Decentralizacija e prenesuvawe na nadle`nostite od centralno na lokalno nivo vo oblastite na: urbanizmot, komunalnite dejnosti, socijalnata za{tita i za{titata na decata, zdravstvoto, obrazovanieto, sportot, kulturata, `ivotnata sredina i vo drugi dejnosti.

Spored zakonot op{tinite se nadle`ni za: izdavawe odobrenija za gradba; ureduvawe na prostorot i na grade`noto zemji{te; za{tita od zagaduvawe na prirodata, vodata, vozduhot i zemji{teto; odr`uvawe na ulicite i parkinz-ite; ureduvawe i odr`uvawe na gradskite deponii; neguvawe na folklorot, obi~aite, starite zanaeti i drugi kulturni vrednosti; odr`uvawe i izgradba na sportski objekti; funkcionirawe na detskite gradinki i domov-ite za stari lica; osnovawe, finansirawe i administrirawe na osnovnoto i srednoto obrazovanie; upravuvawe so mre`ata na zdravstvenite institucii; organizirawe protivpo`arna za{tita i dr.Za ostvaruvawe na pravata na gra|anite na lokalno nivo odlu~uvaat organite na op{tinata (gradona~alnikot, sovetot na op{tinata, slu`bite osnovani od op{tinata), a za za{titata re{avaat nadle`nite organi (vtorostepen vo upravna postapka i sudovite), no i Narodniot pravobranitel.

Vo komunikacijata na gra|anite so organite na edinicite na lokalnata samouprava i Gradot Skopje postoi mo`nost od povreda na pravata na gra|anite.

Poradi mo`nosta od povreda na pravata i potreba od nivna za{tita, gra|anite mo`at da se obratat do Narodniot pravobranitel.

Kontakt:

Kaj Narodniot pravobranitel mo`ete da se obratite sekoj raboten den od 8 do 16 ~asot.

Po telefon i telefaks vo:Skopje: tel. 02 3129-335 / faks. 02 3129-359Strumica: tel. 034 329-995 / faks. 034 329-997Ki~evo: tel. 045 228-586 / faks. 045 228-584Tetovo: tel. 044 344-081 / faks. 044 344-083Bitola: tel. 047 242-310 / faks. 047 242-510[tip: tel. 032 389-701 / faks. 034 389-700Kumanovo: tel.031 431-488 / faks. 031 431-520

Po po{ta ili li~no na adresa vo:Skopje: ul. "Dimitrie ^uposki" br. 2 (zgrada na GP "Pelagonija")Strumica: ul. "Mar{al Tito" b.b. (zgrada na "Kjubi-Makedonija")Ki~evo: "Bulevar Osloboduvawe" b.b. (zgrada na "Kjubi-Makedonija")Tetovo: ul. "Ilindenska" br. 85Bitola: ul. "Jane Sandanski" b.b. (zgrada na "Kjubi-Makedonija")[tip: ul. "To{o Arsov" b.b. (zgrada na "Kjubi-Makedonija")Kumanovo: ul. "Trg Nova Jugoslavija" br. 24

Elektronska po{ta: ombuds1@mt.net.mk

Vebstranica: www.ombudsman.mk

DATAPONS

KOI SE MO@NITE POVREDI NA VA[ITE PRAVA?

Povredite na pravata na gra|anite mo`at da bidat od razli~en vid: pogre{na primena na materijal-niot zakon, pogre{no utvrdena fakti~ka sostojba, povreda na odredbite na upravnata postapka, nepostapuvawe po barawata na gra|anite, nepot-rebno odol`uvawe na postapkite i drugo.

[TO E NARODEN PRAVOBRANITEL?

Narodniot pravobranitel e nezavisen organ utvrden so Ustavot. Osnovan e vo juli 1997 g. i postapuva soglasno Zakonot za naroden pravobra-nitel.

KOJ E NARODEN PRAVOBRANI-TEL?

Naroden pravobrani-tel e Ixet Memeti, diplomiran pravnik so polo`en pravosuden ispit i rabotno iskustvo nad 20 godini kako sekretar na Vladata na Republika Makedonija, minister za pravda i sudija na Ustavniot sud na Republika Makedonija.

[TO RABOTI NARODNIOT PRAVOBRANITEL?

Narodniot pravobranitel posreduva pome|u gra|anite i organite na dr`avnata uprava, lokal-nata samouprava i organite so javni ovlastuvawa zaradi za{tita na pravata na gra|anite i primena na zakonite.

KOJ MO@E DA SE OBRATI DO NAROD-NIOT PRAVOBRANITEL?

Pretstavka do Narodniot pravobranitel mo`e da podnese sekoj gra|anin na Republika Makedonija ili sekoe drugo lice, bez razlika na pol, rasa, boja na ko`a, veroispoved, etni~ka ili partiska pripadnost, imotna ili socijalna polo`ba, koga }e oceni deka nekoe negovo pravo e povredeno pri

postapuvaweto na lokalnata samouprava.

KAKO DA SE OBRATITE DO NARODNIOT

PRAVOBRANITEL?

Ako e potrebna pomo{ od Narodniot pravobranitel, mo`ete da se obratite li~no vo kancelarijata na Narodniot pravobranitel vo Skopje, kako i vo podra~nite kancelarii vo: Tetovo, Ki~evo, [tip, Strumica, Kumanovo i Bitola, po telefon, po po{ta, telefaks ili po elektronska po{ta.

Jazikot ne pretstavuva pre~ka za komunikacija so

Narodniot pravobranitel. So nego mo`ete da komunici-

rate na koj bilo jazik i pismo. Narodniot pravobranitel odgov-

ara na makedonski jazik i negovoto kirilsko pismo, kako i na slu`beniot

jazik i pismo {to go upotrebil podnositelot na pretstavkata.

[TO MO@E NARODNIOT PRAVOBRANITEL DA NAPRAVI?

Narodniot pravobranitel dava preporaki, mislewa, sugestii do organite na dr`avnata uprava i organite i organizaciite so javni ovlastu-vawa. Tie treba da gi po~ituvaat preporakite, mislewata i sugestiite na Narodniot pravobrani-tel zatoa {to za nivnoto nepo~ituvawe Narodniot pravobranitel }e go izvesti ministerot, Vladata,

Sobranieto i na javna kritika }e go izlo`i sekoj nadle`en organ ili slu`beno lice koi storile povreda na pravoto na gra|aninot.

[TO NE MO@E NARODNIOT PRAVOBRANITEL DA NAPRAVI?

Narodniot pravobranitel ne mo`e da go zameni sudot. Toj nema pravo da kaznuva i ne mo`e da menuva sudski odluki.

[TO OTKAKO ]E PODNESETEPRETSTAVKA?

Dokolku oceni deka pretstavkata e osnovana Narod-niot pravobranitel pokrenuva postapka za ~ij tek go izvestuva podnositelot, no ako pretstavkata e neos-novana se otfrla.

Postapuvaweto na Narodniot pravobrani-tel po podneseni pretstavki e besplatno.