde de verhalen over overcapaciteit nu het in de bouw zo

slecht ging. Bertus is whiskyliefhebber en ik vroeg me af of die steentjes die ik nu wilde gaan

importeren uit Scandinavië, ook van glas gemaakt zouden kunnen worden. Van het afval. In de

loze uren.

We besloten om het te gaan doen. Het worden Glice Buttons. Een samenvoeging van glass en

ice; de buttons verwijzen naar de vorm, maar ook naar de knoppen op social media. Drinken

doe je bij voorkeur nou eenmaal niet alleen en het is een sociaal iets. De Glice Buttons zijn

inmiddels in productie. Kleinschalig, zonder marketingbudget, maar wel met een netwerk.

10

DEEL DEZE SAMENVATTING KOOP HET BOEK

De dorpsslijterijstrategie

Ik ben gewend om dat ene doosje in de auto te zetten, te vragen hoe het met een klant

gaat, adviezen te geven, hun verhalen aan te horen en oprecht geïnteresseerd te zijn.

Grote bedrijven, die ironisch genoeg al decennialang door ons kleintjes als onze grootste

concurrenten gezien worden, moeten dit nog steeds leren. En dat maakt dat wat wij kleintjes

van nature doen, ineens een strategie voor de groten wordt wanneer ze de vruchten willen

plukken van het gebruik van social media. Elke community is immers een dorp op zich.

Tips

Ik eindig het boek met een aantal tips. Het zijn de lessen die ik leerde en een aantal tooltjes die

ik ontdekte en die in mijn ogen belangrijk en handig zijn.

• Gebruik je eigen naam

• Houd het altijd persoonlijk!

• Negatieve publiciteit is niet altijd slecht voor de omzet

• Mediawijsheid, wees je bewust van monitoring

• Facebook is de blues, Twitter rock-’n-roll

• Waarom ik iemand volg, niet volg of misschien zelfs blokkeer

• Het nut van Twitter-lists

• Privacy; denk altijd na over wat je deelt online

• Twitteren met een slotje?

• Claim je Google Places!

• Rapportive

Tot slot

Oude werelden zullen naast de nieuwe netwerksamenleving blijven bestaan. Dat de

netwerksamenleving tot nieuwe vormen van samenwerking leidt, is allang bewezen. Dat ze

daarmee de ‘oude’ systemen ook verdringt, niet.

Ik wacht op het moment dat de termen on- en offl ine niet meer als verschillende dimensies

gebruikt zullen worden. Simpelweg omdat het een niet zonder het ander kan en het dezelfde

wereld is. Voor mij is het dat al. Ik kan helaas niet de hele wereld veranderen, maar wel de

mijne.

Digitaal is slechts een toevoeging aan de echte wereld. En die laatste vergaat nog zomaar niet.

Ook niet na 2013.

11

DEEL DEZE SAMENVATTING KOOP HET BOEK