1873  

การพฒนาแอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทยดวยเทคโนโลย ความเปนจรงเสมอน

Development of Thailand Tourism Application Using Virtual Reality Technology

อภชาต คาปลว1, ชนนทร เฉลมสข2 และเกรยงศกด เชอมสมบต3

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอพฒนาแอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทย โดยประยกตใชเทคโนโลยความเปนจรงเสมอน ซงเปนเทคโนโลยทมจดเดนดานการแสดงภาพหรอสภาพแวดลอมเสมอนจรงในลกษณะ 3 มต ทาใหผใชงานรสกเสมอนอยในสถานททองเทยวจรง และสามารถมปฏสมพนธกบสถานททองเทยวได โดยเครองมอทใชพฒนาแอพพลเคชนประกอบดวย โปรแกรม Unity รวมกบอปกรณประมวลผลภาพเสมอนจรง Oculus และโปรแกรมภาษา C# ซงการประเมนความพงพอใจ ไดทาการประเมนจากผเชยวชาญจานวน 5 ทาน และจากผใชงานแอพพลเคชนจานวน 30 ทาน ผลการวจยพบวาแอพพลเคชนทพฒนาขนสามารถชวยสรางประสบการณแปลกใหม และเสมอนจรงใหแกผใชงาน โดยผลการประเมนความพงพอใจทมตอแอพพลเคชนอยในระดบด มคาเฉลยเทากบ 4.43 และคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.52 คาสาคญ: การทองเทยวในประเทศไทย, การพฒนาแอพพลเคชน, ความเปนจรงเสมอน                                                             1 สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร คณะศลปศาสตรและวทยาศาสตร มหาวทยาลยเอเชยอาคเนย e-mail:apichartc@sau.ac.th 2 สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร คณะศลปศาสตรและวทยาศาสตร มหาวทยาลยเอเชยอาคเนย e-mail:chanintornc@sau.ac.th 3 สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร คณะศลปศาสตรและวทยาศาสตร มหาวทยาลยเอเชยอาคเนย e-mail:kriengsakc@sau.ac.th

 

1874  

Abstract The objective of this research is to develop the Thailand tourism application using virtual reality technology. This technology is an attractive technology to create a simulated three-dimensional image or environment that can be interacted and makes the user feel like in that tourist attraction. Development of this application using Unity with Oculus VR device and C# programming language. The application user's satisfaction was evaluated by 5 experts and 30 users. The result of this research found that the application can enhance the experience and the users’ satisfaction level was good. The mean was 4.43 and S.D. was 0.52. Keywords: Application Development, Thailand Tourism, Virtual Reality

 

1875  

ความสาคญและทมาของปญหาวจย การทองเทยวในประเทศไทยนบเปนกลไกการขบเคลอนเศรษฐกจไทยทสาคญกลไกหนง ใน

ปงบประมาณ 2560 สถตรายไดจากการทองเทยว 77 จงหวดจากผเยยมเยยนชาวไทยและชาวตางประเทศรวม 2,274,894.08 ลานบาท ซงจากรายงานสถตดงกลาว จงหวดกรงเทพมหานครมรายไดจากการทองเทยวมากทสดรวม 177,335.46 ลานบาท และจงหวดทมรายไดจากการทองเทยวนอยทสดรวม 113.4 ลานบาท (กระทรวงการทองเทยวและกฬา, 2560) ซงหากเพมชองทางการนาเสนอ แนะนาสถานททองเทยวในจงหวดตางๆ โดยเฉพาะจงหวดทมรายไดจากการทองเทยวรวมคอนขางนอย นบเปนการชวยสงเสรมการทองเทยวของประเทศไทยอกชองทางหนง

เทคโนโลยความเปนจรงเสมอน (Virtual Reality : VR) เปนเทคโนโลยทมจดเดนดานการสรางภาพเสมอนจรงในมมมอง 360 องศาใหแกผใชงาน ทาใหผใชงานรสกเสมอนอยในโลก โดยเทคโนโลย VR สมามารถแสดงภาพไดทงภาพ 2 มต และ 3 มต อกทงสามารถสรางปฏสมพนธตางๆกบผใชงานได เชน การหยบจบวตถ การเคลอนทของผใชงาน เปนตน ดงนนผวจยจงมแนวคดในการพฒนาแอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทยดวยเทคโนโลยความเปนความเปนจรงเสมอน เพอใหผใชงานไดทดลองเทยวชมสถานททองเทยวในโลกเสมอนจรงกอนไปทองเทยวยงสถานทจรง อกทงยงเปนการเพมชองทางการแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทย และเพอศกษาคณภาพของแอพพลเคชนการแนะนาสถานททองเทยวดงกลาว

วตถประสงคของการวจย

1. เพอพฒนาแอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทยดวยเทคโนโลยความเปนความเปนจรงเสมอน

2. เพอศกษาคณภาพของแอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทยดวย ตามความคดเหนของกลมตวอยางผทดสอบการใชแอพพลเคชน

3. เพอเพมชองทางการแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทยดวยเทคโนโลยความเปนความเปนจรงเสมอน

งานวจยทเกยวของ

สทธกานต บอจกรพนธ และคณะ (2559) ไดนาเสนองานวจย การพฒนาบทเรยนเพอความบนเทงแบบโตตอบดวยเทคโนโลยความจรงเสมอนการสารวจระบบสรยะ โดยสรปไดวา งานวจยนพฒนาแอพพลเคชนบนระบบปฏบตการแอนดรอยด ทางานรวมกบแวนการดบอดวอาร (Cardboard VR) ซงแอพพลเคชนมฟงกชนในการสารวจระบบสรยะ 2 รปแบบ คอ การสารวจแบบเขาไปศกษาดวงดาว และ การสารวจแบบทองอวกาศ โดยทง 2 โดยทง 2 รปแบบ ผใชงานสามารถม

 

1876  

ปฏสมพนธเชงโตตอบกบแอพพลเคชนได ซงผลการประเมนจากผเชยวชาญมคาเทากบ 4.56 หมายถงอยในเกณฑมากทสด และความพงพอใจของผใชงานมคาเทากบ 4.35 หมายถงมความพงพอใจในมาก ทงนจากผลการวจยพบวาผงานมความเขาใจระบบสรยะมากขน

ดลยเทพ ภทรโกศล (2559) ไดทาวจยเรอง การพฒนาสอเรยนรเสมอนจรงบนเครอขายคอมพวเตอร ดวยเทคโนโลยภาพถายพาโนรามา 360 องศา กรณศกษา : เวบไซตฐานขอมลแหลงเรยนร มหาวทยาลยมหาสารคาม โดยสรปไดวางานวจยนเพอพฒนาสอเรยนรเสมอนจรงบนเครอขายอนเตอรเนต ศกษาประสทธภาพสอรเสมอนจรงบนเครอขายอนเตอรเนต และศกษาความพงพอใจของผใชงาน โดยพฒนาเปนเวบไซตจดเกบไวในเวบไซตฐานขอมลแหลงเรยนรมหาวทยาลยมหาสารคาม ซงผลการวจย พบวาสอการเรยนรเสมอนจรงบนเครอขายอนเตอรเนต มประสทธภาพโดยรวมอยในระดบดมาก และความพงพอใจของผใชงานอยในระดบมากถงมากทสด

นวรตน แซโคว, สรชย ประเสรฐสรวย (2558) ไดเสนองานวจย การพฒนาแบบจาลองโลกเสมอนจรง สาหรบบทเรยนมลตมเดยปฏสมพนธ เรอง การทองโลกอปกรณคอมพวเตอร โดยสรปไดวางานวจยนพฒนาแอพพลเคชนเพอเปรยบเทยบคะแนนทดสอบกอนเรยนกบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาหลงจากเรยนบทเรยนมลตมเดยปฏสมพนธโลกเสมอนจรง ซงผลการวจย แอพพลเคชนดงกลาวนชวยทาใหคะแนนผลสมฤทธหลงเรยน ผานบทเรยนมลตมเดยปฏสมพนธโลกเสมอนจรง สงกวาคะแนนทดสอบกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท 0.01 และ ความพงพอใจของผใชงานอยในระดบมาก โดยมคาเฉลยรวมเทากบ 4.40

วธการดาเนนการวจย

ประชากรและกลมตวอยาง ผวจยใชการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยแบงเปน 2 กลม

ดงน - ผเชยวชาญจานวน 5 ทาน ประกอบดวยอาจารยผสอนทางดานคอมพวเตอรและดจทล

มเดย 4 ทาน และเจาหนาทการทองเทยวแหงประเทศไทย 1 ทาน - ผใชงานทเคยทองเทยวในประเทศไทยจานวน 30 ทาน ซงผใชงานชาวไทยจานวน 25

ทาน และผใชงานชาวตางประเทศจานวน 5 ทาน ระบบงาน 1. สวนตดตอผใชงาน เพอใหผใชงานสามารถเลอกสถานททองเทยวในภมภาคตางได 2. สวนการประมวลผลภาพ 3 มต ในมมมอง 360 องศาในลกษณะเสมอนจรง 3. สวนแสดงสถานททองเทยว โดยแสดงเปนภาพ 3 มต ในมมมอง 360 องศาดวย

เทคโนโลยความเปนจรงเสมอน

 

1877  

การรวบรวมขอมล ขนตอนนผวจยไดออกแบบสารวจและสมภาษณกลมตวอยางทเปนผใชงาน เพอศกษา

รวบรวมขอมลความตองการใชงานแอพพลเคชน และศกษาคนควาขอมลเกยวกบสถานททองเทยว โดยผวจยเลอกสถานททองเทยว 4 สถานทจาก 4 ภาคของประเทศไทย ดงน ดอยเสมอดาว จงหวดนาน สถานททองเทยวจากภาคเหนอ วดพระศรสรรเพชญ จงหวดพระนครศรอยธยา สถานททองเทยวจากภาคกลาง มอหนขาว จงหวดชยภม สถานททองเทยวจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และ เกาะตะป จงหวดพงงา สถานททองเทยวจากภาคใต โดยสถานททองเทยวดงกลาวจะนามาเปนตนแบบในการสรางโลกเสมอนจรงลกษณะ 3 มต ในมมมอง 360 องศาดวยเทคโนโลยความเปนจรงเสมอนตอไป

การวเคราะหและออกแบบระบบ จากการศกษา รวบรวมขอมลความตองการของผใชงาน ผวจยจงนาขอมลดงกลาวมา

วเคราะหและออกแบบระบบโดยใชแนวคดเชงวตถเปนแนวคดหลก และใชยเอมแอล (Unified Modeling Language : UML) เปนเครองมอในการวเคราะหและออกแบบระบบ โดยยเอมแอลมลกษณะเปนแผนภาพตางๆ เพอใชในการอธบายระบบงานในมมมองตางๆ โดยแผนภาพ UML ทผวจยนาเสนอคอ แผนภาพ Use Case Diagram ซงเปนแผนภาพทใชแสดงถงขอบเขตของระบบ ฟงกชนตางๆในระบบ รวมถงความเกยวของของผใชงานทมตอฟงกชนตางๆ โดยแผนภาพ Use Case Diagram ของแอพพลเคชน แสดงดงภาพท 1

ภาพท 1 แสดงแผนภาพ Use Case Diagram ของแอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศ ไทยดวยเทคโนโลยความเปนความเปนจรงเสมอน

 

1878  

การพฒนาแอพพลเคชน จากกระบวนการวเคราะหและออกแบบระบบ ผวจยทาการพฒนาแอพพลเคชนแนะนา

สถานททองเทยวในประเทศไทยดวยเทคโนโลยความเปนความเปนจรงเสมอน โดยรายละเอยดการพฒนาแอพพลเคชนมดงน

สถาปตยกรรมของแอพพลเคชน สถาปตยกรรมของแอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทยดวยเทคโนโลย

ความเปนความเปนจรงเสมอนประกอบดวย 2 สวน คอ - Unity Engine ซงเปนเครองมอในการจดการระบบฟสกส (Physics) เสยง (Audio)

และกราฟกส (Graphics) ของโมเดล 3 มต - Oculus SDK คอชดพฒนาแอพพลเคชนทใชเทคโนโลยความเปนจรงเสมอน โดยแอพ

พลเคชนนมสถาปตยกรรม ดงภาพท 2

ภาพท 2 แสดงสถาปตยกรรมของแอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทยดวย

เทคโนโลยความเปนความเปนจรงเสมอน พฒนาโมเดลสถานททองเทยว 3 มต ผวจยพฒนาโมเดลสถานททองเทยวดวยโปรแกรม Autodesk 3ds Max โดยพฒนาให

โมเดลสถานททองเทยวมความใกลเคยงกบสถานทจรงมากทสด ซงการพฒนาโมเดลดงกลาวน มไดอางองจากอตราสวนจรง แตผวจยมงเนนในการพฒนาโมเดลเพอนาไปใชในโลกเสมอนจรง เพอใหผใชงานเกดความรสกเสมอนกาลงเดนทองเทยวในสถานททองเทยวนนจรง ซงโมเดลทพฒนาขน มทงสน 4 สถานทดงน โมเดลดอยเสมอดาว โมเดลวดพระศรสรรเพชญ โมเดลมอหนขาว และโมเดลเกาะตะป ดงภาพท 3

 

1879  

ภาพท 3 แสดงการสรางโมเดล 3 มตดวยโปรแกรม Autodesk 3ds Max

การพฒนาแอพพลเคชน การพฒนาแอพพลเคชน ผวจยพฒนาดวยโปรแกรม Unity รวมกบอปกรณ Oculus VR

เปนอปกรณแสดงภาพในลกษณความเปนจรงเสมอน ซงประกอบดวย Oculus Rift และ Oculus Touch ดงภาพท 4 และ ใชโปรแกรมภาษา C# ในการเขยนชดคาสง โดยหลงจากพฒนาโมเดล 3 มต ผวจยทาการนาโมเดล 3 มตสถานททองเทยวทงหมดเขาสโปรแกรม Unity ดงภาพท 5

ภาพท 4 แสดงอปกรณ Oculus VR

 

1880  

ภาพท 5 แสดงการพฒนาสถานททองเทยววดพระศรสรรเพชญดวยโปรแกรม Unity

หลงจากนาเขาโมเดล 3 มตสถานททองเทยวทง 4 สถานท และเขยนชดคาสงเรยบรอยแลว

ผวจยทาการสรางแอพพลเคชนดวยโปรแกรม Unity ใหอยในรปแบบไฟลนามสกล .exe ซงเปนไฟลโปรแกรมสาหรบระบบปฏบตการวนโดว เพอใหแอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทยดวยเทคโนโลยความเปนความเปนจรงเสมอนพรอมใชงาน

รายละเอยดแอพพลเคชน ในการใชงานแอพพลเคชน ผใชงานจาเปนตองสวมใสอปกรณ Oculus VR กอนเสมอ และ

เมอผใชงานเรยกใชงานแอพพลเคชน แอพพลเคชนจะแสดงหนาจอเมนหลกในลกษณะความเปนจรงเสมอน ดงภาพท 6

ภาพท 6 แสดงหนาจอเมนหลกของแอพพลเคชน

 

1881  

เมอผใชงานเลอกสถานททองเทยว แอพพลเคชนจะแสดงสถานททองเทยวดงกลาวนนในลกษณะ 3 มต ในมมมอง 360 องศา และผใชงานสามารถมปฏสมพนธกบสถานททองเทยวได เชน การเดนเทยวชม การเรยกดขอมลรายละเอยดตางๆของสถานททองเทยว เปนตน เพอใหผใชงานรสกเสมอนกาลงเดนเทยวชมสถานททองเทยวนนจรง ดงภาพท 7

ภาพท 7 แสดงหนาจอสถานททองเทยวตางๆ ผลการวจย

หลงจากพฒนาแอพพลเคชน ผวจยไดทาการทดสอบ และนาแอพพลเคชนใหผเชยวชาญและผใชงานทดลองใชงาน โดยจดทาแบบสอบถามเพอประเมนคณภาพและความพงพอใจ ซงผวจยใชเกณฑตามวธของไลเคอรท (Likert) ประกอบดวยมาตรอนดบเชงคณภาพ 5 ระดบ มาตรอนดบเชงปรมาณ 5 ระดบ และมาตรอนดบคาเฉลย 5 ระดบ ดงน

ตารางท 1 เกณฑคะแนนของแบบประเมนคณภาพ

เกณฑคะแนนความหมาย

เชงคณภาพ เชงปรมาณ คาเฉลยดมาก 5 4.51 – 5.00 แอพพลเคชนมคณภาพดมาก

 

1882  

ด 4 3.51 – 4.50 แอพพลเคชนมคณภาพด ปานกลาง 3 2.51 – 3.50 แอพพลเคชนมคณภาพปานกลาง นอย 2 1.51 – 2.50 แอพพลเคชนมคณภาพนอย นอยมาก 1 1.00 – 1.50 แอพพลเคชนมคณภาพนอยมาก

จากเกณฑคะแนนประเมนคณภาพขางตน ผวจยประเมนคณแอพพลเคชนจาก 4 ดานดงน

- ดานความสามารถของแอพพลเคชนตรงตามความตองการของผใช - ดานการทางานไดตรงตามฟงกชนงานของแอพพลเคชน - ดานการใชงานแอพพลเคชน - ดานคณภาพการทางานของแอพพลเคชน

ผลประเมนคณภาพแอพพลเคชนโดยผเชยวชาญ การประเมนคณภาพของแอพพลเคชนโดยผเชยวชาญจานวน 5 ทาน ไดผลการประเมนคณภาพดงน ตารางท 2 ผลการประเมนคณภาพของแอพพลเคชนโดยผเชยวชาญ

รายการประเมน S.D. ระดบ

คณภาพ ดานความสามารถของแอพพลเคชนตรงตามความตองการของผใช

4.40 0.54 ด

ดานการทางานไดตรงตามฟงกชนงานของแอพพลเคชน 4.44 0.52 ด ดานการใชงานแอพพลเคชน 4.46 0.51 ด ดานคณภาพการทางานของแอพพลเคชน 4.45 0.57 ด

เฉลย 4.44 0.54 ด

จากผลการประเมนคณภาพของแอพพลเคชนโดยผเชยวชาญพบวาคณภาพในแตละดานอยในระดบด

ผลการประเมนความพงพอใจทมตอแอพพลเคชนโดยผใชงาน ผวจยไดเชญผใชงานจานวน 30 ทาน มาทาการประเมนแอพพลเคชนทง 4 ดาน ซงผลการ

ประเมนเปน ดงน

 

1883  

ตารางท 3 ผลการประเมนคณภาพของแอพพลเคชนโดยผใชงาน

รายการประเมน S.D. ระดบ

คณภาพ ดานความสามารถของแอพพลเคชนตรงตามความตองการของผใช

4.42 0.52 ด

ดานการทางานไดตรงตามฟงกชนงานของแอพพลเคชน 4.40 0.50 ด ดานการใชงานแอพพลเคชน 4.42 0.50 ด ดานคณภาพการทางานของแอพพลเคชน 4.43 0.51 ด

เฉลย 4.42 0.51 ด จากผลการประเมนความพงพอใจทมตอแอพพลเคชนในแตละดานโดยผใชงาน พบวาความ

พงพอใจของผใชงานอยในระดบคณภาพด สรปผลการวจย

การพฒนาแอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทยดวยเทคโนโลยความเปนความเปนจรงเสมอน ผวจยไดเรมตงแตการศกษา และเกบรวบรวมขอมลไปจนถงการพฒนาแอพพลเคชน เพอใหแอพพลเคชนสามารถทางานไดตรงความตองการของผใชงาน โดยผลการวจยสามารถสรปตามวตถประสงคไดดงน

1. มแอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทยดวยเทคโนโลยความเปนความเปนจรงเสมอนทสามารถใชงานไดจรง ดงผลการวจยขอ 2.

2. ดานการศกษาคณภาพของแอพพลเคชน ผวจยไดทาการประเมนคณภาพแอพพลเคชนโดยผเชยวชาญ 5 ทาน โดยภาพรวมของผลการประเมนอยในระดบคณภาพด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.44 และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.54 ซงอยในระดบด และประเมนความพงพอใจทมตอแอพพลเคชนโดยผใชงานจานวน 30 ทาน มคาเฉลยเทากบ 4.42 และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.51 ซงอยในระดบด จากผลการประเมนการพฒนาแอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทยดวยเทคโนโลยความเปนความเปนจรงเสมอนของผเชยวชาญ และผใชงาน มความเหนสอดคลองกนวาแอพพลเคชนทพฒนาขนมคณภาพในระดบทด สามารถทางานไดตรงตามความตองการของผใช

3. แอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทยดวยเทคโนโลยความเปนความเปนจรงเสมอนสามารถเปนชองทางและชวยสงเสรมใหผใชงานตองการไปทองเทยวในสถานททองเทยวจรงมากขน

 

1884  

ขอเสนอแนะ การพฒนาแอพพลเคชนแนะนาสถานททองเทยวในประเทศไทยดวยเทคโนโลยความเปน

ความเปนจรงเสมอน ผวจยมขอเสนอแนะ และแนวทางการพฒนาตอในอนาคตดงน 1. ปรบการทางานของแอพพลเคชนใหทางานไดรวดเรว และตอบสนองการใชงานของผใช

มากขน 2. เพมระบบภาษาในแอพพลเคชนใหรองรบไดหลากหลาย เชน ภาษาไทย ภาษาองกฤษ

ภาษาจน เปนตน 3. ทาใหแอพพลเคชนสามารถทางานไดในอปกรณเคลอนท เชน สมารทโฟน เปนตน 4. เพมการมปฏสมพนธระหวางผใชงานและแอพพลเคชนมากขน เชน การแสดงเสยงบรรยาย

เปนตน 5. ควรนาแอพพลเคชนใหนกทองเทยวชาวตางประเทศทดลองใชงาน และนาผลทไดมา

ปรบปรงระบบใหมประโยชนมากขน

เอกสารอางอง กระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2560). ตวชวดดานการทองเทยว: รายไดจากผเยยมเยอนชาว ไทยและชาวตางชาต ประจาปงบประมาณ 2560 (ไตรมาส 1-4) [ออนไลน]. สบคนจาก : https://www.mots.go.th/ewt_dl_link.php?nid=9496 [2561, 15 มกราคม] สทธกานต บอจกรพนธ, ฐตศกด ตรรตน, ศราวธ สขวาง, ปยวจน คาสบาย. (2559). การพฒนา

แบบจาลองโลกเสมอนจรง สาหรบบทเรยนมลตมเดยปฏสมพนธ เรอง การทองโลกอปกรณคอมพวเตอร. ใน เอกสารประกอบการประชมประชมวชาการระดบชาตและนานาชาต “ราชภฏวจยครงท 4” (กลมการศกษาและวฒนธรรม). (37-46). บรรมย: มหาวทยาลยราชภฏบรรมย.

ดลยเทพ ภทรโกศล. (2559, มกราคม-มถนายน). การพฒนาสอเรยนรเสมอนจรงบนเครอขายคอมพวเตอร ดวยเทคโนโลยภาพถายพาโนรามา 360 องศา กรณศกษา : เวบไซตฐานขอมลแหลงเรยนร มหาวทยาลยมหาสารคาม. วารสารวชาการการจดการเทคโนโลยสารสนเทศและนวตกรรม คณะเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม. มหาสารคาม: มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม. 3(1), 51-56.

นวรตน แซโควและคณะ. (2558, มกราคม-เมษายน). การพฒนาแบบจาลองโลกเสมอนจรง สาหรบบทเรยนมลตมเดยปฏสมพนธ เรอง การทองโลกอปกรณคอมพวเตอร. วารสารวจยและพฒนา วไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ. ปทมธาน: สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ. 10(1), 36-45.

 

1885  

Koun-Tem, S.C.L. Lin & Wang, S.M. (2010). A 3-D Virtual Reality Model of The Sun and The Moon For e-learning at Elementary Schools. International Journal of Science and Mathematics Education. 8(4), 689-710. Zouboula,N, Fokides, E., Tsolakidis, C. & Vratsalis, C., (2008). Virtual Reality and Museum An Educational Application for Museum Education. iJET. 3(3),

89-95. Senthilkumar, S. & Kirubakaran E., (2011). Enhancing E-Learning with VRML Techniques. International Journal of Computer Science Issues. 8(6), 299-303.