De Overheid verbonden in Openheid

Zeist, 6 april 2009

Fabrice Mous, programmabureau NOiV

4NOiV bouwt mee aan de e-overheid

NOiV

http://www.flickr.com/photos/baboon/115446241

Programma● Begrippen en context

● Actieplan Nederland Open in Verbinding (NOiV)

● Beleidsaccenten actieplan NOiV

● ESRI en NOiV (consequenties & aanbevelingen)

~ 30 mins

Begrippen en context

begrippen

# 1

Interoperabiliteit (EIF)"Interoperability means the ability of information and

communication technology (ICT) systems and of the business processes they support to exchange data and to enable the sharing of information and knowledge".

European Interoperability Framework, IDABC 2004

European Communities. (2004). European Interoperability Framework http://europa.eu.int/idabc/en/document/3761

Interoperabiliteit (NOiV)

“Het Kabinet spreekt van interoperabiliteit als het vermogen van (informatie)systemen om op elektronische wijze gegevens en informatie te kunnen uitwisselen binnen en tussen organisaties.“

Actieplan 'Nederland Open in Verbinding', 2007

Nederland Open in Verbinding, Een actieplan voor het gebruik van Open Standaarden en Open Source Software bij de (semi-)publieke sector, 2007

Wetgevende interoperabiliteit

Organisatorische interoperabiliteit

Semantische interoperabiliteit

Technische interoperabiliteit

Inte

rop

era

bili

teit

Inte

rop

era

bili

teit

stel

t ei

sen

aan

faci

litee

rt

semantische interoperabiliteit

Mars Climate Orbiter (1)

After a 286-day journey, the probe fired its engine on September 23 1999 to push itself into orbit. The engine fired as the spacecraft came within 60 km of the planet

But that was about 100 km closer than planned and about 25 km beneath the level at which the it could function properly.

NASA lost the $125 million spacecraft because Lockheed Martin used imperial units whilst NASA used metric.

Mars Climate Orbiterhttp://mars.jpl.nasa.gov/msp98/news/mco990930.html

http://edition.cnn.com/TECH/space/9909/30/mars.metric.02/

Mars Climate Orbiter (2)

NASA verloor $125 miljoen door dat twee deelsystemen niet semantische interoperabel waren!

# 2

1.Free Redistribution2.Source Code3.Derived Works4.Integrity of The Author's Source Code5.No Discrimination Against Persons or Groups6.No Discrimination Against Fields of Endeavor7.Distribution of License8.License Must Not Be Specific to a Product9.License Must Not Restrict Other Software10.License Must Be Technology-Neutral

http://www.opensource.org/docs/definition.php

Open source software

● Goedgekeurde licentie Open Source Initiative (OSI)

● Kenmerken

● Vrije en eenvoudige toegang tot broncode● Licentiemodel regelt gebruik en IPR

– geen restricties op inzage en gebruik– vrije vermenigvuldiging, aanpassing en

verspreiding

Nederland Open in Verbinding, Een actieplan voor het gebruik van Open Standaarden en Open Source Software bij de (semi-)publieke sector, 2007

1.gebruiken2.inzien3.aanpassen4.vermenigvuldigen5.verspreiden

http://flickr.com/photos/swanksalot/2800398623/

U mag de software

# 3

✔ gepubliceerd en vrijelijk beschikbaar (nominale bijdrage)

✔ vastgesteld op basis van een open beslissingsprocedure en belegd bij een non-profit organisatie

✔ intellectueel eigendom royalty-free beschikbaar gesteld

✔ vrij hergebruik

Nederland Open in Verbinding, Een actieplan voor het gebruik van Open Standaarden en Open Source Software bij de (semi-)publieke sector, 2007

"The name is not the thing named."Gottlob Frege (1848-1925)

Definities, definities ... definities

InteroperabiliteitEuropean Interoperability Framework

http://europa.eu.int/idabc/en/document/3761

Open soure softwareOpen Source Definition

http://www.opensource.org/docs/definition.phpWebsite NOiV

http://www.noiv.nl/wat_is_open_source_software

Open standaardenEuropean Interoperability Framework

http://europa.eu.int/idabc/en/document/3761website NOiV

http://www.noiv.nl/wat_zijn_open_standaarden

context

Open source software @ Tweede Kamer

● 1999 – Ursie Lambrechts (D66)

● kamervragen open source software

● Europees perspectief > concurrentiepositie

Onderzoek

● zomer 2002

● kabinet Kok II

● onderzoek welke wijze bevordering OS en OSS

● resultaat: programma OSOSS (2003)

Motie Vendrik

● november 2002

● kabinet Balkenende I

● unaniem aangenomen door Tweede Kamer

● Nederland koploper!

MOTIE VAN HET LID VENDRIK C.S.

Voorgesteld 20 november 2002

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,constaterende, dat software een cruciale rol speelt in de kennissamenleving; voorts constaterende, dat de aanbodzijde van de softwaremarkt op dit moment sterk geconcentreerd is en het veranderen van leverancier vaak hoge overstapkosten met zich brengt; van mening, dat dit de mededinging beperkt en de samenleving niet optimaal profiteert van de mogelijkheden die software biedt; verzoekt de regering zich maximaal in te zetten om hier verbetering in aan te brengen;

verzoekt voorts de regering ervoor te zorgen dat in 2006 alle door de publieke sector gebruikte software aan open standaarden voldoet; verzoekt voorts de regering actief de verspreiding en ontwikkeling van software met een open broncode (open source software) in de publieke sector te stimuleren en hiervoor concrete en ambitieuze doelstellingen te formuleren, en gaat over tot de orde van de dag,

Vendrik

Stuger, Netelenbos, Gerkens, Giskes, Jense, Van Dijke, Hessels

Tweede Kamer, Vergaderjaar 2002/2003, 28600 XIII, nr 30.

●

MOTIE VAN HET LID VENDRIK C.S.

Voorgesteld 20 november 2002

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,constaterende, dat software een cruciale rol speelt in de kennissamenleving; voorts constaterende, dat de aanbodzijde van de softwaremarkt op dit moment sterk geconcentreerd is en het veranderen van leverancier vaak hoge overstapkosten met zich brengt; van mening, dat dit de mededinging beperkt en de samenleving niet optimaal profiteert van de mogelijkheden die software biedt; verzoekt de regering zich maximaal in te zetten om hier verbetering in aan te brengen;

verzoekt voorts de regering ervoor te zorgen dat in 2006 alle door de publieke sector gebruikte software aan open standaarden voldoet verzoekt voorts de regering actief de verspreiding en ontwikkeling van software met een open broncode (open source software) in de publieke sector te stimuleren en hiervoor concrete en ambitieuze doelstellingen te formuleren, en gaat over tot de orde van de dag,

Vendrik

Stuger, Netelenbos, Gerkens, Giskes, Jense, Van Dijke, Hessels

Tweede Kamer, Vergaderjaar 2002/2003, 28600 XIII, nr 30.

●

MOTIE VAN HET LID VENDRIK C.S.

Voorgesteld 20 november 2002

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,constaterende, dat software een cruciale rol speelt in de kennissamenleving; voorts constaterende, dat de aanbodzijde van de softwaremarkt op dit moment sterk geconcentreerd is en het veranderen van leverancier vaak hoge overstapkosten met zich brengt; van mening, dat dit de mededinging beperkt en de samenleving niet optimaal profiteert van de mogelijkheden die software biedt; verzoekt de regering zich maximaal in te zetten om hier verbetering in aan te brengen;

verzoekt voorts de regering ervoor te zorgen dat in 2006 alle door de publieke sector gebruikte software aan open standaarden voldoet verzoekt voorts de regering actief de verspreiding en ontwikkeling van software met een open broncode (open source software) in de publieke sector te stimuleren en hiervoor concrete en ambitieuze doelstellingen te formuleren, en gaat over tot de orde van de dag,

Vendrik

Stuger, Netelenbos, Gerkens, Giskes, Jense, Van Dijke, HesselsTweede Kamer, Vergaderjaar 2002/2003, 28600 XIII, nr 30.

Verantwoording beleid

oktober 2006 schriftelijke beantwoording minister EZ

maart 2007 algemeen overleg Tweede Kamer staatssecretaris EZ

Toezegging Kabinet

“Voor Prinsjesdag krijgt de Kamer een uitgebreide brief met een analyse en

stappenplan”

Vendrik

“Een fors tandje bij ...”

17-09-2007(1 dag voor Prinsjesdag)

Actieplan “Nederland Open in Verbinding”

http://www.noiv.nl/noiv/

analyse

... op meerdere niveau's

doelstellingen

Van plan naar uitvoering

Open standaarden

actielijn 1-6

Open source software

actielijn 7-9

Flankerende acties

actielijn 10-17

Beleidsaccenten NOiV

➔ toepassing open standaarden ‘comply-or-explain’

➔ implementatiestrategieën aanbesteding, inkoop en gebruik

➔ invoering Open Document Format

Beleidsaccenten

Beleidsaccent #1Toepassing open standaarden

Basislijst Open Standaarden

http://www.flickr.com/photos/columna/236353428/

Over de basislijst

● Momenteel 10 open standaarden

● Doel is interoperabiliteit

● Vastelling lijst door Forum Standaardisatie

● Openbare procedure voor aanmelding standaarden en uitbreiding lijst 2 keer per jaar

basislijst open standaarden @ http://www.forumstandaardisatie.nl/lijst-open-standaarden/http://www.forumstandaardisatie.nl/fileadmin/OVOS/OS_Leidraad_beoordeling_standaarden.pdf

Basislijst Open standaarden

www.forumstandaardisatie.nl

● Toepassingsgebieden en standaarden.

1. Standaarden voor berichtuitwisseling tussen instanties

2. Standaarden voor archivering van elektronische bestanden en documenten

3. Standaarden voor Geo informatie infrastructuren

4. Standaarden voor overheidswebsites en toegankelijkheid

5. Standaarden voor IT beveiliging

6. Standaarden voor de uitwisseling van reviseerbare documenten

'Comply or Explain' (CorE)

Over CorE (1)

● rijksdiensten + uitvoeringsorganisaties (die onder ministeriële verantwoordelijkheden vallen)

● rijksbrede instructie per 1 april 2008 ** gepubliceerd in Staatscourant 21 november 2008 ** maatregel gepubliceerd en geaccordeerd door EC

● overheden zelf verantwoordelijk voor toepassing CorE

● > € 50.000,- dan gebruik open standaarden basislijst

http://www.forumstandaardisatie.nl/fileadmin/OVOS/Instructie_rijksdienst_bij_aanschaf_ICT.pdf

Over CorE (2)

● verankering actieplan in het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en e-overheid (NUP). CorE is door NUP overgenomen

● afspraken gemaakt + doelstellingen geformuleerd met koepelorganisaties medeoverheden over toepassing open standaarden en open source software.

● Rijk ondersteunt acties koepelorganisaties bij leden

http://www.forumstandaardisatie.nl/fileadmin/OVOS/Instructie_rijksdienst_bij_aanschaf_ICT.pdf

Kortom ...

Gebruik open standaarden verplicht bij ICT-opdrachten!!

Beleidsaccent #2implementatiestrategieën aanbesteding,

inkoop en gebruik

Implementatiestrategie is ..

... een dialoog op bestuurlijk niveau → strategiedocument

... een dialoog op operationeel niveau → inkoopstrategie open source software Bij gelijke geschiktheid de voorkeur voor OSS .. → kennis juridische werking open standaarden bij softwareverwerving → personeelsbeleid (?)

Beleidsaccent #3Invoering Open Document Format

Dubbele verplichting

● Ondersteuningsverplichting ODF

● Verplichting gebruik open standaarden basislijst

“Rijksdiensten ondersteunen vanaf april 2008, naast de huidige bestandsformaten, ODF voor lezen, schrijven en uitwisselen van documenten. Mede overheden en

overige instellingen volgen zo snel mogelijk, doch uiterlijk december 2008.”

Nederland Open in Verbinding, Een actieplan voor het gebruik van Open Standaarden en Open Source Software bij de (semi-)publieke sector, 2007

Ondersteuningsverplichting

Verplichting gebruik open standaarden basislijst

ODF - Open Document Format ISO 26300Toepassingsgebeid is de uitwisseling van reviseerbare documenten

Binnen ICT-opdrachten ....

... is ODF een verplichte open standaard voor bewerkbare tekstdocumenten

Beleid samengevat

... open source software als voorkeur

... open standaarden als norm

ESRI en NOiVconsequenties en aanbevelingen ten

aanzien van het beleid

Consequenties

● Verplichting open standaarden in aanbestedingstrajecten

● Voorkeurspositie open source software in softwareverwervingstrajecten

Aanbevelingen

● communiceer positie mbt open standaarden en open source software (specifiek NOIV)

● participeer in voordracht/vaststelling open standaarden

● participeer in (Nederlandse) open source initiatieven en communiceer hierover

● koppel met open source producten

● signaleer en benut kansen in huidige overheidsbeleid

Vragen?

“The more extensive a man's knowledge of what has been done, the greater will be his power of knowing

what to do."

Benjamin Disraeli (1804 - 1881)

Meer informatie

Programmabureau NOiV http://www.noiv.nl

Bureau Forum Standaardisatie http://www.forumstandaardisatie.nl

De Overheid verbonden in Openheid

Zeist, 6 april 2009

Fabrice Mous, programmabureau NOiV