Dorpslucht maakt vrij? Jongeren op de woningmarkt …...2018/10/04 · Aandeel mbo’ersin...
Transcript of Dorpslucht maakt vrij? Jongeren op de woningmarkt …...2018/10/04 · Aandeel mbo’ersin...
Irene Bronsvoort (Platform31) en Daniëlle Wolters (gemeente Bronckhorst) Wooncongres 2018, 4 december in Den Haag
Dorpslucht maakt vrij? Jongeren op de woningmarkt in dunbevolkte gebieden
Platform31 en bevolkingsdaling/regionale
ontwikkeling/stad-platteland
Waar hebben we het over?
• Uitdaging: woonwens van jongeren/starters op het platteland/in
dunbevolkte gebieden realiseren, aantrekkelijk wonen creëren.
• Probleem: kwalitatieve mismatch, soms ook een tekort aan
woningen, maar vooral….
Het risico: bouwen voor toekomstige leegstand? – verwachting of
realiteit: bevolkingsdaling = minder vraag
• Centrale vragen: Hoe komen we tegemoet aan woonwens van
jongeren en hoe zorgen we dat vraag en aanbod beter op elkaar
aansluiten?
Programma
• Onderzoek Blijven of vertrekken? De keuzes van Friese
jongeren - Fries Sociaal Planbureau
• CPO Pilot – Gemeente Bronckhorst
• Discussie over de ‘woningmarktparadox’
Eerst even kennismaken
Jonge blijvers in Fryslân
Blijven of vertrekken?De keuzes van Friese jongeren
Welke factoren spelen voor
Friese jongeren een rol om te
blijven, vertrekken of terug te
keren?
Keuzes mbo-ers:
* Hoog aandeel mbo’ers:Aandeel mbo’ers in 2016/2017:
Ooststellingwerf 64%Friesland 53%Nederland 40%
* Meeste jongeren die voor mbo-opleiding kiezen, doen dit in Friesland
* Na afronden studie: overwegend werk in Friesland
Bron: Propedeuserapport 2015-2016, bewerking FSP
Waar gaan Friese jongeren studeren voor
hoger onderwijs? Cohort havo/vwo 2015:
Waarom blijven Friese jongeren?
• Voor mbo’ers: vanzelfsprekend
• Sociale omgeving
• Friese taal en oriëntatie belangrijke factor van
verbondenheid
• Wonen is leidend: rust en ruimte gewaardeerd van
plattelandsregio, kleinschaligheid
Waarom vertrekken jongeren?
• Specifieke opleiding niet mogelijk in Friesland
• Geen passend werk in Friesland
• Minder binding met Friesland
• Nieuwe horizonnen verkennen
• Ambitie en carrière leidend
Is er genoeg geschikte woonruimte
voor jongeren die blijven?
• Te duur
• Wachtlijsten sociale huurwoningen
• Strenge regels hypotheek
Concluderend:
Welke jongeren willen blijven?
• Jongeren met een mbo-opleiding:
vanzelfsprekend
• Jongeren met een hbo- of wo-opleiding:
bewuste keuze -> perspectief
Trends en toekomst
• Afname aantal jongeren en vergrijzing
• Economisch herstel
• Technologische veranderingen
CPO pilot gemeente Bronckhorst
Woningbouw voor en door jongeren
OTB I Platform31
Wooncongres 2018
Werksessie 5:
Dorpslucht maakt vrij?
Jongeren op de woningmarkt in
dunbevolkte gebieden
Context
• Regio Achterhoek in 2014 aangemerkt als krimpregio
• De bevolking in Bronckhorst krimpt al enige jaren maar
er is nog sprake van een lichte huishoudensgroei.
• Het omslagpunt wordt voor zowel Bronckhorst als de
regio Achterhoek verwacht rond 2028.
• Vanaf 2011 al regionale samenwerking: 7 gemeenten, 4
woningcorporaties, provincie Gelderland en een
onafhankelijk regionaal coördinator
• Bronckhorst: van ruim 1.200 naar 385 woningen in de
periode 2010-2025
• Jarenlang geen nieuwe bouwplannen in behandeling
genomen en vigerende bestemmingen en
bouwvergunningen ingetrokken
Doel: voorkomen van bouwen voor
leegstand op de lange termijn en de
gevolgen daarvan zoals verpaupering
en waardedaling
In gesprek met jongeren
• Jongeren zochten steeds vaker contact met de
gemeente omdat zij vonden dat zij onvoldoende kansen
op de woningmarkt hadden:
– Wachttijden voor huurwoningen lopen op
– Er komen weinig betaalbare woningen op de markt
– De woningen die er wel zijn passen niet bij de wensen of zijn
alweer verkocht
• Op initiatief van de jongeren: 4 bijeenkomsten in september 2017,
150 deelnemers
Wat zoeken jongeren:
• Koopwoning
- 1 p. hh: € 120.000,- tot € 150.000,-
- 2 p. hh: € 150.000,- tot € 200.000,-
• Huurwoning: slechts als opstap naar koop
- € 500,- tot € 600,-
• Een ‘traditionele’woning: gemetselde
woning met tuin en 3 slaapkamers
• Een woning die ‘af’ is
• Een woning in de eigen kern, en als dat
niet kan verhuist men naar een kern
buiten de gemeente
Waarom CPO
• In het verleden starterswoningen aangeboden maar
daarvoor bleek onvoldoende belangstelling
• Door middel van CPO hebben de jongeren
kostenvoordeel (zo’n 10% t.o.v. een woning van een
ontwikkelaar)
Rol gemeente Bronckhorst
• Initiator en regisseur vanuit een politieke wens:
- Behoud jongeren in de gemeente
Bronckhorst
- De markt pakt het niet op en de
gemeente wil snel acteren op de
vraag naar starterswoningen
• Intensieve Begeleiding
– Externe procesbegeleider
– Fulltime gemeentelijk projectleider
– Projectgroep en stuurgroep
– Organisatie kennissessies en excursies
– Zorgvuldige communicatie
Financiële bijdrage gemeente aan CPO
• De gemeente neemt een aantal kosten voor haar rekening:
- Bestemmingsplanprocedure en bijbehorende
onderzoeken
- De aanleg van de parkeerkoffers op alle locaties
- Indien nodig: aanpassing van de openbare ruimte
- Op 1 locatie het verleggen van NUTS-voorzieningen
- Op 1 locatie de sloop van een basisschool
• De 5 locaties samen financieel gezien één project: kosten
en opbrengsten op de 5 locaties worden met elkaar
verrekend
• Werkbudget van ruim € 1 miljoen
Aan de slag met CPO
• 5 locaties in 4 kernen
– Hengelo Gld: 5 en 7 woningen
– Steenderen: 8 woningen
– Vorden: 12 woningen
– Zelhem: 14 woningen
• Iedere locatie kent zijn eigen uitdagingen en eigen
dynamiek
• Na 2 inschrijfrondes alle woningen gevuld
• 5 Verenigingen van Opdrachtgevers opgericht die
samen met een eigen procesbegeleider aan de slag zijn
om hun woningbouwlocatie te ontwikkelen.
Uitdagingen
• Het CPO traject duurt lang
• Het groepsproces vraagt veel aandacht
• Stijgende bouwkosten / bouwers zitten vol
• Wettelijke eis: per 1 juli 2018 nieuwbouw gasloos
• Wachttijden bij NUTS bedrijven
Hoe past CPO in ons woonbeleid
• Nieuw woonbeleid is zowel lokaal als regionaal in
ontwikkeling
• ‘We rollen het tapijt op’:
- Korte termijn: er is nog een beperkt
aantal woningen ‘extra’ nodig
- Lange termijn: over 10 tot 20 jaar
substantieel minder woningen nodig
• Aandacht zou zich nu moeten richten op de bestaande
woningvoorraad
• Daniëlle Wolters
• Beleidsmedewerker Wonen
https://www.linkedin.com/in/danielle-wolters-8a16a632/
Vragen of meer informatie?
De woningmarktparadox
Discussie
Vraag 1
-Zijn CPO-projecten ook voor andere regio’s
interessant? Waarom wel of niet?
Vraag 2
-Hoe kunnen jongeren en starters beter
bediend worden zonder te bouwen
voor leegstand?
Vraag 3
-Wat zijn manieren om vraag en aanbod aan
woningen beter op elkaar aan te sluiten?
-Bijvoorbeeld: woningruilen, flexibele woningen
bouwen die aangepast kunnen worden, ‘waarde
maken uit leegstand’ etc…