La diversidad lingüística y cultural en la escuela y el aula
DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA
Transcript of DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA
![Page 1: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/2.jpg)
DIVERSIDAD CULTURAL EN AULAEXPERIENCIA IT SEDE CAÑETE
D. Nicolás Calbullanca Huenchunao
Mg. Heidi Oppliger Sáez
![Page 3: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/3.jpg)
CONTENIDOS
• Pertinencia.
• Estadísticas IT Sede Cañete.
• Cosmovisión Mapuche.
• Experiencia IT Sede Cañete.
![Page 4: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/4.jpg)
Violencia estructural Aplicable en aquellas situaciones de daño en la
satisfacción de las necesidades humanas básicas
(supervivencia, bienestar, identidad o libertad)
como resultado de procesos de estratificación social.
Violencia directaSe concreta con comportamientos y responde
a actos de violencia.
VIOLENCIA
Violencia culturalCrea un marco legitimador de la violencia y
se concreta en actitudes.
Galtung, Johan. (2003). Tras la violencia, 3R: reconstrucción, reconciliación,
resolución. Afrontando los efectos visibles e invisibles de la guerra y la violencia.
Gernika: Bakeaz/Gernika Gogoratuz.
![Page 5: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/5.jpg)
Proporción Población Indígena
Chile: % población indígena
PO
RC
EN
TA
JE
PO
BL
AC
IÓN
IN
DÍG
EN
A
4,6 6,6 6,9 8,1 9,1 9,1 12,8
![Page 6: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/6.jpg)
Proporción población infantil (estimación)
Chile
Fuente: Procesamientos especiales CASEN 2015. En Pedrero, 2016
PoblaciónIndígena
PoblaciónNo indígena
![Page 7: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/7.jpg)
23,4% 13,5%
Pob
reza
infa
ntil
en C
hile
Fuente: Procesamientos especiales CASEN 2015. En Pedrero, 2016
Indígena No indígena
1,7
![Page 8: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/8.jpg)
0 5 10 15 20 25
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-60
60-64
65 y +
Total
Tasa de analfabetismo
No indígena Indígena Tasa de analfabetismo en población indígena y no
indígena de 15 y más años,
por grupos de edad (2013)
Promedia un 40% mas
de analfabetismo
Fuente: Procesamientos especiales CASEN 2013. En Pedrero, 2015 (a)
![Page 9: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/9.jpg)
Tasas específicas de Suicidio en
población indígena y no indígena por
grupos quinquenales de
edad(Trienio 2004-2006)
Fuente: Procesamientos especiales bases de datos proyecto epidemiología
sociocultural MINSAL
¡Suicidio con edades de un dígito!
![Page 10: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/10.jpg)
Servicio de Salud Arauco
2,3 2,0
![Page 11: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/11.jpg)
Matrícula IT Sede Cañete UCSC
2015 2016 2017 2018
MapucheNo mapuche
total MapucheNo Mapuche
total MapucheNo Mapuche
total MapucheNo Mapuche
total
339 628 967 328 609 937 387 687 1074 397 721 1118
35% 65% 100% 35% 65% 100% 36% 64% 100% 36% 64% 100%
21% 27% 27%
50%37% 31%
41% 39% 41% 38%
79% 73% 73%
50%63% 69%
59% 61% 59% 62%
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
Porcentaje estudiantes mapuche y no mapuche 2018
Mapuche No Mapuche
Fuente: Datos extraídos de Cubix y CDinámico 2018
![Page 12: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/12.jpg)
Aspectos Culturales Desarrollo PersonalAspectos Académicos
Resumen Proceso
Admisión
Inducción
Nivelación
Acompañamiento
Apoyo
Seguimiento
Reconocimiento
Estudiantes
Elaboración Propia (2016)
![Page 13: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/13.jpg)
¿Porqué unir el Mundo Ancestral con el Mundo Moderno?
Mundo OCCIDENTAL
Mundo MAPUCHE
RANGIÑELWE(INTERMEDIARIO)
NAVEGA ENTREDOS MUNDOS
Autor del Esquema: Ngenpin Armando Marileo Lefío (2015)
![Page 14: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/14.jpg)
COSMOVISIÓN
![Page 15: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/15.jpg)
MAPUCHE KIMÜNEl mundo mapuche posee una lógica
distinta en el ordenamiento y producción de sus conocimientos, y esta obedece a una
necesidad fundamental de mantenerse y proyectarse en el tiempo.
![Page 16: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/16.jpg)
DEBE ENTENDERSE BAJO LA LÓGICA MAPUCHE, CONSIDERANDOSUS NORMAS Y COMPORTAMIENTOS (AD-MAPU)
La lógica mapuche da respuesta a todas las interrogantes,producto del proceso de los miles de años que el hombrepudo observar, transmitido de generación en generaciónpor lonko, machi, weupive, lawentucheve, gempiñ,koyagtucheve, gütxowüño, gülamtucheve, etc. la familiareforzaba en forma permanente, a través de gülam,epew, narraciones, historia, según edad y roles.
COMENTARIOS PREVIOS A LOS ALUMNOS
![Page 17: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/17.jpg)
DIMENSIONES / CONFIGURACIONES CÓSMICAS
MUNDO MAPUCHE
WENU
NAG
MINCHE
Arriba
Debajo
Abajo (pülli)
![Page 18: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/18.jpg)
DIMENSIONES DEL GRAN ESPACIO CÓSMICO
Ragil / ankawenu mapu
Nagmapu
Wenumapu
Minchemapu
![Page 19: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/19.jpg)
EQUILIBRIO CÓSMICO
MELI WITXAN MAPU
![Page 20: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/20.jpg)
PUEL MAPU
TXIPAWE ANTHÜ
PIKUM MAPU
LABKEN MAPU
WILLI MAPU
/WAYWEN MAPU
MELI WÜTXAN MAPU
FAMILIA ORIGINARIA:Kuye-
bücha; weche - ülcha
PUKEM
PEWÜN WALÜN
RIMÜN
![Page 21: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/21.jpg)
¿Quiénes somos?
CHE = personas, gentes
GEN = propiedad propia del ser.
Entre ser persona y no serlo, hay una diferencia enorme.
![Page 22: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/22.jpg)
SER PERSONAS
- Tener razonamiento
- Tener conciencia del Nagmapu
- Tener conciencia del cosmo
- (wallontun mapu)
- Tener conocimientos
- “Inchiñ taiñ chegen”
- “Chetxokigelaiñ”
KIMÜN
![Page 23: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/23.jpg)
El wallontun no está estático en
el Universo, todo gira en torno al che.
Somos el centro.
Observación del sol.
-siempre en un mismo lugar.
-Oriente o tripawe antü.
-- wütxan antü
Definición como
dormir
El sol, todos giran en torno al wallontun
mapu
Definición como dar el gülan
LA ENERGÍA EN LA VIDA DEL CHE
Orientación de la ruka
![Page 24: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/24.jpg)
LO FEM. Y LO MASC. GENERA
VIDA
LA GRAN ENERG. CÓSMICA
(WALLONTU) SE DENOMINA ELMAPUN
PRODUCEN LA RECIPROSIDAD
Y EL EQUILIBRIO
CONS. LOS 3 ELEMENTOS: SOL, AGUA Y
PÜLLI
NO SON CONTRAPUESTAS
POSEEN LO FEM. Y
MASC.
RELIGIOSIDAD: AGRADECIMIENTOS Y ROGATIVA
(GILLATUN, LLELLIPUN)
TIENE LAS ENERGÍAS +
Y -
GRAN NEWEN
GENERÓ VIDA
![Page 25: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/25.jpg)
LO CIRCULAR LA DUALIDAD LO CÍCLICO
TODO ES MATERIA LA IDEA DE TIEMPO ESPACIO
LA IMPORTANCIA DEL CHE
LAS ENERGÍAS
CARACTERÍSTICAS Y PRINCIPIOS DE LA FILOSOFÍA MAPUCHE(sirven como elementos de entender y concebir el mundo)
![Page 26: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/26.jpg)
K I M Ü N
SU CONCEPTO
Es la ciencia del pensamiento y del conocimiento, quizás sea la base de todo (de la existencia, del ser,
de la vida, de la muerte, de la vida más allá de la vida, la filosofía de las cosas, “la idea de fin en el
mapuche no existe; solo se transforma, APONTUGEKELAY TA MOGEN)
![Page 27: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/27.jpg)
RAKIDUAM
Capacidad de observación, decodificar los mensajes y entender los código de la
naturaleza.
INARUMEN
METODOLOGÍA DEL KIMÜN
DUAM
![Page 28: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/28.jpg)
COMUNICACIÓN : ORAL Y ESCRITA
En los tiempo de hoy, la escritura esfundamental, eso no pasa necesariamente portener un grafemario único.
La fonología, los sonidos hay que estudiarlos, por lo menos detenerse para su aplicación.
![Page 29: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/29.jpg)
GRAFEMARIOS MÁS USADOS
UNIFICADO ADÜMCHEVE RAGILEO
VOCALES: 06
VOCALES : 06
VOCALES : 06
CONSIONANTES: 21
CONSONANTES: 21
CONSONANTES: 19
![Page 30: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/30.jpg)
LHLHAVKENLHAWEN
NHNHAMUNNHALKA
RRUKARENÜ
D/ZDAÑEDUAM
FV/B
VOYEVÜREY
TXTXAPI
TXENTXEN
ÜÜÑÜM
ÜLKATUN
GGÜRÜGÜPÜ
![Page 31: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/31.jpg)
NÜTXAM / CONVERSACIÓN
El nütxam mapuche, como todaconversación es de diversa índole(simple conversación como diálogomuy complejo). Un simple o másdistendido pentukun, un diálogo, unrantukuwün, un koyagtun, unweupin.
![Page 32: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/32.jpg)
KIÑE NÜTXAM
A.- Mari mari peñi
B.- mari mari peñi
A.- kümelkalimi peñi?
B.- may kümelkalen
Eymi kay peñi kümelkalimi?
A.- Inche kabey kümelkalen
Niabuyu kiñe nütxam peñi
B.- Kiñe nütxam pien
PRIMER EJERCICIO DE CONVERSACIÓN
![Page 33: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/33.jpg)
KIÑE NÜTXAMKAN
A.- Inche tuwün Antüküga mapu.
Chem tükukimi tami mapumu?
B.- Inche tükuken poñi, degüll, allvida, kavey ta
nien kachu elal ta korümu,
“Verdura” ta piki ta winka; veimu ta nien
txapi, kulantu, akus.
Eymün kavey chem tükukimi?
SEGUNDO EJERCICIO DE CONVERSACIÓN
![Page 34: DIVERSIDAD CULTURAL EN AULA](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071315/62cd94f1a0e69e0663229c01/html5/thumbnails/34.jpg)
Peucayeael pu Lamngen…Muchas Gracias.
Chaltu mai.