Dr Sawomir Kocielak 2011/2012 Zakad Historii Nowoytnej Instytut Historii Uniwersytet Gdaski 1. HISTORIA NOWOYTNA POLSKI (XVI-XVIII w.) Rok II, studia stacjonarne 2. Liczba godzin: 30 godzin 3. Forma: wiczenia 4. Wykaz realizowanych tematw oraz wymagana literatura Zalecane podrczniki: U. Augustyniak, Historia Polski 1572 1795, Warszawa 2008. Dodatkowo godne polecenia: M. Markiewicz, Historia Polski 1492-1795, Krakw 2002. J. Topolski, Polska w czasach nowoytnych (1501-1795), [w:] Polska, dzieje narodu, pastwa i kultury, pod. red. J. Topolskiego, t. II, Pozna 1999. W. Konopczyski, Dzieje Polski nowoytnej, Warszawa 1999 (i ew. wydania wczeniejsze) TEMATYKA WICZE: I. Zajcia organizacyjne. Charakterystyka rde do dziejw Polski w epoce nowoytnej. J. Szymaski, Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2001, ss. 28-69. B. Mikiewicz, Wstp do bada historycznych, Warszawa 1988, ss. 123-140; 215-250. H. E. Wyczawski, Przygotowanie do studiw w archiwach kocielnych, Kalwaria Zebrzydowska 1989, ss. 323-343. ZAGADNIENIA: rda historyczne do dziejw Polski w okresie nowoytnym typy, stopie zachowania, dostpno. Edycje rde historycznych. Przykady materiaw rdowych; ich przydatno w badaniach nad histori nowoytn Polski (i w przygotowaniu pracy semestralnej) II. Ustrj przedrozbiorowej Polski Minimum: J. Bardach, B. Lenodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 1993, ss 84-87, 89-99, 102-113, 128-129, 177-187, 192-194, 213-216, 246-249; Historia sejmu polskiego, pod red. J. Michalskiego, t.I, Warszawa 1984, ss. 5-62, 74-97, 149185, 200-216, 238-258, 267-295, 300-308, 334-343; A. Mczak, Rzdzcy i rzdzeni, Warszawa 1986, ss. 134-140. J. Maciszewski, Szlachta polska i jej pastwo, Warszawa 1986, ss.55-74. Literatura uzupeniajca: Z. Gralski, Urzdy i godnoci w dawnej Polsce, Warszawa 1983, ss. 19-60. A. Mczak, Jedyna i nieporwnywalna Kwestia odrbnoci Rzeczypospolitej w Europie XVI-XVIII w., Kwartalnik Historyczny, R. C, 1993, nr 4, s. 121-136. M. Markiewicz, Jedyna i nieporwnywalna? normalne pastwo europejskie czy moe pastwo pogranicza ? [w:] Midzy Zachodem a Wschodem. Studia z dziejw Rzeczypospolitej w epoce nowoytnej, pod red. J. Staszewskiego, K. Mikulskiego, J. Dumasowskiego, Toru 2002, s. 17-22. A. Mczak, Klientela: nieformalne systemy wadzy w Polsce i Europie XVI XVIII wieku, Warszawa 1994 (2000), s. 112-160, 249-306. D. Makiea, Wadza wykonawcza w Rzeczypospolitej od poowy XVII wieku do 1763 r. Studium historyczno-prawne, Toru 2003, s. 50-93. ZAGADNIENIA: System ustrojowy Rzplitej monarchia mieszana, demokracja szlachecka czy oligarchia magnacka ? Podzia administracyjny kraju; zasady funkcjonowania unii realnej, odpowiedzialno za pastwo; struktury wadzy pastwowej, uprawnienia

monarchy, sejmu, senatu; urzdy i organy wadzy centralnej, urzdy lokalne; zasady funkcjonowania sejmu i sejmikw. III. Prawo. Litera i praktyka. Minimum: J. Bardach i in., Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 1993, s. 187-198, 239-243, 251-281. T. Maciejewski, Historia prawa sdowego Polski. Zarys wykadu, Koszalin 1998, s. 12-122. W. Bednarek, Trybuna Koronny. Szlachecki sd najwyszy w latach 1578 1794, Lublin 2008, s. 33 126, 199 228. Literatura uzupeniajca: M. Woniakowa, Sd asesorski koronny, Warszawa 1990, s. 22-26, 341-352. A. Karpiski, Kobieta w miecie polskim w II poowie XVI i w XVII w. ,Warszawa 1995, s.2247. Abramski, Sdy kapturowe ostatniego bezkrlewia W: Dawne sdy i prawo, pod red. A. Lityskiego, Katowice 1984, s. 30-50. M. Mikoajczyk, Przestpstwo i kara w prawie miast Polski poudniowej XVI-XVIII wieku, Katowice 1998, s. 96-169. D. Makia, Z. Naworski, Historia prawa na ziemiach polskich. Zarys wykadu, T. 1, Toru 1995. M. Borucki, Temida staropolska, Warszawa 2001, s. 23 109. Z. Zdrjkowski, Praktyka kryminalna Jakuba Czechowcza, jej rda i system na tle rozwoju wspczesnego prawa karnego zachodniej Europy, Roczniki TNT, 53, 1948, z.2 , s.33-57, 71-89. W. oziski, Prawem i lewem, Krakw 1957, t.1, s.6-76. (rwnie wydania pniejsze) J. Kitowicz, Opis obyczajw za panowania Augusta III, Warszawa 1985, s.108-155 (wydania inne te) ZAGADNIENIA: definicje i zakres prawa, prawo zwyczajowe, prawo pozytywne, prawo naturalne, struktura prawa, rda prawa; stanowy charakter prawa, partykularyzm osobowy i terytorialny, kodyfikacje prawa w Rzplitej; System sdownictwa Rzplitej: sdy grodzkie, sdy ziemskie, sdy podkomorskie, trybuna koronny, sdownictwo miejskie, patrymonialne. Prawo procesowe, rodki dowodowe, postpowanie inkwizycyjne, struktura przestpczoci, katalog kar. IV. Gospodarka w Polsce okresu przedrozbiorowego Minimum J. Topolski, Gospodarka polska a europejska w XVI-XVIII w., Pozna 1977, ss. 71-127. (+ wznowienia) E. Cielak, Powojenne zaamanie gospodarcze pierwsze przejawy oywienia gospodarczego w poowie XVIII w., [w:] Historia Pomorza, pod red. G. Labudy, T. II, cz. 2, Pozna 1984, s. 51-122. A. Dunin-Wsowicz, Pomiary gruntu w Koronie w XVI-XVIII w., Warszawa 1994, s. 61-73. K. Zamorski, Folwark i wie. Gospodarka dworska i spoeczno chopska Tenczynka w latach 1705-1745, Wrocaw 1989. Literatura uzupeniajca: J. Topolski, Gospodarstwo wiejskie w dobrach arcybiskupstwa gnienieskiego od XVI do XVIII w., Pozna 1958. S. Cackowski, Gospodarstwo wiejskie w dobrach biskupstwa i kapituy chemiskiej w XVIIXVIII wieku, Cz 1 Gospodarstwo chopskie, Roczniki TNT, R. 64, 1959, z. 2, s. 65236. A. Mczak, Rozwj folwarku paszczynianego [w:] Dzieje gospodarcze Polski do r. 1939, Warszawa 1980, ss. 135-225.

ZAGADNIENIA: Dualizm ekonomiczny w rozwoju nowoytnej Europy; geneza gospodarki folwarcznej w Polsce, sposoby gospodarowania i gromadzenia majtku w oparciu o rol; powinnoci ludnoci wiejskiej; technika upraw i hodowli; Narzdzia, budynki, infrastruktura wiejska; wpyw gospodarki folwarcznej na sytuacj miast w Rzeczypospolitej; upadek handlu i miast, rozwj gospodarczy czasw stanisawowskich. V. Spoeczestwo polskie w XVI-XVIII wieku Minimum: I. Ihnatowicz, A. Mczak, B. Zientara, J. arnowski, Spoeczestwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1988, s.241-274, 291-307; K. Chapowski, Elita senatorsko-dygnitarska za czasw Zygmunta III i Wadysawa IV, Warszawa 1996. B. Baranowski, Ludzie gocica w XVII-XVIII w., d 1986. Literatura uzupeniajca: J. Jedlicki, Klejnot i bariery spoeczne. Przeobraenia szlachectwa polskiego w schykowym okresie feudalizmu, Warszawa 1968. N. Davis, Boe igrzysko, Krakw 1989, s. 272-340. E. Opaliski, Rodziny wielkosenatorskie w Wielkopolsce, na Kujawach i na Mazowszu za Zygmunta III. Podstawy karier, Warszawa 2007, s. 186- 273. K. Mikulski, Puapka niemonoci. Spoeczestwo nowoytnego miasta wobec procesw modernizacyjnych (na przykadzie Torunia w XVII i XVIII wieku), Toru 2004, s. 29-91 (cao dla chtnych) ZAGADNIENIA: Wizi stanowe. Szlachta: przywileje, rozwarstwienie, presti spoeczny; Mieszczastwo: podziay spoeczne, elity, obywatele i mieszkacy; Chopi: kategorie ludnoci wolnej i poddanej; Ludzie luni problem marginesu spoecznego w spoeczestwie stanowym. Mechanizmy awansu spoecznego i degradacji: przemiany w strukturze i wiadomoci spoecznej. VI. Reformacja, Pocztki kontrreformacji w Polsce Minimum: J. Tazbir, Reformacja w Polsce, Warszawa 1993, ss. 8-28, 80-89, 106-127, 235-252. J. Tazbir, Pastwo bez stosw. Szkice z dziejw tolerancji w Polsce XVI i XVII w. (wyd. dowolne). W. Sawiski, Toruski Synod Generalny 1595. Z dziejw polskiego protestantyzmu w drugiej poowie XVI wieku, Warszawa 2002, s. 22-107. W. Kriegseisen, Ewangelicy polscy i litewscy w epoce saskiej (1696-1763). Sytuacja prawna, organizacja i stosunki midzywyznaniowe, Warszawa 1996. Literatura uzupeniajca: K. Cielak, Midzy Rzymem, Wittenberg a Genew, Wrocaw 2000, ss.43-60, 141-185; M. Korolko, Klejnot swobodnego sumienia. Polemika wok konfederacji warszawskiej w latach 1573-1648, Warszawa 1974, ss. 28-40, 58-62, 77-90, 102-123, 133-138. S. Rado, Z dziejw polemiki antyariaskiej, Krakw 1993, s.13-59. J. Koczowski, Dzieje chrzecijastwa polskiego, Warszawa 2000 (i inne wyd.), s. 107-157. ZAGADNIENIA: Przyczyny reformacji w Polsce; rozwj reformacji na ziemiach polskich, strefy wpyww wyzna protestanckich, druga reformacja, przeciwdziaanie Kocioa Katolickiego, kontrreformacja i reforma Kocioa zdefiniowanie poj. VII. Koci katolicki w Polsce XVI-XVIII wieku, Religijno epoki staropolskiej. Minimum: J. Koczowski, Dzieje chrzecijastwa polskiego, Warszawa 2000, s. 157-218. Koci w Polsce, pod red. J. Koczowskiego, Krakw 1969, t. II, ss. 57-242,275-294, 434478, 485-519; J. Kitowicz, Opis obyczajw..., dz. cyt., s. 76-107.

Literatura uzupeniajca: Historia Kocioa w Polsce, t.1, cz.2, (1506-1764), pod red. B. Kumora, Pozna Warszawa 1974, K. Grski, Zarys dziejw duchowoci w Polsce, Krakw 1986, s. 195-268. J. Koczowski, L. Muellerowa, J. Skarbek, Zarys dziejw Kocioa katolickiego w Polsce, Krakw 1986, s. 101-146. S. Litak, w Rzeczypospolitej w XVI XVIII wieku. Struktura, funkcje spoeczno-religijne i edukacyjne, Lublin2004, s. 37 76, 125 216, 251 328, 361 404. ZAGADNIENIA: Organizacja diecezjalna i sie parafialna w Polsce wysza hierarchia kocielna skad, wyksztacenie; nowe zakony; miejsce Kocioa w systemie politycznoustrojowym Polski; zakres uprawnie duchowiestwa; barokowa religijno; Koci a owiecenie. Reformy potrydenckie Kocioa. VIII. Polowanie na czarownice (czarownikw) problem epoki Minimum: M. Polaszek, Procesy o czary w Polsce w wiekach XV-XVIII, Krakw 2008, s. 47-126; 266338, 390-461. J. Wijaczka, Mczyni jako ofiary procesw o czary przed sdem obenickim w drugiej poowie XVII w., Czasy Nowoytne, t. 17, 2004. T. Wilicz, Czary przed sdami wiejskimi w Polsce w XVI-XVIII w., Czasopismo PrawnoHistoryczne, t. XLIX, 1997, z. 1-2. Literatura uzupeniajca: J. Wijaczka, Procesy o czary przed sdami miejskim i wojewodziskim w Skarszewach w kocu XVII i w pierwszej poowie XVIII wieku, [w:] Prusy i Inflanty midzy redniowieczem a nowoytnoci. Pastwo spoeczestwo kultura, red. B. Dyba i D. Makia, Toru 2003. D. Kaczor, Przestpczo kryminalna i wymiar sprawiedliwoci w Gdasku w XVI XVIII wieku, Gdask 2005, s. 158-165. Z. Zdrjkowski, Praktyka kryminalna Jakuba Czechowcza, jej rda i system na tle rozwoju wspczesnego prawa karnego zachodniej Europy, Roczniki TNT, 53, 1948, z.2 s. 116-118. L. J. Peka, Polska demonologia ludowa, Warszawa 1987, s. 192-201. IX. Kultura i ideologia epoki staropolskiej. Sarmatyzm. Minimum: J. Tazbir, Kultura szlachecka w Polsce, rozkwit-upadek-relikty, Warszawa 1983. J. Tazbir, Polskie przedmurze chrzecijaskiej Europy. Mity a rzeczywisto historyczna, Warszawa 1987. K. Puchowski, Jezuickie kolegia szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodw. Studium z dziejw edukacji elit, Gdask 2007, s. 168-270. Literatura uzupeniajca: M. Karpowicz, Sztuka owieconego sarmatyzmu. Antykizacja i klasycyzacja w rodowisku warszawskim za czasw Jana III, Warszawa 1986. M. Bogucka, Dzieje kultury polskiej do 1918 roku, Wrocaw-Warszawa-Krakw-Gdaskd 1987, s.119-233. A. Mczak, Od poowy XV wieku do rozbiorw, [w:] I. Ihnatowicz, A. Mczak, B. Zientara, J. arnowski, Spoeczestwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1988, s.397-428. ZAGADNIENIA: Sarmatyzm: geneza pojcia, sarmatyzm jako ideologia, znaczenie, zmierzch, relikty. Wizerunek polskiego sarmaty cechy charakterystyczne, typologizacja mitu. Renesans Barok Owiecenie: wzloty i upadki kultury szlacheckiego pastwa system sarmackiej owiaty.

X. Mozaika narodowociowo-wyznaniowa Rzeczypospolitej Minimum: Pod wsplnym niebem. Narody dawnej Rzeczypospolitej, pod red. M. Kopczyskiego i W. Tygielskiego, Warszawa 2010. T. Kempa, Wobec kontrreformacji. Protestanci i prawosawni w obronie swobd wyznaniowych w Rzeczypospolitej w kocu XVI i w pierwszej poowie XVII wieku, Toru 2007, s. 57-173. A. Mczak, Od poowy XV wieku do rozbiorw, [w:] I. Ihnatowicz, A. Mczak, B. Zientara, J. arnowski, Spoeczestwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1988, ss. 321-332. J. Tazbir, Pocztki polskiej ksenofobii, [w:] Tego, Sarmaci i wiat (Prace wybrane, t.3), Krakw 2001, s. 367-406 H. Haumann, Historia ydw w Europie rodkowej i Wschodniej, Warszawa 2000, s. 22-78. Literatura uzupeniajca: J. Leszczyski, Sejm ydw Korony, Warszawa 1994, ss. 7-86. H. Wgrzynek, Czarna legenda ydw, Warszawa 1995, ss. 145-160. Jobert, Od Lutra do Mohyy, Warszawa 1994, ss. 15-132. E. Kizik, Mennonici w Gdasku, Elblgu i na uawach Wilanych w drugiej poowie XVII i w XVIII w., Gdask 1994, ss. 65-96, 130-165. Narody i stereotypy, pod red. T. Walasa, Krakw 1995. Z. Guldon, J. Wijaczka, Procesy o mordy rytualne w Polsce w XVI-XVIII wieku, Kielce 1995, s. 13-42. J. Ochmaski, Historia Litwy, Wrocaw-Warszawa-Krakw 1990, s. 112-118, 127-131,137146,170-176. L. Bohdanowicz, S. Chazbijewicz, J. Tyszkiewicz, Tatarzy muzumanie w Polsce, Gdask 1997, s.5-32. ZAGADNIENIA: zwarte grupy etniczne i wyznaniowe w Rzeczpospolitej Obojga Narodw; narodowociowe i wyznaniowe diaspory w Polsce okresu nowoytnego; stosunek Polakw do innych grup wyznaniowych i etnicznych Na ile ksenofobia na ile koegzystencja ?. XI. Dlaczego rozbiory ? Minimum: W. Konopczyski, Liberum Veto. Studium porwnawczo-historyczne, Krakw 2002 (1918) (rozdziay: Kto zakasuje Siciskiego, Czy liberum veto miao podstaw w prawie pisanym, Jak wygldao veto w praktyce, Walka o reform sejmow za Stanisawa Augusta). N. Davis, Boe Igrzysko. Historia Polski, Krakw 1987, s.669-714 (i wydania pniejsze). J. Maciszewski, Szlachta polska i jej pastwo, Warszawa 1986, s. 224-286. Literatura uzupeniajca: W. Konopczyski, Dzieje Polski nowoytnej, Warszawa 1999, s.602-690. M. Bobrzyski, Dzieje Polski w zarysie, Warszawa 1987 (i wydania wczeniejsze), s.427-459. S. Staszic, Przestrogi dla Polski, Wrocaw 2003, s.s.76-107 (rozdz. Do panw) Zagadnienia: Kanon tzw. praw kardynalnych zotej wolnoci szlacheckiej mechanizmy, struktury anarchii. Gwny oskarony: liberum veto ? wolna elekcja ? Monarchowie ? Szlachta magnaci ? Koci jezuici ? Udzia mocarstw ociennych w pogrzebaniu Rzeczypospolitej. XII. Prusy Krlewskie i Gdask w ramach Korony Polskiej. Minimum: W. Odyniec, Dzieje Prus Krlewskich, Warszawa 1972, ss. 7-86.

M. Biskup, Prusy krlewskie i krzyackie 1466-1526, [w:] Historia Pomorza, t. 2, cz. 1, pod red. G. Labudy, Pozna 1976, s. 24-148. E. Cielak, Spoeczno-polityczna i narodowa integracja, [w:] Historia Pomorza, t. 2, cz. 1, pod red. G. Labudy, Pozna 1982, s. 122-201. Historia Gdaska, pod red. E. Cielaka, t.2, Gdask 1982, s. 7-42, 73-76, 88-107, 176-193, 326-351, 465-479, 508-528, 543-578, 658-685; t.3 cz.1, Gdask 1993, s. 7-34, 70-109, 141175, 219-278, 321-335, 357-401, 445-484; 618-639. J. Maek, Dwie czci Prus, Olsztyn 1987, s.9-95. Literatura uzupeniajca: W. Szczuczko, Sejmy koronne 1562-1564 a ruch egzekucyjny w Prusach Krlewskich, Toru 1995, s.14-178. Urzdnicy Prus Krlewskich XV-XVIII wieku, opr. K. Mikulski, Warszawa 1990, s. 5-35. D. Makia, Kwestia pruska w polityce polskiej XVI-XVIII w. Prba bilansu, [w:] Midzy Zachodem a Wschodem. Studia z dziejw Rzeczypospolitej w epoce nowoytnej, pod red. J. Staszewskiego, K. Mikulskiego, J. Dumanowskiego, Toru 2002. M. Bogucka, y w dawnym Gdasku, Warszawa 1997. K. Cielak, Midzy Rzymem, Wittenberg a Genew. Sztuka Gdaska jako miasta podzielonego wyznaniowo, Wrocaw 2000. S. Salmonowicz, Prusy Krlewskie w XVII-XVIII wieku. Studia z dziejw kultury, Toru 2002. Proponowane zagadnienia: Geneza odrbnoci kulturowej i politycznej Prus, potencja ekonomiczny, specyfika stosunkw wyznaniowych, indygenat pruski, narodowo pruska, Prusy Krlewskie a Prusy Ksice: poczucie wsplnoty oglnopruskiej - odrbnoci i powizania pomidzy obu czciami Prus, administracja wewntrzna, Prusy w ramach Rzeczypospolitej. Integracja z Rzeczpospolit etapy ograniczenia autonomii Prus Krlewskich. Rola Gdaska, samorzd, kultura emporium nad Motaw. XIII. KOLOKWIUM.

5. Sposb zaliczenia zaliczenie na stopie Zaliczenie (na stopie) uzyskuje si na podstawie: 1) zaliczonej pracy semestralnej opartej na analizie dowolnie wybranego rda z zakresu historii Polski (obok rde pisanych, wydanych drukiem mog to by rwnie materiay ikonograficzne, itp.). Praca powinna liczy maksymalnie 5 stron maszynopisu i ma by dostarczona w wersji drukowanej. Do pracy naley doczy kserokopi rda (prosz si wic dobrze zastanowi nad doborem rda, jego rodzajem i wielkoci). Liczy si rwnie odpowiednio sformuowana teza (w tytule i wstpie - cel podjtych bada, odpowiednie podsumowanie oraz zgromadzona bibliografia minimum to dwie pozycje do danego tematu) 2) obecnoci na wszystkich zajciach (nieobecnoci bez wzgldu na przyczyn naley zaliczy w ramach konsultacji dopuszczam moliwo jednej nieobecnoci obojtnie: usprawiedliwionej, czy nieusprawiedliwionej - w cigu caego semestru) brana bdzie rwnie pod uwag aktywno na zajciach 3) zaliczonego kolokwium. Prosz pamita te o co tygodniowych kartkwkach.

Dr Sawomir Kocielak 2011/2012 Zakad Historii Nowoytnej Instytut Historii Uniwersytet Gdaski 1. HISTORIA NOWOYTNA POLSKI (XVI-XVIII w.) Rok II, studia niestacjonarne 2. Liczba godzin: 30 godzin 3. Forma: wiczenia 4. Wykaz realizowanych tematw oraz wymagana literatura Zalecane podrczniki: U. Augustyniak, Historia Polski 1572 1795, Warszawa 2008. Dodatkowo godne polecenia: M. Markiewicz, Historia Polski 1492-1795, Krakw 2002. J. Topolski, Polska w czasach nowoytnych (1501-1795), [w:] Polska, dzieje narodu, pastwa i kultury, pod. red. J. Topolskiego, t. II, Pozna 1999. W. Konopczyski, Dzieje Polski nowoytnej, Warszawa 1999 (i ew. wydania wczeniejsze) TEMATYKA WICZE: I. Zajcia organizacyjne. Charakterystyka rde do dziejw Polski w epoce nowoytnej. J. Szymaski, Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2001, ss. 28-69. B. Mikiewicz, Wstp do bada historycznych, Warszawa 1988, ss. 123-140; 215-250. H. E. Wyczawski, Przygotowanie do studiw w archiwach kocielnych, Kalwaria Zebrzydowska 1989, ss. 323-343. ZAGADNIENIA: rda historyczne do dziejw Polski w okresie nowoytnym typy, stopie zachowania, dostpno. Edycje rde historycznych. Przykady materiaw rdowych; ich przydatno w badaniach nad histori nowoytn Polski (i w przygotowaniu pracy semestralnej) II. Ustrj przedrozbiorowej Polski Minimum: J. Bardach, B. Lenodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 1993, ss 84-87, 89-99, 102-113, 128-129, 177-187, 192-194, 213-216, 246-249; Historia sejmu polskiego, pod red. J. Michalskiego, t.I, Warszawa 1984, ss. 5-62, 74-97, 149185, 200-216, 238-258, 267-295, 300-308, 334-343; A. Mczak, Rzdzcy i rzdzeni, Warszawa 1986, ss. 134-140. J. Maciszewski, Szlachta polska i jej pastwo, Warszawa 1986, ss.55-74. Literatura uzupeniajca: Z. Gralski, Urzdy i godnoci w dawnej Polsce, Warszawa 1983, ss. 19-60. A. Mczak, Jedyna i nieporwnywalna Kwestia odrbnoci Rzeczypospolitej w Europie XVI-XVIII w., Kwartalnik Historyczny, R. C, 1993, nr 4, s. 121-136. M. Markiewicz, Jedyna i nieporwnywalna? normalne pastwo europejskie czy moe pastwo pogranicza ? [w:] Midzy Zachodem a Wschodem. Studia z dziejw Rzeczypospolitej w epoce nowoytnej, pod red. J. Staszewskiego, K. Mikulskiego, J. Dumasowskiego, Toru 2002, s. 17-22. A. Mczak, Klientela: nieformalne systemy wadzy w Polsce i Europie XVI XVIII wieku, Warszawa 1994 (2000), s. 112-160, 249-306. D. Makiea, Wadza wykonawcza w Rzeczypospolitej od poowy XVII wieku do 1763 r. Studium historyczno-prawne, Toru 2003, s. 50-93. ZAGADNIENIA: System ustrojowy Rzplitej monarchia mieszana, demokracja szlachecka czy oligarchia magnacka ? Podzia administracyjny kraju; zasady funkcjonowania unii realnej, odpowiedzialno za pastwo; struktury wadzy pastwowej, uprawnienia

monarchy, sejmu, senatu; urzdy i organy wadzy centralnej, urzdy lokalne; zasady funkcjonowania sejmu i sejmikw. III. Prawo. Litera i praktyka. Minimum: J. Bardach i in., Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 1993, s. 187-198, 239-243, 251-281. T. Maciejewski, Historia prawa sdowego Polski. Zarys wykadu, Koszalin 1998, s. 12-122. W. Bednarek, Trybuna Koronny. Szlachecki sd najwyszy w latach 1578 1794, Lublin 2008, s. 33 126, 199 228. Literatura uzupeniajca: M. Woniakowa, Sd asesorski koronny, Warszawa 1990, s. 22-26, 341-352. A. Karpiski, Kobieta w miecie polskim w II poowie XVI i w XVII w. ,Warszawa 1995, s.2247. Abramski, Sdy kapturowe ostatniego bezkrlewia W: Dawne sdy i prawo, pod red. A. Lityskiego, Katowice 1984, s. 30-50. M. Mikoajczyk, Przestpstwo i kara w prawie miast Polski poudniowej XVI-XVIII wieku, Katowice 1998, s. 96-169. D. Makia, Z. Naworski, Historia prawa na ziemiach polskich. Zarys wykadu, T. 1, Toru 1995. M. Borucki, Temida staropolska, Warszawa 2001, s. 23 109. Z. Zdrjkowski, Praktyka kryminalna Jakuba Czechowcza, jej rda i system na tle rozwoju wspczesnego prawa karnego zachodniej Europy, Roczniki TNT, 53, 1948, z.2 , s.33-57, 71-89. W. oziski, Prawem i lewem, Krakw 1957, t.1, s.6-76. (rwnie wydania pniejsze) J. Kitowicz, Opis obyczajw za panowania Augusta III, Warszawa 1985, s.108-155 (wydania inne te) ZAGADNIENIA: definicje i zakres prawa, prawo zwyczajowe, prawo pozytywne, prawo naturalne, struktura prawa, rda prawa; stanowy charakter prawa, partykularyzm osobowy i terytorialny, kodyfikacje prawa w Rzplitej; System sdownictwa Rzplitej: sdy grodzkie, sdy ziemskie, sdy podkomorskie, trybuna koronny, sdownictwo miejskie, patrymonialne. Prawo procesowe, rodki dowodowe, postpowanie inkwizycyjne, struktura przestpczoci, katalog kar. IV. Gospodarka w Polsce okresu przedrozbiorowego Minimum J. Topolski, Gospodarka polska a europejska w XVI-XVIII w., Pozna 1977, ss. 71-127. (+ wznowienia) E. Cielak, Powojenne zaamanie gospodarcze pierwsze przejawy oywienia gospodarczego w poowie XVIII w., [w:] Historia Pomorza, pod red. G. Labudy, T. II, cz. 2, Pozna 1984, s. 51-122. A. Dunin-Wsowicz, Pomiary gruntu w Koronie w XVI-XVIII w., Warszawa 1994, s. 61-73. K. Zamorski, Folwark i wie. Gospodarka dworska i spoeczno chopska Tenczynka w latach 1705-1745, Wrocaw 1989. Literatura uzupeniajca: J. Topolski, Gospodarstwo wiejskie w dobrach arcybiskupstwa gnienieskiego od XVI do XVIII w., Pozna 1958. S. Cackowski, Gospodarstwo wiejskie w dobrach biskupstwa i kapituy chemiskiej w XVIIXVIII wieku, Cz 1 Gospodarstwo chopskie, Roczniki TNT, R. 64, 1959, z. 2, s. 65236. A. Mczak, Rozwj folwarku paszczynianego [w:] Dzieje gospodarcze Polski do r. 1939, Warszawa 1980, ss. 135-225.

ZAGADNIENIA: Dualizm ekonomiczny w rozwoju nowoytnej Europy; geneza gospodarki folwarcznej w Polsce, sposoby gospodarowania i gromadzenia majtku w oparciu o rol; powinnoci ludnoci wiejskiej; technika upraw i hodowli; Narzdzia, budynki, infrastruktura wiejska; wpyw gospodarki folwarcznej na sytuacj miast w Rzeczypospolitej; upadek handlu i miast, rozwj gospodarczy czasw stanisawowskich. V. Spoeczestwo polskie w XVI-XVIII wieku Minimum: I. Ihnatowicz, A. Mczak, B. Zientara, J. arnowski, Spoeczestwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1988, s.241-274, 291-307; K. Chapowski, Elita senatorsko-dygnitarska za czasw Zygmunta III i Wadysawa IV, Warszawa 1996. B. Baranowski, Ludzie gocica w XVII-XVIII w., d 1986. Literatura uzupeniajca: J. Jedlicki, Klejnot i bariery spoeczne. Przeobraenia szlachectwa polskiego w schykowym okresie feudalizmu, Warszawa 1968. N. Davis, Boe igrzysko, Krakw 1989, s. 272-340. E. Opaliski, Rodziny wielkosenatorskie w Wielkopolsce, na Kujawach i na Mazowszu za Zygmunta III. Podstawy karier, Warszawa 2007, s. 186- 273. K. Mikulski, Puapka niemonoci. Spoeczestwo nowoytnego miasta wobec procesw modernizacyjnych (na przykadzie Torunia w XVII i XVIII wieku), Toru 2004, s. 29-91 (cao dla chtnych) ZAGADNIENIA: Wizi stanowe. Szlachta: przywileje, rozwarstwienie, presti spoeczny; Mieszczastwo: podziay spoeczne, elity, obywatele i mieszkacy; Chopi: kategorie ludnoci wolnej i poddanej; Ludzie luni problem marginesu spoecznego w spoeczestwie stanowym. Mechanizmy awansu spoecznego i degradacji: przemiany w strukturze i wiadomoci spoecznej. VI. Reformacja, Pocztki kontrreformacji w Polsce Minimum: J. Tazbir, Reformacja w Polsce, Warszawa 1993, ss. 8-28, 80-89, 106-127, 235-252. J. Tazbir, Pastwo bez stosw. Szkice z dziejw tolerancji w Polsce XVI i XVII w. (wyd. dowolne). W. Sawiski, Toruski Synod Generalny 1595. Z dziejw polskiego protestantyzmu w drugiej poowie XVI wieku, Warszawa 2002, s. 22-107. W. Kriegseisen, Ewangelicy polscy i litewscy w epoce saskiej (1696-1763). Sytuacja prawna, organizacja i stosunki midzywyznaniowe, Warszawa 1996. Literatura uzupeniajca: K. Cielak, Midzy Rzymem, Wittenberg a Genew, Wrocaw 2000, ss.43-60, 141-185; M. Korolko, Klejnot swobodnego sumienia. Polemika wok konfederacji warszawskiej w latach 1573-1648, Warszawa 1974, ss. 28-40, 58-62, 77-90, 102-123, 133-138. S. Rado, Z dziejw polemiki antyariaskiej, Krakw 1993, s.13-59. J. Koczowski, Dzieje chrzecijastwa polskiego, Warszawa 2000 (i inne wyd.), s. 107-157. ZAGADNIENIA: Przyczyny reformacji w Polsce; rozwj reformacji na ziemiach polskich, strefy wpyww wyzna protestanckich, druga reformacja, przeciwdziaanie Kocioa Katolickiego, kontrreformacja i reforma Kocioa zdefiniowanie poj. VII. Koci katolicki w Polsce XVI-XVIII wieku, Religijno epoki staropolskiej. Minimum: J. Koczowski, Dzieje chrzecijastwa polskiego, Warszawa 2000, s. 157-218. Koci w Polsce, pod red. J. Koczowskiego, Krakw 1969, t. II, ss. 57-242,275-294, 434478, 485-519; J. Kitowicz, Opis obyczajw..., dz. cyt., s. 76-107.

Literatura uzupeniajca: Historia Kocioa w Polsce, t.1, cz.2, (1506-1764), pod red. B. Kumora, Pozna Warszawa 1974, K. Grski, Zarys dziejw duchowoci w Polsce, Krakw 1986, s. 195-268. J. Koczowski, L. Muellerowa, J. Skarbek, Zarys dziejw Kocioa katolickiego w Polsce, Krakw 1986, s. 101-146. S. Litak, w Rzeczypospolitej w XVI XVIII wieku. Struktura, funkcje spoeczno-religijne i edukacyjne, Lublin2004, s. 37 76, 125 216, 251 328, 361 404. ZAGADNIENIA: Organizacja diecezjalna i sie parafialna w Polsce wysza hierarchia kocielna skad, wyksztacenie; nowe zakony; miejsce Kocioa w systemie politycznoustrojowym Polski; zakres uprawnie duchowiestwa; barokowa religijno; Koci a owiecenie. Reformy potrydenckie Kocioa. VIII. Polowanie na czarownice (czarownikw) problem epoki Minimum: M. Polaszek, Procesy o czary w Polsce w wiekach XV-XVIII, Krakw 2008, s. 47-126; 266338, 390-461. J. Wijaczka, Mczyni jako ofiary procesw o czary przed sdem obenickim w drugiej poowie XVII w., Czasy Nowoytne, t. 17, 2004. T. Wilicz, Czary przed sdami wiejskimi w Polsce w XVI-XVIII w., Czasopismo PrawnoHistoryczne, t. XLIX, 1997, z. 1-2. Literatura uzupeniajca: J. Wijaczka, Procesy o czary przed sdami miejskim i wojewodziskim w Skarszewach w kocu XVII i w pierwszej poowie XVIII wieku, [w:] Prusy i Inflanty midzy redniowieczem a nowoytnoci. Pastwo spoeczestwo kultura, red. B. Dyba i D. Makia, Toru 2003. D. Kaczor, Przestpczo kryminalna i wymiar sprawiedliwoci w Gdasku w XVI XVIII wieku, Gdask 2005, s. 158-165. Z. Zdrjkowski, Praktyka kryminalna Jakuba Czechowcza, jej rda i system na tle rozwoju wspczesnego prawa karnego zachodniej Europy, Roczniki TNT, 53, 1948, z.2 s. 116-118. L. J. Peka, Polska demonologia ludowa, Warszawa 1987, s. 192-201. IX. Kultura i ideologia epoki staropolskiej. Sarmatyzm. Minimum: J. Tazbir, Kultura szlachecka w Polsce, rozkwit-upadek-relikty, Warszawa 1983. J. Tazbir, Polskie przedmurze chrzecijaskiej Europy. Mity a rzeczywisto historyczna, Warszawa 1987. K. Puchowski, Jezuickie kolegia szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodw. Studium z dziejw edukacji elit, Gdask 2007, s. 168-270. Literatura uzupeniajca: M. Karpowicz, Sztuka owieconego sarmatyzmu. Antykizacja i klasycyzacja w rodowisku warszawskim za czasw Jana III, Warszawa 1986. M. Bogucka, Dzieje kultury polskiej do 1918 roku, Wrocaw-Warszawa-Krakw-Gdaskd 1987, s.119-233. A. Mczak, Od poowy XV wieku do rozbiorw, [w:] I. Ihnatowicz, A. Mczak, B. Zientara, J. arnowski, Spoeczestwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1988, s.397-428. ZAGADNIENIA: Sarmatyzm: geneza pojcia, sarmatyzm jako ideologia, znaczenie, zmierzch, relikty. Wizerunek polskiego sarmaty cechy charakterystyczne, typologizacja mitu. Renesans Barok Owiecenie: wzloty i upadki kultury szlacheckiego pastwa system sarmackiej owiaty.

X. Mozaika narodowociowo-wyznaniowa Rzeczypospolitej Minimum: Pod wsplnym niebem. Narody dawnej Rzeczypospolitej, pod red. M. Kopczyskiego i W. Tygielskiego, Warszawa 2010. T. Kempa, Wobec kontrreformacji. Protestanci i prawosawni w obronie swobd wyznaniowych w Rzeczypospolitej w kocu XVI i w pierwszej poowie XVII wieku, Toru 2007, s. 57-173. A. Mczak, Od poowy XV wieku do rozbiorw, [w:] I. Ihnatowicz, A. Mczak, B. Zientara, J. arnowski, Spoeczestwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1988, ss. 321-332. J. Tazbir, Pocztki polskiej ksenofobii, [w:] Tego, Sarmaci i wiat (Prace wybrane, t.3), Krakw 2001, s. 367-406 H. Haumann, Historia ydw w Europie rodkowej i Wschodniej, Warszawa 2000, s. 22-78. Literatura uzupeniajca: J. Leszczyski, Sejm ydw Korony, Warszawa 1994, ss. 7-86. H. Wgrzynek, Czarna legenda ydw, Warszawa 1995, ss. 145-160. Jobert, Od Lutra do Mohyy, Warszawa 1994, ss. 15-132. E. Kizik, Mennonici w Gdasku, Elblgu i na uawach Wilanych w drugiej poowie XVII i w XVIII w., Gdask 1994, ss. 65-96, 130-165. Narody i stereotypy, pod red. T. Walasa, Krakw 1995. Z. Guldon, J. Wijaczka, Procesy o mordy rytualne w Polsce w XVI-XVIII wieku, Kielce 1995, s. 13-42. J. Ochmaski, Historia Litwy, Wrocaw-Warszawa-Krakw 1990, s. 112-118, 127-131,137146,170-176. L. Bohdanowicz, S. Chazbijewicz, J. Tyszkiewicz, Tatarzy muzumanie w Polsce, Gdask 1997, s.5-32. ZAGADNIENIA: zwarte grupy etniczne i wyznaniowe w Rzeczpospolitej Obojga Narodw; narodowociowe i wyznaniowe diaspory w Polsce okresu nowoytnego; stosunek Polakw do innych grup wyznaniowych i etnicznych Na ile ksenofobia na ile koegzystencja ?. XI. Dlaczego rozbiory ? Minimum: W. Konopczyski, Liberum Veto. Studium porwnawczo-historyczne, Krakw 2002 (1918) (rozdziay: Kto zakasuje Siciskiego, Czy liberum veto miao podstaw w prawie pisanym, Jak wygldao veto w praktyce, Walka o reform sejmow za Stanisawa Augusta). N. Davis, Boe Igrzysko. Historia Polski, Krakw 1987, s.669-714 (i wydania pniejsze). J. Maciszewski, Szlachta polska i jej pastwo, Warszawa 1986, s. 224-286. Literatura uzupeniajca: W. Konopczyski, Dzieje Polski nowoytnej, Warszawa 1999, s.602-690. M. Bobrzyski, Dzieje Polski w zarysie, Warszawa 1987 (i wydania wczeniejsze), s.427-459. S. Staszic, Przestrogi dla Polski, Wrocaw 2003, s.s.76-107 (rozdz. Do panw) Zagadnienia: Kanon tzw. praw kardynalnych zotej wolnoci szlacheckiej mechanizmy, struktury anarchii. Gwny oskarony: liberum veto ? wolna elekcja ? Monarchowie ? Szlachta magnaci ? Koci jezuici ? Udzia mocarstw ociennych w pogrzebaniu Rzeczypospolitej. XII. Prusy Krlewskie i Gdask w ramach Korony Polskiej. Minimum: W. Odyniec, Dzieje Prus Krlewskich, Warszawa 1972, ss. 7-86.

M. Biskup, Prusy krlewskie i krzyackie 1466-1526, [w:] Historia Pomorza, t. 2, cz. 1, pod red. G. Labudy, Pozna 1976, s. 24-148. E. Cielak, Spoeczno-polityczna i narodowa integracja, [w:] Historia Pomorza, t. 2, cz. 1, pod red. G. Labudy, Pozna 1982, s. 122-201. Historia Gdaska, pod red. E. Cielaka, t.2, Gdask 1982, s. 7-42, 73-76, 88-107, 176-193, 326-351, 465-479, 508-528, 543-578, 658-685; t.3 cz.1, Gdask 1993, s. 7-34, 70-109, 141175, 219-278, 321-335, 357-401, 445-484; 618-639. J. Maek, Dwie czci Prus, Olsztyn 1987, s.9-95. Literatura uzupeniajca: W. Szczuczko, Sejmy koronne 1562-1564 a ruch egzekucyjny w Prusach Krlewskich, Toru 1995, s.14-178. Urzdnicy Prus Krlewskich XV-XVIII wieku, opr. K. Mikulski, Warszawa 1990, s. 5-35. D. Makia, Kwestia pruska w polityce polskiej XVI-XVIII w. Prba bilansu, [w:] Midzy Zachodem a Wschodem. Studia z dziejw Rzeczypospolitej w epoce nowoytnej, pod red. J. Staszewskiego, K. Mikulskiego, J. Dumanowskiego, Toru 2002. M. Bogucka, y w dawnym Gdasku, Warszawa 1997. K. Cielak, Midzy Rzymem, Wittenberg a Genew. Sztuka Gdaska jako miasta podzielonego wyznaniowo, Wrocaw 2000. S. Salmonowicz, Prusy Krlewskie w XVII-XVIII wieku. Studia z dziejw kultury, Toru 2002. Proponowane zagadnienia: Geneza odrbnoci kulturowej i politycznej Prus, potencja ekonomiczny, specyfika stosunkw wyznaniowych, indygenat pruski, narodowo pruska, Prusy Krlewskie a Prusy Ksice: poczucie wsplnoty oglnopruskiej - odrbnoci i powizania pomidzy obu czciami Prus, administracja wewntrzna, Prusy w ramach Rzeczypospolitej. Integracja z Rzeczpospolit etapy ograniczenia autonomii Prus Krlewskich. Rola Gdaska, samorzd, kultura emporium nad Motaw. XIII. KOLOKWIUM.

5. Sposb zaliczenia zaliczenie na stopie Zaliczenie (na stopie) uzyskuje si na podstawie: 1) zaliczonej pracy semestralnej opartej na analizie dowolnie wybranego rda z zakresu historii Polski (obok rde pisanych, wydanych drukiem mog to by rwnie materiay ikonograficzne, itp.). Praca powinna liczy maksymalnie 5 stron maszynopisu i ma by dostarczona w wersji drukowanej. Do pracy naley doczy kserokopi rda (prosz si wic dobrze zastanowi nad doborem rda, jego rodzajem i wielkoci). Liczy si rwnie odpowiednio sformuowana teza (w tytule i wstpie - cel podjtych bada, odpowiednie podsumowanie oraz zgromadzona bibliografia minimum to dwie pozycje do danego tematu) 2) obecnoci na wszystkich zajciach (nieobecnoci bez wzgldu na przyczyn naley zaliczy w ramach konsultacji dopuszczam moliwo jednej nieobecnoci obojtnie: usprawiedliwionej, czy nieusprawiedliwionej - w cigu caego semestru) brana bdzie rwnie pod uwag aktywno na zajciach 3) zaliczonego kolokwium. Prosz pamita te o co tygodniowych kartkwkach.

Dr Sawomir Kocielak CYWILIZACJE NOWOYTNE (POLSKA, EUROPA, WIAT) Krajoznawstwo i turystyka historyczna Podrczniki: Zbigniew Wjcik, Historia Powszechna. Wiek XVI XVII, Warszawa 2002 Emanuel Rostworowski, Historia Powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 2002 Jako ewentualne uzupenienie: Historia Powszechna, pod red, M. Salvadoriego, t. 9, Ekspansja Europy w XV wieku. Narodziny wiata nowoytnego (1), Warszawa 2007 (Biblioteka Gazety Wyborczej) Historia Powszechna, pod red, M. Salvadoriego, t. 10, Narodziny wiata nowoytnego (2). Azja i Afryka w XV XVIII wieku, Warszawa 2007 (Biblioteka Gazety Wyborczej) Historia Powszechna, pod red, M. Salvadoriego, t. 12, Wiek XVII wiek absolutyzmu, Warszawa 2007, (Biblioteka Gazety Wyborczej) Historia Powszechna, pod red, M. Salvadoriego, t. 13, Wiek XVIII wiek owiecenia, Warszawa 2007, (Biblioteka Gazety Wyborczej) Historia Powszechna, pod red, M. Salvadoriego, t. 14, Cywilizacje Wschodu (XVII XIX wiek), Warszawa 2007 (Biblioteka Gazety Wyborczej) Literatura do wicze: 1. Wprowadzenie w tematyk wicze. Periodyzacja, zakres geograficzny. Pojcie cywilizacji nowoytnych K. ODonnel, Idee wiata, przek. J. Korpanty, Warszawa 2005 2. Ameryka, Azja i Afryka u progu wielkich odkry przegld sytuacji politycznej i spoecznej na przeomie XV i XVI wieku w wiecie pozaeuropejskim I. Clendinnen, Aztekowie, przek. R. M. Sadowski, Warszawa 1996 J. Olko, Meksyk przed konkwist, Warszawa 2010 H. Miller Bailey, A. P. Nasatir, Dzieje Ameryki aciskiej, przek. K. Szerer, Warszawa 1969 M. Rostworowska, Historia pastwa Inkw, przek. P. Przdka Giersz, M. Giersz, wprow. M. Zikowski, Warszawa 2007 S. Huber, Pastwo Inkw, przek. T. Piotrowski, Warszawa 1968 M. J. Knstler, Dzieje kultury chiskiej, Warszawa 2007 W. Rudziski, Historia Chin, Wrocaw Warszawa Krakw 1972 J. Tubielewicz, Historia Japonii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1984 J. Kieniewicz, Historia Indii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1985 A. Bartnicki, J. Mantel Nieko, Historia Etiopii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1987 Zagadnienia: przegld sytuacji spoeczno - politycznej w pastwach (krainach) Ameryki, Azji i Afryki w przededniu wielkich odkry geograficznych. Zabytki, centra kulturowe, stolice, osignicia cywilizacyjne, najwaniejsze wydarzenia, kierunki eskpansji. 3. wiat Islamu midzy Grenad a Pastwem Wielkiego Mogoa A. L. Al Sayyid Marsot, Historia Egiptu od podboju arabskiego do czasw wspczesnych, przek. Z. Landowski, Warszawa 2009 M. M. Historia Iraku, Warszawa 2007

Historia Iranu, pod red. A. Krasnowolskiej, Wrocaw 2010 H. Inalcik, Imperium osmaskie. Epoka klasyczna 1300 1600, przek. J. Hunia, Krakw 2006 Sulejman Wspaniay i jego czasy. Imperium osmaskie we wczesnej epoce nowoytnej, pod red. M. Kunta, Ch. Woodhead, przek. W. Weinert, Wrocaw Warszawa Krakw 1998 Dzieje gospodarcze i spoeczne imperium osmaskiego 1300 1900, red. H. Inalcik, D. Quartaert, przek. J. Hunia, Krakw 2008 A. Dziubiski, Historia Maroka, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1983 M. Maowist, Wielkie pastwa Sudanu Zachodniego w pnym redniowieczu, Warszawa 1964 J. Kieniewicz, Historia Indii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1985 Zagadnienia: Przewartociowania w arabskiej kulturze islamskiej XVI wieku. Kryzys handlu lewantyskiego i wzajemnych relacji europejsko islamskich. Ekspansja turecka: zdobycze Osmanw, Pastwo Babera (Imperium Mogolskie). Persja, Pastwo Mamelukw, islamskie pastewka w Afryce Poudniowej i Wschodniej. Upadek Grenady. Zabytki, centra kulturowe, stolice, osignicia cywilizacyjne, najwaniejsze wydarzenia. 4. Europa roku 1492 (przeomu XV i XVI wieku). Oblicza kryzysu i drogi rozwoju u schyku redniowiecza i u progu epoki nowoytnej Jerzy Topolski, Narodziny kapitalizmu w Europie XIV XVII wieku, Warszawa 2003 (wyd. 3). Ferdynand Braudel, Kultura materialna. Gospodarka i kapitalizm. XV XVIII wiek, t. 2, Warszawa 1992, s. 9-59, 75-93, 181-186. W. Czapliski, A. Galos, W. Korta, Historia Niemiec, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1981 J. A. Gierowski, Historia Woch, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1985 Ch. Duggan, Historia Woch, tum. J. Urban, Wrocaw 2009 Romano R., Midzy dwoma kryzysami: Wochy Renesansu, przek. H. Szymaska, J. S. o, Warszawa 1978 J. Baszkiewicz, Historia Francji, Wrocaw Warszawa Krakw 2008 H. Zins, Historia Anglii, Wrocaw Warszawa Krakw 2001 W. Felczak, Historia Wgier, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1983 L. Bazylow, Historia Rosji, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1985 A. Kersten, Historia Szwecji, Wrocaw 1973. Zagadnienia: kryzys uniwersalizmu redniowiecznego cesarstwo i papiestwo u schyku XV wieku wpywy, wadztwo terytorialne (Rzesza, Pastwo Kocielne). Pocztek wojen woskich w Italii skomplikowana sytuacja na Pwyspie Apeniskim. Scentralizowane monarchie stanowe we Francji i Anglii. Monarchie Pwyspu Pirenejskiego Hiszpania (Kastylia i Aragonia) i Portugalia u progu odkry geograficznych. Kraje Jagielloskie w Europie rodkowo-wschodniej. Kraje Unii Kalmarskiej i Wielkie Ksistwo Moskiewskie. Stolice, centra kulturalne, uniwersytety, orodki handlu, wymiany i wadzy, giedy, jarmarki, kantory, zmiany granic ekspansja - regres 4. Dzieje odkry geograficznych - naukowych i kulturalnych - Konsekwencje odkry w dziedzinie geografii, nauki i ekonomii Zbigniew Dugosz, Historia odkry geograficznych i poznania Ziemi, Warszawa 2001 J. H. Parry, Morskie imperium Hiszpanii, przek. S. Bawat, Gdask 1983 M. Maowist, Konkwistadorzy portugalscy. Warszawa 1992

M. Maowist, Europa a Afryka Zachodnia w dobie wczesnej ekspansji kolonialnej, Warszawa 1969 Pedro Pizarro, Relacja o odkryciu i podboju Krlestwa Peru, przek. Maria Mrz, wst. Marcin Mrz, Gdask 1995 Hernan Cortes, Listy o zdobyciu Meksyku, przek. Maia Mrz, Ryszard Tomicki, Gdask 1997 Zmierzch Aztekw. Kronika Zwycionych. Indiaskie relacje o podboju, wybr. opr. M. Leon Portilla, przek. M. Sten, Warszawa 1967 Zagadnienia: Przyczyny odkry geograficznych. Dzieje poznania wiata wielkie odkrycia geograficzne, ich przebieg i konsekwencje polityczne; kolonie i faktorie. Konsekwencje ekonomiczne wielkich odkry; przeom w postrzeganiu wiata: konsekwencje kulturalne i intelektualne odkry. 5. Reformacja rewolucja w stosunkach wyznaniowych. Przyczyny, przebieg, skutki. P Chaunu, Czas reform. Historia religii i cywilizacji (1250 1550), Warszawa 1989, s. 395443, 467-490. Jean Delameau, Reformy chrzecijastwa w XVI i XVII wieku, t. 2, Warszawa 1986, s. 8 32. s. 36-58, 127-159. John M. Todd, Reformacja, Warszawa 1974, s. 113-354. H. A. Oberman, Marcin Luter. Czowiek midzy Bogiem a diabem, Gdask 1996. Jerzy Piechowski, Jan Kalwin. Prorok czy dyktator ?, Katowice 1988. Jean Berenger, Tolerancja religijna w Europie w czasach nowoytnych (XV XVIII wiek), Pozna 2002. Janusz Tazbir, Pastwo bez stosw i inne szkice, Krakw 2000 (Seria: Klasycy wspczesnej polskiej myli humanistycznej. Prace wybrane t. 1) S. Anderski, Maxa Webera olnienia i pomyki, Warszawa 1992, s. 149 183. S. Litak, Historia wychowania, t. 1, Do Wielkiej Rewolucji Francuskiej, Krakw 2004 Zagadnienia: Kryzys Kocioa i wartoci duchowych schyku redniowiecza; geneza i przyczyny reformacji. Pierwsza reformacja, druga reformacja, trzecia reformacja zakresy poj, przebieg zjawiska; orodki reformacji (szkoy, centra religijne) i strefy wpyww: luteranizmu, kalwinizmu, arianizmu, anabaptyzmu na terenie Europy. Schizma anglikaska. 6. Kontrreformacja i reforma katolicka Europa w religijnym starciu Jean Berenger, Tolerancja religijna w Europie w czasach nowoytnych (XV XVIII wiek), Pozna 2002. Janusz Tazbir, Pastwo bez stosw i inne szkice, Krakw 2000 (Seria: Klasycy wspczesnej polskiej myli humanistycznej. Prace wybrane t. 1) Wojciech Kriegseisen, Kilka uwag w sprawie badania problemw tolerancji i stosunkw wyznaniowych w nowoytnej Europie, [w:] Cywilizacja europejska. Eseje i szkice z dziejw cywilizacji i dyplomacji, pod red.. Macieja Komiskiego, Warszawa 2010, s. 113 - 134 Jonathan Wright, Jezuici. Misje, mity i prawda: midzy hagiografi a czarn legend, przek. Piotr Chojnacki, Warszawa 2004. S. Litak, Historia wychowania, t. 1, Do Wielkiej Rewolucji Francuskiej, Krakw 2004 Zagadnienia: Centra kontrreformacji i reformy katolickiej kraje katolickie na mapie Europy. Wojny religijne Europie od wystpienia Marcina Lutra po Pokj Westfalski 1648 roku.

Przebieg konfliktw, mapa najwaniejszych wydarze. Tolerancja religijna w Europie XVI XVII wieku 7. Europa w czasach Ludwika XIV i angielskich rewolucji przemiany polityczne, spoeczne i gospodarcze w Europie Zachodniej J. Baszkiewicz, Historia Francji, Wrocaw Warszawa Krakw 2008 F. Bluche, ycie codzienne we Francji w czasach Ludwika XIV, przek. W. Biekowska, Warszawa 1990 A. Levi, Ludwik XIV. Epoka intryg i spiskw, przek. M. Rudowski, Warszawa 2004 H. Zins, Historia Anglii, Wrocaw Warszawa Krakw 2001 J. Z. Kdzierski, Dzieje Anglii 1485 1939, t. 1 (do 1830), Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1986 H. Wereszycki, Historia Austrii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1986 A. Kersten, Historia Szwecji, Wrocaw 1973. Zagadnienia: Francja krla Soce: polityka imperialna, merkantylizm, orodki wymiany, wytwrczoci; system zarzdzania pastwem. Polityka subsydiw i reunionw (krg politycznych sojusznikw Francji). Wojny koalicyjne. Anglia w dobie Wojny Domowej, Republiki i Rewolucji Chwalebnej (1649, 1688). Dominium Maris Baltici - rywalizacja o wpywy w strefie Batyku. Stolice, centra kulturowe, centra wytwrczoci i wymiany, miejsca bitew i innych wanych wydarze 8. Narodziny koncertu europejskich mocarstw racja stanu w dobie rwnowagi politycznej XVIII wieku S. Salmonowicz, Prusy. Dzieje pastwa i spoeczestwa, Warszawa 2004 Ch. Clark, Prusy. Powstanie i upadek 1600 1947, przek. J. Szkudliski, Warszawa 2009 L. Bazylow, Historia Rosji, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1985 M. Heller, Historia imperium rosyjskiego, Warszawa 2005 J. Z. Kdzierski, Dzieje Anglii 1485 1939, t. 1 (do 1830), Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1986 H. Zins, Historia Anglii, Wrocaw Warszawa Krakw 2001 J. Grobis, U podstaw brytyjskiej polityki rwnowagi si w Europie w latach 1685 1763, d 2008 J. Baszkiewicz, Historia Francji, Wrocaw Warszawa Krakw 2008 H. Wereszycki, Historia Austrii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1986 Zagadnienia: Charakterystyka mocarstw europejskich XVIII wieku monarchia konstytucyjna w Anglii, monarchie absolutystyczne we Francji, Rosji, Austrii. Absolutyzm owiecony. Narodziny pitego mocarstwa Prus absolutyzm militarny. Wojny w Europie XVIII wieku. Zdobycze terytorialne, centra wadzy. Zasada rwnowagi europejskiej. 9. wiat kolonii od Kalifornii po Filipiny i Moluki . Kolonizacja w imieniu pastwa i prywatnych kompanii. Izolacjonizm starych azjatyckich imperiw S. Zaborski, Cukier, zoto i kawa. Dzieje Brazylii, Warszawa 1965 M. Kula, Historia Brazylii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1987 T. epkowski, Historia Meksyku, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1986 J. H. Parry, Morskie imperium Hiszpanii, przek. S. Bawat, Gdask 1983

G. Balandier, ycie codzienne w pastwie Kongo XVI XVIII w., przek. E. Bkowska, Warszawa 1970 M. A. Jones, Historia USA. Narody I cywilizacje, przek. P. Skurowski, P. Ostaszewski, Gdask 2003 Zagadnienia: Kolonizacja w imi pastwa i w interesie prywatnych kompanii. Systemy zarzdzania i eksploatacji. Orodki zarzdzania kolonami, emporia, faktorie. Handel trjktny. Handel dalekomorski. Towary w wymianie dalekosinej. Kultura na styku wiata konkwisty i cywilizacji gincych. Izolacjonizm starych imperiw azjatyckich. Stare i nowe stolice i centra kulturowe. 10. Fenomen polowa na czarownice i czarownikw granice i fantazje nowoytnej mentalnoci Brian P. Levack, Polowanie na czarownice w Europie wczesnonowoytnej, Wrocaw Warszawa Krakw 1991. Magorzata Pilaszek, Procesy o czary w Polsce w wiekach XV XVIII, Krakw 2008 Jacek Wijaczka, Procesy o czary w Prusach Ksicych (Brandenburskich) w XVI XVIII wieku, Toru 2007 T. Maciejewski, Narzdzia tortur, Sdw Boych i prb czarownic, Koszalin 1997 Zagadnienia: Problem czarostwa u schyku epoki redniowiecza, zarzdzenia kocielne, praktyka prawa zwyczajowego. Geneza przeladowa, eskalacja procesw geografia i chronologia polowa. Stereotyp czarownicy. Podstawowe pojcia zwizane z czarostwem. Model postpowania inkwizycyjnego, przebieg procesu. 11. Wiek owiecenia wiek dojrzewania epoki nowoytnej. Nowa jako ycia. Osignicia cywilizacyjne czowieka XVIII w. P. Mantoux, Rewolucja przemysowa w XVIII wieku: zarys dziejw powstania wielkiego nowoczesnego przemysu w Anglii, tum. W. Fajans, Warszawa 1957 Z. abiski, Rozwj systemw pieninych w Europie Zachodniej i Pnocnej, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1989 R. Sedillot, Moralna i niemoralna historia pienidza, przek. K. Szeyska Makowiak, Warszawa 2002 Historia ycia prywatnego, t. 3, Od renesansu do owiecenia, Wrocaw Warszawa Krakw 1999, s. 179 339. Edmund Kizik, Wesele, kilka chrztw i pogrzebw. Uroczystoci rodzinne w miecie hanzeatyckim od XVI do XVIII wieku, Gdask 2001 S. Litak, Historia wychowania, t. 1, Do Wielkiej Rewolucji Francuskiej, Krakw 2004 Zagadnienia: Osignicia kultury wysokiej sztuka, architektura, porzdek wewntrzny, przemiany w myli politycznej filozoficznej epoki, nowe systemy wartoci. Narzdzia wymiany. Centra przemysowe i manufakturowe, orodki owieceniowej kultury miasta, dwory, towarzystwa naukowe, uniwersytety, muzea.

Dr Sawomir Kocielak CYWILIZACJE NOWOYTNE (POLSKA, EUROPA, WIAT) Religioznawstwo Podrczniki: Zbigniew Wjcik, Historia Powszechna. Wiek XVI XVII, Warszawa 2002 Emanuel Rostworowski, Historia Powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 2002 Jako ewentualne uzupenienie: Historia Powszechna, pod red, M. Salvadoriego, t. 9, Ekspansja Europy w XV wieku. Narodziny wiata nowoytnego (1), Warszawa 2007 (Biblioteka Gazety Wyborczej) Historia Powszechna, pod red, M. Salvadoriego, t. 10, Narodziny wiata nowoytnego (2). Azja i Afryka w XV XVIII wieku, Warszawa 2007 (Biblioteka Gazety Wyborczej) Historia Powszechna, pod red, M. Salvadoriego, t. 12, Wiek XVII wiek absolutyzmu, Warszawa 2007, (Biblioteka Gazety Wyborczej) Historia Powszechna, pod red, M. Salvadoriego, t. 13, Wiek XVIII wiek owiecenia, Warszawa 2007, (Biblioteka Gazety Wyborczej) Historia Powszechna, pod red, M. Salvadoriego, t. 14, Cywilizacje Wschodu (XVII XIX wiek), Warszawa 2007 (Biblioteka Gazety Wyborczej) Literatura do wykadw (egzaminu) 1. Wprowadzenie w tematyk wykadw. Periodyzacja, zakres geograficzny. Symbole epoki nowoytnej kierunek zmian K. ODonnel, Idee wiata, przek. J. Korpanty, Warszawa 2005 2. Ameryka, Azja i Afryka u progu wielkich odkry przegld sytuacji politycznej i spoecznej na przeomie XV i XVI wieku w wiecie pozaeuropejskim I. Clendinnen, Aztekowie, przek. R. M. Sadowski, Warszawa 1996 J. Olko, Meksyk przed konkwist, Warszawa 2010 H. Miller Bailey, A. P. Nasatir, Dzieje Ameryki aciskiej, przek. K. Szerer, Warszawa 1969 M. Rostworowska, Historia pastwa Inkw, przek. P. Przdka Giersz, M. Giersz, wprow. M. Zikowski, Warszawa 2007 S. Huber, Pastwo Inkw, przek. T. Piotrowski, Warszawa 1968 M. J. Knstler, Dzieje kultury chiskiej, Warszawa 2007 W. Rudziski, Historia Chin, Wrocaw Warszawa Krakw 1972 J. Tubielewicz, Historia Japonii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1984 J. Kieniewicz, Historia Indii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1985 A. Bartnicki, J. Mantel Nieko, Historia Etiopii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1987 Zagadnienia: przegld najwaniejszych osigni kulturalnych i sytuacji spoeczno politycznej w krajach Ameryki, Azji i Afryki w przededniu wielkich odkry geograficznych. Zabytki, wydarzenia, (zaginione) cywilizacyjne kierunki. 3. wiat Islamu midzy Grenad a Pastwem Wielkiego Mogoa A. L. Al Sayyid Marsot, Historia Egiptu od podboju arabskiego do czasw wspczesnych, przek. Z. Landowski, Warszawa 2009 M. M. Historia Iraku, Warszawa 2007

Historia Iranu, pod red. A. Krasnowolskiej, Wrocaw 2010 H. Inalcik, Imperium osmaskie. Epoka klasyczna 1300 1600, przek. J. Hunia, Krakw 2006 Sulejman Wspaniay i jego czasy. Imperium osmaskie we wczesnej epoce nowoytnej, pod red. M. Kunta, Ch. Woodhead, przek. W. Weinert, Wrocaw Warszawa Krakw 1998 Dzieje gospodarcze i spoeczne imperium osmaskiego 1300 1900, red. H. Inalcik, D. Quartaert, przek. J. Hunia, Krakw 2008 A. Dziubiski, Historia Maroka, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1983 M. Maowist, Wielkie pastwa Sudanu Zachodniego w pnym redniowieczu, Warszawa 1964 J. Kieniewicz, Historia Indii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1985 Zagadnienia: Ekspansja militarna krajw islamskich Turcja, Pastwo Wielkiego Mogoa, zdobycze w Europie, Azji, Afryce. Kres hiszpaskiej rekonkwisty: upadek Grenady. Przewartociowania w arabskiej kulturze islamskiej XVI wieku. Kryzys handlu lewantyskiego i wzajemnych relacji europejsko islamskich. 4. Europa roku 1492. Oblicza kryzysu i drogi rozwoju u schyku redniowiecza i u progu epoki nowoytnej Jerzy Topolski, Narodziny kapitalizmu w Europie XIV XVII wieku, Warszawa 2003 (wyd. 3). Ferdynand Braudel, Kultura materialna. Gospodarka i kapitalizm. XV XVIII wiek, t. 2, Warszawa 1992, s. 9-59, 75-93, 181-186. W. Czapliski, A. Galos, W. Korta, Historia Niemiec, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1981 J. A. Gierowski, Historia Woch, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1985 Ch. Duggan, Historia Woch, tum. J. Urban, Wrocaw 2009 Romano R., Midzy dwoma kryzysami: Wochy Renesansu, przek. H. Szymaska, J. S. o, Warszawa 1978 P Chaunu, Czas reform. Historia religii i cywilizacji (1250 1550), Warszawa 1989 J. Baszkiewicz, Historia Francji, Wrocaw Warszawa Krakw 2008 H. Zins, Historia Anglii, Wrocaw Warszawa Krakw 2001 W. Felczak, Historia Wgier, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1983 L. Bazylow, Historia Rosji, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1985 A. Kersten, Historia Szwecji, Wrocaw 1973. Zagadnienia: kryzys uniwersalizmu redniowiecznego cesarstwo i papiestwo u schyku XV wieku. Pocztek wojen woskich w Italii. Scentralizowane monarchie stanowe we Francji i Anglii. Pierwsze monarchie kolonialne Hiszpania (Kastylia i Aragonia) i Portugalia u progu odkry geograficznych. Kraje Jagielloskie w Europie rodkowo-wschodniej. Kraje Unii Kalmarskiej i Wielkie Ksistwo Moskiewskiego u pocztku imperialnej drogi. Kryzys redniowiecznych, uniwersalnych wartoci kryzys ekonomiczny i spoeczny przeomu epok. 5. Odkrywanie wiata przeom w myleniu, postrzeganiu, wartociach - Dzieje odkry geograficznych, naukowych i kulturalnych - Konsekwencje odkry w dziedzinie geografii, nauki i ekonomii Zbigniew Dugosz, Historia odkry geograficznych i poznania Ziemi, Warszawa 2001 J. H. Parry, Morskie imperium Hiszpanii, przek. S. Bawat, Gdask 1983 Antoni Mczak, Odkrywanie Europy. Podre w czasach renesansu i baroku, Gdask 1998.

M. Maowist, Konkwistadorzy portugalscy. Warszawa 1992 M. Maowist, Europa a Afryka Zachodnia w dobie wczesnej ekspansji kolonialnej, Warszawa 1969 P Chaunu, Czas reform. Historia religii i cywilizacji (1250 1550), Warszawa 1989, s. 285326 (o ksice) Czowiek renesansu, pod red. Eugenia Garina, Warszawa 2001 (Seria: W krgu codziennoci) [zwaszcza rozdziay: Ksi, Kondotier, Filozof i mag, Kupiec i bankier, Artysta, Podrnicy i tubylcy) K. Chdowski, Rzym ludzie odrodzenia, Warszawa 1996 Herman Kesten, Kopernik i jego czasy, przek. Krzysztof Radziwi i Janina Zeltzer, Warszawa 1961 Zagadnienia: Przyczyny odkry geograficznych. Dzieje poznania wiata wielkie odkrycia geograficzne, nowe przestrzenie i horyzonty; Konsekwencje ekonomiczne wielkich odkry; pierwsza rewolucja informatyczna wynalazek druku, ksika nonikiem idei; humanizm, zdobycze renesansu, przewrt umysowy czasw Kopernika; Nowy model czowieka czowiek nowoytny. 6. Reformacja rewolucja w stosunkach wyznaniowych. Przyczyny, przebieg, skutki. P Chaunu, Czas reform. Historia religii i cywilizacji (1250 1550), Warszawa 1989, s. 395443, 467-490. Jean Delameau, Reformy chrzecijastwa w XVI i XVII wieku, t. 2, Warszawa 1986, s. 8 32. s. 36-58, 127-159. John M. Todd, Reformacja, Warszawa 1974, s. 113-354. H. A. Oberman, Marcin Luter. Czowiek midzy Bogiem a diabem, Gdask 1996. Jerzy Piechowski, Jan Kalwin. Prorok czy dyktator ?, Katowice 1988. S. Anderski, Maxa Webera olnienia i pomyki, Warszawa 1992, s. 149 183. S. Litak, Historia wychowania, t. 1, Do Wielkiej Rewolucji Francuskiej, Krakw 2004 Zagadnienia: Kryzys Kocioa i wartoci duchowych schyku redniowiecza; geneza i przyczyny reformacji. Pierwsza reformacja, druga reformacja, trzecia reformacja zakresy poj, przebieg zjawiska; konsekwencje - bliskie i dalekosine skutki reformacji. 7. Polemika i wojna. Religie i idee w konfrontacji wojny religijne w Europie od 1524 roku do poowy XVII w. (od Sacco di Roma do Pokoju Westfalskiego). Kontrreformacja i religijne reformy Jean Berenger, Tolerancja religijna w Europie w czasach nowoytnych (XV XVIII wiek), Pozna 2002. Janusz Tazbir, Pastwo bez stosw i inne szkice, Krakw 2000 (Seria: Klasycy wspczesnej polskiej myli humanistycznej. Prace wybrane t. 1) Wojciech Kreiegseisen, Kilka uwag w sprawie badania problemw tolerancji i stosunkw wyznaniowych w nowoytnej Europie, [w:] Cywilizacja europejska. Eseje i szkice z dziejw cywilizacji i dyplomacji, pod red.. Macieja Komiskiego, Warszawa 2010, s. 113 - 134 Jonathan Wright, Jezuici. Misje, mity i prawda: midzy hagiografi a czarn legend, przek. Piotr Chojnacki, Warszawa 2004. Heiko Haumann, Historia ydw w Europie rodkowej i Wschodniej, przek. Cezary Jenne, Warszawa 2000, s. 15 109.

Zagadnienia: Wojny religijne Europie od wystpienia Marcina Lutra po Pokj Westfalski 1648 roku. Kraje restrykcyjne kraje tolerancyjne Polska pastwem bez stosw ? Biaa i czarna legenda zakonu jezuitw. Judaizm religia odrzuconych. 8. Europa w czasach Ludwika XIV i angielskich rewolucji przemiany polityczne, spoeczne i gospodarcze w Europie Zachodniej J. Baszkiewicz, Historia Francji, Wrocaw Warszawa Krakw 2008 F. Bluche, ycie codzienne we Francji w czasach Ludwika XIV, przek. W. Biekowska, Warszawa 1990 A. Levi, Ludwik XIV. Epoka intryg i spiskw, przek. M. Rudowski, Warszawa 2004 H. Zins, Historia Anglii, Wrocaw Warszawa Krakw 2001 J. Z. Kdzierski, Dzieje Anglii 1485 1939, t. 1 (do 1830), Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1986 H. Wereszycki, Historia Austrii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1986 A. Kersten, Historia Szwecji, Wrocaw 1973. Zagadnienia: Francja krla Soce: polityka imperialna, merkantylizm, system zarzdzania pastwem. Polityka subsydiw i reunionw (krg politycznych sojusznikw Francji). Wojny koalicyjne. Anglia w dobie Wojny Domowej, Republiki i Rewolucji Chwalebnej (1649, 1688). Dominium Maris Baltici - rywalizacja o wpywy w strefie Batyku. 9. Narodziny koncertu europejskich mocarstw racja stanu w dobie rwnowagi politycznej XVIII wieku S. Salmonowicz, Prusy. Dzieje pastwa i spoeczestwa, Warszawa 2004 Ch. Clark, Prusy. Powstanie i upadek 1600 1947, przek. J. Szkudliski, Warszawa 2009 M. Heller, Historia imperium rosyjskiego, Warszawa 2005 J. Z. Kdzierski, Dzieje Anglii 1485 1939, t. 1 (do 1830), Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1986 H. Zins, Historia Anglii, Wrocaw Warszawa Krakw 2001 J. Grobis, U podstaw brytyjskiej polityki rwnowagi si w Europie w latach 1685 1763, d 2008 H. Wereszycki, Historia Austrii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1986 Zagadnienia: Charakterystyka mocarstw europejskich XVIII wieku monarchia konstytucyjna w Anglii, monarchie absolutystyczne we Francji, Rosji, Austrii. Absolutyzm owiecony. Narodziny pitego mocarstwa Prus absolutyzm militarny. Wojny w Europie XVIII wieku. Zasada rwnowagi europejskiej. Dlaczego Polska nie znalaza si w tym systemie ? (rozbiory jako element polityki rwnowagi). 10. wiat kolonii od Kalifornii po Filipiny i Moluki . Kolonizacja w imieniu pastwa i prywatnych kompanii. Izolacjonizm starych azjatyckich imperiw S. Zaborski, Cukier, zoto i kawa. Dzieje Brazylii, Warszawa 1965 M. Kula, Historia Brazylii, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1987 T. epkowski, Historia Meksyku, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1986 J. H. Parry, Morskie imperium Hiszpanii, przek. S. Bawat, Gdask 1983 G. Balandier, ycie codzienne w pastwie Kongo XVI XVIII w., przek. E. Bkowska, Warszawa 1970

M. A. Jones, Historia USA. Narody I cywilizacje, przek. P. Skurowski, P. Ostaszewski, Gdask 2003 Zagadnienia: Kolonizacja w imi pastwa i w interesie prywatnych kompanii. Systemy zarzdzania i eksploatacji. Handel trjktny. Handel dalekomorski. Kultura na styku wiata konkwisty i cywilizacji gincych. Izolacjonizm starych imperiw azjatyckich. 11. Fenomen polowa na czarownice i czarownikw granice i fantazje nowoytnej mentalnoci Brian P. Levack, Polowanie na czarownice w Europie wczesnonowoytnej, Wrocaw Warszawa Krakw 1991. Magorzata Pilaszek, Procesy o czary w Polsce w wiekach XV XVIII, Krakw 2008 Jacek Wijaczka, Procesy o czary w Prusach Ksicych (Brandenburskich) w XVI XVIII wieku, Toru 2007, s. 45 228 (ale najlepiej cao) T. Maciejewski, Narzdzia tortur, Sdw Boych i prb czarownic, Koszalin 1997 Zagadnienia: Problem czarostwa u schyku epoki redniowiecza, zarzdzenia kocielne, praktyka prawa zwyczajowego. Geneza przeladowa, eskalacja procesw geografia i chronologia polowa. Stereotyp czarownicy. Podstawowe pojcia zwizane z czarostwem. Model postpowania inkwizycyjnego, przebieg procesu. 12. Wiek owiecenia wiek dojrzewania epoki nowoytnej. Nowa jako ycia. Warunki bytowe czowieka nowoytnego, jego codzienno i ycie prywatne P. Mantoux, Rewolucja przemysowa w XVIII wieku: zarys dziejw powstania wielkiego nowoczesnego przemysu w Anglii, tum. W. Fajans, Warszawa 1957 Z. abiski, Rozwj systemw pieninych w Europie Zachodniej i Pnocnej, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1989 R. Sedillot, Moralna i niemoralna historia pienidza, przek. K. Szeyska Makowiak, Warszawa 2002 Hass, Wolnomularstwo Norbert Elias, Przemiany obyczajw w cywilizacji Zachodu, Warszawa 1980, s. 63 316. Historia ycia prywatnego, t. 3, Od renesansu do owiecenia, Wrocaw Warszawa Krakw 1999, s. 179 339. Andrzej Wyczaski, O dawnej rodzinie w Polsce i Europie, [w:] Cywilizacja europejska. Eseje i szkice z dziejw cywilizacji i dyplomacji, pod red.. Macieja Komiskiego, Warszawa 2010, s. 149 164. Edmund Kizik, Wesele, kilka chrztw i pogrzebw. Uroczystoci rodzinne w miecie hanzeatyckim od XVI do XVIII wieku, Gdask 2001 Edmund Kizik, mier w miecie hanzeatyckim w XVI XVIII wieku. Studium z nowoytnej kultury funeralnej, Gdask 1998 S. Litak, Historia wychowania, t. 1, Do Wielkiej Rewolucji Francuskiej, Krakw 2004 Zagadnienia: Osignicia kultury wysokiej sztuka, architektura, porzdek wewntrzny, przemiany w myli politycznej filozoficznej epoki, nowe systemy wartoci. Normy obyczajowe, co uchodzi, a co nie uchodzi na krlewskim dworze, w sferze arystokracji, szlachty, mieszczastwa, chopstwa. Warunki bytowe ludnoci mieszkanie, ubir, odywianie. Kontakty towarzyskie, mentalno, zaspokajanie potrzeb, obyczaje.

13. Kobieta w epoce nowoytnej. Uwarunkowania prawne, ekonomiczne i obyczajowe Czowiek baroku, pod red. Rosaria Villariego, Warszawa 2001 (Seria: W krgu codziennoci) [rozdziay: Mniszka, Czarownica] Czowiek owiecenia, pod red. Michela Vovellea, Warszawa 2001 (Seria: W krgu codziennoci) [rozdzia Kobieta] Maria Bogucka, Gorsza pe. Kobieta w dziejach Europy od antyku po wiek XXI, Warszawa 2006, Boenna Balcerzak Paradowska, Rodzina i polityka rodzinna na przeomie wiekw, Warszawa 2004 Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XVI XVIII w., red. C. Kukla, Warszawa 2008 (tekst Izabelli Zatorskiej o radach dla crek za m idcych) B. Craveri, Zoty wiek konwersacji, przek. J. Ugniewska, K. aboklicki, Warszawa 2009 Zagadnienia do wicze: Kobieta w rodzinie: relacje, powizania, zalenoci, prawne uwarunkowania epoki; kobieta powoana wolno i przymus w statusie zakonnicy; kobieta wyzwolona czarownica, uczona i amazonka. Edukacja kobiet. Kobiety wadczynie.