DİJİTAL DÖNÜŞ TÜRKİYE VE AVRUPA - WordPress.com · Dijital dönüşüm, artık dünyanın...

TUSIAD BXL ————————————————————————————————————————————— Dijital Dönüşüm

�1

DİJİTAL DÖNÜŞÜM ve TOPLUM:TÜRKİYE VE AVRUPA

Yazar: Ataberk Ozcan


İçindekilerİçindekiler 2Dijitalleşmeye Giriş 3Avrupa Birliği Dijital Dönüşüm Düzenlemeleri 4Dijitalleşme: Dünya 5Avrupa Birliği e-Devlet Vizyon Çalışmaları 5E-Hükümet: Avrupa Örneği 6Avrupa Sanayisini Dijital Sürece Uyarlamak 8

Eyleme Geçmek İçin Mecrubiyet 8Zorlukla Mücadele 9Finansmanı 9

Digital Single Market 10Building a European data economy 10Bağlantıyı ve Erişilebilirliği Geliştirmek 10Ağ ve Teknoloji Üzerine Yatırım 11Dijital Bir Toplum Yaratmak 11Güvenirliği ve Güvenliği Geliştirmek 11

Türkiye’de Dijitalleşme 11Türkiye’deki Şirketlerin Dijitalleşme Endeksi %61 12Dalgalar Diğer Birimlerde 12Kim Ne Kadar Dijital? 13Şirketlerin Çoğu Bilinçsiz 13Dijital Dönüşüm Sayesinde Tasarruf 13

TÜSİAD Dijitalleşme Raporu 14Otomotiv 15Beyaz Eşya 15Tekstil 15Kimyasallar 16Gıda 16Makine Sistemleri 16

�2


Dijitalleşmeye GirişDijital dönüşüm, artık dünyanın önemli bir gerçeği. Bilişim teknolojileri sektörü bu günleri çok önceden öngörmüştü. Önceleri yalnızca teknik bir konu olarak algılanan dijital dönüşüm ilk olarak felsefi bir yaklaşıma daha sonra da elle tutulur ve gözle görülebilir seviyede, yaşamsal bir pratiğe dönüştü. Günümüzde teknolojinin kullanılmadığı, takip edilmediği ve geliştirilmediği bir platform neredeyse kalmamış durumda. Eğitimden sağlığa, ulaştırmadan sanayiye, tarımdan madenciliğe kadar akla gelebilecek her alanda veya sektörde teknoloji ve onun getirdiği yenilikler göze çarpıyor. Teknolojinin gelişim hızı devam ettikçe de bazı kavramlar gün yüzüne çıkıyor ya da yeni birçok kavram literatüre giriyor.

Dijitalleşme, entegre olmayan bir bilişim teknolojisi altyapısına sahip olmak yerine, dijitalleşmiş kaynakları, yeni gelir, büyüme ve şirkete değer katacak operasyonel sonuçlara dönüştürme sürecidir. Başka bir ifadeyle dijitalleşme, yeni iş modelleri geliştirmek, bilgi, şirket kaynakları ve dijital teknolojileri yeni kombinasyonlarla birleştirerek benzersiz müşteri deneyimleri oluşturmak, yeni ürün ve hizmetleri mümkün kılmak ve şirket kaynaklarını çok daha etkin kullanmak için teknolojiyi bu kaynaklara uygulamak anlamına gelir.

Dijital dönüşüm, şirketin çalışma biçimini değiştirmeden eski teknolojinin yerine yenisini koyarak şirketi dijitalleştirmek demek değildir. Üst düzey yönetici ekibinin, aslında öyle olmadığı halde, zaman zaman şirketlerinin dijitalleşmiş olduğu yanılgısına kapılmaları son derece kolaydır. Süreçler basitçe dijitalleştirildiği zaman aslında tek yapılan, iş modelini ya da büyüme gücünü değiştirmeden sadece mevcut süreçleri kopyalayarak teknolojiyi uygulamak olur. Yeni teknolojiler verimliliği artırabilir ama genellikle büyüme beklentilerini değiştirmez. Örneğin müşteriyle etkileşimi artıran ancak geliri arttırmayan bir mobil uygulama kullanmak yetersiz bir dijital yaklaşımın göstergesidir. Bu durumda müşteriler yeni kanalı kullanarak eski alışkanlıklarını sürdürür, çünkü şirket ona ilişkiyi güçlendirmesi için iyi bir neden sunamamıştır. Büyüme yenilikçi bir dijital şirket olmayı gerektirir.

Dijital bir şirket olmak hem içeride hem dışarıda büyük bir dönüşüm anlamına gelir. Şirketlerin dijital çağda başarılı olabilmeleri için bazı kilit kabiliyetlerini geliştirmeleri gerekir. Bizim tanımımıza göre dijital dönüşümün üç boyutu bulunmaktadır: Dijital stratejiyi şirketin kurumsal stratejisi ve stratejik amaçlarıyla bütünleştirmek ve yeni iş modelleri geliştirmek (dijital stratejiler); dijitalleştirilmiş ürün ve hizmetler sunmak ve müşteriye yönelik faaliyetlerini yeniden

�3

“

”


yapılandırmak (dijital hizmetler) ve iç operasyonları ve organizasyon içinde iş birliğini dijitalleştirmek (dijital operasyonel yetkinlikler).

Avrupa Birliği Dijital Dönüşüm Düzenlemeleri

The EU's regulatory role has developed to keep pace with new technologies and market trends:- introducing rules covering all electronic communications networks & services,- ensuring basic broadband for everyone in the EU,- encouraging competition by preventing the old national telecoms monopolies from

maintaining a dominant position with respect to services like high-speed internet access.The rules are applied independently by the authorities in each EU country, with national regulators coordinating their policies at EU level through the Body of European Regulators for Electronic Communications (BEREC).

It is important that the existing international framework – based on WTO rules and other international agreements – is reinforced and the potential for an agreement on digital trade, preferably multilateral, is promoted. A stand-alone chapter on digital trade should also be included in all EU trade agreements.

Successful dissemination of digital technology is crucial for Europe’s global competitiveness. It is fundamental that the European Council clearly acknowledges the impact of the Digital Agenda on promoting not only digital industries, but as a key enabler of business growth even in the “traditional” sectors of the economy.

The digital economy in particular will be one of the main drivers for future jobs and growth, provided that Europe places it at the centre of its growth strategy. If correctly implemented, it could help the EU gain 5% of GDP and create 4 million jobs.

�4

“We live in a pretty bleak time. I feel that in the air. Everything is uncertain. Everything feels like it’s on the precipice of some major

transformation, whether we like it or not.“

Sean Lennon


We trust that the European Council will provide a roadmap for a future digital single market recognizing the need for sector restructuring, encouraging investments in high speed mobile and fixed networks, facilitating the provision of pan-European digital services that could make Europe re-gain its competitive edge on a global scale.

Dijitalleşme: Dünya

Dijital iktisat, evrensel ekonominin temel faktörü haline gelmiştir. Bu durum tüm dünya ekonomisini bir bütün olarak etkilemekte; iş gücünü, girişimi, yenilikçiliği (inovasyonu) ve gelir artışını beslemekte ve büyütmektedir.

Lakin dijital ticarette bile sınırlamalar varolmakta ve bu durum üzerinden büyüyen dijital dönüşüme karşı koruyucu yaklaşıma değinilmesi, bu meselenin görüşülmesi gerekmektedir.

Tipik kısıtlamalar fiyat limitleri, yatırım sınırlamaları, sınır ötesi veri akışı ve veri lokalizasyonu mühletleridir.

Avrupa Birliği e-Devlet Vizyon ÇalışmalarıAB tarafından gerçekleştirilen vizyon çalışmaları kapsamında; Europe 2020, Digital Agenda 2020, e-Devlet Eylem Planı 2016 – 2020, Avrupa Kamu İdareleri için Birlikte Çalışabilir Çözümler (ISA2) Programı ön plana çıkmaktadır. Aşağıda bu çalışmalar hakkında kısa bilgiler verilmiştir.

Europe 2020: AB’de büyüme ve kalkınmaya yön veren politika dokümanı ve 2010 – 2020 dönemi için geçerli olan kalkınma planıdır. Bu plan, Lizbon Stratejisi olarak bilinen ve 2000 – 2010 yılları arasında öngörülen kalkınma planının devamı niteliğindedir. Europe 2020, akıllı, sürdürülebilir ve katılımcı büyüme temel hedeflerini içermektedir.

Digital Agenda 2020: Avrupa 2020 Kalkınma Planı içerisinde 7 temel girişimden birisi olarak, (Akıllı Büyüme ana hedefi altında yer alır) oluşturulmuştur. 2010 yılında Bilgi Toplumu ve e-Devlet için hazırlanan üst stratejidir. Stratejinin temel eksenleri aşağıdaki gibidir (Her temel eksen altında toplam yaklaşık 101 eylem tanımlanmıştır):

• Dijital Tek Pazar• Birlikte Çalışabilirlik ve Standartlar• Güven ve Güvenlik• Hızlı ve Ultra Hızlı İnternet• Araştırma ve Yenilikçilik

�5

“ ”


• Dijital Okuryazarlık, Beceriler ve Katılımın Geliştirilmesi• AB Toplumu için BİT Temelli Faydalar

Avrupa 2020 hedefleri doğrultusunda, Avrupa Komisyonu’nun, 2011-2015 dönemini kapsayan eylem planı hayata geçirilmiş olup, yaklaşık 1 yıllık çalışma neticesinde, 2016-2020 yıllarını kapsayan ikinci eylem planı yayınlanmıştır.

2016-2020 dönemi için 3 politika önceliği belirlenmiştir:

1. ICT kullanılarak kamu yönetiminin modernize edilmesi2. Müşterek çalışılabilir dijital kamu hizmetleriyle sınır ötesi hareketliliği etkin kılmak3. Yüksek nitelikte kanu hizmetleri sunmak amacıyla kamu kuruluşları ve yerel halk/işletmeler ile etkileşimi arttırmak

E-Hükümet: Avrupa Örneği

Avrupa’daki e-Hükümet hizmetlerine üzerine bir araştırma ortaya çıkarmıştır ki internet üzerindeki kamu hizmetleri Avrupa ülkeleri arasında hızlı bir şekilde yayılmaktadır. Ancak bu artış eşit bir şekilde Avrupa’nın her bir yanında dağılmamakta, bu dağılımda bozukluklar, yer yer büyük farklılıklar görülmektedir.

Demek oluyor ki, süreç tüm Avrupa genelinde ne kadar gelişmiş gözükse de, aslında bir bölge (buna gelişmiş ülkeler de denilebilir) daha fazla bu entegrasyona ayak uydurabilmişken, diğer ülkeler bu gelişmelerin gerisinde kalmıştır.

Bu durum aynı zamanda özel sektörün, ihtiyaçlarının giderilmesi adına hükümetlerden isteklerinin sağlanması ve toplumun beklentilerinin karşılanması için hızlanma sinyalleri yollamaktadır. Bu sinyallere karşılık olarak Nisan 2016’da Avrupa Komisyonu yeni bir 2016-2010 e-Hükümet Hareket Planı çıkarmıştır.

3 başlık altında toplam 20 eyleme yer verilmiştir. Eylemler için belirlenen temel prensipler ise aşağıdaki gibidir:

�6


- Temel olarak dijital- Tüm Bireylere ve Bireylerden Erişilebilirlik- Şeffaflık- Sınır ötesilik- Müşterek çalışılabilirlik- Güvenilirlik ve Güvenlik e-Devlet Eylem Planı 2011 – 2015: AB ülkelerinin ve Avrupa Komisyonunun (EC) 2015 yılına kadar takip edeceği mevcut eylem planıdır. 2009 tarihli Malmö Deklarasyonu öncelikleri doğrultusunda oluşturulmuştur. Bu 4 öncelik şu şekilde verilmiştir:

• Kullanıcı katılımı ve yetkilendirilmesi,• Pazar dinamiklerinin güçlendirilmesi,• Kamu İdarelerinin verimlilik ve etkinliğinin geliştirilmesi,• e-Devlet için gerekli öncül altyapıların oluşturulmasıdır.

2011-2015 dönemini kapsayan e-Devlet Eylem Planı’nın hedefi 2015 yılı itibariyle AB vatandaşlarının %50’sinin, işletmelerin ise %80’inin e-Devlet hizmetlerini kullanmasıdır.

Eylem planında belirlenen ilkelerden biri olarak, “once o n l y r e g i s t r a t i o n principle” (sadece bir kez kayıt ilkesi) bağlamında AB ’ye üye ü lke le r in in tümünü kapsayacak şekilde İdari Yükü Azaltma (ABR- Admin is t ra t ive Burden R e d u c t i o n ) ç a l ışm a s ı yürütülmektedir. Sadece bir k e z k a y ı t i l k e s i n i n u y g u l a n m a s ı y l a A B düzeyinde 2017 yı l ına kadar yaklaşık 5 milyar E u r o e k o n o m i k e t k i yaratılması beklenmektedir.

Avrupa Kamu İdareleri için Birlikte Çalışabilir Çözümler (ISA) Programı, 2010 – 2015 yılları arasında özellikle kamu idarelerinin vatandaşa açık olmayan arka ofis uygulamaları arasında etkileşimi arttırmaya yöneliktir. Kamu İdareleri, Girişimler ve Vatandaş için Birlikte çalışabilir Avrupa e-Devlet Hizmetleri Sunumu (IDABC) Programı’nın devamı niteliğindedir.

�7


Geniş Ölçekli Pilot (LSP) Projeleri, üye ve aday ülke katılımıyla yürütülmektedir. Devam eden projeler hakkında aşağıda bilgi verilmiştir:

• e-SENS: Farklı LSP’lerden elde edilen birikim ile, e-Kimlik, e-Doküman, e-İmza gibi başlıkların entegrasyonu sayesinde kamu hizmetlerinin AB alanında kesintisiz akışı için altyapı oluşturmayı hedeflemektedir. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) liderliğindeki Türkiye konsorsiyumunda, Adalet Bakanlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığı yer almaktadır.• e-CODEX: AB alanında adli işlemlerin kesintisiz akışını hedeflemektedir. Türkiye konsorsiyumunun lideri Adalet Bakanlığı’dır.• STORK 2.0: AB alanında kimlik yönetiminin kesintisiz akışını hedeflemektedir. Türkiye konsorsiyumunun öncüsü TÜBİTAK’dır.

Tamamlanan ve bazılarında Türkiye’den ilgili kurumların da yer aldığı diğer LSP Projeleri aşağıda yer almaktadır:

• epSOS : Elektronik sağlık kayıtları entegrasyonu,• SPOCS : Girişimler için AB ülkeleri arası evrak akışı,• PEPPOL: AB ülkeleri arası e-Tedarik,• STORK: AB ülkeleri arası Kimlik Yönetimi entegrasyonudur.

Avrupa Sanayisini Dijital Sürece UyarlamakAvrupa sanayisini dijital sürece uyarlamak üzerine alınan tedbirler, küçük ve büyük şirketlerin, araştırmacıların ve kamu otoritelerinin yeni teknolojilere ve güncel yeniliklere ayak uydurmasına yardımcı olacaktır.

Bu durum bölgesel ve ulusal girişimlerin birbirlerine bağlantı kurmasını ve yatırımın stratejik partnerlikler ile çok ciddi mertebede artmasını sağlayacaktır.

Eyleme Geçmek İçin Mecrubiyet

Sanayi, 2 milyon işletme, 33 milyon iş gücü ve %60 büyüme oranıyla Avrupa ekonomisinin en önemli ayağıdır. Avrupa şu anda yeni bir sanayi devriminin eteklerinde bulunmaktadır. Bu devrim yeni nesil bilgi teknolojileri olan Internet of Things (tr: Nesnelerin İnterneti)(IoT), bulut bellekler, büyük veriler, veri analizi, robotlaşma ve 3 boyutlu baskı ile gelmektedir. İşbu gelişmeler sanayinin daha maceracı, daha verimli olması; sürecin gelişmesi ve yeni inovatif ürün

�8

“ ”


ve servislerin üretilmesi için yeni kapılar açmaktadır. 2015’de yapılan bir çok araştırma göstermiştir ki önümüzdeki 5 yıl içinde ürünlerin ve hizmetlerin üzerinden yapılacak dijital dönüşüm Avrupa’nın yıllık gelirine 110 Milyar (€) avro kazandıracaktır.

Avrupa Sanayisi aynı zamanda dijital sektörler de olan otomotiv, güvenlik, enerji pazarı, telekom ekipmanları, ticari yazılımlar ve lazer teknolojilerinde oldukça güçlüdür. Avrupa aynı zamanda dünya standartlarında araştırma ve teknoloji enstitülerine de ev sahipliği yapmaktadır. Ancak yüksek teknoloji sektörü dünyanın diğer yerlerindeki işletmeler tarafından bir rekabetle yüzleşmekte ve birçok geleneksel sektör ve küçük-orta ölçekli işletmeler (en: SME) arkada kalmaktadır. Bölgesel dijital dönüşüm farklılıklarının arası da bu nedenle her geçen gün daha da fazla aralanmaktadır.

Zorlukla Mücadele

Avrupa Komisyonu 19 Nisan 2016’da ilk kez sanayi odaklı bir yenilik olan Dijital Tek Market paketini çıkardı. Sinai bir dijital devrim üzerinden çalışmalarını yürüten ve bu amaçla işler inşa eden ya da sektörü tamamlayan ulusal bir kaç kuruluş adına Komisyon, politik enstrümanlarını (kanun yolu ile, tüzük yolu ile, politik ve bürokrat ik anlaşmalar i le), finansal desteğ in i , koordinasyon yetisini ve kanun koyma gücünü kullanarak kamu ve özel sektör yatırımlarının gelişmesi için çalışacağını açıklamıştır. Komisyon bu yol ile dijital devrimin sağlıklı ilerlemesi için gerekli tüm atmosferi sağlamak üzerine kararlıdır. Tüm raporlarından ve resmi açıklamalarından söz konusu durum net bir şekilde anlaşılmaktadır.

Dijital Tek Market Stratejisi (en: Digital Single Market Strategy) ara raporu Avrupa’daki sinai aksiyonların dijital dönüşümüne odaklıdır.

Finansmanı

Genel olarak, bugünün planı sanayinin dijitalleşmesine olacak kamu ve özel sektör desteklerinin 50 milyar avroya kadar artmasını sağlamak olmalıdır.

• 37 Milyar € yatırım: dijital inovasyonu arttırmak• 5.5 Milyar € bölgesel ve devlet yatırımı: dijital inovasyon merkezleri• 6.3 Milyar € yatırım: yeni nesil elektronik ürünlerin ilk serileri

�9

Every successful organization has to make

the transition from a world de ned primarily by repetition to one primarily de ned by change. This is

the biggest transformation in the

structure of how humans work together since the Agricultural Revolution.

Bill Drayton


• 6.7 Milyar € yatırım: avrupa bulut teknoloji

Dijital Tek Market Stratejisi, geliştirilebilmeye ve erişime açık bilimsel sonuçları destekler. Buradaki amaç Avrupa’daki bilim sektöründen kamu sektörüne kadar yetkili tüm merciilerin dijital temel gelişime, süper-bilgisayar teknolojisine ve veri saklama uygulamalarına erişmesini sağlamak.

Avrupa Komisyonu dünya standartlarındaki ICT araştırmaları ve inovasyonuna yatırım sağlar zira amacı ekonomik gelişimi ve iş hacmini kısa sürede arttırmaktadır. Komisyon işbu dijital dönüşümün kısa vadede çok büyük avantajları olduğunu kavramıştır.

Dijital altyapı, geliştiricilerine ve araştıranlarına ilgili tesislere, kaynaklara ve araçlara ulaşmalarını sağlamak ve bu işlemi kolay ve kontrollü yapmak adına büyük bir imkan sağlar. Böylelikle konusu ne olursa olsun, araştırmalar (genetik, teknolojik, sanayi, sosyal vb.) daha verimli, şeffaf, erişilebilir ve efektif olmaktadır.

Digital Single MarketDijital Tek Market Stratejisi (bundan sonra DTMS olarak anılacaktır) toplumun fertlerine ve iş dünyasına ayrım ve engel olmaksızın dijital teknoloji imkanlarını Avrupa genelinde ulaştırmayı amaçlar.

Building a European data economy

İşbu husus Avrupa’daki tek market içinde sınırsız ve engelsiz veri dolaşımını hedeflemektedir.

Bağlantıyı ve Erişilebilirliği Geliştirmek

Avrupa Komisyonu içinde yaşayan bireyler adına bağlantıyı ve erişilebilirliği geliştirme çalışmaları, ülkeler arası veri dolaşımı ücretlerini

�10

https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/policies/building-european-data-economy

https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/policies/building-european-data-economy


kaldırmayı (nitekim bu 15 Haziran 2017 itibariyle tamamlanmıştır) serbest erişilebilir internet ve telekom bağlantıları işletme çalışmaları yürütmektedir.

Ağ ve Teknoloji Üzerine Yatırım

Avrupa Komisyonu vatandaşlarının hızlı ve erişilebilir internete ulaşmaları adına 5G ve IoT teknolojilerine ve bu icatların araştırmalarına maddi ve politik destek sağlamaktadır.

Dijital Bir Toplum Yaratmak

Komisyon, Dijital tek marketten en üst standartlarda yararlanabilen bir toplum yaratmayı gaye edinmiştir. Yeni akıllı şehirler inşa etme, e-Devlet çalışmalarını genişletme, e-Sağlık hizmetlerini ilerletme ve dijital yetenekler kazandırma bunların en öncelikli gelenlerindendir.

Güvenirliği ve Güvenliği Geliştirmek

Çevrimiçi internette gezinirken yaşanabilecek güvenlik sorunlarını en aza indirgemek ve yeni ihlallere karşı yeni çözümler üretmek adına Komisyon fon ve destek çalışmaları, kendi bünyesinde araştırmalar yürütmektedir. Bu durum genel olarak tüm Avrupa çevresindeki siber güvenliği dünya standartlarının üstüne çıkarmaktaki en büyük etkendir.

Türkiye’de DijitalleşmeÇok değil, on yıl önce Türk şirketlerinde bilgisayar kullanımı neredeyse yok denecek kadar azdı. Bilgisayar teknolojilerini kullananlar parmakla gösterilirdi. Geçen zaman içinde bilgisayar teknolojileri gelişti, hızlandı. Ağ teknolojileri, internet ve bilgi yönetimi gündeme eklendi. Böyle bir dünyada, dijitalleşme en çok iş süreçlerini etkiledi.

Tüm dünya ile birlikte Türkiye’de de şirketlere, bilgi teknolojilerinin en yeni ürünleri ve uygulamaları girmeye başladı. Son yıllarda çok sayıda şirket bu konuda önemli yol aldı.Bu tür şirketlerinin hepsi rekabette daha güçlü olmak için iş süreçlerini bir an önce elektronik ortama taşımak istiyor. Dijitalleşmenin kaçınılmaz olduğunu herkes onaylıyor ama iş eyleme, fikirleri hayata geçirmeye geldiğinde pek çok firma tökezliyor, yeterince çevik davranamıyor.

�11


Çünkü, iş süreçlerinin tamamını elektronik ortama taşımak çok da kolay değil. Bu hedefe ulaşabilmek için hem çok stratejik kararlar almak hem de ciddi miktarlarda yatırım yapmak gerekiyor. Devletinse bu konuda desteği daha oldukça çok yeni.

Dijital guru Adrian Slywotzsky, dijital devrimin derinliğinin çok önemli olduğunu ve bunun hala yeteri kadar anlaşılmadığını vurguluyor. Önümüzdeki 5 yılda her firmanın öncelikli hedefinin, iş süreçlerini dijitalleştirmek üzere zaman, kaynak ve emek harcaması gerektiğinin altını çiziyor. Slywotzsky, “Bunu yapmayanlar elenecek” diyor.

Özellikle, Türkiye’de son dönemin en önemli yönetim konularından biri dijitalleşme... Herkes bunun ne kadar hayati olduğuna dikkat çekiyor. Bir çok yönetici, şirketini dijital dünyaya çoktan taşıdığını belirtiyor. Yine de baktığımızda, şirketlerin yıllık cirolarının maksimum yüzde 1’i kadarını bu iş için ayırdığını görüyoruz. Yurt dışında ise bu oran ortalama olarak yüzde 3 düzeyinde.

Türkiye’deki Şirketlerin Dijitalleşme Endeksi %61

Accenture, Vodafone, Boğaziçi Üniversitesi, ODTÜ ve Türkiye Bilişim Vakfı ile beraber hayata geçirilen Accenture Dijitalleşme Endeksi 2016 sonuçlarına göre Finansal Hizmetler yüzde 81 ile dijitalleşme performansı en yüksek sektör olurken, onu sırasıyla Hizmet Faaliyetleri, Perakende Ticaret, Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti ve Onarımı sektörleri takip etmiştir. Türkiye’nin genel dijitalleşme yüzdesi ise 61 olmuştur. Bu sonuç 2015 sonuçlarına göre 1 puan daha fazladır.

Dalgalar Diğer Birimlerde

Uzmanlar, Türk şirketlerindeki dijitalleşmenin üç dalga ile yayıldığını belirtiyorlar. İlk dalga; MRP (Manufacturing Resources Planning – Üretim Kaynak Planlaması) ile kendini gösterdi. Üretim yapan firmalarda, siparişin hazırlanmasından atölyedeki sipariş emirlerinin çıkarılmasına kadar olan süreçlerde dijitalleşmeye gidildi. Ama bu daha çok üretim ile ilgili sektörlerde görülen bir gelişmeydi.

İkinci dalga, ERP (Enterprise Resources Planning – Kurumsal Kaynak Planlaması) yazılımlarının pazara girmesiyle kendini gösterdi. Bu üretim, bankacılık, medya ya da perakende gibi pek çok sektördeki tüm süreçlerin dijitalleştirilmesi konusunda önemli bir katkıda bulundu.Üçüncü dalga ise “e-iş” diye bilinen, şirketin sadece kendi iç süreçlerini değil, aynı zamanda dışa dönük iş süreçlerini de; müşterileriyle, tedarikçileriyle, bayileriyle, dağıtımcılarıyla, servisleriyle olan ilişkilerini de bir takım yeni internet teknolojileri kullanılarak dijitalleştirilmesiydi. Bu en son dalgaydı.

IBM Türk Global Hizmetleri Bölüm Müdürü Bülent Bankacı bu konuda şunları söylüyor:

�12


“Finans sektörü, dijital ortamı ve getirdiklerini en çabuk kullanmaya başlayan ve adapte olan sektör oldu. Bunu internetin çıkmasıyla beraber yakından takip ettik. Bankalar içinde internet bankacılığı yapmayan banka sayısı çok azdır.”

Kim Ne Kadar Dijital?

Türkiye’de büyük şirketlerde bilgisayarlaşma oranının yüksek olduğunu görüyoruz. Ancak, iş süreçlerini internete taşıyan şirket sayısı o kadar da çok değil.

Mustafa Bartın, Türk şirketlerindeki dijitalleşme düzeyini şöyle bir örnekle anlatıyor:

“Türk şirketlerinde ürün geliştirme bölümü dijitalleşmesini, genel olarak, tamamladı. Ürünler, bilgisayarlarda, ‘work station’ denilen iş istasyonlarında tasarlanıyor. Bir otomotiv firmasının üç farklı şehirde iş geliştirme faaliyeti bulunuyor diyelim. Bu üç farklı şehirde yapılan iş geliştirme faaliyeti, kendi içlerinde dijitalleşmiş olabilir. Ama ortak alanda, web teknolojilerini kullanarak, üç farklı yerdeki insanların aynı ortamda ürün geliştirmelerini sağlayacak bir dijitalleşme yok.”

Şirketlerin Çoğu Bilinçsiz

Şirketlerin pek çoğunun dijitalleşme ile bilgisayarlaşmayı karıştırdığı gözleniyor. Pazarlama bölümüne 5 tane bilgisayar tahsis eden bir şirket, bu bölümünü yüzde 100 dijital yönettiğini söylüyor.

IBM Türk Global Hizmetleri Bölüm Müdürü Bülent Bankacı, “Ne yazık ki, Türkiye’de avantajları öngören ve bu amaçla yola çıkarak yatırım yapan firma sayısı çok fazla değil” diyor. Türkiye’de bu konuda önde giden, örnek olarak çalışan kurumların başında bankalar ve büyük holdingler gösteriliyor.

Dijital Dönüşüm Sayesinde Tasarruf

Mustafa Bartın/Hewlett Packard (HP) E-Hizmetler Satış Müdürü: Dijitalleşmenin şirketlere getireceği avantajlar nelerdir?

Bir defa tasarruftur. Örneğin, personelden kazandırır. Dijitalleşme ne demek? Şirket içinde aynı işin bir çok defa tekrarlanılarak yapılmasının ortadan kaldırılması demektir. İnsan hatasından kaynaklanabilecek sorunların kaldırılması demektir. Telekomünikasyon giderlerinizin azaltılması demektir.

�13

“


Bununla ne kast ediyoruz? Eğer satın almanızı dijital ortamda yapıyorsanız... Beraber çalıştığımız bir perakende firmasında bunun bir araştırmasını da yapmıştık. Dijital satın alma, yani web tabanlı satın almaya geçildiğinde telekomünikasyon giderlerinde yaklaşık 500-550 bin dolarlık bir azalma olacağını tespit ettik. Yani tüm satın almanın, siparişlerin telefon ya da faks yoluyla yapılması engellenerek elektronik ortama taşınınca masraflarda bu şekilde bir hafifleme yaşanacağını gördük. Ayrıca, elbette insan hatasının minimize edilmesi söz konusu. İnsan zamanın daha iyi değerlendirilir hale gelmesi; yani personel verimliliğinin artması gibi avantajları bulunuyor.Eğer insan kaynaklarında dijitalleşmeden bahsedecek olursak, aldığınız tüm CV’leri dijital ortamda saklarsınız. Böylece size iki yıl önce iş başvurusunda bulunmuş ve red edilmiş birini tespit edebilirsiniz.

TÜSİAD Dijitalleşme RaporuÖzellikle otomotiv, makine, kimya, gıda, tekstil ve beyaz eşya gibi sektörlerdeki üretim konusunda, bulunduğu bölgenin önemli bir dinamik gücü olan Türkiye gibi her geçen gün, batılı ülkelerin sanayilerinde dijital süreçlerini arttırması Türkiye’nin rekabet gücünü zorlaştırmaktadır. Ancak sanayi üretimi konusunda tecrübeli bir ülke olan Türkiye’nin dijital enstrümanları kullanması kendi potansiyelini ortaya çıkarması açısından en önemli kriterdir. Boston Consulting Group ve Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD)’ın hazırladığı dijital sanayi çalışması Türkiye’nin dijital sanayi potansiyelini önümüzdeki yıllar için ortaya koyuyor.

Dijital sanayi konusunda bulunduğu bölge açısından Türkiye’yi Almanya ile kıyaslayalım. Hızla giderek sanayisini dijitalleştiren Almanya ile Türkiye arasında üretim konusunda 23 baz puanlık bir fark bulunuyor. Almanya planladığı şekilde dijital sanayiye geçerse bu 5 baz puan kadar daha düşebilecektir. Başka bir deyişle Türkiye, elinde bulunan üretim sanayideki avantajını neredeyse kaybedebilir.

Peki Türkiye bu anlamda elinde nasıl bir potansiyel bulunduruyor? Raporda paylaşılan bilgilere göre Türkiye’nin dijital sanayi ile üretimdeki toplam ek verimlilik artışını yüzde 5-8 arttırması hedefleniyor. Bu hedef gerçekleştirildiğinde ise 150-200 milyar TL civarında verimlilik artışıyla

�14

”


tasarruf elde edilecek. Bu rakamda Türkiye’nin elinde bulunan büyük potansiyeli fazlasıyla açıklıyor.

Türkiye dijital sanayiye hangi adımlarda hazırlanacak. TÜSİAD ile Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu (REF) tarafından hazırlanan “İmalat Sanayi Sektörü Rekabet Göstergeleri Raporu’nda şu göstergeler yer alıyor: Toplam faktör verimliliği, işgücü verimliliği, katma değer paylşarı, istihdam payları, çalışan başına toplam Ar-Ge harcaması ve ihracatın ithalatı karşılama oranıdır. Belli başlı bu göstergeler için ise en önemli kriter yatırımdır. Türk üreticilerin, dijital sanayi teknolojilerini üretim sürecine dahil etmek için önümüzdeki on yıllık süreçte yılda gelirlerinin yaklaşık yüzde 1 ile 1,5 arasında yatırım yapması gerekiyor. Bu da yaklaşık 10-15 milyar TL’ye denk geliyor. Peki sektörlere ne görevler düşüyor? Araştırmada, pilot olarak seçilen sektörlerin ellerindeki potansiyelleri ve dijital sanayi planları yer alıyor.

Otomotiv

Yüzde 10-15 potansiyel verimlilik artışı bekleniyor. Bu kapsamda montaj hatlarının otomasyonu ve esnekleşmesi, üreticilerin daha küçük hacimlerde üretim yapma yeteneklerini geliştirecek. Montaj hatları, hem birbirleriyle hem de diğer sistemlerle işbirliği yapabilen otonom robotlar aracılığıyla otomatik hale getirilecek. Hata payı asgariye indirilecek. Üreticiler tedarikçilerle tam entegrasyon gerçekleştirecek. Bu yolla operasyonlar yeni siparişlere göre düzenlenebilecek.

Beyaz Eşya

Yüzde 9-14 potansiyel verimlilik artışı bekleniyor. Parçaların, hatların ve ekipmanın içine yerleştirilen sensörlerle makineler arası ve makinelerle insanlar arasında iletişim kurulacak. Uçtan uca süreçlerin daha bağlantılı hale gelmesi sağlanacaktır. Böylelikle üretim hatları daha çevik ve uyumlu çalışacaktır. Şirketler stok bulundurma birimleri daha kolay yönetebilecek. Kurumsal Kaynak Planlama sistemleri, Ürün Yaşam Döngüsü, Yönetimi (PLM) ve diğer imalat sistemleri (MES/MOS) ile entegrasyon içinde çalışacak. Üretim sahasındaki işgücü verimliliği, otonom nakil araçları ve sevkiyat robotları sayesinde artacaktır.

Tekstil

Yüzde 10-16 potansiyel verimlilik artışı bekleniyor. Prototip hazırlamak için gelişmiş simülasyonlarla, ürünler hızla geliştirilebilecek. Bu aynı zamanda hata oranlarını ve fire maliyetini azaltacaktır. Şirketler, satın alma döngülerini daha doğru bir biçimde öngörebilecek operatörler üretim hattının ne zaman çalışmayabileceğini öngörebilecek ve sorun daha yaşanmadan önlem alma çalışmalarını başlatabileceklerdir.

�15


Kimyasallar

Yüzde 8-12 oranında potansiyel verimlilik artışı bekleniyor. Muhasebe, üretim ve envanter sistemlerinde gerçekleşecek olan veri entegrasyonu, üreticilerin küçük hacimli üretim yapabilmelerini sağlayacaktır. Akıllı depo ve şirket için geliştirilen lojistik çözümler sayesinde gelişmiş üretim planlaması yapılabilecektir.

Gıda

Yüzde 9–12 potansiyel verimlilik artışı bekleniyor. Üretim, lojistik ve satış sistemlerinden toplanan büyük veri, pazar taleplerinin daha doğru tahmin edilmesine yardımcı olacak. Bu da doğru ürünün, doğru zamanda, doğru yere tahsis edilmesini sağlayacak. Özelleştirilmiş beslenme programları üretilecek ve beslemenin toplam maliyeti düşürülecektir. Tarımda üreticiler takip edilerek verimlilik artırılacak. Tedarikçilerin verimliliği arttıkça, ‘tam-zamanında üretim’ iyileşecek, envanter maliyetleri düşecek ve paketleme hataları da asgariye inecektir.

Makine Sistemleri

Yüzde 9–12 potansiyel verimlilik artışı bekleniyor. Prototip üretiminde ve test sistemlerinde gelişmiş simülasyonlar ve kalıp tasarımlar kullanılacak. Ar-Ge, tasarım ve üretim birimleri için kurulacak sanal ortamlar ürün geliştirme sürelerini kısaltacak. Fire oranlarını düşürecek. Kurulum ve teslimat süreleri kısalacak. Kapasite kullanımını artacak. İşçilerin sağlık ve gьvenlik standartlarını iyileştirecek. Sensörlerle uzaktan arızalar giderilecek, böylelikle satış sonrası operasyon ve garanti maliyetleri azalacak. Müşteri memnuniyetini artıracaktır.

�16

DİJİTAL DÖNÜŞ TÜRKİYE VE AVRUPA - WordPress.com · Dijital dönüşüm, artık dünyanın...

Documents

Transcript of DİJİTAL DÖNÜŞ TÜRKİYE VE AVRUPA - WordPress.com · Dijital dönüşüm, artık dünyanın...