Dimitris Liantinis_Arthra.pdf

8102019 Dimitris Liantinis_Arthrapdf

httpslidepdfcomreaderfulldimitris-liantinisarthrapdf 123

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Αισθητικό αίτημα η καύση των νεκρών 2

Αλέξανδρος Δελμούζος Ο εθνικός παιδαγωγός (1880 - 1956) 3

Η εντολή του Ρουσσώ και η παρακοή των δασκάλων 8

1 ΠΡOΛOΓΙΚO 8

2 OΡOI 8

3 ΠΙΣΩ ΣΤΗ ΦΥΣΗ 9

4 ΧΕΡΙ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΗ 10

5 Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Η ΑΡΣΗ ΤΗΣ 12

6 ΗΘΙΚΗ ΕΝΤΡOΠIΑ 15

7 ΑΝΘΡΩΠOΣ ΚΑΙ ΓΗ ΣΕ ΔΙΩΓΜO 17

ΣHMEIΩΣEIΣ 19

Ο Λιαντίνης ξεσκεπάζει τον ανθελληνικό ρόλο του Γρηγορίου του Ε

και της Εκκλησίας κατά την επανάσταση 21



Αισθητικό αίτημα η καύση των νεκρών



Αλέξανδρος Δελμούζος Ο εθνικός παιδαγωγός (1880 - 1956)Άρθρο του Δημήτρη Λιαντίνη για τον μεγάλο παιδαγωγό Αλέξανδρο Δελμούζο

Δημοσιεύθηκε στο ένθετο Κόσμος-20ος Αιώνας της εφημερίδας Απογευματινή Οι

φωτογραφίες συνόδευαν το ίδιο το άρθρο

ΔΕΛΜΟΥΖΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Ο εθνικός παιδαγωγός (1880 - 1956) 1 Οδοιπορικό

Ο Αλέξανδρος Δελμούζος γεννήθηκε στα Σάλωνα στα 1880 Πόλη γνωστή στο

πανελλήνιο από την Πενταγιώτισσα τη μικρή δασκαλοπούλα Ανάμεσα στα

παλικάρια που σφάχτηκαν στην ποδιά της αυτός πρώτος ζήτησε να την κατακτήσειΟ δάσκαλος Δελμούζος

Εκεί κάπου κοντά είναι και το χωριό Αβορίτης η γενέτειρα του Μακρυγιάννη Καιμερικούς δόλιχους ανατολικότερα βρίσκονται οι Δελφοί Το βραχώδες ιερό όπου

δικάστηκαν και αθωώθηκαν οι Έλληνες Οιδίποδας και Ορέστης Το αναφέρω γιατί

ίσως να σημαίνει κάτι από την άποψη της διαλεκτικής συνάρτησης η ιδιοσυγκρασία

του τόπου και η σύσταση των ψυχών Ο Δελμούζος ήταν του δήμαρχου ο γιος Παιδί

ενός εύπορου εμπόρου και κτηματία με υποστατικά και κατάσταση Η υλική

ευπραγία της οικογένειας θα τον συνδράμει στο πνευματικό του ξετύλιγμα και

αναφορικά με τις σπουδές και τους τόπους στην Αθήνα και τη Γερμανία και

αναφορικά με το στοχασμό και τη δράση σε ολόκληρη τη ζωή του Οι αγροί του

πατέρα και η επαφή με το γεωργικό βίο θα συνεισφέρουν τα πολλά που σχετίζονται

με τον προσδιορισμό εξευγένισης που θα οργανώσει το μυαλό και ολόκληρη την

ύπαρξή του Αυτά θα εδραιώσουν μέσα του τους χαρακτήρες του ένυλου και τουεμπράγματου του συγκεκριμένου και του πρακτικού Αλλά παράλληλα θα τυπώσουνστο χάρτη της πνευματικής του γεωγραφίας τον τύπο του ψυχικά και ηθικά ρωμαλέου

ανθρώπου Έτσι που να επισημάνει νωρίς και να μετρήσει με ακρίβεια τη νοσηρότητα του εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα Για να ορθώσει βλέμμα

και να της αντισταθεί Τη στοιχειώδη αγωγή και τις εγκύκλιες σπουδές από τα έξι ωςτα δεκαοκτώ ο Δελμούζος θα τη λάβει στην Άμφισσα Εκεί θα βιώσει ταυτόχρονα και

σύδετα και το εστί δασκαλισμός και ραγιαδιλίκι Θα βιώσει δηλαδή το ότι η

σκλαβιά στην ψυχή του Έλληνα συνεχίζεται ασφαλής και αμεριμνομέριμνη από την

εποχή της γιανιτσαριάς και του σουλτανάτου Ότι εξακολουθεί να ζει και να

βασιλεύει στη φτωχή Ελλάδα όπως εκείνη η κακή Γοργόνα που πετρώνει ότι

κοιτάει Ότι έμεινε ανέγγιχτη από το λυτρωμό του γένους και τις οχτακόσιες χιλιάδες

ψυχές που χύσανε το αίμα τους ποταμηδόν στον ιερό αγώνα όπως κατέθεσε ο

Τερτσέτης στην πρώτη δίκη τ Αναπλιού Στα 1834 Η γλωσσική ακαταληψία ο

σχολαστικισμός η καθαρεύουσα ο διδακτικός αυταρχισμός η φίμωση της φωνής το

πεδούκλωμα του ζωικού αναβρύσματος και η ποδοκάκη στην αγνή κίνηση της

ψυχούλας του παιδιού που ζητεί ακράτητη να ορμήσει στη δροσιά και το φως

κρατούν καλά τη δυναστεία τους στο σχολείο της Άμφισσας και στα άλλα σχολείατης χώρας Από το 1898 ως τα 1902 από την επαύριον αλλιώς της εντροπής και της

λύπης του 1897 ο Δελμούζος θα σπουδάσει φιλολογία στην Αθήνησι ΣτοΠανεπιστήμιο της Αθήνας σε εποχή που γράφουν τη μαύρη ιστορία τους τα

Ευαγγελικά τα Ορεστειακά και οι μιστριωτικοί ο τραυματίας κιόλας έφηβος τουΣαλώνου θα γνωρίσει την παραχάραξη και την αγκύλωση της εθνικής αγωγής από το



φυσικό ρείθρο του ανθρώπου στην τεχνική κατασκευή του ανδρείκελου Μετά τηθητεία του στο στρατό στα 1902 - 3 θα ξενιτευτεί στη Γερμανία Ο αναγκαίος λόγος

που τον στέλνει στην Εσπερία είναι να μάθει εάν και εκεί παιδεία σημαίνει να

ξεριζώνεις το παιδί από το φυσικό έδαφος από τη μητρική γλώσσα και την

πραγματικότητα του καθημέρα και να βουρλίζεσαι να το μεταφυτέψεις σε γη ξένη και

έρημη όπου οι άνεμοι οι θίνες οι καύσωνες οι έχιδνες διψάδες και η Fata Morganaχορεύουν το χορό των δαιμόνων μαζί με την ανάγκη να επιβιώσει κανείς σε τούτη τη

Σαχάρα Στη Γερμανία θα μείνει τέσσερους χρόνους από τα 1903 ως τα 1907 Θα

παρακολουθήσει μαθήματα φιλοσοφίας και παιδαγωγικής στη Λειψία όπου θα

ακούσει τον Βουντ στο Βερολίνο στην Ιένα όπου θα ακούσει το μαθητή του

Ερβάρτου Ράιν στη Βαϊμάρη στο Μόναχο Οι μεταπτυχιακές σπουδές του

Δελμούζου στη Γερμανία δεν ήταν συστηματικές Γυρίζοντας δεν εκόμισε τίτλους

ούτε υποστήριξε εκεί τη διδακτορική του διατριβή Επιστρέφοντας από τη Γερμανίαμε το πλούσιο ξενοτικό φορτίο της γνώσης και της πείρας θα τον καλέσουν με

πρόταση του Νικολάου Πολίτη και θα πάει στο Δήμο Παγασών Εκεί για διόμισιχρόνους έγραψε την ιστορία του Παρθεναγωγείου του Βόλου Στα 1910 θα γίνει

ιδρυτικό μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου ένας από τους τριάντα έξι Από τα 1911ως τα 1914 θα παίξει στη σκηνή του τραγικού θεάτρου το προσωπικό του δράμα που

λέγεται Δίκη του ΑναπλιούΠαράλληλα θα νυμφευτεί τη Φροσύνη Μαλικοπούλου

μια γυναίκα ευγενική και

καλοπλασμένη Αυτή με εγρήγορση και

αξιοσύνη θα παραστεί σε όλες τις

καταιγίδες που τον καρτέρεσαν Θα του

γεννήσει τα τρία παιδιά τους Από τα

1911 ως τα 1917 εργάσθηκε για τον

Εκπαιδευτικό Όμιλο και συνέχεια ως τα

1927 που διασπάσθηκε Από τα 1917 ως

τα 1920 θα δουλέψει με τον Δημήτρη

Γληνό για το θεσμό των ΑνώτερωνΕποπτών της Δημοτικής Εκπαίδευσης

Στα 1924 - 26 θα εργαστεί οργανωτήςκαι διευθυντής του Μαρασλείου

Διδασκαλείου Εδώ οι πρωτοπόρες

επίνοιες και εμπνεύσεις του θα

συναντήσουν την ίδια καταδίωξη που

γνώρισαν στο Παρθεναγωγείο του

Βόλου Στα χρόνια 1928 - 36 θα εκλεγεί

καθηγητής της Παιδαγωγικής στοΑριστοτέλειο Πανεπιστήμιο όπου θα

οργανώσει το Πειραματικό Σχολείο του πάνου στις ζωντανές και εύρωστες

αρχές του Αυτή είναι η τρίτη φάση της



παιδαγωγικής του πράξης Είναι η τρίτη μάχη της εκστρατείας του για την εθνικήαγωγή Είναι η τρίτη ήττα του δαφνοφόρου στρατιώτη στην ιερή υπόθεση για την

ελληνική παιδεία και το ελληνικό μέλλον Και παράλληλα είναι ο τρίτος κύκλος της

περιήγησης στο Πουργατόριο του Δάντη Στητός και ολόρθος θα συγκρουστεί με τον

υπουργό Παιδείας του Μεταξά κάποιον ασήμαντο πια νευροσπαστούμενον

σιγιλλάριον που βούλιαξε στη λησμοσύνη των έργων του Θα καταγγείλει έμπρακτατη φασιστική παλινωδία της εθνικής παιδείας στους παλαιούς δρόμους της

αντίδρασης της μυωπίας της αλαζονείας της ιδιοτέλειας και του σκότους Και θα

παραιτηθεί από το Πανεπιστήμιο ασυμβίβαστος και λυπημένος Είναι η ίδια χρονιά

που οι επίσημοι Εξαρχόπουλοι και οι άλλες μύγες του απόπατου όπως θα τους

χαρακτηρίσει ο Σεφέρης θα στείλουν τον λαμπρό Συκουτρή να αυτοκτονήσει στον

Ακροκόρινθο Και λίγο αργότερα οι ίδιοι πνευματικοί μαχαιροφόποι θα κινήσουν τη

Δίκη των τόνων εναντίον του Ιωάννη Κακριδή Ω φτωχή Ελλάδα Τα υπόλοιπαείκοσι χρόνια που μετρήθηκαν στον Δελμούζο θα τα ζήσει στην Αθήνα

αυτοεξόριστος Έξω από την παιδαγωγική δράση που εστάθηκε της ύπαρξής του τοφυσικό και αίθριο κλίμα Έξω από τη δυνατότητα να προστρέξει με τις δυνάμεις του

στην αγωνιώδη κλήση που του απηύθυνε συνεχώς το ζωντανό κύτταρο του έθνους Έζησε στον τόπο του νοσταλγώντας τον τόπο του Έζησε στον τόπο του την πικρή

την υπερήφανη και την αδιαμαρτύρητη εξορία του Ωσάν το μεγάλο Θουκυδίδη στη

Σκαπτή Ύλη Ο Δελμούζος τελείωσε τη ζωή του στις 10 Δεκέμβρη του 1956 στην

Αθήνα ανεπαίσχυντα και γαλήνια Άγνωστος ιδιώτης απράγμων και

παραμελημένος από τους άλλους Όπως ακριβώς είχε ευχηθεί να ζήσει ο Ιθακήσιος

Οδυσσέας αν η αγαθή τύχη γινόταν τρόπος να του ξαναδώσει μία δεύτερη

δυνατότητα ζωής

2 Ο Αργοναύτης

Στην Ευρώπη το πιο θαυμαστό πείραμα στη φυσική το καμε ο Σραίντιγκερ Όταν

απόδειξε στο εργαστήριο απίστευτο πράγμα ότι τη στιγμή που είμαστε ζωντανοί

ταυτόχρονα είμαστε και νεκροί Στην Ελλάδατο πιο θαυμαστό πείραμα στην παιδαγωγική το

καμε ο Δελμούζος Όταν απόδειξε στοΠαρθεναγωγείο του Βόλου στα χρόνια 1908 ως

1911 ότι η παιδεία μας ήταν μία λαγκάδα από

σκοτάδι που όφεις και φίδια και όλες τις

δεισιδαιμονίες και τις ψευτιές που καρπίζουν

στα δένδρα της ακαρπίας Το στοιχείο αυτό

που το αντίκρυσε με απίστευτη καθαρότητα

υπήρξε η κατανόησή του ότι η παιδεία στηνΕλλάδα ήτανε ψεύτικη από την κορφή ως τα

νύχια της για δύο λόγους Πρώτα γιατί

γινότανε σε μια γλώσσα ξένη στη γλώσσα του

λαού Και δεύτερο γιατί χτιζότανε σε έδαφος

ανεδαφικό Ζητούσε δηλαδή να θεμελιωθεί σεμια πραγματικότητα που η σχέση της με την πραγματικότητα του τόπου και του

καιρού του ήταν σχέση ετερότητας και εναντίωσης Το πρώτο κακό ονομαζότανκαθαρεύουσα αρχαΐζουσα αττικισμός κοντισμός μιστριωτισμός και όλα τα άλλα

γνωστά και κατάδικα Το δεύτερο κακό ήταν η φαντασίωση των λογιότατων και τωνπλείστων πολιτικών ότι ο νεοέλληνας ξαναγίνεται δίκαιος Αριστείδης Πολύκλειτος

και μάντις Μεγιστίας Ο Δελμούζος στο σχολείο που δοκίμασε να ιδρύσει μαζί με τογιατρό Σαράτση και τους άλλους στο Δήμο Παγασών ανέτρεψε την παιδαγωγική



πράξη στην Ελλάδα Εκράτησε το αναλυτικό πρόγραμμα αλλά κατάργησε τα βιβλίαΕκράτησε την ποιοτική επίδοση αλλά κατάργησε τις εξετάσεις και την προαγωγή ή

τη στασιμότητα στις τάξεις Εκράτησε την ανακοινωτική ορμή και τη σώζουσα

πειθαρχία αλλά κατάργησε το μονόλογο του δάσκαλου και την αγία ράβδο

Κατάργησε την παθητικότητα τη σιωπή το φόβο την ανία την αβουλία τη

συμβατικότητα τη μηρυκαστική μίμηση την υποκρισία του μαθητή Τη λόρδωσητην κύφωση και τη σκολίωση στον τρόπο συλλογισμού του παιδιού Και στη θέση

του κενού έφερε στοιχεία γόνιμα και δημιουργικά Έφερε την αυτοκίνητη και την

αυτογέννητη γνώση Έφερε τη δράση και την αυτενέργεια Έκαμε το νεαρό τρόφιμο

έναν μικρόν εργάτη μια προπαίδεια επιστήμονα έναν προσωπικό ερευνητή έναν

αρχαϊκό ζητητή της αλήθειας και της γνώσης Της γνώσης που δεν χαρίζεται αλλά

κερδίζεται Και της αλήθειας που δεν παραδίνεται αλλά κατακτιέται Σε τρία λιθάρια

γωνιακά ζήτησε να χτίσει την προσωπικότητα του παιδιού στην αυθυπαρξία στηνευθύνη στην υπεροχή Έφερε στην αγωγή τη συνεργασία και την κοινωνικότητα έξω

από τις προκαταλήψεις του εγωισμού και του αλτρουισμού που έλεγε ο Αριστοτέλης Όχι τύπους και γράμματα και λόγια που πετούν και σκορπίζονται Αλλά τη

συνεργασία που είναι ανακάλυψη πράξης σφυρηλατημός χαρακτήρων κι εκείνος οαστραφτερός πόλεμος μέσα στην άμιλλα που γεννά από τον απλό πολίτη το μικρό

νομοθέτη Και που οδηγεί στους γνήσιους δεσμούς τους συναγωγούς φιλίας Αντί για

τα βιβλία για τη νωχέλεια του θρανίου και την παραλυτική απομνημόνεψη άνοιξε

στα μάτια του μαθητή το μεγάλο βιβλίο της φύσης Ανακίνησε και σπιρούνισε τις

εγγενείς δεξιότητες του νέου τροφίμου Εξύπνησε την παρατήρηση δυνάμωσε την

κρίση οργάνωσε πειθαρχημένα τις συγκρίσεις την εναλλαγή των προοπτικών και

την προσαρμογή στην πραγματικότητα και την πράξη Έσπρωξε τα σώματα και τις

αισθήσεις στη χαρά της κίνησης στο φως του ήλιου στα μυριστά φορτία των ανέμων

και στην ποικιλία των λουλουδιών και των χρωμάτων Και οι τακτικές εκδρομές στην

εξοχή στο κατάδεντρο Πήλιο με τους Κένταυρους τους Λαπίθες και τα ζωγραφήματα

του Θεόφιλου που τους έδωσε το κύρος και το νόημα διδακτικών ενοτήτων και

διδακτικών ωρών μεταμόρφωσαν την παιδεία σε παιδιά και την παιδιά σε παιδείαπου έλεγε ο Πλάτων Το παίδεμα της μάθησης δηλαδή σε παιχνίδι δημιουργίας Το

σχολείο του Βόλου έγινε ένα τέμενος άθλησης και η μάθηση εξόρυξη λίθωνευγενικών από το ζάπλουτο ορυχείο της ανθρώπινης ύπαρξης

3 Δίκες ασεβείας

Ο Σωκράτης δικάστηκε σε θάνατο και ήπιε το κώνειο Κατήγοροί του εστάθηκαν ο

Άνυτος ο Μέλητος και ο Λύκων Και η κατηγορία έγραφε είναι άθεος και

διαφθορέας των νέων Ο Αριστοτέλης προτού δικαστεί σε θάνατο πρόφτασε ναδραπετέψει Φυγοδικώ είπε για να απαλλάξω τους Αθηναίους από ένα δεύτερο

έγκλημα κατά της φιλοσοφίας Ένα έγκλημα δηλαδή ενάντια στην αγνή ζήτηση της

αλήθειας και στη γνήσια παιδεία Πέθανε ύστερα από λίγο καιρό στα εξήντα του

χρόνια με παραστάτιδες την εγκατάλειψη και τη μελαγχολία Ο Δελμούζος δικάστηκε

στο Ανάπλι τον Απρίλη του 1914 εξαιτίας που δίδαξε στο Παρθεναγωγείο του Βόλουτην αλήθεια την εμορφιά και την Ελλάδα Κύριοι κατήγοροί του εστάθηκαν δύο

πνευματικά χολερόβλητοι άνθρωποι Ένας δημοσιογράφος που τον έλεγανΚούρτοβικ Όνομα εβραίικο που μου φέρνει στο νου το Λαζάρ Καγκάνοβιτς τον

έναν από τους τρεις που τους έμεινε πιστός ως το θάνατό του ο Ιωσήφ Στάλιν Οάλλος ήταν ο Επίσκοπος Δημητριάδος Γερμανός Μαυρομμάτης Ένας καλόγερος

αγράμματος εμπαθής ευρωτιών και αρκουδοφόρος που οι δεσμοί του με τηνπαιδεία την αρετή και την Ελλάδα θυμίζουν την αγάπη του Κιουταχή και του



Ιμπραήμ για τους Μεσολογγίτες Η κατηγορία κατά του Δελμούζου έγραφε είναιάθεος ανθέλληνας και διαφθορέας των νέων Στη δίκη του Αναπλιού ο Δελμούζος με

τη σθεναρή υπεράσπιση πολλών φωτισμένων Ελλήνων αθωώθηκε Ωστόσο αν ο

χειμασμός του δεν εξελίχθητε σε τραγωδία σε κάθε περίπτωση έλαβε τους

χαρακτήρες και τον τύπο του δράματος Ήταν ένα συγκλονιστικό βίωμα κινδύνου

πικρίας και οδύνης που τον συνόδεψε σε όλη του τη ζωή Από δω σαν παράπονο απόκει σαν σεμνή περηφάνια

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΗΓΕΣ Δελμούζου Α Σαν Παραμύθι 1911 Δελμούζου Α Μαράσλειο και ζωή Αθήνα 1925 Δελμούζου Α Δημοτικισμός και Παιδεία Αθήνα 1927 Δελμούζου Α Οι πρώτες προσπάθειες στο Μαράσλειο Αθήνα 1930 Δελμούζου Α Το πρόβλημα της Φιλοσοφικής Σχολής Αθήνα 1944 Δελμούζου Α Ο Φώτης Φωτιάδης και το παιδαγωγικό του έργο Αθήνα 1947

Δελμούζου Α Το κρυφό σχολειό 1908 - 1911 Αθήνα 1950

Δελμούζου Α Μελέτες και Πάρεργα 2 τόμοι Αθήνα 1958 -------------------------------------------------------------------------------------------------------

----- Το σύντομο βιογραφικό που συνόδευε το άρθρο είχε ως εξής Ο Δημήτρης

Λιαντίνης γεννήθηκε στην Πολοβίτσα της Λακεδαίμονος στα 1942 Χωριό που από το

όνομά του ο συνθέτης Μποροντίν εμπνεύστηκε τους πολοβιτσιανούς χορούς στην

όπερά του Πρίγκιπας Ιγκόρ Σπούδασε στην Αθήνα και τη Γερμανία Είναι

πανεπιστημιακός δάσκαλος Έχει γράψει βιβλία για τον Ρίλκε τον Νίτσε τον Σολωμό

τον Καβάφη και τον Σεφέρη



Η εντολή του Ρουσσώ και η παρακοή των δασκάλων

1 ΠΡOΛOΓΙΚOΘέλετε να λάβετε ιδέα για τη δημόσια εκπαίδευση Τότε διαβάστε την Πολιτεία

του Πλάτωνα1 λέει ο Ρουσσώ Oλοτελώς ανάλογα ένας άλλος μπορεί να ειπεί

Θέλετε να λάβετε ιδέα για το μεγαλύτερο παιδαγωγό της νεότερης εποχής Τότεδιαβάστε το Ρουσσώ

Ωστόσο οι παιδαγωγικές σχολές τα πανεπιστήμια οι μαθητές μας οι δάσκαλοι

δεν παρακολουθούν αυτή την κρίση Τα ονόματα των παιδαγωγών που βρίσκεις στην

πρώτη γραμμή είναι ονόματα όπως Πεσταλότσι Έρβαρτος Ντιούι Μοντεσσόρι

Πιαζέ Κλαπαρέντ Ντεκρολύ Μακαρένκο Και άλλα παρόμοιας επιφάνειας

O Ρουσσώ μπροστά και αγνάντια σ αυτές τις διασημότητες ακούγεται καιφαίνεται παραριγμένος και κομμάτι περιθωριακός

Λάθος Η ιδέα μου είναι ότι όλοι αυτοί μπροστά στο Ρουσσώ κρατούν όσοκρατούσαν οι Τελχίνες και οι Κορύβαντες οι Κουρήτες και οι Κάβειροι και όλοι οι

άλλοι μικροσώματοι μεταλλοτέχνες απέναντι στο θεό ΉφαιστοΣχετικά με την ανεκτίμητη ακόμη αξία του Ρουσσώ και την άδικη δημοτικότητα

όλων των άλλων βρίσκω την ίδια αναλογία που υπάρχει ανάμεσα στο Σπίττελερ και

το Νίτσε Είναι δύο διανοούμενοι που ζήσανε στην Ελβετία υπήρξανε σύγχρονοι

βρεθήκανε για λίγο αντίπαλοι και ύστερα χωρίσανε τραβώντας ο καθένας το δρόμο

του

O Σπίττελερ δοξάστηκε διαβάστηκε θαυμάστηκε και στα 1918 τιμήθηκε με το

Νόμπελ λογοτεχνίας

O άλλος εγνώρισε μια θηριώδη αγνόηση έζησε σαν τα πουλιά και τις αρκούδες

τραγούδησε πάνω στα βουνά και τα χιόνια του ευγενικού λευκού (Edelweiss) έκλαψε

μαζί με τον Αχιλλέα των ταρσανάδων περπατώντας στους αιγιαλούς της Κυανής

Ακτής και τρελάθηκε στον ανθό της ζωής του Σαν ήρθε η ώρα του να πεθάνει ήτανε

τόσο γνωστός όσο κι ένας άγνωστος χωρικός σε κάποιο μακρυνό χωριό τηςΣαχαλίνης

Σήμερα όμως ποια είναι η μεταχείριση των δύο σχετικά με την ανάγνωση και τηγνώση του έργου και του στοχασμού τους Το Νίτσε τον μελετά και τον ακούει ο

ένας στους δύο Το Σπίττελερ τον αναδιφεί και τον ξεθάβει ο ένας στους διακόσιους

Απόδειξη πως έτσι έχουν τα πράγματα είναι ότι κι εσύ αναγνώστη μου το Νίτσε

τον έχεις ακούσει (με πιθανότητα ένα στα δύο) Ενώ το όνομα Σπίττελερ το διαβάζεις

πρώτη φορά (με πιθανότητα ένα στα διακόσια)

2 OΡOI Τη λέξη εντολή στον τίτλο του κειμένου μου την παίρνω με το νόημα του ορισμού

που έδωκε ο θεός στον άνθρωπο όταν τον εγκατάστησε στον παράδεισο της φύσης

για να τον εργάζεται και για να τον φυλάγει2 Να μη δοκιμάσεις του είπε από τον

καρπό της γνώσης

Τη λέξη παρακοή την παίρνω με το νόημα της πράξης των ΠρωτοπλάστωνΕτόλμησαν να γευτούν τον καρπό της γνώσης

Σήμερα με την εντατική χρήση εκείνης της αρχικής γνώσης δε στέκεται αρκετόστους ανθρώπους να εργάζουνται και να φυλάγουν τον παράδεισο της φύσης αλλά

την υβρίζουν και τη μολύνουν Η υπερβασία τους μάλιστα και η ύβρη θυμίζει την ύβρη της αρχαίας τραγωδίας

Παρόμοια τις λέξεις εντολή και παρακοή τις λαβαίνω με το νόημα του μύθου των



ελλήνων Να αρκεσθεί ο άνθρωπος στα γήινα δώρα Και να μην κλέψει από τον Όλυμπο τη φωτιά και τη σοφία3

Τη λέξη δάσκαλος ανάμεσα στις τάξεις των άλλων επαγγελμάτων τη λαβαίνω

ωσάν το

όργανο χάρη στο οποίο ο άνθρωπος ξεπέρασε τη φύση και ανοίχτηκε στην ιστορία

O πολιούχος των δασκάλων και των μαθητών είναι ο ήρωας Αδάμ και ο ήρωαςΠρομηθέας Oι εφευρέτες και οι πρωτουργοί της γνώσης

Oι δάσκαλοι δουλεύοντας τη νόηση και την επιστήμη4 ξετύλιξαν την περιπέτεια

του πνεύματος και εδημιούργησαν τον πολιτισμό Ιστορία πνεύμα πολιτισμός είναι

τα τρία οντολογικά ορθώματα του ανθρώπου που τον ξεχώρισαν από τα υπόλοιπα

όντα στη γη στη φύση και στο σύμπαν5 Όλοι γνωρίζουμε ότι χωρίς τη διδασκαλία είτε την αυτοσχέδια είτε την κατά

σχέδιο ο άνθρωπος δε θά ταν άνθρωπος Γιατί θα μεγάλωνε για να τραπεί σταθεράστο σχήμα ενός πλάσματος καμπουροειδούς τρεκλού ρεκαστικού και έντρομου6

Αναγκαία λοιπόν η δουλειά του δάσκαλου το να μαθαίνει δηλαδή τους νέους ταγράμματα και τις άλλες μαθήσεις έχει φύση και φυή φυτουργική

Γιατί η διδασκαλία είναι το μόνο όργανο η μόνη δύναμη που σώζει τον άνθρωποαπό τότε που εξαιτίας της γνώσης που απόχτησε διακρίθηκε από τα άλλα πλάσματα

Από τότε δηλαδή που σύμφωνα με το πνεύμα των δύο εκείνων φιλοσοφικών μύθων7 εξορίστηκε από τον Παράδεισο της φύσης ή κρεμάστηκε στην πέτρα του Καυκάσου

Χωρίς το δάσκαλο ο άνθρωπος θά ταν βροχή χωρίς νερό Δόστε του όλα τα

μέταλλα και τα πλούτη του Μίδα Δόστε του κάστρα και χώρες και αχανή

βουστάσια Δόστε του ακόμη και το μαγικό δαχτυλίδι του Γύγη8 Και πάρτε του την

παιδεία Θα έχετε μπροστά στα μάτια σας μια μάζα μηδενική Ένα τέλμα ένα έρμα

κι ένα έρμαιο

3 ΠΙΣΩ ΣΤΗ ΦΥΣΗ

Η εντολή που έδωκε ο Ρουσσώ στους δασκάλους και μέσω των δασκάλων στο

ανθρώπινο γένος είναι ότι το φυτό της παιδείας πρέπει να φυτεύεται στη φύσηO νομοθέτης που θα συντάξει το σύνταγμα της αγωγής των νέων δεν είναι ο νους

του ανθρώπου αλλά η σοφία της φύσης Oι οδηγίες και οι κανόνες της αγωγής είναιτα πιστά αντικρύσματα των αρχών και των νόμων της φύσης Τα αρχέτυπα και τα

παραδείγματα η παιδεία οφείλει να τα λαβαίνει ακολουθώντας την αχάλαστη τάξη

των πραγμάτων και των δράσεων Η υγιής παιδεία για τον άνθρωπο δεν ημπορεί

παρά να είναι το ζωντανό αντίγραφο του έμψυχου ζώου που είναι ο κόσμος9Τι ορίζει λοιπόν η φύση Η φύση ορίζει ότι τα σώματα στο κενό πέφτουν Oρίζει

ότι ο σκορπιός είναι ένα ιοβόλο δραστικό Ότι στους εκατό βαθμούς το νερό βράζει

ή στους 276 βαθμούς το ανθρώπινο σώμα πεθαίνει

10

Αντίστοιχα η παιδεία που ακολουθεί τη φύση θα διδάξει πως δεν ημπορείς να

ζεστάνεις την οχιά στην αγκαλιά σου Πως ο παγοποιός για να φτιάξει τον πάγο δεν

θα πάρει τη συνταγή από τους μωρούς και τους ρουφιάνους Πως η κατσίκα που

ψόφησε το χειμώνα δε θα ξαναβοσκήσει τον Απρίλη στο λειβάδι Και πως ο

άνθρωπος που πέθανε και ταφιάστηκε δεν πρόκειται να ξαναζήσει στον αιώνα Θαζήσει μονάχα στη μνήμη εκείνων που τον γνώρισαν τον σπουδάζουν και τον

μολογούν O Καραϊσκάκης σήμερα για παράδειγμα δεν ψήνεται στην κόλαση ούτεσεργιανίζει στον παράδεισο Παρά είναι ένα εικόνισμα κρεμασμένο στη μνήμη μας

Και στην ευγνωμοσύνη μας Oλόκληρη αυτή τη συλλογιστική βάσης που θεμελιώνει τη θεμέλια πέτρα της

φυσικής αγωγής ο Ρουσσώ την κλείνει σε μία πρόταση



Κανένα άλλο βιβλίο εκτός από τον κόσμο καμία άλλη διδασκαλία εκτός από ταγεγονότα11 Που όπου κόσμος και όπου γεγονότα οφείλουμε να διαβάζουμε η οδηγία

της φύσης η διδασκαλία της πράξης

Σε άλλο επίπεδο διατύπωση αρνητική της ίδιας θέσης μας δίνει η σκληρή κριτική

που ασκεί ο Ρουσσώ στη μεταφυσική καθώς την αντιπαραθέτει προς τη φυσική Η

φυσική είναι των πραγμάτων και της φύσης και έχει αντικείμενο τον κόσμο Ημεταφυσική είναι των ανθρώπων και του εξωφυσικού και τη γέννησε η μετέωρη

φαντασία Το ένα είναι πράγμα υλικό Το άλλο είναι η σκιά του στη συννεφιά

Γράφει

Ποτέ η γλώσσα της μεταφυσικής δε βοήθησε για την ανακάλυψη έστω και μιας

αλήθειας Απεναντίας εγιόμισε τη φιλοσοφία με παραλογισμούς που μας κάνουν να

ντρεπόμαστε μόλις τους γυμνώσουμε από τα μεγάλα τους λόγια12

Πόσο μελάνι δε θά χε χυθεί άσκοπο και πόσες ανθρωποώρες εργασίας θα είχανοικονομηθεί για ωφελιμότερη απασχόληση αν είχαμε ακούσει αυτή την αλήθεια του

Ρουσσώ Και από πόσο πνευματικό κηφηναριό θά χαν γλυτώσει οι κοινωνίες μαςΑπό πόσους καλόγερους δερβίσηδες ραββίνους γκουρού μπάμπα ιμάμηδες και

όλα τα αμάν Η αντιπαράθεση φυσικής και μεταφυσικής θα βρει την οργίλη της αποθέωση στο

στοχασμό του Ρουσσώ όταν θα μεταφερθεί στην αντιπαράθεση ανθρώπινης

παράστασης και φυσικής πραγματικότητας

Εδώ ο Ρουσσώ κρίνοντας την επιστήμη της εποχής του που καθώς έρχεται από το

μεσαίωνα τη θρησκεία και τις δεισιδαιμονίες του ανθρώπινου μυαλού δεν είναι

φυσική μιλάει μια γλώσσα που λυγίζει τους αιώνες όπως λυγίζει τα ερυθρωμένα

μέταλλα το σφυρί του χαλκέα Ακούστε

Oι επιστημονικές εταιρείες της Ευρώπης δεν είναι παρά δημοτικά σχολεία

ψευδολογιών Και στην Ακαδημία των Επιστημών ευρίσκει κανείς περισσότερες

πλάνες απ όσες ημπορεί να βρει σε ολόκληρο συνοικισμό Κάφρων13

Θυμίζω πως οι Κάφροι είναι μια λορδωτή δολιχοκέφαλη υποφυλή πολεμοχαρών

και ανθρωποφάγων

4 ΧΕΡΙ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΗ

Η ένταση και η οργή του στοχασμού του Ρουσσώ για την παιδεία και την

επιστήμη της εποχής του δεν είναι εύκολο να κατανοηθεί με τα τρέχοντα μέτρα της

ανάλυσης και της έρευνας Τον κοσμογονικό και τον κοσμοφόρο λόγο που κρύβουν

οι προτάσεις του αρχίζεις να τον εννοείς μόνο όταν βουτήξεις στα γερανίζοντα βάθη

Και ο πυθμένας εδώ είναι μια ορογένεση ιστορίας Είναι μια πραγματικότητα που

τέμνει την εξέλιξη του ανθρώπου σε δύο μέρη

O Ρουσσώ είναι το χρηστηριασμένο πνεύμα που προορίστηκε να εξηγήσει αυτήτην τομή Στέκεται στην κόψη της και αντικρύζει το παλαιό σαν αποτιμητής και

τιμητής Στρέφεται μπροστά και βλέπει το καινούργιο σαν οραματιστής και

νομοθέτης

Ποια είναι αυτή η τομή Είναι το ρηγματικό όριο που χώρισε τον κόσμο του

χεριού από τον κόσμο της μηχανής Oρίζει το σημείο της μετάβασης από τηλειτουργική συμπεριφορά του βιοτέχνη στην τυπική μίμηση του βιομήχανου

Η μεταπήδηση από το χέρι και την τέχνη του τη χειροτεχνία στη μηχανή και στημάζα στην ένταση της παραγωγής στέρησε την ανθρώπινη δράση από το άρωμα και

την ψυχή Η λατινική λέξη industria απrsquo όπου έχουμε τη λέξη industrie που σημαίνειστις σύγχρονες γλώσσες τη βιομηχανία εδήλωνε την εντατική παραγωγή Μία

φιλοπονία που φτάνει ως τη βαναυσότητα



O χειροτεχνικός άνθρωπος εδούλεψε τη γης και χάραξε πάνω της το πρόσωπό τουσε μια χρονική πορεία που ξεπερνάει τις οχτώ χιλιετίες14 O βιομηχανικός άνθρωπος

άρχισε να αναδύεται πριν από δυόμισυ εκατονταετίες Από τα μέσα δηλαδή του 18ου

αι Και σήμερα κοντεύει να εξαντληθεί Νομίζει κανείς ότι αγγίζει κιόλας το

βιολογικό και το ιστορικό του τέλος

Αυτή η ανισομέρεια των δύο εποχών λέει πολλά από την άποψη της φυσικότηταςτης έντασης της φθοράς της ποιότητας που τις χαρακτηρίζει Η διαφορά ποιότητας ανάμεσα στο χέρι και στη μηχανή δίνει το μέτρο της

απόστασης ανάμεσα στην αγωγή του Ρουσσώ που στηρίζεται στη φύση και στην

αγωγή της τρέχουσας αντίληψης που πηγάζει από τη μονοσήμαντη εμπιστοσύνη των

ανθρώπων στο μυαλό τους

Θυμηθείτε πως αρχίζει ο Αιμίλιος Όλα είναι καλά όταν βγαίνουν από τα χέρια του

Πλάστη των πραγμάτων όλα εκφυλίζουνται στα χέρια του ανθρώπου15

Πλάστης τωνπραγμάτων εδώ είναι το άγιο θέλημα της Φύσης

Το χέρι μας λοιπόν είναι ο φορέας του σώματος και της ψυχής μας Συγκλίνειμέσα του την πλούσια χώρα της γνωστικής μας συνείδησης Μία ολότητα πνεύματος

δηλαδή που συνταιριάζει και αρμονίζει ολάκερο το ζωϊκό μας ανάβρυσμα Τιςεπιθυμίες τη βούληση το φως του λόγου την κόλαση των παθών και τον ήλιο της

κυριαρχίας στα πάθη μας

Στο χέρι μας διαχύνουνται και φλεβίζουν τα βιώματα και οι εμπειρίες η

κληρονομική παρακαταθήκη των γνώσεων οι πόθοι και οι φόβοι μας η βουή της

φαντασίας που μέσα σε μέτρα κατέχει να γίνεται περιβόλι των πουλιών και ημέρα

Λαμπρής

Το χέρι μας είναι το μεταλλείο ενός αχώρητου παρελθόντος Είναι η βασιλική

κληρονομία της ζωής μας Oι δοκιμές και οι δοκιμασίες οι γνωρισμοί και τα

γνωρίσματα οι λύπες οι αγώνες μας που χαράζουν μια ατελεύτητη γραμμή θριάμβων

και πτώσεων Από πού αρχίζει και πού τελειώνει αυτή η τροχιά ουρανού στη γη που

μεταμόρφωσε τη φύση σε ιστορία Αρχίζει από τις πιθηκοφόρες αναδύσεις τουείδους και από το homo habilis Και φτάνει ως τα παιδιά μας Μετρά κανείς εποχές

και καιρούς τη συσσώρεψη και τις αποθέσεις για δύο εκατομμύρια ενιακόσιεςχιλιάδες χρόνια

Oλάκερη ετούτη η αριστοκρατική αλυσίδα κληρονομίας και γένους κλείνεται

μέσα στο χέρι μας με την έννοια ότι τα προϊόντα που μας δίνει περιέχουν τη ζεστασιά

της ψυχής και την ευγένεια του νου όπως τα μοίρανε τα καλόπλασε και τα ευλογεί η

φύση

Απέναντι στο χέρι έλαβε θέση η μηχανή Τη μηχανή δεν την έπλασε η φύση αλλά

ο άνθρωπος που είναι πλάσμα της φύσης Έτσι καθώς έρχεται από δεύτερο χέρι είναι

ένα ειδωλοποιημένο είδωλο16 όπως θά λεγε ο Πλάτων

Η μηχανή είναι εύρημα άψυχο ετεροκίνητο κρυαδερό Αλλά και τέλειο Η μόνη

της ατέλεια είναι η τελειότητά της Όπως το μόνο τρωτό στον άτρωτο Αχιλλέα ήταν η

φτέρναΗ μηχανή μας κοιτά ατενώς Έχει ορθάνοιχτο το μάτι της ωσάν του πεθαμένου

Όταν γελά φυλάγει τα χείλη της κλειστά ενώ τα ζυγωματικά της μένουν ασάλευταΚαι δουλεύει τυφλά άκριτα αδιαφόρετα επιταγμένα

Τα πόδια της είναι ραιβόσχημα και τα χέρια κομμένα στον καρπό Το νευρικό τηςσύστημα δείχνει ένα κουβάρι καλώδια κόκκινα κίτρινα και μαύρα

Έχει για στόμα μια χοάνη δίχως γλώσσα Τρώει χωρίς ποτέ να πεινά Και η φύσηδύσκολα ανακυκλώνει τα περιτώματά της



O εγκέφαλος της μηχανής δε μετριέται σε όγκο αλλά σε εμβαδό Και μέσα στηνκάψα του κρανίου της ο χειρουργός χειρουργεί δείχτες ψηφία αριθμούς τετράγωνα

κύκλους κλίμακες και μετρητές κάθε λογής

Κάποιες φορές όταν τρέχει στους δρόμους μοιάζει τον τίγρη που σπαράζει

ζαρκάδι ή γεροβόνασους Κι όταν κλαίει το δάκρυ της κυλάει μαύρος υδράργυρος

Oι μηχανές γεννιούνται ενήλικες και ενήλικες γερνούν Μοιάζουν τις πόρνες τουςποδοσφαιριστές και τους παλαιούς κλαντιάτορες

O ύπνος τους δε ξέρει από όνειρα Και σαν έρθει η ώρα για να πεθάνουν δε

γνέφουν και δε μιλούν

Πώς λυπάται όταν πεθαίνει εκείνος που δεν εγεννήθηκε O γιος ενός άτεκνου για

παράδειγμα Έτσι λυπούνται οι μηχανές όταν εννοήσουν το θάνατο

Και στο κοιμητήρι τους δε βρίσκεις καντήλι φανάρι ή μάρμαρο Oύτε επιγραφές

και Μυροφόρες Βρίσκεις μονάχα τσακισμένα σωρό τα κόκκαλα και χαρακίρι σε όλατα χρώματα τσυ ουράνιου τόξου Και άφθονη σκουριά Που η σκουριά είναι για τα

πράγματα το ισοδύναμο της λήθης για τους ανθρώπους

5 Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Η ΑΡΣΗ ΤΗΣ Μου χρειάστηκε να δώσω μια πολεμική εικόνα της αντιπαλότητας ανάμεσα στο

χέρι και στη μηχανή Γιατί η εναντίωση αυτή υπάρχει ανάμεσα στη φυσική αγωγή

του Ρουσσώ και στην τρέχουσα αγωγή του κατεστημένου όπως την κατασκεύασε η

παρακοή των δασκάλων στην εντολή του Ρουσσώ

Θα δείξω αυτή την άσπονδη έχθρα σε τρεις προτάσεις του Ρουσσώ

Η κάθε μια ημπορεί να διαλυθεί σε χίλιες λεπτομέρειες και να συνθέσει ύστερα το

τοπίο ακέραιο Από το ένα μέρος η ύπαιθρος γη της αγωγής του Ρουσσώ Είναι η

θέση Από το άλλο μέρος η άρρωστη πόλη της αγωγής των δασκάλων Είναι η άρση Η πρώτη πρόταση λέει

Να μειώνεις τις ανάγκες σου σημαίνει ότι αυξαίνεις τη δύναμή σου17 Κάποιος παλαιός φιλόσοφος το ίδιο νόημα τό χε διατυπώσει σ ένα τρόπο

ανάλογα λιτό ανάλογα αγροίκο και ανάλογα γενναίο Δόσε μου έλεγε νά χω τοψωμί και το νερό κι εγώ σου παραβγαίνω στην ευτυχία με το Δία

Στη φύση δε θα βρεις πουθενά το βοηθητικό και το πρόσθετο Στη φύση όλα είναιαναγκαία Και κάθε αναγκαίο φτάνει να αναπληρώσει χιλιάδες δευτερεύοντα και

περιττά Oι χαμάδες ελιές που τσιμπολογούν τα κοτσύφια ή το γρασίδι που τρώει

στην πρασιά το ερίφιο είναι γεύμα περιφανώς πλουσιότερο από το τραπέζι του

Τριμαλχίωνα που περιγράφει στο Σατυρικό του ο Πετρώνιος

Μείωνε λοιπόν τις ανάγκες σου για νά σαι κυρίαρχος λέει ο Ρουσσώ Όμως η

σύγχρονη αγωγή τι λέει

Όλος ο πονοκέφαλος και όλη η εξυπνάδα της σύγχρονης αγωγής εξοδεύεται στοπώς να δημιουργεί καινούργιες ανάγκες στους ανθρώπους Η χολέρα του μοντέρνου

σχολείου και του πνεύματος της εποχής είναι η χρήση η αφθονία η κατανάλωση ο

ευδαιμονισμός

Για την τρέχουσα αγωγή ευτυχία του ανθρώπου σημαίνει να σπαταλά συνεχώς

για να καλύπτει ανάγκες που οι πλείστες είναι τεχνητές Γιατί τις δημιουργείαναπότρεπτα πλέον η ενοχή που υπάρχει μέσα στον ίδιο το μηχανισμό της χρήσης

του περιττούΚι εδώ εντοπίζεται το λογικό παράλογο που γίνεται τραγικό στοιχείο στη ζωή μας

Είναι η εμπλοκή μας στο φαύλο κύκλο ικανοποίηση των απαιτήσεων ίσον αύξησητων αναγκών

Η ικανοποίηση του περιττού θα αυξαίνει αναγκαία τη βουλιμία του ανθρώπουΕίναι γνωστή η ιστορία για τον πρίγκιπα της εποχής μας που στα δώδεκα χρόνια του



είχε μπουχτίσει τα πάντα Κι απέ το μόνο που τού δινε χαρά ήταν να δένει τις γάτεςκαι να τους βγάζει τα μάτια

Αυτή η προϊούσα αύξηση της τάσης να χρησιμοποιούμε τα αγαθά που παλιά την

είχε ιστορήσει ο μύθος με το άπατο πιθάρι των Δαναΐδων σήμερα περιγράφεται με

την καταφυγή σης δρόγες και τα άλλα παραισθησιογόνα Τελικά τα ναρκωτικά

δίνουν τη λύση με το θάνατο του χρήστη Όχι τυχαίο αλλά λογικά ακόλουθο είναι πως τούτη η πληγή ήρθε στην Ευρώπη

από την Αμερική Γιατί Γιατί η Αμερική ελάνσαρε στον κόσμο το συρμό της

κατανάλωσης και το ιδεώδες του ευδαιμονισμού (Κι ένα στρώμα ακόμη πιο βαθιά

μη λησμονούμε πως η Αμερική είναι η κοιτίδα της μηχανής)

Στο ίδιο πλέγμα συμπεριφοράς ανιχνεύουμε και το Aids Το Aids το γέννησε η

τάξη της φύσης να τιμωρήσει την ύβρη του ανθρώπου Την υπερκατανάλωση

δηλαδή τον εκχυδαϊσμό την ευτέλιση και την ατίμωση του ερωτικού αγαθούΜετά τον Κάιν το φονιά ο μεγαλύτερος Κάιν και καγιάς της ανθρωπότητας είναι

ο Αυνάν που ανακάλυψε τον αυνανισμό Την κάρπωση δηλαδή της άγονης ηδονήςOσάκις συνέρχοταν προς τη γυναίκα του λέει η Γραφή18 ο Αυνάν laquoεξέχεεν επί την

γην του μη δούναι σπέρμαraquo Το Aids είναι η τιμωρία της φύσης για την ακραίασυνέπεια του αυνανισμού

Η δεύτερη πρόταση του Ρουσσώ λέει Η ευτυχία του ανθρώπου εδώ κάτω δεν είναι παρά κατάσταση αρνητική Πρέπει να

την μετράμε με την ελάχιστη ποσότητα των πόνων που δοκιμάζουμε19

Αυτό σημαίνει Για να σου πω πόσο αξίζεις μη μου λες τι απόχτησες και τι

κατέχεις Πες μου σωστότερα πόσα πλήρωσες ως τώρα και τι ακόμη δε χρεωστάς Εδώ πρόκειται μια στάση ζωής που γεννά τα ανήμερα ερωτήματα Σε ποιον

χρεωστά τάχατες ο νέος άνθρωπος Δεν έρχεται στον κόσμο ελεύθερος καθαρός

αχρέωτος Όχι αποκρίνεται η αγωγή της φύσης

Γιατί ο κάθε άνθρωπος που γεννιέται έχει ταυτόχρονα χρεωθεί με το δεδομένο ότι

του χαρίζεται η ζωή Και η ζωή για τον καθένα μας είναι δώρο πολυτιμότερο από το

χρυσοφόρο Παγγαίο ή από το Δέλτα του ΝείλουΞέρεις τι σημαίνει ν αντικρύζεις τον ήλιο Να κοιτάς έντεκα η ώρα το πρωί τη

θάλασσα του Αυγούστου Να γεύεσαι τη ζάχαρη της Αφροδίτης Ν αφουγκράζεσαι ταηδόνια στα ρέματα το Μάη Να πίνεις το κρασί σε γυαλένιο μαστραπά συντροφιά με

το πλάσμα που αγαπάς

Σημαίνει ότι σoυ χαρίζεται ένας θησαυρός που δεν τον ξεχρεώνεις με όλα τα

δάνεια της Αγγλίας O μεγάλος μας ποιητής και ο πρώτος την αυταξία της ζωής την

περιγράφει σ ένα λαμπρό στίχο του20

Δεν τό λπιζα νάν η ζωή μέγα καλό και πρώτο

Ιδού γιατί από τη στιγμή που γεννιέται ο άνθρωπος αρχίζει την απόσβεση τουχρέους της ζωής του

Από την πίσω όψη της αλήθειας το πράγμα περιγράφεται ως εξής περίπου

Η ζωή του ανθρώπου είναι μία Εγνατία που από το Δυρράχι της Αδριατικής που

ξεκινά ως τα Κύψελα του Έβρου που τελειώνει είναι γιομάτη αγώνες ατυχίες

βάσανα αδικημούς απάτες αρρώστιες μέριμνες κινδύνους O άνθρωπος την τραβάαπό την αρχή ως το τέλος ωσάν να περπατά στρωμένο ναρκοπέδιο

Κι όσο φτάνει προς το τέλος τόσο πλησιάζει στα πιο φοβερά από τα φοβερά Σταάθλια γερατειά δηλαδή και στον ανεξίλαστο θάνατο

Και τέλος O άνθρωπος πεθαίνει αναίτια άχρηστα ανώφελα Πεθαίνει άδικακριματισμένα παράλογα μουγγά Σαν το σκυλί που λέει ο Κάφκα21 Καθώς πέφτει η

αυλαία σβήνει το φως όπως η νύχτα σβήνει την αστραπή





στον υπερφίαλο Αντίνοο από το σκυλοπνίξιμο και το νησί του Ήλιου στη μάγισσαΚίρκη και στα γoυρoύνια

Έχει λάθος ο Καβάφης που λέει πως όλα τούτα τα τέρατα δε θα τα συναντήσουμε

στο δρόμο μας αν δεν τα κουβαλάμε στην ψυχή μας Θαρώ πως μας τα εξηγεί πολύ

ιδεαλιστικά O λύκος ο lupus που έλεγε ο Χομπς δεν είναι μονάχα μέσα στον

άνθρωπo Κυρίως βρίσκεται απέξω τoυ Τα θηρία της Oδύσσειας είναι και οιπλεχταριές τα φίδια είναι και οι αγέλες από ύαινες είναι και η αραδαριά τα όρνια

που κυριαρχούν στην ενδοχώρα του φυσικού και του κοινωνικού μας περίγυρου O Oδυσσέας ενάντια σε τούτο το κακό χρειάζεται να αντιπαλεύει συνέχεια

Όφειλε να κυριεύει τη ζωή του κάθε φορά από την αρχή Όπως ο καταχτητής την

επόμενη εχθρική πόλη Δεν πετυχαίνει λίγο κάλμα στον παραδαρμό O γόρδιος

κόμπος της ζωής μας είναι πως δεν προφταίνουμε να πρoφτάσoυμε25Μόνο ένα τέτοιο ταξίδι στην ανερχόμενη δυσχέρεια χορήγησε τα νόμιμα στον

Oδυσσέα να αράξει στην Ιθάκη Να πεθάνει δηλαδή ήσυχα καθώς λέει ο Ρoυσσώ Τι θα πει πεθαίνω ήσυχα Πεθαίνω ήσυχα θα ειπεί ότι τελειώνω με μια πράξη που

δεν είναι περισσότερο οδυνηρή από τις προηγούμενες πράξεις μου Σβήνω την

πυρκαγιά του θανάτου ανάβοντας μπροστά της και κατευθύνοντας ενάντια της τηνπυρκαγιά της ζωής Σε τρόπο ώστε όταν φτάνει να μ αγγίξει ο θάνατος δε βρίσκει

παρά τα αποκαΐδια

Αυτό δεν είναι και το νόημα της τελευταίας επιθυμίας του Σωκράτη Έσυ Κρίτων

και οι άλλοι παρακάλεσε Μη λησμονήσετε να προσφέρετε την οφειλόμενη θυσία στον

Ασκληπιό το θεό26 της ιατρικής

Σα να λέει το κώνειο του θανάτου με γιάτρεψε από το φαρμάκι της ζωής

O Σωκράτης πέθανε ήσυχα Γιατί φυσιολογικά έμαθε να υποφέρει σε όλη του τη ζωή

6 ΗΘΙΚΗ ΕΝΤΡOΠIΑ

Μπαίνοντας ο 19ος και βγαίνοντας ο 20ός αιωνας βλέπουμε ότι η αγωγή ετράβηξε

και πορεύεται εντελώς αντίθετους δρόμους από κείνους που υπόδειξε ο Ρουσσώ

ΓιατίΜία είναι η απόκριση Και δικάζει έτσι η κατασκευή και η διάπλαση του

ανθρώπου τον σπρώχνει συνέχεια στην κατωφέρεια της ευκολίας Ενώ η φύση και ηπραγματικότητα του ζητούν ακατάπαυστα τη δυσκολία και το τραχύ

Η ζωή είναι κίνηση αδιάκοπη μεταβολή συνεχής ανανέωση αναπροσαρμογή πορεία μετεξέλιξης επανάσταση Και όλα αυτά όχι για να προχωρεί κανένας

μπροστά Αλλά για να μένει ακίνητος χωρίς ωστόσο να σαπίζει μέσα στην ακινησία

του

Αγωνίζομαι συνέχεια όχι για να πετύχω το καλύτερο αλλά για να μην πέσω στο

χειρότερο Χρειάζομαι να προχωρώ όχι για να φτάσω αλλά για να μην υπολειφθώ Σε τούτο το παράλογο θέατρο η φυσική επιστήμη δίνει λογική εξήγηση

Η κίνηση του ανθρώπου που περιγράφει την πορεία της ζωής του δεν γίνεται σε

αναφορά προς τον τόπο αλλά σε αναφορά προς το χρόνο Ότι κινείται δίπλα μου και

παράλληλα με μένα δεν είναι ο τόπος αλλά ο χρόνος Σωστότερα είναι ο χωροχρόνος

γιατί σε κάποιο επίπεδο χώρος και χρόνος γίνουνται έναΚαθώς λοιπόν κινούμαι συντονισμένα και παράλληλα με το χρόνο ενώ τρέχω

μπροστά στην πραγματικότητα μένω ακίνητος Φαντάσου έναν ίππο που τρέχει μετην ίδια γρηγοράδα δίπλα σ ένα τραίνο (Είναι ένα αρμονικό ξεδίπλωμα ισορροπίας

που το σιδερένιο άλογο δε νικάει το ζωντανό πουλάρι σύμφωνα με την πικρή εικόνατου Σεργκέι Γιεσένιν)

Εδώ η ουσία και το νόημα δεν είναι ξεκινώντας από την Αθήνα να φτάσω στοΚακοσάλεσι ή στο Λιανοκλάδι όπου θα φτάσει και το τραίνο Η ουσία και το νόημα



είναι να τρέχω για να βρίσκομαι πάντα δίπλα στo τραίνο ανεξάρτητα από το για πούτραβάει το τραίνο

Έτσι παρότι τρέχω μπροστά σε σχέση με το χρόνο μένω ακίνητος Αλλά αυτή

είναι η ακινησία η δημιουργική και η πλάστρα Γιατί την καταπληρεί και την ερεθίζει

η δύναμη και η οργανικότητα της φύσης Σε αντίθεση με τη στατική ακινησία που δεν

ξεκινά ποτέ από το σταθμό Τη στατική ακινησία την απειλεί και τελικά την αλώνει ηδιάλυση και η σήψη

Λαχανιάζω και κάνω το παν προκειμένου να πετύχω να τρέχω πάντα δίπλα στο

βέλος του χρόνου Τώρα η ακινησία μου είναι θυελλώδης και ενεργητική η αδράνειά

μου Όμοια όπως η γη που ενώ φαίνεται ακίνητη εντούτοις καλπάζει στο χάος με

μια ταχύτητα που ξεπερνά τα τέσσερα χιλιόμετρα στο δευτερόλεπτο 4 kmsec

Αυτό είναι το μεγάλο και το μυστήριο της ζωής και της φύσης Είναι εκείνο

ακριβώς που ο Ηράκλειτος το συνέλαβε σε μια από τις πρώτες τιτανικές καταλαμπέςτου ανθρώπινου πνεύματος και το ονόμασε ανάπαυση μέσα στη μεταβολή27

Στο επίπεδο της πολιτικής πράξης ο Λένιν τούτο το μεγάλο και το μυστήριο τοσυνόψισε στην εικόνα του επαγγελματία επαναστάτη Σε αντίθεση με τον

επαγγελματία γραφειοκράτη του σταλινικού φαινόμενου αργότερα που οδήγησε τηνOχτωβριανή Επανάσταση στην ακινησία της σήψης

Επαγγελματίας επαναστάτης είναι το νερό στο ποτάμι Επαγγελματίας

γραφειοκράτης είναι το νερό στη λίμνη Εκεί η ποικιλία το θέαμα ο κίνδυνος η

εναλλαγή η εμορφιά τα χρώματα η βουή του καταρράχτη η άσωτη σπατάλη του

πικραμένου και του αμίλητου Εδώ η λάσπη τα βατράχια οι κώνωπες Το πρώτο είναι να θερίζεις να αλέθεις και να ζυμώνεις το όνειρο να φορτίζεις τη

μοναξιά σου με γιορτή να ζωγραφίζεις τον άνεμο Το άλλο είναι κάκτοι στην πέτρα

οι ακροατές συναυλίας με αυτιά γαϊδάρου η αποστειρωμένη δροσιά την αυγή το

μεγάλο Mικρό

Στο επίπεδο της παιδείας τούτο το μεγάλο και το μυστήριο της φύσης και της ζωής

ο Ρουσσώ το περιγράφει με την αρνητική παιδαγωγική του

Στην πραγματικότητα η παιδαγωγική του Ρουσσώ που κομίζει σαν ακραίο τομήνυμα και το αίτημα της αρνητικής ευτυχίας του αρκεσμού στο ελάχιστο και της

οικείωσης με τα βάσανα είναι η μεταφορά και η εφαρμογή ενός βασικού νόμου τηςΦυσικής στις ανθρωπιστικές επιστήμες Πρόκειται για το δεύτερο νόμο της

θερμoδυναμικής Είναι ο νόμος που διαφoρετικά λέγεται νόμος της εντροπίας

O νόμος της εντροπίας είναι το ελατήριο που ξετυλίγεται αργά Oρίζει ένα

κλειστό σύστημα τείνει στην αταξία διολισθαίνει δηλαδή συνεχώς και αδυσώπητα

προς τη διάλυση και τον αφανισμό του εάν δε δέχεται έξω από τον εαυτό του την

ενέργεια που χρειάζεται για να το συντηρεί Αυτή η ενέργεια είναι η συνεχής

τροφοδότηση που θα το διατηρεί στην κατάσταση της αρχικής τάξηςΕάν λόγου χάρη κλειδώσεις ένα σπίτι (κλειστό σύστημα) και το εγκαταλείψεις

κάποτε θα γκρεμιστεί από μόνο του Εάν εγκαταλείψεις ένα καινούργιο αυτοκίνητο

(κλειστό σύστημα) και δεν το ξαναγγίξεις με τον καιρό θα οξειδωθεί και θα λειώσει

Και αντίστροφα ένα σπίτι που το κατοικείς και συνέχεια το λατρεύεις (η ενέργεια απ

έξω) δε θα γίνει ποτέ ερείπιo O αρνητικός χαρακτήρας της παιδαγωγικής του Ρουσσώ έρχεται να πολεμήσει

τούτο τον ανήλεο νόμο της εντροπίας -που οι φυσικοί λένε ότι μια μέρα θα γίνει ηαιτία να πεθάνει το σύμπαν- καθώς η δράση του μεταφέρεται από τη φύση στην

ιστορία και από τη σχέση των πραγμάτων στην ηθική του ανθρώπουΜάθε το νέο να υποφέρει και δε θα είναι ποτέ δυστυχής Μάθε τον να τρέχει

όπως το βέλος του χρόνου και παρότι θα φαίνεται ακίνητος θά ναι πάντα σφριγηλός Όπως το λουλούδι την άνοιξη ο καρπός το καλοκαίρι το χιόνι το χειμώνα



Μάθε το νέο να μάχεται με κόπο αλησμόνητο τις αδυναμίες και τη ροπή του προςτο εύκoλo Μάθε τον να αντιστέκεται στην εγγενή ηθική εντροπία του που είναι

αόρατη και ύπουλη όσο η νοτιά και η σκόνη

Η εντροπία στον άνθρωπο είναι η δύναμη που συνεχώς τον σπρώχνει στη

νωθρότητα στην αβελτερία στον εφησυχασμό στη μισητή φιλαυτία στη χειμέρια

νάρκη του μυαλού και της σάρκας Εντροπία είναι η ηθική βαρύτητα πουακατάπαυστα μας σπρώχνει προς τα κάτω προς το κακό προς τον εκφυλισμό

Εντροπία λόγου χάρη ήταν η αβουλησία και η λησμοσύνη28 μπροστά στην άνεση

και στις ηδονές που βρήκανε σαν έφτασαν στο νησί της Κίρκης και που έκαμε τους

συντρόφους του Oδυσσέα από βλοσυρούς ταξιδευτές στις θάλασσες γρυλλίζοντες

χοίρους στα παλάτια της μάγισσας Εκατό χρόνους μετά το Ρουσσώ την αρνητική παιδαγωγική του για την

καταπολέμηση της ηθικής εντροπίας ο Νίτσε την επαναδιατύπωσε μ ένα σύνθημα-βρυχηθμό Wille zur Macht Βούληση για δύναμη

Πολεμήστε είπε ο Νίτσε το σκουλήκι της αδυναμίας μέσα σας το φτηνό εγωισμόσας την αδιαφορία σας για το συνάνθρωπο τις προλήψεις της ηθικής σας Και

ξεδιπλώστε στα φτερά του αγέρα τον αητό Τότε θα αποβασκάνετε το παρόν Και θαιδρύσετε το μέλλον του ανθρώπου

Και διακόσιους χρόνους μετά το Ρουσσώ ένας άλλος πατριώτης του ξανακύρωσε

την αρνητική παιδαγωγική μέσα από δρόμους φιλοσοφικούς Αυτός μάλιστα

χρησιμοποίησε σαν πηγή τους έλληνες Ως γνωστό οι έλληνες τά χουν πει όλα Πρέπει να φανταστούμε ισχυρίζεται ο Καμύ ότι ο Σίσυφος που είχε για δουλειά

του το μαρτύριο να ανεβάσει την πέτρα στην κορυφή του βουνού που θα

ξαναγκρεμιστεί στη βάση για να την ξανασηκώσει και έτσι επ άπειρον ήταν

ευτυχισμένος29Δε μας έρχεται εύκολο να φανταστούμε ευτυχισμένο το Σίσυφο

Στον καιρό μας μέσα στην παρακοή των δασκάλων στο πήξιμο των σχολείων

και στη γενική ακηδία των μαζών φωνές όπως εκείνες του Καμύ και του Νίτσε μέσα

στη δύναμη και τη φεγγοβολή τους είναι μεμονωμένες και έρημες Oλίγo φως και μακρινό σε μέγα σκότος κι έρμο

30

που τραγούδηοε ο Σολωμός για τους τραγικούς ακριβώς επειδή ήσαν αληθινοίΜεσολογγίτες

Αντί για την εντολή του Ρουσσώ οι δάσκαλοι οι γονείς οι δήμαρχοι και οι όνοι

προτίμησαν τη λύση του εφήμερου Την ευκολία το μυωπικό τη χαλάρωση τη

συνεχή χρέωση το laquoέχει ο Θεόςraquo Κακά τα ψέματα Σα δεν έχει ο άνθρωπος δεν έχει

ούτε ο Θεός

7 ΑΝΘΡΩΠOΣ ΚΑΙ ΓΗ ΣΕ ΔΙΩΓΜO Σήμερα ύστερα από εφτά γενεές καθώς αφεθήκαμε να ξεμακρύνoυμε από την

αυστηρή γραμμή του Ρουοσώ η απόκλιση της παγκόσμιας παιδείας από το φυσικό

της ρείθρο και η αντιπαιδαγωγική φρενίτιδα του καιρού μας λαβαίνουν τιμές που

τείνουν να αγγίξουν το nec plus ultra Το αξεπέραστο όριο

Η παρά φύση αγωγή σήμερα το βλέπουμε με γυμνό οφθαλμό οδηγεί τηνανθρωπότητα και τον πλανήτη μας σε καταιγισμούς κοσμικούς και σε εσχατολογικά

τεκταινόμεναΖούμε τις εφτά έσχατες πληγές που έζησε ο Iωάννης στο νησί της Πάτμου

Ακούμε τα εφτά σαλπίσματα των αγγέλων με τις εφτά σφραγίδες του βιβλίου τηςφύσης που καθώς ξεσφραγίζουνται θα γεννήσουν το μεγάλο σεισμό θα κάμουν τον

ήλιο τρίχινο σάκκο και θα φέρουν στις πόλεις το χλωρό ίππο του θανάτου Βλέπουμετις εφτά φιάλες των στοιχείων της φύσης που θα ξεχυθούν στο μεγάλο καύμα στο



σκοτάδι και τα έλκη στις σιδερένιες ακρίδες της ερήμου με τα πύρινα ρύγχη και τονποταμό Ευφράτη να ξεραίνεται31 Εδώ και τώρα ζούμε το μικρό Ανάλογο του

απερίγραπτου αύριο (Εννοώ τον πόλεμο στον Κόλπο)

Εν τούτοις οι εφτά σφραγίδες οι εφτά φιάλες οι εφτά σάλπιγγες οι εφτά έσχατες

πληγές είναι τα εφτά αδιέξοδα όπου μας έφερε αντικρύ τους η αφύσικη αγωγή και η

αγνόηση της εντολής-προειδοποίησης του ΡουσσώΕίναι το δημογραφικό το οικολογικό το ιμπεριαλιστικό το πυρηνικό το

θρησκευτικό το πλασματικό το ολοκληρωτικό αδιέξοδο του σύγχρονου κόσμου Το δημογραφικό είναι πως αυξήθηκε ο πληθυσμός της γης ανυπόφορα Δέκα

χιλιάδες άνθρωποι στη γης το 20000 πχ Σαράντα εκατομμύρια το 2500 πχ

Τριακόσια πενήντα εκατομμύρια στην απογραφή του Oκταβιανού Αυγούστου Ένα

δις το 1801 μΧ Δύο δις το 1930 τρία δις το 1960 τέσσερα δις το 1975 πέντε δις32 το 1987 Θα φάμε ο ένας τον άλλο στις πόλεις-μυρμηγκοφωλιές

Η ανθρώπινη ανάσα είναι θανατηφόρα για τον άνθρωπο33 λέει ο Ρουσσώ Και

δυστυχώς δεν ημπορούμε να αραιώσουμε με νέους αποικισμούς και νέεςμεταναστεύσεις Για να φτάσει ένα διαστημόπλοιο σήμερα στον α του Κενταύρου

τον πλησιέστερο τόπο πιθανής αποίκησης σε απόσταση 42 έτη φωτός με ταδεδομένα της σύγχρονης τεχνολογίας χρειάζεται να ταξιδέψει χωρίς στάση σαράντα

εννέα χιλιάδες χρόνια Το οικολογικό είναι πως μολύνθηκε ο αέρας μολύνθηκαν το νερό και οι

θάλασσες μολύνθηκε η γης που μας τρέφει μολύνθηκε ακόμη και το πυρ το τέταρτο

από τα στοιχεία και το πιο αγνό Γιατί έγινε βόμβα νετρονίου και ημπορεί να

ξολοθρεύει τον άνθρωπο άτιμα και ύπουλα Το ιμπεριαλιστικό είναι πως δημιουργήθηκε ένα κλειστό κλαμπ εξουσίας ένα

στυγνό ιμπέριουμ από τους ολίγους αλήτες της παγκόσμιας μακροπολιτικής Αυτοί

δυναστεύουν τους πολλούς Τους λαούς τους μικρούς και τους αδύνατους Η

στατιστική λέει πως αν ζούσαν όλοι οι άνθρωποι της γης όπως ζουν οι κάτοικοι στις

Ενωμένες Πολιτείες στη Δυτική Ευρώπη και την Ιαπωνία τότε ο πληθυσμός της γης

σήμερα δεν έπρεπε να ξεπερνά το ένα δις Που σημαίνει τα υπόλοιπα 45 δις τουπληθυσμού της γης ζουν υποζύγια ανέστιοι άποροι είλωτες και θήτες στους λίγους

Το πυρηνικό είναι πως τα όπλα μαζικής καταστροφής που έχουν σωρευτεί στιςφοβερές οπές της γης ημπορούν σήμερα να εξαφανίσουν οχτώ φορές τον άνθρωπο

του πλανήτη Το θρησκευτικό είναι πως εκεί που η φυσική αγωγή θα μας ανέβαζε στην ηθική

της γνώσης η αφύσικη αγωγή μας βουλιάζει στη δεισιδαιμονία των θρησκειών Εάν

κάποια μέρα ο άνθρωπος χαθεί ο ηθικός αυτουργός αυτής της άπειρης καταστροφής

θα είναι οι θρησκείες (Δείγμα μικρό αυτής της μεγάλης αλήθειας έχουμε σήμερα

κιόλας O πόλεμος στον Κόλπο κηρύχνεται σαν πόλεμος των αράβων laquoμαρτύρωνraquoενάντια στους laquoάπιστουςraquo) Το πλασματικό είναι πως η αφύσικη αγωγή όλα του ανθρώπου τού τά καμε

ψεύτικα Πλαστικές οι τροφές πλαστικό το παιγνίδι των παιδιών πλαστικοί οι

κόσμοι φυγής και φαντασίας με τον καπνό το ουίσκι τα πορνοβίντεο τις δρόγες

πλαστικές οι διασκεδάσεις πλαστικές οι εγχειρήσεις Το ολοκληρωτικό είναι το στυγνό και το ανήλεο σύστημα της ολοκληρωτικής

διακυβέρνησης των λαών κάτω από την μεταμφίεση και την καρναβαλιά τηςδημοκρατίας Ω μεγάλε Σόλωνα που είσαι για να ιδείς τη δημοκρατία σου Η

αφύσικη παιδεία οδηγεί τον άνθρωπο σ έναν παγκόσμιο ολοκληρωτισμό δέκα φορέςστυγνότερο από το κρούσμα Χίτλερ και το σταλινικό φαινόμενο Εκεί που ο Μαρξ

είχε μιλήσει για την αυτόνομη μονάδα του ανθρώπου μέσα σ ένα πανανθρώπινοκοινό (commune) άτομο σήμερα η αφύσικη αγωγή οδηγεί τις κοινωνίες σ ένα



συμπαγές παγκόσμιο άτομο αριθμών χωρίς όνομα και χωρίς διάκριση Είναι κάτιπερίπου όμοιο με τα laquoποζιτρονικά άτομαraquo που λένε οι κοσμολόγοι

Ξέρεις τι είναι τα ποζιτρονικά άτομα Τα ποζιτρονικά άτομα είναι τα πιο αλλόκoτα

προϊόντα των μαθηματικών υπολογισμών και των εξισώσεων Αναφέρουνται στις

δομές που θα λάβει η ύλη όταν το σύμπαν θα αγγίξει το τέλος του Ύστερα από 1071

έτη Θα έχουν μέγεθος μερικές χιλιάδες δισεκατομμύρια έτη φωτός Θα κινούνται σετροχιές το ένα γύρω από το άλλο τόσο αργά ώστε θα χρειάζουνται εκατομμύρια

χρόνια για να μετακινηθούν κατά ένα εκατοστό του μέτρου Ωσότου μετά από 10116

έτη να καταρεύσουν και τα σωματίδιά τους να εξαϋλωθούν34Ποια στιγμή και ποια πράξη ω κόρη μου

ΣHMEIΩΣEIΣ

1 Βλ Rousseau JJ Eacutemile ou de lrsquo eacuteducation Gamier-Flammarion Paris 1966 σ40 Voulez-vous prendre une ideacutee de Ι eacuteducation publique lisez la Reacutepublique dePlaton2 Γένεσις Β 15

3 Πλάτων Πρωταγόρας 321 d-e4 Μη λησμονούμε ότι οι περισσότεροι από τους πρωτοπόρους και τους μεγάλους

ερευνητές της επιστήμης ήσαν δάσκαλοι δίδαξαν από την έδρα και είχαν

ακροατήρια και μαθητές Ενδεικτικά αναφέρω ονόματα όπως ο Πλάτων ο Νεύτων

η Μαρία Κιουρί ο Καντ ο Λαμάρκ ο Φλέμινγκ ο Πλανκ ο Νίτσε ο Ρέδερφορντ ο

Χάϊζενμπεργκ ο Αριστοτέλης 5 Όσο γνωρίζουμε μέχρι σήμερα έλλογο ον ζώο δηλαδή με γνωστική συνείδηση δεν

υπάρχει άλλο στο σύμπαν εκτός από τον άνθρωπο της Γης Ωστόσο οι αστροφυσικοί

και οι κοσμολόγοι διατείνουνται ότι όχι το να υπάρχουν αλλά το να μην υπάρχουν

άλλα σκεπτόμενα όντα σε μακρυνούς αστέρες και γαλαξίες θά ταν το απίθανο και το

παράλογο Η μεγαλύτερη μάλιστα προσεχής ανακάλυψη της επιστήμης κρίνεται ότι

θα είναι η στιγμή που ο άνθρωπος θα λάβει επαφή δια σημάτων με τέτοια έλλογα

όντα τα οποία κατανάγκη θα έχουν κατακτήσει υψηλό τεχνολογικό πολιτισμό 6 Το πώς θά ταν ο άνθρωπος που θα μεγάλωνε μακρυά από την επίδραση της αγωγής

τό δειξε το λαμπρό παράδειγμα των δύο παιδιών-ζώων που βρέθηκαν στο γαλλικόδάσος 7 Η βιβλική διήγηση της πτώσης των πρωτοπλάστων και ο μύθος του Πρωταγόρα 8 Πλάτων Πολιτεία 359 d360 b 9 Πλάτων Τίμαιος 92 c όδε ο κόσμος ούτω ζώον ορατόν τα ορατά περιέχον 10 Αυτή την τιμή έδειξαν τα απάνθρωπα πειράματα που έκανε ένας ναζιστής γιατρός

σε κρατούμενους στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου Εξέθετε τους

κρατούμενους γυμνούς στην παγωνιά με τις ώρες και όταν η θερμοκρασία τουσώματος έπεφτε στους 276 βαθμούς ο άνθρωπος πέθαινε 11 R οusseau όππ σ 215 pοint dautre livre que le mοnde pοint dautre instructiοnque les faits12 R οusseau όππ σ 356 jamais le jaτgοn de la meacutetaphysique na fait deacutecοuvrir uneseule νeacuteriteacute et il a rempli la philοsο phie d absurditees dοnt οn a hοnte sit ot quon lesdeacutepοuille de leurs grands mοts13 Rousseau όππ σ 266 iI est de la demieacutere eacutevidence que les compagnies savantesde lrsquo Europe ne sont que des eacutecoles publiques de mensonges et treacutes surement iI y a

plus derreurs dans lrsquoAcadeacutemie des sciences que dans tout un peuple de Hurons OιOύρωνες για την ακρίβεια δεν είvαι Κάφροι αλλά ινδιάνoι της Βόρειας Αμερικής

Aπoτελoύν σήμανση στο μέσο Αλγώγκιο τη γεωλογική περίοδο του Προκάμβριου



από τα 1700 ως τα 1000 εκατομμύρια χρόνια στην ηλικία της Γης (Η εξέλιξη από ταευκαρυωτικά κύτταρα ως την ανάπτυξη της αναπαραγωγής) 14 Αφήνουμε ης παλαιότερες ανθρωπολογικές εποχές τις αχανείς και ερχόμαστε στο

χθες Ξεκινάμε δηλαδή από το 8000 πΧ οπότε έχουμε την επανάσταση της πρώτης

πόλης και τη μετάβαση από το τροφοσυλλεκτικό στο τροφοπαραγωγικό στάδιο του

ανθρώπου15 R οusseau όππ σ 35 Τοut est bien sοrtant des mains de lΑuteur des chοses tοutdeacutegeacuteneacutere entre les mains de lhοmme16 Πλάτων Πολιτεία 605 c είδωλα ειδωλοποιούντα του δε αληθούς πόρρω πάνυ

αφεστώτα 17 Rousseau όππ σ 211 Diminuez donc Ies deacutesirs cest comme si vous augmentiez Ies forces18 Γένεσις ΛΗ 919 Rousseau όππ σ 93 La feacuteIiciteacute de lhomme ici-bas nest donc qu un eacutetatneacutegatif οn doit la mesurer par la moindre quantiteacute de maux quil souffre20 Σολωμού Δ Άπαντα Επιμέλεια Λ Πολίτη Αθήνα 1948 τ Α σ 253 21 Sο wie ein Hund Έτσι τελειώνει Η Δίκη (Der Prozess) του Κάφκα 22 Rousseau όππ σ 60 Naturellement lhomme sait sοuffrir constamment et meurten paix23 Πινδάρου Oλυμπ 2 2 τίνα θεόν τίν ήρωα τίνα δ άνδρα κελαδήσομεν 24 Πρβλ Oμήρου Oδύσ α8 νήπιοι οι κατά βους Yπερίονος Hελίοιο ήσθιον 25 Στη πιο κρίσιμη στιγμή της μάχης του Μαρέγκο (1800) σκοτώθηκε ο στρατηγός

Νταισαίξ πρωταγωνιστής και κύριος συντελεστής της νίκης Όταν το ανάγγειλαν στο

Ναπολέοντα σκυθρώπιασε και ψιθύρισε δεν έχω τον καιρό να χύσω τα δάκρυα που

του πρέπουν 26 Πλάτων Φαίδων 118 ο δη τελευταίον εφθέγξατο Ω Kρίτων έφη τω Aσκληπιώ

οφείλομεν αλεκτρυόνα αλλrsquo απόδοτε και μη αμελήσητε 27 Είναι το περίφημο 840 Απόσπασμα του Ηράκλειτου μεταβάλλον αναπαύεται

Κάτι να πούμε σαν την εξίσωση του Αϊνστάιν (e=mc2) την εξίσωση του Χάμπλ(ν=dΗ) ή την εξίσωση του Χάιζενμπεργκ (ΔpΔq =gt h) 28 Σαν φτάνοντας στο παλάτι της Kίρκης έπεσαν με τα μούτρα οι ναύτες στονέρωτα στην ανάπαυση στο φαγοπότι και στο κρασί τα λησμόvησαν όλα θάλασσα

πατρίδα ταξίδι νησί βασιλιά σπίτι οικείους και νόστο Έγιναν χοίροι 29 Πρέπει να φανταστούμε ευτυχισμένο το Σίσυφο Έτσι τελειώvει το δοκίμιο του

Καμύ laquoO μύθος του Σισύφουraquo30 Σολωμού Δ όππ τ Α σ 238 31 Ιωάννη Αποκάλυψη 16 12

32 Βλ W Schneider Wir Neandertaler Hamburg 1988 σ 257-833 Rousseau όnn σ 66 Ihaleine de Ihomme est morteΙΙe a ses semblables34 Βλ Davies Ρ Θεός και μοντέρνα Φυσική Εκδ Kάτοπτρο Αθήνα 1983 σ 331

Από αφιέρωμα στον καθηγητὴ Νικόλαο Γ Μελανίτη στό Χάρις Ἀθήνα Δέσποινα

Μαυρομάτη 1991 σσ 267-284Επαναδημοσίευση στο περ Εμβόλιμον τ 20 1993-94



Ο Λιαντίνης ξεσκεπάζει τον ανθελληνικό ρόλο τουΓρηγορίου του Ε και της Εκκλησίας κατά τηνεπανάσταση

Το νεοελληνικό ρωμέικο κρατίδιο έχει διαστρεβλώσει πλήρως τα ιστορικάγεγονότα της Επανάστασης του 21 φτιάχνοντας τον γνωστό laquoελληνοχριστιανικόraquo

μύθο όπως αυτόν τον διδασκόμαστε στον σχολείο Ο θλιβερός νεορραγιάς σε όποια

παράταξη και αν ανήκει είτε εθνικόφρων είτε αριστερόφρων έχει εμποτιστεί με τον

νεοελληνικό μύθο Δεν είναι υπερβολή αν υποστηρίξουμε ότι όλο το νεότερο

ελληνικό έθνος στηρίζεται πάνω σε ένα ψέμα Όλη η ελληνική ιστορία είναι ένα

συνονθύλευμα χυδαίων ψευδών αλλά με ψεύδη δεν προοδεύουν οι λαοί και τα κράτη

και είναι καταδικασμένα Αυτά τα ιστορικά ελληνοχριστιανικά ψεύδη πληρώνουμε

σήμερα η αμορφωσιά και η α-παιδεία του ψευτοέλληνα ρωμιού είναι η αποκλειστική

αιτία της σημερινής κατάστασης που βιώνει τα τελευταία χρόνια η πατρίδα μας

Αλλά δυστυχώς ο αγράμματος νεορραγιάς αντί να αναλογιστεί τις ευθύνες του και

να κάνει μια διαχρονική ενδοσκόπηση θεωρεί υπεύθυνους τα πολιτικά κόμματα τηςμεταπολίτευσης ή τους Αλβανούς τους Σκοπιανούς και τους Τούρκους

Το νεοελληνικό ψευδοκράτος του φασιστικού παραληρήματος laquoΕλλάς Ελλήνων

Χριστιανώνraquo συνεπικουρούμενο από τα κατάπτυστα μέσα ενημέρωσης του υπονόμου παρουσίασε τον μέγα φιλόσοφο Δημήτριο Λιαντίνη ως έναν περίεργο

διανοούμενο που αυτοκτόνησε χωρίς να πληροφορήσει τον θλιβερό υπήκοο του

νεοελληνικού ψευδοκράτους τι ακριβώς πίστευε ο παμμέγιστος φιλόσοφος Γιατί

Διότι ο Λιαντίνης ήταν ελληνιστής διανοούμενος και κατέκρινε ανοικτά τον

Ιουδαιοχριστιανισμό και το παραμύθι του Ελληνοχριστιανισμού που το επίσημο

νεοελληνικό κατεστημένο προωθεί από ιδρύσεως του νεοελληνικού προτεκτοράτου

Θα άφηνε το εβραιοπαπαδαριό και το πολιτικό μασωναριό να ακουστεί η φωνή που

θα αφύπνιζε τους Έλληνες από τον βαθύ ύπνο στον οποίο βρίσκονται εδώ και δύο

χιλιετίες Οι μόνοι που έκριναν ανοικτά το ελληνοχριστιανικό ιδεολόγημα του

ρωμέικου κρατίδίου ήταν εκτός από τον Λιαντίνη το περιοδικό Δαυλός Αλλά το

εθνικιστικό ταλιμπανορθόδοξο κρατίδιο λασπολόγησε τον Δαυλό ως εθνικιστικό ή

φασιστικό περιοδικό ενώ το ελεεινό παπαδαριό ως laquoμασωνικό παραλήρημαraquoΒέβαια τον Λιαντίνη κανένας δεν τόλμησε να του αποδώσει τέτοιους

χαρακτηρισμούς Αυτός πια δεν ήταν εν ζωή ας αποκρύψουμε το έργο τουσκέφτηκαν οι νεοέλληνες φωστήρες (Εκτός από τον Δαυλό θα ήταν παράλειψη να

μην αναφέρουμε τον συγγραφέα Βλάσση Ρασσιά με τα πολυάριθμα βιβλία του γιατην την αρχαιοελληνική θρησκευτική παράδοση και τον ανθελληνικό ρόλο του

χριστιανισμού) Στον παρόν δημοσίευμα παρουσιάζουμε ομιλία του Λιαντίνη για τον ανθελληνικό

και προδοτικό ρόλο του Γρηγορίου του Ε και του ιερατείου κατά την επανάσταση

Στο τέλος του άρθρου παρατίθεται βίντεο όπου μπορείτε να ακούσετε την ομιλία από

το στόμα του ίδιου του Λιαντίνη Πέρα από αυτά που λέει για την επανάσταση το πιο

σημαντικό είναι το εξής σημείο της ομιλίας του laquoΕίναι τόσο άθλια και βρωμερή η

Παιδεία μας που μας τα μαθαίνει αυτά τα ψεύδη εξ απαλών ονύχων Γιατί λέγεται το

υπυργείο μας laquoΥπουργείο Εθνικής Παιδείαςhellipraquo Υπάρχει σε καμιά (χώρα) laquoκαι

θρησκευμάτωνraquo Υπάρχει σε καμία χώρα του ΟΗΕ η Παιδεία τα αγία των αγίων

γιατί το παιδί σου πώς θα το αναθρέψεις είναι το παν όλα είναι ζητήματα αγωγής -παιδείας Υπάρχει σε καμιά χώρα του ΟΗΕ να μπερδεύεται η παιδεία με το αντερί και

το ράσοraquo Αυτή είναι μια από τις κύριες αιτίες της κακοδαιμονίας της χώρας μας Ας δούμε όμως την ομιλία του Λιαντίνη



Ο πατριάρχης Γρηγόριος ο Εrsquo που τον βλέπουμε μπροστά στο πανεπιστήμιο δίπλαστον Ρήγα ο οποίος Γρηγόριος ο Εrsquo έσκασε γιατί δεν πρόφτασε να αφορίσει τον

Ρήγα τον μεγαλομάρτυρα Ρήγα γιατί τον κρεμάσανε οι Τούρκοι με τους

Αυστριακούς το 1978 ndash διακόσια χρόνια από τώρα Είναι αυτός που απαγόρευσε

στους Έλληνες να βαπτίζουν τα παιδιά με ονόματα ελληνικά Είναι αυτά που δεν

ξέρουμε αγαπητοί μου φίλοι Τα σκοτάδια που σας λέω Ο οποίος έγραψε το 1819 μετον πατριάρχη Ιεροσολύμων τι Τη φοβερή εκείνη laquoπατρική παραίνεσηraquo και τη

έστειλε σε όλες τις μητροπόλεις δύο χρόνια πριν τον μεγάλο σηκωμό Και τι έλεγε Η

Θεία Πρόνοια ο Θεός ο αγαθός των Χριστιανών μας έστειλε τον σουλτάνο για να

μας λυτρώσει από τα βασανά μας και να ζούμε ευδαίμονες Ακούτε αξιότιμοι

συνάδελφοι τι σας λέω Μας έστειλε τον σουλτάνο τη δικαία βασιλεία του

σουλτάνου Να ζούμε σαν υπήκοοί του ndash η φοβερή σκλαβιά τέσσερεις αιώνες με τα

χαράτσια και όλα τα συναφή ndash είναι Θεία Πρόνοια Για να ζούμε έτσι δεν θαμπορούσαμε να ζούμε πιο ευτυχισμένοι απrsquo ό τι ζούμε τώρα

Για να μη λέμε ό τι μας κατεβαίνει στο κεφάλι πηγαίνετε στον 12ο τόμο της

Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους της Εκδοτικής Αθηνών εκεί προς το τέλος που λέει

για την κίνηση πριν από την Επανάσταση την πνευματική και τη θρησκευτική εκείθα τα βρείτε θα τα βρείτε αυτά που σας λέω laquoΠατρική ΠαραίνεσηraquoΚαι όταν βγήκε

αυτό το φρικτό κείμενο να ευλογάμε μέρα νύχτα τον Θεό διότι μας έχει τον

σουλτάνο πάνω από το κεφάλι μας Και όταν ήρθε αυτό το φρικτό κείμενο απάντησε

αμέσως ο Κοραής και λέει laquoΓια το Θεό Μην ακούτε αυτά που λέει ο Πατριάρχης

στις μητροπόλειςraquo Γιατί έστειλε αυτή τη εγκύκλιο ο πατριάρχης Για να μην

ξεσηκωθούν οι Έλληνες Και γιατί να μην ξεσηκωθούν οι Έλληνες Γιατί ήταν καλά

βολεμένοι αυτοί Συνεργαζόμενοι με τον σουλτάνο τρώγανε πίνανε και είχανε κάτι

κοιλάρες σαν εξάμετρα βαγένια ζούσαν σαν πρίγκηπες στα χρυσά και στην πορφύρα

ndash όπως ενταφιάζανε προχθές τον αρχιεπίσκοπο που τα είδατε Ούτε ο Τουταγχαμών

τέτοιο χρυσάφι Και ο λαός από κάτω στέναζε Και για να γίνει ένας πατριάρχης

ξέρετε τι γινόταν Έπρεπε να πληρώσει εκατοντάδες χιλιάδες όχι γρόσια κάτι σαν

χρυσή λύρα στον σουλτάνο για να τον διαλέξει και να τον κάνει τα οποία τα έπαιρνεαπό τους δεσποτάδες όλες τις μητροπόλεις που είχε Οι οποίες μητροπόλεις τα

παίρνανε από τους δεσποτάδες Άλλος τρόπος βαμπιρισμού Βαμπίρ που πίνανε πουπίνουνε το αίμα του λαού

Τους τα είχε όλα αφορολόγητα ο σουλτάνος τα βακούφια που λένε τα

εκκλησιαστικά κτήματα τα μοναστήρια κεριά λιβάνια τα αφήνουν στην Εκκλησία

αφορολόγητα Γιατί Για να έχει τον πνευματικό ηγέτη (με το μέρος του) Δεν

τραβάει μπροστά με τις εκκλησίες η πολιτική και η ιστορία αξιότιμοι συνάδελφοι

Τον κάλεσε λοιπόν ο σουλτάνος την άλλη μέρα (τον πατριάρχη) και έγινε η εξής

στιχομυθία Θα τα πούμε καμιά φορά γιατί εμένα θα με σκοτώσουν αυτά ταπράγματα εκεί που για σας είναι όλα αθώα και όμορφα και ωραία Στο μεσαίωνα

ζούμε ακόμα Γιrsquo αυτό έλεγε ο Μπερίσα της Αλβανίας laquoαυτοί κάνουνε διπλωματία με

τον μεσαίωνα ακόμα με τους παπάδεςraquo Δεν γίνεται η πολιτική και η διπλωματία με

τους παπάδες αξιότιμοι συνάδελφοι Ο παπάς είναιhellipάστον εκεί πέρα Αυτές είναι

επιστήμες σοβαρότατες και βαθύτατες ndash οικονομία και πολιτική Ωωωχ Να πούμε τα τελευταία μας λόγια γιατί αύριο οι ψυχούλες μας κάνουνε

φτερά και πανιά εξαιτίας αυτούς τους καημούς Είναι τόσο άθλια και βρωμερή ηΠαιδεία μας που μας τα μαθαίνει αυτά τα ψεύδη εξ απαλών ονύχων Γιατί λέγεται το

υπυργείο μας laquoΥπουργείο Εθνικής Παιδείαςhellipraquo Υπάρχει σε καμιά (χώρα) laquoκαιθρησκευμάτωνraquo Υπάρχει σε καμία χώρα του ΟΗΕ η Παιδεία τα αγία των αγίων

γιατί το παιδί σου πώς θα το αναθρέψεις είναι το παν όλα είναι ζητήματα αγωγής -



παιδείας Υπάρχει σε καμιά χώρα του ΟΗΕ να μπερδεύεται η παιδεία με το αντερί καιτο ράσο

Προσέξετε θα διαβάσω μια σελίδα Από τα γραπτά που μένουν Γιατί δεν τολμάει

κανείς να τα πει στην Ελληνική εκπαίδευση laquoΚάποτε πρέπει να ξεκλειδώσουμε το κατώγι της ιστορίας μας Και να φέρουμε

στο φως lsquoτους όφεις και τα φίδιαrsquo που είναι μέσα κλεισμένα Να ειπούμε δηλαδή ότιτο πρώτο μέλημα του πορθητή της Πόλης ήτανε να θρονιάσει στο σκοτάδι των

στασίδι των σκλάβων τουρκόφρονα πατριάρχη Όχι για να προστετέψει τα νιτερέσα

του δούλου γένους όπως μας λένε αιώνες τώρα οι δάσκαλοι και τα βιβλία Αλλά για

να τον έχει δόλιο και χθόνιο συνεργάτη στο αρειμάνιο οθωμανιλίκι του Στο να μη

σηκώνουνε ποτές κεφάλι οι ραγιάδες Εσύ από την πλευρά σου παπά είπε ο πορθητής στον πατριάρχη Γεννάδιο αυτόν

που διέταξε να κάψουν τα βιβλία του Πλήθωνα για τον Πλάτωνα θαrsquoσαι το δικό μουμούτρο με τη μουστακοφόρα και τη ραγιάδικη προβοσκίδα Ο κρυφός

πολυχρονεμένος πατισάχ Θα τους λες μαζί με την κυρα-Δέσποινα υπομονή καικουράγιο και laquoπάλε με χρόνια με καιρούς πάλι δικά μας θαrsquoναιraquo Και θα τους κρατάς

καλά στους χαλκάδες και τις άλυσες Με τον καιρό θα μάθεις Και η συμπεριφοράσου θα γενεί πολιτική σκεπαστή και υψηλή διπλωματία Με τους δραγομάνους και

τους οσποδάρους που θα σου φτιάξω και δίπλα στους ιδικούς μου τζοχανταραίους

τον πασά και τον μουφτή τον κατή και τον βοΐβοντα (laquoτι είναι ο βοΐβοντας εδώ και ο

κατής μες το χωριόraquo που λέει το δημοτικό μας τραγούδι) θα οργανώσουμε ένα

τέλειο σύστημα διοίκησης Τη συντήρηση δηλαδή και τον διαιωνισμό της σκλαβιάς

Και τουrsquo κλεισε το μάτι Εγώ από τη μεριά μου υποσχέθηκε ο Πορθητής θα σrsquo έχω

στα χρυσά και στην πορφύρα Θα τρως και θα πίνεις και θα παχαίνεις Όπως το λέι

και το τραγούδι laquoΚαρδιά μου τι ξαλάφρωμα τι πρήξιμο κοιλιά μουraquo (τον Βάρναλη

τον ξέρετε) Και τα οθωμανικά laquoτερτίπιαraquo μου αν το βαστά η καρδούλα σου και κείνα τα δικά

σου (οθωμανικό τερτίπι καταλαβαίνετε τι εννοώhellipαν το βαστά η καρδούλα σου

δηλαδήhellipΓιrsquo αυτό οι μισοί είναι αρσενοκοίτες και οι άλλοι κίναιδοι Όπως το λένε οιίδιοι δηλαδή) Παπαδάκια και γιουσουφάκια Μόνο πρόσεχε Στο κρυφό και στο

σκεπασμένο Θαrsquo χεις τις εκκλησιές σου τις επισκοπές και τα μοναστήρια σουΔίσκους κεριά λιβάνια τάματα διαθήκες άσπρα και γρόσια βακούφια και και

χτήματα μοναστηριακά ούλα αφορολόγητα Θα τα γιομίζεις με διάκους και με

καλόγερους τίγκα Αλλά τη συμφωνία μας και τα μάτια σου Γιατί θα σε κρεμάσω με

τrsquo άντερά σουraquo Αργότερα τον κρέμασε Γιατί τον κρέμασε τον Γρηγόριο τον Εrsquo Παρότι έστελνε

αυτές τις πανταχούσες που σας έλεγα και λέγανε laquoμας έστειλε ο Θεός τον σουλτάνοraquo

Τους έφυγε ο έλεγχος Φούσκωσε το προζύμι του εθνικού άρτου γέμισε το σπαθί καιδεν μπορούσε να το κάνει ζάφτι με τίποτα Ο Παπαφλέσσας και οι άλλοι και η

σύσκεψη της Βοστίτσας Πώς τον χαρακτήριζε τον Παπαφλέσσα ο Παλαιών Πατρών

Γερμανός laquoΕξωλέστατε και απατεώνα καλόγερε ξεσηκώνεις τον λαό Καλά δεν

είναι Και τι έγινε με τον δεσπότη της Άρτας και τον Κολοκοτρώνη όταν του

χτύπησε στο τραπέζι το πασουμάκι του σε μια σύσκεψη εδώ στη Νέα Επίδαυρο ΤονΚολοκοτρώνη τον πατέρα Χωρίς τον Κολοκοτρώνη θα είμαστε όπως είναι οι

Κούρδοι laquoΜη μου βροντάς ndash του λέει ndash παπά μη μου βροντάς το πασουμάκι στοτραπέζι γιατί βροντώ το σπαθί και σου κόβω το κεφάλιraquo Μάριος Δημόπουλος Γλωσσολόγος-Εθνολόγος

Διατροφολόγος υποψήφιος δρ Φυσικοπαθητικής Μέλος του American Council of Applied Clinical Nutrition



Αισθητικό αίτημα η καύση των νεκρών





















































































































































































του

























ωσάν το

























10

















Γράφει



























νομοθέτης

























Λαμπρής










φύση



















































































































του








































































30


























































ΣHMEIΩΣEIΣ










































































































































































































































































































































του

























ωσάν το

























10

















Γράφει



























νομοθέτης

























Λαμπρής










φύση



















































































































του








































































30


























































ΣHMEIΩΣEIΣ


























































































































































ωσάν το

























10

















Γράφει



























νομοθέτης

























Λαμπρής










φύση



















































































































του








































































30


























































ΣHMEIΩΣEIΣ






























































































































































Γράφει



























νομοθέτης

























Λαμπρής










φύση



















































































































του








































































30


























































ΣHMEIΩΣEIΣ









































































































































































Λαμπρής










φύση



















































































































του








































































30


























































ΣHMEIΩΣEIΣ































































































































































































































































του








































































30


























































ΣHMEIΩΣEIΣ




















































































































































































































30


























































ΣHMEIΩΣEIΣ


































































































































































































ΣHMEIΩΣEIΣ






















































































































































Dimitris Liantinis_Arthra.pdf

Documents

Transcript of Dimitris Liantinis_Arthra.pdf