De verwerving van werkwoordelijke...
Transcript of De verwerving van werkwoordelijke...
![Page 1: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/1.jpg)
De schoonheid van curves
De verwerving van werkwoordelijke inflectie
Elma Blom
Utrechts Instituut voor Linguïstiek OTS
![Page 2: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/2.jpg)
Finiet vs. Non-finiet[+ finiet] persoons-, getals- en tijdsinflectie(1) Ik loop/liep, jij/hij/zij loopt/liep, wij
lopen/ liepen langs de Lijnbaan
[- finiet] modaliteit, perfectiviteit(2) Wij willen langs de Lijnbaan lopen(3) Wij hebben langs de Lijnbaan gelopen
![Page 3: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/3.jpg)
De roman van een kleuter
16. De Infinitieven soms ouder dan de persoonsvormen soms jonger. Van de werkwoordsvormen komt de Infinitief altijd het vroegst bij kinderen voor. Keesje gebruikt zoo al heel vroeg rij´ (rijen) en memmemm (hebben). En vóór de 20ste maand zegt hij reeds: kiel´(kriebelen), sitt´ (zitten), kaaik´, kak´ ,kijk´(kijken), d´i´ (draaien), b´i´ (vallen), bow´(bouwen), daai´ (dragen), chooi´ (gooien) enz.
![Page 4: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/4.jpg)
Root InfinitivesDe eerste zinnen van Nederlandse kinderen laten systematische weglating van inflectie zien:
(1) nog boeke lese(2) ook baby slapen(3) kroko blefe?
![Page 5: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/5.jpg)
Nog boeke lese
(1a) Ik wil nog een boekje lezenJij moet nog een boekje lezen
![Page 6: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/6.jpg)
Ook baby slapen
(2a) De baby slaapt ookDe baby is ook aan het slapen
![Page 7: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/7.jpg)
Kroko blefe?
(3a) Waar is de krokodil gebleven?
![Page 8: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/8.jpg)
VraagWaarom laten jonge kinderen finiete,geïnflecteerde, werkwoorden weg?
![Page 9: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/9.jpg)
Methodes van onderzoek
• Welke elementen laten kinderen nog meer weg naast finiete werkwoorden? M.a.w. iser systematiek in de weglatingen?
• Wat doen kinderen goed? M.a.w. waar ligtde weglating van finiete werkwoorden nietaan?
![Page 10: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/10.jpg)
De rijpingshypotheseFunctionele categorieën moeten rijpen vgl.doorkomen van de tanden
Vóór rijping praten kinderen in telegramstijld.w.z. alleen inhoudswoorden (nomina,werkwoorden, adverbia en preposities) en geen functiewoorden (inflectie, lidwoorden,pronomina) systematische weglatingen
![Page 11: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/11.jpg)
VoorspellingenDe Villiers: “the maturation is apparently sudden and all embracing: a mini-puberty at 20 months with functional categories popping out all over” (1992, p. 425)
Een plotselinge transitie van lexicaal naar functioneel stadium d.w.z. een S-vormige curvevoor alle functionele categorieën op hetzelfde tijdstip
![Page 12: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/12.jpg)
Wat doet Keesje?[…] In de 21ste maand, komt nu echter, zonder dat hij ooit te voren den Infinitief doen gebruikt had (daarvoor zei hij gewoonlijk taj, aan dragen of draaien ontleend) ineens de persoonsvorm toet en doet op. Eerst louter nagepraat; doet je voetje zeer: doet ´voet´ seer, […]
![Page 13: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/13.jpg)
Peter
• Woordenschat• Zinslengte (MLU)• Finietheid (functionele categorie)• Lidwoorden, pronomina (functionele
categorieën)
![Page 14: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/14.jpg)
Ruhland, Wijnen en Van Geert, 1995
![Page 15: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/15.jpg)
Evidentie voor rijping?Wexler: “Nee!” Kinderen kunnen vanaf 1;6finiete zinnen te produceren, en hebben vroege kennis van inflectie
Máár:
ze doen dit niet altijd Optioneel Infinitief Stadium
![Page 16: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/16.jpg)
Voorspellingen OI Hypothese
• Optioneel gebruik van root non-finitesvb. ikke eten/ikke eet
• Vroege kennis van inflectievb. *ik loopt, *hij loop
![Page 17: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/17.jpg)
39 %61 %1;8-1;10Embla
44 %56 %1;11-2;2Tor
62 %38 %1;11-2;0FrejaZweeds
25 %75 %2;4-2;5Nina
19 %81 %2;3-3;0Adam
22 %78 %1;6-1;10EveEngels
57 %43 %1;8–1;11Daniel
80 %20 %1;9–2;6Philippe
51 %49 %1;9–2;3NathalieFrans% FIN% RILeeftijdKind
![Page 18: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/18.jpg)
84 %16 %2;4-3;1Hein
64 %36 %2;0-2;3BirnaIJslands
74 %26 %1;10-2;1Fedra
63 %36 %1;10-1;11Tobias
63 %36 %1;8-2;1LauraNederlands
60 %40 %2;2
54 %46 %2;1SDuits% FIN% RILeeftijdKind
![Page 19: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/19.jpg)
Foutloze congruentieDe vroegste finiete werkwoorden laten nauwelijks congruentiefouten zien(Poeppel & Wexler, 1993; Guasti, 1994):• Andreas (1;10)• Martina (1;8 – 1;10).
![Page 20: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/20.jpg)
Evidentie voor de OI Hypothese?
Ik: “Nee!” Longitudinaal onderzoek
• Kort OI Stadium, want finiete zinnen bevatten andere werkwoorden (toestanden)dan root infinitives (activiteiten) m.a.w. No Overlap
• Inflectie is niet productief in OI Stadium
![Page 21: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/21.jpg)
Geluidsfragment OI Stadium
• Weglating finiete werkwoorden: mannetje inne, dese oppasse, nog boeke lese,omgefalle
• Finiete zinnen: mag niet he, disse koeien, ehondje slaapt, mag niet opete, kannie ganse opete
![Page 22: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/23.jpg)
No Overlap Hypothese
T3T2T1
18 (33/33)9 (31/18)1 (21/3)Peter16 (73/35)7 (63/14)0 (36/2)Matthijs8 (55/24)6 (45/17)2 (14/8)Laura8 (53/21)1 (38/11)0 (20/5)Josse13 (53/35)6 (36/21)2 (24/9)Daan10 (46/24)3 (34/15)0 (13/2)Abel
Overlap (RI/fin)
Overlap (RI/fin)
Overlap (RI/fin)
![Page 24: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/24.jpg)
De verwerving van inflectie
• Congruentiefouten komen pas na 2;5 ennemen toe tot 3;5 (De Haan, 1996):– Ik heeft die vuilnisauto (Matthijs 2;11.19)– Heef jij muggebulten (Matthijs 2;10.22)– Val ze op hun neus, pof (Daan 2;09.10)– Jij teken een reiger (Josse 2;08.18)
![Page 25: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/25.jpg)
U-vormige curves• “Foutloze” periode wordt gevolgd door
“fouten” periode• Toename van fouten toont toename van
kennis: fonologische segmentatie,morfologische analyse, begin vanverwerving van inflectie-regels (Peters, 1973; Pinker, 1990)
![Page 26: De verwerving van werkwoordelijke inflectiecf.hum.uva.nl/dsphome/inleiding_taalkunde/de-schoonheid-van-curves.pdf · De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040816/5e5dc26ccd5e4e67f519c5cb/html5/thumbnails/26.jpg)
ConclusieWat laten ontwikkelingscurves zien?• S-curve: snelle opkomst finiete zinnen• U-curve: late verwerving inflectie
Kinderen laten finietheid weg omdat ze definiete equivalenten van root non-finitesnog niet kunnen vormen (finietheid is lang lexicaal beperkt)