Draft ปริมาณและหน่วย เล่ม6 Revised31...

ก. 235 6-2554

6 : ก QUANTITIES AND UNITS PART 6 : ELECTROMAGNETISM

ก!"#$"% &'("ก

ก)!("ก ICS 01.060 ISBN 978-616-231-142-0

"#$"% &'("ก THAI INDUSTRIAL STANDARD

STANDARD

"#$"% &'("ก

ก. 235 6-2554

ก!"#$"% &'("ก ก)!("ก *+),- 6 ก(!)+. 10400

1)2 +)' 0 2202 3300

ก234ก555(6ก7 86 6ก2!) - 128 "+27 106! ),- 15 ก +():2 ก4 2554

6 : ก

(2)

;กก4ก;),- 244

:กก #$%&'()#'*'#+,-$ก /0+(12(345 67'148+'92+-8:;<;9+=>#?*$6-ก9@'A<BC#=

กก <'+&2ก34502+ 72(64<8#, ก#68?-B=+<ก'#:@' <'+12<02+ 04<0D&2ก345 ก#6148+'&'()#,B#4ก'# <'+&4#402+ -E=+<6=(CE (F'<2ก%'<G#6'HD->IJ$(2<)4 <'1'$'ก'&-$กA=#?&2ก345 -<=+6<'K' ก#6(IJ$('#87'#$'ก'& #$%&'()#'*'#+,0D-ก=+#)4 14-0=+#-*#4L :H?14&1ก##6&'()#, *CM'9%ก#H,67'148+'92+ ND@0O1+&'()#'*'#+,*#26># 7##P6<)#, 67'148+'92+-8:;<;9+=>#?*$6-ก9@'>#?<:#-7<I$ <'+-0IJ$6&2ก# (4<02+&#= (Q'B2<14*2+148+'&'()#,R9?-8:;<;9+=R7O%G#?-8&/8+ <'+/0++2<), &4#4;0)4 (Q'B2<(O%-(#46ก'#($<148+'&'()#,R9?-8:;<;9+= #$%&'()#'*'#+,K#H= -*#4LK2ก)#, (6':6:H4)&'()#,R7O%G#?-8&/8+ S<>#?B#6#'0DGQ26K, ND@0O1+&'()#'*'#+,G#=0' -8=+<G#?(%:, (6':6148+'&'()#,R7O%G#?-8&/8+

กก<(ก <'%ก<ก1##H BCL+'84PT'< (F'<2ก%'<6')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6 <'+812+># 0'-*=+6-*<

"#$"% &'("ก=#ก4 -!"! >

(3)

:H?ก##6ก'#140'ก'#E$%$%:,ก'##?71O'%G#?-8&1O'3@1+ก'#6')#T'<:H?8=J 12 7#I$ ISO/TC 12 -#IJ$% Quantities, units, symbols, conversion factors R9?:H?ก##6ก'#140'ก'#E$%กก

กก:H?8=J 25 7#I$ IEC/TC 25 -#IJ$% Quantities and units, and their letter symbols /3@#O16ก2<Rก@/EG#2BG#C%-$ก('#140'ก'#-ก=J+1ก2BG#46'HR9?7<O1+)O'%k ;3+-G9=J+<RG9% ISO 1000 R9?$<Cก#6 ISO 31 -Gl<$<Cก#6 ISO 80000 R9?$<Cก#6 IEC 80000

$<Cก#6 ISO 80000 K'+S)@0IJ$-#IJ$% Quantities and units 6= 11 -9O6 8=J*23>46>,;3+ ISO /3@RกO Part 1 : General Part 2 : Mathematical signs and symbols to be used in the natural sciences and technology Part 3 : Space and time Part 4 : Mechanics Part 5 : Thermodynamics Part 7 : Light Part 8 : Acoustics Part 9 : Physical chemistry and molecular physics Part 10 : Atomic and nuclear physics Part 11 : Characteristic numbers Part 12 : Solid state physics $<Cก#6 IEC 80000 K'+S)@0IJ$-#IJ$% Quantities and units 6= 3 -9O6 8=J*23>46>,;3+ IEC /3@RกO Part 6 : Electromagnetism Part 13 : Information science and technology Part 14 : Telebiometrics related to human physiology

6')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6 G#46'HR9?7<O1+ -9O6 6 : R6O-79oก/ppq' /3@G#?ก'&S0@:#2r%R#ก-Gl<6')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6 G#46'HR9?7<O1+)O'%k 8'%ก'+K'> -9O6 5 G#46'HR9?7<O1+8'%/ppq'R9?R6O-79oก 6')#T'<-9E8=J 6$ก.235 -9O6 52525 S<#'0ก4**'<C-BกP'sB2B>4-&P -9O6 100 )$<8=J 16 9%12<8=J 10 กC6K'>2<A, >C8A&2ก#'0 2526

-<IJ$%*'ก('#?(F':2L8'%140'ก'#/3@-G9=J+<RG9%/G$=ก *t%-7o<(6:1#Rก@/EG#2BG#C%S76O :I$ 1. -G9=J+<-9E9F'32BE$%-9O6*'ก-346 5 -Gl< 6 2. /3@#1B-#IJ$%E$%7<O1+-(#46-E@'/1@3@1+ )'6:H?ก##6ก'##?71O'%G#?-8&1O'3@1+ก'#02J%)1%123 (Comité

International des Poids et Mesures, CIPM) S<ก'#G#?0C6 >.&.2523 (:.&.1980) 3. ->4J6-)46-9EE$%9F'32B8=JS76O -0O< >92%%'<S0@%'<

(4)

6')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6 G#46'HR9?7<O1+ -9O6 6 : ก !!" -Gl< -9O68=J 6 S<$<Cก#66')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6 G#46'HR9?7<O1+ 6')#T'<-9E8=J 6$ก. 235 vtJ%6=82r%763 15 -9O6 32%<=r

(1) -9O6 1 : 82J1/G (2) -9O6 2 : -:#IJ$%76'+R9?(2L92กPH,8'%:H4)&'()#, (F'7#2BS0@S<8'%148+'&'()#,A##60')4R9?

-8:;<;9+= (3) -9O6 3 : G#4KD64R9?-19' (4) -9O6 4 : ก9&'()#, (5) -9O6 5 : -8$#,;6/3<'64ก(, (6) -9O6 6 : R6O-79oก/ppq'

(7) -9O6 7 : R(% (8) -9O6 8 : (1<&'()#, (9) -9O6 9 : -:6=-04%pw(4ก(,R9?pw(4ก(,;6-9กC9 (10) -9O6 10 : pw(4ก(,$?)$6R9?pw(4ก(,<41-:9=+#, (11) -9O6 11 : -9E-s>'? (12) -9O6 12 : pw(4ก(,(Q'<?E$%REo% (13) -9O6 13 : -8:;<;9+=('#(<-8&R9?148+'&'()#,('#(<-8& (14) -9O6 14 : -8-9/B;$-6)#4ก8=J-ก=J+1E@$%ก2B(#=#148+'E$%6<CP+, (15) &2>8,6')#148+'#?71O'%G#?-8& R<1:43>Ir<T'<R9?R<1:4382J1/G>#@$6:F'&2>8,8=J-0IJ$6(26>2<A,

6')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6<=r กF'7<3Etr<;3+S0@-$ก('#)O$/G<=r-Gl<R<18'% IEC 80000-6 : 2008 Quantities and units Part 6 : Electromagnetism IEC 60027-1 : 1992 Letter symbols to be used in electrical technology Part 1 : General IEC 60050-111 International electrotechnical vocabulary Part 111 : Physics and chemistry IEC 60050-121 International electrotechnical vocabulary Part 121 : Electromagnetism IEC 60050-131 International electrotechnical vocabulary Part 131 : Circuit theory ISO 80000-1 : 2009 (E) Quantities and units Part 1 : General ISO 80000-3 : 2006 (E) Quantities and units Part 3 : Space and time ISO 80000-4 : 2006 (E) Quantities and units Part 4 : Mechanics

:H?ก##6ก'#6')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6/3@>4*'#H'6')#T'<<=rR9@1 -7o<(6:1#-(<$#2T6<)#=G#?ก'&)'6 6')#' 15 R7O%>#?#'0B2LL2)46')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6 >.&. 2511

(5)

ก2ก)!("ก 86 6),- 4351 ( +.2. 2554 )

$$ก)'6:1'6S<>#?#'0B2LL2)46')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6 >.&. 2511

-#IJ$% +ก-94ก6')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6 G#46'HR9?7<O1+)O'%k 8'%ก'+K'> -9O6 5 G#46'HR9?7<O1+8'%/ppq'R9?R6O-79oก

R9?กF'7<36')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6 G#46'HR9?7<O1+ -9O6 6 : R6O-79oก/ppq'

;3+8=J-Gl<ก'#(6:1#G#2BG#C%6')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6 G#46'HR9?7<O1+)O'%k 8'%ก'+K'> -9O6 5 G#46'HR9?7<O1+8'%/ppq'R9?R6O-79oก6')#T'<-9E8=J 6$ก. 235 -9O6 5-2525 $'&2+$F'<'*)'6:1'6S<6')#' 15 R7O%>#?#'0B2LL2)46')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6 >.&. 2511 #2T6<)#=1O'ก'#ก#?8#1%$C)('7ก##6$$กG#?ก'&+ก-94กG#?ก'&ก#?8#1%$C)('7ก##6sB2B8=J 670 (>.&. 2525) $$ก)'6:1'6S<>#?#'0B2LL2)46')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6 >.&. 2511 -#IJ$% กF'7<36')#T'<N94)K2HU, $C)('7ก##6 G#46'HR9?7<O1+)O'%k 8'%ก'+K'> -9O6 5 G#46'HR9?7<O1+8'%/ppq'R9?R6O-79oก 9%12<8=J 30 A2<1':6 >.&. 2525 R9?$$กG#?ก'&กF'7<36')#T'<N94)K2HU,$C)('7ก##6 G#46'HR9?7<O1+ -9O6 6 : R6O-79oก/ppq' 6')#T'<-9E8=J 6$ก. 235 -9O6 6-2554 Etr<S76O 32%6=#'+ก'#9?-$=+3)O$8@'+G#?ก'&<=r

82r%<=r )2r%R)O12<8=JG#?ก'&S<#'0ก4**'<C-BกP' -Gl<)@</G

G#?ก'& H 12<8=J 14 64QC<'+< >.&. 2554

4 (A 6 A'

#2T6<)#=1O'ก'#ก#?8#1%$C)('7ก##6

(6)

6) 0.1 ก5 >"!

)'#'%G#46'HR9?7<O1+S<6')#T'<<=r 7<@'v@'+ (7<@'-9E:DO) -Gl<G#46'HR9?7<@'E1' (7<@'-9E:=J) -Gl<7<O1+8=J(6<2+ก2BG#46'H

7<O1+82r%763#?71O'%-(@<8tB 2 -(@<8'%7<@'E1'Etr<ก2BG#46'H#?71O'%-(@<8tB8'%7<@'v@'+8=J(6<2+ก2<

0.2 "!<!

:O'E$%G#46'H8=J(F':2L8=J(C3S<E$B-E)E$%-$ก('#<=r กF'7<3/1@>#@$6(2L92กPH,R9?B8<4+'6 B8<4+'68=JกF'7<3/1@->IJ$S7@8#'B>$-E@'S*-8O'<2r</6O/3@6=*C3G#?(%:,S7@-Gl<B8<4+'68=J(6BD#H,

92กPH?-s>'?E$%G#46'H8'%(-ก9'#, 8'%-1ก-)$#,7#I$8'%-8<-v$#,E$%G#46'HB'%:O'/3@กF'7<3/1@;3+-s>'?$+O'%+4J%-6IJ$6=:1'6*F'-Gl<8=J)@$%<4+'6

(O1<S7LOR9@1กF'7<3->=+% 1 0IJ$7#I$ 1 (2L92กPH,(F'7#2B:O'E$%G#46'H S<ก#H=8=JกF'7<36'กก1O' 1 0IJ$7#I$6'กก1O' 1 (2L92กPH,(F'7#2BG#46'H-3=+1ก2</6O/3@S7@:1'6R)ก)O'%-Gl<>4-&P 0IJ$7#I$(2L92กPH,-79O'<=r*?6=T'<-3=+1ก2< -6IJ$6=)21-$</3@ 2 RBB (-0O< ϑ 7#I$ θ , ϕ 7#I$ φ , a 7#I$ a R9? g 7#I$ g ) *?กF'7<3/1@RBB-3=+1 R)O/6O/3@76'+:1'61O'$=กRBB7<tJ%/6O-Gl<8=J+$6#2B ;3+82J1/GR9@1ก'#<F'/GS0@8=J6=:1'6R)ก)O'%ก2<<2r</6O8F'S7@R(3%:1'676'+8=J>4-&Pก1O' (2L92กPH,8=J$+DOS<1%-9oB76'+:1'61O' (2L92กPH,-79O'<2r<-Gl< x(2L92กPH,8=J(%1</1@y S0@S<ก#H=>4-&P-6IJ$<F'(2L92กPH,792ก/GS0@ก2B:1'676'+vtJ%R)ก)O'%ก2<

0.3 "!<!

0.3.1 <Bก>) -

7<O1+(F'7#2BG#46'H8=J(6<2+ก2</3@กF'7<382r%(2L92กPH,#?71O'%G#?-8&R9?B8<4+'6 0IJ$E$%7<O1+-Gl</G)'6K'P'8=JS0@ R)O(2L92กPH,)O'%kS7@S0@(2L92กPH,#?71O'%G#?-8&-76I$<ก2<8CกK'P' E@$6D9->4J6-)46S7@3D 6$ก.235 -9O6 1 7#I$ SI Brochure (7th edition 1998) *'ก(F'<2ก%'<#?71O'%G#?-8&1O'3@1+ก'#02J% R9?ก'#123 (International Bureau of Weights and Measures, BIPM) R9? ISO 80000-1 (ก) 7<O1+ SI #?BC/1@กO$<7<O1+8=J/6OS0O7<O1+ SI 7<O1+ SI /3@+$6#2BS7@S0@*'กก'#G#?0C6S7LO1O'3@1+6')#'

02J%)1%123 (Conférence Générale des Poids et Mesures, CGPM) (E) 7<O1+8=J/6OS0O7<O1+ SI vtJ%$'*S0@#O16ก2B7<O1+ SI ->#'?6=:1'6*F'-Gl<S<8'%G4B2)47#I$-Gl<7<O1+>4-&P

-s>'?('E'R+ก*'ก7<O1+ SI *?:2J<3@1+-(@<G#? (:) 7<O1+8=J/6OS0O7<O1+ SI vtJ%$'*S0@#O1602J1:#'1ก2B7<O1+ SI *?>46>,3@1+E<'3)21>46>,-9oกก1O'A##63'R9?

$+DOS<(36K,8=J 10 x)21G#?ก$Bก'#RG9%N2<R9?76'+-7)C (conversion factors and remarks)y (%) 7<O1+8=J/6OS0O7<O1+ SI vtJ%/6O:1##16ก2B7<O1+ SI /3@S7@/1@-Gl<E@$6D9S<K':N<1ก R9?/6OQI$1O'-Gl<(O1<

7<tJ%E$%6')#T'<<=r 7<O1+8=J/6OS0O7<O1+ SI -79O'<=r*23-Gl< 2 ก9CO6 :I$ (1) 7<O1+S<#?BB CGS >#@$60IJ$-s>'?

(7)

(2) 7<O1+S<#?BB$46>=-#=+9 (imperial system) -Gl<pC) G$<3, 14<'8= R9?7<O1+$IJ<k 8=J-ก=J+1E@$% (*) 7<O1+8=J/6OS0O7<O1+ SI S7@/1@-Gl<E@$(<-8& 8=J-ก=J+1ก2B)21G#?ก$Bก'#RG9%N2<

0.3.2 <B !ก"<! 6),-,"CD-!

7<O1+-(#46G#46'HS3k 8=J6=64)47<tJ%กo:I$)21-9E7<tJ% (1) vtJ%;3+82J1/G*?/6O-E=+<7<O1+ 1 9%/GR9?/6OS0@ :F'$CG(##: (prefix) 6'-Gl<>7C:DH7#I$>7C:DH+O$+E$%7<O1+<=r$=ก $'*S0@กF'92%E$% 10 R8<$CG(##:

)21$+O'% 320<=72ก-7 n = 1.53 x 1 = 1.53 -9E-#+,;<93, Re = 1.32 x 103

->IJ$>4*'#H'1O'6C6-04%#?<'BR(3%-Gl<$2)#'(O1<#?71O'%:1'6+'1 2 :1'6+'1 ก2B6C6)2<-Gl<$2)#'(O1< #?71O'%>Ir<8=Jก2BกF'92%($%E$%:1'6+'1 S<G >.&. 2538 (:.&.1995) CGPM กF'7<3S<#?BB7<O1+#?71O'%G#?-8&1O' -#-3=+< (rad) R9?()=-#-3=+< (sr) -Gl<7<O1+$<C>28A,8=J/6O6=64)4 vtJ%$<C6'<1O'G#46'H-04%#?<'B R9?6C6)2<-Gl<G#46'H$<C>28A,8=J6=64)4-Gl<7<tJ% 7<O1+-#-3=+<R9?()=-#-3=+<-8O'ก2B7<tJ% vtJ%$'*9?/1@7#I$$'*S0@S<<4>*<,(F'7#2B7<O1+$<C>28A, 8F'S7@-ก43:1'6R)ก)O'%#?71O'%G#46'H8=J6=A##60')4R)ก)O'%ก2<R)O6=64)4-3=+1ก2<

0.4 " <),->!3"#

-:#IJ$%76'+ = 76'+:1'61O' -8O'ก2<>$3= (exactly equal to) S7@S0@:F'1O' x>$3=y -:#IJ$%76'+ ≈ 76'+:1'61O' -8O'ก2<;3+G#?6'H (approximately equal to) -:#IJ$%76'+ : = 76'+:1'61O' -8O'ก2<;3+:F'*F'ก23:1'6 (by definition equal to) :O')21-9ER(3%G#46'H8'%pw(4ก(,/3@*'กก'#839$%:1#6=:O':1'6/6OR<O<$<*'กก'#123#O16$+DO3@1+-(6$ :O'

:1'6/6OR<O<$< *?-E=+<-Gl<32%<=r )21$+O'% l = 2.347 82(32) m S<)21$+O'%<=r l = a(b) m :O')21-9E b 8=J$+DOS<1%-9oB-Gl<:O':1'6/6OR<O<$< S<)F'R7<O%(C38@'+8=J(6<2+

)21-9E a E$%:1'6+'1 l b R8<:1'6/6OR<O<$<6')#T'< (:O':1'6-B=J+%-B<6')#T'<*'กก'#G#?6'H) S<)F'R7<O%(C38@'+8=J(6<2+E$% a )'6)21$+O'%<=r :O'G#?6'H8=J3=8=J(C3E$%:1'6+'1 l (-6IJ$ l 6=7<O1+-Gl<-6)#) :I$ 2.347 82 R9?:O'8=J/6O8#'BE$% l -0IJ$1O':O':1'6+'1 l *?$+DO#?71O'% (2.347 82 0.000 32) m R9? (2.347 82 + 0.000 32) m s?<2r<:O':1'6/6OR<O<$<-8O'ก2B 0.000 32 m R9?ก'#ก#?*'+8=J-Gl</G/3@E$%:O' l

0.5 <B !ก"+27

9F'32B8=JS7@/1@S< 6$ก.235 -9O6 6 ;3+82J1/G($3:9@$%ก2B:F'&2>8, IEV (International Electrotechnical Vocabulary) ;3+-s>'?ก2B IEC 60050-121 R9? IEC 60050-131

0.5.1 66<!

R6O-79oก/ppq' 6=#?BBG#46'HR)ก)O'%ก2<79'+#?BBvtJ%/3@>2<'6'*'ก*F'<1<R9?ก'#-9I$ก-s>'?G#46'HT'<8=J#?BBS0@-Gl<>Ir<T'<

(8)

$+O'%/#กo)'6 S<140'ก'#R6O-79oก/ppq'R9?14&1ก##6/ppq' #?BBG#46'H#?71O'%G#?-8& (ISQ) R9?#?BB7<O1+#?71O'%G#?-8& 7<O1+ SI /3@ก'#+$6#2BR9?S0@S<6')#T'< ISO R9? IEC 7<O1+ SI 6=7<O1+T'< 7 7<O1+ :I$ -6)# (2L92กPH, m ก4;9ก#26 (2L92กPH, kg 14<'8= (2L92กPH, s R$6RG#, (2L92กPH, A -:914< (2L92กPH, K ;69 (2L92กPH, mol R:<-39' (2L92กPH, cd

0.5.2 =E'

G#46'H#DG/v<,RG#N2<ก2B-19'R9?-Gl<)21R8<-04%v@$< IEC S0@(2L92กPH,+O$ 2 )21 )21>46>,S7LOR9?)21>46>,-9oก -0O< ก#?R(/ppq' (9F'32B8=J 6-1) R9?R#%32</ppq' (9F'32B8=J 6-11.3) -:#IJ$%76'+->4J6-)46E$%G#46'H$IJ< S7@/1@S< IEC 60027-1 )21$+O'%8=J 1

ก'#RG#N2<E$%#DG/v<,ก2B-19'E$%ก#?R(/ppq' (9F'32B8=J 6-1) R(3%;3+

)cos(2 ϕω −= ti I R9?)21R8<-04%v@$< (-p-v$#,) R(3%-Gl<

ϕje−= II

-6IJ$ i :I$ :O'E$%ก#?R(/ppq'EH?<2r< I :I$ :O'#'กกF'92%($%-s9=J+ )( ϕω −t :I$ -p( ϕ :I$ -p(-#4J6)@<

)21$+O'%8=J 2 ก'#RG#N2<E$%#DG/v<,ก2B-19'E$%p92กv,R6O-79oก (9F'32B8=J 6-22.1) R(3%;3+

)cos(2)cos( eff ϕωΦϕωΦΦ −−= = ttˆ -6IJ$ Φ :I$ :O'E$%p92กv,EH?<2r< Φ :I$ :O'+$3 (peak value) effΦ :I$ :O'#'กกF'92%($%-s9=J+

มอก. 235 เลม 6-2554

-1-

ปรมาณและหนวย เลม 6 : แมเหลกไฟฟา

1. ขอบขาย 1.1 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมน กาหนด ชอ สญลกษณ และบทนยามสาหรบปรมาณและหนวยทาง

แมเหลกไฟฟา รวมทงตวประกอบการแปลงผน (ถาม)

2. ชอ สญลกษณและบทนยาม 2.1 ชอ สญลกษณ และบทนยามของปรมาณและหนวยทางแมเหลกไฟฟา ใหเปนดงน

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

มอก. 235 เลม 6-2554

-2-

แมเหลกไฟฟา ปรมาณ

ลาดบท (1)

ชอ (2)

สญลกษณ (3)

บทนยาม (4)

หมายเหต (5)

6-1 กระแสไฟฟา (electric current)

i,I กระแสไฟฟาเปนปรมาณ 1 ใน 7 ปรมาณฐาน ตามระบบปรมาณระหวางประเทศ (International System of Quantities, ISQ) ซงระบบ SI ใชเปนพนฐาน

กระแสไฟฟาเปนปรมาณทวดดวยแอมมเตอร

กระแสไฟฟาไหลผานพนผว คอ ผลลพธทไดจากประจไฟฟา (ลาดบท 6-2) ทไหลผานพนผวระหวางชวงเวลาหนงหารดวยเวลาของชวงเวลานน บทนยามทสมบรณกวาน ดลาดบท 6-8 และ IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-13

6-2 ประจไฟฟา (electric charge)

q,Q แ tIQ dd =

เมอ I คอ กระแสไฟฟา (ลาดบท 6-1) และ t คอ เวลา (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-7)

ประจไฟฟา รวมอยกบอนภาค อาจเปนบวกหรอลบ เครองหมายของประจจะเปนเชนเดยวกบ ประจไฟฟาพนฐาน e ไดแก ประจของโปรตอนซงเปนบวก ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-01

6-3 ความหนาแนนประจไฟฟา

(electric charge density) ประจไฟฟาเชงปรมาตร (volumic electric charge)

Vρρ, แ VQρ

d

d= แ

เมอ Q คอ ประจไฟฟา (ลาดบท 6-2) และ V คอ ปรมาตร (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-4)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-07

มอก. 235 เลม 6-2554

-3-

หนวย แมเหลกไฟฟา

ลาดบท (6)

ชอ (7)



ตวประกอบการแปลงผน และหมายเหต

(10)

6-1.ก แอมแปร

(ampere) A xแ แอมแปร คอ ปรมาณ

กระแสไฟฟาซงรกษาใหคงตวอยในตวนา 2 เสน ทมความยาวอนนต มพนทภาคตดขวางเลกมากจนไมจาเปนตองคานงถง และวางอยคขนานหางกน 1 เมตร ในสญญากาศแลว จะทาใหเกดแรงระหวางตวนาทงสองมคาเทากบ 7102 −× นวตนตอความยาว 1 เมตร (การประชม CGPM ครงท 9 พ.ศ.2491(ค.ศ.1948))

บทนยามนระบคาคงตวแมเหลก 0μ (ลาดบท 6-26.1) เทากบ H/m104 7−×π พอด นยามนใช“แรง” แทน “แรงเชงเสน” หรอ “แรงตอความยาว” หนวยหลงอาจใช “นวตนตอเมตร” โดยไมตองระบคาวา “ความยาว”

6-2.ก คลอมบ C แ sA1:C1 ⋅= แ หนวยแอมแปรชวโมง ใชสาหรบอปกรณ อเลกโทรไลต เชน แบตเตอร

kC3.6hA1 =⋅ แ

6-3.ก คลอมบตอลกบาศกเมตร 3C/m แ

มอก. 235 เลม 6-2554

-4-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-4 ความหนาแนนพนผวของประจไฟฟา

(surface density of electric charge or areic electric charge)

σ,ρA แ AQρA d

d= แ

เมอ Q คอ ประจไฟฟา (ลาดบท 6-2) และ A คอ พนท (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-3)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-08

6-5 ความหนาแนนเชงเสนของประจไฟฟา

(linear density of electric charge)

หรอ ประจไฟฟาเชงเสน (lineic electric charge)

τ,ρl ld

d Qρl =

เมอ Q คอ ประจไฟฟา (ลาดบท 6-2 และ l คอ ความยาว (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-1.1)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-09

6-6 โมเมนตขวคไฟฟา (electric dipole moment)

p แ ( )−+ −= rrp q เมอ +r และ −r คอ เวกเตอรตาแหนง (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-1.11) ของอนภาคทมประจ q+ และ q− (ลาดบท 6-2) ตามลาดบ

โมเมนตขวคไฟฟาของสารหนงภายในขอบเขตหนง เปนเวกเตอรผลบวกของโมเมนตขวคไฟฟาของขวคไฟฟาทงหมดในขอบเขตนน ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-35 และ 121-11-36

6-7 การแยกขวทางไฟฟา (electric polarization)

P แ V/ ddpP = เมอ p คอ โมเมนตขวค (ลาดบท 6-6) ของสารหนงภายในขอบเขตหนงดวยปรมาตร V (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-4)

ด IEC 60050-121 , ลาดบท 121-11-37

มอก. 235 เลม 6-2554

-5-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-4.ก คลอมบตอตารางเมตร 2C/m แ

6-5.ก คลอมบตอเมตร C/mแ

6-6.ก คลอมบเมตร mC ⋅ แ

6-7.ก คลอมบตอตารางเมตร 2C/m แ

มอก. 235 เลม 6-2554

-6-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-8 ความหนาแนนกระแส ไฟฟา

(electric current density or areic electric current)

J แ vρ=J เมอ ρ คอ ความหนาแนนประจไฟฟา (ลาดบท 6-3) และ v คอ ความเรว (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-8.1)

กระแสไฟฟา I (ลาดบท 6-1) ไหลผานพนผว S คอ

∫ ⋅=S

n d AI eJ

เมอ Adne คอ เวกเตอรพนผวยอยสารนน ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-11

6-9 ความหนาแนนกระแส ไฟฟาเชงเสน

(linear electric current density or lineic electric current)

SJ แ vAρ=SJ เมอ Aρ คอ ความหนาแนนพนผวของประจไฟฟา (ลาดบท 6-4) และ v คอ ความเรว (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-8.1)

กระแสไฟฟา I (ลาดบท 6-1) ไหลผานสวนโคง C บนพนผว

คอ ∫ ⋅×=C

nS dreJI

เมอ ne คอ เวกเตอรหนงหนวยทตงฉากกบพนผวและแนวเสนเวกเตอรนน rd คอ ความแตกตางของเวกเตอรตาแหนง r ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-12

6-10 ความแรงสนามไฟฟา (electric field strength)

E แ q/FE = เมอ F คอ แรง (มอก.235 เลม 4 ลาดบท 4-9.1) และ q คอ ประจไฟฟา (ลาดบท 6-2)

ด IEC 60050 ลาดบท 121-11-18 q คอ ประจของอนภาคทดสอบทอยนง

มอก. 235 เลม 6-2554

-7-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-8.ก แอมแปรตอตารางเมตร 2A/m แ

6-9.ก แอมแปรตอเมตร A/m แ

6-10.ก โวลตตอเมตร V/m แ N/C 1 V/m1 = แ นยามของโวลต ดลาดบท 6-11.ก

มอก. 235 เลม 6-2554

-8-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-11.1

6-11.2

6-11.3

ศกยไฟฟา (electric potential)

ความตางศกยไฟฟา (electric potential

difference)

แรงดนไฟฟา (voltage or electric

tension)

φV, แ

abV แ

abU,U แ

tV

∂∂

+=−AEgrad

เมอ E คอ ความแรงสนามไฟฟา(ลาดบท 6-10) A คอ ศกยเวกเตอรแมเหลก (ลาดบท 6-32) และ t คอ เวลา (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-7)

∫ ⋅∂∂

+=b

a (C)ab d)(

r

r tV rAE

เมอ E คอ ความแรงสนามไฟฟา(ลาดบท 6-10) A คอ ศกยเวกเตอรแมเหลก (ลาดบท 6-32) t คอ เวลา (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-7) และ r คอ เวกเตอรตาแหนง (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-1.11) ตามเสนโคง C จากจด a ไปจด b

ในทฤษฎของวงจรไฟฟา

baab VVU −= เมอ aV และ bV คอ ศกยไฟฟา (ลาดบท 6-11.1) ทจด a และ จด b ตามลาดบ

ศกยไฟฟาเปนปรมาณทไมมเอกภาพ เนองจากปรมาณสนาม สเกลารคงตวใด ๆ สามารถเตมเขาไปในศกยไฟฟาไดโดยไมทาใหแกรเดยนตเปลยน ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-25

baab VVV −=

เมอ aV และ bV คอ ศกยทจด a และ b ตามลาดบ ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-26

สนามไฟฟาในตวกลาง

∫ ⋅=b

a (C)ab d

r

r

U rE

เมอ E คอ ความแรงสนามไฟฟา (ลาดบท 6-10) และr คอ เวกเตอรตาแหนง (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-1.11) ตามเสนโคง C จากจด a ไปจด b

สาหรบสนามไฟฟาทไมหมนแรงดนไฟฟาไมขนอยกบเสนทางระหวางสองจด a และ b ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-27

มอก. 235 เลม 6-2554

-9-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-11.ก โวลต V แ W/A 1 : V 1 = แ

มอก. 235 เลม 6-2554

-10-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-12 ความหนาแนนฟ ลกซไฟฟา

(electric flux density or electric displacement)

D ก PED += 0ε เมอ 0ε คอ คาคงตวไฟฟา (ลาดบท 6-14 .1) E คอ ความแรงสนามไฟฟ า (ลาดบท 6-10) และ P คอ การแยกขวไฟฟา (ลาดบท 6-7)

ความหนาแนนฟลกซ ไฟฟ า เ ก ยวข อง กบความหนาแนนประจไฟฟา ρ=D div เมอ div คอ ไดเวอรเจนซ ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-40

6-13 ความจไฟฟา (capacitance)

C UQ/C = เมอ Q คอ ประจไฟฟา (ลาดบท 6-2) และ U คอ แรงดนไฟฟา (ลาดบท 6-11.3)

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-13

6-14.1 6-14.2

คาคงตวไฟฟา (electric constant) สภาพยอมของสญญากาศ (permittivity of vacuum) สภาพยอม (permittivity)

0ε

ε

200

01cμ

ε =

เมอ 0μ คอ คาคงตวแมเหลก (ลาดบท 6-26.1) และ 0c คอ อตราเรวแสง (ลาดบท 6-35.2)

ED ε= เมอ D คอ ความหนาแนนฟลกซไฟฟา (ลาดบท 6-12) และ E คอ ความแรงสนามไฟฟา (ลาดบท 6-10)

F/m101888.854 12

0−×=ε

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-03

นยามนใช กบตวกลางไอโซ -ทรอปก สาหรบตวกลางแอนโซทรอปก สภาพยอมเปนเทนเซอร อนดบทสอง ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-12-12

6-15 สภาพยอมสมพทธ (relative permittivity)

rε 0εεε /r = เมอ ε คอ สภาพยอม (ลาดบท 6-14.2) และ 0ε คอ คาคงตวไฟฟา (ลาดบ 6-14.1)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-12-13

มอก. 235 เลม 6-2554

-11-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-12.ก คลอมบตอตารางเมตร 2C/m dป

6-13.ก ฟารด F x C/V 1 : F 1 = dป

6-14.ก ฟารดตอเมตร F/m s ( )mVC/1F/m1 ⋅= dก

6-15.ก หนง 1 d ดบทนาขอ 0.3.2

มอก. 235 เลม 6-2554

-12-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-16 สภาพยอมรบไดทางไฟฟา (electric susceptibility)

χ EP χε0= เมอ P คอ การแยกขวทางไฟฟา (ลาดบท 6-7) 0ε คอ คาคงตวไฟฟา (ลาดบท 6-14.1) และ E คอ ความแรงสนามไฟฟา (ลาดบท 6-10)

1−= rεχ นยาม นใช กบ ตวกลางไอโซทรอปก สาหรบตวกลางแอนโซทรอปกสภาพยอมรบไดทางไฟฟาเปนเทนเซอร อนดบทสอง

6-17 ฟลกซไฟฟา (electric flux)

Ψ d ∫ ⋅=S

n dAeDΨ

เหนอพนผว S เมอ D คอ ความหนาแนนฟลกซไฟฟา (ลาดบท 6-12) และ Adne คอ เวกเตอรพนผวยอย (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-3)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-41

6-18 ความหนาแนนกระแสการกระจด

(displacement current density)

DJ tD ∂

∂=

DJ

เมอ D คอ ความหนาแนนฟลกซไฟฟา (ลาดบท 6-12) และ t คอ เวลา (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-7)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-42

6-19.1

6-19.2

กระแสการกระจด (displacement current)

กระแสทงหมด (total current)

DI

ttot I,I

∫ ⋅=S

n dAI DD eJ

เหนอพนผว S เมอ DJ คอ ความหนาแนนกระแสการกระจด (ลาดบท 6-18) และ Adne คอ เวกเตอรพนผวยอย (มอก.235 เลม 3) ลาดบท 3-3

DII +=totI เมอ I คอ กระแสไฟฟา (ลาดบท 6-1) และ DI คอ กระแสการกระจด (ลาดบท 6-19.1)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-43

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-45

มอก. 235 เลม 6-2554

-13-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-16.ก หนง 1 s ดบทนาขอ 0.3.2

6-17.ก คลอมบ C ก

6-18.ก แอมแปรตอตารางเมตร 2A/m ก

6-19.ก แอมแปร A ก

มอก. 235 เลม 6-2554

-14-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-20 ความหนาแนนกระแสทงหมด

(total current density)

ttot JJ , DJJJ +=tot เมอ J คอ ความหนาแนนกระแสไฟฟา (ลาดบท 6-8) และ DJ คอ ความหนาแนนกระแสการกระจด (ลาดบท 6-18)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-44

6-21

ความหนาแนนฟลกซแมเหลก

(magnetic flux density)

B f BF ×= vq เมอF คอ แรง (มอก.235 เลม 4 ลาดบท 4-9.1) และv คอ ความเรว (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-8.1) ของอนภาคทดสอบใด ๆ ทมประจไฟฟา q

ความหนาแนนฟลกซแมเหลกมคา ไดเวอรเจนซเปน ศนย

0div =B ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-19

6-22.1

6-22.2

ฟลกซแมเหลก (magnetic flux)

ฟลกซลงก (linked flux)

Φ ก

ΨΨ ,m ก

∫ ⋅=S

n dAeBΦ ก

เหนอพนผว S เมอ B คอ ความหนาแนนฟลกซแมเหลก (ลาดบท 6-21) และ Adne คอ เวกเตอรพนผวยอย (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-3)

∫ ⋅=C

m drAΨ ก

เมอ A คอ ศกยเวกเตอรแมเหลก (ลาดบท 6-32) และ rd คอ เวกเตอรเสนของเสนโคง C

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-21

เวกเตอรเสน rd เปนอนพนธของเวกเตอรบอกตาแหนง r (มอก. 235 เลม 3 ลาดบท 3-1.11) ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-24

มอก. 235 เลม 6-2554

-15-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-20.ก แอมแปรตอตารางเมตร 2A/m ก

6-21.ก เทสลา T ก m)N/(A 1 : T 1 ⋅= ก 2 Wb/m1 T 1 = ก

6-22.ก เวเบอร Wb ก s V1 : Wb1 ⋅= ก

มอก. 235 เลม 6-2554

-16-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-23 โมเมนตแมเหลก (magnetic moment or

magnetic area moment)

m ก AI nem = ก เมอ I คอ กระแสไฟฟา (ลาดบท 6-1) ในวงปดเลก ne คอ เวกเตอรหนงหนวยทตงฉากกบวงปดนนและ A คอ พนท (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-3) ของวงปดนน

โมเมนตแมเหลกของสารภายในขอบเขต เปนผลรวมเชงเวกเตอรของโมเมนตแมเหลกทงหมดทอยในขอบเขต ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-49 และ 121-11-50

6-24 อานาจแมเหลก

หรอ ความเปนแมเหลก (magnetization)

iH,M Vdd /mM = ก เมอm คอ โมเมนตแมเหลก (ลาดบท 6-23) ของสารในขอบเขตปรมาตร V (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-4)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-52

6-25 ความแรงสนามแมเหลก (magnetic field strength)

H ก MBH −=0μ

ก

เมอ B คอ ความหนาแนนฟลกซแมเหลก (ลาดบท 6-21) 0μ คอ คาคงตวแมเหลก (ลาดบท 6-26.1) และ M คอ ความเปนแมเหลก (ลาดบท 6-24)

ความแรงสนามแมเหลกเกยวของกบความหนาแนนกระแสทงหมด

totJ (ลาดบท 6-20)

totrot JH = ด มอก.60050-121 ลาดบท 121-11-56

มอก. 235 เลม 6-2554

-17-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-23.ก แอมแปรตารางเมตร 2mA ⋅ ก

6-24.ก แอมแปรตอเมตร A/m ก

6-25.ก แอมแปรตอเมตร A/m ก

มอก. 235 เลม 6-2554

-18-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-26.1

6-26.2

คาคงตวแมเหลก (magnetic constant) ความซมผานไดของ

สญญากาศ (permeability of vacuum)

ความซมผานได (permeability)

0μ ก

μ ก

H/m4 710 −×π=0μ

HB μ= เมอ B คอ ความหนาแนนฟลกซแมเหลก (ลาดบท 6-21) และ H คอ ความแรงสนามแมเหลก (ลาดบท 6-25)

นยามของ 0μ ดลาดบท 6-1.ก H/m106371,256 6

0−×=μ

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-14

นยามนใชกบตวกลางไอโซทรอปก สาหรบตวกลางทแอนไอโซทรอปก ความซมผานไดเปนเทนเซอรอนดบสอง

6-27 ความซมผานไดสมพทธ (relative permeability)

rμ ก 0μμμ /=r ก เมอ μ คอ ความซมผานได (ลาดบท 6-26.2) และ 0μ คอ คาคงตวแมเหลก (ลาดบท 6-26.1)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-12-29

6-28 สภาพยอมรบไดทางแมเหลก

(magnetic susceptibility)

κ, )( mχ ก =M κ H ก เมอ M คอ ความเปนแมเหลก (ลาดบท 6-24) และ H คอ ความแรงสนามแมเหลก (ลาดบท 6-25)

κ 1r −= μ ก นยามนใชกบตวกลางไอโซทรอปก สาหรบตวกลางแอนไอโซทรอปก สภาพยอมรบไดทางแมเหลกเปนเทนเซอรอนดบสอง

6-29 การแยกขวแมเหลก

หรอ การพอลาไรซแมเหลก

(magnetic polarization)

mJ MJ 0m μ= เมอ 0μ คอ คาคงตวแมเหลก (ลาดบท 6-26.1) และ M คอ ความเปนแมเหลก (ลาดบท 6-24)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-54

มอก. 235 เลม 6-2554

-19-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-26.ก เฮนรตอเมตร H/m f ( )mAs/V1H/m1 ⋅⋅= d

นยามของเฮนร ด 6-37.ก

6-27.ก หนง 1 ดบทนาขอ 0.3.2

6-28.ก หนง 1 ดบทนาขอ 0.3.2

6-29.ก เทสลา T f

มอก. 235 เลม 6-2554

-20-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-30 โมเมนตขวคแมเหลก (magnetic dipole

moment)

jj ,m mj 0μ=m เมอ 0μ คอ คาคงตวแมเหลก (ลาดบท 6-26.1) และm คอ โมเมนตแมเหลก (ลาดบท 6-23)

ด IEC 60050-121 , ลาดบท 121-11-55

6-31 สนามลบลางแมเหลก (coercivity)

BHc, ความแรงสนามแมเหลก (ลาดบท 6-25) ทใชเพอทาใหความหนาแนน ฟลกซแมเหลก (ลาดบท 6-21) ในสารนนจากความหนาแนนฟลกซแมเหลกทยงคงอยไปสศนย

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-12-69 บางครงเรยกวาความแรงสนามลบลางแมเหลก coercive field strength

6-32 ศกยเวกเตอรแมเหลก (magnetic vector

potential)

A ด AB rot= ด เมอ B คอ ความหนาแนนฟลกซแมเหลก (ลาดบท 6-21)

ศกยเวกเตอรแมเหลกนนไมเปนเอกภาพ เนองจากเมอเพมสนามเวกเตอรทไมหมนใดๆ เขาไปแลวไมทาใหการหมนเดมเปลยน ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-23

6-33 ความหนาแนนพลงงานแมเหลกไฟฟา

(electromagnetic energy density or volumic electromagnetic energy)

w ก ( ) ( )HBDE ⋅+⋅= 1/2w ก เมอ E คอ ความแรงสนามไฟฟา (ลาดบท 6-10) D คอ ความหนาแนนฟลกซไฟฟา (ลาดบท 6-12) B คอ ความหนาแนนฟลกซแมเหลก (ลาดบท 6-21) และ H คอ ความแรงสนามแมเหลก

(ลาดบท 6-25)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-65

มอก. 235 เลม 6-2554

-21-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-30.ก เวเบอรเมตร mWb ⋅ f

6-31.ก แอมแปรตอเมตร A/m ด

6-32.ก เวเบอรตอเมตร Wb/m ด

6-33.ก จลตอลกบาศกเมตร 3J/m ด

มอก. 235 เลม 6-2554

-22-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-34 พอยนตงเวกเตอร (Poynting vector)

S ก HES ×= ก เมอ E คอ ความแรงสนามไฟฟา (ลาดบท 6-10) และ H คอ ความแรงสนามแมเหลก (ลาดบท 6-25)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-66

6-35.1

6-35.2

อตราเรวเฟสของคลนแมเหลกไฟฟา

(phase speed of electromagnetic wave)

อตราเรวแสง (speed of light or light

speed)

c

0c

k/c ω= เมอ ω คอ ความถเชงมม (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-16) และ k คอ เลขคลนเชงมม (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-19)

อตราเรวของคลนแมเหลกไฟฟาในสญญากาศ

m/s4587922990 =c

ด มอก.235-3 ลาดบท 3-20.1 คา 0c ด มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-1.ก

000 με/c 1=

ด IEC 60050-111 ลาดบท 111-13-07

6-36 แรงดนไฟฟาแหลงกาเนด (source voltage or source

tension)

sU แรงดนไฟฟา (ลาดบท 6-11.3) ระหวางปลายขวทงสองของแหลงกาเนดแรงดนไฟฟาเมอไมมกระแสไฟฟา (ลาดบท 6-1) ผานแหลงนน

ชอ “แรงเคลอนแมเหลกไฟฟา” ทใชอกษรยอ EMF และสญลกษณ E ไมนยมใช ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-22

มอก. 235 เลม 6-2554

-23-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-34.ก วตตตอตารางเมตร 2W/m ด

6-35.ก เมตรตอวนาท m/sด

6-36.ก โวลต V ด

มอก. 235 เลม 6-2554

-24-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-37.1

6-37.2

6-37.3 6-37.4

ศกยแมเหลกสเกลาร (scalar magnetic potential)

แรงดงแมเหลก (magnetic tension)

แรงเคลอนแมเหลก (magnetomotive force) การเชอมของกระแส (current linkage)

ϕ,mV

mU g

mF g

Θ d

ความแรงสนามแมเหลกทไมหมน

mVH grad−= เมอ H คอ ความแรงสนามแมเหลก (ลาดบท 6-25)

( )∫ ⋅=b

a cdm

r

rrHU

เมอ H คอ ความแรงสนามแมเหลก (ลาดบท 6-25) และ r คอ เวกเตอรตาแหนง (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-1.11) ตามเสนโคงC จากจด a ไป จด b

∫ ⋅=c

dm rHF

เมอ H คอ ความแรงสนามแม เหลก (ลาดบท 6-25) และ r คอ เวกเตอรบอกตาแหนง (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-1.11) ตามเสนโคงปด C

กระแสไฟฟาสทธ (ลาดบท 6-1) ผานพนผวทกนไวโดยวงปดวงหนง

ศกยสเกลารแมเหลกเปนปรมาณทไมเปนเอกภาพ เนองจากสามารถเพมสนาม สเกลารคงตวใด ๆ เขาไปไดโดยไมเกดการเปลยนแปลงแกรเดยนต ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-58

ความแรงสนามแมเหลกทไมหมนปรมาณนเทากบความตางศกยแมเหลก ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-57 ชอปรมาณใหมน IEC ยงพจารณาอยเปรยบเทยบหมายเหต กบลาดบท 6-36 ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-60

เมอ Θ เปนผลจาก N (ลาดบท 6-38) เทากบกระแสไฟฟา I

(ลาดบท 6-1) แลว NIΘ = ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-11-46

มอก. 235 เลม 6-2554

-25-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-37.ก

แอมแปร A ด

มอก. 235 เลม 6-2554

-26-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-38 จานวนรอบของขดลวด N จานวนรอบของขดลวด (เหมอนกบชอปรมาณ)

N อาจไมเปนเลขจานวนเตม ด มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-14

6-39 ความตานแมเหลก

(reluctance) RR ,m Φ/UR mm =

เมอ mU คอ แรงดงแมเหลก (ลาดบท 6-37.2) และ Φ คอ ฟลกซแมเหลก (ลาดบท 6-22.1)

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-28

6-40 ความซมได (permeance)

Λ m1 R/=Λ เมอ mR คอ ความตานแมเหลก (ลาดบท 6-39)

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-29

6-41.1 6-41.2

ความเหนยวนา หรอ ความเหนยวนาตวเอง

(inductance or self inductance)

ความเหนยวนารวม (mutual inductance)

m,LL

mnL

IL /Ψ= เมอ I คอ กระแสไฟฟา (ลาดบท 6-1) ในวงตวนาบางวงหนง และ Ψ คอ ฟลกซลงก (ลาดบท 6-22.2) ทเกดจากกระแสไฟฟานน

nmmn / IL Ψ= เมอ nI คอ กระแสไฟฟา (ลาดบท 6-1) ในวงตวนาบาง n และ mΨ คอ ฟลกซลงก (ลาดบท 6-22.2) ทเกดจากกระแสไฟฟานนในวงอนm

“ความเหนยวนา หรอ ความเหนยวนาตวเอง” ใชกบปรมาณทเกยวของกบความเหนยวนารวม เมอ mn = ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-19 และ 131-12-35

nmmn LL = วงสองวง ใชสญลกษณ M ใชสาหรบ 12L ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-36

มอก. 235 เลม 6-2554

-27-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-38.ก หนง 1

6-39.ก เฮนรยกกาลงลบหนง 1H− d

6-40.ก เฮนร H d

6-41.ก เฮนร H d

มอก. 235 เลม 6-2554

-28-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-42.1

6-42.2

ตวประกอบคควบ (coupling factor)

ตวประกอบการรวไหล (leakage factor)

k

σ

การเหนยวนาคควบระหวางสารเหนยวนา 2 ตว

nmmn /k LLL=

เมอ mL และ nL คอ ความเหนยวนาตวเอง (ลาดบท 6-41.1) และ mnL คอ ความเหนยวนารวม (ลาดบท 6-41.2)

21 k−=σ เมอ k คอ ตวประกอบคควบ (ลาดบท 6-42.1)

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-41

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-42

6-43 สภาพนา

(conductivity)

γσ , ด EJ σ= d เมอ J คอ ความหนาแนนกระแสไฟฟา (ลาดบท 6-8) และ E คอ ความแรงสนามไฟฟา (ลาดบท 6-10)

นยามนใชกบตวกลางไอโซทรอปก สาหรบตวกลางทแอนไอโซทรอปก σ เปนเทนเซอรอนดบทสอง κ ใชในวชาเคมไฟฟา ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-12-03

6-44 สภาพตานทาน

(resistivity)

ρ σρ /1= เมอ σ คอ สภาพนา (ลาดบท 6-43)

ด IEC 60050-121 ลาดบท 121-12-04

6-45 กาลง

หรอ กาลงขณะนน

(power or instantaneous power

p ด uip = เมอ u คอ แรงดนไฟฟาขณะนน (ลาดบท 6-11.3) และ i คอ กระแสไฟฟาขณะนน (ลาดบท 6-1)

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-11-30

มอก. 235 เลม 6-2554

-29-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)


6-43.ก ซเมนสตอเมตร S/m f นยามของซเมนส ดลาดบท 6-47.ก

6-44.ก โอหมเมตร mΩ ⋅ f นยามของโอหม ดลาดบท 6-46.ก

6-45.ก วตต W f

มอก. 235 เลม 6-2554

-30-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-46 ความตานทาน

(resistance)

R ด สาหรบสวนประกอบเชงความตานทาน

u/iR = เมอ u คอ แรงดนไฟฟาขณะนน (ลาดบท 6-11.3) และ i คอ กระแสไฟฟาขณะนน (ลาดบท 6-1)

กระแสสลบ ดลาดบท 6-51.2 ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-04

6-47 ความนา

(conductance)

G ด สาหรบสวนประกอบเชงความตานทาน

RG /1= เมอ R คอ ความตานทาน (ลาดบท 6-46)

กระแสสลบ ดลาดบท 6-52.2 ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-06

6-48 ความตางเฟส

(phase difference)

ϕ ด iu ϕϕϕ −= เมอ uϕ คอ เฟสเรมตนของแรงดนไฟฟา (ลาดบท 6-11.3) และ iϕ คอ เฟสเรมตนของกระแสไฟฟา (ลาดบท 6-1)

เมอ ( )utˆu ϕω −= cosU ,

( )itˆi ϕω −= cosI เมอ u คอ แรงดนไฟฟา (ลาดบท 6-11.3) และ i คอ กระแสไฟฟา (ลาดบท 6-1) ω คอ ความถเชงมม (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-16) และ t คอ เวลา (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-7) แลว ϕ คอ ความตางเฟสสาหรบมมเชงเฟส ดลาดบท 4-49 และ 6-50

6-49 เฟเซอรกระแสไฟฟา (electric current phasor)

I f ( )αω += tIi cos f เมอ i คอ กระแสไฟฟา (ลาดบท 6-1) ω คอ ความถเชงมม (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-16) t คอ เวลา (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-7) และ α คอ เฟสเรมตน (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-5 จะได

αjIeI =

I คอ การแทนเชงซอนของกระแสไฟฟา

( )αω += tIi cos j คอ หนวยจนตภาพ

มอก. 235 เลม 6-2554

-31-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-46.ก โอหม Ω f V/A1:Ω1 = f

6-47.ก ซเมนส

S f 1/Ω:S1 = d

6-48.ก เรเดยน rad f ดบทนา ขอ 0.3.2

6-49.ก แอมแปร A f

มอก. 235 เลม 6-2554

-32-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-50 เฟเซอรแรงดนไฟฟา (voltage phasor)

U ( )αω += tˆu cosU f เมอ u คอ แรงดนไฟฟา (ลาดบท 6-11.3) ω คอ ความถเชงมม (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-7) t คอ เวลา (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-7) และα คอ เฟสเรมตน (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-5) จะได αjUeU =

U เปนตวแทนเชงซอนของแรงดนไฟฟา

( )αω += tˆu cosU j คอ หนวยจนตภาพ

6-51.1

6-51.2

6-51.3

6-51.4

อมพแดนซ (impedance) อมพแดนซเชงซอน (complex impedance)

ความตานทาน (กระแสไฟฟาสลบ) [resistance (to alternating current)]

รแอกแทนซ (reactance)

มอดลสของอมพแดนซ (modulus of impedance)

Z f

R f

X

Z

IZ /U= f เมอ U คอ เฟเซอรแรงดนไฟฟา(ลาดบท 6-50)

และ I คอ เฟเซอรกระแสไฟฟา (ลาดบท 6-49)

ZR Re= d เมอ Z คอ อมพแดนซ (ลาดบท 6-51.1) และ Re คอ สวนจรง

ZX Im= เมอ Z คอ อมพแดนซ (ลาดบท 6-51.1) และ Im คอ สวนจนตนาการ

ZZ =

เมอ Z คอ อมพแดนซ (ลาดบท 6-51.1)

XRZ j+= เมอ R คอ ความตานทาน (ลาดบท 6-51.2) และ X คอ รแอกแทนซ (ลาดบท 6-

51.3) j คอ หนวยจนตภาพ ϕjeZZ = ด IEC 60050-131

ลาดบท 131-12-43

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-45

ωC1ωLX −=

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-46

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-44 อมพแดนซปรากฏมความหมายมากกวาทวๆ ไปทใชอางถง rms แรงดนไฟฟา และ rms กระแส ไฟฟา มกใช Z

มอก. 235 เลม 6-2554

-33-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)

6-50.ก โวลต V f

6-51.ก โอหม Ω f

มอก. 235 เลม 6-2554

-34-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-52.1

6-52.2

6-52.3

6-52.4

แอดมตแทนซ (admittance) แอดมตแทนซเชงซอน (complex admittance)

ความนา [conductance (for

alternating current)]

ซสเซปแทนซ (susceptance)

มอดลสของแอดมตแทนซ

(modulus of admittance)

Y f

G ก

B ก

Y ก

ZY /1= f เมอZ คอ อมพแดนซ (ลาดบท 6-51.1)

YG Re= กก เมอY คอ แอดมตแทนซ (ลาดบท 6-52.1)

YB Im= ก เมอY คอ แอดมตแทนซ (ลาดบท 6-52.1)

YY = ก

เมอY คอ แอดมตแทนซ (ลาดบท 6-52.1)

BGY j+= f เมอ G คอ ความนา (ลาดบท 6-52.2) และB คอ ซสเซปแทนซ (ลาดบท 6-52.3) j คอ หนวยจนตภาพ EMBED Equation.3

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-51

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-53

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-54

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-52 แอดมตแทนซปรากฏมความหมายมากกวาทวๆ ไปทใชอางถง r.m.s. กระแสไฟฟา และ r.m.s. แรงดนไฟฟา มกใช Y

6-53 ตวประกอบคณภาพ (quality factor)

Q สาหรบระบบไมแผรงส ถา XRZ j+= แลว /RXQ =

เมอ Z คอ อมพแดนซ (ลาดบท 6-51.1) R คอ ความตานทาน (ลาดบท 6-51.2) และ X คอ รแอกแทนซ (ลาดบท 6-51.3)

มอก. 235 เลม 6-2554

-35-


ลาดบท (6)

ชอ (7)


บทนยาม 9)


(10)

6-52.ก ซเมนส s ก


มอก. 235 เลม 6-2554

-36-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-54 ตวประกอบสญเสย (loss factor)

d d /Qd 1= เมอ Q คอ ตวประกอบคณภาพ (ลาดบท 6-53)

อาจเรยกวา ตวประกอบการกระจาย

6-55 มมสญเสย

(loss angle)

δ d darctan=δ d เมอ d คอ ตวประกอบสญเสย (ลาดบท 6-54)

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-12-49

6-56 กาลงจรง

(active power)

P d ∫=T

tpT

P0

d1

เมอ T คอ คาบ (มอก.235 เลม 3 ลาดบท 3-12) และ p คอ กาลงขณะนน (ลาดบท 6-45)

ในเครองหมายเชงซอน SP Re= เมอ S คอ กาลง

เชงซอน (ลาดบท 6-59) อาจใชคาวา “กาลงแอกทฟ” “กาลงใชงาน” หรอ “กาลงกมมนต” แทนได

6-57 กาลงปรากฏ (apparent power)

S d UIS = d

เมอ U คอ คา rms ของแรงดนไฟฟา (ลาดบท 6-11.3) และ I คอ คา rms ของกระแสไฟฟา (ลาดบท 6-1)

∫=T

tuT

U0

d21 d

และ

∫=T

tiT

I0

d21

เมอ tωcos2 U=u และ

( )ϕω −= tcos2 Ii แลว

ϕcosUIP = ϕsinUIQ =

ϕcos=λ ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-11-41

มอก. 235 เลม 6-2554

-37-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)


6-55.ก เรเดยน rad d ดบทนาขอ 0.3.2

6-56.ก วตต W d

6-57.ก โวลตแอมแปร AV ⋅ d

มอก. 235 เลม 6-2554

-38-


ลาดบท (1)

ชอ (2)




6-58 ตวประกอบกาลง (power factor)

λ d S/Pλ = d

เมอ P คอ กาลงจรง (ลาดบท 6-56) และ S คอ กาลงปรากฏ (ลาดบท 6-57)

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-11-46

6-59 กาลงเชงซอน (complex power)

S d *UIS = d เมอ U คอ เฟเซอรแรงดนไฟฟา (ลาดบท 6-50) และ *I คอ คอนจเกตเชงซอนของเฟเซอรกระแสไฟฟา (ลาดบท 6-49)

QPS j+= d เมอ P คอ กาลงจรง (ลาดบท 6-56) และ Q คอ กาลงจนตภาพ (ลาดบท 6-60) ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-11-44

6-60 กาลงจนตภาพ (reactive power)

Q เ SQ Im= d เมอ S คอ กาลงเชงซอน (ลาดบท 6-59)

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-11-44 อาจใชคาวา “กาลงรแอกทฟ” หรอ “กาลงไรงาน” แทนได

6-61 กาลงไมใชงาน (non-active power)

Q′ เ 22 PSQ −=′ d

เมอ S คอ กาลงปรากฏ (ลาดบท 6-57)

และ P คอ กาลงจรง(ลาดบท 6-56)

ด IEC 60050-131 ลาดบท 131-11-43

6-62 พลงงานใชงาน (active energy)

W เ ∫=2

1

dt

t

tpW d

เมอ p คอ กาลงขณะนน (ลาดบท 6-45) และ ชวงเวลาปรพนธ คอ ชวงเวลาระหวาง 1t ถง 2t

มอก. 235 เลม 6-2554

-39-


ลาดบท (6)

ชอ (7)




(10)




วาร Var d A V1 : var1 ⋅= d


6-62.ก จล J d

วตตชวโมง

hW ⋅ d

J6003hW1 =⋅ d หนวยพหคณ กโลวตตชวโมง hkW ⋅ นยมใชกบ มาตรพลงงาน

ไฟฟา

MJ3.6hkW1 =⋅

มอก. 235 เลม 6-2554

-40-

ภาคผนวก ก. หนวยในระบบ CGS เกาสเซยนทมชอพเศษ

(ใหไวเปนขอมล)

หนวยเหลานไมสนบสนนใหใช (the use of these units is deprecated)

ปรมาณ ลาดบท

ปรมาณ หนวย ลาดบท

ชอหนวย และสญลกษณ

ตวประกอบการแปลงผนและหมายเหต

6-21 ความหนาแนนฟลกซแมเหลกเกาสเซยน

(Gaussian magnetic flux density)

6-21.ก.1 เกาส : G f

T10G1 -4=) f เกาส อาจใชสญลกษณ Gs

6-22.1 ฟลกซแมเหลกเกาสเซยน (Gaussian magnetic flux)

6-22.ก.1 แมกซเวลล : Mx f

Wb10Mx1 8−=) f

6-25 ความแรงสนามแมเหลกเกาสเซยน

(Gaussian magnetic field strength)

6-22.ก.1 เออรสเตด

(oersted) : Oe f

( )A/m4/10Oe1 3 π=) f

Draft ปริมาณและหน่วย เล่ม6 Revised31...

Documents

Transcript of Draft ปริมาณและหน่วย เล่ม6 Revised31...