INNOVATIE IN JOUW JEUGDHUISDroom, plan, actieInnoveren. Iedereen doet het en daarmee ligt het belangrijkste ingrediënt van innovatie met-een op tafel: je moet het dóen. Zonder actie is er geen innovatie. Maar je maakt geen omelet zon-der ei te breken. En je weet pas hoe de pudding smaakt als je ervan proeft. Actie dus. Daar gaat natuurlijk wel wat aan vooraf. Waar komen de eieren vandaan en wie roert in de pudding? In dit dossier nemen we innovatie onder de loep.

dossier

I N N O V AT I E I N JOUWJEUG D H U I S

dossier•1

Een nieuwigheid invoeren

Innovatie is een breed begrip. Van Dale be-schrijft innovatie als “het invoeren van een nieuwigheid”. Innoveren is durven iets anders, iets nieuws te doen. Dat doe je niet zomaar. Innoveren vertrekt altijd vanuit een duidelijk doel. Je wilt er iets mee bereiken. Een betere dienstverlening of beter aanbod, een betere manier van werken, een sterker product. Of in de context van het jeugdhuis: een groter be-reik, een betere vergadercultuur, een catchy imago … Er zijn verschillende vormen van innoveren, afhankelijk van wat je ermee wil bereiken. Leidt het bijvoorbeeld tot een nieuw product, dan spreken we van productinnova-tie. Is het resultaat een nieuw aanpak of werk-wijze, dan hebben we het over procesinnova-tie. Zo kunnen we nog wel even door gaan.

Niet wereldschokkend

Innoveren hoeft niet altijd groots of wereld-schokkend te zijn. Je hoeft niet alles opnieuw uit te vinden of om te gooien. Integendeel. Innoveren lukt vaak beter via kleinere, maar goedgekozen impulsen. De kunst is om te be-houden wat goed is en het via nieuwe ideeën en impulsen nog beter te maken. Zo kan één

goedgekozen concept plots je hele aanbod een nieuw karakter en publiek opleveren. Zonder dat je daarom heel het jeugdhuisaanbod moet herdenken.

Is creatief zijn innoveren?

Innoveren is een proces van verandering. Het leidt tot een nieuw aanbod, een nieuwe manier van samenwerken, een nieuwe structuur. In-novatie vereist daarom een sterke visie, een goed zicht op waar je naar toe wil. Innovatie is meer dan creativiteit of out of the box denken. Creativiteit leidt tot nieuwe ideeën. Innovatie gaat een stap verder, waarbij het erom gaat deze nieuwe ideeën daadwerkelijk met succes in de praktijk te brengen.

Innoveren in het jeugdhuis

Innovatie gaat om vooruitgang. Iets nieuws doen om vooruitgang te boeken. Innoveren is bijvoorbeeld je aanbod aanpassen om mensen met andere interesses te kunnen aanspreken. Innoveren is nadenken over een betere orga-nisatiestructuur, communicatiestijl of finan-cieel beheer, om het jeugdhuis verder uit te bouwen als plek voor jongeren. Innoveren gebeurt dus zeker in het jeugdhuis, alleen benoemen we het niet altijd zo. Het is niet altijd een doordacht proces. Het gebeurt soms spontaan of onbewust. Kijk maar naar de impact die een generatieswitch in het be-stuur kan opleveren (bijvoorbeeld een nieuw imago, nieuwe activiteiten, communicatie). De vraag is dus niet: innoveren wij in ons jeugd-huis? Maar wel: hoe kunnen we bewust in-novatieprocessen opzetten om onze werking verder uit te bouwen? In dit dossier geven we je tips en verhalen over hoe jeugdhuizen en andere organisaties dit aanpakken.

Innovatie is een must, anno 2015. Technologie, ecologie, de samenleving, jongerencultuur, alles is constant in verandering. Dat vraagt om nieuwe oplossingen, een vernieuwende aanpak. Je ziet de term innovatie overal opduiken. Bedrijven innoveren om hun concurrentiepositie veilig te stel-len. Voor het gros van de CEO’s is het woord ‘innovatie’ de sleutel voor hun strategie voor de toekomst. Jeugdhuizen innoveren om in te spelen op de wisselende interesses van zo veel mogelijk jongeren. Om het met een bou-tade te zeggen: innovatie is de toekomst. Niet alleen in de economische of industriële wereld, ook in de sociale sector en het jeugdwerk. Maar wat is innoveren nu eigenlijk? Tot wat kan het leiden en hoe innoveer je in het jeugdhuis? In dit dossier helpen we je op weg.

Tekst: Gerd Vermeenen

INNOVATIE IN

JOUW JEUGDHUIS Kleine stapjes

worden groot(s)

Waar creativiteit leidt tot nieuwe ideeën, gaat innovatie nog een stap verder en worden deze

nieuwe ideeën in de praktijk gebracht.

dossier•2

Ken je de film Fight Club? Wie Fight Club zag, vroeg zich achteraf wellicht af waar het in godsnaam allemaal over ging. Je zou je ook kunnen afvragen wat een artikel over Fight Club in een dossier over vernieuwing in het jeugdhuis doet.

We verklappen de plot nog niet maar kunnen wel dit al zeggen: Fight Club gaat over meer dan een clubje vechtersbazen. Hoofdrol Jack (Edward Norton) wil iets anders doen met zijn leven maar is bang om te veranderen, bang om te vernieuwen. Tyler (Brad Pitt) is Jacks’ mentor. Hij duwt hem uit zijn comfort zone. En dat gaat niet zonder kleerscheuren.

We doken even in de screenplay en plukten er enkele uitspraken van Tyler uit. Acht regels voor in het achterhoofd als je echt wil vernieuwen.

Tekst: Tim Bryon

1 & 2 “No fear. No distractions. The ability to let that which does not matter truly slide.”Het heeft geen zin om het verkeerde ding perfect te doen. Het belangrijke van het onbelangrijke kunnen scheiden is essentieel als je iets wil veranderen. Dit is meteen ook de tweede regel. Focus behouden is funda-menteel.

5 “You are not the contents of your wallet.”Jouw jeugdhuis staat toch voor meer dan het aantal nullen op de rekening of een vast cliënteel aan de toog, niet? Moet elk nieuw initiatief een directe meerwaarde hebben voor opgebouwde ze-kerheden?

6 “People talk about it, see themselves as they’d like to be. They don’t have the courage you have, to just run with it.”Wilde plannen vliegen in het rond maar hoe vaak worden die werkelijkheid? Zonder durf om een goed idee effectief op gang te trappen belandt elke inspirerende brainstorm als een verdwaalde kip in de onderste schuif.

7 “Sticking feathers up your butt does not make you a chicken.”Over kippen gesproken: vernieuwing valt niet uit de lucht door er vaak over te praten. Enkel daden, actie en doorzetten tellen mee. Een grote mond en doen alsof maken je nog geen kip. Of zoiets.

8 “This is your life, and it’s ending one minute at a time.”Toegegeven: deze klinkt misschien wat overdreven. Maar de boodschap slaat nagels met koppen. Zonder gevoel van urgentie krijg je niemand mee op de kar. Waarom is het nodig om te ver-nieuwen? Welke uitdaging staat voor de deur en waarom is het belangrijk om die nu meteen aan te pakken?

4 It’s only after we’ve lost everything that we’re free to do anything”Zelfs erg grote kleerscheuren mogen je niet afschrikken. Vast-houden aan wat al bestaat werkt vernieuwing tegen. Wil je echt een nieuwe koers varen, durf dan ook bestaande concepten over-boord te gooien.

3 “I say never be complete, I say stop being perfect, I say let’s evolve.”Vernieuwing komt niet zonder kleerscheuren. Wie bang is van kleerscheuren trekt nooit iets nieuw aan. Je moet begrijpen dat kleerscheuren niet zo erg zijn en dat vernieuwing meestal niet van de eerste poging perfect is. Onderweg wat scheuren oplappen hoort er bij.

Bron: http://lateralaction.com/articles/tyler-durden-innovation/

dossier•3

Je jeugdhuis wil graag innoveren. Het is belangrijk om rekening te houden met een aantal zaken. Ken je jeugdhuis en zorg ervoor dat ie-dereen mee is met je visie. Pas dan wordt duidelijk op welke gebieden je kunt vernieuwen.

Tekst: Tim Bryon

Vernieuwing staat nooit op zichzelf Reclamemakers weten het al langer: ‘nieuw’ verkoopt (dezelfde shampoo in een nieuw potje? Leuk!). Maar dat is niet de vernieuwing waar we het hier over hebben. Vernieuwing mist zijn doel als het alleen voor de vorm ge-beurt. Vernieuwing staat met andere woor-den nooit op zichzelf: de omgeving van de vernieuwing bepaalt alles. Echte vernieuwing heeft inhoud en formuleert een antwoord op een bestaande situatie of een blik op de toekomst. Vaak vertrekt verandering vanuit noodzaak: dalend bezoekersaantal, geregelde diefstallen, afhakende vrijwilligers … Maar verandering kan ook vanuit opportuniteit ver-trekken: een nieuwe subsidiemogelijkheid, een interessante ontmoeting met een organi-satie uit de buurt, technologische veranderin-gen, enzovoort.

Naar een gedeelde toekomstvisieEen opportuniteit of probleem zien is één ding, maar verandering stuit nog vaak op verzet. Dat is geen verassing, want vasthouden aan het bekende biedt veiligheid. Excuses om in-novatieve ideeën te parkeren donderen dan ook van de tafel tijdens brainstormsessies. “We hebben dat al eens geprobeerd” of “Daar komt geen kat op af” of “Daar zullen we zeker geld aan verliezen”. Om dat te vermijden neem je een stap terug. Zorg voor draagvlak. Dat is dé basis om met de groep constructief te kun-nen nadenken. Samen bouwen aan een visie

op de toekomst zorgt voor duidelijkheid over de gewenste situatie én beter inzicht in de problemen van vandaag. Dit toekomstbeeld maakt de noodzaak aan verandering helder voor iedereen. Vanaf dan is het duidelijk wat er op het spel staat.

Vernieuwing versus continuïteit?Eerst moet je weten wat je wil gaan doen, vervolgens hoe je dat wil doen. Maar wil dat zeggen dat het hele jeugdhuis mee moet in de transformatie? Weinig veranderingsproces-sen zijn zo ingrijpend dat ze een organisatie helemaal door elkaar schudden. Ieder onder-deel van de werking in één beweging drastisch omgooien houdt risico’s in, dat hoeven we je niet te vertellen. Analyseer jouw jeugdhuis en bepaal welke domeinen aan verandering toe zijn en welke domeinen verder ‘business as usual’ blijven. Dit duidelijk zien en kunnen vertellen zorgt voor een stabiele basis voor veranderingen.

VERNIEUWING VERSUS

CONTINUÏTEITWeet waar je innoveert

Alles over: jouw jeugdhuisVernieuwing in het jeugdhuis moet dus inhoud hebben én draagvlak. De centrale vragen zijn: welk domein heeft een nieuwe aanpak nodig in mijn jeugdhuis? Of: wat loopt zo goed dat we het verder kunnen uitbouwen?

Om een antwoord te vinden op die vraag begin je te tekenen. Pak een pen en maak een grondplan. Teken tabellen, een organigram, een behoeftenpiramide. Maak lijstjes. Doe dit samen en stop niet voordat je alles, alles, alles in kaart gebracht hebt.

• Alleswathetjeugdhuisdoet• Alleswathetjeugdhuisheeft• Alleswat in het jeugdhuis be-

weegt• Alles wat rond het jeugdhuis

beweegt• …

Klaar? Dan is de kans groot dat er enkele grote lijnen zijn die vaak terugkomen. We doen een gok:

• Infrastructuur• Doelgroepen• Activiteiten• Organisatie&structuur• Vrijwilligersbeleid• Communicatie• Financiën• Partnersennetwerk• …

AanraderOverzicht brengen in wie je bent en wat je doet is de eerste stap. Vragen stellen daarover is de tweede stap. Vanuit deze vragen bekijk je op welke opportunitei-ten je kunt inspelen of waar er verandering nodig is. Je zult ook zien wat goed loopt en waar je meer op kunt inzetten. Maak deze oefening regelmatig. Het houdt je jeugdhuis scherp en maakt pro-actief ‘veranderen’ een onderdeel van de werking.

dossier•4

ZO DOEN ZIJ HETInnovatieve projecten

in de praktijk

Wil je een innovatief project opzetten? Je bent gelukkig niet alleen. Deze organisaties gingen je voor. Waar let je op bij het starten van een vernieuwend project? Waar hou je rekening mee? Tips en tricks uit de praktijk.

Tekst: Tim Bryon • Foto: Juan Wyns

FLANDERS DC Flanders DC is een organisatie die onderne-mingscreativiteit bevordert. Ze maken onderne-mend Vlaanderen creatiever en creatief Vlaan-deren ondernemender. Daarvoor zetten ze projecten op, sturen ze sprekers uit en organi-seren ze workshops. Ze geven ook advies en stel-len tools ter beschikking. Zij weten met andere woorden als geen ander hoe je vernieuwing brengt én in stand houdt. Verderop in dit maga-zine (D12) bekijken we een deel van de GPS, hun brainstormtool. We vroegen hen alvast al om één advies aan jeugdhuizen met vernieuwings-plannen. Aan het woord is Tom Suykerbuyk.

“Mijn belangrijkste tip? Ken de noden en behoeften van je doelgroep.”

Tom Suykerbuyk, Flanders DC

“Als ik één tip mag geven, dan is het afstand nemen. Zet een stap achteruit en bekijk je werking door de bril van de doel-groep die je wil bereiken. Dat breder perspectief biedt vaak nieuwe inzichten. De samenleving is voortdurend in beweging en de vinger aan de pols houden is soms moeilijk. Doelgroepen veranderen en dus is het belangrijk om hun noden en behoef-ten te kennen zodat je er op kunt inspelen. Naar je werking kijken vanuit hun bril is dus een de eerste stap als je aan ver-nieuwing denkt.”

www.flandersdc.be

MIJNGOESTINGHans Dockx ondersteunt voor Formaat de jeugdhuizen in de Antwerpen. In een vorig le-ven werkte hij op de jeugddienst in Leuven. Daar zette hij het project MijnGoesting mee op poten. We vroegen Hans wat er zo innovatief was aan MijnGoesting.

“Zorg er bij een samenwerking voor dat de sterktes van elke partner

ingezet worden”Hans Dockx

“MijnGoesting was een cultuurproject voor jongeren van 12 tot 18 jaar. Het werd georganiseerd binnen het grotere culturele project mijnLeuven. Zij willen graag de jongeren een zo breed mogelijk palet aan kansen aanbieden. Het grootste stuk van mijnGoesting speelde zich af op plaatsen waar jongeren zich bevinden. We deden verrassende teasers op vier middelbare scholen en werkten samen met een jeugdbeweging. We brach-ten jongeren in contact met heel verschillende kunstdiscipli-nes en bekende of minder bekende artiesten. De jeugddienst, cultuurhuizen en ook scholen werkten samen. De samenwer-king tussen de drie sectoren jeugd, cultuur en onderwijs was net de kracht van het project. Het mooiste resultaat van deze samenwerking was dat de cultuursector mijnLeuven erkende als intermediair tussen de jongeren en de cultuurhuizen. Mijn-Leuven werd beschouwd als vertrouwenspersoon die jongeren benadert vanuit hun leefwereld en hen openstelt voor het on-bekende. Bij de cultuurhuizen zagen ze in dat zij dat nooit op die manier kunnen doen. Zo werd de sterkte van elke partner optimaal benut.De belangrijkste oorzaak van het succes van mijnGoesting? Dat het steeds vanuit de jongeren zelf vertrok en heel sterk vanuit hun leefwereld. Het project was zeker innovatief. We zijn jam-mer genoeg te vaak geneigd om samenwerking op te zoeken met partners binnen onze eigen sector. Het verbinden van de drie sectoren jeugd, cultuur en onderwijs was dan ook niet al-tijd evident. Dit project heeft bewezen dat deze sectoren elkaar goed kunnen aanvullen en dat de som veel groter is dan de de-len. Een tip aan jeugdhuizen die een vernieuwend project op wil-len zetten: zoek altijd naar een duidelijke win-winsituatie voor alle betrokken partijen. Het is heel belangrijk dat de sterktes van elke partner ingezet kunnen worden in het project.”

dossier•5

DURVEN EN DOENIets anders in je jeugdhuis

’N WESTOUTERIKWestouter

1000 x 1000 = een eigen huis voor het jeugdhuis

In 1999 bestond jeugdhuis ‘n Westouterik bijna 30 jaar. In dat jaar stierf de eigenares van het gebouw waarin het jeugdhuis zich be-vond. De erfgenamen waren van plan het gebouw te verkopen. De toekomst van het jeugdhuis werd plots erg onzeker want budget om het gebouw te kopen had ‘n Westouterik niet. De leden en oud-leden schoten in actie en beraamden een plan. Wat als duizend mensen elk duizend frank zouden geven? Dan kon het jeugdhuis het gebouw kopen én renoveren.Het jeugdhuis richtte een beheers-vzw op, Loebas, genoemd naar het hondje van de eigenares van het gebouw. Ze postten meer dan 600 brieven in alle huizen in het dorp, bij sympathisanten en oud-leden, organiseerden een weekend met “De Nacht Van 1000x1000”, kinderanimatie en optredens. Zo slaagde het jeugdhuis erin om 650.000 frank te verzamelen in het kleine dorpje. Genoeg om het gebouw te kopen en hun infrastructuur voor de toekomst te ver-zekeren. Het draagvlak van ‘n Westouterik in de lokale gemeenschap is de bepalende factor geweest voor het succes van de actie. Het resul-taat van hun actie toont aan dat veel mensen de meerwaarde van het jeugdhuis erkennen. De durf van het jeugdhuis om betrokken-heid van de lokale gemeenschap te vragen zorgde ervoor dat het jeugdhuis kon blijven bestaan.

De verkoop van je jeugdhuis of een nieuwe subsidierege-ling. n’ Westouterik en De Wollewei kwamen beide voor een uitdaging in hun jeugdhuis te staan. Zij lieten zich niet kennen en maakten van de nood een deugd. Hoe uitdagin-gen en veranderingen voor mogelijkheden én vooruitgang

kunnen zorgen.Tekst: Pim Maeckelberge

Wat zegt het jeugdhuisonderzoek?Volgens het jeugdhuisonderzoek van 2014 vindt de kleine helft van de bevraagde vrijwilligers dat een beperkt budget hun plannen met het jeugdhuis be-knot.Financiëleperikelenkunnenmetanderewoor-den innovatie in de weg staan. Simpelweg omdat er te weinig ‘ruimte’ is om buiten de lijntjes te kleuren en eens een risico tenemen. Innovatie begintmetanderewoordenbijeendoordachtfinancieelbeleid.

dossier•6

WOLLEWEITurnhout

Door de nieuwe subsidieregeling mocht Wollewei twee nieuwe pro-jecten uit de grond stampen. Dit bracht echter heel wat met zich mee voor het jeugdhuis. “Door deze twee projecten, Klankgas en Broei.On, zijn we als organisatie letterlijk veel groter geworden en is onze werking een pak verbreed. We willen een grotere doelgroep aanspreken, hebben meer personeel dan vroeger en draaien intus-sen ook een vrij grote omzet”, vertelt voorzitter van Jong Geweld Michael. Door deze groei werd de drempel voor vrijwilligers om in de raad van bestuur te stappen een stuk hoger. “ De actieve vrijwilliger moet zich volgens ons kunnen bezighouden met bij-voorbeeld het organiseren van activiteiten en wil niet per se bezig zijn met langetermijnvisie, personeelsbeleid, zakelijk en financieel beleid. Mee zetelen in een bestuursorgaan dat zich enkel nog be-zighoudt met die zaken is niet voor iedereen weggelegd. Het vergt een bepaalde interesse of expertise die we niet van alle vrijwilligers kunnen, en willen, verwachten.”

Jong Geweld

Het jeugdhuis is niet stil blijven staan nadat ze hoorden dat hun projecten goedgekeurd waren. “Met de raad van bestuur wilden we op zoek gaan naar een manier waarop we ons als organisatie beter kunnen organiseren en hoe we ervoor kunnen zorgen dat elke vrijwilliger zich door de organisatie kan bewegen op het ni-veau dat hij op dat moment het beste aankan of aan wil gaan.” Ze gooiden de structuur overhoop en plaatsen Broei.On, Klankgas en jeugdhuis Wollewei als deelwerkingen van de organisatie naast el-kaar. De raad van bestuur kreeg de eindverantwoordelijkheid over de deelwerkingen, maar ook elk project kreeg zijn eigen bestuur. “Omdat er dan nog een leemte was boven deze deelwerkingen, cre-eerden we hier een koepel boven die we begin november boven het

doopvont hielden: ‘Jong Geweld’. Onze vzw heeft deze naam over-genomen en herbergt dus de gelijkwaardige deelprojecten ‘Broei.On’, ‘Klankgas’ en ‘Jeugdhuis Wollewei’. Het voornaamste resul-taat dat we bereikt hebben is dat iedereen op zijn plaats zit en dat jongeren bezig zijn met wat ze willen. De keuzemogelijkheden voor vrijwilligers om zich te engageren zijn vergroot.”

Ambitie en durf

Volgens Michael is de belangrijkste oorzaak voor het succes de ge-dreven raad van bestuur. Daarnaast gingen de veranderingen niet over één nacht ijs. De volledige organisatie werd onder de loep ge-nomen, van de terloopse vrijwilliger tot de meest geëngageerde jongere, van structuur tot de boekhouding. “De veranderingen zijn er ook gekomen doordat de dagdagelijkse werking echt terug in handen werd gegeven van de jongeren. Voor de raad van bestuur was dit een belangrijke drijfveer. De rvb hield niet vast aan wat er was. Er was een toekomstvisie en de ambitie en de durf om er-voor te gaan. De veranderingen zijn zeker innovatief te noemen. We durfden af te stappen van de klassieke jeugdhuisstructuur. We vonden voor onszelf het jeugdhuiswerk opnieuw uit in een verande-rende context. We bogen een noodzakelijke verandering om naar een nuttige verandering voor onszelf, verduidelijkt Michael. “Mijn tip aan jeugdhuizen: durf dromen over de toekomst en durf hier een visie rond te ontwikkelen. Heb de ambitie en de moed om te gaan voor wat je voor ogen hebt. Denk daarbij aan het belang van ieder-een in de organisatie. Zet de neuzen in dezelfde richting, durf daar-bij te botsen maar geloof dat het kan lukken. Ga er gewoon voor!”

“Durf te dromen over de toekomst” Michael (26)

dossier•7

Jawel, ook Formaat zette de voorbije jaren enkele vernieuwende projec-ten op. We zetten er enkele van in de kijker.

Tekst: Tim Bryon & Pim Maeckelberge

PROJECT INFRASTRUCTUURMet de hulp van jongeren in brugprojecten, hoopt For-maat de infrastructuur in jeugdhuizen te verbeteren. Dit zijn projecten waarbij jongeren uit het deeltijds onderwijs begeleid worden in het werkplekleren. Jon-geren krijgen de kans om werkervaring op te doen en hun kans op de arbeidsmarkt te vergroten. Formaat zag een kans om die organisaties in contact brengen met de jeugdhuizen met infrastructurele noden.

Sandra: “We wisten al lang dat de infrastruc-tuur in heel veel jeugdhuizen wel een boost kon gebruiken. Omwille van allerlei redenen werden die noden vaak niet aangepakt. For-maat zocht naar een manier om het probleem goedkoop aan te pakken. Een samenwerking op poten zetten tussen verschillende partners die elkaar nog niet

kennen of gewoon uit andere werelden komen, vraagt om ver-schillende communicatiestijlen. Dit is in het begin wat zoeken. Maar we merken een mooie match tussen doelgroep en doelstellingen van de jeugdhuizen en de brugprojecten. De lopende projecten worden positief geëvalueerd. Zowel door de jeugdhuizen, als door de partners. In de toekomst zal Formaat het aanbod nog uitbreiden. Onze ambities is om over heel Vlaanderen gelijkaardige projecten op te zetten. De nood aan infrastructuurwerken in jeugdhuizen is groot. Op vier jaar tijd willen we op die manier minstens negentig jeugdhuizen bereiken.”

Sandra:“Een samenwerking op poten zetten

tussen verschillende partners die elkaar nog niet kennen of gewoon uit andere

werelden komen, vraagt om verschillende communicatiestijlen.”

PROJECT INCLUSIEF: VINDPLAATS GERICHT WERKEN AAN TEWERKSTELLINGVia vindplaatsgericht werken leidt Youssef jongeren tussen 18 en 25 toe naar de arbeidsmarkt. Hij zoekt jongeren op waar ze komen, op pleinen en hangplek-ken. Vooraleer het onderwerp ‘werk’ op tafel komt, leert Youssef eerst de jongeren goed kennen. Later bekijkt hij samen met de jongeren welke kansen er zijn bij de VDAB om aan de slag te gaan met hun cv, hun competenties en werkervarin-gen in een traject.

Youssef: “Ik sta in verbinding met de jeugd-huizen in Antwerpen. Via de jeugdhuizen ko-men jongeren met vragen over werk bij mij terecht. Maar ook omgekeerd breng ik jongeren van op pleintjes naar de jeugdhuizen. Die insteek om via vindplaatsgericht werken in de vrije tijd met jongeren aan de slag te gaan rond werk is volgens mij wel vernieuwend. Er zijn natuurlijk wel organisaties met een aanbod rond vrije tijd of rond werk, maar die elementen worden in het project Inclusief nu gecombineerd. Er gaat wel wat tijd over om een goede manier van werken te vinden, omdat het ergens wel verschillende werelden zijn. Maar mijn ervaring in het jeugdwerk en een groot netwerk onder de jongeren spelen in mijn voordeel. Een tip aan jeugdhuizen die willen vernieuwen? Heel goed communiceren met je doelgroep en zorg dat je de behoeften kent van wie je wil bereiken. ”

Youssef:“Een tip aan jeugdhuizen die willen

vernieuwen? Heel goed communiceren met je doelgroep en zorg dat je de behoeften

kent van wie je wil bereiken.”

INNOVATIEOnder de motorkap

van Formaat

dossier•8

Innovatie in jeugdhuisland

Formaatbenadertjeugdhuizenalsdynamischenet-werken van jongeren, niet zozeer als starre structu-ren. De noden en behoeften van jongeren zijn onze drijfveer. Jeugdhuiswerk is voor veel jongeren een leuke vrijetijdsbesteding. Maar het is ook meer dan dat. Een engagement in het jeugdhuis geeft jongeren het vertrouwen en de vaardigheden om ook op an-dere domeinen sterker in hun schoenen te staan. Dit wordt bevestigd door de resultaten van het jeugd-huisonderzoek dat dit jaar is gevoerd: zelfontplooi-ing is een belangrijke motivatie voor jongeren om een engagement aan te gaan in het jeugdhuis.

De basis van de vernieuwing die we zien in jeugdhuizen,

zijn de uitdagingen waar jongeren vandaag mee worden geconfronteerd

en de antwoorden die jeugdhuizen daarop formuleren.

Deze vaststelling kan een belangrijke trigger zijn voor innovatie. De basis van de vernieuwing die we zien in jeugdhuizen, zijn de uitdagingen waar jon-geren vandaag mee worden geconfronteerd en de antwoorden die jeugdhuizen daarop formuleren. Dit gebeurt niet vanzelf. Het veronderstelt gerichte stra-tegieëndiedejeugdhuispraktijkinnoveren.Formaatzet in op het ontwikkelen en implementeren van dezestrategieën.DoormiddelvansterkeprojectenenpartnerschappenzalFormaatmodellenontwik-kelen waarbij we bruggen slaan tussen jongeren en onderwijs, jongeren en de arbeidsmarkt, jongeren encultuur…Nietoveralenaltijd.Maarvooraldaarwaar de uitdagingen het grootst zijn: in steden en bij kansengroepen in onze samenleving.

JEUGDHUIS LINKEROEVERIn 2013 startte Formaat met een nieuwe uitdaging in Antwerpen. We wilden jongeren in Hoboken en Linker-oever laten kennismaken met de jeugdhuismethodiek door hen verantwoordelijkheid en zeggenschap te geven. Zoveel inspraak en eigenaarschap was nieuw voor de bezoekers van de werkingen. Ging die veran-dering zonder slag of stoot? We luisteren naar Jasmien van Formaat.

Jasmien: “De grootste uitdaging bij het begin van de veranderingen was om alle jongeren mee te krijgen. We botsten op heel wat weerstand van

jongeren die niet wilden meedoen. Het eerste jaar werkten we hard aan het informeren van de bezoekers en het tonen van de mogelijkheden. Het concept van een jeugdhuis en de jeugdhuis-methodiek waren bij de start onbekend. We hadden een jaar nodig voordat het verande-ringsproces rond was en de jongeren van het jeugdhuis het programma mee organiseer-den. Heel veel communiceren over de veran-

deringen was daarbij belangrijk. Veranderingen hebben soms hun tijd nodig en ook hier hadden we dat jaar echt nodig om er te staan. De hele verandering er in een paar maanden doorduwen, zou nooit gelukt zijn.Enthousiast kunnen vertellen over het project en een positieve inge-steldheid zijn superbelangrijk om een vernieuwing te laten slagen. En doorzettingsvermogen, blijven doorzetten ook al botst het elke keer en heb je het gevoel dat het niet vooruit gaat. Neem wat afstand en dan zie je vaak dat je eigenlijk al grote stappen hebt gezet. Of wat we hier doen vernieuwend is? Dat denk ik wel. Omdat we hebben gewerkt aan een mentaliteitsverandering bij onze doelgroep. Misschien is het op andere plaatsen niet vernieuwend omdat er al altijd zo gewerkt wordt, maar hier is het dat zeker wel. Als ik één tip mag geven aan jeugdhuizen die willen vernieuwen, dan is het dat ze moeten volhouden en doorzetten, de doelstellingen blijven voor ogen houden en de juiste partners zoeken om die doelstelling te realiseren. Laat je niet teleurstellen door tegenslag in het begin of door een gebrek aan enthousiasme. Er gewoon blijven voor gaan.”

Jasmien:“Enthousiast kunnen vertellen over

het project en een positieve ingesteldheid zijn superbelangrijk om een

vernieuwing te laten slagen.”

dossier•9

SANDER (24)Tekst: Tim Bryon

Sander is beroepskracht binnen het bovenlokale project van JOC Ieper. Hij startte als vrijwilliger in 2008 de concertwerking Hypnoiz mee op.

“In 2008 was er een klein aanbod live-concerten rond Ieper. JOC Ieper legde zich toe op bepaalde, afgebakende muzikale gen-res waardoor heel wat Ieperse jongeren een beperkt aanbod voorgeschoteld kregen. Enkele vrijwilligers van het jeugdhuis richtten Hypnoiz op. Het doel: de leemte in het concertaanbod rond Ieper invullen. We kozen er bewust voor om concerten te organiseren omdat er op dat moment weinig aanbod was in dat segment. Aan de andere kant waren er in de streek veel fui-ven en themafeestjes. Daar was dus geen nood aan. Maar de voornaamste reden is dat de mensen van de werkgroep gepas-sioneerd waren door livemuziek en dat wilden overbrengen op anderen.Het succes van Hypnoiz is echt te danken aan de vrijwilligers. We hebben allemaal onze eigen achtergrond, maar de doelstel-ling is duidelijk: we willen een alternatief bieden in onze streek. Hypnoiz is blijven evolueren, richting een jongerenkunstenorga-nisatie. Uit Hypnoiz groeide het project A New Breeze, waarvoor we op dit moment subsidies krijgen als bovenlokaal project. Die constante groei en uitbreiding van het werkterrein heeft zeker bijgedragen aan het succes van Hypnoiz.Vandaag is Hypnoiz veel meer dan een concertwerking. Het pro-ject is gegroeid en heeft ook het jeugdhuis veranderd. We willen evolueren naar een werking die een breed aanbod brengt naar de jeugd uit de regio. We willen blijven inzetten op livemuziek, maar ook op jongerenkunst, op samenwerkingen met andere partners, op het uitbouwen van een merk. We zijn tevreden over de voorbije zes jaar, maar we beseffen dat er in de toekomst nog zoveel meer kan gebeuren. Het feit wat wij vanuit een groep vrijwilligers op deze manier zijn beginnen programmeren was best innovatief. Het toepas-sen van de jeugdhuismethodiek binnen een concertwerking met uitstraling is iets wat redelijk nieuw was in onze streek. De manier waarop het project geëvolueerd is, maakt het ook in-novatief: vanuit een aantal concerten per jaar groeien naar een volwaardige concertwerking/jongerenkunstwerking.Een tip voor jeugdhuizen die een vernieuwend project willen starten? Hou vooral rekening met de noden van de omgeving waarin je aan de slag gaat. Als je die noden kent en er een ant-woord op kan bieden, heeft je project een veel grotere slaagkans. Ook samenwerken is belangrijk. Samenwerkingen kunnen het project niet alleen meer financiële ruimte geven, het vergroot ook de uitstraling en je bereikt gegarandeerd meer mensen dan wanneer je het alleen doet.”

“Hou rekening met de noden van de omgeving.”

dossier•10

PLANNEN IN DE MAAKElke innovatie start met een droom

We vroegen drie jeugdhuizen om hun zotste plan voor de toekomst. Als we hen mogen geloven, le-zen we vroeg of laat onderstaande artikels in de krant. Als er dan nog een krant bestaat.

Tekst: Pim Maeckelberge

JOC IEPER, Ieper

Het pop-up concept is momenteel heel hip. Dus waarom

geen pop-up jeugdhuis? JOC Ieper ziet het zitten. “Het idee

is om een jeugdhuis te plaatsen middenin de natuur. We

willen twee containers op een mooie plek plaatsen en het

vaste jeugdhuis sluiten tijdens de zomer. Dat zou ons toe-

laten om barbecues te houden en kampvuren te maken.

De eerste stap is het vinden van het nodige budget en het

aanvragen van de juiste vergunningen. Hiervoor moet het

jeugdhuis de stad Ieper kunnen overtuigen. “Onze plannen

zijn zeker haalbaar” klinkt het enthousiast. “De vrijwilli-

gers zijn volledig mee in het verhaal. Dat is belangrijk. Het

project heeft een draagvlak nodig om te kunnen slagen.”

JOC IEPER OPENT MOBIEL JEUGDHUISDeze zomer kampeert het JOC in uw achtertuin

JOB, Sint-AmandsbergJeugdhuis JOB ligt aan de rand van Gent en organiseert veel optredens. Het jeugdhuis trekt veel volk aan vanuit het centrum en daarbuiten. De afstand naar het centrum blijkt echter nog vaak een drempel. “Door het jeugdhuis onder te brengen in een boot kunnen we dat oplossen. Dan hebben we een mobiel jeugdhuis waarop we optre-dens en fuiven kunnen organiseren. Zo kunnen we op-duiken op verschillende plekken in de stad.”Dat klinkt als een ambitieus plan. JOB bevestigt: “Er is niemand die een boot kan besturen, laat staan er eentje kopen. Het is een utopisch idee, maar je moet durven dromen. Als je ons jeugdhuis binnen komt zie je meteen een muurschilderij van de boot uit onze dromen. Als je iemand kent die toevallig een boot of budget op over-schot heeft, dan mag die ons altijd contacteren.”

JEUGDHUIS JOB TE WATER… maar zoektocht naar bestuurder met vaarbewijs gaat verder

TEN GOUDBERGE, Wevelgem

In de regio rond het jeugdhuis is veel vraag naar over-

nachtingsmogelijkheid voor jeugdwerk. Er zijn maar

weinig plaatsen en die zijn vaak lang op voorhand gere-

serveerd. Toen een parochiaal gebouw in de buurt van

Ten Goudberge leeg kwam te staan, zag het jeugdhuis

een kans om hun droom te verwezenlijken. Er was te

weinig enthousiasme bij de eigenaar van het gebouw

en ook de gemeente sprong niet direct mee op de kar.

Maar de droom blijft leven, zeker toen een weekend-

plaats in de buurt moest verdwijnen en het jeugdhuis

alle 32 bedden kon overnemen. Zo zijn zij weer een

stapje dichterbij. De zoektocht naar een locatie gaat nu

rustig verder. Stap voor stap.

“ELKE DAG PYAMAPARTY

IN TEN GOUDBERGE

Jongeren vieren feest op opening verblijfplaats

van jeugdhuis

dossier•11

KIJKEN IN DE TOEKOMST

Met de GPS brainstormtool

Vernieuwen betekent een antwoord geven op een be-staande situatie. Op basis van een analyse van je hui-dige situatie een poging doen om iets aan de toekomst te veranderen. Maar het kan ook omgekeerd. Eerst naar de toekomst kijken, zien wat er op je af komt en dan bepalen welke acties je kunt ondernemen.

We zoomen even in op een onderdeel van de GPS brainstormmethodiek, een tool die werd ontwikkeld door Flan-ders DC. De tool helpt bedrijven en organisaties vooruit kijken en brain-stormen over acties en opportunitei-ten waarop ze kunnen inspelen.We selecteren enkele trends en ont-wikkelingen uit de lijst van Flanders DC. Het zijn toekomstvoorspellin-

gen. Soms wat vaag en soms heel concreet. Soms lijken ze misschien ver van jouw jeugdhuis-bed maar je kunt je de vraag stellen: als de samenleving zo verandert, moet het jeugdhuis daar dan niet op één of andere manier rekening mee houden? Hoe kunnen we dat doen, welke acties kunnen we ondernemen?

DOE• Organiseer een brainstorm op de raad van bestuur of

met je kernvrijwilligers.• Download de trends op www.flandersdc.be/nl/gps

en print ze af.• Verdeel de trends over enkele tafels en laat iedereen

één trend kiezen.• Opdracht: pas de trend die je gekozen hebt toe op het

jeugdhuis in 2020. Hoe speelt het jeugdhuis in op de trend? Wat zie je gebeuren? Wat is er allemaal veran-derd als je binnen komt?

• Overloop de trends in groepenfiltererdeactiesuitdie je tegen 2020 kunt nemen.

We geven alvast enkele trends mee ter inspiratie (zie kader).

Check zeker de volledige GPS tool en probeer hem op planningsweek-ends, beleidsdagen, etc.

TRENDS VOLGENS FLANDERS DC1 Verpersoonlijking

De ik-focus is er nog steeds in 2016. En waarschijnlijk nog sterker dan vandaag. Meer en meer willen klanten echt op-lossingen op maat. Alle mogelijke kleuren, alle maten, aantal-len … “Massacustomisatie” dus. Nike laat mensen toe om hun schoenen op internet te ontwerpen waarna deze gemaakt en naar u verstuurd worden. Maar business-to-business wil men ook meer en meer op maat gemaakte oplossingen. Hoe gaat u daar op inspelen? En denk ook eens intern. Zijn er zaken die u meer op maat van elk van uw werknemers zou kunnen maken?

2 De beleveniseconomieDe beleveniseconomie wordt best omschreven als alle produc-tie en dienstverlening die gericht zijn op het vervullen van de emotionele behoeftes van mensen. Consumeren moet ‘fun’ zijn. Als bedrijf geef je mensen een verhaal dat ze aan hun vrienden kunnen vertellen. Axion van Dexia slaagt erin om een bank-rekening trendy te laten zijn. Mensen kiezen voor een experien-ce die Nike hen aanbiedt. Op restaurant gaan is meer dan eens gaan eten: het is een avontuur in een Saharatent, of een Viet-namese paalhut. Kortom, men laat hun klanten iets beleven.

3 Duurzaamheid en milieubewustzijnHet milieubewustzijn blijft belangrijk. Milieubewustzijn als business (recyclage, ecotoerisme …) vindt opgang. Milieuvrien-delijke, natuurlijke materialen blijven een belangrijk verkoop-argument. Hoe speelt u hier op in? Hoe kan u milieubewuster/duurzamer werken? En hoe laat u dit aan iedereen weten? Ver-der is er ook meer hang naar duurzamere producten. Tegen de wegwerpcultuur in. Hoe kan u uw producten of eventueel diensten langer laten opbrengen voor uw klanten? Zonder dat dit nadelig is voor u.

4 Van consumer naar prosumerIedereen is nu al journalist, drukker, uitgever. Weblogs, gsm-foto’s/-video’s gaan de wereld rond, een cd kan in de huis-kamer opgenomen en geproduceerd worden, foto’s worden thuis in kleur afgedrukt. Gaat open source in de ICT-sector straks toelaten dat iedereen zelf aan de slag zal gaan? Welke moge-lijkheden zie u voor uw organisatie om deze prosumers (producent én consument) van dienst te zijn?

© Flanders DC

dossier•12