dr hab. Jerzy Supernat Instytut Nauk Administracyjnych Uniwersytet Wrocławski
description
Transcript of dr hab. Jerzy Supernat Instytut Nauk Administracyjnych Uniwersytet Wrocławski
dr hab. Jerzy SupernatInstytut Nauk Administracyjnych
Uniwersytet Wrocławski
Teoria instytucjonalna
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
Teoria instytucjonalna
Postweberowska interdyscyplinarna teoria złożo-nych organizacji (takich organizacji czy instytucji jak: państwo, parlament, biurokracja, organizacja pozarządowa, uniwersytet, prywatna spółka reali-zująca zadania publiczne).
Teoria instytucjonalna
James Q. Wilson, ur. 1931
Teoria instytucjonalna
James G. March(ur. 1928)
Johan P. Olsen
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
James Q. Wilson, Bureaucracy. What Government Agencies Do and Why They Do It, New York 1989.
James G. March, Johan P. Olsen, Rediscovering In-stitutions, New York 1989. Podnosząc ograniczenia nauk ekonomicznych i logiki rynkowej dla te-oretycznego wyjaśnienia funkcjonowania instytucji, Autorzy powyż-szych prac budują swoje teorie analizując:• strukturę organizacyjną, a w szczególności hierarchię• zachowania indywidualne i grupowe w kontekście
instytucjonalnym• interakcje jednostek i organizacji w szerszym kontekście politycz-nym, ekonomicznym i społecznym• wpływ norm zawodowych i kulturowych na wzory zachowania insty-tucjonalnego oraz efektywność i długowieczność organizacji
Teoria instytucjonalna
George H. Frederickson:
I never met a bureaucrat I didn't like.
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
George H. Frederickson, The Spirit of Public Administration, Jossey-Bass, San Francisco 1997
Instytucja to organizacja, która pozostaje w szczegól-nym związku z ludźmi, którym służy:
• może korzystać z władztwa• dysponuje legitymacją do działania, jaką daje przyczy-nianie się do realizacji interesu publicznego• dysponuje głęboką kulturową tożsamością związaną z językiem, religią, zwyczajami, geografią• jest nasycona takimi wartościami jak obywatelstwo, pa-triotyzm i określona tożsamość
Instytucja
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
James March, Johan Olsen
Instytucje: the beliefs, paradigms, codes, cultures, and knowledge that support rules and routines.
Norman Uphoff, Revisiting Institution Building. How Organizations Become Institutions, (w:) Puzzles of Predictability in Public Organizations, ed. by N. Uphoff, Institute of Contemporary So-cieties, Oakland 1994.
Instytucje publiczne: complexes of norms and behaviors that persist over time by serving col-lectively valued purposes.
Instytucja
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
W. Richard Scott, Institutions and Organizations, Sage Publications, Thousand Oak 2001
Instytucje: cognitive, normative and regulatory structures and activities that provide stability and meaning to social behavior.
Instytucja
Na przykład postawa wobec ryzyka czy
naśladowanie.
Na przykład oczekiwania społeczne czy nacisk na
konformizm.
Na przykład prawo.
Teoria instytucjonalna
Elliott Jaques (1917-2003)
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
Elliott Jaques, In Praise of Hierarchy, Harvard Business Review 1990 (January-February):
Dwadzieścia pięć lat badań przekonało mnie, że hierar-chia kierownicza jest najbardziej efektywną, najpewniej-szą i w rzeczywistości najbardziej naturalną strukturą jaka kiedykolwiek została wymyślona dla dużych organizacji. Właściwie ustrukturalizowana hierarchia może uwolnić energię i twórczość, zracjonalizować produktywność, a ta-kże w istocie podnieść morale. Co więcej, myślę, że wię-kszość kierowników wie to intuicyjnie i tylko brakuje im odpowiedniej struktury i odpowiedniego uzasadnienia dla tego, o czym zawsze wiedzieli, że może pracować i pra-cuje dobrze.
Teoria instytucjonalna
• praca jest organizowana wokół zadań, których złożoność, pomimo podziału na odrębne kategorie, ciągle wzrasta
• ciągle wzrasta złożoność umysłowej pracy kierowników, która także dzieli się na odrębne kategorie
Dlaczego hierarchia jest ciągle niezastąpiona, a poszukiwania alternatyw dla niej – bezowocne?
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
• powiększyć wartość pracy „przesuwającej” się przez or-ganizację• zidentyfikować i przypisać odpowiedzialność na każdym etapie• umieścić ludzi o niezbędnych kompetencjach na każdym szczeblu organizacyjnym• zbudować ogólny konsensus i akceptację dla konieczno-ści nierównej segmentacji pracy
Dobrze funkcjonująca hierarchia strukturalizuje ludzi w sposób, który pozwala zaspokoić nastę-pujące potrzeby organizacyjne:
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
• ludzie mogą wykonywać przypisane im zadania
• ludzie na dowolnym szczeblu mogą powiększać war-tość pracy ludzi znajdujących się na niższym szczeblu
• stratyfikacja kierownictwa jest dla każdego konieczna i niezbędną
Hierarchia kierownicza jest jedyną formą orga-nizacyjną rozmieszczenia ludzi i zadań na kom-plementarnych szczeblach, gdzie:
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
Thomas Hammond, Toward a General Theory of Hierarchy: Books, Bureaucrats, Basketball Tournaments, and the Admini-strative Structure of the Nation State, „Journal of Public Admi-nistration Research and Theory” 1993, nr 1
Every institution processes information so as to perceive and define problems, and every institution’s decision makers cho-ose among the available options to address these problems. The act of comparison lies at the heart of these two activities – problem perception and definition involve the comparison of some pieces of information with others, while choice involves the comparison of one option with another – and the argu-ment in this essay has been that institutional rules cre-ating hierarchies (podkr. JS) have a substantial impact on the nature of these comparisons.
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
Postacie hierarchii – adhokracja
Adhokracja jest przeciwieństwem biurokracji. Stuart Crainer traktuje adhokrację jako wzorzec dla organizacji nowego typu, którą charakte-ryzuje następująco:
• nowa organizacja jest elastyczna i łatwo się przekształca• nowa organizacja jest mniej hierarchiczna • nowa organizacja jest oparta na uczestnictwie • nowa organizacja jest twórcza i przedsiębiorcza • nowa organizacja wykorzystuje powiązania sieciowe • w nowej organizacji ważniejsze od wąsko określonych celów fun-kcjonalnych są cele całościowe • jednym z najważniejszych zasobów wykorzystywanych w nowej or-ganizacji jest technologia informatyczna
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
James D. Thompson (1920-1973)
Niepewność wydaje się być podstawowym problemem zewnętrznym, wobec którego stoją złożone organizacje, a radzenie sobie z niepewnością jest istotą procesu admini-stracyjnego.
Jeżeli niepewność jest dla instytucji dominu-jącym problemem kontekstualnym, to pod-stawowym problemem wewnętrznym jest współzależność.
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
James D. Thompson
Istnieją trzy podstawowe formy współzależności organizacyjnej:
• Współzależność sumująca: funkcjonowanie każdej części organizacji nie jest bezpośrednio powiązane z funkcjonowaniem pozostałych części, nato-miast stanowi odrębny wkład na rzecz całości. Ponieważ jednak każda część jest wspierana przez całą organizację, której powodzenie byłoby zagrożone przez brak sprawności którejś z części, wszystkie części są współzależne od siebie i efekty ich funkcjonowania są sumowane w obrębie całej organizacji.
• Współzależność sekwencyjna: funkcjonowanie jednej części organizacji jest zależne od wykonania pewnej pracy przez inną (inne) część organizacji. Innymi słowy, zadania tych części muszą być wykonywane sekwencyjnie, odpowiednio do przyjętego w organizacji podziału pracy i istniejących w niej więzi technicznych. Przepływ różnych zasobów pomiędzy częściami organi-zacji jest w takiej sytuacji jednostronny.
• Współzależność wzajemna: przepływ zasobów pomiędzy częściami organi-zacji nie jest jak w przypadku współzależności sekwencyjnej jednostronny, lecz dwustronny. Innymi słowy, wyjście jednej części organizacji jest wej-ściem drugiej i vice versa.
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
James D. Thompson
Fakt, że organizacja jest całością złożoną ze współzale-żnych części, oznacza, że jednym z najważniejszych zadań kierownictwa organizacji jest zapewnienie w niej niezbę-dnej koordynacji.
Zakres koordynacji zależy przy tym od przyjętych w orga-nizacji form współzależności:
• największa potrzeba koordynacji występuje w przypadku współzależności wzajemnej,
• mniejsza w przypadku współzależności sekwencyjnej
• najmniejsza w przypadku współzależności sumującej się
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
Martin Landau (1921-2004)
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
Systemy o wysokiej niezawodności
Martin Landau, Multiorganizational Systems in Public Administration, „Journal of Public Administration Research and Theory” 1991, nr 1
Todd R. LaPorte, Paula M. Consolini, Working in Practice But Not in Theory. Theoretical Challenges to High Reliability Organizations, „Journal of Public Administration Research and Theory” 1991, nr 1
HRO
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
Systemy o wysokiej niezawodności
• technologie tych systemów są ściśle powiązane, co oznacza, że wystąpienie istotnego zakłócenie na dowolnym etapie procesu technologicznego może spowodować załamanie całego systemu
• ścisłe powiązanie wyraża się w istnieniu ustalonych i relatywnie sztywnych standardowych procedur operacyjnych, które z zasady nie ulegają zmianie
• ludzie pracujący w dowolnym miejscu systemu o wysokiej nieza-wodności wymagają doskonałego wykształcenia i stałego prze-szkolenia
• systemy o wysokiej niezawodności tworzone są na poziomie, któ-ry gwarantuje wysoką wydajność
• systemy wysoce niezawodne są wysoce redundantne (M. Landau: duplication – rather than streamlining – of important functions increases reliability)
Teoria instytucjonalna
dr hab. Jerzy Supernat
Systemy o wysokiej niezawodności (dokończenie)
• systemy wysoce niezawodne charakteryzuje znaczna sieciowość
• systemy wysoce niezawodne stanowią połączenie organizacji rządowych, pozarządowych i biznesowych
• w prawidłowo funkcjonujących systemach wysoce niezawodnych informowanie o błędach jest nagradzane, a nie karane
• systemy wysoce niezawodne są z reguły hierarchiczneH. George Frederickson: It’s difficult to imagine modern life without high-reliability systems (failure-free systems). When they work per-fectly, nothing appears to happen; in fact, everything happens pro-perly.
Myśl końcowa
dr hab. Jerzy Supernat
Leaders create an environment in which everyone has the opportunity to do work which matches his potential capa-bility and for which an equitable differential reward is provided.
Elliott Jaques