Ali ÇAKMAKCIE. Hesap Uzmanı, YMM, BD

Kazanç Tespitine Dair Temel İlkeler

Dönemsellik

Taahkuk

Tahakkuk İlkesi

Tahakkuk esası, vergiye tabi «gelirin veya giderin» mahiyet ve tutar itibariyle «kesin olarak» hesaplanabilir olmasını ifade eder.

GVK’nun 39.maddesinde ticari kazancın işletme hesabı esasına göre tespitinin tahakkuk esasına göre gerçekleştirileceği belirtildiği halde, bilanço usulünde açık bir hüküm yoktur.

Ancak, VUK’nun 283 ve 287. maddelerindeki aktif/pasif geçici hesaplar bilanço usulünde tahakkuk esasına işaret etmektedir.

Taahkuk İlkesinin İstisnalarıSGK Primlerinin 5510 sayılı Kanunun 88. maddesi

gereğince «fiilen ödendiği tarihte» gider yazılması,Kıdem tazminatı ve garanti vb gider karşılıklarının fiili

ödeme tarihinde gider yazılması,Yargı kararlarına ilişkin geçmiş dönemlere ilişkin ödenen

giderler (Ör: Yargı kararıyla veya uzlaşma yoluyla ödenen damga vergisi (uzlaşılması yeterli görülüyor))

İhtilaflı alacakların yargı kararı sonunda gelir yazılması.Sendika aidatları ödemeye bağlı giderdir. İşle ilgili olmak şartıyla, mukavelenameye veya ilama

veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar.

İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları.

Gelirin TaahkukuGelirin elde edilmesinde temel ölçü, malın tasarruf hakkının alıcıya devri, veya hizmet ifasının tamamlanmasıdır.

Malın tasarruf hakkı fiili veya hukuki teslim ile gerçekleşir. Faturanın düzenlenmiş olması bazı hallerde malın teslim edildiğini veya hizmetin ifa edildiğini göstermez.

Mal satışlarında malın teslim anına kadar riskin kime ait olduğu hususu teslimin gerçekleşip gerçekleşmediği yönünden önem taşımaktadır.(Hasar ve Yararın Geçme Anı)

Gelirin taahkuku için «sözleşme koşullarının» tam ve gereği gibi ifası gerekmektedir.

Gelir Taahkukunda Özel DurumlarYYİOİ’nde geçici kabul tutanağının

onaylanması, geçici kabul rejimine tabi olmayan işlerde işin fiilen tamamlanmış olması,

İhracat işlemlerinde malın fiilen gümrük hattından geçmesi (Fiili ihraç tarihi – gümrük beyannamesinin kapandığı tarih tartışması).

Özel inşaat işlerinde yapı kullanma izin belgesinin alınması veya fiilen kullanıma başlanması.

Gelir TaahkukuDevlet yardımlarında gelirin tahsil edilebilir

hale gelmesi (Tahakkuku).

Temettü gelirlerinde kar dağıtım kararının GK tarafından onaylandığı tarihte gelir elde edilebilir hale gelir. Ancak, GK kararında tarih belirtilmemiş ise fiilen kar dağıtımının beklenmesi gerekmektedir. Yönetim Kurulu’na da tarih belirleme yetkisi verilebiliyor.

Ciro primlerinin tahakkuku (Dönemsellik ilkesine uyulması gerekir)(Matrahta düzeltme işlemi ilgili hesap dönemini ilgilendirmektedir)

Gelir Tahakkuku• Gayrimaddi Hak Kiralamaları:

Lisans, royalty, franchise gibi gayrımaddi hakların kullanılmasında «sözleşmede belirtilen tarih itibariyle» gelir elde edilmiş sayılır.

Gayrimaddi hakkı kiralayan ise ödeme yapmasa dahi sözleşmeye göre gider tahakkuku yoluyla gider kaydı yapabilir.

Tahakkuk işlemi yapılmış ise gelir/kurumlar vergisi stopajının yapılması da gerekir. Yapılan işlem hesaben ödeme kavramı kapsamındadır.

Mahkeme kararlarına göre gelir/gider tahakkuk işlemi. (Ekonomik Tasarruf Gerekir Mi?)

Asıl alacağa ilave olarak elde edilen faiz de menkul sermaye iradı (alacak faizi) sayılmaktadır.

Para faizsiz ev kirasız uygulaması.

Giderlere İlişkin Temel İlkeler

Gider ile kazancın elde edilmesi veya idamesi arasında bir nedensellik bağı olmalıdır.

Harcamanın yapıldığı faaliyet sonucunda elde edilen gelir «vergiye tabi bir gelir» olmalıdır.

Yapılan gider aktifleştirilmesi gereken maliyet unsuru niteliğinde olmamalıdır. (Değer artırıcı giderler aktifleştirilmelidir.)

Gider hesap dönemi ile ilgili olmalıdır. (Dönemsellik ilkesi)

Gider gelirin harcanması şeklinde yapılmamalıdır. Bunlar beyannamede indirim konusu edilmektedir.

Giderin keyfilikten uzak ve gelirle uyumlu olma ilkesi.

Bazı Özel Gider İlkeleriTanıtım amaçlı internet sitesi bedelleri doğrudan gider, ticari amaçlı siteler aktifleştirilmeli. (GİB özelgesi)

Bilgisayar programları aktifleştirilmelidir.

Yurt dışından alınanlar ticari mal kapsamında olduğundan gayri maddi hak kapsamında tevkifata tabi değildir.

Dönemsellik Kavramı

Dönemsellik işletmelerin sınırsız kabul edilen ömrünün belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanmasıdır.

Gelir ve giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi, hasılat, gelir ve karların aynı döneme ait maliyet, gider ve zararlarla karşılaştırılması dönemsellik ilkesinin gereğidir.

KASA BANKA DEĞERLEMELERİ

TL cinsi kasa ve banka mevcutları «itibari değeri» (üzerinde yazılı değerleri) ile değerlenir. Kasada yer alan yabancı para mevcutları ile bankalarda döviz tevdiat hesaplarında bulunan yabancı para mevcutları Maliye Bakanlığı’nın yıl sonunda tebliğ ile ilan ettiği kurlar ile çarpılmak suretiyle değerlenir. (Kasa Efektif Döviz Alış Kuru İle, Diğerleri Döviz Alış Kuru İle.)Maliye Bakanlığı’nın kur ilan etmediği durumlarda T.C. Merkez Bankası’nca ilan edilen kurlar kullanılacaktır (283 Sıra Nolu VUK Genel Tebliği) Geçici vergilendirme dönemlerinde Merkez Bankası kurları kullanılmaktadır.

Sayım Tesellüm Noksan Fazlası

•Öncelikle sebebi araştırılmalıdır (suistimal, sistemsel hata, vb. bir sebep var mı?), •Sebep bulunursa gerekli düzeltme kaydı yapılır, •Sebep tespit edilemezse fark gider veya fazlalık durumunda gelir olarak dikkate alınır. •Gider tutarı her durumda KKEG. Tutar yüksek olursa bunun ortaklarla ilişkilendirilmesi (bu yönüyle eleştirilmesi) mümkündür. Transfer Fiyatlandırmasına Dikkat Edilmelidir.

Vadeli Mevduat-Repo Hesapları

VUK 281’de «vadeli mevduat» hesapları için değerleme gününe kadar oluşan faiz tutarı kapanan dönemin geliridir. Repo hesapları için de aynı şekilde işlem yapacaklardır. (67 seri no.lu KVK G.T.) Söz konusu faiz tutarları: •Brüt olarak dikkate alınırlar. Yani üzerinden hesaplanacak vergi tevkifatı mahsup edilmeden kayda alınırlar. •1 Seri Nolu KVK Genel Tebliği uyarınca bunlara ilişkin tahakkuk eden gelirler, KV Beyannamesi verilme süresine kadar (hesap dönemi takvim yılı olan mükellefler için 25 Nisan) tevkif yoluyla ödenirse ilgili vergi tutarları mahsup edilebilir.

Menkul Kıymet Değerlemesi

Hisse Senetleri: •Hisse senetleri alış bedeli ile değerlenir. (VUK md.279) •Hisse senedinin alımı dolayısıyla yapılan giderler alış bedeline

dahil değildir. •Hisse senedi alımı dolayısıyla ödenen faiz ve kur farkları

doğrudan gider yazılır.

Yatırım Fonu Katılım Belgeleri: •Fon portföyünün en az yüzde 51'i Türkiye'de kurulmuş bulunan

şirketlerin hisse senetlerinden oluşan yatırım fonu katılma belgeleri alış bedeliyle değerlenir.

•Diğer yatırım fonlarına ait katılma belgeleri ise; varsa borsa rayici, yoksa kıst getiri esası veya ilgili fon yönetimince 31.12.2014 tarihi itibariyle açıklanmış değerleri ile değerlenmesi gerekir.

•Ancak, borsa rayici bulunmayan, getirisi ihraç edenin kar ve zararına bağlı olarak doğan ve değerleme günü itibariyle hesaplanması mümkün olmayan menkul kıymetler, alış bedeli ile değerlenir.

Devlet Tahvilleri-Hazine Bonoları ve Euro Bondlar

•Devlet tahvili ve hazine bonoları 31.12.2014 tarihi itibariyle mevcut ise borsa rayici ile, mevcut değil ise; menkul kıymetin alış bedeline vadesinde elde edilecek gelirin (kur farkları dahil) iktisap tarihinden değerleme gününe kadar geçen süreye isabet eden kısmının eklenmesi (kıst hesaplama) suretiyle hesaplanacaktır.

•TC Merkez Bankası tarafından çıkarılan ve uluslararası dolaşımda bulunan eurobondlar da kıst getiri esasına göre değerlenir.

Diğer Menkul Kıymetler

•Kar zarar ortaklığı belgeleri alış bedeli ile, •Özel sektör tahvilleri, •Finansman bonoları, Banka bonoları, banka garantili bonolar,B Tipi Fonlar, Gayrimenkul sertifikaları, konut sertifikları,•Varlığa dayalı menkul kıymetler ise, Borsa rayici olmayanlar kıst getiri yöntemine göre değerlenir. Satın alınan menkul kıymetler için ayrılan değer düşüklüğü karşılığı KKEG’dir.

Vadeli Çek Reeskont Uygulaması/64 VUK Sirküleri

1) 5941 sayılı Kanunun geçici hükümlerine göre çekin üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce bankaya ibrazının 31.12.2017 tarihine kadar geçersiz olması/Çekin Görüldüğünde Ödenme İlkesi Değişmiştir?;

2) Çekle ilgili hukuki takip yapılabilmesinin ve karşılıksız çıkan çekle ilgili müeyyide tatbik edilmesinin çekin üzerinde yazılı düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içerisinde ibraz edilmesine bağlı olması ve,

3) Karşılıksız çıkan çekin bedelinin ödenmek istenmesi hâlinde kanuni faizin, üzerinde yazılı düzenleme tarihine göre kanunî ibraz tarihinden itibaren işlemesi dikkate alındığında,

«Gerçek mahiyeti itibariyle» çeklerin vergi uygulamaları bakımından «vadeli olma» hususiyetini kazandığını söylemek mümkün olacaktır.

Vergi uygulamaları bakımından çekin vadeli olabileceği ve değerleme gününde vadesi gelmemiş senede bağlı alacak ve borçlar için uygulanan Reeskont Uygulamasından yararlanılmasının mümkün olduğu ortaya çıkmaktadır.

KDV İçin Şüpheli Alacak Karşılığı/334 VUK GT

KDV, ekonomik faaliyetlerin doğal bir sonucu olarak ortaya çıkan ve işletmenin alışları sırasında ödediği, işletme alacaklarının bir unsurunu teşkil eden ve doğrudan doğruya mal (veya hizmet) tesliminden (veya ifasından) kaynaklanan bir alacaktır.

Bu itibarla, KDV’den kaynaklanan alacak için şüpheli alacak karşılığı ayrılabilmesi; madde hükmünde yer alan şartların mevcut olması,

Alacağın ilgili dönemin kayıtlarına girmesi ve KDV beyannamelerinde beyan edilmesi

halinde mümkün olacaktır.”

Reeskont Uygulaması - Alacak veya borcun iktisadi işletme bünyesinde doğmuş

olması, - senede bağlı olması/Çek Hariç, - senedin «vade içermesi», - Değerleme günü itibariyle vadesinin gelmemiş olması, - değerleme günü itibariyle işletmenin aktifinde veya

pasifinde yer alması, - Alacak senedinin hasılat unsuru, borç senedinin gider

veya maliyet unsuru olması gerekir?. - Bankalar, bankerler ve sigorta şirketleri dışında kalan

ve bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için reeskont işlemi ihtiyaridir.

- Mükelleflerce bir yıl reeskont işleminin yapılması diğer yıllarda da alacak ve borç senetlerinin reeskonta tabi tutulmasını gerektirmemektedir. Tercihler her faaliyet dönemi için ayrı ayrı kullanılabilecektir.

Reeskont Uygulaması- Senetlerin tamamımın reeskonta tabi

tutulması gerekir. - Alacak senetlerini reeskonta tabi tutan

işletmeler borç senetlerini de reeskonta tutmak zorundadır.

- Reeskont hesaplamasında iç iskonto yönteminin kullanılması gerekir. (F= A – [ A x 360 / (360 + m x t)] (A= Senedin nominal değeri, m= Faiz; oranı, t= Vade) (238 Seri No.lu VUK Genel Tebliği)

MB Kısa Vadeli Avans Faiz Oranı kullanılacaktır(senette faiz yoksa)

- Bankalara teminata ve tahsilata verilen senetler (çekler) de reeskonta tabi tutulabilir.

- Hatır senetleri reeskonta tabi değildir.

Reeskont Uygulaması- Yıllara sari inşaat dolayısıyla alınan senetler reeskonta tabi

tutulmaz. (MB İç Genelgesi)(Gelir Yazılmasını Öngörüyor?)- Kampanyalı (ön ödemeli) satışlarla ilgili olarak alınan

senetler için reeskont hesaplanmaz.(MB İç Genelgesi)(Fatura Hasılat Olarak Kayıtlara Girmeden Reeskont Yapılamaz)

- Şüpheli alacak durumundaki senetli alacaklar reeskonta tabi tutulmaz.

- Ticari bir mahiyette yani gerçek bir alış ya da satışla ilgili olmayan alacak ve borç senetleri reeskonta tabi tutulamaz/Hatır Senetleri.

- Müflisten olan senetli alacaklar için reeskont hesaplanmaz (Müflis, mahkeme tarafından iflas ettiğine hükmedilen kimsedir.).

Mutabakatlar •Alacakların bakiye mutabakatının yapılması gerekir. Bu yazılı olarak, mümkünse ıslak imzalı olarak gerçekleştirilmelidir. •Borçların bakiye mutabakatlarının da aynı şekilde gerçekleştirilmesi gerekir. •Alacaklarda oluşan mutabakatsızlıkların sebebi araştırılmalı. Araştırma sonucu tespit yapılırsa gerekli düzeltme yapılmalıdır. Tespit yapılamıyor ise fark gelir veya gider olarak kayıtlara alınarak düzeltme tamamlanır. Gider yazılan tutar KV beyannamesinde KKEG olarak dikkate alınır. •Söz konusu mutabakatsızlıkların ilişkili kişi ve kuruluşlarla yaşanması halinde ise, atılacak fark kayıtları TF yönünden önemli olabilir. KKEG olarak dikkate alınsa dahi, atılacak fark kaydı ortaklara sağlanmış örtülü kazanç olarak nitelendirilebilir.

Dövizli veya Dövize Endeksli Düzenlenmiş Faturaların Tahsili Sırasında Oluşan Kur Farklarının Faturalanması ve KDV Hesaplanması

Dövizli veya dövize endeksli olarak düzenlenen faturalar dolayısıyla 31.12.2014 tarihi itibariyle oluşan kur farkları gelir veya gider yazılır.

Fatura bedelleri tahsil edildiğinde tahsilat tarihi itibariyle kesinleşen kur farkı tutarı için KDV’li fatura düzenlenmesi gerekir. Maliye Bakanlığı «Vade Farkı Mahiyetinde» görmektedir. (105/1 seri nolu KDV GT)

KDV iç yüzde mi ile mi bulunacak? Maliye matrah değerlendirmesi yapıyor.

«Teslim veya hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan lehte kur farkı için satıcı tarafından fatura düzenlenmek ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle KDV hesaplanacaktır.»

Kur Farkına İlişkin KDV Dövize endeksli toplam bedel içinde KDV’nin de

bulunması halinde, bir başka ifadeyle toplam bedelin mal bedeli + KDV toplamını içermesi halinde kur farklarına ait KDV’nin kur farkı bedeline iç yüzde oranı uygulanarak,

Dövize endeksli toplam bedele KDV’nin dahil edilmemesi durumunda kur farkı üzerinden KDV hesaplanarak genel esaslara göre işlem yapılır.

Sözleşmede taşınmaz tüm vergiler dahil 1.000.000-Euro’ya satılıyorsa, tahsilat sırasında çıkan kur farkına iç yüzde uygulanacaktır. Vergiler hariç ise ilaveten vergi çıkacaktır.

Şüpheli Alacak İşlemi

Bilanço esasında defter tutulması ve ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla;

•Dava ve icra safhasında bulunan alacaklar, •Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine

rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar, şüpheli alacak sayılır.

•Şüpheli alacağın teminatsız kısmı için pasifte karşılık ayrılabilir. Teminatlı alacaklar şüpheli alacak uygulamasına konu olmazlar.

•Kamudan olan alacağın tahsil edilememesi ve bu yüzden bir zararın oluşması ihtimali olmadığından bu tür alacaklar için prensip olarak şüphelilikten bahsedilemez ?

•Şüpheli Alacağın Reeskont uygulamasının aksine senetli ya da senetsiz olmasının bir önemi bulunmamaktadır.

Şüpheli Alacak Uygulamasıİhtiyaridir.

Adi ortaklıklardan olan alacaklarda «ortakların da» takibi gerekmektedir.

Döviz cinsinden olan alacaklarda şüpheli alacak karşılığına kur farkı dahil edilir. (MB Özelgeleri)

Grup ve holding şirketlerde karşılık ayrılması mümkündür.

Şüpheli alacak karşılığı ayırmanın yükümlünün ihtiyarine bırakılamayacağı, onları en çok kar sağlayacağı yılda şüpheli alacak karşılığı ayırma yoluna iteceği kararı (Danıştay VDDG Kurulu 8.12.2006 tarih K:2006/334 sayılı Kararı)

Şüpheli Alacak Uygulaması

•Şüpheli alacağın sonradan tahsil edilen miktarı tahsil edildiği dönemde gelir olarak dikkate alınır. •Şüpheli hale gelen verilen avanslar için şüpheli alacak karşılığı ayrılamaz. (Aksi görüşler de mevcuttur) •İdare şüpheli alacak uygulaması için önce bu işlem dolayısıyla hasılat yazılması gerektiği iddiasındadır. Gerekçe ile Kanun lafzı çelişmektedir. •İcra takibi ciddi olmalıdır (Danıştay K.).

İflas ErtelemesiİİK’nun "Erteleme Kararının Etkileri" başlıklı 179/b

maddesi ile Erteleme kararı üzerine borçlu aleyhine;

6183’e göre yapılan takipler de dahil olmak üzere hiçbir takibin yapılamayacağı ve,

Evvelce başlamış takiplerin duracağı; Bir takip muamelesi ile kesilebilen zamanaşımı ve

hak düşüren müddetlerin işlemeyeceği, hüküm altına alınmıştır.

Erteleme İçin KoşullarŞirket yönetimi iyileştirme projesi sunacaktır.Kayyım atanacak veya sadece nihai olarak karar

verici olarak kayyım atanabilmektedir.Gerçekçi ve samimi bir proje olmalıdır.

İflas Erteleme Kararı“Alacaklı olduğunuz şirket hakkında “iflasın ertelenmesi” kararının verilmesi ile,-gerek iflasa ilişkin şartların varlığının tamamen ortadan kalktığından söz edilemeyecek olması, -gerekse iflası ertelenen borçlu şirketin takibi İİK hükmü uyarınca engellendiği hususları, birlikte değerlendirildiğinde iflası ertelenen şirketten tahsil edilemeyen ve Kanunen takibine de imkan olmayan alacaklarınız için mahkemece «iflasın ertelenmesine ilişkin kararın verildiği hesap döneminde» şüpheli alacak karşılığı ayırmanız mümkün bulunmaktadır”-Değersiz Alacak değildir.

(İstanbul Büyük Mükellefler VDB’nın vermiş olduğu 23.07.2009 tarih ve 25281 sayılı özelgesi, ayrıca Bursa VDB da bir özelgesi (14/01/2010-122))

Karşılıksız Çekler-Vadesi Geçen Alacaklar

Şüpheli hale geldikleri ancak alacak dava veya icra safhasına götürülmediği için karşılık ayırma hakkının kullanılmadığı için karşılık ayrılamaz.Bu tür alacakların ilişkili kişilerden olması durumunda da konunun ayrıca TF yönünden değerlendirilmesi gerekir. Vadesi geçen alacaklar ilişkili karşı firma için de örtülü sermaye hesaplamasında dikkate alınabilir.

Değersiz Alacaklar

Bir mahkeme kararına veya kanaat verici bir belgeye göre tahsil edilmesine imkan kalmayan alacaklar işletme açısından değersiz alacak sayılır ve zarar yazılır.•Değersiz alacak olarak gider yazılan bir alacak ileride tahsil edilirse doğrudan gelir yazılması gerekir.•Bir alacağın değersiz alacak sayılabilmesi için tüm hukuki yolların tüketilmiş olması gerekir.

Değersiz AlacaklarMutabakat, protokol veya

ibranamenin Noter tarafından onaylanması gerekmektedir.

Borçlu şirket feragat edilen alacak tutarını alacaktan vazgeçildiği yılın sonundan başlayarak 3 yıl süreyle zararla mahsup etmek üzere pasifte özel fon hesabında bekletebilir.

3 yıl içinde zararla giderilemeyen tutar 3. yılın sonunda kara aktarılır.

Değersiz AlacaklarMahkeme huzurunda alacaktan vazgeçildiğine ilişkin protokol

geçerliİflas masası yazısı geçerli.Borçlunun adresinin tespit edilememesi ve dosyanın işlemden

kaldırıldığına ilişkin icra müdürlüğü yazısı geçerli,Konkordato sözleşmesi geçerliBorçlunun dolandırıcılıktan mahkum olması ve mal varlığının

bulunmadığının resmi yazı ile belgelendirilmesi Alacaklı ve borçlu arasında inandırıcı sebeplerle imzalanan

protokol geçerliAlacaklının tek taraflı irade beyanı geçerli değilAvukatın beyanı yeterli değil İcra müdürlüğünün tahsilat yapılamadığına ilişkin yazısı yeterli

değilAciz vesikası yeterli değilZamanaşımı nedeniyle tahsil edilememe geçerli değil.

Peşin Ödenen Giderler

Yapılan peşin ödemenin gelir veya kurumlar vergisi tevkifatına tabi bir ödeme olması durumunda, yapılan ödemenin bir avans ödemesi sayılarak toplam ödeme tutarı üzerinden söz konusu ilgili tevkifatın hesaplanması ve beyan edilmesi gerekir.

Stoklar-Özel Durumlar

Satılmak üzere gönderilen konsinye mallar ile kayıtlara geçirilmiş olduğu halde henüz işletmeye gelmemiş yoldaki mallar envanter listelerine dahil edilmelidir. •Satışı gerçekleşmiş ve muhasebeleştirilmiş; ancak henüz müşteriye yollanmamış mallar ile emanet olarak işletmeye bırakılmış mallar varsa, bunlar envanter listelerine dahil edilmemelidir.

Stok Maliyeti

Satın alınan emtianın maliyet bedeli, emtianın stoklara fiili giriş tarihine kadar yapılan tüm masrafları kapsar. Bu masraflar:

•Satın alma bedeli, ithal edilen mallarda CIF bedeli, malın işyerine getirilmesine kadar ödenen nakliye, yükleme, boşaltma, hammaliye ve sigorta giderleri,

•Varsa ödenen alış komisyonları (ithal edilen mallara ilişkin gümrük vergisi, gümrük komisyonu ve diğer ithalat giderlerini kapsar.)

•Aktifleştirildikten sonraki giderler dahil değildir. Yurtiçi veya dışında mal veya satıcı bulma

komisyonları?

Ciro Primi

Ciro primi olarak bedelsiz mal gönderilmesi halinde; ciro primi gelir yazılır, bu tutar aynı zamanda bedelsiz alınan malın alış bedeli olarak kaydedilir. Söz konusu mallar işletme aktifinde bu bedelle gösterilir. KDV oranı asıl malın tabi olduğu oran olacaktır. Zira, ciro primi matrahta değişiklik yaratan bir durumdur. Ciro primi elde edildiği, tahakkuk ettiği dönemin geliri olarak dikkate alınır.Ciro primi ödeyen açısından ise ilgili dönemin gideridir.Diğer ödemeler veya iskontolar mal bedeli ile ilişkilendirilmiyor/Doğrudan gelir gider. (MB Özelgeleri)

VADE FARKLARI

Mal alımları ile ilgili alış sırasında hesaplanan vade farklarının mal maliyetine ilave edilmesi gerekir. Mal alındıktan sonra ödemenin gecikmesine bağlı olarak doğan vade farkları ise finansman gideri mahiyetinde olduğundan alınacak fatura ile doğrudan gider yazılabilir .

Kredi Faizleri-Kur Farkları

Kredi faizlerinden stoklara pay verilmesi zorunlu değildir. (VUK GT 238). Kur farklarından emtianın işletme stoklarına girdiği ana kadar olan kısmın ise maliyete dahil edilmesi zorunludur. İthal edilen emtianın maliyet bedeli, ithal edilen malın döviz değeri ile «fiili ithalinin yapıldığı tarihteki» TCMB döviz alış kurunun çarpımı sonucu bulunur. •İthalat bedelinin daha sonra ödenmesi dolayısıyla ortaya çıkacak kur farkları ise doğrudan gider yazılabilir veya maliyete eklenebilir.

Değeri Düşen Emtia

Yangın, deprem, su baskını gibi afetler yüzünden veya bozulmak, çürümek, paslanmak, modasının geçmesi ve teknolojik eskime gibi haller neticesinde kıymetini kısmen veya tamamen kaybeden mallar maliyet bedeli yerine emsal bedelle değerlenir. Emtiadaki değer düşüklüğü takdir komisyonunca hesap dönemi sonunda belirlenir. Bunun için takdir komisyonundan (emsal bedeli) kıymet takdiri talebinde bulunulması gerekir. Değeri düşen emtia yıl içerisinde (emsal bedeline-piyasa fiyatına uygun olarak) satılırsa takdir komisyonu kararına gerek yoktur. (mali idare yıl içinde satışa rağmen takdir komisyonu kararının olması gerektiğini iddia edebilir). Kıymeti düşen emtianın maliyet bedeli emtia hesabından çıkarılarak kıymeti düşen mallar hesabına alınır. Takdir edilen değer düşüklüğü kadar karşılık ayrılarak gider yazılır. Değeri düşen malın KDV sinin düzeltilmesi gerekmez.

Çalınan Mallar-Zayi Olan Mallar

Tabi afetler sonucu değeri düsen malların emsal bedelle değerlenerek uğranılan zararın gider kaydedilebilmesi için; meydana gelen olayın itfaiye, mahkeme gibi yetkili makamlara tespit ettirilmesi gerekir. Tespit belgeleriyle birlikte vergi dairesine müracaat ederek emsal bedelinin takdiri istenmelidir.

•Hırsızlık ve dolandırıcılık sonucu işletmeden çıkan mallar dolayısıyla oluşan zararın vergi matrahından düşülmesi mümkün değildir.

Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep ilân ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere; zayi olan mallara ait alış vesikalarında indirim konusu yapılan KDV’nin düzeltimi gerekmektedir.

İmalat Artıkları

Hurda, döküntü, üstüpü, deşe ve ıskarta gibi mallar imalat artıklarıdır. VUK’un 278. maddesi uyarınca maliyet hesaplanması mutat olmayan hurdalar ve döküntüler, üstüpü, deşe ve ıskartalar emsal bedeli ile değerlenmektedir. Ancak, imalat artıklarında maliyet hesaplanması genel olarak mümkün olmamaktadır. İmalat artıklarını da kendi içerisinde ikiye ayırmak gerekir. Bunlardan birincisi belirli bir ekonomik değere sahip olanlar, diğeri ise hiçbir ekonomik değeri olmayanlardır. •Belli bir değeri olan imalat artıkları emsal bedelle değerlenir. •Bununla beraber hiçbir ekonomik değeri olmayan ve atılan imalat artıkları değerleme konusu yapılmaz.

İmalat Artıkları KDV Konusu

İmalat atıklarından elde edilmiş «belli bir ekonomik değere» sahip hammaddeler olarak kullanılmaları halinde teslimleri hurda olarak değerlendirilmemektedir ve vergiye tabidir. (117KDV GT). •Ekonomik değere sahip olmayan ve gerçekten imalat atığı niteliğinde bulunan «Metal, Plastik, Lastik, Kauçuk, Kâğıt ve Cam» Hurda ve atıkların teslimi ise KDV’den istisnadır. •Söz konusu istisna kısmi istisna olduğu için KDV düzeltmesi yapmak gerekmektedir.

İmalat Artıkları KDV Düzeltmesi

97 KDV Genel Tebliği ile metal atıkların tesliminde KDV düzeltmesine gerek bulunmadığı açıklanmıştır.

Tebliğde Kağıt, Cam, Plastik gibi ürünler için açıklama yapılmadığından bunların tesliminde KDV düzeltmesi gerektirdiği anlaşılmaktadır.

Ancak bize göre mahiyeti itibariyle aynı kapsamda bulunan diğer iktisadi kıymetlerin KDV leri de düzeltilmemelidir.

Özelge alınması faydalıdır.

Sabit Kıymet Değerlemeleri

Sabit kıymetin alımı veya değerinin arttırılması nedeniyle yapılan ödemelerle, bunlara ilişkin tüm giderler sabit kıymetin maliyet bedelini oluşturur. Maliyet bedeli ile değerlenecek iktisadi kıymetler, iktisadi işletmeye dahil olan: •Gayrimenkuller •Gayrimenkullerin tamamlayıcı parçaları ve teferruatı, tesisat ve makinalar, gemiler ve diğer taşıtlar, gayri maddi haklar,•Özel maliyet bedelleri, •Demirbaş eşya, •Emtia

SABİT KIYMET MALİYETİ

Gayrimenkullerde, maliyet bedeline, satın alma bedelinden başka, aşağıdaki giderler girer:

•Makina ve tesisatta gümrük vergileri, nakliye ve montaj giderleri

•Mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve arsasının tesviyesinden mütevellit giderler.

•Noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve ÖTV ile emlak alım vergisinin sabit kıymet maliyetine ilavesi veya genel giderlerde gösterilmesi serbesttir. (Binek oto KDV)

Değer Artırıcı Harcamalar•Normal bakım, tamir ve temizleme

giderleri dışında, gayrimenkulü genişletmek veya iktisadi kıymetini devamlı olarak artırmak maksadıyla yapılan giderler, gayrimenkulün maliyet bedeline eklenir.

•Sabit kıymetin maliyetine eklenen değer arttırıcı giderler ilgili sabit kıymetin kalan amortisman süresi içerisinde veya yaratılan yeni değer üzerinden eşit taksitler halinde itfa edilir.

Kredi Faizi-Kur Farkı

•Sabit kıymetin aktifleştirildiği dönemin sonuna (31.12.2014 tarihine) kadar oluşan, sabit kıymetlerle ilgili kredi faiz ve kur farklarının maliyet bedeline dahil edilmesi zorunludur.

•Sabit kıymetin aktife alınmasından sonraki dönemlerde doğan kur farkları ve faizlerin ise aktifleştirilmesi ihtiyaridir.

•Lehe kur farkları ise maliyetten düşülür. (VUK 334 GT)

Amortismanİşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz gayri menkuller ve gayri menkul gibi değerlenen iktisadi kıymetler, alet, edevat, mefruşat, demirbaş amortismana tabidir. •İşletmeye ait olma: Fiilen işletmenin tasarrufunda bulunması •İşletmede envantere kayıtlı olma •Bir yıldan fazla kullanılması •Yıpranma, aşınma veya kıymetten düşmeye maruz bulunması (Boş arsa-arazide olmaz)•Kullanılmaya hazır halde olma. (Yapılmakta olan yatırım için amortisman ayrılmaz.) •Belli değerin altındakiler doğrudan gider yazılabilir (2015 880-TL KDV Hariç). İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük gösteren sabit kıymetler topluca dikkate alınır.

AmortismanKullanılabilmesi «kayıt ve tescile» tabi taşıtların,

ilgili sicillerine yasal süresi içerisinde kayıt ve tescil işlemi yapılmak şartıyla; aktife alındıkları dönemden itibaren amortismana tabi tutulması mümkün bulunmaktadır.

Binek otomobillerde kıst dönem amortisman söz konusudur. İlk yıl ayrılmayan amortisman son yılda (5.yılda) ayrılır.

Herhangi bir yıl amortisman ayrılmamasından veya belirlenen amortisman oranından daha düşük oranda amortisman ayrılmasından dolayı amortisman süresi uzatılamaz.

Amortisman İlkeleri

Boş arsa ve araziler için amortisman ayrılmaz. •Gayrimenkullerin kullanım ömrünü uzatıcı nitelikteki harcamalar asıl gayrimenkulün itfa süresinden bağımsız olarak kendi itfa süresinde itfa edilir. •Gayrimenkullerin fonksiyon ve yararlarını artırıcı nitelikteki harcamalar, asıl gayrimenkulün kalan itfa süresi içinde eşit tutarlarda itfa edilir. •Sabit kıymetlerin kullanılmış olarak edinimleri amortisman uygulamasına engel değildir.

Özel Maliyet

Kira süresinin sonunda bedelsiz olarak kiralayana devredilmesini kiralayan yönünden gelir mahiyetindedir.

KDVK 27. Maddesi uyarınca bedelsiz olarak kiraya verenlere devredilen özel maliyet bedellerinin emsal bedelleri üzerinden % 18 KDV hesaplanması gerekmektedir.

Emsal bedelin brütleştirilip, brüt tutar üzerinden stopaj (GVK

94/5a) ve KDV hesaplanması gerekmektedir. Özel maliyet konusu taşınmazın satın alınması?(Gerçek kişi için

değer artış kazancı mı? GMSİ mıdır? Kiracı tarafından kalan özel maliyet bedeli ne olacaktır?)

Gelir Tahakkuku

İşletmenin teslimini gerçekleştirmemiş olduğu fakat faturasını düzenlediği işlemlere ilişkin fatura üzerinde gösterilen satış bedellerini dönem satış hasılatı olarak dikkate alması gerekmez. Kazanç taahkuk etmemiştir. KDV açısından ise vergiyi doğuran olay gerçekleşmiştir. 10 gün içinde fatura düzenlenmemiş olsa bile bu satış işlemine ilişkin satış bedellerinin hasılat olarak dikkate alınması (tahakkuk ettirilmesi) gereklidir.

Gider Tahakkuku•Faiz, vade farkı gibi giderlerden döneme isabet eden kısımların tahakkuk ettirilerek gider yazılması gerekmektedir. •Gider taahukuku için faturaya gerek bulunmamaktadır. •Özellikle Yurt Dışından Kullanılan Kredilere İlişkin Kredi Faizlerinin Hesaplanması; MSİ Stopajı Ve Sorumlu Sıfatıyla Kdv’nin Beyanı Gerekmektedir. Beyan KDVK 10. Maddeye göre belirlenmektedir.İşleme ait fatura veya benzeri belge izleyen ay içinde düzenlense veya hiç düzenlenmese dahi sorumlu sıfatıyla beyan, İşlemin Vuku Bulduğu Dönemin Beyan Süresi içinde yapılır.Hizmet işlemlerinde, hizmetin ayın sonunda tamamlanması halinde de fatura izleyen ayda düzenlense bile yukarıda belirtildiği şekilde işlem yapılır. İşlem Bedelinin Ödenmemesi, İşleme Ait Faturanın Süresinde Düzenlenmemesi, Alıcıya Geç Gelmesi Veya Hiç Gelmemesi Tevkifatın Yapılıp Yukarıda Belirtilen Süre İçinde Sorumlu Tarafından Beyan Edilmesine Engel Değildir.

Binek Oto/Sabit Kıymet Aktifleştirme

Binek oto alımlarında ödenen KDV İndirilemez.İndirilemeyen KDV maliyet bedeline dahil edilir

veya gider yazılır. ÖTV ise binek otonun maliyet bedeline dahil edilir

veya gider yazılır. Sabit Kıymetlerin Aktifleştirme ve

Amortisman Başlangıç Zamanı: •Envantere alındıkları veya •İşletmede fiilen kullanılmaya başlandıkları ya da •Kullanıma hazır hale geldikleri yılda

aktifleştirilirler.

ÖZEL NOTLARİndirilecek Bağış Tutarı: Zarar mahsubu

dahil giderler ile iştirak kazançları istisnası düşüldükten sonra, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki [Ticari bilanço kârı – (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)].

Gıda Bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek vakfa yapılan bağışlar zarar artırıcı niteliktedir.

Sermayenin Kaybı (Borca Batık Olma Durumu) TTK 376/2 :

(2) Son yıllık bilançoya göre, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kaldığı anlaşıldığı takdirde, derhâl toplantıya çağrılan GK,

1) Sermayenin üçte biri ile yetinme veya,2) Sermayenin tamamlanmasına karar vermesi

gerekir.

Bu iki karardan birini almamışsa AŞ sona erer. (Teknik İflas.)

Sermaye artışı yapılması mümkün değildir. Zararın kapatılması gerek.

Tamamlama ile, azalan sermaye kadar veya ondan fazla sermaye artırımı yapılması veya bilânço açıklarının pay sahiplerinin tümünce veya bazı pay sahipleri tarafından kapatılması ya da bazı alacaklıların alacaklarını silmesi kastedilmektedir.

Zarar Telafi Fonunun Kazanç Niteliği

MB’lığı «Zarar Telafi Fonunu» gelir olarak değerlendirip tarhiyat yapmaktadır. (Vazgeçilen Alacak?) 3 yıl içinde zararla mahsup edilmesi gerekiyor. MB ne sermaye, ne de yasal yedek diyor.Kurum ortak tarafından ödenen tutarlar ise gider yazdırılmıyor.

“… Sermaye tamamlama fonunun ödendiği iştirakin ise söz konusu tutarların sermayeye ilave edilmemesi ve vergi mevzuatında bir istisna hükmü bulunmaması nedeniyle, bu tutarları kurum kazancına dahil etmesi gerekmektedir.Ayrıca, şirketiniz tarafından sermaye tamamlama fonu adı altında iştirakinize ödenen tutarlar, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8. maddesinde sayılan giderler kapsamına da girmediğinden, gider yazılması veya zarar olarak dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır.” denilmiştir. (01.06.2012 tarih ve B.07.1.0.06.49-010.01-11 Özelge)

Zarar Telafi Fonu Son dönemlerde zarar telafi fonları hem %20 KV hem de %18

KDV yönünden eleştiri konusu yapılmıştır. (Yurtdışından gelen paralar Türkiye’deki şirketin katlandığı reklam, tanıtım ve pazarlama giderlerinin yurtdışında mukim ortak adına pazar payı yaratmak amacıyla gerçekleştiği ve gönderilen paraların da bu hizmetlerin karşılığı olduğu yönünde.) Yurtiçi için KDV eleştirisi yok. Sanki kayıtdışı fon şirkete geliyor mantığı?

Ya vergi ödeyeceksin? Ya tasfiye olacaksın? Eskiden ödemeyi yapan şirket iştiraklerde izliyordu.(GİB 1982

Özelgesi) Gerekçede yer alan «Bu ek yüküm ne sermaye konulması ne de

borç verilmesi olmayıp karşılıksızdır» ifadesi iddianın temelini oluşturmaktadır.

Bazı davalar kaybedildi, bazıları temyiz safhasındadır. Şirketlerin iddiası bu fonun «Sermaye Avansı» mahiyetinde

olduğudur. Bu fon, GK kararıyla konulan, işletmenin özkaynakları içerisinde yer

alan, kullanım hakkı tamamen işletmede olan, işletme bakımından iade edilmesi zorunlu bir kaynak olmayan, belli bir vadeye bağlı olmayan, faiz ve benzeri yükümlülüklere yol açmayan bir kaynaktır.

Zarar Telafi Fonu Denetçi, Yönetim Kurulunun Raporunu inceleyerek alacaklar

borçları karşılayamıyorsa Yönetim Kurulu Asliye Ticaret Mahkemesine İflas başvurusunda bulunur.

Alacaklılar yazı ile tüm alacaklılardan sonraki sıraya konmasını talep eder ve bilirkişi teyid ederse iflas olmaz.

«Kanun hükmünün amacının, pay sahiplerinin, alacaklıların, sermaye piyasası aktörlerinin yatırımlarını ve genel ekonomik menfaatlerini korumak olduğu açıklanmıştır. Bu amaç doğrultusunda anonim şirketlere "mal varlığının korunması" için pozitif yükümlülükler yüklenmiştir.

Hükmün amacı, ortaklığın iflâsa sürüklenmesinin önlenerek mali durumunun sağlığa kavuşturulması, yaşama yeteneğinin korun ması ve geliştirilmesidir. Bu yükümlülüklerin sermaye kaybını önlemeye yö ne lik yükümlülüklerden temel farkı “önleyici” değil, ilke olarak “iyileştirici” (ıslah edici) bir işleve sa hip olmaları, ortaklığın bozulan mali durumunu düzeltmeye yönelik ted bir ler içerme leridir. Bu yükümlülükler şirketin mali durumunun bozulma derecesine göre değişmekte ve ağırlaşmaktadır.»

İthalat Fiyat İndirimler-Credit Note

Fiili ithal tarihinden sonra yapılan indirimler nedeniyle Kanunun 35 inci maddesi hükümlerine göre düzeltilmesi gerekmektedir. (Matrahta Değişiklik)

Matrahta değişikliğin vuku bulduğu vergilendirme dönemine ait KDV beyannamesinde fazladan indirilen tutar, «İlave Edilecek KDV" satırında beyan edilmek suretiyle yapılacağından, yurtdışındaki satıcı adına fatura düzenlenmesine ve indirim tutarı üzerinden KDV hesaplanmasına gerek bulunmamaktadır. (MB Özelgeleri)

İlk önce hizmet değil, yurtdışına KDV siz fatura düzenle deniyordu?

Sonra ciro primi benzeri görüp, fatura düzenlemeden İlave Edilecek KDV dendi?

İlave Edilen KDV, ilk başta ödendiği için fazla ve yersiz ödenen KDV olur mu?

İthalat Fiyat İndirimleri-Fazla Yersiz KDVİthalat sırasında fazla veya yersiz uygulanan

verginin indirim hakkına sahip mükelleflere iadesi, mükellefin beyanlarının düzeltilmesi üzerine bağlı olduğu vergi dairesince gerçekleştirilir.

Bunun için, indirim hakkına sahip mükellef, gümrük idaresine bir dilekçe ile başvurarak, gümrük idaresi fazla veya yersiz tahsil ettiği vergi tutarını mükellefin vergi dairesine doğrudan göndereceği bir yazı ile bildirir.

Vergi dairesi bu yazı üzerine iade talebini sonuçlandırır.

Fazla Ve Yersiz Ödenen Vergi Olabilir Mi?Vergiye tabi bir işlem söz konusu

olmadığı veya, KDV’yi fatura veya benzeri

vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde, düzenlediği bu tür vesikalarda KDV gösterenler, bu vergiyi ödemekle mükelleftirler.

Bu husus kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha yüksek bir meblağı gösteren mükellefler için de geçerlidir.

İlave Edilen KDV’nin İndirimine İzin Verildi

MB nihayetinde İlave Edilecek KDV tutarının indirim KDV hesaplarına alınmasına dair görüş bildirmiştir:

(İstanbul VDB’nin 18.02.2013 tarih ve 39044742-130-206 sayılı Özelgesi)

«Öte yandan, düzeltme sonucu “ilave edilecek KDV” satırında beyan edilen KDV tutarının indirim hesaplarına alınması mümkün bulunmaktadır.”

Reklamasyon FaturalarıTazminat-Ceza mıdır? Matrahta değişiklik mi yaratmaktadır? İskonto

mudur?Bize göre evet «Tazminattır»; Herhangi bir teslim veya hizmetin karşılığı olarak ortaya çıkmayan tazminat ve

benzeri ödemeler prensip olarak KDV'nin konusuna girmemektedir.Bu kapsamda, işin sözleşme şartlarına uygun yapılmaması, işin verilen süre

içerisinde tamamlanmaması, sözleşmenin feshedilmesi gibi nedenlerle tazminat, cayma bedeli vb. adlarla yapılan cezai şart mahiyetindeki ödemeler herhangi bir teslim veya hizmetin karşılığı olmadığından KDV'nin konusuna girmemektedir.

Karşı tarafın iade talebine ilişkin belge ve bilgilerin alınması, saklanması, mukni ve muteber delil olması, Gerçek Mahiyetine Uygun Olması, muvazza yaratmaması uygun olacaktır.

Kaldı ki, turizm gibi bir hizmette hizmet tüketilmeden sözleşmeden beklenen faydanın hangi oranda veya hangi şekilde gerçekleşeceği bilinmemektedir. Hizmet üretildiği anda tüketilmektedir.

Reklamasyon Faturaları Hizmet ihracı ile ilgili olarak ortaya çıkarsa KDV yok. Buna karşın, oteller, eğitim ve sağlık tesisleri gibi işletmelerde

hizmet burada verildiğinden ve hizmetten burada faydalanıldığından asıl fatura KDV li kesilmektedir. Dolayısıyla, reklamasyon faturalarında da istisna olmadığından KDV nin 2 nolu KDV beyanı beyan edilip 1 nolu KDV beyanında indirim konusu edilmesi gerekmektedir.

Değişikliğin vukubulduğu dönem içinde asıl faturadaki KDV oranı ile düzeltilmesi gerekmektedir.

Ancak, yurt dışındaki acentedan reklamasyon belgesinin alınamadığı durumda ihracatçı firmanın, yeni bir fatura düzenleyerek önceki faturayı iptal etmesi ve bu bedellere isabet eden kısmın iade edildiğini gösterir bir belgeyi de ispat vesikası olarak kullanılması gerekmektedir.

Bir özelgeye göre karşı taraf tarafından kesilen reklamasyon faturalarında KDV hesaplanması gerektiği ve iade tutarının buna göre belirlenmesi gerektiği açıklanmıştır .

Reklamasyon Faturaları1-Temel prensip asıl işleme KDV ye tabi ise reklamasyonda

KDV ye tabidir. Asıl işlem KDV ye tabi değil veya istisna ise KDV yoktur.

2-Alıcı tarafından reklamasyon bedeline ilişkin olarak düzenlenecek faturalarda, reklamasyonun ilgili olduğu teslim veya hizmet ifasının tabi olduğu oranda katma değer vergisi hesaplanmalıdır.

Reklamasyon Faturaları3-Reklamasyon giderlerinin ihracatın yapıldığı

ülkedeki müşterinin vereceği fatura veya ilgili ülke mevzuatına göre fatura yerine geçen belgelerle tevsiki asıldır. Ancak, geçerli olmayan bir belgeye istinaden gider yazılması ileride sorunlar çıkartabilecektir.

(Danıştay bir kararında Maliye Bakanlığı’nın reklamasyon benzeri giderler için öngörmüş olduğu özel bir düzenlemenin var olmaması nedeniyle bu giderlerin tevsikinde fatura veya benzeri bir belgenin istenilemeyeceği dolayısıyla faks kağıdına yazılmış bir notun bu anlamda yeterli olacağı kabul edilmiştir.)

Debite-Note olarak gelen belgelerin yetkili makamlardan (yabancı ülke) bir yazı alınması halinde kanıtlayıcı bir belge olarak kabul edilmesi daha doğru olabilecektir.

Reklamasyon Faturaları4-Belgenin alınamadığı durumda ihracatçı firmanın, yeni bir

belge düzenleyerek önceki faturayı iptal etmesi ve reklamasyon bedeline isabet eden kısmın iade edildiğini gösterir bir belgeyi de ispat vesikası olarak kullanılması mümkündür.

5-Reklamasyon tutarlarının gerçeğe uygun, inandırıcı, iktisadi ticari teknik icaplara uygun olması gerekmektedir. Buna ilişkin vesika, yazışma, takdir komisyonu veya bilirkişi vb kararlar ve belgelerin muhafaza edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde emsal bedele aykırı teslim gündeme gelebilir ilişkili kişiler arasında ayrıca TF eleştirileri gündeme gelebilir.

Bize göre teslim veya hizmetin yapıldığı dönemden sonra gelen faturaların daha sonraki dönemlerde gider yazılması mümkün değildir.

Buna numune veya muayene koşullu vb satışlarda olayın özelliğine göre hareket etmekte yarar vardır.

YABANCI ORTAĞIN FAİZSİZ KREDİ KULLANDIRMASI

KVK: Hollanda mukimi olan ortaktan temin edilen kaynak karşılığında nakden veya hesaben faiz ödemesinde bulunulmaması veya tahakkuk ettirilmemesi halinde vergi tevkifatı yapılması söz konusu olmayacaktır.

KDVK: Şirketin yurtdışı mukim ortaktan temin edeceği finansman hizmeti KDV’ye tabi olup, bu hizmetin karşılığını teşkil eden faiz tutarı üzerinden % 18 oranında hesaplanacak KDV nin sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenmesi gerekmektedir. Bu hizmetin karşılıksız ya da emsaline göre düşük bedelle temin edilmesi halinde matrah olarak «Emsal Bedelinin» esas alınacağı tabiidir.

(Ankara VDB B.07.1.GİB.4.06.17.01-KDV-1-2010-14001-37-46507/04/2012)

Yabancı Ortağın Sermaye Avansı Vermesi 4875 sayılı Kanun ile sermaye avansında bir yıllık

süre ve sadece döviz tevdiat hesaplarında tutma zorunluluğu kalktı. Daha sonra geri çekildiğinde başından beri borç olduğu iddiası kalktı. Dolayısıyla, yurtdışına iade edildiğinde borç niteliği doğmaktadır.

TCMB Genelgesi; TL olarak ta tutulabilir.Danıştay, «muvazza yoksa» paranın havale ediliş

biçimi, tanımı, faiz ve kur farkı hesaplayıp hesaplanmadığı dikkate alınarak özvarlık olduğu yönünde görüş veriyor.

Bu haliyle örtülü sermaye hesabında özvarlık olarak dikkate alınacak.

Yabancı Ortağın Sermaye Avansı Vermesi /KDV Boyutu

Yurtdışına taahkuk eden faizler 2 nolu beyan ile beyan ediliyor.

Faiz hiç yok veya düşükse emsal faizi dikkate almak gerek.Genel görüş yabancı ortağın verdiği ve avans niteliği taşıdıpı

belli olmayan alacaklar için emsal faiz uygulaması yönünde( Ankara VD 07.04.2012 Özelge)Örtülü sermayeye de dikkat etmek gerekli.

Sermaye avansı ise bu sefer kur farkı ve faiz gider yazılamaz. Fiili faiz yoksa veya ödenmiyorsa stopaj da olmayacak.

Sorun KDV ile ilgili.Borç niteliği yoksa KKDF de yok (Vadesi 1 yılı geçmeyen

ve yabancı banka ve kredi kuruluşu dışındakilerden alınan krediler %3 KKDF ye tabi.)

Danıştay 4. Dairesi’nin Türk mukimlerin sermaye avansı vermesi durumunda faiz hesaplanmasına gerek olmadığına dair kararları mevcut (1998-2009 kararları) Aksi yönde kararı da mevcut. (2005)

İHRACATTA ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK KARŞILIĞI

«Ticari iş yapılan firmanın mukim olduğu ülkenin mahkemelerinde dava açılması veya icra takibinde bulunulması gerekmektedir.

Yurt dışından olan alacakların dönem sonunda değerlemesi nedeniyle oluşacak kur farkları da asıl alacağın akıbetine tabi olduğundan asıl alacak şüpheli hale geldikten sonra bu alacağa bağlı olarak oluşan Kur Farkları için de Şüpheli Alacak Karşılığı ayrılması mümkün bulunmaktadır.

Şüpheli hale geldiği kabul edilebilecek olup söz konusu takiplere başlanıldığı hesap döneminde karşılık ayrılması mümkün bulunmaktadır.»

(Büyük Mükellefler Grup Başkanlığı’nın 07.03.2007 tarih ve 3198 sayı/Antalya VDB 28/04/2014 tarih ve 77058783-105-110 sayı ile vermiş olduğu bir özelge)

DAVA VE İCRA TAKİBİNE DEĞMEYECEK DERECEDE KÜÇÜK ALACAKLAR

«Dava edilecek alacak için Avukatlık Ücreti, Yargı Harcı, Notere Yapılacak Ödemeler ile Posta Giderleri toplamı dikkate alınarak tahmini bir dava maliyeti bulunacak ve bu tutar alacakla kıyaslanacaktır. Tahmini dava maliyetinin alacaktan daha büyük olması halinde, borçlunun noter vasıtasıyla protesto edilmesi veya borcun (3. kişilere ispat açısından kanaat verici belge olacak şekilde) bir yazı ile istenmesi ve protestonun ya da yazının muhatabına ulaşmış olması gerekmektedir. «Yazı İle İsteme" herhangi bir şekil şartına bağlanmamıştır. Yazıların taahhütlü olarak gönderileceği hususunda hüküm bulunmamış olsa da, "yazı ile borcun bir defadan fazla istenmesi" halinin tevsik edilebilmesi gerekmektedir.»(MB Özelgesi)

Karşılığında Mal Temin Edilemeyen Avanslar İçin Şüpheli Alacak Karşılığı Ayrılıp Ayrılamayacağı

Sipariş avansı niteliğindeki ödemeler, ticari faaliyetin devamı için yapılması şartıyla, ticari alacak niteliği kazanacağından, bu alacaklar için anılan Kanunun 323 üncü maddesinde belirtilen şartların yerine getirilmesi halinde karşılık ayrılması mümkün bulunmaktadır.

Gerekçede «Gelir Yazılmayan Alacak» ifadesi? Karşılık ayrılmasını engeller mi?

SÖZLEŞMEDEKİ CEZAİ ŞARTLARIN DAMGA VERGİSİ

“İmzalanan sözleşmelerde tarafların sözleşme konusu asıl edimlerin yerine getirmedikleri durumlarda oluşacak zararın tazmini için karşı tarafa ödenecek cezai şart tutarlarının sözleşmede yer alması halinde söz konusu tutarların damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir. Ancak bir kağıt üzerinde toplanan bu tür akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir akitten doğma olduğu takdirde vergi, en yüksek vergi alınmasını gerektiren en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerindenakit veya işlem üzerinden alınacaktır.»Ceza, teminat, depozito ve asıl birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları tespiti yapılmıştır. En yüksek rakamdan vergi ödenecek. (Kanun amacı sözleşmenin yapılmasındaki amaçla bağdaşan ve bütünlük oluşturan işlemlerin bir arada bulunmasıdır)Mali sorumluluk sigortası ayrı bir sözleşme olarak değerlendirilmiştir.

Damga Vergisi Üst Sınır HesabıAzami sınırın tespitinde her bir kağıt ayrı ayrı ele alınacaktır.

(Bir ihale işleminde alınan ihale kararı ile bu ihaleye ilişkin olarak düzenlenen sözleşmeye ait damga vergisi tutarları ayrı ayrı ele alınacak)

Üst sınır her bir nüsha için ayrı ayrı aranacaktır.Bir kağıtta toplanan akit ve işlemler bir asıldan doğma

oldukları takdirde bir arada değerlendirilmekte ve damga vergisi en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden dikkate alınır.

Ayrı ayrı vergilendirilmesi gereken işlemler ayrıca vergilendirilir.

Kağıt üzerinde yer alan dövizin, kağıdın düzenlendiği tarihteki T.C. Merkez Bankasınca tespit ve ilan olunan cari döviz satış kuruna göre bulunacak Türk Lirası karşılığı dikkate alınır.

Üst sınır için vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihteki değer esas alınacaktır.

Sorumlu Sıfatıyla Ödenen KDV İndirimi

«2007 yılına ilişkin olarak 2007 yılına ilişkin olarak sorumlu sıfatıyla adınıza tarh edilen 2010 yılında ödenen KDV nin Kanunun 29/3 üncü maddesi uyarınca, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV den indirilmesi mümkün değildir.» (29/3-vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşıldığı için) (MB Özelgesi)

Sorumlu Sıfatıyla KDV İndirimi49 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel

Tebliği’nin (B) bölümünde;“Sorumlu sıfatıyla beyanın hiç yapılmadığının veya

eksik yapıldığının tespiti üzerine bu vergilerin ikmalen veya re’sen tarh edilmesi halinde de tarh edilen vergi aslı indirim konusu yapılabilecektir.

İndirim, ikmalen veya re’sen tarh edilen vergi aslının vergi dairesine ödenmesi ve ödemenin gerçekleştiği takvim yılı aşılmaması şartıyla kanuni defterlere kaydedildiği dönemde, I numaralı KDV Beyannamesi ile yapılacaktır.”

Sorumlu Sıfatıyla KDV İndirimi49 sıra no’lu Genel Tebliğin bu bölümü

117 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğ ile yürürlükten kaldırılmıştır.

GİB’nca verilen özelgelerde de, Kanun hükmü gerekçe gösterilerek, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu yıl geçtikten sonra bu şekilde sonradan ikmalaen veya re’sen tarhiyatlara istinaden ödenen KDV’nin indiriminin mümkün olamayacağı belirtilmektedir.

Geçici İlmuhaberlerPay bedelinin tamamının ödenmesi

tarihinden itibaren üç ay içinde pay senetlerinin bastırılıp pay sahiplerine dağıtılması şarttır.

Yeni TTK uyarınca pay senedi bastırılıncaya kadar, yani 3 ay ile sınırlı olmak üzere ilmühaber çıkartılabilir.

Bu süre içinde ortakların pay sahipliklerini belgeleyebilmeleri için ilmühaber çıkartılabilir.

Geçici İlmuhaberPay senedi bastırılınca ilmühaber alınıp

yerine pay senedi verilir. Bir diğer ifadeyle, Kanun koyucu eski

TTK’nın aksine ilmühaberleri geçici bir süreye bağlamıştır.

Yalnız, bu kıstas sadece hamile yazılı hisse senetleri için uygulanmaktadır.

Burada sıkıntı Yeni TTK öncesinde bastırılan ilmühaberlerin durumudur.

Geçici İlmühaberler/TTK 486Pay senetlerinin bastırılmaması halinde cezai bir yaptırım öngörülmemiştir. 6103 sayılı TTK’da geçmişte çıkarılmış ilmühaberlerin geçerliliklerini

sınırlayan özel bir hüküm de öngörülmemiştir. Ayrıca, yeni Kanunda nama yazılı hisseler için geçici ilmühaber

düzenlenemez.Anayasa Mahkemesine göre kazanılmış bir haktan söz edilebilmesi için bu

hakkın, yeni yasadan önce yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması gerekir. Kanun’un ancak yürürlük tarihinden sonraki olaylara uygulanması esastır (Geriye Yürümezlik İlkesi)

Eski kanun döneminde bastırılmış ve “vergi muafiyeti şartlarını sağlayan tüm ilmühaberlerin” yasal düzenlemelere göre vergiden istisna olması gerektiği iddia edilebilir.

Aksi takdirde aynı tarihte 10 yıl önce ilmühaber bastırmış birisinin daha önce satışı vergiden istisna iken, diğerinin Yeni TTK döneminde satışı farklı vergilendirmeye yol açamaz. Bu durum Anayasanın 73. Maddesindeki eşitlik ilkesine de aykırıdır.

Anayasa Mahkemesine göre kazanılmış bir haktan söz edilebilmesi için bu hakkın, yeni yasadan önce yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması gerekir. Kazanılmış hak, kişinin bulunduğu statüden doğan,

Sermaye AzaltımıVergilendirmesiSermaye azaltımında sermayeye eklenmiş olan enflasyon düzeltmesi farkları / 5 yılı doldurmuş İştirak hisseleri satış kazancı fonu / Maliyet artış fonu / Yeniden değerleme değer artış fonu / Geçmiş yıl karları / Nakit Halinde vergileme.

Öncelikle, sermayeye eklenmiş olan enflasyon düzeltmesi farklarının, yeniden değerleme değer artış fonunun, maddi duran varlıklar yeniden değerleme artış fonunun, iştirakler yeniden değerleme artışlarının ve maliyet artış fonunun çekildiğinin kabulü ve öncelikle kurumlar vergisine, vergi sonrası dağıtılan kazancın da kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulması, • Daha sonra, önceki yıllarda şirket sermayesine eklenmiş olan geçmiş yıl kârlarının, yasal yedeklerin ve Mülga 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 28 inci maddesinde belirtilen şartlar dahilinde sermayeye eklenen iştirak satış kazancının işletmeden çekildiğinin kabulü ve işletmeden çekilen tutarların elde edenin hukuki niteliğine göre kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulması, •Son olarak da, şirket ortakları tarafından nakden veya aynen konulan sermayenin işletmeden çekildiğinin kabulü ve bu tutar üzerinden vergi hesaplanmaması ve stopaj yapılmaması. Kısmi bölünmede işletmeden çekiş saymadığı için vergilemeyen mukteza mevcuttur.

MANAGEMENT FEE İNCELEMELERİ

Yabancı ortaklı şirketlerde genellikle yıl sonlarında Management Fee faturaları gelmektedir. Bu faturalar yabancı ortağın yerli şirketle yaptığı bir yönetim anlaşması karşılığı Yönetim Ücreti olarak gönderilmektedir. Genellikle o yılki cironun belli bir yüzdesi olarak belirtilen bu ücretlerin durumu öteden beridir tartışmalıdır. Bu faturalar:

Transfer fiyatlaması açısından değerlendirilmelidir. Hatta KKEG olarak bile değerlendirilmesi mümkün olup, Transfer Fiyatlaması tebliğinde grup içi hizmetlerle ilgili olarak;

Hizmetin fiilen sağlanıp sağlanmadığı, Hizmeti alan şirket/şirketlerin söz konusu hizmete ihtiyacı

olup olmadığı, Hizmetin alınmış olması halinde hizmet bedelinin emsallere

uygunluk ilkesine uygun olup olmadığının belirlenmesi gerekmektedir.

Management FeeYurtdışından alınan gayrimaddi hak ve serbest meslek

hizmetleri karşılığında yapılan ödemeler sorumlu sıfatıyla %20 oranında kurum stopajına tabi.

ÇVÖA varsa gayrimaddi haklar %10’a kadar tevkifat var. SMF’nde 183 günden fazla kalınmadıysa vergilendirme hakkı yok.

ÇVÖA: Bilimsel, edebi veya mesleki hizmetler karşılığı elde edilen bedeller serbest meslek kazancı; belirtilen konularda sahip olunan sınai, ticari, bilimsel tecrübe veya bilgi birikiminin aktarılması neticesinde ödenen bedeller gayrimaddi hak bedelidir.

Sahip olunan bilgi birikiminin, bilgiye sahip olan tarafından kullanılması sonucu elde edilen bedeller serbest meslek kazancı iken; bu bilgi birikimin bir başkasının faaliyetlerinde kullanılmak üzere aktarılması gayrimaddi hak bedeli.

Management Fee Malların imalatı, kullanımı ve satışı, yönetim ve satış organizasyonlarının geliştirilmesi, satış

politikalarının belirlenmesi, ürünler ile ilgili yeni formüllerin verilmesi, yatırımların yönlendirilmesi gibi konularla ilgili verdiği bilgiler ile danışmanlık ve yönetim hizmetlerinin karşılığı olarak yapılan ödemeler gayrimaddi hak (Dan. 4 Dairesi),

Şirketinin ticari, teknik, sınai ve idari yönetim teknikleri alanında geniş bilgi ve deneyimlere sahip olduğu ve bu özel bilgi ve deneyimlerden bir bütün olarak davacının faydalanmasının sağlanacağı, “Gizlilik” başlıklı 6. maddede, taraflarca sağlanan bilgilerin gizli tutulacağının belirtildiği, sözleşme kapsamında sunulacak hizmetler incelendiğinde kapsamlı şekilde bilgi birikimi ve deneyiminden yararlandırmanın söz konusu olduğu görülmekte olup, sözleşme kapsamında yapılan ödemenin gayrimaddi hak bedeli niteliğinde olduğu..(DVDGK 29.09.2006 tarih ve E. 2006/219, K. 2006/261 sayılı Kararı)

ABD mukimi bir firmaya; haber bülteni hazırlanması, seslendirme, haber sunumu, haber görüntüleri, teknik hizmetler, organizasyon, program danışmanlığı, planlama ve koordinasyon hizmetleri alımları karşılığında yapılan “gayrimaddi hak bedeli” niteliği taşıyan ödemeler üzerinden ÇVÖA’nın 12. maddesinin ikinci fıkrasına göre % 10 oranında vergi kesintisi yapılması gerektiği.. (İVDB Özelge)

TRT kurumuna yapımı taahhüt edilen ve bu kurumun Arapça kanalında yayınlanacak olan sinema filmi, televizyon dizisi ve belgesel programlarına ait dublaja ön hazırlık ile dublaj ve miksaj hizmetlerinin Suriye mukimi bir firma tarafından yerine getirileceği belirtilerek, bu hizmetler karşılığında yurt dışı firmasına yapılan ödemelerin Suriye mukimi firmanın Türkiye’ye gelmeksizin Suriye’de icra edeceği serbest meslek faaliyeti kapmasında değerlendirilerek vergileme hakkının yalnız Suriye’ye ait olacağı ve anılan firmaya yapılan ödemeler üzerinden tevkifat yapılmayacağı (Ankara VDB Özelge),

Hollanda mukimi firmanın yönetim, finans, pazarlama, insan kaynakları, satın alma (mal temin edilmesi durumu hariç olmak üzere) stratejik planlama ve iş birimleri yönetimi gibi hizmetler karşılığında elde ettiği kazanç, serbest meslek kazancı niteliği taşıyacağından (Adana VDB Özelge),

Management Fee Ödemeleri

Özellikle yabancı otellerde uygulanmaktadır.

Know-How gerekçesi ile GMSİ kapsamında değerlendirilebiliyor.

KDV sorumlu sıfatıyla beyan edilmelidir.

İsim hakkı ise GMSİ olup, ÇVÖA kapsamında değerlendirilmelidir.

Management FeeCiro üzerinden belli bir yüzde şeklinde olduğu için (royalty gibi) gayrimaddi hak ödemesi olarak stopaja tabi tutulması istenebilmektedir. Bu ücretler anlaşma gereği genellikle ticari kazanç veya serbest meslek kazancı olarak görüldüğü, serbest meslek ödemelerinde de ÇVÖA uyarınca 183 gün kuralı aşılmadığında stopaja tabi tutulmamaktadır. (Danıştay da bu davalar kaybedilmiştir) Danıştay’a göre “Şirketinin ticari, teknik, sınai ve idari yönetim teknikleri alanında geniş bilgi ve deneyimlere sahip olduğu ve bu özel bilgi ve deneyimlerden bir bütün olarak davacının faydalanmasının sağlanacağı, taraflarca sağlanan bilgilerin gizli tutulacağının belirtildiği, sözleşme kapsamında sunulacak hizmetler incelendiğinde kapsamlı şekilde bilgi birikimi ve deneyiminden yararlandırmanın söz konusu” olduğu anlaşılmaktadır.Bu nedenle Gayri Maddi Hak sayılabilmektedir.

Management Fee

Hizmetten Türkiye’de yararlanıldığı için sorumlu sıfatıyla KDV ye tabi tutulmalıdır. İnceleme elemanları ise, Ciro üzerinden belli bir yüzde ile hesaplandığından, Yurt dışında oluşan bilginin aktarımı olduğundan, Gizlilik taşıdığından dolayı Royalty gibi değerlendirmişlerdir. Son dönemde yapılan bazı incelemelerde ise, Transfer Fiyatlandırması kriterlerine uymadığı için tamamen red yoluna gidildiği gözlemlenmektedir.

Depo İşletmesinin ÇVÖA Çerçevesinde Bir İşyeri Veya Daimi Temsilci Oluşturup Oluşturmayacağı

“…Buna göre, bilgisayar parçalarının satışının yapılması ve müteakiben Türkiye'deki fabrikaya faturalandırılması işlemlerinin, 1999/1 sayılı Genelge hükümleri çerçevesinde, Serbest Bölgede kullanılması planlanan depoda yapılmaması; deponun, gerek ...Almanya, gerekse 3 üncü parti satıcı olarak belirtilen yurt dışında yerleşik tedarikçi şirketler tarafından yalnızca malların depolanması, teşhiri, teslimi veya bir başka teşebbüse işlettirilmesi amacıyla kullanılması, söz konusu sabit yerin yalnızca hazırlayıcı ve yardımcı faaliyetlerin icra edilmesi amacıyla kullanılması anlamına gelecektir.

depodan yürütülen faaliyetlerin yardımcı ve hazırlayıcı nitelikli faaliyet olarak yürütülmesi halinde, ......Almanya'nın Türkiye'de bir işyeri oluşturmayacağı tabiidir.”

İhracat Gelirlerinin Hangi Yılın Beyannamesi İle Beyan Edileceği

Yurt dışındaki alıcının satış akdine konu olan malı satıcının Türkiye'deki fabrikasında, deposunda veya herhangi bir işyerinde kendisinin veya adına hareket edenin teslim alacağını satış akdinde belirlenmiş olması halinde satıcının belirtilen işyerinde malı teslim etmesiyle satış akdi tamamlanmış, gelir tahakkuk etmiş olacağından söz konusu gelirin bu tarihin içinde bulunduğu takvim yılının kurum kazancı olarak değerlendirileceği tabiidir.

Diğer taraftan, ihracatta malın satıcının Türkiye'deki işyerinde teslim alınması hariç olmak üzere, Şirketiniz tarafından gerçekleştirilen ihracat faaliyetlerine ilişkin elde edilen gelirin fiili ihraç tarihi itibarıyla tahakkuk ettiğinin kabul edilmesi ve bu tarihin içinde bulunduğu takvim yılının kurum kazancı olarak değerlendirilmesi gerekmektedir”

Yönetim Kurulu Üyesi Olan Şirket Ortaklarının Sosyal Güvenlik Primlerinin Kurum Kazancının Tespitinde Gider Olarak İndirilip İndirilemeyeceği

“…Bu hükümlere göre, ödenmiş olmak şartıyla 5510 sayılı Kanun gereğince ödenen sosyal güvenlik primlerinin yıllık gelirden veya kurum kazancından indirilmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak,  anonim şirketlerin kurucu ortakları adına anılan Kanun çerçevesinde ödenen sosyal güvenlik primleri, anonim şirkete ortaklık nedeniyle elde ettikleri menkul sermaye iratlarının beyanında yıllık gelirden indirilebileceğinden, söz konusu sosyal güvenlik primlerinin kurum kazancınızın tespitinde ayrıca gider olarak dikkate alınabilmesi mümkün değildir.

Öte yandan, anonim şirketin ortak statüsünde bulunmayan ve ücret geliri elde eden yönetim kurulu üyeleri ve çalışanları adına ödenen sosyal güvenlik primleri ise ödenmiş olmak şartıyla kurum kazancının tespitinde dikkate alınabilecektir.”

Devralınan Şirketin Zararlarının Devralan Şirketin Karından Mahsubu

Ancak, devralınan kurumun faaliyetinin “zarar mahsubu yapıldıktan sonra”, 5 yıllık süre içinde arızi hale getirilerek kısmen durdurulması veya sona erdirilmesi halinde, zarar mahsubu uygulamasından yararlanılmasının mümkün olmayacağı ve şartların ihlali halinde, zarar mahsubu olanağı ortadan kalkacağından gerekli düzeltme işleminin yapılarak, yersiz zarar mahsubu nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler için vergi ziyaı doğacağı tabiidir.

Öte yandan devralınan şirketin devir tarihine kadar olan 01.01.2009-09.04.2009  kıst dönem faaliyet zararının da yukarıda belirtilen şartlarla geçmiş yıl zararı olarak  beyannamede gösterilmek kaydıyla 2009 yılı kurum kazancınızdan indirilmesi mümkün bulunmaktadır.”

Ecrimisil Ödemelerinin Kurum Kazancının Tespitinde Gider Olarak İndirim Konusu Yapılabilmesi

“Bu hükümlere göre, Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin .../.../2009 tarih ve Esas No: 2009/..., Karar No: 2009/... sayılı kararına istinaden  şirketiniz tarafından ... .'ye ödenen ecrimisil ödemeleri esas itibariyle kira ödemesi niteliğinde bulunduğundan, ecrimisil ödemelerinin ilgili bulundukları yıllar kurum kazancının;

bunlara  bağlı  faiz, yargı harcı, dava vekalet ücreti ve masraflarının ise Yargıtay kararının verildiği yıl kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin üçüncü fıkrası ve dönemsellik ilkesi uyarınca gider olarak indirim konusu yapılması mümkündür.”

Tahkim Kararına İstinaden Ödenen Tazminatlar “Yabancı memleketlerde hukuk davalarına ilişkin olarak verilmiş ve o

devlet kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan ilamların, takibi yapılacak ülkede icra olunabilmesi o ülkedeki yetkili mahkeme tarafından tenfiz kararı verilmesine bağlıdır.

Tenfiz kararı verecek olan mahkeme, tenfiz şartlarına bağlı olarak tahkim kurulu kararının, kısmen veya tamamen tenfizine veya değiştirerek istemin reddine karar verebilmektedir.

Ayrıca, söz konusu tenfiz kararlarının temyiz edilebilme imkanı da bulunabilmektedir.

Buna göre, yurt dışı firmanın zarara uğradığını ileri sürerek İngiltere'de aleyhinize açtığı dava sonucunda şirketinizin tazminat ödemesi yönündeki Tahkim Kurulu Kararı ile ilgili olarak Türkiye'de yetkili mahkeme tarafından tenfiz kararı verilmesi gerekmekte olup tenfiz kararı olmaksızın Tahkim Kurulu Kararına Tahkim Kurulu Kararına istinaden şirketinizce düzenlenen uzlaşma sözleşmesine göre ödenen tazminat tutarının Gelir Vergisi Kanunun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi kapsamında ilgili dönem kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır.”

Mal Alım-Satım Taahhüdüne Karşılık Garanti Ödemesi(Belirli bir süre içinde (5 yıl) mal (hizmet) alım veya satımını

garanti altına almak adına ödenen garanti ücretleri?)

Peşin Ödenen Gelir-Gider?Doğrudan Gelir-Gider?Sözleşme Süresi Sonunda Gelir-Gider?Mal Alım-Satımına Bağlı Gelir-Gider?KDV Vergiyi Doğuran Olay?

Şirketin Aktifinde 2 Yıldan Az Süreyle Kayıtlı Bulunan İştirak Hissesinin Satışından Doğan Zararın İndirim Konusu Yapılıp Yapılamayacağı

“Aynı maddenin üçüncü fıkrasında ise; iştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri hariç olmak üzere, kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesinin kabul edilemeyeceği belirtilmiştir.

  Bu hükümlere göre, Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci

fıkrasının (e) bendi uyarınca 2 yıldan az süreyle şirketiniz aktifinde yer alan iştirak hisselerinin satışı durumunda istisnadan yararlanılması mümkün bulunmadığından, söz konusu iştirak hisselerinin satışından doğan zararın tamamının ilgili dönem kurum kazancınızın tespitinde indirim unsuru olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.”

Yap-İşlet-Devret Modeline Göre İnşa Edilen Binanın Vergisel Boyutu

Şirketiniz ile arsa sahibi şahıslar arasında akdedilen sözleşmeye istinaden bina inşa edilmesi için yapılan harcamaların özel maliyet bedeli olarak dikkate alınması mümkün bulunmayıp, sözleşmeye göre yapılan tesislerin tamamlanıp cins tashihinin yapıldığı veya fiilen kullanılmaya başlandığı tarih itibarıyla, şirketinizce sözleşmeye konu arsa üzerine bina yapılarak söz konusu şahıslara teslim edildiğinin kabul edilmesi,

-Sözleşmeye istinaden arsa sahiplerine bina yapım hizmeti verilmek suretiyle inşa edilen bina için yapılan harcamaların emsale uygun belirlenen bir kâr marjı ile arsa sahibi şahıslara fatura edilerek bina yapım hizmeti karşılığı alacak olarak kayıtlara intikal ettirilmesi ve yapım hizmeti nedeniyle oluşan kazancın da kurum kazancına dahil edilerek vergilendirilmesi,

-Şirketiniz ile arsa sahipleri arasında yapılan sözleşme hükümleri dikkate alındığında, sözleşme süresinin sonuna kadar binanın kullanım hakkı şirketinize ait olduğundan şirketiniz tarafından fatura edilen ve alacak olarak kayıtlara intikal ettirilen tutarın, binanın kullanılmaya başlandığı tarihi müteakip kalan kira süresine bölünmek suretiyle hesaplanan kısmının ilgili yıllar itibariyle alacak tutarından düşülerek safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi uyarınca ilgili yıllar itibarıyla kira gideri olarak dikkate alınması,

Özel Sektör Yap-İşlet-DevretEser Sözleşmesi mi? Kiralama Sözleşmesi mi?

(Para Faizsiz-Ev Kirasız)Özel Maliyet olarak mı, bina olarak mı kayıtlara

alacak?Amaç bina yapım faaliyeti mi? Faaliyete ilişkin

yer kiralaması mı? Kazanç bina yapımından mı, ana faaliyetten mi?

Kamu Yap-İşlet Devretten ne farkı var? Bedelsiz devirde KDV olacak mı? Kamu ile

Rekabet Eşitsizliği? 60 KDV Sirküleri.İntifa/İrtifak hakkı kapsamında Danıştay

kararları? Değer artış kazancı deniyor.

Alacaklarda yer alan Hesaplanan KDV, gider yazılacak?

KDV dahil değilse emsal bedel tutmayacaktır?Arsa işletmeye dahilse, aktifleştirilmesi

gerekmez mi?Vergi ödeme gücü yokken vergi nasıl

ödenecek?

Taşınmaz Ve/Veya İştirak Satışında Bağlı Bir Değerin Başka Bir Bağlı Değere Dönüştürülmesiyle İlgili Olarak İstisna Uygulaması

Aktife kayıtlı taşınmaz/iştirak hisselerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazancın, ihtiyaç duyulan işletme sermayesi ve diğer ihtiyaçlar karşılandıktan sonra, bir kısmının iştirak hissesi alımında kullanılması halinde, istisnanın temelinde yatan mali yapının güçlendirilmesi amacının ortadan kalktığı iddia edilmektedir.

MB böyle bir satıştan elde edilen hasılatın kısmen dahi olsa iştirak hissesi alımında kullanılması halinde istisnadan yararlanılmayacağı görüşündedir.

Yabancı Memleketlerde Düzenlenen Kağıtlarda Hükümlerinden Türkiye’de Faydalanma Hk.

Yabancı memleketlerde düzenlenen kağıtlar açısından Türkiye'de hükmünden faydalanma konusu esas olarak, kağıtlarda yer alan hak ve yükümlülüklere dayanılarak hukuki, ticari, mali olaylar ve sonuçlar yaratmak olarak anlaşılmaktadır. Hüküm bir gücün, etkinin ifadesi olduğundan, bir kağıdın hükmünden yararlanma o kağıdın gücünden, etkisinden kaynaklanmaktadır.

Bu durumda, yabancı memleketlerde düzenlenen bir kağıda ilişkin bazı haklardan veya hususlardan Türkiye'de yararlanılması veyahut kağıda dayanılarak Türkiye'de bazı işlemler yapılması o kağıdın hükmünden yararlanıldığı anlamına gelmektedir.

Dolayısı ile de taraflarca yurtdışında imzalanan sözleşmelerin hükmünden Türkiye’de faydalanılması durumunda Damga Vergisi hesaplanması gerekmektedir.

Beyannamede Gösterilmeyen Geçmiş Yıllara İlişkin Zararlarının Mahsubu

Maliye, mükelleflerin ilgili dönemde kazanç beyanı nedeniyle indirim konusu yapılabilecek geçmiş yıl zararları haklarından vazgeçtiklerinin kabul edilerek, kâr beyan edilen dönemin düzeltilmesi de söz konusu olmadığı görüşünde.

Ancak, zarar beyan edilen yıllarda kullanılmayan ve ilgili yılın beyannamesinde ayrıca gösterilmeyen geçmiş yıl zararlarının, kazancın çıktığı dönemde geçmiş yıllara ait söz konusu beyannamelerin düzeltilmesi suretiyle kullanımı mümkün olduğu yönünde görüşler var.

MÜKELLEFLERİN DEFTERLERİNİ TUTAN, BEYANNAMELERİNİ İMZALAYAN, İŞLEMLERİNİ TASDİK EDEN MESLEK MENSUPLARININ ÜYE OLDUĞU ODALAR VE ODALARDAN OLUŞAN BİRLİK TARAFINDAN ÖZELGE TALEBİ

DanıştayVergi Dava Daireleri Kurulu

E. 2011/561K. 2013/158 Davayı inceleyen Danıştay Dördüncü Dairesi, 8.3.2011 günlü ve

E:2010/1129, K:2011/982 sayılı kararında 3568 sayılı Kanunun 29'uncu maddesi ile Türmob’a verilen görevler göz önünde bulundurulduğunda, mesleğin geliştirilmesi mesleki konuların açıklanması ve üyelerin vergi ile ilgili sorunlarının çözülmesi bakımından odaları ilgilendiren konularda özelge istenilmesi işin gereği olduğundan, davacı birliğin tartışmalı bir konuda özelge isteminde bulunması ve alınacak cevabı tüm üyelerine bildirmesinin mesleki faaliyetleri geliştirerek uygulamada birliği sağlayacağı gibi idarenin iş yükünün azalmasında ve yanlış yorumların önüne geçilmesinde de etkili olacağı,

Mükelleflerin defterlerini tutan, beyannamelerini imzalayan, işlemlerini tasdik eden meslek mensuplarının üye olduğu odalar ve odalardan oluşan birlik tarafından, mükelleflerin ve vergi sorumlularının vergi durumları ve vergi uygulamaları bakımından ülke çapında uygulama birliğinin sağlanması amacıyla Maliye Bakanlığından vergiye ilişkin şüpheli konularda özelge istenmesinde, 3568 ve 213 sayılı Kanun hükümleri yönünden de herhangi bir engel bulunmadığı gerekçesiyle davaya konu düzenlemeyi iptal etmiştir. Karar aynı gerekçelerle Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nca kabul edilmiştir.

VERGİ İNDİRİMİ-YATIRIM İNDİRİMİ ÖNCELİĞİ İndirimli kurumlar vergisi uygulanacak kazancın ayrı bir şekilde

belirlenmesine imkan bulunmaması halinde indirimli kurumlar vergisi oranının uygulanacağı kazanç,

yatırım tutarının (ilgili dönemde gerçekleşen yatırım harcamaları tutarının) dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenecektir.

Oranlamada sabit kıymetler birikmiş amortismanları düşülmeden önceki brüt tutarları ile dikkate alınacaktır. Sabit kıymet ifadesinden ise Vergi Usul Kanununun 313 üncü maddesi uyarınca amortisman mevzuunu oluşturan iktisadi kıymetlerin anlaşılması gerektiği tabiidir.

Diğer taraftan mevcut sabit kıymet tutarı, indirimli kurumlar vergisi uygulanacak kazancın tespit edileceği geçici vergilendirme dönemleri için, ilgili geçici vergi döneminin son günü; hesap dönemleri için ise ilgili hesap döneminin son günü itibariyle tespit edilecek ve indirimli oran uygulanacak kazancın bulunmasında dikkate alınacaktır.

VERGİ İNDİRİMİ-YATIRIM İNDİRİMİ ÖNCELİĞİ

KVK’nın 32/A maddesinde yer alan "Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, yeniden değerlenmiş tutarları ile dikkate alınır." 

Gerekli şartların oluşması halinde yapılacak enflasyon düzeltmesi dışında başkaca bir değerleme yapılmayacaktır.

İndirimli kurumlar vergisi; yukarıda açıklandığı şekilde tespit edilen kazanç tutarını aşmamak koşuluyla beyannamede ticari bilanço kâr veya zararına kanunen kabul edilmeyen giderler eklendikten tüm indirim, istisna ve geçmiş yıl zararları düşüldükten sonra kalan safi kazanca uygulanabilecektir.

Dolayısıyla, beyan edilen kazançtan öncelikle yatırım indirimi tutarı indirilecek ve varsa kalan kazanca indirim uygulanabilecektir.

AŞ’lerin Kendi Hisselerini Satın AlmasıTTK 379. Maddesi (Kaynak AB’nin 77/91 Sayılı

Genelgesi),Daha önce sadece ivazsız alıma izin veriliyordu. Bir şirket kendi paylarını, esas veya çıkarılmış sermayesinin onda birini aşan veya bir

işlem sonunda aşacak olan miktarda, ivazlı olarak iktisap ve rehin olarak kabul edemez. Bu hüküm, bir üçüncü kişinin kendi adına, ancak şirket hesabına iktisap ya da rehin olarak kabul ettiği paylar için de geçerlidir.

(2) Payların birinci fıkra hükmüne göre iktisap veya rehin olarak kabul edilebilmesi için, genel kurulun yönetim kurulunu yetkilendirmesi şarttır. En çok beş yıl için geçerli olacak bu yetkide, iktisap veya rehin olarak kabul edilecek payların itibarî değer sayıları belirtilerek toplam itibarî değerleriyle  söz konusu edilecek paylara ödenebilecek bedelin alt ve üst sınırı gösterilir. Her izin talebinde yönetim kurulu kanuni şartların gerçekleştiğini belirtir.

(3) Birinci ve ikinci fıkralardaki şartlara ek olarak, iktisap edilecek payların bedelleri düşüldükten sonra, kalan şirket net aktifi, en az esas veya çıkarılmış sermaye ile kanun ve esas sözleşme uyarınca dağıtılmasına izin verilmeyen yedek akçelerin toplamı kadar olmalıdır.

(4) Yukarıdaki hükümler uyarınca, sadece, bedellerinin tümü ödenmiş bulunan paylar iktisap edilebilir.

(5) Yukarıdaki fıkralarda yer alan hükümler, ana şirketin paylarının yavru şirket tarafından iktisabı hâlinde de uygulanır. Pay senetleri borsada işlem gören şirketler hakkında, Sermaye Piyasası Kurulu şeffaflık ilkeleri ile fiyata ilişkin kurallar yönünden gerekli düzenlemeleri yapar.”

AŞ’lerin Kendi Hisselerini Satın Alması

Ortaklardan alacaklara ilişkin cari hesap alacakları ?

Hisselerin satılması durumunda kar-zararın dikkate alınıp alınmayacağı?

Kar çıkarsa emisyon primi olarak dikkate alınır mı?

%75 kazanç istisnası uygulaması?

AŞ’nin Kendi Hissesini Alması Anonim şirketin başka bir anonim şirketinin hisse senetlerini satın

alması işlemi;

1) menkul kıymet alım satımı şeklinde (eğer hisse senedi satın alınan şirket halka açık ve borsa işlem gören şirket ise) veya,

1)“iştirak” etmek üzere olmaktadır.

Bize göre bir anonim şirketin kendi hisselerini ortaklarından geri satın alması işlemi “iştirak” nedeniyle olması düşünülemez. 

Bize göre yapılan işlem bir tür  “hisse alım-satımı” olmaktadır.

Bir anonim şirketin kendi hisselerini ortaklarından geri alarak hisse iktisabı ile (sermaye azaltılması yoluna gidilmediği sürece) başka bir anonim şirketin hisselerini satmak üzere alması arasında bir fark bulunmamaktadır.

Anonim şirketlerin kendi hisselerini ortaklarında geri satın alarak, daha sonra satmaları ve satıştan kazanç elde etmeleri halinde elde edilen kazancın “emisyon primi” olarak adlandırılıp istisnadan yararlanması bize göre mümkün değildir.

Emisyon Primi, şirketin kuruluşu diğeri sermaye artırımı sırasında hisselerin itibari değerlerinin üstünde satılmasıdır.

Anonim şirket tarafından kendi hisselerinin geri satın alınarak iki tam yıl aktifinde bulundurduktan sonra satması ve satıştan bir kazanç doğması halinde KVK’nın 5/e maddesindeki istisnadan yararlanacak mıdır? 

“...Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde  yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreye sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazancın…”

KVK’nın 5/e maddesinde bu istisnadan, taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların yararlanacağı tadadi olarak sayılmıştır. Anonim şirketlerin kendi hisse senetlerini geri satın almaları “iştirak hissesi” niteliğinde değildir.

Kurucu senedi, intifa senedi değildir, rüçhan hakkı değildir. Anonim şirketin kendi hisse senedini satın alarak aktifinde iki tam yıl

bekledikten sonra satması halinde doğan kazanç vergiye tabi olmaktadır.

Şüpheli Alacak Kur Değerlemesi

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 04.04.2011 tarihli ve 21.06.2012 tarihli özelgelerde;

Yurt dışı alacakların dönem sonunda değerlemesi nedeniyle oluşacak kur farkları da asıl alacağın akıbetine tabi olduğundan, asıl alacak şüpheli hale geldikten sonra bu alacağa bağlı olarak oluşan kur farkları için de şüpheli alacak karşılığı ayrılması mümkün bulunduğu belirtilmektedir.

Turizmde Amortisman UygulamasıSektöre özgü iktisadi kıymetlerin faydalı ömürlerinin

tespitinde 58. ve 59. maddelerden hangisinin kapsamına girdiği konusunda tereddütler oluşabilmektedir.

Eğer iktisadi kıymet turizm işletme belgesi sahibi bir işletme tarafından satın alındıysa 59. ve alt maddelerin;

Bu belgeye sahip olmayan bir işletme tarafından satın alınmışsa da 58. maddenin uygulanması şeklindedir.

Öte yandan büyük tutarlı alımlarda konuyla ilgili özelge talep edilmesi faydalı olabileceği düşünülmektedir.

Yurt Dışı Rezarvasyon Siteleri ÖdemeleriMaliye Bakanlığı üyelik ödemeleri ile yurt dışında

mukim firmalara yazılım kullanımı için yapılan ödemeleri genellikle gayri maddi hak kapsamında değerlendirmekte ve stopaja tabi tutulması gerektiği belirtilmektedir.

Götürü Gider Uygulaması/194-197 GVK GT

2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 13. maddesi;Belgeli işletmelerden Bakanlar Kurulu’nca her yıl

belirlenen döviz miktarını sağlayanlar, ihracatçı sayılırlar.

Götürü gider uygulamasından, ihracat, yurt dışında inşaat onarma, montaj ve teknik hizmetler ile taşımacılık faaliyetinde bulunan, dar mükellefiyet esasında vergilendirilenler de dahil olmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilmektedir.

Limited Şirket Hisselerinin Satışı

Yeni TTK ile Anonim şirketlerde olduğu gibi Limited Şirketlerde de pay senedi bastırma imkanı getirilmiştir.

Limited şirket pay senetleri «menkul kıymet» olarak değerlendirilebilecek midir?

•Elden çıkartılması durumunda GVK Mükerrer 80. Maddesi limited şirketler için de uygulanabilecek midir? Yoksa ortaklık haklarının devri olarak mı değerlendirilecektir?

KDV istisnası için 2 yıl elde tutma şartı var mıdır?Maliye Bakanlığı, limited şirket ortaklarının şirketi

AŞ ye çevirerek hisse bastırmaları karşılığında aynı gün yapılan satışı vergiden muaf tutmaktadır.

Serbest Meslek Kazancı Nakden tahsilatlar kazancın parçası durumunda. Avans dahi alınsa beyana konu (tamamen işe harcanmayan

kısımlar dahil) Poliçe bono alınması tahsil olduğunu ifade eder. (VDDGKK) Gelecek yıllara ilişkin gelirde beyan edilir (GMSİ’nda dönemsellik

ilkesi geçerlidir. Peşin tahsil edilen kira geliri ilgili olduğu dönemde beyan edilir. Tahsil edilmeyen gelirler tahsil edildiği dönemde beyan edilir.)

SME ile yapılan sözleşmeye göre bedel ödenmese bile gider tahakkuku yapan işletme stopajı yapmak zorundadır. Tahsilatın daha sonra gerçekleştiği dönemde kesilen stopaj meslek mensubunca mahsup edilebilir.

Sahibi bulunduğu işyerini ortağı bulunduğu şirkete bedelsiz tahsis eden kişi için, şirketin GVK 94’e göre vergi kesintisi yapması gerekmez. Çünkü olayda tahakkuk ve tahsil işlemi yok. (Ankara BİM Kararı, 24.5.2007 tarih ve K:2007/4175)

KDV konusu.

Forward-Opsiyon-Swap Forward işlemi esas itibarıyla, bir "taahhüt" niteliğinde olduğundan ve

gelirin elde edilmesi sözleşmenin sonuçlandırılması ile gerçekleştiğinden, vadeye kadar dönem içinde yapılan değerlemelerin (reeskont işlemlerinin) kurum kazancı ile ilişkilendirilmemesi gerekir. Kurum kazancına dahil edilecek kâr veya zararın vade sonunda tespit edilmesi gerekmektedir. VADE BEKLENMELİDİR.

Sözleşmenin vadeden önce bozulması halinde ise forward işleminden doğan kâr veya zararın sözleşmenin bozulma tarihinde kurum kazancına dahil edilmesi gerekecektir.

Öte yandan, forward sözleşmesinin teslimat ile sonuçlanması halinde, yapılan işlem esas itibarıyla bir varlığın alım-satım işleminden farklı olmayacağından, sözleşmenin vade tarihi itibarıyla alınan veya satılan varlıkların değerinin, sözleşmede belirtilen birim değer üzerinden kayıtlara intikal ettirilmesi gerekmektedir.

Opsiyon Sözleşmeleri Opsiyon primi, kurumlar vergisi mükellefleri açısından tahakkuk esası gereği,

opsiyon sözleşmesinde belirtilen hakkı satan tarafça opsiyon hakkının satışı

karşılığında alınan bir bedel olarak sözleşmenin düzenlendiği tarihte kesinleştiğinden, bu tarih itibarıyla gelir olarak dikkate alınacaktır.

Diğer taraftan, bu hakkı satın alan tarafça söz konusu opsiyon primi sözleşmeden doğan kazancın hesabında gider olarak dikkate alınacağından, sözleşmeden elde edilen kazancın kesinleştiği tarih olan opsiyon hakkının kullanıldığı veya sözleşmenin sona erdiği tarih itibarıyla gider olarak dikkate alınacaktır. Hakkın Kullanım Tarihi veya Sözleşmenin Sona Ermesi bekleneceketir. (Gelir-Gider Uyumsuzluğu)

Opsiyon sözleşmesinin teslimat ile sonuçlanması halinde, yapılan işlem esas itibarıyla bir varlığın satışı işleminden farklı olmayacağından, sözleşmenin vade tarihi itibarıyla alınan veya satılan varlıkların sözleşmede ki opsiyon kuru ile kayıtlara intikal ettirilmesi gerekmektedir.

hakkın kullanılmaması durumunda ise herhangi bir kâr veya zararın doğması söz konusu olmayacaktır.

Swap İşlemleri-Para Swapı Swap, iki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde farklı faiz

ödemelerini ve/veya farklı para birimlerini karşılıklı olarak değiştirdikleri bir takas sözleşmesidir.

Para swapı işlemi, tarafların önceden anlaştıkları oran ve koşullarda belirli miktardaki para birimlerini değiştirmek suretiyle gerçekleştirdikleri bir işlemdir.

Para swapı işleminde elde etme, sözleşmenin vadesinde gerçekleştiğinden, vadeye kadar dönem içinde yapılan değerlemelerin (reeskont işlemlerinin) kurum kazancı ile ilişkilendirilmemesi ve kurum kazancına dahil edilecek kâr veya zararın vade sonunda tespit edilmesi gerekmektedir.

swap sözleşmesine konu döviz değişimi nedeniyle bilançonun aktifine kaydedilen dövizlerin genel hükümler çerçevesinde değerlemeye tabi tutulması gerekeceği tabiidir.

Sözleşmenin vadeden önce bozulması halinde ise para swap işleminden doğan kâr veya zararın sözleşmenin bozulma tarihinde kurum kazancına dahil edilmesi gerekecektir.

Faiz SwapıFaiz swapı işleminde elde etme, sözleşmede yer alan faiz

oranları dikkate alınarak hesaplanan faiz değişimlerinin yapıldığı dönemler itibarıyla gerçekleştiğinden, bu dönemlerin sonuna kadar ilgili dönem içinde yapılan değerlemelerin (reeskont işlemlerinin) kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim veya ilave kalem olarak düzeltilmesi gerekecektir.

Faiz swapı sözleşmesine istinaden sözleşmenin taraflarınca ödenen veya tahsil edilen faizler, sözleşmenin vadesi beklenmeksizin faiz tahakkukunun yapıldığı dönemler itibarıyla taraflarca kurum kazançlarının tespitinde gelir veya gider olarak dikkate alınacaktır.

Özel Maliyet-Yap-İşlet Devret(MB 07.08.2013 tarih ve 2013/391-1213 sayılı Özelgesi)

• Kiracı ile arsa sahibi şahıslar arasında akdedilen sözleşmeye istinaden bina inşa edilmesi için yapılan harcamaların özel maliyet bedeli olarak dikkate alınmasının mümkün olmadığı,

• Söz konusu bina harcamaları için emsal bedel üzerinden kar marjı ilave edilmek suretiyle arsa sahibine fatura edilmesi gerektiğini ve harcamalar ile fatura bedeli arasındaki farkın inşaatı yapan (binayı kullanan şirketçe) kazanç olarak kurumlar vergisi matrahına dahil edilerek % 18 KDV hesaplanması gerektiği,

• Fatura kaynaklı alacak tutarının peşin ödenen kira olarak kabul edilmek suretiyle sözleşme süresi içinde eşit tutarlar ile kira gideri olarak dikkate alınması gerektiği,

• Her ay alacaktan mahsup edilerek gider yazılan kira tutarının (arsa sahibi gerçek kişi ise) gelir vergisi tevkifatına konu olacağını,

• Arsa sahibinin ise bir yıl içinde borcuna mahsup edilen kira bedellerini ilgili yıla ait gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan etmesi gerektiği.

Yenileme FonuKVK 5/1e den kalan %25 lık kısım için

yenileme fonu ayrılması mümkün müdür?3 yıl sorunu (MB-Danıştay İhtilafı)Sat-Kiralamada yenileme yoktur. Fon

Uygulanamaz?Tasfiyede kara eklenecektir.Devir ve tam bölünmede, birleşmede fon

devredilebilir.Kısmi bölünmede devir yasaktır.

%75’lik İstisnadan Yararlanan Taşınmaz Satışlarında Yenileme Fonu

5/1-e’nin temel koşulu «kurumların sermaye yapılarının güçlendirilmesi ve finansman sıkıntılarının giderilmesi» amaçlanmakta ve satış bedelinin aynı nitelikte taşınmaz alımında kullanılmaması gerekmekte, Yenileme Fonunda ise aynı nitelikteki taşınmazın 3 yıl içinde alımı söz konusu.

İki yasal düzenlemenin amaçları birbiri ile çelişmekle birlikte, bazı özel durumlarda bu iki kurumun birlikte kullanılması mümkündür.

Örneğin, mükellef borcunu ödeyebilmek için büyük olan işyerini satıp yerine daha küçük bir işyeri satın alabilir ve aradaki farkı borçlarının kapatılmasında kullanılabilir.

Kat Karşılığı İnşaat İşleri60 Seri nolu KDV Sirkülerlerinde arsa sahibine

teslim edilen bağımsız bölümlerin emsal bedeline «arsa bedelinin de dahil» edilmesi gerektiği belirtildi. Arsa sahibi kendisine ait arsa için de KDV ödemek zorunda kalmıştır.

Tapu veya noter dışında alıcı ve satıcı arasında yapılan taşınmaz satış sözleşmesi «bir hususu ispat ve belli etme» gücü taşımadığından damga vergisine tabi kağıt sayılmaz. Bu satışlar resmi şekle tabidir.

TMK Md:705-706; Tapu K. Md:26 ve Noterlik KanunuMd:60) Dn.7.D.20.10.2009 kararı)

Hasılat Payı SözleşmeleriHasılat paylaşımı sözleşmesi arsanın satış

bedelinin ayın olarak tahsili şeklinde kabul edilmektedir.

Satışların tamamı müteahhit firma tarafından yapılacağından arsa sahibinin KDV hesaplaması söz konusu değildir.

Arsa sahibinin elde ettiği gelir GVK mükerrer 80/6 kapsamında gelir vergisine tabi değil. Ancak 5 yılın altındaki işlemlerde vergi olacağı açıktır.

İvazsız intikallerde değer artışı kazancı yoktur. Tartışma çözüme kavuşturulmuştur.