De rol van de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op ...
Transcript of De rol van de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op ...
De rol van de Algemene Directie
Toezicht op het Welzijn op het
Werk
najaar 2016 1
Inhoud
• Waarom sociale inspecties ?
• De verschillende sociale inspecties
• IAO verdrag nr 81
• Sociaal strafwetboek
• De arbeidsinspecties
• Toezicht Welzijn op het werk
najaar 2016 2
1. Waarom sociale inspecties ?
• Beschermen van de werknemers
• Sociale vrede verzekeren
• Sociale zekerheidsstelsels vrijwaren
najaar 2016 3
2. De verschillende sociale inspecties
• “Strafrechtelijke” inspecties – arbeidsinspecties
– sociale inspectie
• Inspecties binnen de sociale zekerheid – RSZ
– Pensioenen
– RVA
– FAO
– FBZ
– Riziv
– ...
najaar 2016 4
3. Het IAO-verdrag nr 81
• Opdrachten: systeem moet zodanig opgevat zijn
dat:
– naleving van de wetten en reglementen gewaarborgd
– de werkgever de beste manier aanwijzen om aan zijn
verplichtingen te voldoen
– de minister op de hoogte stellen van tekortkomingen in de
reglementering
najaar 2016 5
3. Het IAO-verdrag nr 81
• Autonomie van de inspectie
– Ten opzichte van de politieke overheid:
– Ten opzichte van de sociale partners
– Ten opzichte van de gerechtelijke overheden
najaar 2016 6
najaar 2016 7
4. Sociaal
strafwetboek
najaar 2016 8
Wat is recht ?
1. een geheel van gedragsregels
2. tot ordening van het maatschappelijk leven (het maatschappelijk welzijn)
3. door de maatschappij opgelegd (de Wet)
4. waarvan de naleving door de overheid wordt gecontroleerd en eventueel gesanctioneerd
najaar 2016 9
Scheiding der machten
rechterlijk
algemene regels
in abstracto
Uitvoerings- besluiten
en controle op de toepassing
- dagelijks bestuur
beslechten van geschillen
najaar 2016 10 10
Burgerlijke aansprakelijkheid
Schade Lichamelijk, materieel, immaterieel
Verantwoordelijkheid Diegene die aan de basis ligt van de schade (eventueel gedeeld)
Aansprakelijkheid Diegene die de schade (of deel van de schade) moet vergoeden
Vergoeding
Verzekering
10
najaar 2016 11 11
Strafrechtelijke verantwoordelijkheid
• Misdrijf :
• overtreding van een strafrechtelijke
gesanctioneerde rechtsregel die een
bepaalde gedraging of onthouding omschrijft
• Straf ten aanzien van de gemeenschap
– Geldboete
– Gevangenisstraf
– Alternatieve straf
11
najaar 2016 12
Doelstellingen SSW
• Eén wetboek
• Vereenvoudigen/transparantie
• Depenaliseren
• Actualisering van de bevoegdheden van de
sociale inspecteurs
• Rechten van de verdediging en van de
geïnspecteerden verbeteren
• Vereenvoudigen van de sanctieniveaus
• Ontwerpen van meer aangepaste straffen
najaar 2016 13
Bevoegdheden van de sociale inspecteurs
(Vooral overgenomen uit de wet van 16 november 1972
betreffende de arbeidsinspectie)
• enerzijds uitgebreide bevoegdheden en
• anderzijds bijkomende waarborgen voor
geïnspecteerden bij maatregelen genomen door
sociale inspecteurs:
– Finaliteitsbeginsel: bevoegdheden uitoefenen met het oog
op het toezicht op de naleving van de sociale wetgeving
– Proportionaliteitsbeginsel: de aangewende middelen moeten
passend en noodzakelijk zijn
– Legitimatiebewijs: uniform voor alle sociale inspecteurs en
verplicht voor te leggen
najaar 2016 14
– Beoordelingsbevoegdheid: inlichtingen/adviezen geven, waarschuwen, termijn verlenen om zich in regel te stellen, maatregelen nemen, pv van vaststelling opstellen
– Toegangsbevoegdheid tot arbeidsplaatsen: op elk ogenblik van de dag of de nacht, zonder voorafgaande verwittiging
– Toegangsbevoegdheid tot bewoonde ruimten:
• Voor vaststelling op heterdaad
• Op verzoek of met toestemming van genothebbende (schriftelijk en op voorhand)
• In geval van oproep vanuit de plaats
• In geval van brand of overstroming
• Met machtiging van de onderzoeksrechter
– Bevoegdheid tot het inwinnen van inlichtingen (binnen bevoegdheidsdomein), tot identificatie van op de arbeidsplaats aanwezige personen of indien nodig, tot verhoren van personen indien nuttig voor de uitoefening van het toezicht
najaar 2016 15
– Informatiedragers met sociale gegevens of door de
wetgeving voorgeschreven gegevens doen voorleggen,
opsporen, kopiëren, in beslag nemen of verzegelen en
vertalingen eisen
– Stalen nemen van bewerkte of afgewerkte goederen, beslag
leggen op of verzegelen van roerende of onroerende
goederen, indien dit nodig is voor bewijs van inbreuken
– Inbreuken vaststellen met beeldmateriaal (eigen opname of
opname door derden indien de opname legaal werd
gemaakt) – in bewoonde ruimten, enkel mits toestemming
van de onderzoeksrechter (toestemming niet vereist bij
arbeidsongeval)
najaar 2016 16
• In geval van gevaar voor gezondheid of veiligheid van
werknemers
– Preventiemaatregelen opleggen
– Aanwezigheid verbieden
– Gebruik van installaties, machines… verbieden
– Gebruik van gevaarlijke stoffen, preparaten… verbieden
– Bepaalde productieprocessen verbieden
– Incorrecte methoden voor identificatie van risico’s van gevaarlijke
stoffen… verbieden
• Bevelen bijzondere maatregelen te nemen
• Bevel van stopzetting van de arbeid indien
– Noodzakelijk voor veiligheid of gezondheid van de werknemers
– Indien verplichte organisatorische maatregelen niet werden
genomen en dit onmiddellijk of op termijn de veiligheid of
gezondheid van de werknemers in gevaar kan brengen
• Ontruimingsbevel bij dreigend gevaar
najaar 2016 17
Formele garanties
• Inbeslagname, verzegelingen en opsporingsmaatregelen moeten schriftelijk vastgesteld worden
• Persoonlijk aan de werkgever overhandigd (of per aangetekend schrijven meegedeeld) – WG moet tekenen voor ontvangst
• De schriftelijke vaststelling moet aan strikte voorwaarden voldoen (datum, identiteit en hoedanigheid van de sociale inspecteur, genomen/opgelegde maatregelen, beroepsprocedure…
Beroep tegen bevelen van inspectie
• Bij de voorzitter van de arbeidsrechtbank
• In kortgeding
• Advies van de arbeidsauditeur
• Beroep niet schorsend
• Controle van:
– wettelijkheid van de maatregel of
– gepastheid van de handhaving ervan
najaar 2016 18
najaar 2016 19
Verplichtingen sociale inspecteurs
• Vertrouwelijkheid van de gegevens
• Geheimhoudingsplicht bij klachten
• Integriteitsplicht (geen rechtstreeks of
onrechtstreeks belang bij betrokken
onderneming…)
• Voorschriften inzake plichtenleer (vast te stellen
bij KB)
najaar 2016 20
Processen-verbaal
• Proces-verbaal van verhoor
– Opstellen volgens strikte regels
– Kopie aan verhoorde onmiddellijk of binnen de maand
– Salduz-wetgeving is van toepassing
• Proces-verbaal tot vaststelling van inbreuk
– Opstellen volgens strikte regels
– Bijzondere bewijskracht tot vaststelling van de inbreuk tot
het tegendeel is bewezen indien binnen de 14 dagen aan de
vermoedelijke dader werd meegedeeld
najaar 2016 21
Vervolging van de inbreuken
• Vervolging door het openbaar ministerie – Strafvervolging
– Minnelijke schikking
– Bemiddeling
• Vervolging vanwege de bevoegde administratie • Overtreding van niveau 1: initiatief van administratie
• Overtredingen van niveau 2, 3 en 4: enkel indien het openbaar ministerie afziet van vervolging
• Voorrang van strafvervolging
– Administratieve geldboete
– Schuldverklaring
– Klassering zonder gevolg
najaar 2016 22
Sancties – bedragen in SSW
Inbreuk Sancties
Gevangenis Straf.geldb. Adm.geldb.
Niveau 1 10-100
60-600
Niveau 2 50-500
300-3000
25-250
150-1500
Niveau 3 100-1000
600-6000
50-500
300-3000
Niveau 4 6m-3j 600-6000
3600-36000
300-3000
1800-18000
najaar 2016 23
• 4 niveaus in functie van de ernst van de inbreuken
• Soms vermenigvuldiging met aantal betrokken werknemers (max: maximale geldboete x100)
• Administratieve geldboete enkel aan overtreder, ook indien de inbreuk werd begaan door een aangestelde of lasthebber
• Bijzondere strafsancties: – Exploitatieverbod en bedrijfssluiting gedurende 1 maand tot
3 jaar (niveau 3 en 4)
– Beroepsverbod en bedrijfssluiting gedurende 1 maand tot 3 jaar (niveau 3 en 4) voor beoefenaar van beroep dat bestaat uit de verstrekking van raad of hulp aan een of meer werkgevers
• Herhaling of verzachtende omstandigheden
5. De arbeidsinspecties
• Toezicht op de sociale wetten – Naleving sociale wetgeving: arbeidstijden, barema,
loonbescherming,…
– Zwartwerk
– Buitenlandse werkkrachten
– Sociaal overleg: sociale verkiezingen, werking ondernemingsraden,…
• Toezicht op het welzijn op het werk – Arbeidsbescherming: welzijn op het werk
– Toezicht op EDPBW
– Sociaal overleg: werking comités PBW
– Toezicht SEVESO-ondernemingen
najaar 2016 24
6. Toezicht Welzijn op het Werk
• Plaats in de Federale overheidsdienst
• Structuur van de inspectie TWW
• Missie, visie en werking van TWW
najaar 2016 25
Plaats in de Federale
overheidsdienst
najaar 2016 26
Structuur van de arbeidsinspectie
(TWW)
najaar 2016 28
Manager
Afdeling
regionaal toezicht
Regionale directie
West-Vlaanderen Regionale directie
Oost-Vlaanderen
Regionale directie
Antwerpen
Regionale directie
Limburg Vlaams
Brabant
Regionale directie
Brussel – Bruxelles Regionale directie
Hainaut
Regionale directie
Namur – Luxembourg -
Brabant Wallon Regionale directie Liège
Afdeling
kennisbeheer
Directie kennisdeling
Directie netwerking
Directie ondersteuning
Afdeling toezicht
chemische risico’s
Directie toezicht
preventie zware
ongevallen
Directie beleid van het
toezicht
Directie laboratorium
industriële toxicologie
Kwaliteitcoördinatie Directie
algemeen beheer
Cel nationale en
internationale
samenwerking
najaar 2016 29
Personeelsbestand
Totaal: 167 inspecteurs + hiërarchie
48 administratieve medewerkers
Hoofdbestuur en afdeling van het kennisbeheer
9 staf
9 administratieve medewerkers
Afdeling van het toezicht op de chemische risico’s:
19 inspecteurs
3 administratieve medewerkers
LIT: 8 inspecteurs
1 administratieve medewerkers
Afdeling van het regionaal toezicht:
132 inspecteurs
35 administratieve medewerkers
najaar 2016 30
najaar 2016 31
Werklast per regionale directie
Werkbelasting Aantal inspecteurs
Aantal
bedrijven (%)
Aantal werk-
nemers (%)
A B C D Totaal %
West-Vlaanderen 34.977 13 409.321 11 9 6 0 0 15 11
Oost-Vlaanderen 35.281 13 476.796 12 11 6 0 0 17 13
Antwerpen 45.527 16 670.021 18 10 7 0 1 18 14
Lim – V-Br 43. 961 16 642.765 17 11 8 1 2 22 17
Brussel 35.348 13 619.676 16 9 5 1 0 15 11
Henegouwen 27.313 10 360.573 9 7 4 1 4 16 12
Na – Lux – WBr 29.013 10 333.805 9 9 4 0 2 15 11
Luik 26.475 9 317.803 8 6 8 0 0 14 11
Totaal 277.895 3.830.760 72 48 3 9 132
Missie, visie en werking van TWW
najaar 2016 32
Missie
Het is de missie van de AD TWW om het welzijn op het
werk te bevorderen door het stimuleren van een
“preventiecultuur” in de bedrijven en de werkgevers en
hun hiërarchische lijn te ondersteunen om een
preventiebeleid te ontwikkelen gesteund op de principes
van het dynamisch risicobeheersingssysteem.
De reglementaire bepalingen inzake welzijn op het werk,
waarop de AD TWW het toezicht uitoefent dient hierbij
als referentie.
najaar 2016 33
najaar 2016 34
Visie van TWW De algemene directie wil, via een passend strategisch plan, haar beleidsvisie in praktijk brengen voor een bestendige verbetering van het welzijn op het werk.
Deze visie bestaat uit vijf hoofdlijnen:
• zij beoogt niet enkel alle “werknemers” van het land, maar al diegenen die een vorm van arbeid onder gezag uitvoeren;
• zij wil er voor zorgen dat de controle over het ganse land zo homogeen mogelijk gebeurt;
• zij beoogt het welzijn op het werk te bevorderen door efficiëntere controles, in samenwerking met gespecialiseerde partners
• zij wil de verbetering van het wettelijk kader stimuleren.
• zij wil de opleiding van de inspecteurs permanent verbeteren door middel van een basisopleiding, een continue opleiding en ervaringsuitwisselingen.
Werking in de praktijk
• Aantal inspectiebezoeken
• Behandelde dossiers
• Aangemaakte producten
• Evolutie
• Centraal toezicht
• Sectorale aanpak
Luc Van Hamme 12 mei 2016 35
Aantal inspectiebezoeken TWW
2013 2014 2015 2016
(extrapolatie)
Inspectie
bedrijf
12635 12061 11208 10761
Inspectie
TMB
14672 13315 11727 11151
Consultatie-
bezoek
4510 5540 5544 5277
Bezoek met
collega
4649 3814 3249 3342
Totaal 36466 34730 31728 30531
najaar 2016 36
Aantal inspectiebezoeken per FTE
Bezoeken
per FTE
2013 2014 2015 2016 (extrapolatie)
Inspectie
bedrijf
104 106 106 94
Inspectie
TMB
121 117 111 98
Consultatie-
bezoek
37 49 52 46
Bezoek met
collega
38 33 31 29
Totaal 301 305 299 267
najaar 2016 37
Behandelde dossiers aantal %
Begeleiding van onderzoek van arbeidsongeval 5.516 21%
Inspectiebezoeken op tijdelijke of mobiele arbeidsplaatsen 5.425 21%
Meldingen van allerlei aard 3.756 14%
Inspectiebezoeken in vestigingseenheden van bedrijven 3.240 12%
Meldingen van asbestwerkzaamheden met daaraan gekoppelde werfbezoeken 2.391 9%
Klachten met verzoek om tussenkomst 1.465 (325) 6%
Informatieaanvragen 1.340 5%
Opdrachten gerechtelijke overheden 604 2%
Andere - intern FOD 366 1%
Ioniserende stralingen 284 1%
Erkenningen, vergunningen & afwijkingen 235 1%
DYRIB 146 1%
Beroep tegen beslissing arbeidsgeneesheer 94 0%
PSR (Psychosociale risico's) 86 0%
Beroepsziekten (onderzoeken) 21 0%
Meting door Labo 7 0%
Totaal 26.032
Luc Van Hamme 12 mei 2016 38
Aangemaakte producten
101 Inspectierapport met positieve opmerkingen 84
102 Inspectierapport zonder opmerkingen 90
103 Inspectierapport met corrigerend advies 582
104 Bevestiging van mondelinge waarschuwing 580
105 Schriftelijke waarschuwing 9138
106 Opleggen van maatregelen 288
107 Verbod, stopzetting of ontruiming 1308
108 Pro Justitia 259
109 Vastleggen van afspraken en maatregelen 320
12649
Luc Van Hamme 12 mei 2016 39
Dossiers = reactief werk
• Ernstige arbeidsongevallen
– Afstapping (bv. politie)
– Omstandig verslag aan inspectie
– FAO
• Klachten
– “gewone” klachten
– Geweld, pesterijen en OSGW
– Anonimiteit
• Gerechtelijke overheden
Luc Van Hamme 12 mei 2016 40
Dossiers = reactief werk
• Erkenningen,…
– Gemeenschappelijke diensten
– Gebruik van gevaarlijke stoffen
– Erkenning van labo’s
– Erkenning asbestverwijdering
– Erkenning aanvullende vorming (niv.1/ 2/basis,
coördinatoren, EHBO, verbindingspersonen )
• Meldingen: zoveel mogelijk vermijden
– TMB
– Hyperbare werken
– Asbest
– …
Luc Van Hamme 12 mei 2016 41
Evolutie
• Reactief werk inperken
• Proactief werk bevorderen
– Centraal toezicht
– Sectorale aanpak via campagnes
Luc Van Hamme 12 mei 2016 42
Centraal toezicht
• Externe diensten
– EDPBW
– EDTC
• Asbestverwijdering
• Aanvullende vorming
Luc Van Hamme 12 mei 2016 43
Sectorale aanpak
• Vanaf 2008: 4 nationale campagnes /per jaar
• Negatieve vaststelling wat te doen?
• Lokale campagnes
– Minimum 1 voor elk van de 8 directies
– Motivatie
– Specifiek risico/thema
– Sector sensibiliseren
– Nulmeting
• Afspraak met sector (OiRA! (?))
• Nationale toetsing
Luc Van Hamme 12 mei 2016 44
Sectorale aanpak
• 2016
– West-Vlaanderen: Huisvuilophaling
– Oost-Vlaanderen: Gezins-en bejaardenzorg
– Antwerpen: Metaal
– Limburg/Vlaams-Brabant: Winning van grind, zand, klei en
kaolien
– Brussel: Voedingsindustrie
– Henegouwen: Stockage
– Namen/Luxemburg/Waals-Brabant: Steenbewerking
– Liège: Dienstenchèques
Luc Van Hamme 12 mei 2016 45
Toezicht op het Welzijn op het Werk
najaar 2016 46