een uniek verhaal

In Borgerhout staat Cinema Roma, een oude majestueuze

zaal die mee de filmgeschiedenis van de stad Antwerpen heeft bepaald. Maar de

grote bioscoop was meer dan een gewone cinema. Het was een ontmoetingsplaats

met ontspanning voor de ganse buurt. Een variétézaal met spektakelshows,

galabals, toneelvoorstellingen en prijsuitreikingen. Iedereen kwam er

over de vloer.

Ook vandaag staat De Roma centraal in het Borgerhoutse buurtleven. Na 20 jaar leegstand is de zaal heropgebouwd door vele vrijwillige handen. En het paleis om de hoek is – net zoals vroeger – terug een echte volksschouwburg waar iedereen tegen een sociale prijs kan genieten van cultuur en vermaak. Door De Roma leven vele mensen terug op en krijgt Borgerhout meer dan enkel een gebouw terug. Het succes doet de grootste sceptici inzien dat je dankzij een bundeling van krachten iets groots kan realiseren. De Roma bewijst dat mensen dingen kunnen veranderen.

In De Roma hoor je zeer uiteenlopende muziekgenres. Van swing, jazz, wereldmuziek, over pop en het levenslied tot klassiek. Geregeld staan er theatervoorstellingen op het podium. En er wordt gedanst, veel gedanst, op de traditionele dansnamiddagen, volksbals, jaarlijkse tangonacht en allerlei feestelijke evenementen. Natuurlijk houdt De Roma de traditie van Antwerpen filmstad in ere. Ooit was ze met haar 2000 zitjes de grootste cinemazaal van de stad. Nu kan je vooral op maandag en dinsdag in Cinema Roma genieten van oude klassiekers, kwaliteits-films van eigen bodem, films uit Europese of andere contreien en af en toe leuke kinderfilms op woensdagnamiddag.

Maar dat is lang niet alles: jaarlijks brengen het circustheaterfestival Circo Roma, kinderrommelmarkten, debatavonden en tentoonstellingen een leuke afwisseling in het programma.

“ Soms vraag ik me af of de geest van al dat

vrijwilligerswerk niet tussen de muren hangt

bij een voorstelling. Bravo, doe zo voort,

met de inzet en middelen die u hebt.”

(een tevreden bezoeker)

“ Zojuist ontwaakt uit een heerlijke droom.

De Roma … lieve, fijne mensen

in een wonderschone zaal … het paradijs op aarde …

intens geluk. Mmm, zalig. Dank, dank, dank, x.”

(Frank boeijen)

“In De Roma wordt op eigenzinnige wijze

hoge naast lage cultuur geplaatst en komt een

uiterst divers publiek over de vloer.”

(jan Goossens, kvs)

Waarom componeert Raymond van het Groenewoud een lied voor de vrijwilligers van De Roma? Waarom zingt Helmut Lotti “Zie ik de lichtjes van De Roma, dan gaat mijn hart wat sneller slaan”? Waarom krijgt de zaal fanmail uit de hele wereld? Waarom maakt De Roma zoveel andere emoties los die Vorst-Nationaal, het Sportpaleis of Flanders Expo nooit zullen smaken? Omdat dit een lieu de mémoire is, zoals Serge Simonart het in Humo verwoordt, een plek waar herinneringen van generaties worden opgeslagen.

192

7 B

ouw

heer

Jea

n-B

aptis

te R

omeo

va

n V

ooru

itzic

ht r

icht

NV

Bel

gisc

he K

inem

a-ve

reen

igin

g op

en

bouw

t K

inem

a R

oma

met

bi

jhor

end

flat

gebo

uw v

an d

rie v

erdi

epin

gen

(arc

hite

ct A

lfons

Pau

wel

s).

192

8 O

peni

ng fi

lm-

en f

eest

zaal

Cin

ema

Rom

a al

s on

tmoe

tings

plaa

ts m

et o

ntsp

anni

ng

voor

de

iede

reen

uit

de g

emee

nte

Bor

gerh

out.

194

0-4

5 T

ijden

s de

bez

etti

ngsj

aren

he

bben

Dui

tse

film

s m

et fi

lmve

dett

en z

oals

Za

rah

Lean

der

veel

suc

ces

in D

e R

oma.

Vel

e an

dere

film

zale

n m

oete

n de

deu

ren

slui

ten.

195

3 B

aron

Geo

rges

Hey

len

bouw

t zi

jn

Rex

-con

cern

uit

en n

eem

t C

iné

Rom

a op

in

zijn

impe

rium

. De

zaal

is é

én v

an d

e gr

oots

te v

an

de s

tad.

195

5 M

et 11

.00

0 b

ezoe

kers

is ‘D

e br

uid

zond

er

bed’

van

Edi

th K

iel d

e m

eest

bez

ocht

e fi

lm.

195

8 O

nder

mee

r de

inko

mha

l wor

dt v

erbo

uwd

door

arc

hite

ct R

ie H

aan.

196

6-8

2 Z

aal R

oma

wor

dt e

en r

ockt

empe

l. V

ele

grot

e na

men

tred

en e

r op

: The

Kin

ks, T

he

Peb

bles

(19

68

), Ig

gy P

op (

1971

), P

aul M

cCar

tney

m

et W

ings

, Jam

es B

row

n (1

972)

, Rox

y M

usic

(1

974)

, Ry

Cood

er (

198

0),

Lio

nel H

ampt

on

(19

82)

en

verd

er n

og B

ill H

aley

, Eve

rly B

roth

ers,

C

liff R

icha

rd, A

C/D

C, E

mm

ylou

Har

ris …

197

4 H

et 4

de

Inte

rnat

iona

al F

ilmfe

stiv

al

van

Ant

wer

pen

vind

t on

der

grot

e be

lang

stel

ling

plaa

ts in

Stu

dio

Cent

ury

en C

iné

Rom

a.

198

2 O

nher

roep

elijk

e sl

uiti

ng. H

et V

rij

Tech

nisc

h In

stitu

ut B

orge

rhou

t w

il de

zaa

l als

pr

aktij

krui

mte

geb

ruik

en v

oor

de b

ouw

van

vl

iegt

uigo

nder

dele

n ...

De

zaal

ver

kom

mer

t.

199

3 H

et R

ex-c

once

rn g

aat

faill

iet.

Ee

n pr

ivé-

inve

stee

rder

koo

pt h

et p

and

met

aa

npal

ende

app

arte

men

ten.

199

7 T

heat

erw

erkp

laat

s R

atap

lan

neem

t de

ee

rste

ver

diep

ing

van

het

gild

enhu

is H

. Ann

a in

de

Wijn

egem

stra

at t

e B

orge

rhou

t in

geb

ruik

.

199

8 C

ultu

ur o

p pu

in: Z

omer

van

A

ntw

erpe

n en

Film

mus

eum

org

anis

eren

een

3D

-film

fest

ival

en

Bla

uw V

ier

spee

lt

‘De

Kar

amaz

ovs’

(19

99)

. Aut

omat

en m

et

fris

dran

k en

sno

ep ’t

Rom

atik

ske

onts

iere

n

de h

oofd

inga

ng.

20

02

Rat

apla

n be

gint

sam

en m

et v

ele

vrijw

illig

ers,

tew

erks

telli

ngsp

roje

cten

, pr

aktij

ksch

olen

en

enke

le lo

kale

bed

rijve

n

aan

de r

enov

atie

van

zaa

l De

Rom

a.

Het

geb

ouw

wor

dt e

en b

esch

erm

d m

onum

ent.

20

03

Fee

stel

ijke

hero

peni

ng n

a ze

s m

aand

en

puin

ruim

en. D

e R

oma

vzw

ond

erte

kent

er

fpac

htre

gelin

g vo

or 2

7 ja

ar.

Het

pro

ject

win

t de

Thu

is in

de

Sta

d-pr

ijs.

20

06

Ein

de v

an d

e gr

ote

reno

vatie

wer

ken.

D

e te

ntoo

nste

lling

rond

loka

le w

iele

rhel

d S

tan

Ock

ers

lokt

vel

e ni

euw

sgie

rigen

en

oude

re

buur

tbew

oner

s te

rug

naar

de

zaal

.

20

07

De

zaal

is e

en v

olle

dig

kale

nder

jaar

ope

n en

ont

vang

t zi

jn e

erst

e 10

0.0

00

ste

bezo

eker

va

n he

t ja

ar. D

e R

oma

win

t A

rkpr

ijs v

an h

et

Vrij

e W

oord

.

20

08

Str

uctu

rele

erk

enni

ng (t

ot 2

013

)

en v

eran

kerin

g in

het

loka

le c

ultu

urbe

leid

van

de

sta

d.

20

09

Mee

r da

n 35

0 v

rijw

illig

ers

wer

ken

actie

f m

ee.

20

11 D

e R

oma

vzw

wor

dt li

d va

n he

t Fo

rum

voo

r Er

fgoe

dver

enig

inge

n.

20

12 D

e st

ad A

ntw

erpe

n ge

eft e

xtra

fina

ncië

le

inje

ctie

om

his

toris

che

schu

ld w

eg t

e w

erke

n.

20

13 Ju

bile

umja

ar: d

e ve

rnie

uwde

Rom

a

blaa

st 10

kaa

rsje

s ui

t m

et e

en fe

este

lijk

prog

ram

ma.

20

28

De

oude

cin

emaz

aal b

esta

at 10

0 ja

ar.

Wee

r re

den

tot

fees

t!

werd het al ruim 20 jaar leegstaande gebouw van De Roma wel trouw vermeld, maar er gebeurde nooit iets. Buurttheater Rataplan lag aan de basis van de heropening van de zaal. De Roma was voor oudere generaties slechts een levendige herinnering, maar plots veranderde deze zaal van verloedering naar heropleving. Vele vrijwilligers meldden zich om de handen uit de mouwen te steken. De heropening is een schitterend project dat van onderuit is ontstaan en zoiets is uniek. Na jaren van frustratie en verzuring heeft de buurt het heft in handen genomen en de roemrijke zaal opnieuw geopend. Idealisme, pioniersgeest en solidariteit kregen in De Roma een echte betekenis.

Het verhaal van De Roma is een verhaal van mensen in de grootstad. Een verhaal over betrokkenheid, over inzet, over identificatie, over geloof in een project en in mensen. Over kansen krijgen en gewaardeerd worden. De Roma bewijst dat participatie meer kan zijn dan praten en vergaderen. Nu slepen vrijwilligers niet meer met kruiwagens puin, maar werken ze dagelijks mee om de voorstellingen en concerten mogelijk te maken. Een ontzettend heterogene groep van ruim 350 mensen scheurt tickets, verzorgt de vestiaire, tapt, serveert, spoelt glazen. Ze ontvangen artiesten en koken voor hen, ze maken mensen wegwijs en poetsen de zaal voor en na. Zo’n massale inzet op een intensieve basis is een fenomeen. Deze mensen, met hun warmte en hun charme, zijn de ziel van De Roma.

“Mocht De Roma nu met allerlei officiële

aanbestedingen worden heropgebouwd, dan had er de eerste twintig jaar

geen artiest op het podium gestaan. Alles gebeurt er op

basis van vrijwilligerswerk, en dat is hartverwarmend.

Bovendien: het publiek heeft er iets van: oké Bart, het is

jouw groep. Maar het is wél onze Roma. Dat gevoel kom je

nergens anders tegen.” (bart Peeters)

“In De Roma gebeurde wat in een normale democratie altijd

zou moeten gebeuren: totaal verschillende mensen

die samenkomen, die niet zeuren, geen gedoe over

perceptie, maar iets dóén.” (stijn tormans, knack)

“Het project van De Roma had ook in het witboek kunnen staan, als een

voorbeeld van de manier waarop we de stad zien:

een forum van praktijken en activiteiten van mensen.

Geen participatie op het einde van een bestuurlijk proces, geen benadering van burgers als klanten

maar burgerschap als dynamiek, als praktijk, als

concrete handelingen en vormen van samenwerking

tussen burgers. De Roma is voor ons een stukje

stadsrepubliek.” (jury thuis in de stad 2003)

In officiële plannen over wijkontwikkeling

“De Roma heeft iedereen ervan overtuigd dat ‘kwaliteit’ en ‘toegankelijkheid’ niet met

elkaar in tegenspraak hoeven te zijn.” (karl van den broeck, knack)

werd een succesvol zomerprogramma afgewisseld met een winter van verdere herstellingen en vernieuwingswerken. Sinds de lente van 2006 blijven de deuren een gans jaar open. Een jaar later kunnen de medewerkers en vrijwilligers voor het eerst meer dan 100.000 bezoekers verwelkomen. En dit cijfer stijgt nog steeds.Het feit dat De Roma met zoveel vrijwillige handen is heropgebouwd, kan ook op sympathie van de politieke wereld rekenen. De formele toezegging van de Stad Antwerpen, de Provincie Antwerpen en de Vlaamse Gemeenschap om de jaarwerking van De Roma structureel te erkennen, bezegelde in 2008 uiteindelijk de bevleugelde woorden van de betrokken overheden. Op deze manier wordt De Roma ingeschakeld in het lokale cultuurbeleid van de stad. Door die jaarlijkse gezamenlijke subsidie kan het budget voor personeel bijna rond gemaakt worden.

Op korte tijd heeft de oude bioscoop zijn plaats verworven in het Vlaamse cultuurlandschap. De volksschouwburg opteert er nog steeds voor om een breed, bijna dagelijks, programma aan te bieden aan betaalbare prijzen. Maar ondanks het succes – met veel volk, fierheid bij veel mensen, grote inzet van vrijwilligers en personeel, een plaats waar publiek en artiesten zich echt thuis voelen – blijft het heel moeilijk om financieel te overleven. Er wachten de volgende jaren bovendien zeer grote investeringen.De medewerkers en vrijwilligers blijven nochtans heel hard geloven in hun eigenzinnige aanpak. Met een gevarieerd, populair én degelijk aanbod. De Roma brengt cultuur en ontspanning voor iedereen aan betaalbare prijzen. Anders zou De Roma niet De Roma zijn: een cultureel en sociaal begrip in de stad en ver daarbuiten.

In de eerste jaren na de heropening De Roma dat zijn wij. Het is een project, een levenswerk dat nooit af zal zijn. We blijven aan de weg timmeren,

met veel enthousiasme en engagement. We blijven geloven, hopen, dromen.

Geloven in een leefbare, aangename stad waar mensen elkaar ontmoeten en samen

dingen beleven. Hopen dat de positieve uitstraling van De Roma en van de vele

andere Borgerhoutse initiatieven, de maatschappij rondom ons verder positief

kunnen veranderen. Dromen dat we steeds meer mensen uit hun zetel zullen krijgen,

sommigen uit hun sociaal isolement, om te komen genieten van een voorstelling

in De Roma, hun Roma.

“Talrijke studies bewijzen dat een cultureel centrum

de leefbaarheid van een wijk erg verhoogt. Wat

dat betreft zie ik De Roma als de opvolger van de

parochiekerk.” (Paul schyvens,

coördinator en ‘believer’

van de roma)

We wensen iedereen een toekomst met veel respect, verdraagzaamheid en natuurlijk ook veel feestelijke, ontroerende momenten in onze en andere volksschouwburgen. De kwaliteit van de sociale omgeving en relaties is immers bepalend voor onze psychische en lichamelijke gezondheid.We wensen de beleidsmensen en onszelf een open blik, durf en moed om de diverse culturen en uiteenlopende vormen van cultuur een kans te geven om zich verder te ontplooien.Tenslotte wensen we onszelf een duurzame toekomst met nog meer blije gezichten en iets minder financiële kopzorgen.

20 medewerkers in loondienst 365 vrijwilligers 36.368 gepresteerde vrijwilligersuren

€ 3.000.000 jaaromzet

50% tickets 25% subsidies 15% bar 6% giften + sponsoring 1% zaalverhuur 3% rest

50% artiesten + dienstverleners 30% personeel 8% communicatie 5% bar 4% afschrijvingen 3% gebouw + onderhoud

Fotografen: Koen Broos, Cuauhtémoc Garmendia, Bart Van der Perre, Katleen Clé, Paulien Verlackt, Hugo Van Beveren, Dirk Kerstens, Alidoor Dellafaille, An Nelissen, Philippe Smet, e.a. Grafische vormgeving: Rob Marcelis

Mission statementWe willen liever geen cultuurtempel genoemd worden, maar veeleer een volksschouwburg. Cultuur brengen voor iedereen, ongeacht leeftijd, voorkeur of afkomst, dat is onze missie. Tegelijk proberen we een belangrijke pion te zijn tegen de verzuring in de wijk. Positief engagement voor de buurt als belangrijke spin-off.

366 activiteiten 143 concerten 108 filmvertoningen 77 theater- en circusvoorstellingen 38 evenementen

1536 enthousiaste artiesten 138.954 bezoekers

1/3de Borgerhout 1/3de groot Antwerpen 1/3de rest België en buitenland meer dan 50 nationaliteiten

1850 (zaal staand + balkon zittend) 1280 (zaal zittend + balkon zittend) 840 (zaal zittend op rijen) 620 (zaal zittend aan tafels) 440 (balkon zittend) 350 (foyer staand) 180 (foyer zittend)

Zaalcapaciteit

mensen

middelen

Inkomsten

Uitgaven

Het jaar 2011

CONTACTEER:

Algemene coördinatie, vrijwilligerswerking en zaalhuur: Paul Schyvens 03 292 97 46 · paul@deroma.be

Pers en promotie: Rob Gielen 03 292 97 52 · rob@deroma.be

Productie: Phyllis Digneffe 03 292 97 55 · phyllis@deroma.be

Programmatie: Toon Van Deuren 03 292 97 56 · toon@deroma.be

Techniek: Ilja van de Wateringen 03 667 25 46 · ilja@deroma.be

Ticketing en administratie: Bart Verhulst 03 292 97 43 · bart@deroma.be

Zakelijke leiding en sponsoring: Steven Warmenbol 03 292 97 58 · steven@deroma.be

Zaal: Turnhoutsebaan 286 | 2140 Borgerhout Tickets: Turnhoutsebaan 327 | 2140 Borgerhout | 03 292 97 40 | www.deroma.be Kantoor: Turnhoutsebaan 327 | 2140 Borgerhout | 03 292 97 50 | info@deroma.be