DEO31 Notes Book-A

Θ.Ε. «ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΔΙΟΊΚΗΣΗ»

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ ΤΌΜΟΣ A’ «ΧΡΗΜΑ & ΤΡΑΠΕΖΕΣ-

ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ»

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. ΧΡΗΜΑ...................................................................2

1.1 Εμπράγματη Οικονομία...................................................2

1.2 Έμμεση Ανταλλακτική Οικονομία....................................3

1.3 Χρηματική Οικονομία......................................................4

1.4 Λειτουργίες του Χρήματος..............................................5

2. ΖΗΤΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ.................................................8

2.1 Προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτηση χρήματος........8

2.2 Ισορροπία στην Αγορά Χρήματος....................................8

3. ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ........................................10

3.1 Προσδιορισμός Προσφοράς Χρήματος...........................10

3.2 Μηχανισμός Μετάδοσης................................................11

4. ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ................................12

4.1 Αγορά Συναλλάγματος..................................................12

4.2 Αποτελεσματικότητα Αγοράς Συναλλάγματος...............13

4.3 Αρμπιτράζ και Κερδοσκοπία..........................................14

4.4. Προσδιορισμός Ισοτιμιών.............................................15

4.5 Παρεμβατική Πολιτική..................................................17

4.6 Κρίσεις..........................................................................17

ΔΕΟ 31-Σημειώσεις «Χρήμα & Τράπεζες-Συνάλλαγμα»

1. ΧΡΗΜΑ

1.1 Εμπράγματη Οικονομία

Έστω ότι Α και Β είναι δύο άτομα μιας εμπράγματης (ή

ανταλλακτικής) οικονομίας τα οποία κατέχουν τα αγαθά Χ και Υ,

αντίστοιχα. Αν ο Α επιθυμεί το Υ και ο Β το Χ είναι εύκολο να

ανταλλάξουν μεταξύ τους τα δύο αγαθά, ικανοποιώντας έτσι τις

προτιμήσεις τους. Ας σημειωθεί ότι ανάμεσα στα δύο αγαθά

υπάρχει μία ανταλλακτική σχέση (ή ένας ανταλλακτικός λόγος),

που εκφράζει την τιμή του ενός αγαθού σε μονάδες του άλλου

αγαθού.

Έστω ότι υπάρχουν τρία άτομα Α, Β και Γ, τα οποία κατέχουν τα

αγαθά Χ, Υ και Ζ αντίστοιχα. Αν ο Α επιθυμεί το Υ, ο Β το Ζ και ο Γ

το Χ, η ανταλλαγή ανάμεσα στα τρία αγαθά είναι αδύνατον να

πραγματοποιηθεί. Στο σενάριο που εξετάζουμε υπάρχουν τρεις

ανταλλακτικές σχέσεις ανάμεσα στα τρία αγαθά. Όσο αυξάνει,

λοιπόν, ο αριθμός των αγαθών μιας ανταλλακτικής οικονομίας

τόσο αυξάνει ο αριθμός των ανταλλακτικών σχέσεων. Αυτό

σημαίνει ότι οι συναλλασσόμενοι θα πρέπει να αφιερώσουν αρκετό

χρόνο, ώστε να συλλέξουν τις πληροφορίες που χρειάζονται για τα

χαρακτηριστικά των διαφόρων αγαθών, τις σχέσεις ανταλλαγής

τους και τις προτιμήσεις των άλλων συναλλασσομένων.

Σε μία εμπράγματη οικονομία υπάρχουν δύο είδη κόστους:

1) το κόστος συναλλαγών, και

2) το κόστος αναμονής.

Το κόστος συναλλαγών περιλαμβάνει την προσπάθεια

αναζήτησης αμοιβαίας σύμπτωσης προτιμήσεων σχετικά με την

ανταλλαγή των αγαθών και συσχετίζεται αντιστρόφως ανάλογα με

τον αριθμό των αναζητήσεων. Το κόστος αυτό ανά μονάδα

ανταλλαγής μειώνεται καθώς αυξάνει η διάρκεια του χρόνου

αναζήτησής της. Αυτό σημαίνει ότι εάν μία ανταλλαγή διεξάγεται

2


κάθε μήνα, τότε το κόστος συναλλαγών θα είναι μικρότερο από ότι

θα ήταν εάν η ανταλλαγή διεξαγόταν κάθε εβδομάδα.

Το κόστος αναμονής μπορεί να είναι υποκειμενικό αλλά και

αντικειμενικό. Υποκειμενικό κόστος υπάρχει όταν το αγαθό

καταναλωθεί και δεν ανταλλαγεί με το αγαθό εκείνο που ικανοποιεί

τις προτιμήσεις του ατόμου. Από την άλλη πλευρά, το αντικειμενικό

κόστος περιλαμβάνει το κόστος αποθήκευσης του αγαθού, αλλά και

το κόστος ευκαιρίας, το οποίο αντιπροσωπεύει το εισόδημα που

χάνει το άτομο, επειδή προσωρινά αναβάλλει την απόκτηση κάποιου

άλλου αγαθού. Το κόστος αναμονής αυξάνει καθώς αυξάνει η

διάρκεια της περιόδου συναλλαγών.

1.2 Έμμεση Ανταλλακτική Οικονομία

Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι το πως θα μπορούσαν να

διεξαχθούν οι συναλλαγές στην ανταλλακτική οικονομία, όταν δεν

υπάρχει αμοιβαία σύμπτωση προτιμήσεων. Οι συναλλαγές θα

μπορούσαν να διεξαχθούν μέσω μιας διαδικασίας έμμεσης

ανταλλαγής. Πιο συγκεκριμένα, ας υποθέσουμε ότι ο Α προτείνει

στον Β να ανταλλάξουν τα αγαθά τους. Ο Β, όμως, απορρίπτει την

πρόσφορά του, ενώ, παράλληλα, του δηλώνει ότι θα μπορούσε να

ανταλλάξει το αγαθό του με το αγαθό Ζ. Κατόπιν, ο Α πλησιάζει τον

Γ και τον ρωτάει αν είναι διατεθειμένος να του δώσει το αγαθό Υ

έναντι του Χ. Η απάντησή του είναι ότι το αγαθό που κατέχει είναι

το Ζ, το οποίο θα μπορούσε να το ανταλλάξει έναντι του Χ. Ο Α

θυμάται τώρα ότι ο Β επιθυμούσε να ανταλλάξει το Υ με το Ζ και

συνεπώς αγοράζει από τον Γ το Ζ έναντι του Χ. Επειδή, όμως, ο Α

επιθυμεί το Υ, που κατέχει ο Β, και όχι το Ζ, που αγόρασε από τον Γ,

συμφωνεί με τον Β να ανταλλάξουν τα αγαθά που κατέχουν. Ας

σημειωθεί ότι η ανταλλακτική σχέση μεταξύ του Α και του Γ δεν

βασίστηκε στην αμοιβαία σύμπτωση των προτιμήσεών τους και

κατά συνέπεια δεν αποτελούσε μία σχέση ανταλλακτικής

οικονομίας. Ο Α αγόρασε προσωρινά το Ζ, το οποίο δεν επιθυμούσε

3


και κατά συνέπεια εκτιμούσε ότι η αξία του ήταν μικρότερη από την

αξία του αγαθού που πούλησε, με σκοπό να το ανταλλάξει αργότερα

με το Υ. Έτσι, το αγαθό Ζ χρησιμοποιήθηκε ως μέσο πληρωμών.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί ο αριθμός των ανταλλακτικών

σχέσεων από τρεις σε δύο και κατ’ επέκταση το κόστος των

συναλλαγών.

1.3 Χρηματική Οικονομία

Ας υποθέσουμε τώρα ότι μεσολαβεί αρκετός χρόνος από την

απόκτηση του αγαθού Ζ μέχρι την ανταλλαγή του. Ο Α, για να

ελαχιστοποιήσει το κόστος αναμονής του, θα μπορούσε να ζητήσει

από τον Γ να του αποθηκεύσει προσωρινά το αγαθό αυτό, ενώ,

παράλληλα, θα του ζητούσε μία απόδειξη ως νομική αξίωση πάνω

στο αγαθό Ζ. Από την άλλη πλευρά, ο Β θα μπορούσε να αποδεχτεί

προσωρινά από τον Α την απόδειξη αυτή. Έτσι, λοιπόν, η απόδειξη,

η οποία καλύπτεται 100% από ένα πραγματικό αγαθό και της

οποίας η ανταλλακτική αξία είναι μεγαλύτερη από την εσωτερική

της αξία, γίνεται αποδεκτή ως μέσο πληρωμών από όλα τα άτομα,

τα οποία, όμως, θα μπορούσαν να την ανταλλάξουν με άλλα αγαθά.

Έστω ότι το αγαθό Ζ, που ήταν αποθηκευμένο στον χώρο του Γ,

καταστράφηκε. Το ερώτημα που γεννάται τώρα είναι αν το γεγονός

αυτό θα επηρεάσει σημαντικά την αγοραστική δύναμη του μέσου

πληρωμών.

Αν όλα τα άτομα της οικονομίας χρησιμοποιούσαν την απόδειξη

ως μέσο πληρωμών, και δεν επιθυμούσαν να την εξοφλήσουν έναντι

του Ζ, η αγοραστική της δύναμη δεν θα μεταβληθεί ουσιαστικά. Αν,

όμως, ο Β επιθυμούσε να την εξοφλήσει και δεν μπορούσε, αφού το

Ζ καταστράφηκε, τότε θα μειωνόταν η ζήτησή της και συνεπώς θα

επηρεαζόταν η αγοραστική της δύναμη. Επειδή, όμως, οι

συναλλασσόμενοι χρειάζονται ένα μέσο πληρωμών που γνωρίζουν

και εμπιστεύονται, συνεχίζουν να χρησιμοποιούν την απόδειξη, η

οποία αποτελεί πλέον το μέσο πληρωμών της οικονομίας. Με άλλα

4


λόγια, η αποδοχή της βασίζεται στην κοινωνική συμβατικότητα.

Αυτό σημαίνει ότι ένα άτομο την αποδέχεται ως μέσο πληρωμών,

επειδή και τα άλλα άτομα της κοινωνίας την αποδέχονται και

συνεπώς έχει αξία. Επειδή, όμως, η κοινωνική συμβατικότητα είναι

δύσκολο να υιοθετηθεί, ένας τρόπος αποδοχής της είναι να

καθιερωθεί με απόφαση της κυβέρνησης, οπότε η απόδειξη γίνεται

το παραστατικό χρήμα της οικονομίας, δηλαδή χρήμα

αναγκαστικής κυκλοφορίας. Το παραστατικό χρήμα είναι το χρήμα

αναγκαστικής κυκλοφορίας που καθιερώνεται με απόφαση της

κυβέρνησης και η αξία του ως αγαθού είναι πολύ μικρή. Ένα

πλεονέκτημα του παραστατικού χρήματος είναι ότι η παραγωγή του

κοστίζει λιγότερο από την παραγωγή ενός αγαθού που

χρησιμοποιείται ως χρήμα. Όταν λέμε χρήμα εννοούμε οτιδήποτε

είναι γενικά αποδεκτό ως μέσο συναλλαγών. Το μέσο αυτό δεν

παρακρατείται για να καταναλωθεί, αλλά αποτελεί ένα προσωρινό

καταφύγιο αγοραστικής δύναμης, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί

αργότερα για την αγορά άλλων αγαθών και υπηρεσιών.

1.4 Λειτουργίες του Χρήματος

Είδαμε στην προηγούμενη ενότητα ότι η παρουσία ενός μέσου

πληρωμών παρέχει τη δυνατότητα στους συναλλασσόμενους να

διαχωρίζουν την πράξη της αγοράς από την πράξη της πώλησης. Ο

διαχωρισμός αυτός των δύο πράξεων αποτελεί την πρώτη και

βασική λειτουργία του χρήματος, και χωρίς την εκπλήρωσή της ένα

αγαθό δεν μπορεί να είναι χρήμα. Η αγορά ενός αγαθού δεν απαιτεί

παράλληλα την προσφορά κάποιου άλλου αγαθού, όπως συμβαίνει

στην περίπτωση της ανταλλακτικής οικονομίας. Συνεπώς, η

λειτουργία αυτή συμβάλλει στη μείωση του κόστους άντλησης

πληροφοριών σχετικά με τις δυνατότητες διεξαγωγής των

συναλλαγών και κατά συνέπεια στη μείωση της αβεβαιότητάς τους.

Με άλλα λόγια, η χρησιμοποίησή του ως μέσο πληρωμών συμβάλλει

στην εξοικονόμηση σημαντικών πόρων, οι οποίοι θα έπρεπε να

5


δαπανηθούν για να αντληθούν όλες οι πληροφορίες σχετικά με τα

χαρακτηριστικά των διαφόρων αγαθών, τις σχέσεις ανταλλαγής

τους και τις προτιμήσεις των συναλλασσομένων. Η αποταμίευση

των πόρων αυτών αποτελεί ένα μέτρο της κοινωνικής

παραγωγικότητας του χρήματος. Όσο ευρύτερη είναι η αποδοχή

του τόσο μεγαλύτερη είναι η αποταμίευση. Επιπλέον, η παρουσία

του μειώνει τη διάρκεια του χρόνου διεξαγωγής των συναλλαγών

και κατ’ επέκταση αυξάνει το χρόνο που διατίθεται στην

παραγωγική διαδικασία, αυξάνοντας έτσι την αποδοτικότητα του

οικονομικού συστήματος και κατ’ επέκταση την κοινωνική

ευημερία. Επίσης, το χρήμα επαυξάνει τον ανταγωνισμό,

αυξάνοντας τον αριθμό των ομοίων συναλλαγών. Αν για

παράδειγμα, εκατό άτομα μιας χρηματικής οικονομίας επιθυμούν να

αγοράσουν ψωμί, αυτοί διεξάγουν παρόμοιες συναλλαγές και

συνεπώς αποτελούν μία αγορά, η οποία από την πλευρά της

ζήτησης δημιουργεί συνθήκες ανταγωνισμού. Αντιθέτως, σε μία

ανταλλακτική οικονομία τα άτομα αυτά θα αποτελούσαν πολλές

μικρές μη ανταγωνιστικές ομάδες, οι οποίες θα διεξήγαγαν τις

συναλλαγές τους βασιζόμενες στην αμοιβαία σύμπτωση των

προτιμήσεων.

Ας σημειωθεί ότι το χρήμα για να επιτελέσει τη βασική του

λειτουργία, θα πρέπει να είναι γενικά αποδεκτό. Διαφορετικά, θα

εξαφανισθεί και τη θέση του θα δώσει στην ανταλλακτική

οικονομία.

Επειδή, η ροή του εισοδήματος ενός ατόμου δεν συμπίπτει

απόλυτα με τη ροή της δαπάνης του, αναγκάζεται να αποθηκεύσει

προσωρινά αγοραστική δύναμη, ώστε να διεξάγει απρόσκοπτα τις

συναλλαγές του και να αντιμετωπίσει απρόβλεπτες καταστάσεις

στο μέλλον. Συνεπώς, η χρησιμοποίησή του ως μέσου διατήρησης

της αξίας, η οποία συνίσταται στη μεταφορά αγοραστικής δύναμης

από το παρόν στο μέλλον, αποτελεί τη δεύτερη λειτουργία του

χρήματος. Εκτός από το χρήμα, υπάρχουν φυσικά και άλλα

6


περιουσιακά στοιχεία, όπως τα έντοκα γραμμάτια και ομόλογα του

δημοσίου, και οι μετοχές, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν

ως μέσα διατήρησης της αξίας. Όμως, το χαρακτηριστικό

γνώρισμα του χρήματος είναι η ρευστότητά του.

Η χρησιμοποίηση του χρήματος ως μέσου διατήρησης της αξίας

συνεπάγεται ένα κόστος ευκαιρίας για τον κάτοχό του, το οποίο

αντιπροσωπεύει το εισόδημα που χάνεται, επειδή αναβάλλεται η

απόκτηση κάποιου άλλου περιουσιακού στοιχείου. Αξίζει να

σημειωθεί ότι το χρήμα για να επιτελέσει σωστά τη λειτουργία

αυτή θα πρέπει να υπάρχει σταθερότητα των τιμών. Πιο

συγκεκριμένα, σε περιόδους διατηρήσιμης αύξησης των τιμών

(δηλαδή πληθωρισμό), η πραγματική αξία του χρήματος μειώνεται

σε αναλογία με την αύξηση των τιμών και συνεπώς τα άτομα που

παρακρατούν χρήμα ζημιώνονται, αφού ο πληθωρισμός τους

μειώνει την αγοραστική τους δύναμη. Έτσι λοιπόν, σε

πληθωριστικές περιόδους το χρήμα δεν φαίνεται να υπηρετεί

σωστά τη λειτουργία του ως μέσο διατήρησης της αξίας. Επιπλέον,

χωρίς τη λειτουργία αυτή, ένα από τα οφέλη του χρήματος ως

μέσου πληρωμών (δηλαδή διαχωρισμός της πράξης αγοράς από την

πράξη πώλησης) θα εξαφανισθεί. Επομένως, οι δύο πρώτες

λειτουργίες δείχνουν ότι το χρήμα είναι ένα χειροπιαστό

περιουσιακό στοιχείο, το οποίο διευκολύνει τη διεξαγωγή των

συναλλαγών.

Η τρίτη λειτουργία του χρήματος είναι η χρησιμοποίησή του ως

μονάδας μετρήσεως της αξίας όλων των αγαθών και υπηρεσιών

που υπάρχουν σε μία οικονομία, καθώς και αποπληρωμής των

υπαρχόντων χρεών. Όπως, για παράδειγμα, χρησιμοποιούμε τα

χιλιόμετρα ανά ώρα για να μετρήσουμε την ταχύτητα, έτσι

ακριβώς χρησιμοποιούμε και το χρήμα για να υπολογίσουμε τη τιμή

ενός αυτοκινήτου, μιας κατοικίας, ενός αναψυκτικού, ή τα έξοδα

αποστολής ενός γράμματος. Ομοίως, η εξόφληση των χρεών

απαιτεί την καταβολή ενός ορισμένου ποσού χρήματος. Η

7


λειτουργία αυτή επιτρέπει στα άτομα να συγκρίνουν τη σχετική

αξία των διαφόρων αγαθών και υπηρεσιών και έτσι να

διαμορφώσουν τις προτιμήσεις τους. Επιπλέον, το χρήμα ως

μονάδα μετρήσεως μεταφέρει χρήσιμες πληροφορίες για τις

σχετικές τιμές των διαφόρων αγαθών και συνεπώς διευκολύνει τη

λειτουργία του μηχανισμού των τιμών. Έτσι, ο παραγωγός μπορεί

να αποφασίσει τι αγαθά θα παράγει και σε τι ποσότητα, ενώ,

παράλληλα, ο καταναλωτής τι αγαθά θα αγοράσει και σε τι

αναλογία. Με άλλα λόγια, το άτομο θα πρέπει να γνωρίζει τις τιμές

των διαφόρων αγαθών της οικονομίας, ώστε να μπορεί να

εκτιμήσει σε ποια δραστηριότητα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα, το

οποίο θα του μεγιστοποιήσει την ατομική του ευημερία και κατ’

επέκταση την ευημερία του κοινωνικού συνόλου. Επίσης, ο

μηχανισμός των τιμών θα τον βοηθήσει πως να κατανείμει το

εισόδημά του, ώστε να απολαύσει τους καρπούς της εργασίας του.

2. ΖΗΤΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ

Η ζήτηση χρήματος αναφέρεται στην ποσότητα των ρευστών

διαθεσίμων που έχουν τ΄ άτομα στα χαρτοφυλάκια τους. Η

ρευστότητα του χρήματος εξηγεί τη ζήτηση για αυτό. Οι άνθρωποι

επιλέγουν να έχουν χρήματα αντί για άλλα αποθέματα

περιουσιακών στοιχείων που προσφέρουν υψηλότερα ποσοστά

απόδοσης, επειδή το χρήμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αγορά

αγαθών και υπηρεσιών.

2.1 Προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτηση χρήματος.

r Επίπεδο των τιμών. Όταν το επίπεδο των τιμών αυξάνεται, η

ζήτηση χρήματος αυξάνεται επειδή μειώνεται η πραγματική του

αξία.

8


r Εθνικό προϊόν. Όταν το εθνικό προϊόν αυξάνεται, τα άτομα

χρειάζονται περισσότερα χρήματα για να αγοράσουν αγαθά και

υπηρεσίες, οπότε αυξάνεται η ζήτηση χρήματος.

r Επιτόκιο. Επειδή το επιτόκιο μετράει το κόστος ευκαιρίας της

διακράτησης χρήματος, εκφρασμένο με βάση τον τόκο που θα

επέφερε μια εναλλακτική χρήση του σε έντοκα ομόλογα, μια

αύξηση του επιτοκίου μειώνει τη ζήτηση χρήματος.

2.2 Ισορροπία στην Αγορά Χρήματος

Η κλασική προσέγγιση υποστηρίζει ότι το επίπεδο των τιμών

προσαρμόζεται για να αποκατασταθεί η ισορροπία στην αγορά

χρήματος. Η προσφορά χρήματος (Μ) στην οικονομία

προσδιορίζεται από την κεντρική τράπεζα και η ζήτηση χρήματος

(L) εξαρτάται από το ονομαστικό εισόδημα (ΡΥ), οπότε η ισορροπία

στην αγορά χρήματος επιτυγχάνεται όταν

LM

ή PYM

Εφόσον το εισόδημα θεωρείται σταθερό (Y ), καθότι βρίσκεται σε

επίπεδο πλήρους απασχόλησης, έπεται ότι το επίπεδο των τιμών

είναι η μεταβλητή που προσδιορίζεται στην αγορά χρήματος.

§ Όταν η προσφερόμενη ποσότητα χρήματος υπερβαίνει τη

ζητούμενη ποσότητα χρήματος (Μ>L), τα άτομα δαπανούν την

υπερβάλλουσα ρευστότητα για αγαθά και υπηρεσίες, προκαλώντας

άνοδο του επιπέδου των τιμών. Δηλαδή,

PLM

¨ Όταν η ζητούμενη ποσότητα χρήματος υπερβαίνει την

προσφερόμενη ποσότητα χρήματος (L>Μ), τα άτομα μειώνουν τις

δαπάνες τους για αγαθά και υπηρεσίες, προκαλώντας μείωση του

επιπέδου των τιμών. Δηλαδή,

PML

9


Η κεϋνσιανή προσέγγιση υποστηρίζει ότι το επιτόκιο προσαρμόζεται

για να αποκατασταθεί η ισορροπία στην αγορά χρήματος. Η

προσφορά χρήματος (Μ) στην οικονομία προσδιορίζεται από την

κεντρική τράπεζα και η ζήτηση χρήματος (L) εξαρτάται από το

επιτόκιο (R), τότε η ισορροπία στην αγορά χρήματος επιτυγχάνεται

όταν

LM

ή RLM .

© Όταν η προσφερόμενη ποσότητα χρήματος υπερβαίνει τη

ζητούμενη ποσότητα χρήματος (Μ>L), τα άτομα δαπανούν την

υπερβάλλουσα ρευστότητα για έντοκα ομόλογα, προκαλώντας

άνοδο των τιμών τους και συνακόλουθη πτώση του επιτοκίου.

Δηλαδή,

RLM

ª Όταν η ζητούμενη ποσότητα χρήματος υπερβαίνει την

προσφερόμενη ποσότητα χρήματος (L>Μ), τα άτομα μειώνουν τις

δαπάνες τους για έντοκα ομόλογα, προκαλώντας πτώση των τιμών

τους και συνακόλουθη άνοδο του επιτοκίου. Δηλαδή,

RML .

3. ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

3.1 Προσδιορισμός Προσφοράς Χρήματος

Ας υποθέσουμε ότι η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) δανείζει στην

Εθνική Τράπεζα 100 ευρώ, πιστώνοντας τον λογαριασμό που έχει η

Εθνική στην κεντρική τράπεζα. Επειδή τα 100 ευρώ δεν έχουν

απόδοση, η Εθνική αποφασίζει να τα δανείσει στον πελάτη Α,

ανοίγοντας ένα λογαριασμό καταθέσεων όψεως στο όνομά του και

πιστώνοντάς τον με 100 ευρώ. Άρα λοιπόν, η Εθνική Τράπεζα έχει

δημιουργήσει καταθέσεις όψης, χορηγώντας τραπεζικές πιστώσεις.

Επειδή οι καταθέσεις όψης αποτελούν μία συνιστώσα της

10


προσφοράς χρήματος, η χορήγηση τραπεζικών πιστώσεων έχει

δημιουργήσει χρήμα. Έστω ότι ο Α αγοράζει από τον Β αγαθά αξίας

100 ευρώ, πληρώνοντας με την κατάθεσή του. Η ενέργεια αυτή

μειώνει τις καταθέσεις του στην Εθνική κατά 100 ευρώ και,

παράλληλα, τα διαθέσιμά της κατά το ίδιο ποσό. Στη συνέχεια, ο Β

καταθέτει τα 100 ευρώ που εισέπραξε από τον Α στην τράπεζα Τ1.

Ας υποθέσουμε ότι η Τράπεζα της Ελλάδος υποχρεώνει τις

εμπορικές τράπεζες να παρακρατούν ένα ποσοστό 10% από κάθε

κατάθεση ευρώ που δέχονται. Το ποσό κατατίθεται σ’ ένα

λογαριασμό στην ΤτΕ και αποτελεί τα δεσμευμένα διαθέσιμα του

τραπεζικού συστήματος, δηλαδή

rrDRR (3.1)

όπου RR είναι τα δεσμευμένα διαθέσιμα των τραπεζών, D είναι οι

καταθέσεις τους και rr είναι το ποσοστό των δεσμευμένων

διαθεσίμων.

Έτσι λοιπόν, η τράπεζα Τ1 καταθέτει στην Τράπεζα της Ελλάδος

10 ευρώ και τα υπόλοιπα 90, τα οποία αποτελούν τα ελεύθερα

διαθέσιμά της, τα δανείζει στον Γ, ανοίγοντας ένα λογαριασμό

καταθέσεων όψης στο όνομά του και πιστώνοντας τον με 90 ευρώ.

Κατόπιν, ο Γ αποσύρει τα χρήματα αυτά για να εξοφλήσει τις

υποχρεώσεις του έναντι του Δ, ο οποίος στη συνέχεια τα καταθέτει

στην τράπεζα Τ2. Η τράπεζα αυτή καταθέτει στην κεντρική τράπεζα

9 ευρώ (=10%x90) ως δεσμευμένα διαθέσιμα και τα υπόλοιπα 81

ευρώ τα δανείζει σε ένα πελάτη της, ο οποίος τα χρησιμοποιεί για

να διεξάγει τις συναλλαγές τους, με αποτέλεσμα να συνεχίζεται η

ίδια διαδικασία. Αν υποθέσουμε ότι όλες οι τράπεζες που δέχονται

καταθέσεις, δανείζουν το σύνολο των ελευθέρων διαθεσίμων τους,

τότε για να βρούμε πόσο αυξήθηκε η προσφορά χρήματος θα πρέπει

να προσθέσουμε το συνολικό αριθμό των καταθέσεων του

τραπεζικού συστήματος, δηλαδή

...6.659.728190100 M ή

11


1000

10,0

1100

1

11

1

...1

113

2

M

rrHM

rrH

rrH

rrHrrHHM

Ο λόγος f=(1/rr) είναι ο πολλαπλασιαστής χρήματος και δείχνει ότι

όταν η ΤτΕ αυξάνει τα ρευστά διαθέσιμα του τραπεζικού

συστήματος κατά 100 ευρώ, η προσφορά χρήματος θα αυξηθεί

κατά 1000 ευρώ. Συνεπώς, η νομισματική πολιτική της κεντρικής

τράπεζας επηρεάζει την προσφορά χρήματος μέσω των τραπεζικών

πιστώσεων. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι όταν υπάρχει μία μόνο

τράπεζα, η οποία δανείζει το σύνολο των ελευθέρων διαθεσίμων

της, οι καταθέσεις και κατ’ επέκταση η προσφορά χρήματος θα

αυξηθούν κατά το ίδιο ποσό. Συνεπώς, η δραστηριότητα μιας

τράπεζας δεν οδηγεί σε πολλαπλή αύξηση της προσφοράς

χρήματος.

3.2 Μηχανισμός Μετάδοσης

Ο μηχανισμός μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής περιγράφει

το πώς οι μεταβολές της μεταφέρονται στην οικονομία και

επηρεάζουν το εγχώριο προϊόν και το επίπεδο των τιμών. Οι

βασικές συνιστώσες του μηχανισμού μετάδοσης είναι οι εξής:

1. Επιτόκιο. Όταν αυξάνεται η προσφορά χρήματος σε σχέση με

τη ζήτησή του, αυξάνεται η ζήτηση για έντοκα ομόλογα,

οπότε το επιτόκιο μειώνεται, αυξάνοντας τις ιδιωτικές

επενδύσεις και κατ’ επέκταση το εθνικό προϊόν.

2. Συναλλαγματική Ισοτιμία. Όταν η προσφορά χρήματος

αυξάνεται σε σχέση με τη ζήτησή του, το επιτόκιο

μειώνεται, προκαλώντας εκροή κεφαλαίων. Η συνακόλουθη

διολίσθηση του εγχωρίου νομίσματος βελτιώνει το

εμπορικό ισοζύγιο (αυξάνοντας τις εξαγωγές και

12


μειώνοντας παράλληλα τις εισαγωγές), προκαλώντας

αύξηση της συνολικής δαπάνης της οικονομίας η οποία

οδηγεί σε αύξηση του εθνικού εισοδήματος.

3. Τιμές Μετοχών. Όταν αυξάνεται η προσφορά χρήματος σε

σχέση με τη ζήτησή του, αυξάνει η ζήτηση για έντοκα

ομόλογα και μετοχές. Οι τιμές των περιουσιακών

στοιχείων αυξάνονται και οι αποδόσεις τους μειώνονται.

Τα χαμηλά επιτόκια και οι υψηλές τιμές των μετοχών

αυξάνουν τις ιδιωτικές επενδύσεις και κατ’ επέκταση το

εθνικό προϊόν.

4. Τιμές άλλων περιουσιακών στοιχείων. Όταν αυξάνεται η

προσφορά χρήματος σε σχέση με τη ζήτησή του, αυξάνεται

η ζήτηση για κατοικίες και γη, οπότε αυξάνεται η αξία

τους, με αποτέλεσμα να αυξηθεί ο πλούτος των

νοικοκυριών, η κατανάλωση και τελικά το εθνικό προϊόν.

4. ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ

4.1 Αγορά Συναλλάγματος

Η αγορά συναλλάγματος (ΑΣ) είναι ένα δίκτυο από

χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και χρηματιστές μέσα στο οποίο

άτομα, επιχειρήσεις, τράπεζες και κυβερνήσεις αγοράζουν και

πουλάνε νομίσματα διαφορετικών χωρών, ώστε να

χρηματοδοτήσουν διεθνείς εμπορικές συναλλαγές, να επενδύσουν

σε ξένες χώρες ή να κερδοσκοπήσουν με βάση τις μεταβολές των

τιμών των νομισμάτων. Τα κυριότερα νομίσματα που

διαπραγματεύονται σε μεγάλες ποσότητες στην ΑΣ είναι τα εξής:

δολάριο, ευρώ, γεν, στερλίνα και ελβετικό φράγκο.

Η ΑΣ αποτελεί μια παγκόσμια αγορά που λειτουργεί όλο το

24ωρο. Στα τέσσερα μεγαλύτερα κέντρα της, δηλαδή Λονδίνο, Νέα

Υόρκη, Τόκιο και Σιγκαπούρη, διεξάγονται τα δύο τρίτα του

συνολικού όγκου των συναλλαγών.

13


Η παραδοσιακή ΑΣ, της οποίας ο ημερήσιος όγκος συναλλαγών

υπερβαίνει το 1,5 τρις δολάρια, περιλαμβάνει πράξεις όψης,

προθεσμίας και διατραπεζικής ανταλλαγής.

Οι πράξεις όψης έχουν άμεσο διακανονισμό και αναφέρονται στις

ανταλλαγές καταθέσεων νομισμάτων εκφρασμένων σε διαφορετικά

νομίσματα που διενεργούνται μεταξύ των εμπορικών τραπεζών. Η

ισοτιμία όψης είναι η σχετική τιμή των δύο νομισμάτων.

Αν κάποιος επιθυμεί να κλειδώσει σήμερα την ισοτιμία

ανταλλαγής δύο νομισμάτων για ένα χρονικό διάστημα στο μέλλον

θα πρέπει να μπει σ’ ένα προθεσμιακό συμβόλαιο. Το προθεσμιακό

συμβόλαιο είναι μια συμφωνία ανάμεσα σε δύο πλευρές ν’

ανταλλάξουν ένα συγκεκριμένο ποσό ενός νομίσματος έναντι άλλου

νομίσματος σε προκαθορισμένη ισοτιμία και σε συγκεκριμένη

ημερομηνία στο μέλλον. Η προκαθορισμένη ισοτιμία ονομάζεται

προθεσμιακή ισοτιμία.

4.2 Αποτελεσματικότητα Αγοράς Συναλλάγματος

Η αγορά προθεσμίας είναι αποτελεσματική όταν η προθεσμιακή

ισοτιμία, η οποία καθορίζεται για προθεσμιακά συμβόλαια που

υπογράφονται σήμερα και λήγουν σ’ ένα μήνα, προβλέπει ακριβώς

την ισοτιμία όψης που θα ισχύει σ’ ένα μήνα, υποθέτοντας ότι οι

επενδυτές είναι ουδέτεροι ως προς τον κίνδυνο, δηλαδή1

1

fEe . (4.1)

όπου Εe+1 είναι η προσδοκώμενη ισοτιμία του ευρώ σε δολάρια για

την περίοδο t+1 και f+1 είναι η προθεσμιακή ισοτιμία του ευρώ για

την ίδια περίοδο. Με άλλα λόγια, η προθεσμιακή ισοτιμία εξαρτάται

από το τι προβλέπεται να ’ναι η προσδοκώμενη ισοτιμία όψης στο

μέλλον. Αν λόγου χάρη, η μηνιαία προθεσμιακή ισοτιμία του ευρώ

είναι 1,20 δολάρια, αυτό σημαίνει ότι η αγορά συναλλάγματος

πιστεύει ότι η προσδοκώμενη ισοτιμία όψης του ευρώ σ’ ένα μήνα

θα ισούται με 1,20 δολάρια. Αν όμως, η αγορά συναλλάγματος

14


πίστευε ότι η προσδοκώμενη ισοτιμία όψης ήταν ψηλότερη, ο

καθένας θα πουλούσε προθεσμιακά δολάρια έναντι ευρώ, οπότε η

προθεσμιακή τιμή του ευρώ θ’ αυξανόταν στο επίπεδο της

προσδοκώμενης ισοτιμίας όψης. Αντίθετα, αν η αγορά

συναλλάγματος πίστευε ότι η προσδοκώμενη ισοτιμία όψης ήταν

χαμηλότερη, ο καθένας θα αγόραζε προθεσμιακά δολάρια έναντι

ευρώ, οπότε η προθεσμιακή τιμή του ευρώ θα μειωνόταν στο

επίπεδο της προσδοκώμενης ισοτιμίας όψης.

Αν οι επενδυτές αποστρέφονται τον συναλλαγματικό κίνδυνο,

τότε οι δύο ισοτιμίες θα αποκλίνουν. Η απόκλιση των δύο

συναλλαγματικών ισοτιμιών, αντικατοπτρίζει το μέγεθος του

ασφάλιστρου κινδύνου.

4.3 Αρμπιτράζ και Κερδοσκοπία

Αρμπιτράζ είναι η διαδικασία αγοράς και πώλησης ξένου

συναλλάγματος με σκοπό το κέρδος. Το αρμπιτράζ εξασφαλίζει σε

αγοραστές και πωλητές τις σωστές τιμές για τα νομίσματα που

αγοράζουν και πουλάνε.

Έστω ότι ένα δολάριο κοστίζει 120 γεν και 1,20 ελβετικά

φράγκα. Η σταυροειδής ισοτιμία του ελβετικού φράγκου έναντι του

γεν θα ισούται με 100. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω του σταυροειδούς

αρμπιτράζ. Αν για παράδειγμα το φράγκο κόστιζε 110 γεν, τότε

ένας διαπραγματευτής συναλλάγματος θα μπορούσε να αγοράσει

110 γεν μ’ ένα φράγκο για να τα πουλήσει στη συνέχεια έναντι 0,92

δολαρίων, τα οποία θα αντάλλαζε με 1,10 φράγκα, κερδίζοντας

0,10 φράγκα. Η ζήτηση γεν θα μειώσει την ισοτιμία του φράγκου

έναντι του γεν, η οποία σταδιακά θα προσεγγίσει το επίπεδο της

σταυροειδούς ισοτιμίας.

Η κερδοσκοπία όψης δίνει τη δυνατότητα σ’ ένα άτομο να

κερδίσει χρήματα από την προσδοκώμενη ανατίμηση ενός

νομίσματος στην αγορά όψης, αγοράζοντάς το σήμερα φθηνά και

πουλώντας το αύριο ακριβά στην ίδια αγορά.

15


Η κερδοσκοπία προθεσμίας παρέχει τη δυνατότητα σ’ ένα άτομο

να κερδίσει χρήματα από την προσδοκώμενη ανατίμηση ενός

νομίσματος στην αγορά όψης, αγοράζοντάς το σήμερα φθηνά στην

αγορά στην αγορά προθεσμίας και πουλώντας το αύριο ακριβά

στην αγορά όψης.

4.4. Προσδιορισμός Ισοτιμιών

Σε σύντομες χρονικές περιόδους, η ισοτιμία δύο νομισμάτων

προσδιορίζεται από τις προσδοκώμενες αποδόσεις τους μέσω της

συνθήκης του ακάλυπτου αρμπιτράζ επιτοκίων, η οποία δηλώνει ότι

το επιτόκιο του δολαρίου ισούται με το επιτόκιο του ευρώ συν την

προσδοκώμενη μεταβολή της ισοτιμίας του ευρώ έναντι του

δολαρίου.

e

eEeRR

1* (4.2)

όπου R είναι το επιτόκιο του δολαρίου, R* είναι το επιτόκιο του

ευρώ, e είναι η τιμή του ευρώ σε δολάρια και Ee+1 είναι η

προσδοκώμενη ισοτιμία του ευρώ στην περίοδο t+1.

Αν για παράδειγμα η διαφορά ανάμεσα στο επιτόκιο του

δολαρίου και το επιτόκιο του ευρώ ισούται με –1 τοις εκατό, αυτό

σημαίνει ότι το ευρώ προβλέπεται να διολισθήσει έναντι του

δολαρίου κατά 1 τοις εκατό.

Σε κάθε αγορά περιουσιακών στοιχείων, υπάρχει ένα θεμελιώδες

μέγεθος το οποίο αποτελεί την άγκυρα των συναλλαγματικών

προσδοκιών. Στην αγορά συναλλάγματος, το επίπεδο των τιμών

αποτελεί την άγκυρα των συναλλαγματικών προσδοκιών. Επειδή

όμως, το επίπεδο των τιμών μεταβάλλεται στη μακροχρόνια

περίοδο, υποστηρίζεται η άποψη ότι σε μεγάλες χρονικές περιόδους

η συναλλαγματική ισοτιμία προσδιορίζεται από το εγχώριο επίπεδο

των τιμών σε σχέση με το επίπεδο των τιμών της αλλοδαπής, όπως

πρεσβεύει η θεωρία της ισοδυναμίας των αγοραστικών δυνάμεων.

16


Το ερώτημα που γεννάται είναι το τι προσδιορίζει το επίπεδο των

τιμών σε κάθε χώρα και κατ’ επέκταση την ισοτιμία.

Σύμφωνα με τη νομισματική εκδοχή, το επίπεδο των τιμών κάθε

χώρας προσδιορίζεται από τη ζήτηση και προσφορά χρήματος.

Όταν η ζήτηση χρήματος αυξάνεται σε σχέση με την προσφορά, τα

νοικοκυριά θα περιορίσουν τις δαπάνες τους για αγαθά και

υπηρεσίες, εξοικονομώντας ρευστότητα, οπότε το επίπεδο των

τιμών μειώνεται. Αυτό βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα των

εγχωρίων αγαθών και υπηρεσιών με αποτέλεσμα το εγχώριο

νόμισμα να ανατιμάται. Όταν η προσφορά χρήματος αυξάνεται σε

σχέση με τη ζήτηση, τα νοικοκυριά θα αυξήσουν τις δαπάνες τους

για αγαθά και υπηρεσίες, δαπανώντας το πλεόνασμα ρευστότητα,

οπότε το επίπεδο των τιμών αυξάνεται. Αυτό χειροτερεύει την

ανταγωνιστικότητα των εγχωρίων αγαθών και υπηρεσιών με

αποτέλεσμα το εγχώριο νόμισμα να διολισθαίνει.

Άλλος παράγοντα που εξηγεί τη συμπεριφορά των

συναλλαγματικών ισοτιμιών στα πλαίσια της νομισματικής εκδοχής

είναι ο ρυθμός ανάπτυξης των εθνικών οικονομιών. Όταν η

αμερικάνικη οικονομία αναπτύσσεται με ταχύτερους ρυθμούς απ’

ό,τι η οικονομία της ζώνης του ευρώ, το δολάριο προβλέπεται ν’

ανατιμηθεί έναντι του ευρώ.

Αν αντικαταστήσουμε τη (4.1) στην (4.2), θα βρούμε ότι η

επιτοκιακή διαφορά ισούται με την προθεσμιακή διαφορά (δηλαδή

το προθεσμιακό ασφάλιστρο ή την προθεσμιακή προεξόφληση),

δηλαδή

e

efRR

1* (4.3)

Η έκφραση αυτή αποτελεί τη συνθήκη του καλυμμένου αρμπιτράζ

επιτοκίων (ΚΑΕ). Σύμφωνα λοιπόν με τη συνθήκη ΚΑΕ, η

προθεσμιακή ισοτιμία εξαρτάται από την επιτοκιακή διαφορά και

την τρέχουσα ισοτιμία όψεως. Έστω ότι αυξάνει το επιτόκιο του

δολαρίου σε σχέση με το επιτόκιο του ευρώ. Αυτό θα αυξήσει την

17


ελκυστικότητα των αμερικάνικων περιουσιακών στοιχείων, με

αποτέλεσμα ν’ αυξηθεί η ζήτησή τους. Συνεπώς, αυξάνει η εισροή

κεφαλαίων στις ΗΠΑ και το δολάριο δυναμώνει έναντι του ευρώ

στην αγορά όψεως. Παράλληλα όμως, οι επενδυτές πουλάνε

δολάρια στην αγορά προθεσμίας για ν’ αντισταθμίσουν τον

συναλλαγματικό τους κίνδυνο, με συνέπεια το δολάριο να

διολισθαίνει έναντι του ευρώ στην αγορά προθεσμίας.

4.5 Παρεμβατική Πολιτική

Η κεντρική τράπεζα για να αναχαιτίσει τους κερδοσκόπους

χρησιμοποιεί δύο βασικά εργαλεία:

1) παρέμβαση στην αγορά συναλλάγματος, και

2) παρέμβαση στην αγορά χρήματος.

Η παρεμβατική πολιτική στην αγορά συναλλάγματος αποσκοπεί

στο να απορροφήσει την υπερβάλλουσα προσφορά του εγχωρίου

νομίσματος, προσφέροντας συναλλαγματικά διαθέσιμα. Τα

συναλλαγματικά διαθέσιμα (ή αποθέματα) της κεντρικής τράπεζας

περιλαμβάνουν τα αποθέματα χρυσού συν τα ξένα ρευστά

περιουσιακά στοιχεία που κατέχει. Από την άλλη πλευρά, η

παρεμβατική πολιτική στην αγορά χρήματος αποσκοπεί στην

αύξηση του εγχωρίου επιτοκίου, ώστε να καταστεί δαπανηρή η

κερδοσκοπική πράξη, καθότι ο κερδοσκόπος δανείζεται το νόμισμα

που προσδοκά να υποτιμηθεί.

4.6 Κρίσεις

Μια συναλλαγματική κρίση λαμβάνει χώρα όταν η κερδοσκοπική

πίεση που εκδηλώνεται στην αγορά συναλλάγματος προκαλεί

υποτίμηση του νομίσματος.

Μια κρίση του ισοζυγίου πληρωμών λαμβάνει χώρα όταν η

κερδοσκοπική επίθεση που εκδηλώνεται εξαναγκάζει τις

νομισματικές αρχές να υποστηρίξουν το νόμισμά τους, ξοδεύοντας

18


συναλλαγματικά διαθέσιμα, τα οποία σταδιακά εξανεμίζονται,

οπότε το νόμισμα καταρρέει.

Η πρώτη προσέγγιση των συναλλαγματικών κρίσεων υποστηρίζει

ότι η κρίση οφείλεται στην έλλειψη συντονισμού ανάμεσα στην

οικονομική πολιτική μιας χώρας (νομισματική και δημοσιονομική)

και τη συναλλαγματική της διευθέτηση. Αν η χώρα έχει υιοθετήσει

καθεστώς σταθερών ισοτιμιών, ενώ παράλληλα χρηματοδοτεί το

δημοσιονομικό της έλλειμμα μέσω επεκτατική πιστωτικής

πολιτικής, τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα βαθμιαία θα

εξανεμισθούν και τελικά η σταθερή ισοτιμία θα καταρρεύσει. Αυτό

οφείλεται στο γεγονός ότι η αύξηση των πιστώσεων μέσω της

συνακόλουθης πτώσης του επιτοκίου θα προκαλέσει υποτιμητική

πίεση στην σταθερή ισοτιμία. Η κεντρική τράπεζα θα παρέμβει στην

αγορά συναλλάγματος, αγοράζοντας το νόμισμά της έναντι ξένου

συναλλάγματος, ώστε να κρατήσει σταθερή την ισοτιμία. Η

διαδικασία αυτή θα εξανεμίσει σταδιακά τα συναλλαγματικά

διαθέσιμα της κεντρικής τράπεζας, η οποία τελικά εξαναγκάζεται

να σταματήσει την παρέμβασή της στην αγορά συναλλάγματος,

οπότε το εγχώριο νόμισμα υποτιμάται έναντι του ξένου

συναλλάγματος.

Η δεύτερη προσέγγιση πρεσβεύει ότι μια συναλλαγματική κρίση

θα μπορούσε να εκδηλωθεί όταν η αγορά συναλλάγματος πιστεύει

ότι η νομισματική πολιτική λόγω σοβαρών μακροοικονομικών

ανισορροπιών, όπως λόγου χάρη υψηλά ποσοστά ανεργίας και

δημόσιου χρέους, πρόκειται να γίνει πιο επεκτατική στο μέλλον,

οπότε αυτό θα επηρέαζε τη σταθερότητα της τιμής του ξένου

συναλλάγματος. Επιπλέον, οι κερδοσκόποι γνωρίζουν ότι αν

εκδηλωθεί η επίθεση οι νομισματικές αρχές της χώρας θα

χαλαρώσουν τη νομισματική πολιτική, για να μη επιδεινωθεί η

μακροοικονομική κατάσταση, οπότε η σταθερή ισοτιμία θα

καταρρεύσει, με αποτέλεσμα να αποκομίσουν σημαντικά κέρδη,

επενδύοντας σε ξένο συνάλλαγμα, και έτσι η νομισματική κρίση

19


γίνεται αυτοεκπληρούμενη. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η σταθερή

ισοτιμία θα μπορούσε να διατηρηθεί έπ’ αόριστον, υπό την

προϋπόθεση ότι δεν θα εκδηλωθεί η επίθεση. Αν όμως, εκδηλωθεί η

επίθεση το νόμισμα θα καταρρεύσει. Βλέπουμε λοιπόν ότι η

προσέγγιση της δεύτερης γενιάς διέπεται από πολλαπλές

καταστάσεις ισορροπίας, οι οποίες αφενός εξαρτώνται από την

συμπεριφορά των κερδοσκόπων και αφετέρου δεν οδηγούν πάντοτε

σε κατάρρευση του καθεστώτος της σταθερής ισοτιμίας. Επιπλέον,

η προσέγγιση αυτή χαρακτηρίζεται από «αυτοεκπληρούμενες

καταστάσεις ισορροπίας». Αν οι κερδοσκόποι πιστεύουν ότι η

σταθερή ισοτιμία είναι διατηρήσιμη, δεν θα εκδηλώσουν επίθεση,

οπότε το νόμισμα θα επιβιώσει. Αντίθετα, αν πιστεύουν ότι η

σταθερή ισοτιμία δεν είναι βιώσιμη, θα πουλήσουν το νόμισμα, το

οποίο τελικά θα καταρρεύσει, δείχνοντας ότι οι πεποιθήσεις τους

εκπληρώνονται.

20

DEO31 Notes Book-A

Documents

Transcript of DEO31 Notes Book-A