Diyarbakır Kalesine öğrencilerimi Diyarbakır Kalesine öğrencilerimi götüremediğim için öğrencilerime götüremediğim için öğrencilerime Diyarbakır Kalesini sınıfta slayt Diyarbakır Kalesini sınıfta slayt şeklinde anlatırım.şeklinde anlatırım.

Öncelikle Diyarbakır Kalesi hakkında Öncelikle Diyarbakır Kalesi hakkında bilgi veririm.Bilgiyi verdikten sonra bilgi veririm.Bilgiyi verdikten sonra Diyarbakır Kalesi ile ilgili bazı Diyarbakır Kalesi ile ilgili bazı görselleri göstererek yorum görselleri göstererek yorum yapmalarını isterim.Resimlerle ilgili yapmalarını isterim.Resimlerle ilgili bazı sorular sorarım.Bazı resimlerle bazı sorular sorarım.Bazı resimlerle de uygulama yaptırırım.de uygulama yaptırırım.

5.500 metre uzunluğundaki surları ile Dünyada 5.500 metre uzunluğundaki surları ile Dünyada Çin Seddi’nden sonraki en uzun ve en Çin Seddi’nden sonraki en uzun ve en korunmuş şehir surları ve hala yaşattığı korunmuş şehir surları ve hala yaşattığı ortaçağ havası ile Dünya Miras Listesine ortaçağ havası ile Dünya Miras Listesine önerilmektedir. önerilmektedir.

Kalenin ilk bölümlerinin Huriler döneminde Kalenin ilk bölümlerinin Huriler döneminde yapıldığı kabul edilmektedir. 349 yılında Roma yapıldığı kabul edilmektedir. 349 yılında Roma İmp. II. Constantinus döneminde kentin çevresi İmp. II. Constantinus döneminde kentin çevresi surlarla çevrilmiş, kale güçlendirilmiştir. surlarla çevrilmiş, kale güçlendirilmiştir. Kesme bazalt taşından yapılmıştır. Kesme bazalt taşından yapılmıştır.

Artuklu, Akkoyunlu, Selçuklu, Artuklu, Akkoyunlu, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde defalarca dönemlerinde defalarca

onarılmıştır. Dış kale ve iç kale onarılmıştır. Dış kale ve iç kale olmak üzere iki bölümdür. 82 olmak üzere iki bölümdür. 82

burçlu dış kale surlarının uzunluğu burçlu dış kale surlarının uzunluğu 5 km. 'yi bulur. Dört kapısı vardır. 5 km. 'yi bulur. Dört kapısı vardır. Dört kapılı iç kale ise Kanun Sultan Dört kapılı iç kale ise Kanun Sultan

Süleyman döneminde surla Süleyman döneminde surla çevrilmiştir.çevrilmiştir.

Diyarbakır Kalesi’ninDiyarbakır Kalesi’nin hangi tarihte hangi tarihte yapıldığı kesinlik kazanamamıştır. Dicle yapıldığı kesinlik kazanamamıştır. Dicle Nehri’nin 100 m. kadar yükseğindeki Fis Nehri’nin 100 m. kadar yükseğindeki Fis Kayası, İçkale’nin ilk yerleşme yeri olduğu Kayası, İçkale’nin ilk yerleşme yeri olduğu düşünülebilir. Ayrıca bu bölgede Huriler düşünülebilir. Ayrıca bu bölgede Huriler zamanında da bir kale yapıldığı zamanında da bir kale yapıldığı sanılmaktadır. MS.349’da Roma imparatoru sanılmaktadır. MS.349’da Roma imparatoru II.Constanius bu kalenin etrafını surlarla II.Constanius bu kalenin etrafını surlarla çevirmiştir.çevirmiştir.

Diyarbakır Kalesi,Diyarbakır Kalesi, Dışkale ve İçkale olmak Dışkale ve İçkale olmak üzere iki bölümden meydana gelmiştir. üzere iki bölümden meydana gelmiştir. Diyarbakır’da hüküm süren devletler bu Diyarbakır’da hüküm süren devletler bu kaleyi onarmıştır. Bu bakımdan kalede her kaleyi onarmıştır. Bu bakımdan kalede her dönemin izlerine rastlanmaktadır.dönemin izlerine rastlanmaktadır.

Dışkale’nin kuzeydoğu köşesinde Dışkale’nin kuzeydoğu köşesinde İçkale bulunmaktadır. Bu kale de İçkale bulunmaktadır. Bu kale de surlarla çevrilmiştir. İçkale içerisinde surlarla çevrilmiştir. İçkale içerisinde Viran tepe denilen yerde surlarla Viran tepe denilen yerde surlarla çevrili bir bölüm daha bulunmaktadır. çevrili bir bölüm daha bulunmaktadır. Viran tepe’de yapılan kazılar Viran tepe’de yapılan kazılar XIII.yüzyılda Artukoğulları döneminde XIII.yüzyılda Artukoğulları döneminde bir saray yapıldığını ortaya çıkarmıştır. bir saray yapıldığını ortaya çıkarmıştır. İçkale Kanuni Sultan Süleyman İçkale Kanuni Sultan Süleyman zamanında 1524-1526 yıllarında zamanında 1524-1526 yıllarında genişletilmiş, on altı burç ile iki kapı genişletilmiş, on altı burç ile iki kapı eklenmiş ve surlarla çevrilmiştir. Bu eklenmiş ve surlarla çevrilmiştir. Bu kalenin fethi Oğrun, Saray ve Küpeli kalenin fethi Oğrun, Saray ve Küpeli isimli kapıları Diyarbakır şehrine isimli kapıları Diyarbakır şehrine açılmaktadır açılmaktadır

DIŞKALEDIŞKALE : Kuruluşu kesin olarak : Kuruluşu kesin olarak bilinmeyen kentin, M.S. 349 yılında Roma bilinmeyen kentin, M.S. 349 yılında Roma İmparatoru II. Constantinus zamanında İmparatoru II. Constantinus zamanında kalesi yeni baştan onarılıp, kalesi yeni baştan onarılıp, güçlendirilerek etrafı surlarla güçlendirilerek etrafı surlarla çevrilmiştir. Böylece genel şeklini alan çevrilmiştir. Böylece genel şeklini alan Diyarbakır Kalesi daha sonra kente Diyarbakır Kalesi daha sonra kente egemen olan uygarlıklar tarafından egemen olan uygarlıklar tarafından yapılan eklenti ve onarımlarla günümüze yapılan eklenti ve onarımlarla günümüze kadar gelebilmiştir. kadar gelebilmiştir. 

Kuşbakışı görüntüsü ile kenti bir kalkan Kuşbakışı görüntüsü ile kenti bir kalkan balığı şeklinde çevreleyen surların üzeri, balığı şeklinde çevreleyen surların üzeri, kente egemen olan otuza yakın kente egemen olan otuza yakın uygarlığın izlerini taşıyan oyma ve uygarlığın izlerini taşıyan oyma ve kabartma motiflerin yanısıra onu bir kabartma motiflerin yanısıra onu bir kuşak gibi çevreleyen yazıtlarla bezelidir.kuşak gibi çevreleyen yazıtlarla bezelidir.

Bu nedenle A. Gabriel tarafından "Açık Bu nedenle A. Gabriel tarafından "Açık Hava Yazıtlar Müzesi" olarak Hava Yazıtlar Müzesi" olarak nitelendirilmiştir. 5 Km. uzunluğundadır. nitelendirilmiştir. 5 Km. uzunluğundadır. Yüksekliği 10-12 m., Kalınlıkları 3-5 m. Yüksekliği 10-12 m., Kalınlıkları 3-5 m. Arasında değişmektedir. Kare, çokgen Arasında değişmektedir. Kare, çokgen ve yuvarlak planlı toplam 82 burca sahip ve yuvarlak planlı toplam 82 burca sahip olup bunlardan en önemlileri; Keçi olup bunlardan en önemlileri; Keçi Burcu, Yedi Kardeş Burcu, Ben-u Sen Burcu, Yedi Kardeş Burcu, Ben-u Sen Burcu, Nur Burcudur.Burcu, Nur Burcudur.

Dış kalenin dört yöne açılan, mimarlık Dış kalenin dört yöne açılan, mimarlık tarihi açısından birbirinden önemli dört tarihi açısından birbirinden önemli dört kapısı vardır. Kuzeyde Dağ Kapı (Harput kapısı vardır. Kuzeyde Dağ Kapı (Harput Kapısı), Batıda Urfa Kapı (Rum Kapısı), Kapısı), Batıda Urfa Kapı (Rum Kapısı), Güneyde Mardin Kapı (Tel Kapısı), Güneyde Mardin Kapı (Tel Kapısı), Doğuda Yeni Kapı (Dicle veya Su Kapısı) Doğuda Yeni Kapı (Dicle veya Su Kapısı) yer almaktadır.yer almaktadır.

Bugünkü Dışkale surlarının Bugünkü Dışkale surlarının dışında ikinci bir sur daha dışında ikinci bir sur daha bulunmakta idi. Ancak 1232 bulunmakta idi. Ancak 1232 yılında kente egemen olan yılında kente egemen olan Eyyubi hükümdarı Melik Kamil Eyyubi hükümdarı Melik Kamil tarafından yıktırılarak taşları tarafından yıktırılarak taşları bugünkü surların onarımda bugünkü surların onarımda kullanılmıştır. Bugün kalıntılarını kullanılmıştır. Bugün kalıntılarını Mardin Kapı ve Ben-u Sen Mardin Kapı ve Ben-u Sen taraflarında izleyebilmekteyiz.taraflarında izleyebilmekteyiz.

Öğrencilerime burada kale ve surları Öğrencilerime burada kale ve surları göstererek bir maket çalışması göstererek bir maket çalışması yapmalarını söylerim.Eğer çalışmayı iyi yapmalarını söylerim.Eğer çalışmayı iyi yaparlarsa hepsine 100 vereceğimi yaparlarsa hepsine 100 vereceğimi söylerim.Böylece öğrencilerin bu işi söylerim.Böylece öğrencilerin bu işi severek ve isteyerek yapmalarını severek ve isteyerek yapmalarını sağlarım ki maket çalışması güzel sağlarım ki maket çalışması güzel yapılabilsin.Her bir öğrenciye kale ve yapılabilsin.Her bir öğrenciye kale ve sur bölümlerini dağıtarak çalışmalarını sur bölümlerini dağıtarak çalışmalarını tamamladıktan sonra birleştirmelerini tamamladıktan sonra birleştirmelerini isterim.Böylece çalışma oluşmuş olur.isterim.Böylece çalışma oluşmuş olur.

Öğrencilerime burada bulunan resmi Öğrencilerime burada bulunan resmi göstererek neye benzediğini göstererek neye benzediğini sorarım.Sonra resmin arka yüzünde sorarım.Sonra resmin arka yüzünde bulunan yazının hangi dille yazıldığını bulunan yazının hangi dille yazıldığını sorarım.Bilmezlerse yazının Arapça sorarım.Bilmezlerse yazının Arapça lisanıyla yazıldığını söylerim. lisanıyla yazıldığını söylerim.

Öğrencilerime bu resmi göstererek bu Öğrencilerime bu resmi göstererek bu resim hakkında yorum yapmalarını resim hakkında yorum yapmalarını isterim.Resimde bulunan aslanın geyik isterim.Resimde bulunan aslanın geyik üzerinde olması sizce neyi ifade eder diye üzerinde olması sizce neyi ifade eder diye sorarım.sorarım.

Bilindiği gibi Diyarbakır Kalesi tarihin farklı Bilindiği gibi Diyarbakır Kalesi tarihin farklı dönemlerinde farklı devletler tarafından dönemlerinde farklı devletler tarafından egemenlik altına alınmış.Artuklular, egemenlik altına alınmış.Artuklular, Akkoyunlular, Selçuklular, Osmanlılar ve Akkoyunlular, Selçuklular, Osmanlılar ve Türkiye Cumhuriyeti.Bu devletler Türkiye Cumhuriyeti.Bu devletler Diyarbakır’ı egemenlikleri altına almışlar Diyarbakır’ı egemenlikleri altına almışlar ve yeniden onarmışlardır.Resimde görünen ve yeniden onarmışlardır.Resimde görünen aslan muhtemelen burayı egemenliği aslan muhtemelen burayı egemenliği altına alan güçlü devletleri temsil altına alan güçlü devletleri temsil ediyordur.Geyik motifi ise buraya göz ediyordur.Geyik motifi ise buraya göz dikmiş devletlerin ne kadar güçsüz dikmiş devletlerin ne kadar güçsüz olduğunu temsil ediyor. olduğunu temsil ediyor.

Burada öğrencilerime Diyarbakır Burada öğrencilerime Diyarbakır ilinin yerini haritada ilinin yerini haritada gösteririm.Göstermemin sebebi, eğer gösteririm.Göstermemin sebebi, eğer öğrencilerimin ileride buraya yolları öğrencilerimin ileride buraya yolları düşerse burayı anlattığımı düşerse burayı anlattığımı hatırlamaları içindir.hatırlamaları içindir.

Bu kaleyi öğrencilerime Bu kaleyi öğrencilerime gösteririm.Kalenin neden düz bir gösteririm.Kalenin neden düz bir zemine değil de kayalar üzerine zemine değil de kayalar üzerine yapıldığını sorarım.yapıldığını sorarım.

Kalenin kayalar üzerine yapılmasının Kalenin kayalar üzerine yapılmasının sebebi, kalenin savunmalığını sebebi, kalenin savunmalığını artırmak, düşman saldırılarına karşı artırmak, düşman saldırılarına karşı ön hazırlık sağlayabilmek ve zaman ön hazırlık sağlayabilmek ve zaman kazanmak olabilir.kazanmak olabilir.

HAZIRLAYAN:ZÜLKÜF HAZIRLAYAN:ZÜLKÜF DEMİRPENÇEDEMİRPENÇE

090503019090503019

SOSYAL BİLGİLER SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ 2. SINIFÖĞRETMENLİĞİ 2. SINIF