De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

118
Qui nescit Scripturas , nescit Dei virtutem eiusque sapientiam , ignoratio Scripturarum ignoratio Christi est .

Transcript of De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Page 1: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Qui nescit Scripturas, nescit Dei virtutem eiusquesapientiam, ignoratio Scripturarum ignoratioChristi est.

Page 2: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Sophronius Eusebius Hieronymus, lumen patrumveterum, natus ca. annum 345 in Dalmatia, baptizatus ca.365 Romae, magistro ei Donatus grammaticus fuit, 373/376eremita in Syria, 382 secretarius papae Damasi, 386 exRoma in Bethlehem migravit, obiit ibi ca. annum 420.

Page 3: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Totus semper in lectione.Totus in libris est. Non die,non nocte requiescit.

Sulpicius Severus

Page 4: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Totus semper in lectione.Totus in libris est. Non die,non nocte requiescit.

Sulpicius Severus

Page 5: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Strido

Roma

Beetlehem

Antiochia

Calchis

De Hieronymi itineribus

Augusta Treverorum

Page 6: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Strido

Roma

Beetlehem

Antiochia

Calchis

De Hieronymi itineribus

Augusta Treverorum

Page 7: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 8: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 9: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Aelius Donatus (floruit medio quarto saeculo) fuitgrammaticus Latinus et doctor artis rhetoricae. Nihil certide vita eius compertum habemus praeter quodHieronymus eo usus est doctore. Ars grammatica eius,praesertim pars Ars minor dicta, tanti momenti habita est,ut etiam atque etiam per medium aevum describeretur.

Page 10: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Aelius Donatus (floruit medio quarto saeculo) fuitgrammaticus Latinus et doctor artis rhetoricae. Nihil certide vita eius compertum habemus praeter quodHieronymus eo usus est doctore. Ars grammatica eius,praesertim pars Ars minor dicta, tanti momenti habita est,ut etiam atque etiam per medium aevum describeretur.

Page 11: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 12: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 13: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 14: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 15: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 16: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 17: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 18: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 19: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 20: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 21: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 22: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 23: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 24: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 25: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 26: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 27: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 28: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 29: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 30: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 31: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 32: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 33: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 34: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 35: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 36: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

De viris illustribus

Page 37: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 38: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 39: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 40: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

De momento Verborum Dei apud Christianoshodiernos. De liturgia Romana

Page 41: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Vivus est enim sermo Dei, et efficax etpenetrabilior omni gladio ancipiti: etpertingens usque ad divisionem animae acspiritus: compagum quoque ac medullarum,et discretor cogitationum et intentionumcordis. 13 Et non est ulla creatura invisibilisin conspectu eius: omnia autem nuda etaperta sunt oculis eius, ad quem nobis sermo.

Ad Hebraeos 4, XII

Page 42: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

In principio erat Verbum et Verbum eratapud Deum et Deus erat Verbum. (...) EtVerbum caro factum est et habitavit in nobiset vidimus gloriam eius, gloriam quasiunigeniti a Patre plenum gratiae et veritatis.

EVANGELIVM SECVNDVM IOANNEM

Page 43: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Et abii ad angelum, dicens ei, ut daret mihilibrum. Et dixit mihi: Accipe librum, etdevora illum: et faciet amaricari ventremtuum, sed in ore tuo erit dulce tamquam mel.Et accepi librum de manu angeli, et devoraviillum: et erat in ore meo tamquam mel dulce,et cum devorassem eum, amaricatus estventer meus: et dixit mihi: Oportet te iterumprophetare gentibus, et populis, et linguis, etregibus multis.

APOCALYPSIS IOANNIS

Page 44: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

De S. Hieronymimomento ad

litterasexcultiorescolendas et servandas

Page 45: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Erasmus Roterodamus

Page 46: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 47: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 48: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 49: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 50: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 51: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Ciceronianus, non Christianus…!

Page 52: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 54: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Aurelii AugustiniDe doctrimaChristiana

Page 55: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Aurelii AugustiniDe doctrimaChristiana

Page 56: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Aurelii AugustiniDe doctrimaChristiana

Page 57: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

S. Hieronymi

Page 58: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 59: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 60: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 61: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 62: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

De S. Hieronymifiguris atqueimaginibus

Page 63: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Domenico Ghirlandaio

Page 64: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Alonso Cano

Page 65: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Anthony van Dyck

Page 66: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Tiziano

Page 67: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Tiziano

Page 68: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Francisco Salcillo

Page 69: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Salcillo Georges de la Tour

Page 70: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

El Greco

Leonardo da Vinci

Page 71: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

El BoscoFrancesco Bassano

Page 72: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Alberto Durero Francisco Zurbarán

Page 73: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Icono Francisco de Goya

Page 74: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Caravaggio

Page 75: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Caravaggio

Page 76: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Andrea del Castagno Maestro del Parral

Page 77: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Francisco Ribalta

Page 78: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Alonso Cano

Page 79: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Escuela Cuzqueña

Page 80: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

De S. Hieronymiillius arte

interpretandi

Page 81: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 82: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 83: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Ego enim non solum fateor, sed liberavoce profiteor, me in interpretationeGraecorum, absque Scripturis sanctis, ubiet verborum ordo mysterium est, nonverbum e verbo, sed sensum exprimere desensu.

Page 84: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Quod si cui non videtur linguae gratiamin interpretatione mutari, Homerum adverbum exprimat in Latinum. Plusaliquid dicam: eundem sua in linguaprosae verbis interpretatur: videbisordinem ridiculum, et Poetameloquentissimum vix loquentem.

Page 85: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Quam vos veritatem interpretationis,hanc eruditi nuncupant.κακοζηλίαν

Page 86: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Converti enim ex Atticis duorumeloquentissimorum nobilissimasorationes, inter seque contrarias (…) necconverti ut interpres, sed ut Orator,sententiis iisdem et earum formis, tamfiguris quam verbis ad nostrumconsuetudinem aptis. In quibus non verbopro verbo necesse habui reddere: sedgenus omne verborum vimque servavi.Non enim me annumerare ea lictoriputavi oportere, sed tamquam appendere.

M. Tullius Cicero

Page 87: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Non sunt [...] in scripturis uerbasimplicia, plurimum in his absconditumest. Aliud littera, aliud mysticus sermosignificat (ep. 18A,12),

Page 88: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

in uerbis singulis multiplices latentintellegentiae (53,9);

Page 89: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

1.triplex in corde nostro descriptio et

regula scripturarum est: prima ut

intellegamus eas iuxta historiam,

secunda iuxta tropologiam, tertia iuxta

intellectum spiritalem. In historia

eorum quae scripta sunt ordo

seruatur, in tropologia de littera ad

maiora consurgimus [...] in spiritali θεωρια ad sublimiora transimus,

Page 90: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

aquas occidentis litterae (ep.78,7);contemnens occidentem litteram,repperebat spiritum uiuificantem(108,11); sequentes occidentem litteramet non spiritum uiuificantem (109,1);euangelicae interpretationis spiritumderelinquens in Iudaicae litterae morterequiescit (121,2); iuxta occidentemlitteram (123,12); si enim occidentemtantum sequuntur litteram et nonspiritum uiuificantem (129,6)...

Page 91: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Por ejemplo, la siguiente cita del Salterio Galicano es un verso que ha sido frecuentemente salmodiado en el Libro de los Salmos(Salmos 122:6, 121:6 en otras versiones) : Rogate quae ad pacem suntIerusalem, es decir, "rogad a los que están por la paz de Jerusalén". La Biblia de Jerusalén traduce el mismo texto como "Orad por la paz en Jerusalén". En la frase en cuestión, que es traducción literal de la Septuaginta, el antecedente elíptico del pronombre relativo neutro plural "quae" (que) es complemento directo del verbo principal "rogate" (rogad, suplicad), al tiempo que el pronombre al que antecede hace las veces de sujeto de la oración subordinada, cuyo verbo es "sunt" (son, están). Por otra parte, el traductor se vale de la expresión ad pacem (literalmente, "hacia la paz") en lugar de la más idiomática in pace, así como del topónimo Ierusalem, que aparece en la oración como un nombre propio indeclinable cuya función gramatical debe inferirse del contexto. Su traducción más plausible sería, según el sentido de la frase, la del nombre en genitivo ("...de Jerusalén"), aunque tampoco es desdeñable su análisis como dativoo, incluso, locativo. La versión de la Vetus Latina procura respetar el orden y el uso de las palabras del original griego de la Septuaginta y al hacerlo así está creando un peculiar estilo de latín. Por contraste, San Jerónimo, en versión posterior sobre textos originales hebreos, traduce el verso de la cita como "rogate pacemIerusalem", es decir, "rogad por la paz de Jerusalén".

Page 92: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Illi (scil. Iudaei) habent libros, noslibrorum dominum; illi tenentprophetas, nos intellegentiamprophetarum; illos occidit littera, nosuiuificat spiritus (Ion. praef.);nequaquam sequens occidentemlitteram, sed spiritum uiuificantemrequiescit (121,2); iuxta occidentemlitteram (123,12); si enim occidentemtantum sequuntur litteram et nonspiritum uiuificantem (129,6)...

Page 93: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

littera occidit, spiritusautem uiuificat

(cf. Paulum 3,6: τορ γαρ

γραμμα αποκτεννει, το δε πνεϋμα ζωοποιει)

Page 94: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Optoque, si fieri potest, et si adversarii siverint, Commentarios potius Scripturarum, quam

Demosthenis et Tullii Philippicas tibi scribere.

Page 95: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 96: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 97: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Teipsum intellige. VENERATIONI mihi semperfuit non verbosa rusticitas, sed sancta simplicitas. Qui in sermone imitari se dicit Apostolus, prius

imitetur virtutes in vita illorum [a], in quibusloquendi simplicitatem excusabat sanctimoniae

magnitudo; et syllogismos Aristotelis, contortaque Chrysippi acumina, resurgens

mortuus confutabat. Caeterum ridiculum, si quise nobis manens inter Croesi opes, et Sardanapali

delicias, de sola rusticitate se jactet: QUASI OMNES latrones, et diversorum criminum rei, diserti sint: et cruentos gladios, Philosophorumvoluminibus, ac non arborum truncis occulant.

Page 98: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Nec refert utrum Salem an Salim nominetur, cum uocalibus in medio

litteris perraro utantur Hebraei et pro uoluntate lectorum ac uarietate regionum eadem uerba diuersis sonis

atque accentibus proferantur (ep. 73,8).

Una misma forma hebrea puede significar “amantes” o “pastores”, y otra “cinco” o

“armados”, son ejemplos del propio Jero nimo (ep. 36,13)30, de modo que a veces la interpretacion puede depender de, como dice tambie n Jeronimo31, la voluntad del

lector.

Page 99: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

En la epistola CXX Jeronimo responde a una serie de agudascuestiones planteadas por una tal Hedibia, en la tercera de ellasla dama le pregunta co mo es que los evangelistas cuentan cosasdistintas sobre la resurreccion y aparicion del Senor, ya queMateo (28,1) dice que resucito la tarde del sabado y Marco (16,1-2), al di a siguiente. Cuestion a la que Jeronimo ofrece lasiguiente solucion: Mateo dice cuando resucito el Senor, latarde del sa bado. Marco dice cuando lo vio Maria de Magdala,la manana del domingo. Ya que hay que hacer una pausa(puntuar) tras cum autem resurrexisset y luego continuar primasabbati mane apparuit Mariae Magdalenae. La puntuacion,pues, del texto resulta decisiva para evitar nada menos que unaposible contradiccion entre dos evangelistas. Tal agudarespuesta a tal aguda pregunta era natural en alguien que comoJeronimo estaba habituado a tratar, como un filologo, con eltexto, es decir, con la escritura. No sin razon dice Jeronimo (ep.107,12) que antes que el oro y el lujo en los co dices hay quevalorar la puntuacio n emendata et erudita.

Page 100: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

26 Haec si secundum litteram intellegimus, nonne ridicula sunt?

(ep. 21,13; § 14.1). 27 Nonne tibi uidetur, si occidentem

sequaris litteram, uel figmentumesse de mimo uel Atellanarum

ludicra? (ep. 52,2). 28 Sic elementis ueteris testamenti,

ut ad euangelicam plenitudinemueniant [...] ab elementis occidentis

litterae, quae destruitur transire faciunt ad spiritum uiuificantem (ep.

121,10). 29 Iudaei iuxta litteram haesitant et tenentur in terra, nos iuxta spiritum

transeamus ad Christum (ep. 121,10

Page 101: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

SUS TO PICOS FAVORITOS Para quien se acerca a la obra de

Jero nimo una de las caracteri sticasmas llamativa puede ser la gran abundancia de topicos. ¿Cua ntas

veces a lo largo de su obra S. Pablo es llamado “vaso de eleccio n” (uaselectionis)? ¿Cuantas veces utiliza

si miles con la imagen del gran hontanar y los riachuelos? ¿Cuantasincontables veces se vale de la figura de diccio n (y de pensamiento) de la anti tesis? ¿Cuantas recurre el lema

de la Hebraica ueritas?SAN JERONIMO: LA LETRA QUE DA LA MUERTE,

EL ESPI RITU QUE DA LA VIDA

Xaverio BALLESTER

Page 102: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

El giro, de hecho, es hebreo. El latin,en cambio, aunque rudimentariodisponia de marcas graficas y, segunHODGMAN, lexicas, por lo queexpresiones como docebat eos dicens(Mt. 5,2, que reflejariasupuestamente el giro del original)resultaban en el insolitas ycontranaturales.

Page 103: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

Notorio ejemplo de este tipo deχαριεντισμος puede ser este verso popular:postquam Crassus carbo factus [est], Carbocrassus factus est (Sac. 7,461 Keil: dictum estde Carbone, qui mortuo Crasso, hominefelice, inimico suo, ante obscurus florerecoepit). Algunas obras de Cicero n, comoespecialmente los discursos, abundan eneste tipo de juegos. El expediente no conocediferencias entre literatura pagana ocristiana, Tertuliano llama loquacissimus aun Tacitus (ap. 16,3).

Page 104: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

ne Currentius forte noster frustra cucurrerit (32,1);

Serenillae, quae Φερωνυμως ..] ad Christi tranquilla

peruenit (47,2); nomen tibi κατ αντίΦρασιν impositum, nam

tota mente dormitas (scil. Vigilantius, 61,4);

Vigilantium [...] κατ αντίΦρασιν [...] nam Dormitantius

rectius diceretur (109,1); Dormitantius somniaret (109,1);

uelit dormire Vigilantius (109,4); dormiat itaque Vigilantius

(109,3); Apodemius, qui interpretationem nominis sui longa

ad nos ueniens nauigatione signauit (121 praef.); dum

infantem Pacatulam instituo [...] multarum subito male mihi

pacatarum bella suscepi (128,4); cuius nomen nigredinis

(scil. Melania) testatur perfidiae tenebras (133,3)...

Page 105: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

En ese salto cualitativo que supone la reconocidaafeccion de Jero nimo a etimologizar las formas hebreassubyace una causa que, a nuestro modo de ver, no hasido suficientemente valorada, a saber, la firmeconviccion del santo de que la lengua hebrea y, enconcreto, la del Antiguo Testamento es –en expresio nliteral, y no como superlativo semitico– la madre detodas las lenguas, el origen de todas las otras (ep. 18A,6).

Page 106: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

SANCTI EUSEBII HIERONYMI EPISTULAE

IAd Innocentium Presbyterum de Septies Percussa

1. Saepe a me, Innocenti carissime, postulasti, ut de eiusmiraculo rei, quae in nostram aetatem inciderat, nontacerem. Cumque ego id verecunde et vere, ut nuncexperior, negarem meque adsequi posse diffiderem,sive quia omnis humanus sermo inferior esset laudecaelesti, sive quia otium quasi quaedam ingenii robigoparvulam licet facultatem pristini siccasset eloquii, tu econtrario adserebas in Dei rebus non possibilitateminspici debere, sed animum, neque eum posse verbadeficere, qui credidisset in verbo.

Page 107: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

et pastores erant in regione eadem vigilantes etcustodientes vigilias noctis supra gregem suum et ecceangelus Domini stetit iuxta illos et claritas Deicircumfulsit illos et timuerunt timore magno.

Page 108: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

et pastores erant in regione eadem vigilantes etcustodientes vigilias noctis supra gregem suum et ecceangelus Domini stetit iuxta illos et claritas Dei

circumfulsit illos et timuerunt timore magno.

Page 109: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

(2:8) και→Y ποιμενες→pastores ησαν→estaban

siendo εν→en τη→la χωρα→region τη→a la

αυτη→misma αγραυλουντες→viviendo a campo

raso και→y φυλασσοντες→guardando

φυλακας→guardias της→de la/de/del

νυκτος→noche επι→sobre την→el

ποιμνην→rebano αυτων→de ellos

Page 110: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

2:9) και→Y ιδου→mira/He aqui

αγγελος→angel/mensajero κυριου→de Senor

επεστη→se puso de pie sobre αυτοις→ellos

και→y δοξα→gloria/esplendor κυριου→de Senor

περιελαμψεν→resplandecio alrededor αυτους→a

ellos και→y εφοβηθησαν→temieron φοβον→a

temor μεγαν→grande

Page 111: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 112: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque

De pagina retiali

Page 113: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 114: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 115: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 116: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 117: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque
Page 118: De Sancti Hieronymi illius vita operibusque