ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

DENEY ( LABORATUVAR ) YÖNTEMİ

1

2

Deney bilimsel bir olayı kanıtlamak için yapılan

deneme etkinliğidir. Deney koşulları belirlenmiş

ve denetlenebilir ortamlarda yapılır. Bilinmeyen

bir gerçeği bulmak, bir varsayımı, bir ilkeyi

sınamak için kullanılır. Öğrencilerde bilimsel

düşünceyi geliştirir.

3

Öğretmen deneyin hedeflerini dersin hedeflerini

çerçevesinde belirledikten sonra gerekli araç-

gereçleri önceden hazırlar bir ya da birkaç kez ön

deneme yaptıktan sonra sınıfta gerekli güvenlik

önlemlerini de aldıktan sonra deney uygulamasını

gerçekleştirir. Deneyi öğretmen yaptıktan sonra,

mutlaka öğrenciler yapmalı ve bilimsel süreç ile

ulaşılacak sonuçlar tartışılarak bulunmalıdır.

4

5

Deney Planı;

Deneyin konusu, deneyin amacı, deneyin zamanı,

araç ve gereçler, süreç (işlem) basamakları, temel

açıklamalar, sorulacak sorular, sonucun bulunması,

sonucun raporlanması aşamalarından oluşur.

Deney Yöntemi Niçin Kullanılır?

Bilimsel gerçekleri bulmak

Olaylar, olgular arasındaki bağlantıları ve bu

bağlantılarla ilgili yasaları bulmak

Varsayımların ispatını yapmak

Gerçeklerin anlaşılmasını sağlamak

Beceri geliştirmek

Öğrenmeyi somutlaştırmak

İlkelden deneyim yaşatmak6

Deneyin Etkili Kullanılması

Planlı yapılması

Öğretmen önce yapmalı (beklenmedik

durumlarla karşılaşmak için)

Sonra hem öğrenci yapmalı, öğretmen

yönlendirici ve rehber alınmalı

Uygun araç - gereç hazırlanmalı

Süre dikkatle kullanılmalı

Temel açıklamalar yapılmalı

Deney sonucu tartışılmalı7

Laboratuvar Yöntemi

Öğrencilerin bilgilerini gözlem ve deneyler

yaparak kazandıkları, teorik bilgileri pratik

olarak uyguladıkları bir yöntemdir.

8

Laboratuvar yöntemini ve bu arada kullanılan

gözlem, deney ve gösteri gibi teknikleri belirtmek

için bazen "Sezgisel Yöntemler" kavramı da

kullanılmaktadır.

9

Laboratuvar Yöntemini Kullanmanın Yararları

Laboratuvar yöntemiyle öğrenci deneyin nasıl

düzenleneceğini, neler yapılacağını ve deneyin

nasıl sonuçlandığını görür. Öğrenci, bilgi elde

etme sisteminin içinde yaşar. Bütün bu

aşamalarda aktif olan öğrencidir.

10

Öğretimde bireyselliğe yer verir. Öğrenme

kuvvetli ve etkili olur. Öğrenilenlerin

unutulmaması ve gerektiğinde hemen

uygulanabilmesi veya kullanılabilmesi özellikleri

vardır.

11

Yöntemin el becerilerini geliştirmesi, araştırmayı

teşvik etmesi, öğrencileri aktif hale getirmesi,

bilimsel ilgi uyandırması, yaratıcı düşünceyi

geliştirmesi, yapılan yanlışlıklara anında

müdahalenin söz konusu olması gibi başka

olumlu yanları da vardır.

12

Laboratuvar metodunun sakıncaları

Hem maddi hem de zamanın kullanımı açısından

ekonomik değildir.

Az sayıda öğrenciye çalışma imkânı verir.

Bilgiye değil beceriye daha fazla ağırlık verir.

13

Laboratuvar Yönteminde Kullanılan Teknikler

a) Gözlem

Gözlem daha önce bir yöntem olarak da işlendiği

için burada bir teknik olarak fazla üzerinde

durulmayacaktır. Yani laboratuvar yönteminde

baştan sona gözlem tekniği kullanılmaktadır.

14

b) Deney

Deney, gözlemin ileri safhasıdır. Deneyde araştırmacı

olayın içinde yer aldığı için, olayın gidişine müdahale

edilebilir. Gözlemde bu mümkün olmayıp, sadece

izlemekle yetinilmektedir.

Öğretimde yapılan deneyler genel olarak iki çeşittir.

1) Öğretmen deneyleri

2) Öğrenci deneyleri.

15

Öğretmen deneyinde, öğrenci pasif ve seyirci

durumundadır. Bu tür deneylere "gösteri" de

diyebiliriz.

Öğrenci deneyleri yaparak-yaşayarak öğrenmede

önemli sayıldığı için, öğretimde en çok tercih

edilmesi gereken deney türüdür. Burada öğrenci

aktiftir. Öğrenci deneyleri bedenî ve zihnî

hareketlilik sağlamaktadır.

16

Öğrencilerin yaptıkları deneylerde başarısız olmaları

durumunda deneyin öğretmen tarafından tekrarlanması

ve olumlu sonucun öğrencilere gösterilmesi gereklidir.

Öğrencileri deneye teşvik edilmeli, onlara deneyin önemi

hissettirilmeli ve deney plânları yaptırılmalıdır.

17

c) Gösteri Tekniği

Gösteri tekniğinde aktif olan öğretmendir.

Öğrenciler dinleyici ve seyirci durumdadırlar. Bu

tekniğin anlatımdan farkı, burada birçok âlet

kullanılarak bir deney veya iş yapılmaktadır.

Anlatımdan ziyade yapılanlar önemlidir.

Öğrencileri dikkat ve ilgileri başarılı bir şekilde

çekilebilir.

18

Bu teknik sadece fen derslerinin laboratuvar yöntemi ile

işlenmesi sırasında değil, gösterip yaptırma, model olma

veya gösterme, rol oynama, drama gibi şekilleri ile sosyal

bilimlerde ve diğer derslerde (müzik, spor, resim vs.) de

başarı ile kullanılabilir. Bu konuda o derslerin özel

öğretim yöntemleri kısmına bakılabilir.

19

Teşekkürler..

20

Kaynaklar

Ali Özdaş. Öğretim İlke ve Yöntemleri, İstanbul 1997

http://egitimedair.net/index.php/e%C4%9Fitim-

%C3%B6%C4%9Fretim/1780-laboratuar-deney-yontemi

21