Dokuz Eylül Üniversitesi - DEUkisi.deu.edu.tr/burak.felekoglu/09.ahsap.pdf · sahip sert ağaç...

1

Dokuz Eylül Üniversitesi

İnşaat Mühendisliği Bölümü

Alternatif YapıMalzemeleri

9. Ahşap9.1. Ahşabın yapısı ve genel özellikleri

9.1.1. Ahşabın yapısı

9.1.2. Ahşabın teknik özellikleri

9.1.3. Ahşabın korunması

2

�Canlı bir organizma olan ağaçtan elde edilen ahşap;lifli , heterojenanizotrop

bir yapı malzemesidir.

9.1.1 Ahşabın Yapısı

3

Az işlem ile yapı elemanına dönüştürülür. Dış etkilere karşı zayıftır. Korunmalıdır. Üretiminde yoğun işçilik gerektirir.


4

Bağlantı noktalarının tasarımı ve işçiliği performansı etkiler.


5

Ağaç uzunluğuna paralel, lifsi hücrelerden oluşur.

doğal bir polimer

C2H3O4

Hücre duvarı


6

Annual Ring Springwood

Summerwood

KambiyumKabuk

Öz odun (heartwood)

Diri odun (sapwood)

Bu hücreler ağacın ekseninden radyal olarak dışa ve yukarı doğru gelişir.

7

Kış aylarında büyüme durur. Baharda kambiyum tabakası ince duvarlar arası boşluklu tabakayı oluşturur. Yaz aylarında ise hücre duvarları kalınlaşır ve daha az boşluklu ikinci tabaka oluşur.


8


9

Ağaç gövdesinde genişliğine büyüme içten dışa yani özden kabuğa doğru olur. Kambiyum tabakası yeni bir halka oluşturduktan sonra, bu halka gözelerinin zarlarına zamanla yerleşen lignin maddesiyle değişmez dokulara dönüşerek odunlaşır. Yaşayan göze dokusundan, farklı bir kimyasal ve mekanik özellik kazanır. Pekleşen odun tabakası sertleşir. Yaşayan kambiyum ve öz doku gözelerinin odunlaşmasıyla bu bölümde büyüme genel olarak duraksar. Daha sonra gövdedeki odun borularının çoğunlukla reçine vb. kimyasal maddelerle tıkanması sonucu, öz ışınları ve özek doku gözelerinin de ölmesiyle, büyüme tam anlamı ile durur. Özün çevresinde belirli bir bölüm fizyolojik değişim sonucu koyulaşmaya başlar. Bu gibi ağaçlara GÖBEK ODUNLUağaçlar denir.


10

Göbek odun ve yalancı odun (canlı ve işlevselliğini koruyan kısım) arasındaki genişlik oranı; ağaçların cinslerine ve yetiştikleri ortama göre değişir. Örneğin; meşe, kestane ve akasyada göbek odun oldukça geniştir. Buna karşın çam türü ağaçlarda daha dardır.


Hemen her ağaçta göbek bağlama denilen olay görülür. Ancak bazı ağaçlarda, göbek odun renk değiştirmeden oluşur. Bu durumda yalancı odundan ayırt edilmesi güçleşir.

11

Geniş yapraklı a ğaçlar (yaprak döken)

-Meşe (oak)

-Dişbudak (ash)

-Akçaağaç (maple)

-Kayın (beech)

-Gürgen (hornbeam)

-Kestane (cheasnut)

-Ceviz (walnut)

hardwoods

İğne yapraklı a ğaçlar

(kozalaklı)

-Çam (pine)

-Ladin (spruce)

-Sedir (cedar)

-Köknar (fir)

-Servi (cypress)

softwoods

* Sertlik açısından istisnalar vardır ( balza ağacı bir hardwood ama en yumu şak ağaç !!!). Asıl fark hüc re yapılarındadır.

- Kavak (poplar)

- Akasya (locust)

- Okaliptüs


12

dişbudak akçaağaçhuş ağacı

hardwood hardwood hardwood

13

softwoodhardwood


kozalaklıağaçlar

geni ş yapraklıağaçlar

14

Yumuşak ve sert ah şap türlerinin hücre kıyaslaması

Doğal bir kompozit malzeme: Ahşap reçine ile bağlanmış çok sayıda boyuna lif-hücrelerden oluşur.

50 kat büyütme

Softwood Hardwood


15


16


Çam mikroyapı sı

17


Bodur me şe mikroyapısı

18Çam ağaçlarında latewood-ealywoodsayımı ile ya ş tespiti

redwood


19meşe


20

Kaliforniya çamları (sekoya) 4,000-5,000 yıllık

Kaliforniya 1929 Yosemite


"General Sherman" adı verilen en irisekoya ağacı yaklaşık 80-120 metreuzunluğunda, 3-6 metre çapında. Bu dev ağaçlar, binlerce yıl yaşıyor. Bugün en uzunu 112m.

Dünyanın en ya şlı ağaçları

21

Okaliptüs dünyanın en uzun boylu ağaçlarındanolup 100 metrenin üzerinde boya çıkabilir. (1885'te ölçülen 140 metre Guiness). Bünyesinde 200 ila 1000 litre su bulunur.

Avustralya, Afrika, Asya'da dağılan 700'den fazla türü mevcuttur.


Dünyanın en uzun a ğaçları (ölçüm yapılan tüm zamanların)

Günümüzde 99.6 mAvustralya Tazmanya

22


Avrupanı n en uzun a ğaçları: İspanya okaliptüs

23


Türkiyenin en uzun a ğaçları: Gümüşhane Kürtün ilçesi sınırlarındaki örümcek ormanları

1215 metre rakım - 38 bin hektar alan

Avrupa'nın en uzun köknarları ile Balkanların, Kafkaslarınen boylu ve çaplı ladinleri

En büyüğü 61,5 metre boyunda, 2.19 metre çapında ve 450 yaşında

25

� Doğada çok sayıda ağaç türü olmasına karşın, önemli ekonomik değer taşıyan ağaç sayısı sınırlıdır. Yapılarda kullanılan ahşabın önemli bir kısmıçam, servi, köknar, sedir, meşe, ceviz, dişbudak, kayın, kavak gibi ağaçlardan elde edilmektedir.

23,000tür


26

� Mühendislikte kullanılan ahşabın %80'i kozalaklıağaçlardan sağlanır.


27


En hızlı büyüyen a ğaç (Paulownia (pavlonya) - Çin kava ğı)

Paulownia Çinde doğal yayılma alanları bulunan, çok hızlıbüyüyen, içinde ülkemizin de bulunduğu Kuzey Yarıküredeyaklaşık 24 milyon dekar arazide ara tarımda, peyzajda, sanayi ormanları ve özellikle kerestesi için yetiştiriciliğiyapılan bir ağaçtır.

Ortalama ömrü 70 yıl olup, uygun şartlar sağlandığında 5-7 yılda kesime gelebilmekte ancak en ekonomik kesimzamanı 10. yıldır.

Paulownia ülkemizde kışı çok sertgeçen karasal iklimin hakim olduğuyerler hariç, hemen hemen her yerde, genellikle kavak yetişen yerlerdeyetiştirilebilmektedir.

Fide veya Fidanlar dikildikten sonra oldukça hızlı otsu bir büyüme gösterirler. İlk yıl dikim zamanına, sağlanan uygun şartlara ve bölge iklimine de bağlı olarak 4-7 m boylanma yapabilir. İkinci yıl bitkinin hızlı büyütülmesi çok önemlidir. Çünkü ağacın en kaliteli kerestesini bu kısım oluşturacaktır.

28

Paulownia'nın çeşitleri yaygın olarak Laos, Vietnam, Kore, Japonya, ve son 15 yılda A.B.D., Güney Amerika, Yeni Zellanda ve Avustralya da yetişmektedir. Son 12 yıllık çalışmalarla hybridclone'lar ile özellikle Avustralya ve A.B.D.'de superhızlı büyüyen ağaç cinsleri üretilmiştir.

10 ile 16 yılda bir kesimi yapılır ise yüksek yoğunluğa sahip sert ağaç özelliğinde kereste elde edilir.

5 ile 7 yılda bir kesimi yapılır ise düşük yoğunluğa sahip hafif ağaç özelliğinde kereste elde edilir.


En hızlı büyüyen a ğaç (Paulownia - Çin kava ğı)

http://www.paulowniaci.com/tezagac/

29

� Birim hacim ağırlık ahşabın türüne göre ortalama olarak 0.1 t/m3 ile 1.5 t/m3

arasında değişir

Birim hacim ağ ırlık

9.1.2 Ahşabın Teknik Özellikleri

30

En hafif ve yumuşak ağaç (0.16 g/cm3).

En hafif ah şapbalza ağacı

Ekvator, Güney Amerika - maket uçaklarda - maket mimarisinde


31



32



33

Ahşap uçak: De Havilland Mosquito bomber

II. Dünya savaşında 7,781 bombardıman uçağı ahşaptan üretilmiştir. Ayrıca İngiltere'de 1944 Normandiya çıkartması için 5,000'den fazla ahşap planör üretilmiştir.


34

wooden gliders building

35

� Her cisimde olduğu gibi ahşabın da boyutlarında sıcaklık etkisi ile değişiklikler olur. %0 nem ve 0oC’de saptanan ısıl genleşme katsayısı lifler doğrultusunda 0.5 x 10-4, liflere dik doğrultuda 0.05 x 10-4 değerindedir.

Termik Genle şme

ToC 2ToC ToC 2ToC


36

� Ahşap hücreli yapısı ve yapının aslını oluşturan maddenin selüloz olması nedeniyle, ısı bakımından kötü bir iletkendir.

� Bu nedenle bölme, kaplamalar için uygun bir malzemedir.

Termik İ letkenlik

Çam: 0.27 kcal/moCh


37

� Kusurlu, heterojen ve anizotropyapısı nedeniyle ahşabın mekanik özelliklerini incelemek kolay değildir. Ahşabın değişik mekanik etkilere karşı gösterdiği dayanım türlere göre ve aynı türlerin değişik örneklerine göre farklılıklar gösterir.

Mekanik Özellikler


38

� Budaklar, yarıklar, peşlenme (eşit olmayan hacim değişimi), eğik lifler, reçine keseleri kereste kusurlarındandır.

Budaklar

Yarıklar

Yıllık halkalara paralel çatlak

Çift Öz

Öz Kayması


39

A, örtülü budak (encased) B, iç budak (intergrown)


40

� Yeni kesilmiş ağaçta % 130 - % 50, piyasada kuru kabul edilen ahşapta % 22 - % 18, yapay yöntemlerle fırında kurutulmuşolanlarda % 8'in altında olabilir.


Ahşabın nem içeri ği

� Bu nedenle ahşabın özellikleri standart olarak, % 12-15 arasında nem derecesindebulunan örnekler üzerinde saptanır.

41

� Ahşabın fiziksel özellikleri, nem oranı ile büyük ölçüde etkilenir. Aynı ahşap değişik nem oranlarında farklıdavranışgösterir. Ahşap kururken hacim kaybına uğrayarak büzülür.

Ahşabın nem içeri ği

Aşırı kurutma


42

10 20 30 40 50

1

2

4

3

5

6

7

8

w (% su içeriği)

Basınç Dayanımı (MPa) ((N/mm2)

� Birim hacim ağırlığı 0.42 kg/dm3 olan bir kozalaklı ağacın basınç dayanımının (lifler doğrultusunda) su içeriği ile değişimi

Basınç dayanımı -su içeriğ i iliş kisi


43


Uygun neme getirilmeden i şlenen ah şap malzeme büzülme nedeniyle yarılır.

44

� Ağaç kuruyunca sertlik, dayanım gibi bir kısım özellikleri artar ancak enerji yutma kapasitesi azalır.

Ahşabın nem içeri ği ile enerji yutma kapasitesi arasındaki ili şki


45

Kurutma yöntemleri

Açık havada kurutma


46

Sıcak hava ile kurutma


47

Sıcak hava ile kurutma


48

� Anizotropi nedeniyle ahşabın mekanik özelliklerini iki yönde incelemek.

� Eksenel yön (lifler boyunca),

� Transversal yön (liflere dik doğrultuda).

P

P

P

P

Mekanik Özellikler


49


Mekanik Özellikler

51

Eksenel yön

Liflere paralel yön

(boyuna)

Transversal yönLiflere dik

ve teğet yön (enine)

Transversal yönLiflere dik

ve radyal yön (enine)

20

1.5

1

Yönlere göre çekme dayanımıoranları;boyuna:radyal:teğet 20:1.5:1


52


53


54


55

� Ahşap ile ilgili olarak emniyet kat sayıları değişkenliklerin fazlalığı nedeniyle 5 ~ 10 arasında değişen değerler alır. Yukarıdaki Tabloda bazı ahşap türleri için alınan emniyet gerilmeleri verilmiştir.

// : Liflere paralel do ğru ltuda⊥⊥⊥⊥ : Liflere dik do ğrultuda

11.012.03.0

10.511.02.0

10.010.03.0

8.58.52.0

-7.03.0

-6.02.0

Çekme //Bas ınç //Bas ınç ⊥⊥⊥⊥

KAYIN veMEŞEÇAM

KAYIN veMEŞEÇAM

KAYIN veMEŞEÇAM

I.SINIFII.SINIFIII.SINIFEmniyet

Gerilmeleri(MPa)

Mekanik Özellikler


56

� Ahşabın elastisite modülü de liflere dik ve paralel doğrultularda değişmektedir. Elastisite modülüçamlardaliflere paralel doğrultuda 10.000 MPa, liflere dik doğrultuda 300 MPa’dır.

� Meşe ve kayıniçin bu değerler sırasıyla 12.500 MPave 600 MPa olarak alınabilir.

Elastisite modül ü


57


58

� Ahşabın eğilme dayanımı 60-130 MPa arasında değişen değerler alır. Örneğin, III. Sınıf çamın eğilme dayanımı 65 MPa, gürgenin 130 MPa'dır.

Eğilme Dayanımı


59


60


61


Çivi çekip çıkarma testi Kompozit ah şap ürünlerde arayüzey yapıma mukavemeti testleri

Bu örnekte suntanın tala ş-yapıştırıcıaderansı test edilmektedir.

62

� Nem, özellikle zararlı mantarların gelişmesini ve canlı organizma saldırısını kolaylaştırır. Ancak tamamen tatlı su içinde gömülü ahşabın uzun yıllar (50-500 yıl) dayandığı gözlenmiştir.

Dayanıklılık

9.1.3 Ahşabın Korunması

63

� Devamlı olarak ıslanma - kuruma etkisinde bulunan ahşap kolayca yıpranır. İyi havalandırılmış ve nemsiz ortamlarda, tarihi yapı ve mobilyalarda görüldüğü gibi ahşap çok fazla (3000 yıl dolaylarında) dayanabilir. Mısır’da açılan firavun mezarlarında oldukça sağlam ahşap mobilyalara rastlanılmıştır. Ancak bu dayanım nemli toprak içinde4-12 yıla inebilir.

Dayanıklılık


64


Yüzeysel koruma gereklili ği

65

Yüzeysel koruma gereklili ği


66


Dayanıklılık sorunları

67

Dayanıklılık çözümleri


68


69

A nice way to anchor a post to a cement base.


70

Organik etkiler

1. mantar


71

2. küfOrganik etkiler


72

3. beyaz karınca

(carpenter ants)

Organik etkiler


73


4. Tahta kurusu (bed bug)

ABD'de tahta kurusu hasarı son 5 yılda yüzde 50 oranında artmış tır. Tahta kurusu ile mücadelede ciddi ödenek ayrılmaktadır.

Tahta kuruları hiçbir şey yemeden 550 gün hayatta kalabilir. Sıcak ortamda hızla çoğalır.

Emprenye en iyi çözüm

74

Limnoria (3 to 4 mm boyunda) ahşabı yiyerek zayıflatır. Gelgit bölgesi mekanik etki ile hasar görür.

Organik etkiler


75

Limnoria

Organik etkiler


76

� Ahşabın dayanıklılığı doğal haliyle, koruyucu işlemlere tabi tutulmaksızın dış etkenlere dayanmasıdır. Bu dayanıklılık türlere göre değişir. Bazı türlerde mikroorganizma üreyemez, yapılarında doğal antiseptik maddelervardır. Örneğin kestane, meşe, çam, bu tür etkilere oldukça dayanıklıdır.

Dayanıklılık


Kızıl sedir (ABD) çatı kaplamasıDış cephe kaplaması (siding)

77

� Ahşabın yüzü nemin geçmesine ve zararlı mikro organizmaların gelişmesine engel olmak amacıyla bir koruyucu tabakaile örtülür. Bu amaca ulaşmak için en çok kullanılan 5 yöntem şöylece sıralanabilir:

-Boyama

-Katranlama

-Yüzeysel yanma

-Çivileme

- Daldırma

Yüzeysel koruma yöntemleri


78

Vernik: Kuruduğ unda ahşap üzerinde ince, sert, ve parlak (isteğe göre mat) bir tabaka oluşturan reçine+çözücüden oluşan sıvı malzemelerdir.

İlk vernikler doğ al reçinelerden elde edilirken günümüzde petrol kökenlidir.



79


LakÇamsakızıÜreformaldehidVinil reçineleriAkrilik asit reçineleriKlorlandırılmı ş kauçuk

Vernik üretiminde kullanıl an:

reçineler çözücüler

TerebentinToluenNaftaAlkolSentetik tinerSelülozik tiner

sentetik vernik, poliüretan vernik, selülozik vernik


80


doğal reçine çözücü

Lak Alkol Şellak

Gomalak cilası da denir. Müzik aletlerinde kullanılır.


81


Petrol türevli reçine

çözücüler

ÜreformaldehidPolyesterVinil reçineleriAkrilik asit reçineleri

Vernik boyadan sonra koruyucu olarak uygulanmalıdır, boya ile karış tırılmamalıdır.

Poliüretan vernikPolyester vernikSentetik verniklerAkrilik vernik

Beyaz lake boyalarda sararma yapmaz.

2 komponentlidir (sertle ştirici ayrıca karı ştırılır)


82


83

Plaza de la Encarnacion, Sevilla, İspanya, Nisan 2011

World's Largest Wooden Structure


84

Plaza de la Encarnacion, Sevilla, İspanya, Nisan 2011

Poliüretan kaplama


85

Ahşap elemanlar arasındaki derzler de esnek su geçirimsizlik malzemeleri (genleşen poliüretan köpük) ile kapatılabilir.


86

� Katranlama - Hava ile temas halinde olan kaba yapı elemanları (direk, kazık, tahta perde vb.) gibi görünüşün önemli olmadığıyerlerde kullanılır. Bu yöntemde bitümlümalzeme ahşaba sıcak ve soğuk olarak sürülür.



87

� Yüzeysel yanma -Ahşabın yüzeyine alev püskürtmek suretiyle ahşap yüzeysel olarak kömürleştirilir. Böylece malzeme yüzeyi dışetkenlere karşı çok dayanıklı hale gelir.



88

� Çivileme - Su içinde bulunan ahşaba saldırabilen bazıkurtlardan korumak amacıyla, iri (yaklaşık 15 mm) ve yuvarlak başlı özel çiviler yan yana çivilenir. Alüminyum veya bakır çiviler tercih edilir.



Ahşap mobilya raptiyesi

89

� Daldırma – Ahşap, türüne göre kısa veya uzun süreli bir sıcak antiseptik banyosuna daldırılır. Bu banyolar için en çok bakır sülfat, çinko klorür ve lizol gibi maddeler kullanılır..


Daldırma öncesi geçirimsiz kabuğun soyulması Penetrasyonu arttırmak için delme


90


Daldırma bir derinlemesine koruma türüdür


91


� Borlu çözeltilerle koruma


92

Yüzeysel koruma

Emprenye yöntemi

�Bazı tür kimyasallar ahşaba basınçlıyöntemlerle emdirilmektedir. Emprenyedenilen bu ahşap türü dış etkilere çok dayanıklı olmaktadır.

�Ormanlık ve nemli alanda kullanılacak ahşaplar için


93

� Ahşap malzemenin en olumsuz tarafı yangına dayanıklılığının olmamasıdır. Yalın ahşabı yangın etkisinden tamamen kurtarmak olanaksızdır.

Yangına dayanıklılık


94

Kastamonu ve ilçelerinde son bir ay içinde meydana gelen 20'nin üzerinde ahşap ev yangını endişeye neden olurken, Kırkçeşme Mahallesi'nde iki katlı bir ev daha alevlerin arasında kül oldu.

30 kasım 2011

http://www.aktifhaber.com/kastamonuda-iki-katli-ahsap-ev-yandi-526379h.htm


95

Yangına dayanıklılık

� Ancak boraks ve alüminyum tuzlu kimyasal sıvılarıkütüklere şırınga ederek veya yanmaz maddelerle (asbest levha, alçı sıvasıvb.) kaplayarak izolasyon yoluyla ahşabın yangına dayanıklılığını büyük ölçüde arttırmak olanaklıdır.


96Gelslingen, Baden-Württemberg, Almanya. 1589Maison d'adams, Angers, Fransa. Loire vadisi. Yapım tarihi: 15 YY

Çok katlı ahşap yapılar

Dokuz Eylül Üniversitesi

İnşaat Mühendisliği Bölümü

Alternatif YapıMalzemeleri

9. Ahşap9.2. Ahşabın işlenmesi ve yapılarda kullanımı

9.2.1. Ahşabın mekanik işlenmesi ve ahşap yapı elemanları

9.2.2. Ahşap bağlantı elemanları

9.2.3. Ahşap bir yapı iskeletinin bileşenleri

İşleme Yöntemleri

Mekanik araçlarla Kimyasal işlemlerle

tomruk, direk, kereste, glulam,yaprak, kontraplak, OSB, MDF, sunta, fiberboard, …

selüloz sanayinde (kağıt, suni ipek, vernik, reçine, vb.)

9.2.1 Ahşabın Mekanik İşlenmesi


Orman örümceği

Ağaç kesildikten sonra dalları ve budakları kesilip, yontularak tomruk haline getirilir. Bu tomruklar gereğinde direk vb. olarak da kullanılabilir. Köprü inşaatında direkt kullanımı:


Mekanik İ şleme Yöntemleri


1. Kabuk soyma

Çıkan kabuk kurutmada yakılır


Katrak

2. Kesme: Katrak. şerit testereler, daire testereler…

Not: Farklı katrak türleri taş kesme işlerinde de kullanılır.


Çoklu şerit testere

Tekli şerit testere


Daire testere

Mekanik İş leme Yöntemleri

1. Paralel Biçme

3. Çeyrek Biçme

2. Prizmatik Biçme

Biçme - Tomruklar başlıca üç şekilde biçilir.

biçilen kereste şekline ve boyutlarına göre; kalas, tahta, lata, çıta gibi adlar alır.


• Paralel biçme

• Çeyrek biçme



• Paralel biçme• Çeyrek biçme


• Paralel biçmede elde edilen büzülme açısından problemli parçalar


Diğer biçme teknikleri

Glulam (Glued-laminated structural timber) Büy ük kiri şler halinde fabrikada özel seçilen keresteler ve uzun ömürlüyapış tırıcılar kullanılarak keresteler uc uca şaşırtmalı eklenir. Böylece uzun, kalın ve masif kiri şler elde edilir. Ba ğlantılarda çelik plakalar kullanılır.



Glulam y apısal uygulamaları

http://www.apawood.org/pablog/index.cfm/2006/6/28/Glulam-comes-in-a-range-of-appearances

http://www.lamwood.com/Glulam_Trusses_and_Decking.jpg

Glulam kirişuygulamaları



Glulam kafes uygulamaları

Glulam çardak, kamelya uygulamaları

Glulam mimari uygulamaları

www.naturallywood.com


Glulam kirişlerde çatı yükü ve yangın dayanıklılığı temel tasarım kriterleri

Kokema¨ki K-Market, Finlandiya


Yalın glulam kirişlerin eğilme performansı Çelik donatılı glulam kirişlerin eğilme performansı

Çelik plaka yapı ştırılmı ş glulamkiri şlerin e ğilme performansı



Beton-glulam-betonarme hibrit kompozitler

Aderans kaybı ile göçme modları

Glulam kompozit kirişlerin çekme bölgelerine delik açılarak GFRP donatılarla eğilme rijitliği arttırılması


Glulam kompozit kiri şlerin çekme bölgelerine lamine GFRP elemanlar ile öngerilme uygulaması


CFRP-ahşap glulam kompozitlerinpultrüzyon yöntemi ile üretimi


Glulam CFRP kompozit uygulamaları

CFRP ile ahşabın yapıştırılmasında kullanılan yapıştırıcılar


Siemens Super Arena Danish Bicycle Union and a cycle-racing track

72m açıklık 10 metrede bir kafes yapı tekrarlıyor.

Glulam kompozitlerde görülen göçme nedenleri


Göçme sırasında dış ortam çok soğuk. Sıcaklık farkı ek gerilme yaratıyor.

Hatalı düğüm noktası tasarımı. Detay uygulamalarında proje ile yerinde üretim arasında açı ve mesafe farklılıkları. Zayıflayan düğüm noktasına öngörülenden daha çok gerilme etkisi.

Güçlendirme ile yeniden faaliyete geçiriliyor.


Dilme - Özel makinalar yardımıyla tomruktan ince yapraklar elde etme işlemine dilme denir. Bu yapraklar marangozlukta kaplama işlerinde kullanılır.


Açma - Tomruk, sarılmış bir halı gibi soyulursa, geniş yüzeyler elde edilir. Açma makinasında bıçak sabittir. Tomruk ekseni etrafında dönerek genişliği sabit, boylarıtomruğun çapına göre değişen yapraklar elde edilir. Elde edilen yapraklar özellikle kontraplak (plywood) yapımında kullanılır.



Desenli kaplamaya uygun plywood ahşap örnekleri

Maun ağacı

Beyaz meşe

Ceviz

dişbudak karaağaç

Kontraplaklar (plywood)


betonarme için gergili plywood kalıp

Kontraplaklar (plywood)


Alternatif kalıp sistemleriüç katlı masif ah şabın (ladin)

laminasyonu ile üretilmi ş (glulam)


Alternatif kalıp sistemleri


üç katlı masif ah şabın (ladin) laminasyonu ile üretilmi ş (glulam)

Alternatif kalıp sistemleri


� Kıyma - Tomruktan kereste elde edilirken çeşitli boyutlarda atıklar açığa çıkar. Bu atıklardan kıymık, yonga ve talaşlara uygun bağlayıcılar katılıp (tutkal, reçine) preslenerek yapay ahşap levhalar (suni tahta, sunta veya yonga levha) elde edilir. Gevşek yapılı bir kompozittir. Suya ve yanmayakarşı dayanımı yoktur.


talaş lif

iri parça kıymık

testere tozu

yonga


Yalın sunta

Kaplamalı suntaSunta (chipboard)

MDF (medium density fiberboard)

Lake: Ham MDF'nin üzeri astarlanıp üzerine selülozik, poliüretan akrilik ve UV koruyuculu boyaların uygulanması ile elde edilen mobilya

Kıymık, yonga ve talaşlar su ve buharda işlenerek liflerine ayrılır. Liflerin belirlibir rutubet derecesine kadar kurutulduktan sonra yaklaşık %9-11 oranındatermosetting (sıcaklıkta katılaşan) karakterli bir tutkal ile tutkallanarak yüksek sıcaklık ve basınç altında preslenmesiyle oluşan homojen yapıda masif levhadır.

550-800 kg/m 3


HDF (high density fiberboard) 900 kg/m 3


MDF ile benzer malzeme kullanılır, ancak yoğunluğu arttırmak için presleme kuvveti arttırılmıştır. Masif mobilya veya kapı üretiminde kullanılır.

OSB (Oriented strand board)

Yönlendirilmi ş yonga plaka

Yönlendirilen ve kurutulan yongalar-kıymıklar reçine ile birlikte sıcak presleme yoluyla plakaya dönü ştürülür (177-204oC 3-5 dk).


Çatı kaplamalarında, ambalaj sektöründe, oda bölmelerinde…

Tavan ve taban dö şemelerinde kullanılır.





I kirişl erde 23

).(.12 yx dhbbh

I +=

9.2.2 Ahşap bağlantı elemanları

1- Ahşap çivileri ve vidaları

2- Geçmeli - kılavuzlu ba ğlantılar

3- Yapıştırmalı - geçmeli bağ lantılar

4- Metal plakalarla dü ğüm noktası tespiti

Ahşap vidası ile ba ğlantı

Çeşitli ah şap çivileri

Çivili ve vidalı bağlantılar yük taşımada ikincil yöntemler olup, düğüm noktasında yetersizdirler.

1- Ahşap çivileri ve vidaları


Ahşap çivileri galvanizlemesi kaliteli de ğilse korozyon lekesi

Çivili bağ lantı riskli1- Ahşap çivileri ve vidaları


A: ahşap-ahşap

B: ahşap-çelik

2- Geçmeli - klavuzlu ba ğlantılar


Kerestelerin ucuna yakın bölgelerde çivi kullanımıyarılmaya neden olur ve bağlantı sağlamaz.


2- Geçmeli - klavuzlu ba ğlantılar

Tahta çivi veya klavuz (dowel)

Taşıyıcılığın ikinci planda olduğu, sadece dkiliğin sağlanması gerektiği durumlarda (mobilyalar) klavuz da ahşap olabilir. Yük aktarıcı bir bağlantı değildir.


Düğüm noktalarında kullanılan geçmeli bağlantı yöntemleri:

a. Lamba-zıvana yöntemi (mortise and tenon joints)b. Bindirmeli bağlantı (lap joints)c. Dişli bağlantı (dovetail joints)d. Uç uca eklemeli bağlantı (scarf joints)

Bu yöntemlerden birkaçı bir arada kullanılabilir.

3- Yapıştırmalı - geçmeli ba ğlantılar


yapıştırıcılar



An extruder applies continuous and uniformlysized and spaced beads of adhesive to veneerfor laminating into laminated veneer lumber (LVL).

Ahşap yapış tırıcıları




a. Lamba-zıvana yöntemi (mortise and tenon joints)

zıvana (zıvanadan çıkmak)

erkek-geçme

Lamba-zıvana birleşimi


Ahşap parkede

geçmeli lamba-zıvana birleşimi

Mantolamada kullanılan EPS XPS levhalarda

lamba-zıvana birleşimi

Ahşap mobilya imalatında


Pencere profili imalatında


Corner Bridle Joint


a. Lamba-zıvana ba ğlantısı (mortise and tenon joints)


Göğüsleme ba ğlantısında

Dikme ba ğlantısı için




Dikmeye kiri ş (kuşak) saplamak için

Dikmeden kiri ş(kuşak) geçi şi için



Daha yüksek ta şıma kapasitesi için çıkmalıve çoklu lamba-zıvana birle ştirme


Açılı lamba-zıvana birle ştirme



Çapraz bindirme Dişli çapraz bindirme

Yarı bindirmeli birleştirme

Dişli bindirme

Üçte bir bindirmeli birleştirmeKöşe birleştirme

b. Bindirmeli ba ğlantı (lap joints): İki ya da daha çok sayıda ahşap parçayı üst üste birleştirme yöntemidir.


Açılı yarı bindirmeli birle ştirme

b. Bindirmeli ba ğlantı (lap joints)


Köşelerde farklı dişli bağlantı tasarımları kullanılabilir.

c. Dişli bağlantı (dovetail joints)



Çift yönlü dişli bağlantı


Parmak dişli bağlantı

Tam kör dişli bağlantı


Kayar dişli bağlantı

Bir başka yarı kör dişli bağlantıYarı kör dişli bağlantı


Basit uç uca ekleme

d. Uç uca eklemeli ba ğlantı (scarf joints): Malzeme boyunun yetersiz olduğu durumlarda uç uca ekleme yapılır.


d. Uç uca eklemeli ba ğlantı (scarf joints): Yön değiştirme amacıyla da bu bağlantıyöntemi kullanılabilir.

Uç uca eklemeli bağlantıyı güçlendirmek için bulon cıvata ilavesi yapılabilir.


d. Uç uca eklemeli ba ğlantı (scarf joints)

Kamalı uç uca ekleme


d. Uç uca eklemeli ba ğlantı (scarf joints)

Dişli kamalı uç uca ekleme


Yukarıdaki tüm bağlantı şekilleri torna makinasıile hazırlanabilir.

The acessories that are used for mortisingare: (A) worktable, (B) rip fence, (C) mortising attachment, (D) mortising hold-down, (E) drill chuck and (F) chisel and bit. (G) The internal tubes and telescoping legsof the extension table system suppor thetable (Model 510 only).


http://www.halfen.de/t/127_806.html



http://www.coastalhomeplans.com/article-22.php



http://biosa.dk/racetrack-fixing-floor-joists-into-existing-building/



9.2.3 Ahşap bir yapı iskeletinin bileşenleri

İri, ağır ve masif elemanlar iskeleti oluşturur. Daha küçükleri ikincil taşıyıcılarımeydana getirir.

Mahya aşığı

Kuşaklama

Orta aşıklar

Çatı kirişi (mertek)Damlalık aşığı

Göğüsleme

Gergi kirişi (beam yerine)

Dikme, kolon

Kiriş

Eşik kirişi


Mahya kirişi (ridgepole)


Kuşaklama (collar tie)


Ara aşıklar (purlins)

Damlalık aşığı (plate)


Mertek, çatı kirişi (rafter)



Çeşitli mertek tasarımları

Göğüsleme (knee brace)


Gergi kirişi (grit) damlalık aşığının altındadır.

Dikmeler (posts)


Joist (ahşap kiriş)

Ahşapta "beam" kullanılmıyor


Joist (ahşap kiriş) Ahşapta beamkullanılmıyor


Eşik kirişi (sill timbers)


Dokuz Eylül Üniversitesi - DEUkisi.deu.edu.tr/burak.felekoglu/09.ahsap.pdf · sahip sert ağaç...

Documents

Transcript of Dokuz Eylül Üniversitesi - DEUkisi.deu.edu.tr/burak.felekoglu/09.ahsap.pdf · sahip sert ağaç...