Diety płynne zbilansowane i diety modułowe

• różnice składu między pokarmem naturalnym i sztucznym

• podział i charakterystyka diet zbilansowanych

Małgorzata ŁyszkowskaKlinika Chirurgii Dziecięcej i Transplantacji Narządów IP-CZD

1 Trawienie pokarmu2 Wchłanianie substancji

odżywczych3 Niszczenie substancji

szkodliwych4 Tworzenie bariery

nie przepuszczającej substancji szkodliwych

5 Synteza i metabolizm hormonów, enzymów, przeciwciał

rola

PRZEWÓD POKARMOWY

Prawidłowy rozwój

rozwijającego się organizmu

Pokarm

(+) (+)

Wybór odpowiedniego preparatu

•Noworodek / wcześniak•Niemowlę•Dziecko młodsze•Dziecko starsze•Dorosły

Wiek chorego

•Prawidłowy•Niedożywienie / nadwaga•Swoiste niedobory

Stan odżywienia

•Możliwość trawienia białek, węglowodanów, tłuszczów•Możliwość wchłaniania białek, węglowodanów, tłuszczów,

witamin, makro- i mikroelementów•Zaburzenia metaboliczneStan czynnościowy

jelit, wątroby, trzustki;

Współistnienie innych chorób

ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW BIAŁKOWO-ENERGETYCZNYCH W ŻYWIENIU

węglowodany

tłuszcze

białka

12%

33%

55%

PODZIAŁ DIET• Wiek odbiorcy

– mleka dla wcześniaków– mleka początkowe– mleka następne– mleka dla dzieci powyżej 1 r.ż.– mleka dla dzieci starszych i dorosłych

• Konsystencja:– płynne, papkowate, stałe

• Zawartość energii– bogatokaloryczne (powyżej 1kcal / ml)– normokaloryczne (od 0,65 do 1 kcal / ml)

PODZIAŁ DIET• Zawartość białka

– bogatobiałkowe– normobiałkowe (12 - 16%)– ubogobiałkowe

• Rodzaj białka– białko zwierzęce– białko roślinne

• Obecność glutenu– bezglutenowe– glutenowe

PODZIAŁ DIETStopień przetworzenia cząsteczek białka

• pełne cząsteczki białka (d. polimeryczna)• hydrolizaty białkowe (d. oligomeryczna)• wolne aminokwasy (d. monomeryczna =

elementarna)

PODZIAŁ DIET

• Zawartość węglowodanów– bogatowęglowodanowa– normowęglowodanowa (ok. 50%)– ubogowęglowodanowa

• Obecność laktozy– laktozowe– ubogolaktozowe– bezlaktozowe

PODZIAŁ DIET

• Zawartość tłuszczu– bogatotłuszczowa– normotłuszczowa (30 - 35%)– ubogotłuszczowa

• Rodzaj tłuszczu– LCT– LCT / MCT– wzbogacone w kw. tłuszczowe n-3, n-6

PODZIAŁ DIET

• Zawartość włókna– bogatoresztkowa– ubogoresztkowa

• Dodatkowo wzbogacana– aminokwasami – pierwiastkami śladowymi– kwasami tłuszczowymi– probiotykami, prebiotykami– nukleotydami

Żywienie noworodków i niemowląt

• Mleko kobiece• Mleko modyfikowane• Diety lecznicze

Mleko kobiece Mleko krowie

Mleko modyfikowane

Skład ilościowy i jakościowy odpowiedni

dla noworodka i niemowlęcia

Skład ilościowy i jakościowy

odpowiedni dla cielaka

Nadmiar: białka, Na, K, Cl, Ca, PCa / P = 1,3100% tłuszczu zwierzęcegoNiedobór laktozy, wit., mikroelementów, jedno- i wielonienasyconych kw. tłuszczowych

Upodobnienie składu do mleka

kobiecego

Eliminacja zagrożeń

BiałkoStopień przetworzenia cząsteczek białka

• Dieta polimeryczna– pełne, nie zmienione

cząsteczki białek• Dieta monomeryczna =

elementarna– cząsteczki białek przetworzone

do wolnych aminokwasów

Þ HYDROLIZAÞ SYNTETYCZNE

AMINOKWASY

• Dieta oligomeryczna– cząsteczki białek

przetworzone do oligopeptydów (od 2 cząst. aa)

• Dieta polimeryczna eliminująca niektóre aa

Węglowodany

• Dieta bezlaktozowa polimery glukozy -

100%

polimery glukozy + sacharoza max

20%

• Dieta ubogolaktozowa polimery glukozy + laktoza ok. 30% -

50%

• Dieta laktozowa laktoza -

100%

TłuszczeKwasy tłuszczowe długołańcuchowe C > 12 (LCT)

Nasycone (zwierzęce)

Nienasycone

n - 6 (oleje roślinne)

n - 3 (ryby)

Kwasy tłuszczowe średniołańcuchowe C 8 - 10 (MCT)

Jednonienasycone (oliwa z oliwek)

Wielonienasycone

Kwasy tłuszczowe krótkołańcuchowe C 4 - 6 (MCT)

PUFA- element struktury i prekursor eikozanoidów

n-6 n-3

LA ALA

AA EPA

DHA

eikozanoidy

elongacja

desaturacja

Zalecenia europejskie suplementacji LC-PUFA u niemowląt

CO? ILE?

Metabolity kwasulinolowego

<2% tłuszczu całkowitego,kwas arachidonowy < 1%(96/4/EC)

Metabolity kwasualfa-linolenowego

<1% tłuszczów(ESPGAN 1991, SCF/EC 1993)

EPA i DHA EPA < DHA96/4/EC

Charakterystyka diet zbilansowanychPochodzenie poszczególnych

składników

BiałkaTłuszcze

Węglowodany

Mleko krowie:• kazeina• białka

serwatkowe

Soja

Zboża

Groch

Kolagen

Polimery glukozy:• dekstryny (10 - 20 cz.)• maltodekstryny (5 - 10 cz.)• syrop kukurydziany (3 - 5cz.)

Laktoza

SacharozaGlukozaFruktoza

Tłuszcz roślinny (LCT):

• olej kukurydziany• olej sojowy• olej palmowy

MCT

kw. tłuszczowe:• n-3• n-6

OSOBY

ZDROWE CHORE

Diety mleczne (polimeryczne)• laktozowe lub

• ubogolaktozowe

Diety mleczne (polimeryczne)

• bezlaktozowe• ubogolaktozowe z

MCT• zagęszczone

Diety bezmleczne

Hydrolizaty białkowe (oligo-,

monomeryczne)• bezlaktozowe lub • ubogolaktozowe

Izolaty sojowe (polimeryczne)• bezlaktozowe

LCTLCT

LCT + MCT

Dieta o niskim stopniu hydrolizy białek

• Nieznaczny stopień hydrolizy białka– peptydy składające się z 11 - 15 aminokwasów

• Zawiera laktozę

• Oznakowana symbolem H.A.• Nie może być stosowana przy leczeniu alergii

pokarmowych • Zastosowanie - Zapobieganie alergii

Dieta o wysokim stopniu hydrolizy białek

• Znaczny stopień hydrolizy białka– peptydy składające się z 2 - 4 aminokwasów– wolne aminokwasy

• Bezlaktozowa lub o zmniejszonej zawartości laktozy

• Nie może być stosowana w karmieniu dzieci zdrowych

• Zastosowanie - Leczenie alergii i chorób przebiegających ze znacznym uszkodzeniem jelita

Dieta o wysokim stopniu hydrolizy białek

skład białkowy

wolne aa (20-25%)

2 - 4 peptydy (45-50%)

oligopeptydy (25-30%)

polipeptydy (0,1-0,3%)

PORÓWNANIE SKŁADU MIESZANEK DLA DZIECI W 1-ym ROKU ŻYCIA

MLEKO DLAWCZEŚNIAKÓW

MLEKOPOCZĄTKOWE

MLEKONASTĘPNE

BIAŁKO(g/100ml)

2,25 - 3,1 1,2 – 1,9 2,1 – 3,1

TAURYNA + +

TŁUSZCZE(% enrgii)

40 – 55 40 – 55 35 – 55

LAKTOZA (g/100ml)

śr. 10 – 11(7 – 14)

śr. 7,2 śr. 7,3

POLIMERYGLUKOZY

+

PORÓWNANIE SKŁADU MIESZANEK DLA DZIECI W 1-ym ROKU ŻYCIA

MLEKO DLAWCZEŚNIAKÓW

MLEKOPOCZĄTKOWE

MLEKONASTĘPNE

Ca / P 2 1,6 – 1,8 1,4

Fe (g/100 ml) 1,4 0,5 1,3

Kwas foliowy(g/100 ml)

Min. 60 10 10

Wit. A (j./100 ml) 300 - 400 200 200

Wit. D (j./100 ml) 80 40 40

Diety dla niemowląti małych dzieci

MIESZANKI DLA NOWORODKÓW Z MAŁĄ URODZENIOWĄ MASĄ CIAŁA

Bebilon Nenatal Premium (Nutricia)

Mleko kobiece + wzmacniacze

Bebilon BMF (Nutricia) (1 tor. = 1,5g rozp. w 50 ml mleka)- węglowodany 1g / tor./ 50 ml - białko 0,35g / tor./ 50 ml- Ca, P, Mg, Zn, Cu, J, Mn, Na, K- wit. A, D, E, K, z gr. B, C, kwas foliowy

Diety polimeryczne, normokaloryczne, laktozowe (mleczne)Mleka początkowe Mleka następne Mleka po 1 r.ż. Mieszanki mleczne

Bebiko 1 Bebiko 2 Bebiko Junior 3 Bebiko 2R

Bebiko Junior 3R

Bebilon 1 Bebilon 2 Bebilon Junior 3

Bebilon Comfort 1 Bebilon Comfort 2

Enfamil Premium Lipil 1 Enfamil Premium Lipil 2 Enfamil Premium 3

HippBIO Combiotik 1 HippBIO Combiotik 2

Humana 1 Humana 2 Humana 3R

Humana 1 Plus

Humana 1 Premium Humana 2 Premium Humana 3R Premium

Humana 1 Plus Premium

Nan Pro 1 Nan Pro 2 Nan Pro 3 Nan Pro 2R

Nestle Junior Nestle Junior R

Humana MCT

Nazwa Wiek Rodzaj białka

kcal/ml

B %

W %

T %

MCT %

EPA DHA

Błonnik g/100ml

La-ktoza

mOsmol/l

Ent./p.o.

Infatrini < 1r.ż. Polimer. 1 10,4 41 48,5 - + 0,8 295 Ent. /p.o.

Nutrini > 1r.ż Polimer. 1 10 50 40 - + - - 200 Ent. /p.o.

Nutrini Energy Multi Fibre

> 1r.ż Polimer. 1,5 11 49 40 - + 0,8 - 315 Ent.

Clinutren Junior

> 1 r.ż Polimer. 1 14 62 24 - + - -+ sachar

Ent. /p.o.

Frebini energy Drink

> 1 r.ż. Polimer. 1,5 10,2 50 40 19 - - - 400 Ent./ p.o.

Frebini energy fibre Drink

> 1 r.ż. Polimer. 1,5 10,2 50 40 19 - 1,1 - 420 Ent./p.o.

Peptamen > 1 r.ż Oligomer 1 14 62 24 - + - -+ sachar

Ent. /p.o.

Nutrini Peptisorb

> 1r.ż Oligomer 1 11 54 35 46 - - 295 Ent.

Diety o zwiększonej gęstości kalorycznej dla małych dzieci

Preparaty początkowe Preparaty następne Preparaty po 1 r.ż.Bebiko HA 1 Bebiko HA 2

Bebilon HA 2 Bebilon HA 2

Hipp HA Combiotik 1 Hipp HA Combiotik 2

Humana HA 1 Premium Humana HA 2 Premium Humana HA 3 Premium

Humana HA 1 Plus Premium

Nan Pro HA 2 Nan Pro HA 3

Diety o nieznacznym stopniu hydrolizy białka, normokaloryczne

Diety o znacznym stopniu hydrolizy białka, normokaloryczne

BEZLAKTOZOWE

Diety początkowe Diety następneBebilon Pepti MCT

Nutramigen 1 Nutramigen 2

UBOGOLAKTOZOWE

Diety początkowe Diety następneBebilon Pepti 1 Bebilon Pepti 2

Diety elementarne, normokaloryczne, bezlaktozowe

Cały okres niemowlęcy i wczesnodziecięcyBebilon Neocate

Elecare (+MCT)

Diety początkowe Diety następneBebilon sojowy 2

Humana SL

Isomil (+sacharoza) Isomil 2 (+sacharoza)

Diety polimeryczne, normokaloryczne, bezlaktozowe

Izolaty sojowe

Białko zbóżDieta następna i okres wczesnodziecięcy

Sinlac

Mleko krowieOkres niemowlęcy i wczesnodziecięcy

Enfamil 0-lac

Diety dla dorosłych, młodzieży,dzieci > 6 roku życia

Diety polimeryczne, normokaloryczne (1kcal/1ml)

Nazwa B %

W %

T %

MCT %

n-3 laktoza mOsmol/l Ent./p.o.

Nutrison proszek 16 49 35 - - - 320 Ent./p.o.

Nutrison standard 16 49 35 - - - 265 Ent.

Fresubin original 15 55 30 - - - 220/330 Ent./p.o.

Reconvan 22 48 30 58 + - 270 Ent.

Nazwa Kcal/ml

B % W %

T %

MCT %

EPA + DHA

La-ktoza

mOsmol/l

Ent./p.o.

Cubitan 1,25 29,7 45 25 - - 500 p.o.

Nutrison Protein Plus 1,25 20 +glu

45 35 - - - 290 Ent.

Nutridrink 1,5 16 49 35 - - - 455 p.o.

Nutridrink Yoghurt Style

1,5 16 49 35 - - 740 p.o.

Nutrison Energy 1,5 16 49 35 - - - 385 Ent.

Nutrison Protein Plus 1,5 20 45 35 - - - 290 Ent.

Fresubin Energy / Drink

1,5 15 50 35 - + - 330/405 Ent./p.o

Fresubin HP energy 1,5 20 45 35 57 + - 300 Ent.

Ensure HN Plus 1,5 20 66 13 - - - 517 Ent./p.o

Diety polimeryczne, bogatokaloryczne (> 1kcal/ml)

Diety polimeryczne z błonnikiem

Nazwa Kcal/ml

B % W % T % MCT %

EPA + DHA

Błonnik g/100ml

La-ktoza

mOsmol/l

Ent./p.o.

Nutrison Multi Fibre 1 16 49 35 - - 1,5 - 210 Ent.

Nutrison Advanced Cubison

1 20,4 +arg

49,6 30 24 - 1,5 - 315 Ent.

Jevity 1 15,3 53,6 29,8 20 - 1 - 249 Ent.

Fresubin original fibre 1 15 52 30 - + 1,5 - 285 Ent.

Fresubin 1500 complete 1 15 52 30 - + 1,5 - 285 Ent.

Fresubin 1200 complete 1,2 20 50 30 - + 2,0 - 345 Ent.

Fresubin 1800 complete 1,2 20 50 30 - + 2,0 - 345 Ent.

Nutrison Advanced Protison

1,3 23 +glu

48 26,3 - - 1,5 - 270 Ent.

Diety polimeryczne z błonnikiem

Nazwa Kcal/ml

B % W % T % MCT %

EPA + DHA

Błonnik g/100ml

La-ktoza

mOsmol/l

Ent./p.o.

Supportan / Drink 1,5 27 33 40 34 + 1,2/1,5 - 340/435 Ent./p.o.

Fresubin protein energy Drink

1,5 27 33 40 - - 0,5 - 390 p.o.

Nutridrink Multi Fibre 1,5 16 49 35 - - 2,3 - 455 p.o.

Nutridrink Soup 1,5 20 38 42 - - 2,3 - 350 p.o.

FortiCare 1,6 22,5 +glu

47,6 29,9 - + 2,1 - 730 p.o.

Diety oligomeryczne

Nazwa Kcal/ml

B % W % T % MCT %

EPA + DHA

Błonnik g/100ml

La-ktoza

mOsmol/l

Ent./p.o.

Peptisorb 1 16 69 15 47 - - 455 Ent.

ProvideXtra Drink 1,5 11 89 0 - - 0 / 1 - 700 / 690 p.o.

Survimed OPD 1 18 57 25 51 + - - 300 Ent.

Diety dostosowane doposzczególnych chorób

PREPARATY DLA CHORYCH Z NIEWYDOLNOŚCIĄ ODDECHOWĄ

Pulmocare• białko 16,7% en.• węglowodany 28,1% en.• tłuszcze 55,2% en.• 1,5 kcal / ml

białko

wglowodany

tłuszcze

PREPARATY STANDADOWE

białko

wglowodany

tłuszcze

CYSTILAC• Dla niemowląt i dzieci w wieku poniemowlęcym• Normokaloryczna – 83kcal/100ml (więcej niż w

mieszankach mlecznych dla dzieci zdrowych)• Węglowodany – 8,6g/100ml (41%); laktoza (+)• Tłuszcze – 4,4g/100ml (48%); 20%MCT; MUFA -

1,7g/100ml; PUFA - 0,5g/100ml• Białko – 2g/100ml (11%);

kazeina:białka serwatkowe 50:50• Współczynnik a = 1:231

Energia =Białka =Węglowodany Tłuszcze

CYSTILAC

Na K Ca P Mg Cl0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

wit.A0

20

40

60

80

100

120

140

160

mmol/100ml g/100ml

wit.E Karnityna Tauryna0

1

2

3

4

5

6

7

Cystilac Mleko początkowe

Mleko następne

mg/100ml

wit.K wit.D0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

4.5

5

g/100ml

Diety stosowane u chorych na cukrzycę

Skrobia, fruktoza+ błonnik węglowodanówNiski indeks glikemiczny tłuszczu

Nazwa kcal/ml

B% W% T% EPA +

DHA

Błonnik g/100ml

Lakto-za

Izomalto-za

Fru-ktoza

Skro-bia

mOsmol/l

Ent./p.o.

Diasip 1 19,4 46,7 33,9 - 2,0 + - - 365 Ent/p.o

Diason 1 17,2 45 37,8 - 1,5 - - + + 300 Ent

Diben 1,5 20 35 42 + 2,0 - - + + 360 Ent/p.o

Diety stosowane u chorych z niewydolnością wątroby

• Fresubin hepa Drink– Energia 1,3 kcal/ml– Białko 12%– Węglowodany 55%– Tłuszcze 33% (MCT 36%)– Błonnik 1 g/100ml– Osmolarność 360 mOsmol/l

+ MCT + L-leucyna, L-izoleucyna, L-walina, L-arginina

Nazwa Kcal/ml

B % W %

T %

MCT %

La-ktoza

mOsmol/l Ent./p.o.

Renilon 4,0 2,0 8+glut

47 45 - 455 Ent./p.o.

Renilon 7,5 2,0 15 +glut

40 45 - 410 Ent./p.o.

Survimed renal 1,3 6 84 10 4,7 - 360 Ent./p.o.

Diety stosowane u chorych z niewydolnością nerek

• ilościowa i jakościowa modyfikacja białka • modyfikacja składu elektrolitowego

Diety stosowane u chorych z niewydolnością nerek

Renilon 4,0 Renilon 7,5 Survimed renalNa mg/100ml 32 (13,9 mmol/l) 59 (25,6 mmol/l) 20 (8,7 mmol/l)

K mg/100ml 21 (5,5 mmol/l) 22 (5,6 mmol/l) 24 (6,1 mmol/l)

Cl mg/100ml 6 (1,7 mmol/l) 11 (3,1 mmol/l) 2,4 (0,7 mmol/l)

Ca mg/100ml 6 (1,5 mmol/l) 9 (2,25 mmol/l) 52 (13 mmol/l)

P mg/100ml 2 (0,6 mmol/l) 3 (0,97 mmol/l) 19 (6,1 mmol/l)

Mg mg/100ml 0,6 (0,25 mmol/l) 1 (0,4 mmol/l) 10 (4 mmol/l)

Wit.A ug/100ml - - 31,5

karotenoidy + + -

Wit.E mg/100ml 5 5 1,3

Wit.K ug/100ml 11 11 6,6

Wit. D ug/100ml 1,4 - 0,66

Glutamina Plus (1 torebka)• białko = L-glutamina – 10g• węglowodany = maltodekstryny, skrobia,

cukier – 9,4g• błonnik – 1g

Intestamin (0,5kcal/1ml)• białko = glicylo-glutamina, alanylo-glutamina

– 8,5g glutamina 6g glicyna 2g

• węglowodany = maltodekstryny – 3,75g

Preparaty stosowane w chorobach metabolicznych

Galaktozemia Fruktozemia FenyloketonuriaWszystkie preparaty bezlaktozowe

Wszystkie preparaty bez fruktozy i bez sacharozy

Easiphen

Lophlex

Minaphlex

Phenyl-Free 1; 2; 2HP

XP Analog LCP

XP Maxamum

Milupa pku 1

Milupa pku 2 mix; 2 prima; 2 secunda

Milupa pku 3; 3 advante

DIETY LECZNICZE CZĄSTKOWE

BIAŁKO

WĘGLOWODANY

TŁUSZCZE

• Protifar (białko mleka 1 miarka = 2,2 g białka)

• Ketosteril - niewydolność nerek

• Fantomalt (maltodekstryny 1 miarka = 4,3g = 17 kcal)

• Calogen (50g tłuszczu/100ml)

• Olej MCT