DE SPORTNATUUR

LOSSER

Eerste

planologische

aanleg

Pieter Musch, Simon Jauke Jonker en Yannick den Dekker. Opdrachtgever: Ondernemend Losser; Rob Wegdam Projectbegeleider: Robert Wienk Opleiding: Ruimtelijke Ordening en Planologie, Saxion Deventer Datum:29 oktober 2015

1

2

Inhoud Inleiding.................................................................................................................................................. 4

PROJECTANALYSE ................................................................................................................................... 5

Deskresearch ...................................................................................................................................... 5

Kernkwaliteiten .............................................................................................................................. 5

Vrijetijdsketen ................................................................................................................................ 6

Unique Selling Points (USP’s). ......................................................................................................... 6

Sense of Place ................................................................................................................................. 7

Bezoekers en hun motieven voor een bezoek. ............................................................................... 8

Stakeholder Analyse ........................................................................................................................... 9

Actoren Analyse ........................................................................................................................... 11

Conclusie ...................................................................................................................................... 12

Beleidsanalyse .................................................................................................................................. 13

Ontwikkelingen ............................................................................................................................ 13

Beleid ........................................................................................................................................... 14

Conclusie ...................................................................................................................................... 15

Vergelijkbare relevante (Europese) Concepten: ............................................................................... 16

Amsterdam; Sporten op de Zuidas ............................................................................................... 17

Arnhem; Sportcentrum Papendal ................................................................................................. 18

Valencia en Kopenhagen; Sportbeleid .......................................................................................... 19

Utrecht en Valencia; Maximapark in Leidsche Rijn en turiapark. ................................................. 20

Amsterdam; Kauwgomballenfabriek ............................................................................................ 21

Utrecht; Trendpark Ondiep .......................................................................................................... 22

Artikel: Meer ruimte voor sport in de stad ................................................................................... 22

Interview gemeente Losser .............................................................................................................. 24

POTENTIE DE SPORTNATUUR; CONCLUSIE ........................................................................................... 25

Huidige voorzieningen m.b.t. DE SPORTNATUUR ............................................................................. 25

Sporthal ........................................................................................................................................ 25

Steenfabriek ................................................................................................................................. 26

Watersportvoorzieningen ............................................................................................................ 26

Opgave zwembad ......................................................................................................................... 27

Sporters in Losser ......................................................................................................................... 27

Beleidsstuk op potentie Losser ..................................................................................................... 27

Stakeholder analyse op potentie Losser ....................................................................................... 28

Advies op planologische onderdelen ................................................................................................ 28

De loop/fietsbrug ............................................................................................................................. 28

3

Planschade aan omwonenden ..................................................................................................... 28

De waterpartij .............................................................................................................................. 28

Flora en Fauna .............................................................................................................................. 29

Bewoners op het beoogde stuk grond van het project. ............................................................... 29

Vervolg van het project ........................................................................................................................ 30

Bibliografie ........................................................................................................................................... 31

Bijlagen:................................................................................................................................................ 32

Introductieverslag ............................................................................................................................ 33

Interview format .............................................................................................................................. 35

Interview verslag .............................................................................................................................. 39

infographic ....................................................................................................................................... 44

4

Inleiding

Vanuit het stadsLAB zijn wij benaderd door Ondernemend Losser, met als opdrachtgever de

voorzitter van Ondernemend Losser Rob Wegdam, om een adviesdocument uit te brengen aan hen

die betrokken zijn bij de mogelijke realisatie van een groot Sportnatuur park in Losser: DE

SPORTNATUUR.

DE SPORTNATUUR Losser

Ondernemend Losser heeft een plan voor de invulling van een gebied aan de rand van Losser. Door

het realiseren van een park met verblijfsaccommodaties worden er kansen aangegrepen die er liggen

op het gebied van het toekomstbestendig maken van de gemeente. Enkele punten waarmee de

uitvoering van dit project kan helpen zijn:

- Meer werkgelegenheid,

- Meer gemeentelijke inkomsten, (toeristenbelasting, horeca, grond verkoop)

- Handhaving culturele en sportieve infrastructuur,

- Meer omzet bij middenstand en horeca

- Een betere leefbaarheid op korte en lange termijn,

- Meer invulling aan het sportcomplex “De Brilmansdennen”

Om dit verdere invulling te geven hebben wij een analyse uitgevoerd, bestaande uit verschillende

onderdelen. Allereerst hebben wij een introductieverslag geschreven van de dag dat wij in Losser

waren en een rondleiding kregen van Rob Wegdam. Deze kunt u vinden in de bijlage. Vervolgens

hebben wij verschillende analyses uitgevoerd zoals deskresearch m.b.t. sport, recreatie en natuur,

een actorenanalyse en een beleidsanalyse. Ook hebben wij vergelijkbare (internationale) concepten

in beeld gebracht en tot slot een interview afgenomen bij Antoon Nijland en Marco Klein Poelhuis,

medewerkers van de gemeente Losser, om planologische zaken in beeld te brengen. Het verslag van

dit interview is ook te vinden in de bijlage.

Het laatste gedeelte van het document zal bestaan uit de potentie van het gebied op basis van

verschillende onderdelen die wij belangrijk achten. Ook zal er een onderdeel zijn waar wordt

aangegeven wat er in het vervolg van het project zal moeten gebeuren.

Wij hopen met dit adviesdocument nieuwe inzichten te verschaffen, op ruimtelijke en relevante

onderdelen, aan Ondernemend Losser om het plan DE SPORTNATUUR tot een succes te maken.

5

PROJECTANALYSE

Deskresearch

Door middel van deskresearch willen wij algemene informatie verzamelen wat betrekking heeft op

sport, natuur en recreatie. Wat zijn de belangrijkste onderdelen om een Sportnatuur park te kunnen

realiseren en waar moet rekening mee worden gehouden in het algemeen? De punten die hier aan

de orde komen zijn: Kernkwaliteiten, vrijetijdsketen, Unique Selling Points, Sense of Place en

bezoekers en de motieven voor hun bezoek aan het gebied.

Kernkwaliteiten Ondernemend Losser wil een Sportnatuur park creëren in Losser en daarbij is het handig om de

regionale kernkwaliteiten van Twente in beeld te brengen. Verschillende overheden in Twente

hebben een Leisure scan uitgevoerd en daarbij zijn een aantal kernkwaliteiten aan de orde gekomen.

Hieronder een grafiek met de belangrijkste punten die daar uit zijn gekomen met de huidige waarde

van die kernkwaliteiten en de streefwaarde waar de overheden naar toe willen gaan.

(Flooren, 2015)

DE SPORTNATUUR, de naam zegt het al, focust zich vooral op recreatie; sport en natuur. Uit de

grafiek blijkt dat de eerste twee punten, in Twente algemeen, nog niet op niveau liggen. Als je

bijvoorbeeld kijkt naar Water en recreatie, Watersport en Wandelen, fietsen, skeeleren in afwisseling

zie je dat dit nog niet op de streefwaarde ligt. Terwijl er naar ons idee met name in Losser,

ontzettend veel mogelijkheden zijn op het gebied van wandelen, fietsen en skeeleren. Op dit

moment wordt hier al heel veel aan gedaan. Wat dat betreft zit het dus heel erg goed in Losser. Op

het gebied van watersport en recreatie zal er nog wel veel moeten gebeuren, maar de potentie is

groot.

6

Als DE SPORTNATUUR gerealiseerd wordt zou dit een enorme boost kunnen geven aan deze

kernkwaliteiten, maar ook aan de overige kernkwaliteiten die met horeca, cultuur en musea te

maken hebben. De oude steenfabriek “De Werklust” zou hierdoor bijvoorbeeld een extra impuls

krijgen door de toestroom van de gebruikers van DE SPORTNATUUR.

Op het gebied van muziek zit het in Losser ook heel goed. Er zijn enorm veel muziek- en dansgroepen

in Losser en er is een openluchttheater in het sportpark de Brilmansdennen waar veel wordt

georganiseerd. Hier is de potentie dus ook heel groot.

Vrijetijdsketen De vrijetijdsketen bestaat uit het verbinden, versterken, verbijzonderen

en verdienen van verschillende kernkwaliteiten in een gebied. Denk

hierbij bijvoorbeeld aan het verbinden van recreatie, sport, cultuur en

horeca. (Flooren, 2015) In Losser zou dit enorm kunnen helpen om

Losser beter op de kaart te zetten. DE SPORTNATUUR zou een ideale

mogelijkheid kunnen zijn om diverse kwaliteiten in het gebied met elkaar

te verbinden en te versterken. Zo zullen gebruikers van het park naar de

oude steenfabriek kunnen gaan waar ook een museum in zit om daar

een onderdeel van de Losserse cultuur te proeven. Ook zal de oude

steenfabriek als een soort kenniscentrum kunnen dienen voor de jeugd.

Horeca in het dorp zal meer inkomen genereren wanneer er meer

toeristen naar het dorp komen. Hierbij zouden gelijk een paar van de

langdurige problemen in Losser worden opgelost, want hierdoor ontstaat

er meer werkgelegenheid, meer gemeentelijke inkomsten, meer omzet

bij middenstand en horeca en de culturele infrastructuur wordt gehandhaafd.

Unique Selling Points (USP’s). Wat is de echte kracht van een gebied? Is dat het verleden of de toekomst? Het oude of het nieuwe?

Maar het gaat ook vooral om het landschap, de architectuur, de voorzieningen, de mensen, de

verborgen schatten en alles wat een regio een uniek maakt. De kracht is het DNA. Als dat DNA wordt

benut, gekoesterd en eventueel wordt verbeterd ontstaat er een enorme gastvrijheid van een gebied.

USP’s zijn belangrijke plekken in een omgeving die mensen aantrekken en zich onderscheiden van

andere plaatsen of plekken in een omgeving. Losser heeft een aantal belangrijke en goede USP’s. De

omgeving met o.a. het natuurgebied “de Oelemars” is misschien wel de belangrijkste. De omgeving

leent zich perfect voor toeristen die hier willen fietsen, mountainbiken en/of wandelen. Dit blijkt ook

wel uit de eerder genoemde Leisure scan. Een andere USP is de Losserse steenfabriek met museum.

7

Deze trekt nog altijd veel mensen die hier iets van de Losserse cultuur willen leren kennen. Deze

twee USP’s zijn misschien wel twee verborgen schatten waar veel meer mee gedaan kan worden,

zoals sportevenement organiseren in het gebied. Sportpark de Brilmansdennen zou in de toekomst

ook een USP kunnen worden als de faciliteiten in dit park optimaal benut en geoptimaliseerd worden

om er diverse sportactiviteiten te kunnen houden. Zo zou het geschikt kunnen worden voor

amateursporters uit de omgeving, maar ook topsporters die op dit moment vooral naar andere

gebieden/plaatsen gaan om te sporten.

(Flooren, 2015)

Ook door het idee om er een revalidatiecentrum te creëren zou het Sportnatuur park zich kunnen

onderscheiden van vergelijkbare gebieden. Dit zal de beleving versterken doordat er meerdere

doelgroepen worden aangetrokken en het gebied meerdere betekenissen krijgt.

Verder is de nabijheid van het centrum van Losser ook een USP, of dit zou het kunnen worden.

Wanneer DE SPORTNATUUR veel mensen weet te trekken, kunnen zij snel en makkelijk in het

centrum van Losser komen om daar een hapje te gaan eten, wat te drinken en te genieten van de

vele streekproducten uit de regio. Zo krijgt de economie ook een impuls en zal er meer

werkgelegenheid ontstaan.

Sense of Place.

Losser als sensescape. Een sensescape creëert en optimaliseert

ambitieuze omgevingen voor een betere gezondheid en

productiviteit. Het decor en de verhalen van het gebied beïnvloeden

de verbinding en de beleving van Losser. Een verhaal is overtuigend

als waarden worden ‘vertaald’ van ‘sense of place’ naar producten en

services. Mensen voelen zich graag thuis en op hun gemak in een

gebied en het is daarom belangrijk op hier optimaal gebruik van te

maken. Zo ontstaat er een betere leefbaarheid op korte en lange

termijn, iets dat DE SPORTNATUUR graag ziet ontstaan. De omgeving

van Losser zou hier enorm bij kunnen helpen. De cultuur is ook een

bron van regionale identiteit. Regionaal kwaliteitsmerk wordt

gekoppeld aan een lokaal product. Belangrijke punten op dit gebied

zijn identificatie met het landschap, erfgoed (denk aan de historische

kern van Losser met de oude boerderijen, slow food), maar ook

duurzaamheid wordt steeds belangrijker voor mensen. Het te

realiseren park met ongeveer 40 á 50 accommodaties zal volledig

duurzaam en energieneutraal zijn.

(Flooren, 2015)

8

Bezoekers en hun motieven voor een bezoek.

(Flooren, 2015)

Aangezien Losser dicht bij de Duitse grens ligt is het verstandig om ook heel erg rekening te houden

met Duitse toeristen. Behoeften van Nederlandse en Duitse toeristen kunnen wel eens verschillen.

Daarom hieronder een lijst van ondernomen activiteiten van buitenlandse gasten.

In het overzicht staat wandelen duidelijk op 1. Omdat de omgeving erg geschikt is voor wandelen zal

dit kunnen betekenen dat wanneer DE SPORTNATUUR wordt gerealiseerd er veel Duitse toeristen op

afkomen. Het is misschien een idee om diverse wandelroutes in het gebied uit te stippelen die vele

kernkwaliteiten combineren. Veel Duitse toeristen bezoeken ook een museum, daarom is het

belangrijk om de steenfabriek wel bij het project te betrekken.

9

Stakeholder Analyse

10

11

Actoren Analyse

12

Conclusie De meest belangrijke actoren zijn voor ons de gemeente, de provincie, toekomstige sponsoren en de

bewoners. Zij zijn erg nauw betrokken bij het maken van beslissingen. Als één van deze actoren niet

actief meewerkt, gaat het plan niet door. De Provincie en de bewoners horen ook tot één van de

belangrijkste actoren. De provincie heeft echter alleen een controlerende functie op de gemaakte

besluiten van de gemeente en de bewoners kunnen misschien direct geen keuzes maken, maar ze

hebben wel erg veel invloed. Er moet dus ook veel met hen gepraat worden.

De overige actoren hebben vooral inspraak bij onderdelen van het plan, waarbij zij op de een of

andere manier voordeel of nadeel ondervinden. Zo heeft het Carmel College belang bij de sporthal,

natuurgebied Oelemars belang bij het behoud van de kwaliteit van het natuurgebied en hebben de

horeca- en sportondernemers belang als er besluiten worden genomen over de inrichting van het

centrum van Losser.

13

Beleidsanalyse

Om meer inzicht te krijgen in diverse ruimtelijke plannen hebben wij een beleidsanalyse gemaakt

met daarin de meest belangrijke punten op het gebied van dit project.

Uit de programmabegroting 2012 van Gemeente Losser.

PROGRAMMA TOERISME EN ECONOMIE

Deelprogramma: Economische zaken

Portefeuillehouder: wethouder J. Schuddeboom

In standhouden en versterken werkgelegenheid

De gemeente Losser zet zich in voor het in standhouden en versterken van de werkgelegenheid.

Hiertoe ook de potentie binnen de toeristisch-recreatieve sector en de zorgsector benutten.

Deelprogramma: Toerisme

Portefeuillehouder: wethouder J. Schuddeboom

Ontwikkelingen

De nieuwe VVV en de gemeente hebben ambities. Het beperkte budget voor 2012 betekent dat op

een innovatieve manier kansrijke initiatieven worden ondersteund.

Wat willen we bereiken Wat gaan we daarvoor doen?

Toerisme en recreatie als dragers van de lokale economie Een groter belang van toerisme en recreatie als dragers van de lokale economie. Een aanbod aan verblijfsrecreatie voorzieningen dat aansluit op de actuele vraag en behoefte. Een betere geografische spreiding met realisatie van voorzieningen binnen gebieden zonder of met weinig voorzieningen.

In samenwerking met regio Twente en de provincie (PMjP) uitvoering geven aan projecten: - Rij – en menroutes; - Fietspadenverbetering - ATB-routes Als gevolg van de doorgevoerde bezuinigingen richt de inzet zich op projecten die binnen de reguliere begroting zijn voorzien. Daaronder valt ook het gehele uitvoeringsprogramma PMjP waarvan het gemeentelijke co-financieringsdeel via de begroting is afgedekt. Waar mogelijk voor nieuwe initiatieven binnen de begrotingsruimte cofinanciering zoeken.

In overleg met de provincie beleid ontwikkelen dat de basis en tevens het toetsingskader omvat voor een duurzame en toekomstgerichte doorontwikkeling van recreatie- en toerismeondernemingen binnen het landschap NOT.

14

Uit het bestemmingsplan buitengebied 2013, hoofdstuk 6; recreatie

6.2

Beleid Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte In het rijksbeleid worden geen expliciete uitspraken gedaan over de (on)mogelijkheden van (nieuwe) ontwikkelingen op het gebied van recreatie en toerisme. Wel wordt een aantal punten benoemd die een samenhang vertonen met de aspecten recreatie en toerisme, waaronder: - het verbinden van de winning van oppervlaktedelfstoffen met recreatieve ontwikkelingen; - borging van het bestaande netwerk van recreatieve vaarwegen uit het Basisrecreatietoervaartnet; - het belang van een vitaal en mooi landelijk gebied voor een goed leef- en vestigingsklimaat voor recreatie en toerisme.

Provinciale Omgevingsvisie en Omgevingsverordening

In het beleid van de provincie wordt ruimte geboden om toeristisch, recreatieve voorzieningen te ontwikkelen die bijdragen aan differentiatie van het aanbod en toeristische structuurversterking. Door gebiedsgericht (nieuwe) koppelingen te leggen tussen verschillende sectoren (recreatie, landschap, water, cultuur, zorg en sport) wordt de concurrentiekracht van Overijssel als vakantie- en dagtochtbestemming versterkt. Voorwaarde is dat ontwikkelingen bijdragen aan het behoud en de versterking van de ruimtelijke kwaliteit. Permanente bewoning van recreatiewoningen en -verblijven wordt door de provincie niet toegestaan. De provincie biedt ruimtelijke mogelijkheden voor de verbetering van de kwaliteit en het vergroten van de diversiteit van de bestaande verblijfsaccommodaties onder voorwaarden van generiek instrumentarium (zuinig en zorgvuldig ruimtegebruik, SER-ladder), ontwikkelingsperspectieven en gebiedskenmerken. Nieuwe recreatiewoningen zijn slechts toegestaan wanneer een kwaliteitsimpuls op bestaande terreinen plaatsvindt of wanneer het een innovatief concept betreft. Ten slotte geeft de provincie aan dat recreatieve routestructuren een belangrijk onderdeel vormen van het buitengebied en dat de verbetering hiervan op steun van de provincie kan rekenen. Uitwerkingsplan Reconstructie Ook de reconstructie biedt goede kansen voor optimalisering van het product toerisme. Het Reconstructieplan beschrijft het beleidsveld recreatie en toerisme als een belangrijke (economische) drager van het landelijk gebied. Het bieden van ontwikkelruimte staat hierbij voorop. Deze ontwikkelruimte is voornamelijk aanwezig nabij De Lutte en ten oosten van Losser (creëren van dag- en/of verblijfsrecreatie). Daarnaast zijn in het plangebied gebieden aanwezig waar het accent ligt op de realisatie van mogelijkheden tot dagrecreatie en recreatief medegebruik. Deze gebieden zijn gelegen rond de Dinkel, in Natuurgebied Lutterzand en het gebied 'Landgoederen Oldenzaal'.

Marketingplan ‘Ontdek het geheim van de gemeente Losser’

Het marketingplan (2007) is opgesteld om het toenemende belang van recreatie en toerisme voor de gemeente Losser in beeld te brengen. Dit belang uit zich voornamelijk in de economische kansen die recreatie en toerisme bieden voor de gemeente Losser. In het marketingplan zijn doelen benoemd, die worden nagestreefd om deze kansen voor de gemeente Losser te verwezenlijken. Belangrijke doelen zijn vergroting van het aantal bezoekers, bestedingen, (verblijfs)recreatie en werkgelegenheid. Uit onderzoek ten behoeve van het opstellen van dit marketingplan is gebleken dat de gemeente Losser onvoldoende onderscheidend vermogen heeft op het gebied van recreatie en toerisme. Om de gemeente Losser op dit gebied meer identiteit te geven, is gekozen voor het thema ‘Schatkamer van Twente’. Hierbij spelen geologie, geomorfologie en archeologie een belangrijke rol.

15

Om de uitwerking van dit thema gestalte te geven worden de volgende benodigde middelen en budgetten gebruikt: - Promotie: het door vertalen van de strategische systematiek in een campagne met daarin

meegenomen de interne promotie richting burgers en ondernemers. - Product- en dienstontwikkeling: het zichtbaar maken van de ‘Schatkamer van Twente’. - Professionalisering en samenwerking onderling stimuleren rondom deze thematiek en - Verbetering van diensten en informatieverstrekking Beleidsnota Recreatie en Toerisme In de beleidsnota Recreatie en Toerisme beschrijft de gemeente Losser een beleid dat is gericht op duurzame aanleg, versterking en uitbreiding van het aanbod aan recreatief-toeristische voorzieningen in de gemeente Losser. Een belangrijk uitgangspunt hierbij is aansluiting zoeken bij de aard en de schaal van de gemeente Losser. De natuurlijke- en landschappelijke omstandigheden zijn richtinggevend bij de realisatie van deze nieuwe recreatief-toeristische voorzieningen. De beleidsnota beschrijft een aantal gebieden waarin grootschalige verblijfsrecreatie kan worden ontwikkeld. Deze gebieden liggen ten oosten van Losser en tussen Overdinkel en Glane. (BügelHajema, 2013)

Conclusie De gemeente Losser wil door middel van het stimuleren van de sector toerisme en recreatie de lokale economie op gang houden en vooruit helpen. Losser zoekt daarbij naar samenwerkingsverbanden met andere organen voor de ontwikkeling van toerisme- en recreatiemogelijkheden binnen het landschap Noordoost Twente. Dit landschap is een kracht van het gebied en door dit te koppelen aan die mogelijkheden kan er een waardevolle situatie ontstaan. Losser zoekt deze koppeling en staat open voor duurzame initiatieven die het aanbod van recreatief-toeristische voorzieningen vergroten. Uit de Provinciale Omgevingsvisie blijkt dat er ruimte is voor ontwikkelingen van deze aard, zo lang ze de ruimtelijke kwaliteit behouden en/of versterken. Het plan Sportnatuur lijkt perfect te passen omdat het bijvoorbeeld zoals in de PO wordt gesuggereerd verschillende sectoren met elkaar verbindt zoals; recreatie, cultuur, sport en landschap en mogelijk ook water en zorg. Daarnaast past het ook erg goed binnen de andere plannen en zal het de concurrentiepositie van Losser/Noordoost Twente/Overijssel op het gebied van toerisme zeker versterken.

16

Vergelijkbare relevante (Europese) Concepten:

Marinhas (Portugal); A new Social heart for marinhas

Het stedenbouwkundig ontwerp voor de Marinhas reorganiseert de dorpsstructuur om de bestaande

sociale ruimte en het sociaal-maatschappelijk programma te versterken. Door de doorgaande weg

om te leiden ontstaat er ruimte om de openbare ruimte in te richten gericht op verblijf en langzaam

verkeer. Naast een nieuw buurtcentrum, een nieuwe parochieruimte en een nieuwe jeugdherberg

(verbonden aan de Sint Jakobsroute die van Haarlem naar Santiago de Compostela gaat) is een

centrale groene zone in het ontwerp opgenomen met ruimte voor recreatie, bewegen en sport (voor

jong en oud). (Valle D. C., 2012)

Losser:

In dit concept zitten een aantal punten waar Sportnatuur Losser veel aan zou hebben om de

problemen die zij hebben aan te pakken. Denk aan het nieuwe buurtcentrum, de parochieruimte en

een nieuwe jeugdherberg. Hierdoor ontstaat er meer werkgelegenheid, meer omzet bij middenstand

en horeca, waardoor er gelijk meer gemeentelijke inkomsten ontstaan en meer invulling aan het hele

gebied. Door middel van de Groene zone die in dit project is opgenomen in het ontwerp ontstaat er

een betere leefbaarheid op korte en lange termijn wat erg belangrijk is. Losser ligt aan de Duitse

grens en dus is de kans groot dat er veel buitenlandse toeristen op af komen die van het gebied

gebruik willen maken.

17

Amsterdam; Sporten op de Zuidas

De Zuidas in Amsterdam zal de komende tijd transformeren tot een nieuw volwaardig en gemengd

stadsdeel: een nieuw stedelijk en internationaal centrum met in de toekomst een uitstekend

bereikbaarheidsprofiel. De Zuidas is daardoor een aantrekkelijk gebied voor veel partijen. Ook als

sportgebied is de Zuidas attractief: centraal gelegen in een dynamische regio met een sterke sociale

en historische binding. De verkenning Sporten op de Zuidas laat zien dat bestaande initiatieven voor

de partijen die aan de Zuidas werken redelijk onbekend zijn. Op basis van interviews met

stakeholders in het gebied zijn sportkansen opgesteld die gekoppeld zijn aan ambassadeurs. Deze

kansen (verbinden, ontmoeten, inpassen, momentum, ritme, openbare ruimte en kennis & kunde)

laten de potentie van sport in het gebied zien: het verbeteren van wat aanwezig is én het

introduceren van nieuwe mogelijkheden. (Valle D. C., 2012)

Losser:

Losser is een sportieve gemeente waar ruim 50 sportverenigingen actief zijn. Sport is dus heel

belangrijk in de gemeente. (Verenigingen, sd) Wanneer deze sportverenigingen verbeterd zullen

worden en er nieuwe mogelijkheden worden geïntroduceerd zal er een betere leefbaarheid op korte

en lange termijn ontstaan. Ook zorgt dit er voor dat de culturele en sportieve infrastructuur

behouden blijft en zelfs wordt verbeterd. In dit voorbeeld wordt gebruik gemaakt van ambassadeurs.

Dit zou voor Sportnatuur Losser ook een mogelijkheid kunnen zijn om dit te bewerkstelligen. In de

omgeving van Losser zit SV de Lutte, een voetbalvereniging waar voetbalclub Ajax elke zomer haar

trainingskamp houdt. Dit zou ook een idee kunnen zijn voor andere sportverenigingen in het gebied,

om professionele sporters naar Losser te laten komen en daar te trainen en zodoende Sportnatuur

Losser beter op de kaart te zetten. Hier zullen de sportfaciliteiten dan wel optimaal moeten zijn.

18

Arnhem; Sportcentrum Papendal

In 1971 werd het sportcentrum officieel geopend door 'Prinses Beatrix'. Inmiddels is het terrein van

Papendal uitgebreid tot ruim 160 hectare, het centrum is nog steeds in gebruik als topsport

trainingslocatie. In 2005 kreeg het sportcentrum een nieuwe impuls toen gestart werd met een

fulltime trainingsprogramma voor 25 handbalsters. De jaren erna is het aantal topsporters dat

fulltime traint, woont en studeert op Papendal flink gegroeid. Inmiddels maken ruim 300 topsporters

dagelijks gebruik van de voorzieningen van CTO Papendal. Er wordt echter niet alleen gesport op

Papendal. Het sportcentrum biedt een thuishaven aan een flink aantal sportgerelateerde organisaties

die (top)sport, innovatie en talentontwikkeling hoog in het vaandel hebben staan. Ook de

breedtesport is meer dan welkom op Papendal. Met een breed scala aan accommodaties en een

ruim evenemententerrein is er voor ieder wat wils. De faciliteiten op Papendal worden dan ook

regelmatig gebruikt voor bedrijfsfeesten, activiteiten en clinics. (Homepage Papendal, sd)

Losser:

In vergelijking met Papendal wat zich richt op topsport in het hele land en zichzelf ook promoot als

het hart van de Nederlandse topsport, wil Sportnatuur Losser zich zowel Euregionaal als nationaal

richten voor de amateursport en ook dienen als revalidatiecentrum van amateur en topsporters. Net

als op Papendal wordt er niet alleen gesport in Sportnatuur Losser, ook de natuur staat heel centraal.

Evenals bij Papendal zou Sportnatuur Losser ook in kunnen spelen op bedrijfsfeesten, activiteiten en

clinics voor grote of kleine groepen. Denk bijvoorbeeld aan bedrijfscursussen. Hier zou dan wel een

goede accommodatie voor moeten komen. Hierdoor ontstaat er meer werkgelegenheid, meer

gemeentelijke inkomsten door toeristenbelasting van eventueel buitenlandse groepen, meer

invulling aan het sportcomplex ‘Brilmansdennen’ en meer omzet bij middenstand en horeca.

19

Valencia en Kopenhagen; Sportbeleid

Zowel Valencia (Spanje) als Kopenhagen (Denemarken) kenmerken zich door een consistent

(ruimtelijk) beleid omtrent breedtesport. In Valencia is sinds de oprichting van het publieke orgaan

Fundacion Deportiva Municipal Valencia (FDMV) dertig jaar lang consequent beleid gevoerd om de

basisvoorzieningen van sport op peil te brengen. Kopenhagen kenmerkt zich door een ´out-of-the-

box´ denkmethode over de positie van sport in de stad. Menging van sport met (straat-) cultuur vindt

plaats als manier om de positie van sport in de stad te behouden, te versterken en te vernieuwen.

Sport, Leisure en stadsontwikkeling zijn nauw met elkaar verknoopt. In beide steden is het

(ruimtelijk) resultaat de oogst van consistent ruimtelijk beleid over meerdere jaren. (Valle D. C.,

2012)

Losser:

Dit project lijkt veel op het project in Amsterdam in de Zuidas, de menging van sport en cultuur en

vrijetijd. Wanneer dit in Losser ook wordt bewerkstelligd, wordt de culturele en sportieve

infrastructuur verbeterd en komen de mens en sport meer samen. Op deze manier ontstaat er ook

weer een betere leefbaarheid in Losser op korte en lange termijn. Ook zou Sportnatuur Losser

kunnen denken aan het realiseren van een klein stadspark in het gebied (wat ook de leefbaarheid en

de sportmentaliteit in Losser en omgeving stimuleert), waar mensen in hun vrije tijd naar toe kunnen

gaan en waar mensen tot rust kunnen komen door middel van activiteiten en sport. Denk aan

festivals, openluchttheater, hardlooptrainingen op z’n bootcamps, honden uitlaatservice,

barbecueën of met vrienden een feest of verjaardag vieren: allemaal activiteiten die vandaag de dag

in dergelijke parken plaatsvinden. (Kompier, 2012) Op dit moment is er al veel ruimte voor vrije tijd,

denk aan het binnenzwembad en de vele sportvelden. Maar dit zal nog verder kunnen worden

uitgebreid. Hieronder volgen twee voorbeelden van een nieuw stadspark.

20

Utrecht en Valencia; Maximapark in Leidsche Rijn en turiapark. Het Máximapark in Leidsche Rijn is

een voorbeeld van een nieuw

stadspark. Allereerst is opvallend dat

er gekozen is voor een centraal

gelegen groengebied in de

nieuwbouwwijk Leidsche Rijn. Waar

in de jaren zestig en zeventig van de

vorige eeuw groen vooral als

buffergroen werd gezien tegen

oprukkende verstedelijking, is het

Máximapark eerder te zien als de

over gedimensioneerde tuin van de woning Leidsche Rijn. Hier is bewust geprogrammeerd waarmee

is gepoogd de verschillende gebruikers de kans te geven het park optimaal te benutten. Elementen

als (vlinder-)tuin, speelweide, bos, beeldenroute, maar ook aandacht voor sport en bewegen door

middel van een acht kilometer kruisingsvrije route -De Lint- die ook door de fiets of op de skates

gebruikt kan worden, maken dit park tot een actief gebruikspark. Tegelijkertijd ontbreekt ook het

element ‘groen’ niet. Hoewel het niet direct in een hoog stedelijke omgeving ligt, voldoet het park

wel aan de wens van 30.000 omwonenden, bezoekers van buiten de wijk niet meegerekend.

Een buitenlands voorbeeld van een recent opgeleverd

stadspark die goed wordt gebruikt laat eveneens een

interessante balans van goede vormgeving en

programmering zien. Zo is in enkele decennia in Valencia

de voormalige rivierbedding in de stad omgebouwd tot

het lineaire Túriapark: centraal gelegen in de stad en

super bereikbaar. Het bijna acht kilometer lange, smalle

park kent zowel wandel- als fietsroutes maar ook

sportvelden voor club- of ongebonden gebruik. De vele

activiteiten die hier dagelijks plaatsvinden zetten

stadsbewoners aan tot sporten en bewegen. (Kompier,

2012)

Deze twee voorbeelden laten met name zien hoe je bij ruimtegebrek toch een stadspark kan creëren.

Dat is in Losser niet het geval, want daar is ruimte zat alleen misschien niet in het beoogde gebied

waar DE SPORTNATUUR zal komen. Wel laten deze voorbeelden de ongekende mogelijkheden van

een stadspark zien en hoe belangrijk het kan zijn voor de bewoners van een gebied.

21

Amsterdam; Kauwgomballenfabriek

Wat te doen met een oude, buiten gebruik geraakte kauwgomballenfabriek? Wat zijn de potenties?

Door een blik in de toekomst te werpen zijn verschillende doorzichten gegeven waarmee een

ruimtelijk-programmatische ontwikkelingsstrategie is opgesteld die flexibel kan inspelen op

marktveranderingen. (Valle D. C., 2012)

Losser:

Dit project heeft weinig met sport en natuur te maken, maar in Losser staat een binnenzwembad dat

niet heel druk wordt bezocht. Wanneer het project DE SPORTNATUUR wordt gerealiseerd, zou dit

veel toeristen of inwoners uit de omgeving, of misschien wel het hele land, trekken en daarmee zou

het zwembad eventueel ook drukker worden bezocht. Maar als dit niet het geval is, hoe zou het

zwembad drukker kunnen worden bezocht bij minder weer? Zou dit zwembad eventueel kunnen

worden opgeknapt? Kunnen er activiteiten worden georganiseerd? Zo zouden er financiële

voordelen kunnen ontstaan, omdat er meer gebruik van wordt gemaakt en er zou meer invulling

worden gegeven aan het sportcomplex “Brilmansdennen”.

22

Utrecht; Trendpark Ondiep

Stedenbouwkundig plan in de wijk Ondiep (Utrecht) waarbij een bestaand sportcomplex

gemoderniseerd wordt in combinatie met stedelijke verdichting. Programmaonderdelen zijn: een

modern sportcomplex (binnen, buiten, openbare ruimte), buurtcentrum en woningen. (Valle D. C.,

2012)

Losser:

In dit project zie je dat een bestaand sportcomplex helemaal gemoderniseerd wordt, dit zou ook

gedaan kunnen worden met sportcomplex “Brilmansdennen”. Wanneer er een buurtcentrum in

Losser zit, zou dit verplaatst kunnen worden naar het sportcomplex en zou je vanuit daar

sportactiviteiten kunnen organiseren. Zo wordt er weer meer invulling gegeven aan dit sportcomplex

en zal de leefbaarheid kunnen verbeteren op korte en lange termijn.

Artikel: Meer ruimte voor sport in de stad

Sport in de stad > Tekst: Daniël Casas Valle en Vincent Kompier > Beeld: Daniel Casas Valle

Sport moet, sport doet goed. Dat is een breed gedeelde mening in Nederland. Toch is de ruimtelijke

kwaliteit van sportaccommodaties niet altijd even aantrekkelijk. Vincent Kompier en Daniël Casas

Valle deden onderzoek naar buitenlandse voorbeelden en leveren suggesties die de kwaliteit van

bestaande sportcomplexen in Nederland kunnen verbeteren.

Veel hedendaagse sportcomplexen liggen geïsoleerd of verstopt achter groen. Vaak bieden ze weinig

meer dan sportmogelijkheden, terwijl de kostbare ruimte niet intensief gebruik wordt. De

onaantrekkelijke gebouwen vergroten het plezier in het sporten niet. De ruimtelijk-technisch-

functionalistische benadering van sport is toe aan verandering. Het fenomeen sport is immers sterk

veranderd. Sport is individueler geworden, en de sporter wil gezien worden. Sporten doe je het liefst

midden in de stad of in het dorp, gecombineerd met andere activiteiten als boodschappen doen of

vrienden zien. Om sport de plek te geven die het verdient, is er nog veel werk te verzetten. Ons

onderzoek Sport in the City, dat is ondersteund door het Fonds voor Creatieve Industrie en de Dienst

Ruimtelijke Ordening van Amsterdam, toont aan dat de ruimtelijke kwaliteit van sportvoorzieningen

omhoog kan. In ons onderzoek laten we verschillende voorbeelden zien van interessante projecten.

Zo laat het project Matrikel No.8 in Kopenhagen zien dat er meerwaarde ontstaat door sport aan

cultuur te koppelen. Op een plek in de stad kan gebasketbald en geskate worden. Direct aan het

sportveld ligt Indre By Medborgerhus Kulturhuset: een cultuurcentrum waar danslessen gegeven

worden en waar iedere zondag open dansmiddag is. De openheid naar het basketbalveld levert een

interessante menging op van sport en cultuur.

23

Sport kan ook beoefend worden op tijdelijke locaties. Zo is, ook in Kopenhagen, het Plug ‘N Play-idee

ontstaan. In een uitbreidingswijk waar de bouw stil ligt, is op een lege kavel een reeks aan tijdelijke

sportmogelijkheden gecreëerd, waaronder een voetbalveld, een skatebaan en een parcours-traject.

Naast het sportveld liggen tijdelijke volkstuinen, zodat ook hier menging ontstaat van sport met

andere activiteiten. In Berlijn heeft een bouwmarkt bovenop het dak een voetbalveld plus kantine

aangelegd in een buurt waar weinig sportmogelijkheden waren. Door gebruik van kunstgras kan er

nu bijna altijd gevoetbald worden. De Clube Fluvial Portuense in Porto bestaat uit een combinatie

van een (overdekt) zwembad en een winkelcentrum. Terwijl de kinderen een uurtje zwemmen,

kunnen de ouders boodschappen doen. Het voormalig abattoir La Petxina in Valencia is omgebouwd

tot sportplek, congrescentrum en bibliotheek. Ook daar levert de menging van functies dicht bij

elkaar een aantrekkelijk en veel gebruikt stuk stad op. In Valencia wordt bij het ontwerp van de

nieuwe wijk Sociópolis de sport leidend. Zo wordt een hardlooproute gebruikt om de openbare

ruimte een sterk karakter te geven. Voetbalvelden en sprintbaan maken de wijk af. Een goed

voorbeeld uit Nederland is het project Laan van Spartaan Amsterdam, waar een voetbalveld en klim-

hal worden gecombineerd met woonruimte voor topsportstudenten.

Deze selectie van voorbeelden geeft aan dat er veel meer uit sport te halen valt. Een mooi

architectonisch vormgegeven gebouw leidt immers niet automatisch tot grotere sportdeelname. Dat

blijkt ook uit de voorbeelden: er is hard gewerkt om sport aantrekkelijker en dichter bij de mensen te

brengen. En indirect daarmee de sportparticipatie te vergroten. Ook wordt sport op deze manier

gebruikt om (stedelijke) ontmoetingsplekken te realiseren en/of te versterken. Zien sporten, doet

sporten en sporters willen gezien worden. Dat laat het onderzoek van 31 voorbeeldprojecten in

Valencia, Berlijn, Kopenhagen, Porto en Amsterdam zien. Zowel de locatie, de ruimte zelf, maar ook

de programmering en het beheer zijn belangrijke ingrediënten om van een sportlocatie een

succesplek te maken. Waar Valencia eenheid in herkenbaarheid in logo en uitstraling van stedelijke

sportaccommodaties promoot en dit koppelt aan aantrekkelijke abonnementen, blinkt Kopenhagen

uit in het ontwikkelen van nieuwe sporten voor specifieke doelgroepen. (Valle V. K., 2015)

Losser:

Het artikel laat bijvoorbeeld zien dat een menging van sport en cultuur een belangrijke bijdrage kan

leveren aan de samenleving, zie het voorbeeld van Kopenhagen. Als dit in Losser ook gerealiseerd

kan worden zou dit betekenen dat de handhaving van culturele en sportieve infrastructuur positief

wordt beïnvloed. Verder laat het artikel zien dat er veel meer uit sport valt te halen. Denk

bijvoorbeeld aan de hardloop route in Valencia en het project Laan van Spartaan.

24

Interview gemeente Losser

Op donderdag 15 oktober hebben wij op het gemeentehuis in Losser een interview afgenomen bij

Antoon Nijland en Marco Klein Poelhuis, medewerkers van de gemeente Losser.

In de bijlage vind je een gedetailleerd en uitgebreid verslag waarin over het interview met Antoon

Nijland en Marco Klein Poelhuis wordt verteld.

Het doel van dit interview is het verkrijgen van informatie over het gebied waar de SPORTNATUUR

gerealiseerd gaat worden, zodat we duidelijk krijgen wat wel en wat niet kan, wat er eventueel

mogelijk is en waar rekening mee gehouden moet worden. Hier komen de volgende punten aan bod:

Planologische zaken in het gebied waar rekening mee moet worden gehouden (zoals

bestemmingsplannen, flora en fauna en overlast bewoners), het zwembad Brilmansdennen, een

eventuele nieuwe sporthal, steenfabriek “De Werklust” en ten slotte nog de verbinding van het

accommodatiegebied met Sportpark De Brilmansdennen.

De ambtenaren waren in het algemeen erg positief over de SPORTNATUUR, maar bij een aantal

ideeën gaven ze wel aan dat het om een bepaalde redenen vrij lastig gaat worden om dit te

realiseren. Zo vonden ze bijvoorbeeld het deels slopen van het zwembad, om hier de nieuwe

sporthal te bouwen in principe niet een heel gek idee, maar aangezien het zwembad nog maar tien

jaar oud is, is het niet handig om dit te gaan doen.

Het interview met de heer Nijland en de heer Klein Poelhuis vonden wij heel nuttig en leerzaam. Zij

waren duidelijk in hun antwoorden en noemden af en toe een voorbeeld. Ook was het een heel open

gesprek. Wij hebben het idee dat we met de informatie die wij hier hebben gekregen de potenties

van het project beter in beeld weten te brengen en onze opdrachtgever, Rob Wegdam, weer een

stap dichterbij kunnen brengen tot het realiseren van het uiteindelijke doel: DE SPORTNATUUR.

25

POTENTIE DE SPORTNATUUR; CONCLUSIE

Op basis van de verschillende onderzoeken en daar de uitkomsten van hebben wij de potenties van

DE SPORTNATUUR uitgewerkt. De potenties bestaan uit verschillende onderdelen, waarvan wij

denken dat die het belangrijkste zijn en waar Rob Wegdam het meest aan heeft op dit moment.

Huidige voorzieningen m.b.t. DE SPORTNATUUR

Losser is een dorp met een hoge kwaliteit aan natuur en sportvoorzieningen. Losser haar prachtige

natuur bestaat uit het natuurpark de Oelemars en rivier de Dinkel (één van de mooiste rivieren van

Nederland). Ook het Lutterzand en het prachtige Duitse heuvelachtige landschap ligt erg in de buurt.

Op het gebied van sportvoorzieningen telt Losser een zwembad, twee voetbalclubs, een

tennisvereniging, de atletiekbaan en vele andere sportverenigingen en cultuurverenigingen. Verder is

natuurlijk steenfabriek “de Werklust” een belangrijke voorziening.

Potentiële voorzieningen m.b.t. DE SPORTNATUUR

Sporthal Naast deze bestaande voorzieningen heeft Losser ook nog een aantal potentiële voorzieningen. Ten

eerste is er de sporthal. De huidige sporthal is sterk aan vervanging toe en er speelt hierbij de vraag

waar deze geplaatst zou kunnen worden. Op dit moment bevindt de huidige sporthal zich aan de

Gronausestraat tegenover het Carmel College, anderhalve kilometer van het sportpark af. Een

sporthal op het terrein van de Brilmansdennen zou veel extra mogelijkheden bieden. Met een

sporthal zou je sporten als judo, volleybal, turnen, basketbal etc. kunnen ontvangen. Het ontvangen

van sporten betekent het ontvangen van trainingskampen of revalidatieprogramma’s van top- en

jeugdteams.

De kanttekening die hierbij valt te plaatsen is het feit dat op dit moment de sporthal gebruikt wordt

door het Carmel College en bassischool De Wegwijzer, die zich tegenover sporthal de Fakkel

bevinden. De vraag is in hoeverre ons belang zich afweegt tegenover die van hun. Is het echt een

groot probleem als de zaalsporters een anderhalve kilometer moeten fietsen om te sporten in de

sporthal? Misschien geeft het verspreiden van de sportvoorzieningen wel juist een leuk effect en een

impuls op de leefbaarheid van het dorp. Ook de gemeente sluit dit idee niet helemaal uit. Zo zijn er al

plannen om de sporthal te plaatsen op de plek van het oude hoofdveld. De vraag is echter wel hoe

het probleem met het parkeren opgelost gaat worden. Ook is het de vraag of het haalbaar is om de

basisschoolleerlingen voor elke sportles zo ver te laten lopen/fietsen aangezien de maximum afstand

voor basisschool leerlingen op 1 km van een sporthal ligt.

26

Steenfabriek

In Losser staat al ruim een eeuw een steenfabriek, gevestigd aan de Smuddeweg 3. Als je vanuit

Oldenzaal Losser binnenrijdt is het één van de eerste gebouwen die je ziet. De ringoven die in het

complex aanwezig is, is sinds 1999 erkend als rijksmonument. Tegenwoordig is het een museum

waar mensen kunnen leren over hoe de Osse-steen vroeger gemaakt werd. Daarnaast wordt het

gezien als kenniscentrum waar voornamelijk de jeugd het één en ander kan leren. Tussen de groeve

en de steenfabriek is een smal spoor aangelegd waar vroeger de klei over werd getransporteerd.

Tegenwoordig kan het treintje ook mensen rondleiden. En om de steenfabriek bij het plan

sportnatuur te betrekken was het idee om het spoorlijntje te verlengen. Hierdoor wordt de drempel

om de fabriek te bezoeken aanzienlijk verlaagd en dit verhoogt het culturele aspect van het plan.

Hiervoor moet er een samenwerkingsverband worden aangegaan met de exploitanten van het

museum om hier regels en afspraken over te maken. Ook als het geen mogelijkheid is om het spoor

te verlengen is het een goed idee om de samenwerking aan te gaan. Een bezoek aan de oude

steenfabriek kan een hoop inzicht geven in de historie van Losser en dit kan een leerzame ervaring

zijn. Hoewel dit niet voor iedereen is weggelegd is het een mooie optie voor wat afwisseling tussen

de fysieke activiteiten door.

Andersom kan het natuurlijk ook dat mensen in de eerste plaats naar Losser komen om cultuur te

snuiven. De Losserse steenfabriek is een uniek gebouw met een rijke historie zoals is gebleken uit ons

deskresearch. Als mensen bij de fabriek geattendeerd worden op de verblijfsaccommodaties van DE

SPORTNATUUR kunnen ze besluiten langer te blijven of later terug te komen. Hierom is een

samenwerkingsverband ook een slimme manier om elkaar te helpen en te ondersteunen bij het

aantrekken en aanhouden van toeristen. Ook biedt de sportnatuur voor de openluchttheater en het

kraesgenberg de nodige mogelijkheden.

De gemeente vindt het wel een verstandig idee om de steenfabriek bij het plan te betrekken. Ze

gaven echter wel aan dat het doortrekken van het spoor erg lastig gaat worden, omdat je dan door

natura 2000 gebieden heen moet en het gewoon niet rendabel is. (zie interview verslag)

Watersportvoorzieningen Volgens de Leisure scan beschreven in het hoofdstuk Deskresearch, zijn er in Twente en ook in Losser

veel mogelijkheden op het gebied van watersport en recreatie, maar hier zal volgens de scan ook nog

veel moeten gaan gebeuren.

Losser heeft in de nabije omgeving van Brilmansdennen een aantal waterplassen, die net tegen of

net over de Duitse grens liggen. Eén voorbeeld hiervan is de waterplas een aantal meter over de

Duitse grens bij: Theehaus Menko und Neubau. Deze driehoekvormige plas heeft een afmeting van

270 bij 170 bij 190 meter en is in hoeverre wij weten in eigendom van een private ondernemer. Met

grote afmetingen is de plas de Oelemars ook geschikt voor watersport, door zandwinning wordt deze

nog steeds groter gemaakt. Het is echter wel ingericht als natuurgebied en hierdoor is het voor ons

ook duidelijk dat er veel verweer zal ontstaan mits er over een recreatieplas wordt gepraat. Maar bij

het vergroten heeft de gemeente Losser reeds in een vroeg stadium besloten om het zuidelijke

gedeelte te t.z.t. bestemmen als dagrecreatie. In de nabije omgeving van Losser is er alleen het

Ruthbeek aan de andere kant van Enschede; een plas waarop het mogelijk is om te waterskiën voor

topsporters in Losser. Aangezien DE SPORTNATUUR zich vooral gaat richten op de toeristen uit de

regio en eventueel ook vanuit Duitsland, kunnen ze hiermee de concurrentie aangaan met Ruthbeek.

27

Opgave zwembad Op dit moment kost het zwembad van Losser de gemeente ongeveer acht ton per jaar. Het zwembad

drukt hiermee erg op de begroting van de gemeente. Aan ons was de taak om uit te zoeken wat

hiermee gedaan kan worden om hierop geld te besparen of ervoor te zorgen dat er vanuit

sportnatuur Losser meer gebruik gaat worden van het zwembad.

Het zwembad is wel pas 10 jaar oud, het deels slopen van het zwembad om daar dan een sporthal te

plaatsen is, zoals gezegd, aldus de gemeente eigenlijk geen optie. Losser heeft 20.000 inwoners,

maar er zijn 7.000/8.000 mensen die tot hun doelgroep behoren. In januari februari is het

hoogtepunt qua bezoekersaantallen en daarna zal altijd de dal komen, waarna het aantal na de

zomervakantie weer zal stijgen. Door toeristen aan te trekken in Losser kun je dit dal in de

zomerperiode dichten, zodat er ook in de zomer voldoende gebruik gemaakt wordt van het

zwembad.

Sporters in Losser

Door de hoge kwaliteit aan natuur- en sportvoorzieningen, lijkt Losser een ultieme locatie om als

sporter te revalideren of op trainingskamp te gaan. Je hebt de mogelijkheid om tot rust te komen in

één van de vele duurzame accommodaties en de natuur en je kunt aan je niveau werken in de

sportfaciliteiten die sportpark de Brilmansdennen te bieden heeft. Hierbij heb je als topsporter of

amateur alles in de buurt om bezig te zijn met datgene waar je je goed bij voelt.

Ook hier zag de gemeente veel lof in en gezien de kenmerken van DE SPORTNATUUR lijkt een klein

revalidatiecentrum in Losser veel potentie te hebben en zal het extra kracht en variatie aan het

project geven.

Beleidsstuk op potentie Losser

Op basis van onze analyse van beleidsstukken omtrent toerisme en recreatie zijn wij er van overtuigd

dat het plan ‘de sportnatuur’ erg goed past binnen de kaders die gesteld zijn door het Rijk, de

provincie en de gemeente. Er wordt steeds meer gezocht naar initiatieven en plannen die een

minimale (het liefst geen) ecologische voetafdruk hebben. Door verblijfsaccommodaties te realiseren

die energieneutraal zijn en passen binnen het landschap worden er op verantwoorde wijze

ontwikkelingen gerealiseerd op het gebied van recreatie- en verblijfsmogelijkheden. De gemeente is

nadrukkelijk op zoek naar dit soort ontwikkelingen en bij het realiseren van het plan kan er dus

gerekend worden op steun vanuit de gemeente.

De provincie Overijssel heeft samen met 11 gemeenten een werkboek Kwaliteitsimpuls Groene

Omgeving opgesteld, die richtlijnen geeft aan de ontwikkeling van het buitengebied. Dit is een

aanvulling op het vigerende beleid van de gemeente. Hierin worden initiatieven toegejuicht, mits ze

aan bepaalde voorwaarden voldoen. Deze voorwaarden staan ook in het thema van duurzaamheid,

toekomstbestendigheid en kwaliteit en dus zullen de initiatieven die gesteund worden door de

gemeente ook door de provincie gesteund worden.

Een belangrijk onderdeel om het plan te laten slagen is de samenwerking tussen verschillende

betrokkenen en belanghebbenden. Voor een gemeente met de omvang van Losser is het een

ingrijpend plan met veel (verwachte) consequenties. Zo lang de communicatie tussen partijen soepel

blijft verlopen en er stap voor stap aan het plan gewerkt wordt zou dit een haalbaar project moeten

zijn.

28

Stakeholder analyse op potentie Losser Om de potenties die hier beschreven staan te laten slagen is het van belang dat er voor gezorgd

wordt dat er per aspect de juiste stakeholders op de juiste manier inspraak in het proces wordt

gegeven. Zo moet je de hoofdactoren gemeente Losser, Provincie Overijssel, Ondernemend Losser,

toekomstige geldschieters en de inwoners van Losser altijd betrekken bij de plaatsvindende

processen. Als je één deze partijen niet achter je hebt, is er ook geen kans van slagen. Het is dus van

belang dat je de bewoners en de per aspect verschillende belanghebbende actor goed informeert en

diegene erbij betrekt wanneer dat nodig is.

Advies op planologische onderdelen De loop/fietsbrug Uit het interview met de heer Nijland en de heer klein Poelhuis is gebleken dat het niet verstandig is

om een loop/fietsbrug te ontwikkelen. Het is namelijk een hele dure investering en het is misschien

wat overdreven om over de beoogde weg, de Denekamperdijk, een dergelijke brug te bouwen

aangezien het een vrij rustige weg is. Een beter alternatief zal zijn om een veilige oversteek te

creëren met een eventuele wegversmalling. Dit is een veel goedkoper alternatief en ook realistischer.

Het project moet in de toekomst wel geld gaan opleveren en een brug zou dit niet bevorderen.

Planschade aan omwonenden Het plan moet zo veel mogelijk passen in het bestemmingsplan van de gemeente. Als het

bestemmingsplan aangepast moet worden, dan kan dit leiden tot planschade door waardedaling van

stukken grond. Als de waarde van stukken grond daalt, kan dit leiden tot veel commotie en bezwaren

van burgers. Er is ons verteld dat er een agrarische bestemming op de grond zit, dus het aanpassen

van het bestemmingsplan zal niet nodig zijn. Bij een eventuele waterbestemming zal de planschade

zelfs afnemen. Mensen die aan de rand van het gebied wonen, zullen ongetwijfeld bezwaren hebben

tegen het project. Ze hebben op dit moment namelijk een prachtig uitzicht op een groot stuk groen

gebied. Wanneer er een accommodatiepark wordt aangelegd zullen de huizen ongetwijfeld in

waarde verminderen en kan er eventueel sprake zijn van privacy schending. Dit wil niet zeggen dat

het project niet uitgevoerd kan worden. Je kan natuurlijk altijd Raad van State-Proof krijgen als het

een heel goed en innovatief idee blijkt te zijn. Daartegenover staat ook dat wanneer de waterpartij

wordt uitgebreid dit positieve gevolgen kan hebben voor de bewoners. Hierdoor zal de waarde van

huizen namelijk weer gaan stijgen. Bijkomend punt is dat de gemeente Losser zelf nooit planschade

zal uitkeren en ze zal ook nooit grondposities innemen. Er wordt altijd met een ontwikkelaar een

planschadeovereenkomst gesloten en zij zullen het dus voor hun rekening nemen.

De waterpartij In het interview gaf de heer Nijland aan dat er niks op tegen is om de waterpartij door te trekken

naar de Brilmansdennen. “Water is een verplicht vereiste in elk bestemmingsplan, dus ik voorzie

hierin geen problemen.” Er is wel veel discussie geweest over de waterpartij als berging, omdat het

voorziet als een soort berging voor het woongebied wat er aan grenst. Ook werd er aangegeven dat

hoe meer water er is hoe beter, maar dit werd wel gezien vanuit de waterschappen. De eventuele

zijtak van de waterplas zal echt gereed gemaakt moeten worden voor zwemmen, omdat de

waterplas zelf veel te ondiep is. In de huidige waterplas kan absoluut niet gezwommen worden, want

dan zullen er problemen ontstaan met de visvereniging. De visvijver zal eventueel kunnen worden

uitgebreid, omdat er weinig plaatsen zijn om te vissen.

29

Flora en Fauna Uit het interview is verder gebleken dat er in het gebied waar het project gerealiseerd zou worden de

kans heel klein is dat er bedreigde flora en fauna zitten. Hier moet wel een verkennend onderzoek

naar gedaan worden naar wat er zoal in het gebied zit. Een verkennend onderzoek naar flora en

fauna zal altijd moeten worden opgeschreven in een rapport. Wanneer je het niet opschrijft zal er

altijd wel een advocaat zijn die er beroep tegen aan zal tekenen. Het zou kunnen zijn dat er al een

rapport ligt, maar dit mag niet ouder zijn dan 2 jaar. De Raad van State kan hier moeilijk om gaan

doen, wat kan leiden tot het niet door gaan van het plan. Stel dat de beschermde das opduikt in één

van de bossen dan kan dat tot problemen leiden. Losser is namelijk omringd door deze natura 2000

gebieden en heeft dan ook veel invloed bij het laten slagen van het plan.

Bewoners op het beoogde stuk grond van het project. In de tekeningen wordt heel mooi afgebeeld hoe de waterpartij wordt doorgetrokken naar de

Brilmansdennen. Er is alleen wel één groot probleem en dat is dat er een aantal boeren zitten op het

beoogde stuk grond en dit stuk grond niet in eigendom is van de gemeente. Dit werd ons verteld en

laten zien in het interview. Dit kan voor veel problemen zorgen, omdat deze boer niet zomaar zal

instemmen met het plan. Hier moet dus nog een goed onderzoek naar gedaan worden en er zullen

vele gesprekken moeten volgen. Het kan zijn dat het beoogde ontwerp dus niet kan worden

uitgevoerd en er een ander ontwerp gemaakt zal moeten worden. Ons advies is dus ook om in het

vervolg van het project hier een belangrijk aandachtspunt van te maken.

30

Vervolg van het project

Het doel van het vervolg van het project DE SPORTNATUUR is een verdere stedenbouwkundige

verkenning naar de uitvoerbaarheid van het plan. Daarnaast moet worden nagedacht over de

communicatiestrategie om partijen te betrekken bij de uitvoering van het plan. Zij kunnen ook meer

invulling geven aan de plannen en weten wat er wel en niet haalbaar kan zijn, ook met een kijk op

bouwplannen. Hieronder volgen verder nog een aantal belangrijke punten:

- Er moet gekeken worden naar de slimste manier om het plan te laten passen in de omgeving,

om sanering en planschade zo veel mogelijk te voorkomen. Zo staat in het plan bij het

doortrekken van de waterplas, een boerderij midden in het gebied waar het idee is om de

waterpartij door te trekken met de daarbij behorende accommodaties. Zelfs het plaatsen van

een fietspad kan leiden tot veel commotie. Er zullen dus bewoners moeten worden benaderd en

worden geïnformeerd. De vraag is alleen hoe en wanneer dit het beste moment is.

- Verder moet een verkenningsonderzoek gedaan worden in het gebied van het project en

eventueel de omringende natura 2000 gebieden. Het is de vraag of studenten dit zelf moeten

gaan doen of een extern bedrijf, maar het is wel van groot belang bij het laten slagen van het

plan. Als je, zoals gezegd, als gemeente geen verkenningsonderzoek hebt gedaan, dan kan het

zijn dat een advocaat hier tegen een beroep aantekent.

- Ook moet er nog veel geïnventariseerd worden, een natura 2000 gebied 35 km verderop kan al

invloed hebben op ons project. Naast Natura 2000 moeten er ook specifiek, waar nodig, per

onderdeel inventarisatiewerkzaamheden plaatsvinden.

- Na het interview bij de gemeente is het voor ons ook duidelijk geworden dat een gesprek bij de

provincie nog van groot belang is. De gemeente adviseert hierbij ook om naar de provincie te

gaan, om te kijken hoe zij hierover denken. Het is naar onze mening verstandig om dit in een

later stadium te doen, wanneer de invulling van het plan compleet is. Hierbij geven wij als advies

dat de opdrachtgever, Rob Wegdam, bij het voorleggen van het plan bij de provincie wel het

woord voert.

- De vragen die wij hebben aangesneden in de potenties van DE SPORTNATUUR zullen ook onder

de aandacht moeten komen en verder moeten worden uitgezocht natuurlijk. Zoals bijvoorbeeld

het onderzoeken voor de meest geschikte locatie van de sporthal.

- Uit de deskresearch en de vergelijkbare Europese concepten is ook het één en ander gebleken.

Namelijk dat er eventueel een onderzoek gedaan moet worden naar mogelijke nieuwe wandel,

fiets en hardlooproutes in de omgeving en een eventueel klein stadspark in het gebied. Dit zal

extra kracht bijzetten aan DE SPORTNATUUR zoals in de desbetreffende stukken is uitgelegd.

31

Bibliografie BügelHajema. (2013, maart 19). Ruimtelijke plannen. Opgehaald van Ruimtelijke plannen.

Flooren, M. (2015). Gebiedsontwikkeling: Leisure gastcollege. Vrijetijd in de Ruimtelijke Ordening &

Planologie. Deventer: Saxion.

Homepage Papendal. (sd). Opgehaald van Sportcentrum Papendal:

http://www.sportcentrumpapendal.nl/homepage

Kompier, D. C. (2012, Winter). Meer ruimte voor sport in de stad. Opgehaald van Arichtectuur Lokaal:

http://arch-lokaal.nl/wp-content/uploads/2013/02/Architectuur-Lokaal-nr.88-winter-2012-

13.pdf

Valle, D. C. (2012). Projects, Sport in the city. Opgehaald van Sport in the city:

http://sportinthecity.net/index.php/about/

Valle, V. K. (2015, mei 19). Stadsparken als stedelijke ruimte voor nieuw gebruik. Opgehaald van

TOPOS: http://www.toposonline.nl/2015/stadsparken-als-stedelijke-ruimte-voor-nieuw-

gebruik/

Verenigingen. (sd). Opgehaald van Gemeente Losser:

http://www.losser.nl/Inwoners/Cultuur_sport_en_vrije_tijd/Sport/Verenigingen

32

Bijlagen:

33

Introductieverslag

Losser, 24 september 2015: Introductie DE SPORTNATUUR, door Rob Wegdam.

Op donderdag 24 september om half 3 werden wij door Rob Wegdam opgehaald bij het

gemeentehuis in Losser. Rob Wegdam gaf ons een rondleiding in zijn auto door Losser. We begonnen

met een korte rondleiding door de kern van Losser wat eigenlijk het belangrijkste is en wat typisch

Losser is, zoals de oude boerderijen in de stad en de plek waar de Johma reclame is opgenomen.

Vervolgens reden we door naar het sportpark “De Brilmansdennen”. Rob liet ons hier de faciliteiten

van het park zien en wat er allemaal mogelijk was. Het sportpark is voorzien van een overdekt

zwembad, kunstgrasvelden voor de voetbalverenigingen, tennisbanen, atletiekbaan (in de winter een

schaatsbaan) en een openluchttheater waar vaak optredens zijn. O.a. heeft Bluf daar onlangs

opgetreden. Aan faciliteiten is dus geen gebrek en er zijn ontzettend veel mogelijkheden voor sport

en activiteiten in het park. De omgeving van Losser is eveneens een prachtig gebied om te fietsen,

mountainbiken en/of te wandelen. Het enige wat er mist is een grote sporthal. Die zou in dit park

gerealiseerd kunnen worden. Deze sporthal zou beschikbaar kunnen zijn voor het Sportnatuur park

en de omliggende scholen in Losser. Sporthal de Fakkel in Losser is al zo goed als afgeschreven en

een nieuwe sporthal is dus erg welkom in Losser. Ook is zwembad een onderdeel die willen

betrekken in ons plan. Het zwembad kost de gemeente Losser zo’n €900.000 per jaar en het wordt

steeds minder gebruikt. Door toeristen in de Sportnatuur aan te trekken kan ervoor gezorgd worden

dat het zwembad weer een stijgend aantal bezoekers krijgt. Op deze manier kan het zwembad zich

focussen op sport en eventueel mensen die moeten revalideren. Dit zijn allemaal ideeën en onder

ander willen wij hier onderzoek naar doen door bijvoorbeeld een medewerker van de gemeente

Losser te interviewen. Wij hebben van Rob al een naam gekregen bij wie dit eventueel zou kunnen,

namelijk Antoon Nijland. Een ander idee m.b.t. sport is om in het park en de omgeving daar buiten

grote evenementen te organiseren, zoals een triatlon of een tienkamp. Ook zou SPORTNATUUR zich

kunnen richten op revalideren, m.b.v. een revalidatiecentrum. In Enschede zitten veel van dit soort

revalidatiecentra, maar hoe mooi zou het kunnen zijn als dit ook in Losser zou komen? Losser heeft

de perfecte omgeving om in alle rust te kunnen revalideren.

Nadat wij bij De Brilmansdennen waren rondgeleid wilden we naar het natuurgebied “de Oelemars”.

Helaas was dit gebied afgesloten, omdat het onder water stond door de regenval van de laatste

weken. Hier stroomt o.a. de rivier de Dinkel. Deze werd tot voor kort uitgeroepen tot mooiste rivier

van Nederland door de vele meanderen die de rivier heeft. Deze rivier zou kunnen helpen tot het

aantrekken van toeristen in het gebied.

Hierna gingen wij verder naar het gebied wat gerealiseerd moet worden als een soort

vakantiepark/accommodatiepark. Hier werd een foto gemaakt voor een artikel over het initiatief op

www.hallolosser.nl. Het idee is om de waterpartij die er nu ligt door te trekken tot aan de

Brilmansdennen met eventueel een zijtak die het gebied instroomt die alleen toegankelijk is voor de

mensen die gebruik maken van het park. De vijver wordt nu vooral gebruikt als visvijver. Een fiets-

wandelbrug zal de 2 gebieden moeten gaan verbinden. Het is zaak om de bewoners die rond het

gebied wonen te informeren over dit plan en aan te horen wat zij er van vinden (dit hebben wij

helaas niet kunnen doen). Zo kunnen vroegtijdige problemen worden verholpen en kan hier op

ingespeeld worden. Er zou een wand kunnen komen die het gebied afscheid van het dorp Losser,

zodat er zo min mogelijk overlast is door de gebruikers van het park. Verder moet er rekening

worden gehouden met de ingang van het gebied, om zo min mogelijk de infrastructuur naar het dorp

te belemmeren. Dit is vooral een stedenbouwkundige opgave.

34

Als laatste gingen wij nog naar de oude steenfabriek van Losser. Deze fabriek produceerde de Osse-

steen. Vroeger werkten hier ex- gedetineerden. Deze oude steenfabriek zou als een mooie attractie

kunnen gelden voor het gebied. Er loopt een treinspoortje langs waarmee mensen worden

rondgeleid naar de steengroeve. Dit treinspoortje zou eventueel kunnen worden doorgetrokken naar

het te realiseren gebied, zodat mensen vanuit daar naar de steenfabriek kunnen komen.

35

Interview format

Interview DE SPORTNATUUR met de heer Nijland, medewerker gemeente Losser

DUS2VB Yannick den Dekker Simon Jauke Jonker

Pieter Musch

36

Toelichting onderzoek. Geachte heer Nijland, Wij, Yannick den Dekker, Simon Jauke Jonker en Pieter Musch, zijn tweedejaars studenten ruimtelijke ordening en planologie van het Saxion in Deventer. Er ligt een plan, DE SPORTNATUUR, waar wij voor zijn gevraagd door Ondernemend Losser (Rob Wegdam) om het bidbook Parkplan DE SPORTNATUUR (https://ondernemendlosser.files.wordpress.com/2014/11/20130910-presentatie-losser.pdf) extra input en onderbouwing te geven om realisatie van dit plan een stap dichterbij te brengen. Wij willen met uw input er achter komen wat wel en niet mogelijk is op het gebied van planologische onderdelen en andere belangrijke punten om dit plan te realiseren. Tussen de Lutterstraat, Honingloweg, Denekamperdijk en de woonwijk Veldzijde is er een locatie met een oppervlakte van ca. 40 hectare. Een groot aantal hectares van dit gebied is reeds in bezit van de gemeente Losser. Het was ooit bestemd als een nieuwe woonwijk voor Losser. Door vergrijzingen en andere oorzaken zal deze voormalige landbouwgrond nooit die invulling krijgen. Er ligt een plan om een park met rond de 40 tot 50 verblijfaccommodaties te realiseren en dit te verbinden met het sportcomplex door middel van een fiets-loopbrug. Aan de andere zijde van de Denekamperdijk ligt een groot multifunctioneel sportcomplex De Brilmansdennen. Het ontbreken van een sporthal rust ook in dit plan. Het idee is om de waterpartij die er al ligt door te trekken naar de Denerkamperdijk die aan het sportcomplex ligt, met een eventuele zijtak het gebied in voor de gebruikers van het park, waar t zal dienen als recreatieplas. Wij zouden u graag een aantal vragen willen stellen over dit plan. Het interview bestaat uit de volgende onderdelen:

- planologische zaken waar rekening mee moet worden gehouden in dit gebied, - Het zwembad de Brilmansdennen, - Eventuele nieuwe sporthal, - Steenfabriek “De Werklust”. - Verbinding accommodatiegebied met Sportpark De Brilmansdennen.

Het project is nog in low profile, zoals gewenst. Het is de bedoeling dat in de toekomst een bijeenkomst wordt gehouden waar diverse stakeholders samenkomen en daarmee in gesprek te gaan. Het kan zijn dat er eventueel nog ruimte is voor een persoonlijk gesprek voor vragen met betrekking tot het project. Alvast vriendelijk bedankt voor uw tijd.

37

Algemeen.

Hoe staat u tegenover het idee DE SPORTNATUUR? Denkt u dat met dit idee Losser beter op de kaart komt te staan? Waar zal het plan uit moeten bestaan om Losser te onderscheiden en te versterken in de omgeving? Om meer variatie en extra kracht in het plan te krijgen is er het voortschrijdend inzicht om in het gebied een klein revalidatiecentrum te ontwikkelen. In Enschede zitten veel van dit soort revalidatie centra, maar Losser heeft de perfecte omgeving om in alle rust te kunnen revalideren. Hoe denkt u over dit idee?

Planologische zaken waar rekening mee moet worden gehouden.

Wat zijn de belangrijkste zaken op planologisch gebied waar rekening mee moet worden gehouden? Is het mogelijk om bijvoorbeeld de waterplas door te trekken naar de Brilansdennnen? Zal het bestemmingsplan voor dit gebied aangepast moeten worden om dit plan te kunnen realiseren? Zitten er bedreigde flora en fauna in het gebied? Bewoners aan de rand van het gebied wonen er 150 tot 200 meter vanaf. Kan het project op voorhand tot onoverkoombare bezwaren leiden? Kunt u dat onderbouwen? Is de gemeente eventueel bereid om planschade te betalen aan deze inwoners wanneer DE SPORTNATUUR echt toegevoegde waarde heeft in Losser?

38

Het zwembad De Brilmansdennen.

Ons is verteld dat het zwembad jaarlijks ongeveer €900.000 euro kost en er landelijk steeds minder gebruik van zwembaden wordt gemaakt. In Losser blijft het aantal bezoekers gelijk, maar dit geldt voornamelijk voor het wedstrijd-bad. Is het nog wel rendabel om dit zwembad te laten bestaan? Ook omdat wanneer de huidige waterplas in het gebied wordt vergroot en een deel als reactieplas zal gaan dienen. Denkt u dat wanneer er veel toeristen/recreanten naar het gebied komen en gebruik zullen maken van de te realiseren accommodaties en sportfaciliteiten, er in de zomer meer gebruik wordt gemaakt van het zwembad of zullen zij gebruik maken van de recreatieplas? Eventuele nieuwe sporthal

Losser heeft behoefte aan een nieuwe sporthal. Sporthal de Fakkel is al zo goed als afschreven en verder zijn er nauwelijks plaatsen waar men overdekt kan sporten. Is er een mogelijkheid om een sporthal te realiseren om of nabij het sportcomplex de Brilmansdennen? Zo kunnen hier sportevenementen worden georganiseerd, maar ook scholen uit de buurt kunnen hier gymmen. Kortom: veel mensen hebben hier profijt van. Steenfabriek “De Werklust”

Losser staat natuurlijk bekend om haar historische steenfabriek waar veel wordt georganiseerd. Een idee is om deze steenfabriek bij het park te betrekken, omdat het redelijk dichtbij het gebied staat. De steenfabriek is voorzien van een treinspoortje om mensen mee rond te leiden en Ondernemend Losser ziet er veel voor de jeugd in als een soort kenniscentrum waar gezinnen naar toe kunnen. Nu dachten wij, is het niet een mooi idee om dit spoor door te trekken naar het gebied zodat toerist en recreanten in de toekomst van uit het gebied naar de steenfabriek toe kunnen gaan? Of zitten hier planologisch te veel haken en ogen aan en is het daarom niet haalbaar? Wanneer het niet haalbaar is op dit moment, wat zou er moeten gebeuren om het wel haalbaar te maken? Verbinding accommodatiegebied met Sportpark De Brilmansdennen.

Een idee om de twee parken met elkaar te combineren is een fiets/loopbrug te bouwen over de Denekamperdijk. Is dit planologisch mogelijk in dit gebied en wat betekent dit voor het gebied? Wat zouden alternatieven zijn om deze 2 gebieden met elkaar te verbinden? Waar zal dan rekening mee moeten worden gehouden?

39

Interview verslag Interview met ambtenaren van de gemeente Losser.

Interviewers: Simon Jauke Jonker, Yannick den Dekker en Pieter Musch. Studenten Saxion Deventer,

Ruimtelijke ordening en planologie.

Geïnterviewde: Antoon Nijland en Marco Klein Poelhuis.

Losser, 15 oktober 2015

In dit verslag wordt het interview met Antoon Nijland en Marco Klein Poelhuis verwerkt zodat er een

goed gestructureerd verhaal uit komt. In het verdere verloop van dit verslag worden de belangrijkste

punten vermeld, die tijdens het interview zijn opgemerkt. Met het interview willen wij meer

informatie verkrijgen over het gebied waar DE SPORTNATUUR mogelijk gerealiseerd gaat worden,

wat de belangrijkste zaken zijn over wat wel en niet kan en wat er eventueel mogelijk is en waar

rekening mee moet worden gehouden.

Het interview begon met een aantal algemene vragen over het project en wat de eventuele

potenties zijn. In het vervolg van het gesprek werd dieper in gegaan op een aantal, naar ons idee,

belangrijke punten m.b.t. het project. Aan het einde was er nog ruimte voor een persoonlijk gesprek

over verschillende onderdelen van het project.

Algemeen

Het gesprek begon met de vraag over hoe zij tegenover het idee DE SPORTNATUUR staan. Er werd

verteld dat onze opdrachtgever, Rob Wegdam, twee jaar geleden al een presentatie had gegeven

over het idee. Daar stond de gemeente vrij positief in, maar het waren en zijn natuurlijk nog allemaal

ideeën. De heer Nijland zei dat het een heel groot en omvangrijk project is, maar wel een project met

veel valkuilen. Er werd o.a. verteld dat er in het verleden al eens een project van 500 accommodaties

uitgelopen is tot een “fiasco”, omdat het uiteindelijk niets meer met sport en recreatie te maken had.

De locatie voor het project is een goede locatie, omdat het net onder het Natura 2000 gebied ligt. Als

het project in het Natura 2000 gebied zal liggen, zal het geen enkele kans hebben. De grens van dit

gebied is hier de Honingloweg.

Zal Losser beter op de kaart komen te staan met dit project?

De heer Nijland en de heer Klein Poelhuis gaven aan dat wanneer het project uit wordt gevoerd,

zoals het op papier is gezet, Losser zeker weten beter op de kaart komt te staan. Het moet dan

natuurlijk wel onderscheidend en innovatief zijn en het moet betrokken worden met de verschillende

sportvoorzieningen die er al zijn.

Losser onderscheiden en te versterken in de omgeving.

Er werd gezegd dat wanneer het project niet onderscheidend is, het geen enkele kans van bestaan

zal hebben. Het moet worden gezocht in een marktsegment wat er eigenlijk nog niet is. Dus een

combinatie van recreatie, vakantie en sport. Het idee om eventueel een klein revalidatiecentrum te

ontwikkelen in het gebied zou inderdaad een extra impuls kunnen geven aan het gebied om het plan

van de grond te krijgen. Ook omdat het de perfecte omgeving heeft hiervoor. Op deze manier wordt

er ook extra variatie en kracht bij het plan gezet.

40

Planologische zaken waar rekening mee moet worden gehouden

Waterplas doortrekken naar de Brilmansdennen.

De heer Nijland gaf aan dat er niks op tegen is om de waterpartij door te trekken naar de

Brilmansdennen. “Water is een verplicht vereiste in elk bestemmingsplan, dus ik voorzie hierin geen

problemen.” Er is wel veel discussie geweest over de waterpartij als berging, omdat het voorziet als

een soort berging voor het woongebied wat er aan grenst. Ook werd er aangegeven dat hoe meer

water er is hoe beter, maar dit werd wel gezien vanuit de waterschappen.

Eventueel aanpassen van het bestemmingsplan?

“Er zit een agrarische bestemming op dus dit zal niet hoeven worden aangepast. Wanneer er een

waterbestemming zal komen zal dit met eventuele planschade voor bewoners veel voordelen

hebben.” De huizen die hier in de omgeving staan zullen in waarde gelijk blijven of zelfs stijgen.

In het beoogde gebied wonen wel een aantal boeren, dit kan eventueel voor problemen zorgen.

Bedreigde flora en fauna in het gebied.

Er werd aangegeven dat “de Oelemars” wordt ingericht als natuurgebied, dus er wordt veel tegenin

gebracht als er over een recreatieplas wordt gepraat. In de omgeving van Losser leven veel dieren die

beschermd zijn, maar in het gebied waar het project zal moeten worden gerealiseerd zal er niet veel

zijn. Er moet wel altijd een verkennend onderzoek gedaan worden naar flora en fauna. Maar

bijvoorbeeld ook een inventariserend onderzoek naar wat er allemaal in het gebied zit. Er werd een

voorbeeld van Friesland genoemd, waar tijdens het uitvoeren van een project ineens een

bedreigde/zeldzame diersoort werd ontdekt, waardoor de werkzaamheden een tijd stil kwamen te

liggen. “Ik verwacht het niet, maar ik kan niet uitsluiten dat hier hetzelfde zal gebeuren”. Een

verkennend onderzoek naar flora en fauna zal altijd moeten worden opgeschreven in een rapport.

Wanneer je het niet opschrijft zal er altijd wel een advocaat zijn die er beroep tegen aan zal tekenen.

“Misschien dat er al een onderzoek hiervan ligt, maar dit mag niet ouder zijn dan 2 jaar.” Ook zal er

dus gekeken moeten worden naar de natura 2000, want in gebieden die hier 35 km verderop liggen,

kunnen flora en fauna gevolgen ondervinden van wat er in Losser gebeurd. Denk aan de Dinkel, dit

valt ook onder de natura 2000.

Eventuele onoverkoombare bezwaren van bewoners uit de omgeving.

“De mensen die er wonen hebben nu een geweldig uitzicht, dus de kans is heel erg aanwezig dat er

bezwaren zullen komen. Denk aan waardevermindering van huizen en privacy schending. Dat wil niet

zeggen dat het dan niet kan. Je zou wel ‘Raad van State-Proof’ kunnen hebben als het een echt goed

innovatief idee blijkt te zijn.” Er zal in het vervolg van het project een gesprek met de provincie

Overijssel moeten plaats vinden om te horen hoe zij er naar kijken. Maar er zal altijd gekeken moet

worden naar wat er al in het gebied zit door middel van een inventariserend onderzoek zoals

hierboven ook al werd aangegeven.

Planschade voor bewoners wanneer het project daadwerkelijk wordt gerealiseerd.

“De gemeente Losser zal nooit planschade betalen en zal ook geen grondposities innemen. Er wordt

altijd met een ontwikkelaar een planschadeovereenkomst gesloten. Zij zullen het dus voor hun

rekening nemen. Door de waterpartij zal er, zoals eerder vermeld, misschien waarde toevoeging

ontstaan aan de huizen. Het bestemmingsplan is leidend voor planschade en heeft een aantal

drempels waar rekening mee moet worden gehouden”

41

Het zwembad de Brilmansdennen

Is het zwembad nog wel rendabel?

Dit aangezien er steeds minder gebruik van het zwembad wordt gemaakt en het jaarlijks €900.000

kost.

De heer Nijland en de heer Klein Poelhuis hadden daar het volgende op te zeggen: “De vraag is hoe je

tegen een zwembad aan kijkt. Sommige mensen gaan vaak zwemmen, maar sommigen helemaal

niet. Geen enkel zwembad is rendabel in Nederland. De vraag of het nog rendabel is aan de politiek.

Zwemverenigingen kunnen er nog wedstrijden houden, maar ook voor bepaalde doelgroepen is er

voor het doelgroepen bad nog wel behoefte. Denk aan reuma patiënten die er graag komen. Losser

heeft 20.000 inwoners, maar er zijn 7.000/8.000 mensen die tot hun doelgroep behoren. In januari

februari is het hoogtepunt qua bezoekersaantallen en daarna zal altijd de dal komen, waarna het

aantal na de zomervakantie weer zal stijgen. Het zwembad is in de zomer ook gewoon open,

misschien is het zakelijk gezien slimmer om het bad dan 6 weken dicht doen. Maar dat is een

politieke kwestie.”

Gebruik van het zwembad of de eventuele recreatieplas?

“De meeste toeristen komen in het voorjaar naar Losser. Dat zijn met name de oudere recreanten,

maar die maken niet veel gebruik van het zwembad. Zij gaan vaker wandelen en fietsen. Het

zwembad dient toch vooral voor de Losserse bevolking. Wanneer er mensen naar het

accommodatiepark komen, is er zeker een mogelijkheid om arrangementen te maken om meer

mensen te trekken naar het zwembad. De activiteiten die er zullen komen, zou je gericht kunnen

sturen naar het zwembad. Als je bijvoorbeeld kijkt naar Landal en Center Parcs, zij doen er alles aan

om de mensen op het park te houden en daar het geld uit te geven”. Hier zal het dus betekenen om

de mensen in Losser te houden en in Losser het geld uit te geven.

Eventuele nieuwe sporthal

Mogelijkheid om een sporthal te realiseren om of nabij het sportcomplex de Brilmansdennen.

Over dit onderwerp hadden ze veel te vertellen en er waren ook al een aantal ideeën over een

nieuwe sporthal. Zij vertelden er het volgende over: “Er loopt al een soort project wat betreft een

sporthal bij de Brilmansdennen, ook al zijn er wel genoeg plaatsen om te sporten. Dit is namelijk

verplicht voor elke gemeente. In de eerstvolgende raadsbegroting staat er zelfs voor het eerst ook

een onderdeel sport in. Er zijn 2 locaties op het oog. De huidige locatie waar sporthal de Fakkel staat

en de Brilmansdennen. Huidig: tijdelijke huisvesting lijdt tot extra kosten, maar het zit wel dichtbij

het Carmel College en een basisschool, de Meester Snel school. Brilmansdennen: is waarschijnlijk te

ver voor de basisschool die daar zit. Hier zal dan wel een oplossing voor moeten komen. Voor een

basisschool geldt er namelijk een maximale afstand van één kilometer en voor een middelbare

school maakt de afstand niet uit. De afstand van de Brilmansdennen tot aan de basisschool is

misschien precies goed, maar misschien ook net te ver. Dit wordt nog een belangrijke vraag.”

Wanneer de oude sporthal wordt gesloopt zal er sowieso een sporthal voor terug moeten komen

voor enkele sportverenigingen zoals die van handbal.

“Met het sportpark de Brilmansdennen liggen verschillende overeenkomsten met verschillende

stichtingen. En een deel is uitgegeven als erfpacht aan de atletiekvereniging. Het is een gemeentelijk

grondgebied, maar de kunstgrasvelden zijn in beheer van de beheersstichting. Dus zij kunnen er niets

mee beginnen.”

42

Er is een idee voor de sporthal in de Brilmansdennen. “De sporthal zou op het gebied van het oude

hoofdveld van de voetbalvereniging kunnen komen, maar dan zit je nog met het probleem voor

parkeren. Dit veld wordt nauwelijks meer gebruikt omdat de voetballers toch veel op het

kunstgrasveld voetballen. En er is ook sprake van ontgroening. Zo zullen er minder leden zijn in de

komende jaren. Maar het gaat niet vanuit de gemeente, maar van uit de clubs. Eigenlijk praten we

liever niet meer over een sporthal, maar over een multifunctioneel sportcomplex, zodat je overdag

ook meer activiteiten kan hebben. De tijd van ieder zijn eigen accommodatie is voorbij. Het moet

zoveel mogelijk multifunctioneel zijn.” Dit zal perfect passen bij DE SPORTNATUUR. De vraag is alleen

of het haalbaar is. De plaats waar nu de atletiekbaan zit valt hoe dan ook af.

Steenfabriek “De Werklust”

Betrekken van De Werklust bij het park.

Losser staat natuurlijk bekend om haar historische steenfabriek waar veel wordt georganiseerd. Een

idee is om deze steenfabriek bij het park te betrekken, omdat het redelijk dichtbij het gebied staat.

De steenfabriek is voorzien van een treinspoortje om mensen mee rond te leiden en Ondernemend

Losser ziet er veel voor de jeugd in als een soort kenniscentrum waar gezinnen naar toe kunnen

gaan. Nu dachten wij, is het niet een mooi idee om dit spoor door te trekken naar het gebied zodat

toeristen en recreanten in de toekomst vanuit het gebied naar de steenfabriek toe kunnen gaan?

Hierop werd als volgt gereageerd: “Je moet sowieso de procedures in. Het wordt wel een lastig idee.

Je zal het wel kunnen zoeken bij de wijk Veldzijde. Maar dit gaat problemen opleveren. Ook omdat

dit ligt in het natura gebied(EHS). Maar primair is er ook te weinig ruimte. Wel is het een idee om het

door te trekken naar het gezondheidscentrum voor geestelijk gehandicapten. Maar hiervoor zal het

hele plan van het grondgebied van de EHS moeten worden aangepast. Verder is de vraag of het wel

rendabel is en of het echt toegevoegde waarde heeft. Mensen kunnen er ook met de fiets en de auto

komen. Zelfs bij 2.000 mensen wordt het lastig. Voor een treinspoor is het ook geen goed idee om

het te onteigenen. Hier krijg je veel gedoe mee. Het is puur voor vermaak en eventuele activiteiten

zoals vergaderingen etc. Het is een vlinderpunt in Noord-Oost Twente.”

Verbinding accommodatiegebied met sportpark de Brilmansdennen

Het idee is om de twee gebieden met elkaar te verbinden door middel van een fiets/loop brug. De

heer Nijland en de heer Klein Poelhuis vonden dit een goed idee, met het oog op het verbinden van

de twee gebieden. Namelijk door Woonwijk Saller en Veldzijde met elkaar te verbinden met een

fietspad kan het gebied meer leven worden gegeven. Nu maken de wandelaars vaak een ommetje

om het sportcomplex. “Het is wel heel duur om een fiets/loopbrug te bouwen en uit ervaring blijkt

dat wanneer er een fietspad wordt aangelegd er gelijk voor commotie ontstaat.”

“Een beter alternatief is een veilige oversteek creëren. Verder is de Denerkamperdijk een vrij rustige

weg, dus een brug zal wat overdreven zijn. Dit is ook een veel goedkoper alternatief. Dit blijkt uit

ervaring. En het project moet uiteindelijk wel geld opleveren anders doe je het niet.“

43

Persoonlijk gesprek

Hier hebben wij een extra vraag gesteld over het zwembad. Namelijk of het een idee was om een

deel van het zwembad te slopen en hier de sporthal te realiseren. De heer Nijland en de heer klein

Poelhuis reageerden als volgt: “Het bad is pas 10 jaar oud. Dus dat is niet een heel handig idee. Er zal

dan meteen een deel gesloopt moeten worden van een andere actor. Dit is eigenlijk geen optie. Op

de vraag of er eventueel topsporters trainen en revalideren reageerden zij als volgt: “Als er een groot

talent uit een dorp komt ben je diegene altijd kwijt aan andere plaatsen in de buurt, omdat Losser

toch een te klein dorp is en niet de voorzieningen heeft van een stad.”

Overige opmerkingen die werden genoemd:

- “Het Plan moet centraal verhuurd worden, anders zie ik niet dat de gemeente linksom of

rechtsom gaat zwemmen.”

- “Zijtak van de waterplas zal echt gereed gemaakt moeten worden voor zwemmen. Omdat de

waterplas zelf veel te ondiep is. In de huidige waterplas kan absoluut niet gezwommen

worden, want dan zullen er problemen ontstaan met de visvereniging. De visvijver zal je

eventueel kunnen uitbreiden omdat er weinig plaatsen zijn om te vissen.”

- “Als er sponsoren/geldschieters zijn, is de gemeente de eerste die zegt: wij doen mee. Maar

collega financiers zal je niet snel bij de provincie kunnen vinden. De financiering van een

project zal altijd meer problemen opleveren dan het planologische gedeelte.”

- “Een sporthal is minimaal 3000 m2.

- “Grond van het gebied was ooit bestemd voor woningbouw. Grond is niet officieel

afgeboekt, maar het is een voorziening die is opgenomen in de begroting. Agrarische grond is

6 euro per m2.”

44

infographic