Doç.Dr.Pınar ErgünDoç.Dr.Pınar ErgünAtatürk Göğüs Hastalıkları ve Atatürk Göğüs Hastalıkları ve

Göğüs Cerrahisi Eğitim Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma HastanesiAraştırma Hastanesi

KRONİK SOLUNUM HASTALIKLARINDA KRONİK SOLUNUM HASTALIKLARINDA

PULMONER REHABİLİTASYON; ADAY OLGUNUN PULMONER REHABİLİTASYON; ADAY OLGUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ VE PROGRAM YAPILANDIRMADEĞERLENDİRİLMESİ VE PROGRAM YAPILANDIRMA

TTD Kış Okulu 2011 İSTANBUL

Sunu planı:Sunu planı:

Pulmoner rehabilitasyon; aday Pulmoner rehabilitasyon; aday olgunun seçiminde belirleyici olgunun seçiminde belirleyici olan faktörlerolan faktörler

Program yapılandırma;olgu Program yapılandırma;olgu sunumusunumu

Pulmoner Rehabilitasyonun Pulmoner Rehabilitasyonun TanımıTanımı

ERS/ATS Pulmoner rehabilitasyon kronik solunum hastalığı olup semptomatik ve sıklıkla günlük yaşam aktiviteleri azalmış olgularda kanıta dayalı multidisipliner, kişiye özel tedavi yaklaşımıdır.

Pulmoner rehabilitasyon semptomları azaltmak, fonksiyonel durumu optimize etmek, günlük yaşama katılım ve yaşam kalitesini arttırmak, hastalığın sistemik etkilerini geri döndürerek veya stabilize ederek sağlıkla ilişkili harcamaları azaltmaya yöneliktir Am J. Resp Crit . Care Med 2006

Pulmoner rehabilitasyona Pulmoner rehabilitasyona gereklilik oluşturan durumlargereklilik oluşturan durumlar

İstirahat ya da egzersiz dispnesiİstirahat ya da egzersiz dispnesi Egzersiz toleransında azalmaEgzersiz toleransında azalma Günlük yaşam aktivitelerinde Günlük yaşam aktivitelerinde

yetersizlikyetersizlik Sağlık durumunda bozulmaSağlık durumunda bozulma Mesleki performansda azalmaMesleki performansda azalma Beslenme yetersizliğiBeslenme yetersizliği Acil başvurusu, hospitalizasyon, akut Acil başvurusu, hospitalizasyon, akut

bakım ihtiyacında artmabakım ihtiyacında artma Tıbbi harcamalarda artışTıbbi harcamalarda artış

PULMONER REHABİLİTASYONDA PULMONER REHABİLİTASYONDA HARİÇ TUTMA KRİTERLERİHARİÇ TUTMA KRİTERLERİ

Eşlik eden hastalık;Eşlik eden hastalık;

- Ciddi pulmoner hipertansiyon ?- Ciddi pulmoner hipertansiyon ?

- Stabil olmayan kardiyovasküler - Stabil olmayan kardiyovasküler hastalıkhastalık

Rehabilitasyonu engelleyecek;Rehabilitasyonu engelleyecek;

- Artrit- Artrit

- Ciddi nörolojik, bilişsel,psikiatrik - Ciddi nörolojik, bilişsel,psikiatrik hastalık hastalık

Pulmoner rehabilitasyon: Pulmoner rehabilitasyon: aday aday olgunun değerlendirilmesiolgunun değerlendirilmesi

Uygun yaklaşımUygun yaklaşım Program güvenliğiProgram güvenliği Hastaya özel programHastaya özel program

PROGRAM BAŞARISI

PULMONER PULMONER REHABİLİTASYONDA REHABİLİTASYONDA BAŞARININ ANAHTARI ?BAŞARININ ANAHTARI ?

•Hasta seçimiHasta seçimi

•Program Program KomponentleriKomponentleri

Adayların SeçimiAdayların Seçimi Stabil durumdaki semptomatik her hastaStabil durumdaki semptomatik her hasta

(ACCP/AACVPR, ATS, ERS) (ACCP/AACVPR, ATS, ERS) Yaş? Yaş? Sigara?Sigara? Solunum Fonksiyonları?Solunum Fonksiyonları? Eşlik eden hastalık?Eşlik eden hastalık? Psikososyal durum?Psikososyal durum? Kas zayıflığı?Kas zayıflığı? Atak sonrası erken dönem ?Atak sonrası erken dönem ?

?

75 YAŞ VE ÜSTÜ KOAH’LI OLGULARDA 75 YAŞ VE ÜSTÜ KOAH’LI OLGULARDA PULMONER REHABİLİTASYON ETKİNLİĞİPULMONER REHABİLİTASYON ETKİNLİĞİ

Dr.N. Türkoğlu Selçuk, Dr.P.Ergün, Dr.D.Kaymaz, Fzt.F.AkbayDr.N. Türkoğlu Selçuk, Dr.P.Ergün, Dr.D.Kaymaz, Fzt.F.Akbay

TTD Kongresi 2 TTD Kongresi 200900975 yaş altı

n=3375 yaş üstü

n=16Gruplar arası fark

Yaş 62,39 ± 5,66 77,44 ± 2,52 p>0,05

Cinsiyet (E/K) 28/5 13/3 p>0,05

Sigara (p-yıl) 62,39 ± 5,66 44,53 ± 41,33 p>0,05

Başlangıç Bitiş Başlangıç Bitiş

FEV1/FVC 52,73 ± 15,81 49,85 ± 14,71 56,12 ± 12,96 56,56 ± 12,48 p>0,05

FEV1 31,39 ± 14,71 32,73 ± 16,14 38,69 ± 15,18 41,00 ± 16,16 p>0,05

FVC 51,82 ± 21,32 52,82 ± 20 55,06 ± 12,21 58,19 ± 14,75 p>0,05

YVKİ (kg\m²) 17,93 ± 2,40 17,85 ± 2,14 18,21 ± 2,7 18,35 ± 2,75 p>0,05

AMYT (m) 201,82 ±107,71

274,24±124,42*

101,25 ± 65,30 150,62 ±76,54* p>0,05

EMYT (dk) 7,01 ± 6,67 12,24 ± 7,88* 2,70 ± 2,81 7,53 ± 6,23* p>0,05

SGRQ -Semptom -Aktivite -Etki -Total

65,37 ± 15,5778,33 ± 16,6954,92 ± 22,3263,70 ± 17,96

60,87 ±18,38*48,95 ±18,78*18,24 ±14,99*34,90 ±14,60*

66,30 ± 13,1492,97 ± 10,3165,86 ± 14,7574,52 ± 10,82

62,95 ±17,17*56,03 ± 20*26,53 ±20,16*41,68±17,04*

p>0,05p>0,05p>0,05p>0,05

HADS -Anksiyete -Depresyon

8,67 ± 2,58 8,76 ± 2,95

5,45 ± 2,62*5,76 ± 2,64*

9,25 ± 3,159,94 ± 2,69

5,50 ± 2,63*6,81 ± 2,25*

p>0,05p>0,05

* p< 0.05

Aday olgunun değerlendirilmesiAday olgunun değerlendirilmesi

DeğerlendirDeğerlendirmeme

İlgili veriİlgili veri SonuçSonuç KararKarar Klinik Klinik pratikte pratikte tercih tercih edilecek test edilecek test yöntemiyöntemi

Sigara Sigara alışkanlığıalışkanlığı

Halen içiyor*Halen içiyor*BırakmışBırakmışHiç içmemişHiç içmemiş

*Sigara *Sigara bıraktırma bıraktırma programına programına yönlendirilmeyönlendirilmelili

Görüşme,Görüşme,biomarkerlarbiomarkerlar

Sigara ve Pulmoner Sigara ve Pulmoner Rehabilitasyon Rehabilitasyon

Halen sigara içenlerin içmeyenlere göre PR’a Halen sigara içenlerin içmeyenlere göre PR’a uyumları azdır.uyumları azdır.

Eur Respir J 1999; 13: 855-59Eur Respir J 1999; 13: 855-59

Sigara içenlerle içmeyenler arasında egzersizSigara içenlerle içmeyenler arasında egzersiz toleransındaki artış benzerdir.toleransındaki artış benzerdir. Am J Respir Crit Care Med 1999; 159: A64Am J Respir Crit Care Med 1999; 159: A64

Sigara içenlerde PR etkinliğinin daha az Sigara içenlerde PR etkinliğinin daha az olduğunu gösteren veri yoktur. olduğunu gösteren veri yoktur.

Thorax 1999; 54(suppl. 2): 3-7Thorax 1999; 54(suppl. 2): 3-7

Sigara ve Pulmoner RehabilitasyonSigara ve Pulmoner Rehabilitasyon

Aktif sigara içimi mutlak Aktif sigara içimi mutlak kontrendikasyon kontrendikasyon

değildirdeğildir. .

ATS, BTS, ACCP/AACVPR ATS, BTS, ACCP/AACVPR Pulmonary Rehabilitation Pulmonary Rehabilitation GuidelinesGuidelines

AAday olgunun değerlendirilmesiday olgunun değerlendirilmesiAAday olgunun değerlendirilmesiday olgunun değerlendirilmesi

DeğerlendirmDeğerlendirmee

İlgili veriİlgili veri SonuçSonuç KararKarar Klinik Klinik pratikte pratikte tercih tercih edilecek test edilecek test yöntemiyöntemi

Solunum Solunum fonksiyonlarıfonksiyonları

Tanı*Tanı*

Evreleme*Evreleme*

Reversibilite**Reversibilite**

HiperinflasyonHiperinflasyon

Difüzyon Difüzyon kapasitesikapasitesi

FEV1, FVC,IC*FEV1, FVC,IC*

% beklenen % beklenen değişimi**değişimi**

FRC, TLCFRC, TLC

DLCODLCO

TanısalTanısal

Medikal Medikal tedavinin tedavinin

optimize optimize edilmesiedilmesi

SpirometriSpirometri

Tüm vücut Tüm vücut pletismografpletismografii KarbonmonoKarbonmonoksit difüzyon ksit difüzyon kapasitesikapasitesi

FEV1≥40%

+ 10

+ 17

- 8

- 5

- 20 **

FEV1<40%

**p<0.01

+ 11

+ 22

- 4

- 6

- 16

Maltais,AJRCCM, 155, 555-561, 1997.

VO2max (%)

Wmax (%)

VE (%)

HR (%)

Lactate (%)

.

ADAYLARIN SEÇİMİ: Solunum fonksiyonları

Erken Hastalık Evresinde Erken Hastalık Evresinde Pulmoner RehabilitasyonPulmoner Rehabilitasyon

Yaşam stilinin modifiye edilmesiYaşam stilinin modifiye edilmesi Uzun süre ve/veya yüksek Uzun süre ve/veya yüksek

yoğunlukta egzersizyoğunlukta egzersiz İdeal vücut ağırlığı ve/veya kas İdeal vücut ağırlığı ve/veya kas

kitlesine ulaşımkitlesine ulaşım Sigaranın bırakılmasınıSigaranın bırakılmasını

KOAH’da erken ve geç hastalık evresinde KOAH’da erken ve geç hastalık evresinde Pulmoner Rehabilitasyon etkinliğinin Pulmoner Rehabilitasyon etkinliğinin

karşılaştırılmasıkarşılaştırılması

•Gold 1+2: Erken evre

•28 olgu

Alt ve Üst ekstremite; endurans + güçlendirme

Solunum kas eğitimi,Eğitim, Nutrisyonel destek, Psikososyal destek

1,5 saat/gün, Haftada 2 gün, 8 hafta-direkt gözetimli

•Gold 3+4: Geç evre

•27 olgu

•Egzersiz kapasitesinde artma

•Yaşam kalitesinde artış

•Dispne algısında azalma

Etkinlik gruplar arasında farklı değil

( Ergün P. ERS 2008)

•Multidisipliner PR; KOAH’ın evresinden bağımsız olarak etkin bir yaklaşımdır

•Erken hastalık evresinde, hastanın farkındalılığını artırmak, semptom kontrolü sağlamak ve hastalık progresyonunun önlenmesinde önemlidir

Respiratory medicine 2007;101:326-32

Kan Kan gazlarıgazları

Hipoksemi*

Solunum* yetmezliği

PO2

PaCO2, pH,

HCO3

*USOT endikasyonu

*NIMV

İstirahatte arter kanı incelemesi

DeğerlendirmDeğerlendirmee

İlgili veriİlgili veri SonuçSonuç KararKarar Klinik Klinik pratikte pratikte tercih tercih edilecek test edilecek test yöntemiyöntemi

Aday olgunun Aday olgunun değerlendirilmesideğerlendirilmesi

Respiratory Medicine 2007;101:2247-2453

Sonuç: Pulmoner rehabilitasyon solunum yetmezliği olan ciddi KOAH’lı

olgularda da etkin bir tedavi yaklaşımıdır.

Eur Respir J 2006;27:788-94

Dispne algılama düzeyi belirleyici olabilir mi?

Bazal MRC skoru Pulmoner rehabilitasyon başarısında belirleyici değildir.

YANIT VERENLER YANIT VERENLER / / VERMEYENLERVERMEYENLERYANIT VERENLER YANIT VERENLER / / VERMEYENLERVERMEYENLER

0

20

40

60

80

100

120

Both

Non-Responder

>15% Wmax

> 25% 6MWD

**

*

*

Troosters et al. J Cardiopulm Rehab 21, 10-17, 2001

•Kronik Komorbid hastalık varlığı hariç tutma kriteri değildir.

•Komorbid hastalığı olanların>%50 PR etkin olabilmektedir

•PR kazanımlarında (Egzersiz kapasitesi ve yaşam kalitesi) Komorbiditeye bağlı kayıplar olabilir

Thorax 2008;63;487-92

r = -0.29, p<0.05

0 5 10 15 20-25

0

25

50

75

HAD depression

W

max (

Watt

s)

Psikolojik Değişkenler; Anksiyete, Psikolojik Değişkenler; Anksiyete, DepresyonDepresyon

*Arch Phys Med Rehabil. 2005;86:1788-92** Am. J. Phys. Med. Rehab 2007;86:30-6

*Anksiyete ve depresyon multidisipliner pulmoner rehabilitasyona hasta seçiminde hariç tutma kriteri değildir.

** PR dispne ve yaşam kalitesinden bağımsız olarak Anksiyete ve depresyonda iyileşme sağlar

Adayların SeçimiAdayların Seçimi Solunum Fonksiyonları ? Solunum Fonksiyonları ? Yaş ? Yaş ? Sigara ? Sigara ? Eşlik eden hastalık? Eşlik eden hastalık? Psikososyal durum?Psikososyal durum? Kas zayıflığı?Kas zayıflığı?

**Programlar hastaya özel Programlar hastaya özel yapılandırılmalıyapılandırılmalı

Program Program yapılandırmada yapılandırmada yol göstericidir.yol göstericidir.

Hasta seçimi;Hasta seçimi; REHABİLİTASYONUN REHABİLİTASYONUN

ZAMANLAMASI ?ZAMANLAMASI ?

Kronik Stabil Hasta

Atak sonrası erken dönem ?

Atak sonrası erken dönemde PR

Kas güçsüzlüğüKas güçsüzlüğü Egzersiz toleransında azalmaEgzersiz toleransında azalma Yaşam kalitesinde bozulmaYaşam kalitesinde bozulma Nutrisyonel bozulmaNutrisyonel bozulma DepresyonDepresyon

Amaç; atakla birlikte kötüleşen Amaç; atakla birlikte kötüleşen sistemik etkilerin geri sistemik etkilerin geri döndürülmesidir.döndürülmesidir.

Atak sonrası erken PR Atak sonrası erken PR yaşam kalitesindeyaşam kalitesinde artış artış Atak sonrası erken PR Atak sonrası erken PR yaşam kalitesindeyaşam kalitesinde artış artış

Atak sonrası erken PR Atak sonrası erken PR hastane başvurularında hastane başvurularında azalmaazalmaAtak sonrası erken PR Atak sonrası erken PR hastane başvurularında hastane başvurularında azalmaazalmaAtak sonrası erken PRAtak sonrası erken PR mortalite gelişim riskinde mortalite gelişim riskinde azalmaazalmaAtak sonrası erken PRAtak sonrası erken PR mortalite gelişim riskinde mortalite gelişim riskinde azalmaazalma

SAĞLAMAKTADIR

Respiratory research 2005

Atak sonrası erken PR Atak sonrası erken PR egzersiz kapasitesindeegzersiz kapasitesinde artış sağlarartış sağlarAtak sonrası erken PR Atak sonrası erken PR egzersiz kapasitesindeegzersiz kapasitesinde artış sağlarartış sağlar

Programlar kişiye özel Programlar kişiye özel yapılandırılmalıyapılandırılmalı

Merkez ve ekip yapılanması Merkez ve ekip yapılanması hasta seçiminde dikkate hasta seçiminde dikkate alınmalı.alınmalı.

SONUÇ; PULMONER REHABİLİTASYONSONUÇ; PULMONER REHABİLİTASYON

MULTİDİSİPLİNER BİR YAKLAŞIMDIR !MULTİDİSİPLİNER BİR YAKLAŞIMDIR !

PULMONER PULMONER REHABİLİTASYONREHABİLİTASYON

Program YapılandırmaProgram Yapılandırma

PULMONER REHABİLİTASYON PULMONER REHABİLİTASYON ORGANİZASYONORGANİZASYON

ETKİNLİĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Fonksiyonel performans Yaşam Kalitesi Dispne Etkinlik -maliyet

BİLEŞENLEREgzersiz eğitimiHasta ve ailesinin EğitimiNutrisyonel değerlendirme- destekPsikolojik değerlendirme- destek

HASTA

Multi disipliner EKİP

Aile

İŞLEYİŞ Hasta seçimi Değerlendirme Rehabilitasyon Tekrar değerlendirme İdame tedavi İzlem

Olgu;Olgu; 67 Y Erkek hasta. Emekli. Karısı ve 67 Y Erkek hasta. Emekli. Karısı ve

oğlu ile birlikte Ankara’da yaşıyor. oğlu ile birlikte Ankara’da yaşıyor. Yönlendiren birim: Göğüs Hastalıkları Yönlendiren birim: Göğüs Hastalıkları

PolikliniğiPolikliniği Yakınması: Nefes darlığı, öksürük, Yakınması: Nefes darlığı, öksürük,

balgam çıkarma balgam çıkarma Sigara: 5 yıl önce bırakmış - (55 Sigara: 5 yıl önce bırakmış - (55

paket/yıl)paket/yıl) KOAH tanısı ile 10 yıldır takipteKOAH tanısı ile 10 yıldır takipte

ADAY OLGU ?ADAY OLGU ?

Ön görüşme;Ön görüşme; Aile desteği varAile desteği var İstekliİstekli İlaç eğitim eksikliği (+)İlaç eğitim eksikliği (+) Ulaşım sorunu yokUlaşım sorunu yok

Fizik muayene;Fizik muayene; Bilateral solunum sesleri azalmış, Bilateral solunum sesleri azalmış, bilateral ronküs, ekspiryum zorlu-uzunbilateral ronküs, ekspiryum zorlu-uzun

PA Ac grafisi;PA Ac grafisi; Diyafragmalarda basamak belirtisi, Diyafragmalarda basamak belirtisi, bronkovasküler izlerde belirginlik ve saydamlık artışı bronkovasküler izlerde belirginlik ve saydamlık artışı Rutin hemogram, biyokimya, idrar :Rutin hemogram, biyokimya, idrar : Normal Normal SFT/ Difüzyon / AKG ?SFT/ Difüzyon / AKG ? EKG / ECOEKG / ECO

•Başlangıç değerlendirilmeleri;

BeklenenBeklenen ÖlçülenÖlçülen %%

FVC (lt)FVC (lt) 3.003.00 2.112.11 7070

FEV1 (lt)FEV1 (lt) 2.212.21 0.960.96 4343

FEV1/FVC (%)FEV1/FVC (%) 7373 4545

FEF25-75 (lt/sn)FEF25-75 (lt/sn) 2.402.40 0.420.42 1717

PEF (lt/sn)PEF (lt/sn) 6.746.74 3.373.37 5050

DLCO (ml/dk/mmHg) DLCO (ml/dk/mmHg) 20.520.5 12.912.9 6363

DLCO/VA DLCO/VA (1/ml/dk/mmHg)(1/ml/dk/mmHg)

20.520.5 12.912.9 7979

VC (lt)VC (lt) 3.153.15 2.392.39 7676

TLC (lt)TLC (lt) 6.116.11 6.076.07 9999

RV (lt)RV (lt) 2.712.71 3.683.68 131366

RV/TLC (%)RV/TLC (%) 4545 6161

FRC (lt)FRC (lt) 3.513.51 4.404.40 121255

ERV (lt)ERV (lt) 0.720.72

IC (lt)IC (lt) 1.361.36

pH :7.45PaO2: 66.6 (mmHg)PaCO2:38.8 (mmHg)SaO2 : 90 %HCO3: 26.2 mmol/ltBE: 2.7 mmol/lt

AKG

Min TY, Min MY

SPAP: 40

Aort Kapağı: Normal

EF: %66

EKG: Sinüs ritmi

ECO:

Dispne Algısı

MRC:3

TANI: EVRE III KOAH + Pulmoner hiperinflasyonHafif Pulmoner Hipertansiyon

Hafif derecede hipoksemiMRC: 3

Bu aşamadan sonra;

HANGİ TESTLER ? HANGİ TESTLER ?

NİÇİN İSTENMELİ ?NİÇİN İSTENMELİ ?

6DYT’i mesafesi= 6DYT’i mesafesi= 324m324m Test öncesi-istirahat Borg= Test öncesi-istirahat Borg= 11 Test sonrası- egzersiz Borg= Test sonrası- egzersiz Borg= 77 İstirahat SatOİstirahat SatO22= = %90%90 6DYT’i sonrası SatO6DYT’i sonrası SatO22= = %84%84

Egzersiz kapasitesinin Egzersiz kapasitesinin değerlendirilmesideğerlendirilmesi

Egzersiz kapasitesi ?Egzersiz kapasitesi ? Erkek;Erkek;6DYTM6DYTM=(7.57X boy) – (5.02 X yaş)- (1.76X Kg)-309m=(7.57X boy) – (5.02 X yaş)- (1.76X Kg)-309m Not: Normalin alt sınırı için beklenen değerden 153 çıkartınNot: Normalin alt sınırı için beklenen değerden 153 çıkartın Kadın;Kadın;6DYTM=(2.11X boy)-(2.29X Kg)-(5.78 X yaş) + 667m6DYTM=(2.11X boy)-(2.29X Kg)-(5.78 X yaş) + 667m

Not: Normalin alt sınırı için beklenen değerden 139 çıkartınNot: Normalin alt sınırı için beklenen değerden 139 çıkartın

Egzersiz kapasitesi azalmışEgzersiz kapasitesi azalmış

Olguda; beklenen 6DYTM= 594m, normalin alt sınırı 441m,

yürünen mesafe 324 m

9 m

MEKİK YÜRÜME MEKİK YÜRÜME TESTİTESTİ

1 Mekik=10m

Düzey 1 Düzey 2

Düzey 3 Düzey 4

Düzey 5 Düzey 6

Düzey 7 Düzey 8

Düzey 9 Düzey 10

Düzey 11 Düzey 12

0.5m

DüzeDüzeyy

HızHız MesafeMesafe Beklenen VOBeklenen VO22 peak peak

ZamanZaman /Mekik/Mekik

Mekik SayısıMekik Sayısı

   m/sm/s km/hkm/h mm ml/kg/min*ml/kg/min* ss DüzeyDüzey ToplamToplam

11 0.500.50 1.801.80 0-300-30 4.4-4.94.4-4.9 20.0020.00 33 33

22 0.670.67 2.412.41 40-7040-70 5.2-5.95.2-5.9 15.0015.00 44 77

33 0.840.84 3.033.03 80-12080-120 6.2-7.26.2-7.2 12.0012.00 55 1212

44 1.011.01 3.633.63 130-180130-180 7.4-8.77.4-8.7 10.0010.00 66 1818

55 1.181.18 4.254.25 190-190-250250

8.9-10.48.9-10.4 8.578.57 77 2525

66 1.351.35 4.864.86 260-330260-330 10.7-12.410.7-12.4 7.507.50 88 3333

77 1.521.52 5.475.47 340-420340-420 12.7-14.712.7-14.7 6.676.67 99 4242

88 1.691.69 6.086.08 430-520430-520 14.9-17.214.9-17.2 6.006.00 1010 5252

99 1.861.86 6.696.69 530-630530-630 17.4-19.917.4-19.9 5.465.46 1111 6363

1010 2.032.03 7.317.31 640-750640-750 20.22-22.920.22-22.9 5.005.00 1212 7575

1111 2.202.20 7.927.92 760-880760-880 23.2-26.223.2-26.2 4.624.62 1313 8888

1212 2.372.37 8.538.53 890-1020890-1020 26.4-30.226.4-30.2 4.294.29 1414 102102*VO2peak (ml/kg/dk) = 4.19 + (0.025 x Mesafe{m})

VO2peak= 10.16, Yürüme hızı (%85 VO2 peak)= 3.6km/h, endurans düzeyi = 4

Olgu: Yaşam kalitesi;Olgu: Yaşam kalitesi;

SGRQ;SGRQ; Toplam skor = 53.44Toplam skor = 53.44 Aktivite = 62,13Aktivite = 62,13 Semptom= 66,51Semptom= 66,51 Etki= 42,81Etki= 42,81

Yaşam kalitesi ↓

SGRQ için en iyi toplam skor = 0 en kötü toplam skor = 100MKAD= Toplam skor ve her bir alt başlık için 4 Ü’lik değişimdir.

Olgu: Yaşam kalitesi;Olgu: Yaşam kalitesi;

KSHAKSHA Toplam skor = 63Toplam skor = 63 Dispne = 11Dispne = 11 Emosyonel = 25Emosyonel = 25 Yetmezlik= 13Yetmezlik= 13 Baş edebilme =14Baş edebilme =14

Yaşam kalitesinde düşmeYaşam kalitesinde düşme

KSHA Soru sayısı (en

kötü)(en iyi)

MKADSoru

başına 0.5 Ü

Dispne 5 5 35 2.5

Yetmezlik 4 4 28 2.0

Baş edebilme 4 4 28 2.0

Emosyonel 7 7 49 3.5

TOPLAM 20 20 140 10

Vücut KompozisyonuVücut KompozisyonuBoy=178cm, Kilo=90 kg Boy=178cm, Kilo=90 kg BKİ= 29.04 kg/mBKİ= 29.04 kg/m²² YVK= 45kgYVK= 45kg YVKİ= 15 kg/mYVKİ= 15 kg/m²²

Düşük kilolu; <21 Düşük kilolu; <21 kg/mkg/m²²

Normal; 21-25 Normal; 21-25 kg/mkg/m²² Kilolu; 25-30 kg/mKilolu; 25-30 kg/m²² Obezite; >30 kg/mObezite; >30 kg/m²²

•KiloluKilolu

• Periferik kas kaybıPeriferik kas kaybı

YVKİ; Erkekte>16 kg/m²

Kadın >15 kg/m²

Olgu;Olgu; Periferik kas gücünün değerlendirilmesiPeriferik kas gücünün değerlendirilmesi

Manüel Kas testi;Manüel Kas testi;

Sağ SolSağ Sol

Üst ekstremiteÜst ekstremite 3 3 3 3++

Alt ekstremiteAlt ekstremite 4 3+ 4 3+

Deltoid Quadriceps

1 Max tekrar 5,5 kg 10 kg

Olgu;Olgu; Psikososyal değerlendirme;Psikososyal değerlendirme;

Hastane-Anksiyete Depresyon Hastane-Anksiyete Depresyon Skalası:Skalası:

Anksiyete: Anksiyete: 66

Depresyon:Depresyon:1212

Anksiyete skoru; 0-7 Normal, 8-11 border line, 11< Anksiyete

Depresyon skoru; 0-7 Normal, 8-11 border line, 11< Depresyon

Pulmoner Pulmoner RehabilitasyonRehabilitasyon

KİME ?KİME ?• Stabil, EVRE III KOAH

•MRC: 3

• Hastalığı ve tedavisi ile ilgili eğitim ↓

•Egzersiz kapasitesi ↓

•Periferik kas güçsüzlüğü (+)

•Yaşam Kalitesi ↓

•Kronik hastalıkla ilişkili depresyon ?

•Komorbid hastalık yok.

Pulmoner Pulmoner RehabilitasyonRehabilitasyon

NEREDE ?NEREDE ?

NASIL ?NASIL ?

Evde pulmoner rehabilitasyon-Hastane temelli- evde denetimli-Hastane temelli-uzaktan denetimli-Denetimsiz

Toplumsal sağlık merkezlerinde PR

Hastanede pulmoner rehabilitasyon Yataklı ve/veya ayaktan merkez

Pulmoner rehabilitasyon merkezi

Yatarak yada ayaktan

Egzersiz Modu:Egzersiz Modu: Alt ve üst ekstremite; Alt ve üst ekstremite; Endurans + GüçlendirmeEndurans + Güçlendirme Egzersiz Süresi: Egzersiz Süresi: 15 dk treadmill, 15 dk 15 dk treadmill, 15 dk

bisikletbisiklet

15 dk Kol endurans15 dk Kol endurans

PR Programı:Egzersiz eğitimiAyaktan takipli PR Merkezi; Haftada 2 gün direkt gözetimli, minimum 8 hafta

Egzersiz Egzersiz kapasitesikapasitesi

ÖnceÖnce SonraSonra

AHMYTM / metreAHMYTM / metre 240240 370370

EMYT (düzey=7) / dakikaEMYT (düzey=7) / dakika 55 1515

6DYTM /metre6DYTM /metre 324324 520520

Manüel Kas Testi (ÜST):Manüel Kas Testi (ÜST): Sağ: 3+ / 4+ Sol: 3 / 4 Sağ: 3+ / 4+ Sol: 3 / 4

Manüel Kas Testi (ALT): Manüel Kas Testi (ALT): Sağ: 3 / 4 Sol: 3 / 4Sağ: 3 / 4 Sol: 3 / 4

ETKİNLİKETKİNLİK

EGZERSİZ KAPASİTESİ ve KAS GÜCÜEGZERSİZ KAPASİTESİ ve KAS GÜCÜ

AHMYT için MKAD= 48m

6DYT için MKAD= 54mEGZERSİZ KAPASİTESİ ↑↑

Dispne algı düzeyiDispne algı düzeyi

MRCMRC 3 2

KSHA/DispneKSHA/Dispne 11 18

Borg egzersizBorg egzersiz 7 3

Yaşam kalitesiYaşam kalitesi

SQRQ: Total skor SQRQ: Total skor 53,44 27,42

SGRQ: SemptomSGRQ: Semptom 62,13 55,28

SGRQ: AktiviteSGRQ: Aktivite 66,51 35,80

SGRQ: EtkiSGRQ: Etki 42,81 10,07

KSHA: Total skorKSHA: Total skor 63 112

KSHA: YetmezlikKSHA: Yetmezlik 13 21

KSHA: Baş edebilmeKSHA: Baş edebilme 14 24

KSHA: EmosyonelKSHA: Emosyonel 25 42

ETKİNLİK;SEMPTOM KONTROLÜ, YAŞAM KALİTESİ

Psikolojik durumPsikolojik durum ÖnceÖnce SonraSonra

HAD- AnksiyeteHAD- Anksiyete 6 4

HAD- DepresyonHAD- Depresyon 12 6

Vücut KompozisyonuVücut KompozisyonuBKİ Kg/m2BKİ Kg/m2 29.04 2626

YVK KgYVK Kg 4545 4848

YVKİ Kg/m2YVKİ Kg/m2 1515 1616

ETKİNLİKETKİNLİK

Sonuç;Sonuç;

İleri yaş, solunum fonksiyonlarındaki kayıp düzeyi, başlangıç yetersizlik ve dispne algı düzeyleri program başarısında belirleyici faktörler değil.

Kazanımlar, periferik kas güçsüzlüğü olup, düşük anaerobik eşik, solunum rezervi korunmuş olgularda daha fazladır.

Ciddi ortopedik ve nörolojik hastalık, kontrol altında olmayan psikiyatrik ve kardiyak hastalık dışlanma kriterleridir

Motivasyon eksikliği ve sigara içiminin devamı programa devam ve uyumu bozan önemli nedenlerdir.

PROGRAMLAR KİŞİYE ÖZEL YAPILANDIRILMALIDIR !

TeşekkürlerTeşekkürler