Document Netherlands: Carel van Hees photographs education in

RotterdamMarch 24 2016 to June 12 2016

Commissioned by the Dutch national art and history museum, Rijksmuseum, Carel Van Hees, as

embedded photographer for 'Document Nederland', spent one year following all types of education in

search of the human aspect in Rotterdam’s schools. Young people on the brink of adulthood, full of

expectation, fearlessness and vitality.

Van Hees photographed various age groups, the relationship between teacher and student and the

Document NetherlandsEducation in Rotterdam

Carel van Hees

Photography

process of energy, frustration and euphoria. The photographs can be seen in the Rijksmuseum from 24

March to 12 June 2016.

Carel van Hees: 'Education is development and growth. The transfer of knowledge and understanding,

but also the teaching of skills. Visualising a freely abstract episode. It is in the language and in the mind

of teacher and student. I tried to translate that process into images. I immersed myself in the subject as

an urban explorer and hunter: observe, strike and capture.'

After attending the Academy of Fine Arts, Carel van Hees (Rotterdam, 1954) worked for several years as

a photojournalist. He later gained fame with books and exhibitions about, for example, saxophonist Piet le

Blanc, films such as Don’t Catch my Face and 2KM2- Het Heden van de stad (2KM2 - Today’s City) and

the exhibition Eversteijn - Boxer & Barber, in Rotterdam’s Boijmans Van Beuningen Museum in 2011. In

his book Play in 2001 he sketched a vivid picture of youth at the end of the 20th century. Van Hees

returned to this subject for Document Nederland in 2015 and visited various Rotterdam educational

institutions, from primary schools to universities.

Photo assignment Document Nederland

Since 1975, the Rijksmuseum has been organising the annual Document Nederland exhibition for which

a Dutch photographer is asked to focus on a current social issue. Previous photographers have included

Hans Aarsman (1984), Dana Lixenberg (2011), Henk Wildschut (2013) and Hans van der Meer (2015).

Document Nederland Junior

Document Nederland Junior is the accompanying photo competition for young people in secondary

education. The theme is My life at school. Ten participants are selected from the 100 entries (see

Scholieren.com). They get a masterclass from Carel van Hees, and can exhibit their work in the

Rijksmuseum’s Teekenschool (school of drawing). One of them is elected the winner.

Document Nederland and Document Nederland Junior are organised in cooperation with Dutch weekly

newspaper, Vrij Nederland, and supported by the Mondriaan Fund.

Alles gebeurt ook op schoolDocument Nederland Carel van Hees fotografeerde in Rotterdam 24 scholen. De foto’s geven een

optimistisch beeld van het onderwijs in Nederland.

Rianne van Dijck

26 maart 2016

Erasmiaans Gymnasium, 13 februari 2015. Carel van Hees: „Wat me hier opviel is dat bijna iedereen een

iPad heeft. Dat is niet zo gek, in de lessen werken ze ermee, naast de gewone lesboeken. Ook in de

pauze zie je vaak dat de leerlingen dan op hun iPad zitten. Als je goed kijkt, zie je helemaal bovenaan

de trap een beeld van Desiderius Erasmus. Toch mooi dat hij waakt over deze jongens en meisjes.”

Foto: Carel van Hees

‘Na zestien maanden rondlopen, kijken en luisteren in de wereld van het onderwijs weet ik het: goede

onderwijzers zijn helden. De leraar die je ziet staan en die zijn arm om je heen slaat, maakt het verschil.

Hij kan je iets aanreiken, je ergens op attenderen dat zich vroeger of later zal openbaren als misschien

wel een eurekamoment, een levensles.”

Met deze woorden begon de Rotterdamse fotograaf Carel van Hees donderdag zijn speech bij de

opening van de tentoonstelling Document Nederland, de opdracht die het Rijksmuseum elk jaar verleent

aan een fotograaf om een aspect van de Nederlandse samenleving in beeld te brengen.

CAREL VAN HEES

Carel van Hees (Rotterdam, 1954) is fotograaf en filmmaker. Hij werkt onder meer voor NRC en Vrij

Nederland en maakte fotoboeken en exposities, waaronder Saxman, over de Rotterdamse saxofonist

Piet le Blanc en Weerstand, over hiv-patiënten.

In 2011 verscheen het fotoboek Eversteijn – bokser en herenkapper, dat ook te zien was als expositie in

Boijmans Van Beuningen. Van Hees maakte eerder een multimediaproject over jongeren: Play – A

Photographic Record.

Toen Van Hees in november 2014 een telefoontje kreeg van het Rijksmuseum, was hij eerst euforisch.

Een paar uur later was van het blije gevoel niet zoveel meer over. Het onderwijs in Nederland.

Allemachtig. Waar te beginnen? Hij zag zich al op en neer rijden van Groningen naar Maastricht, en van

Zutphen naar Bergen, om basisscholen, vmbo’s, gymnasia, mbo’s, universiteiten te bezoeken. En dan

had hij de speciale opleidingen nog niet eens meegeteld – de conservatoria, balletacademies, scholen

voor blinden en doven, mytylscholen.

Het moest anders, besloot hij, en stuurde na gesprekken met docenten, directeuren, denkers en

beleidsmakers een brief aan het Rijksmuseum. Als hij als geboren en getogen Rotterdammer zich nou

eens richtte op zijn eigen stad, kwam daar dan eigenlijk niet al de hele Nederlandse maatschappij

voorbij? Met 176 nationaliteiten en alle vormen van onderwijs in de stad zou Van Hees toch een mooi

beeld kunnen laten zien van het onderwijs in Nederland?

Het Rijksmuseum ging akkoord, en zo werd Document Nederland deze keer eigenlijk meer Document

Rotterdam. In Enschede of Haarlem zou Van Hees ongetwijfeld andere beelden hebben geschoten,

minder multicultureel, maar veel zou ook hetzelfde zijn geweest. Want het basisprincipe van het onderwijs

is overal gelijk: een docent leert iets aan een leerling, of dat nou de techniek van het lassen is, de

finesses van de grand plié of de vertaling van Ovidius.

Van Hees bezocht 24 scholen, van de peuterspeelzaal tot de Erasmus Universiteit, waar hij, zoals hij het

zelf formuleert, rondliep als een ‘flaneur’, veinzend dat hij nauwelijks oplette, maar waar hij ondertussen

voortdurend op jacht was naar ‘het moment dat ertoe doet’.

In het Rijksmuseum worden nu 180 resultaten getoond van die jacht: stillevens van klaslokalen en

lesattributen, grands tableaux van giebelende meiden, stoere lassers en de jongens van het

Rotterdamsch Studenten Corps. Van Hees maakte foto’s waarop docenten hun leerlingen helpen – een

juf die een kind troost, een trompetdocent die uitlegt hoe de hoge noot moet klinken. En hij maakte

prachtige individuele portretten: de gymnasiast van het Erasmiaans in uniform met stropdas, de vmbo’er

van Zuiderpark in z’n oranje overal, het schuchtere meisje van de basisschool OBS Bloemhof – met haar

zwarte lakschoentjes, de handen in de zakken.

Zuiderpark, vmbo, 6 maart 2015 Carel van Hees: „Het mooie van zo’n foto-opdracht is de

verscheidenheid aan groepen jongeren. Deze jongens hebben minder interesse voor wiskunde, of het

uit het hoofd leren van een rijtje Frans woorden. Ze werken met hun handen, daar hebben ze een enorm

enthousiasme voor, ze willen iets maken. Het zijn echte doeners.”

Foto: Carel van Hees

Uit de foto’s spreekt optimisme. Van Hees focust vooral op de kracht en de energie van jongeren, het

plezier dat ze met elkaar hebben, de betrokkenheid van docenten. „Een school is een minimaatschappij.

Voor jongeren een ongelooflijk belangrijke plek die grote betekenis heeft voor het verdere verloop van

hun leven, niet alleen door wat ze leren maar ook door de sociale contacten, de vriendschappen voor

het leven die daar geboren worden.”

Natuurlijk is hij zich bewust van de problemen, en natuurlijk schrok hij toen hij hoorde dat een paar

geweldige docenten die hij had gesproken ineens thuis bleken te zitten: „Het is een vak waarin vaak

burnout voorkomt. Van de jonge docenten stopt zo’n 30 procent binnen vijf jaar met lesgeven.”

Van Hees besloot daarom zijn speech in het Rijksmuseum met de opmerking dat het tijd wordt dat

Nederland beter voor zijn docenten gaat zorgen, zodat meer mensen het vak willen uitoefenen. „Dit zijn

de mensen die voor een groot deel de toekomst bepalen. Ze geven, met open vizier. Ze zijn docent en

tegelijkertijd vader en moeder. Koester ze!”

https://2.bp.blogspot.com/-fqETZmoHHO8/Vu0DlgqqACI/AAAAAAAEpHs/f7V5_O79b_wch9nap98uo-5ME_RE9nbMA/s1600/IMG_4876.JPG