* de Gelderlander ZATERDAG 21 JUNI 2014 1

Arnhem Nijmegen Achterhoek

D e eerste in Nederland van dit type.Nou ja, type mag je eigenlijk nietzeggen, want het is een uniek exem-plaar. Er is wel een andere rouwautoop groen gas, maar dat is een stan-

daard Volkswagen Caddy, geen echte staatsie-au-to. Directeur Maurits Monnereau is trots op zijnnieuwste aanwinst.„Ik ben blij dat we het allemaal voor elkaar heb-ben gekregen, want er komt heel wat bij kijken.Het bouwen van rouwauto’s is en blijft een apar-te tak van sport en zeker in dit geval mag je bestspreken van een avontuur.”Groen gas is een duurzame variant van aardgasen wordt gemaakt door biogas op te waarderentot het dezelfde kwaliteit heeft als aardgas.

„Ook in de uitvaartbranche is er steeds meeraandacht voor het milieu en dat is een goedezaak. Wij wilden ons steentje bijdragen en danis een rouwauto op groen gas een prima aanvul-ling. De vraag was alleen of het technisch en fi-nancieel ook haalbaar was.”Normaliter wordt een dergelijke rouwauto opbasis van een stationwagon gebouwd.„Mercedes maakt echter geen stationwagons opaardgas, wel een sedan. Dat betekende dat destandaard mallen niet passen. We moesten dusop zoek naar een carrosseriebouwer die met onsdit avontuur aan wilde gaan. In Nederland luktedat niet. In Spanje wel.”

Vervolg op pagina 3

Pagina 3

GOMA zageen forsewinstgroeina jarenkwakkelen

Correct Monnereau uitDoetinchem heeft sindskort een rouwauto dieop groen gas rijdt.

Pagina 8/9

Thema: op-leiding inonderne-men opmbo en hbo

Pagina 5

Henk Wan-ders: vierbedrijvenen actief inonderwijs

Pagina 13

René vanGils overmbo-planministerBussemaker

deOndernemer.nl

Rouwauto op groen gas

7e jaargang nr. 6

� Maurits Monnereau bij zijn rouwauto op groen gas. De eerste in Nederland. foto Theo Kock

Waarom kiezen voor loopbaanadvies/outplacement?

1. Als u geen idee heeft hoe uw volgende carrièrestap eruit moet komen te zien

2. Als u niet meer terug wilt in uw oude vakgebied en een switch wilt maken

3. Als uw zelfvertrouwen een flinke deuk heeft opgelopen

4. Als u lang niet gesolliciteerd hebt

5. Als er weinig werk is in uw branche, vakgebied en/of regio

6. Als uw leeftijd intussen wel eens parten zou kunnen gaan spelen bij het vinden van werk

7. Als u voor uzelf wilt beginnen

8. Als u meer beren op de weg ziet dan kansen en mogelijkheden

Wilt u als werkgever / deelnemer meer weten over wat Symbus voor uw onderneming kan betekenen op het gebied van loopbaan-coaching, begeleiding en outplacement als onderdeel van een sociaal plan? Bel ons!

…succesvol in loopbaanbegeleiding en outplacement

Symbus in Doetinchem is een (technische) personeelsdienst en wij begeleiden regionale bedrijven onder andere bij het herplaatsen van medewerkers naar betaald werk. Ons werkgebied is de Achterhoek en de Liemers. De ervaren medewerkers van Symbus verzorgen met succes coachingstrajecten voor groepen en individuen in opdracht van met name het regionale bedrijfsleven.

Onder het motto “minder zorgen voor, maar activeren tot” staat elkedeelnemer zelf aan de wieg van zijn nieuwe toekomst. De deelnemer kan gebruik maken van de kennis en ervaring van de medewerkers bij Symbus. Tijdens het outplacement traject heeft de kandidaat één vast contactpersoon met wie hij/zij regelmatig gesprekken voert en de stand van zaken doorspreekt.

Voor aanvullende informatie: www.symbus.eu

SYMBUS NEEMT OOK PERSONEELSZAKEN UIT HANDEN

Symbus heeft een speciale dienst voor MKB-bedrijven. Wij nemen het complete

personeelsbeleid bij bedrijven uit handen. Daar, waar een bedrijf geen eigen

personeelsfunctionaris in dienst heeft, neemt Symbus deze zorg op zich.

Het gaat hierbij om advies en uitvoerend werk op HRM-gebied (Human Resources Management:

personeelsbeleid), voor bedrijven tot ongeveer honderd medewerkers. Met deze vorm van

dienstverlening wil Symbus de effectiviteit en efficiency van MKB-bedrijven vergroten.

Symbus B.V. Transportweg 12 7007 CN Doetinchem Telefoon: 0314 – 378909 Website: www.symbus.eu

«infotorial

Wat heeft GreenTechAlliancesmet voetbalstadions te maken?

Voorzitter Harry Webers komt meteen met eenvoorbeeld. Het jonge Wijchense bedrijfje Sit&Heatontwikkelde kussens die warmte afgeven zodraer een persoon op zit. Op zich al een mooie (enenergievriendelijke) innovatie; maar hoe zet je datnu succesvol in de markt?Via het grote bedrijvennetwerk van GreenTech-Alliances werd de hefboomwerking van dieverzamelde kennis toegankelijk gemaakt voorSit&Heat. Gevolg is dat onder andere de voetbal-liefhebbers in Barcelona nu op koelere dagencomfortabel op verwarmde kussens kunnenzitten. “Het is dat Rio warm genoeg is, andershadden onze supporters er daar nu ook warmpjesbij gezeten”, grapt Webers.

Scouten“Die hefboomwerking betekent dat een bedrijfvaak slechts 10% zelf investeert in innovatie, endat de resterende 90% via het netwerk gerea-liseerd kan worden. Onder meer via innovatie-vouchers. Dat is de kracht van het netwerk”, legtWebers uit. “Het gaat zelfs nog verder: grotebedrijven scouten vaak de kleine innovatievedeelnemers binnen GreenTechAlliances om totsamenwerking te kunnen komen.” GreenTech-Alliances is daarmee geen salesnetwerk, maar eeninnovatief kennisnetwerk. “Van bedrijven voorbedrijven”, benadrukt Webers.

HanzestedenHij trekt de vergelijking met de 200 Hanzestedendie vroeger zo succesvol waren: bedrijvengunnen elkaar de kennis en de handel. “Alleenmet samenwerking en bundeling van krachtenonderscheid je je en kan je bedrijf floreren. Grotebedrijven, maar zeker ook kleine. En niet alleenin de EMT-sector, maar ook als toeleverancier.”Het netwerk omvat 800 bedrijven en ruim 200participanten. GreenTechAlliances vervult hierbijniet alleen de rol van verbinder en versneller,maar ook van vertegenwoordiger. “Het ‘Be goodand tell it’ is niet een rol die Oost-Nederlandsebedrijven automatisch aannemen. Dat doen wijvoor ze.”

SynergieDe ambitie waarmee GreenTechAlliances vanstart ging, is terug te vinden in de monitor die elkjaar gehouden wordt. Nu al – na één jaar – is opvele gebieden al bijna het target van de periodevan drie jaar behaald. Er zijn al 267 van de 300arbeidsplaatsen gecreëerd, 24 van de beoogde35 ondersteunende bedrijven gevonden enaangesloten, en zelfs 125 van de 120 geplandecontactmatches zijn gerealiseerd. Het conceptis succesvol omdat het niet top-down opgelegdwordt, maar bottom-up door de deelnemendebedrijven zelf gedragen wordt. En het is ook

laagdrempelig. Met grote regelmaat worden erbijvoorbeeld ontbijtbijeenkomsten georganiseerdwaar steevast tegen de vijftig ondernemers aandeelnemen. “Juist vanwege die kruisbestuiving,die synergie, dat kennisdelen, dat samenwerken.”

BijeenkomstenOp 26 juni vindt de eerstvolgende bijeenkomstplaats: de start van het Bioeconomy InnovationCluster Oost Nederland. En van 6-11 oktobervindt de jaarlijkse GreenTechWeek plaats. Webers:

“De bijeenkomsten zijn laagdrempelig en juistbedoeld om vrijblijvend kennis te komen makenmet het netwerk. Je creëert als het ware eenverwarmd kussen voor jezelf.”

Het is een initiatief van de stichting kiEMT en de provincie Gelderland: GreenTechAlliances, poweredby kiEMT. Doel is de ontwikkeling van een topsector EMT (Energie- en Milieu Technologie) en een

versnelling van de energietransitie. Maar wat heeft een ‘gewone’ ondernemer daar nu aan?

«Harry Webers. Foto: Jacques Kok. Schilderij achtergrond: Marjolein de Bruijn

www.kiemt.nl/over-kiemt-2/greentechalliances/www.greentechweek.nl/

DE GELDERLANDER ZATERDAG 21 JUNI 2014 DE ONDERNEMER 3

I n 2011 had GOMA inHengelo-Gelderland alnieuwbouwplannen.De bouwvergunningwas binnen, maar de

crisis trof ook dit metaalbe-drijf vanaf 2009 hard. „Wehebben zelfs mensen moe-ten ontslaan”, zegt direc-teur Foppe Atema. „In 2010ging het weer wat beter enook in 2011 zagen de ver-wachtingen er goed uit,maar daarna was het weerkwakkelen. Tot plotselingmedio vorig jaar het werk

met bakken binnenkwam.Over heel 2013 boekten weeen omzetstijging van ze-ven procent. Toen hebbenwe ook direct besloten deuitbreiding te realiseren.”GOMA maakt plaatwerkvoor samengestelde produc-ten. Geen bulk, maar wel se-ries. Zoals omkastingenvoor cv-ketels, voor machi-nes en apparatuur, maarvooral voor luchtbehande-lingsinstallaties en koeling.Atema, die in de regio be-kend is als bestuurder vanVNO-NCW, vertelt dat hetbedrijf veel meer doet. „Weverlenen diensten in de lo-gistieke afhandeling en hou-den voorraden bij van klan-ten. Zij roepen af wat ze opdat moment nodig hebbenen wij leveren die samenge-stelde beplatingen binneneen paar dagen.”Bij het bedrijf in het buiten-gebied aan de Ruurlosewegis de afgelopen maandeneen nieuwe hal van 1.700

m2 gebouwd. Daarin is afge-lopen week een nieuwepons-laser-snijcombinatiegeplaatst. In de loop van au-gustus kan met de produc-tie op deze volledig compu-tergestuurde machine wor-den begonnen.Hoe de plotselinge toena-me van orders medio vorigjaar ontstond kan Atemaniet verklaren. „Van ver-schillende kanten kwamennieuwe klanten en bestaan-de klanten bestelden ook

weer. De klant kreeg weervertrouwen in de toekomsten dat gaf ons het vertrou-wen dat die nieuwbouwverantwoord was.”GOMA is eigendom vantwee families. Het bedrijf isondergebracht in een stich-ting. Als werkgever en be-stuurder heeft Atema zichintensief beziggehoudenmet het thema ‘onderwijsen ondernemen.’ „Door ver-dere automatisering en ro-botisering zullen wij in detoekomst meer mbo’ers enhbo’ers nodig hebben. Daaris moeilijk aan te komen.Op zich is het ook lastigvakmensen voor de metaalte vinden. Nu valt dat evenmee, omdat er door de cri-sis een groter aanbod is. Injanuari hadden we zeven va-catures en die hadden wein 2,5 maand opgevuld,maar ik denk niet dat dat zoblijft. Ondertussen doenwe er alles aan GOMA in depicture te zetten.”

H et avontuur begon injanuari. De basisautodie Maurits Monne-

reau naar Valencia brachtwas een Mercedes Benz E200 NGT (Natural Gas Tech-nology). „We hebben onzewensen op tafel gelegd envervolgens zijn ze aan deslag gegaan. Het verwijde-ren van het dak, de achter-portieren, de kofferklep, deachterschermen, de achter-ruit en ga zo maar door.Dan de auto doorzagen omde auto 75 centimeter tekunnen verlengen.”Je kan er natuurlijk niet dehele tijd bij blijven, dus viade mail werd uitvoerig con-tact gehouden.

En gedurende de bouwtijdvan ongeveer drie maandeneen paar keer naar Valenciaom te kijken hoe het procesvorderde.„Tja, de carrosseriebouwersprak alleen Spaans. Maargelukkig was er een auto-spuiter die ook Engelssprak en dat is dan toch welhandig.”In mei kwam het berichtdat de rouwauto gereed

was. „Wij er naartoe en in-derdaad, de auto was klaar.Alleen was het formuliermet de Europese type goed-keuring er niet. De autowas inmiddels wel betaald.Terug naar Nederland danmaar en dan beleef je tochtoch nog wel even een paarspannende weken. Wantzonder die goedkeuringkun je de auto wel naar Ne-derland halen, maar danben je zomaar nog eenstien mille extra kwijt aaneen keuring die hier moetplaatsvinden.”Na een paar weken kwamhet bevrijdende telefoontje:de goedkeuring was er ende auto kon worden opge-

haald. In Nederland nognaar een bedrijf voor degastanks en het verleggenvan een aantal leidingen.

De rouwauto op groen gasvan Correct Monnereauheeft drie gastanks en eenactieradius van ongeveer

260 kilometer. Indien nodigschakelt de auto automa-tisch over op benzine.In de afgelopen weken zetteMonnereau de puntjes opde i. Zoals het bijstellen vande vering en het monterenvan de vlaggen. De vraag isnog wel hoe je subtiel aande buitenkant van de rouw-auto kunt laten zien dat hetom een ‘groene’ rouwautogaat. „Maar daar komen weook wel uit.”Een trotse Achterhoekse on-dernemer: „Kijk, als je nietsprobeert, gebeurt er ookniets. Natuurlijk brengt eendergelijk project risico’smet zich mee, maar daar-voor ben je ondernemer.”

Na lastigejaren kwamvorig jaar hetwerk metbakken binnen

Maar gelukkig waser een autospuiterdie Engels sprak

Hoofdredacteur Ad van Heiningen

Commercieel directeur Adelinde Harms

Eindredacteur Thed Maas 06-53645103

Redactie André Sonneville (Nijmegen), Frank Thooft (Arn-hem), Jacob Schreuder (Achterhoek)

AccountmanagersRudy Diemont 06-51788478Cees van Doornik (Arnhem) 06-55854966

Foto’sJacques Kok, Theo Kock, Jan van den Brink

Foppe Atema, GOMA

De Ondernemer is een uitgave van dagblad De Gelderlanderdie zich richt op ondernemers, beleidsmakers en beslissers.

COLUMN

De Ondernemerheeft eennieuw jasje ge-kregen, zoals uziet. Dat is no-

dig op zijn tijd.U loopt toch ook niet jaren-lang in dezelfde jas?Inhoudelijk gezien veranderter minder. Vertrouwde rubrieken als de Barometer,waarin toppers uit bedrijfsleven en kennisinstellingenhun visie uitspreken over de ontwikkeling van de eco-nomie, interviews en een themapagina blijven terug-kerende elementen.Het thema van dit nummer is Bedrijfsleven en Onder-wijs. Verderop kunt u lezen hoe in het onderwijssteeds meer aandacht aan het vak ondernemerschapwordt gegeven.Dat is logisch.Vroeger werd je vooral opgeleid om te gaan werkenvoor een baas. En er zijn jaren geweest dat je door be-drijven al benaderd werd – ‘kom bij ons werken’ – nogvoordat je examen had gedaan.We leven in een andere tijd. Inmiddels verdient 1 opde 8 werkende Nederlanders zijn geld als ondernemeren dat aantal zal de komende jaren verder toenemen.Het onderwijs heeft dat opgepikt. Basisscholen,ROC’s, de HAN en de universiteit proberen bij de leer-lingen en studenten die vaardigheden te ontwikkelendie je als ondernemer nodig hebt. Zoals de Petrus Ca-nisius-basisschool in Nijmegen: leerlingen van dezeschool hebben een ‘bedrijfje’ opgericht om kliko’s tepimpen. Jong geleerd is immers oud gedaan?De samenwerking tussen het onderwijs en het be-drijfsleven is de laatste jaren ook sterk verbeterd.Steeds vaker weten bedrijven althans het onderwijs tevinden om gebruik te maken van bijvoorbeeld onder-zoeksfaciliteiten. Zo vroegen wij u middels een onder-zoek wat u van de Ondernemer vindt.Niks mis mee, reageerde u, maar het is wel een keertijd voor een nieuw jasje.Bij deze.

Thed Maas, eindredacteur van de Ondernemer

Maurits Monnereau

Nieuw jasje

Groeistuip bij GOMA

Monnereau liet in Spanje rouwauto op groen gas bouwen

� De nieuwe aanwinst van Correct Monnereau. foto Theo Kock

GOMA Hengeloherstelde zichmedio vorig jaarspectaculair vaneen langdurigecrisis.

� Directeur Foppe Atema in de nieuwe hal die bij GOMA kon worden gebouwd omdat de vooruitzichten goed zijn. foto Theo Kock

“

COLOFON

“

Business Club De GraafschapDé plek om te netwerken en nieuwe klanten te scoren!

De Business Club van Betaald Voetbal De Graafschap B.V. is met ruim 300 leden

het grootste zakelijke platform van Oost-Gelderland. Dé plek om nieuwe klanten en

relaties te scoren. Tijdens de thuiswedstrijden, maar ook tijdens de vele zakelijke

bijeenkomsten (meer dan 25 per seizoen), zoals Happy Hours, Workshop Hours,

ontbijt- en lunchsessies & Power Hours.

Kennismaken met onze Business Club? Neem dan contact op met onze afdeling

Commercie, telefoonnummer 0314 – 368 458 of e-mail commercie@degraafschap.nl.

Huntendwarspop is winnaar van de Cor Huntelaar Ring

2014. De CH-ring gaat sinds 2008 naar een persoon of

organisatie die zich maatschappelijk verdienstelijk maakt.

De prijs wordt jaarlijks door Betaald Voetbal De Graafschap

uitgereikt tijdens de Haringparty van JPR Advocaten en

De Graafschap bij Villa Ruimzicht in Doetinchem. De vrij-

willigers van Huntendwarspop zetten zich in voor een betere

integratie vanmensenmet een verstandelijke of lichamelijke

beperking in de regionale samenleving. Ze slagen er al twee

jaar in om hen te laten genieten van het muziekfestival

Huntenpop in Ulft. Volgens de jury van de CH-ring is

Huntendwarspop een succesvol

initiatief en een voorbeeld

voor de samenleving. Tijdens

de Haringparty werd onder

toezicht van notaris Pieter

Reijenga een vaatje nieuwe

haring verloot. De opbrengst

van de verloting (€ 2.880,-)

gaat naar Huntendwarspop.

Op donderdag 28 augustus is het eerste Happy Hour van

het nieuwe seizoen. Traditiegetrouw bestaat het programma

uit het voorstellen van de selectie & staf voor 2014 / 2015 en

sluiten we af met een smakelijke barbecue.

Huntendwarspop wint CH-ring 2014 Eerste Happy Hour nieuwe seizoen

Wedstrijden

Op donderdag 26 juni vindt de Rotra Business Club

Vakantieborrel plaats.

Vanaf 17.00 uur zijn alle Sponsoren en Business Club

leden welkom in het stadion om samen af te trappen

voor seizoen 2014 / 2015. Onder het genot van een

hapje en drankje wordt u geïnformeerd over de

huidige stand van zaken en de toekomst.

Rotra Business Club

Vakantieborrel

www.degraafschap.nl @DeGraafschapBC

Hoofdsponsor: Official Partners: Official Sportdrank: Kledingsponsors:

A DDMedisch Partner:

Redactie & vormgeving: Commercie Betaald Voetbal De Graafschap B.V. & Profilers Communicatie

v

t

v

vrijdag 08-08-2014 FC Emmen De Graafschap 20.00 u.

zaterdag 16-08-2014 De Graafschap Almere City FC 19.45 u.

vrijdag 22-08-2014 VVV Veno De Graafschap 20.00 u.

maandag 25-08-2014 De Graafschap RKC Waalwijk 20.00 u.

zaterdag 30-08-2014 FC Oss De Graafschap 16.30 u.

zaterdag 13-09-2014 De Graafschap Telstar 19.45 u.

Kijk voor het volledige speelschema 2014 / 2015op www.degraafschap.nl.

DE GELDERLANDER ZATERDAG 21 JUNI 2014 DE ONDERNEMER 15

VERON Zaterdag 21 juni, Zalencentrum De Buiten-poort, Huissen, vanaf 19.00 uur. Veron Jaarfeest metbarbecue. Informatie: www.veron.nu

LEC Liemers Dinsdag 24 juni, Impact 33, Duiven, aan-vang 15.15 uur. Bijeenkomst over Sectorplan Beroeps-goederenvervoer. Informatie en aanmelden: www.le-cliemers.nl

Ondernemerscafé Nijmegen In het café van concert-gebouw De Vereeniging vindt op vrijdag 4 juli hetlaatste Ondernemerscafé Nijmegen voor de zomers-top plaats. Aanvang 17.00 uur. Info: www.nijmeegson-dernemerscafe.nl

VNO-NCW Arnhem-Nijmegen Dinsdag 1 juli, RoofGarden, Kleine Oord 177, Arnhem, aanvang 17.30 uur.Afsluiting verenigingsseizoen met zomerborrel eneen blik op het werk van Roof Garden dat leegstaan-de daken tot leven brengt. Informatie/aanmelden:www.vno-ncwmidden.nl.

OKA Arnhem Maandag 7 juli, Wijncafé Le Jardin, Vel-perweg 23, Arnhem, aanvang 17.30 uur. Business bij-eenkomst, OKA luidt de zomer in met een barbecue.Informatie: www.oka.nl

A.Th. Bremer te Doetin-chem, v/h hodn Handelson-derneming Alfred te Keijen-borg, curator mr. V.L.M. Ver-weijen, Doetinchem.Maxi Trading Company bvte Groessen, hodn Maxi Vei-lingen Hamer & Hamer, cu-rator mr. H.J.D. ter Waar-beek, Velp.R.Th. de Waal te Westen-dorp, hodn Bezorg- en Koe-riersbedrijf ’t Waaltje, cura-tor mr. H. Grootjans, Doe-tinchem.Stichting Media Activitei-ten te Winterswijk, curatormr. R. Heinen, Lichtenvoor-de.Babouche Schoenen bv teGroessen, curator mr. J. Ka-lisvaart, Arnhem.Sommat bv te Winterswijk,curator mr. P.H. Vestiens,Doetinchem.AV Media Duiven bv te Dui-ven, hodn AV Media, cura-

tor mr. C.A.M. Nijhuis, Arn-hem.De Haas Logistiek bv te We-stervoort, curator mr. P.M.Gunning, Velp.Kruisberg Bouwmanage-ment bv te Doetinchem, cu-rator mr. M. Timmer, Doe-tinchem.P & M Signing bv te Doetin-chem, hodn Sidys; Make-laarsartikelen.nl; Reclame-discount.nl, curator mr. H.Grootjans, Doetinchem.Raw XL bv te Doetinchem,hodn Onlineshirts.nl; Onli-nebadstof.nl; Onlinewerk-kleding.nl; Onlinepara-plu.nl; Van Der WoudePrint & Screen; curator mr.H. Grootjans, Doetinchem.U.T.O. Transport en Contai-ners bv te Ulft, curator mr.J.C.A. Herstel, Doetinchem.Goldewijk Holding bv teDoetinchem, curator mr.J.C.A. Herstel, Doetinchem.

J.A.L. Goessens te Borculo,hodn Grafonderhoud Ber-kelland, curator mr. M. Mef-fert, Doetinchem.Herofolie bv te Zevenaar,curator mr. R. van den Bos,Arnhem.Get It Nederland bv teBrummen, hodn Get It, cu-rator mr. H.J.D. ter Waar-beek, Velp.Installatiebedrijf RoeterinkDinxperlo bv te Dinxperlo,curator mr. B.H.M. Harbers,Doetinchem.G.C. Liewes te Doetinchem,v/h hodn Teleconsultancy;DEM Support; curator mr.M.S. Engbers, Doetinchem.Veehandel Aaftink vof te La-ren, curator mr. Th.R.M.Welling, Doetinchem.De Omroep bv te Didam,hodn Graafschap TV; Zinop-sis Mediaproducties; Fo-cuz.TV; curator mr. V.F.M.Jongerius, Doetinchem.

Vereenvoudigde afwikkelingfaillissementen:Thomassen InternationalHolding bv te Rheden; In-stallatiebedrijf B&D bv teEde; De Bijvank Vastgoedbv te Dinxperlo; Rosy’s teArnhem; Geurts Teken- enReproduktiematerialen bvte Geldermalsen; ABK Inno-Vent bv te Doetinchem,hodn Elementair; Prosolo;Exactum; Abk Outdoor; DeTerp Maatkeukens & Interi-eurs BV TE Wamel; TripleVelp bv te Velp, hodn OldeDubbelink Restaurant enPartycatering; Brasserie DeJonghe Enkelingh; Vis-restaurant De Schelp; Res-taurant Olde Dubbelink;Grafische Dienst Arnhembv te Arnhem, hodnVDA-groep; Steroko Hol-ding bv te Groesbeek; Stich-ting StudentenhuisvestingLarenstein te Velp.

agenda

CNC-verspanersIn acht weken worden bij‘Verder in Techniek’ in Doe-tinchem werkzoekendenopgeleid tot CNC-frezers-en draaiers. „Op niveau 2plus”, zegt Peter Holtslag,directeur van KIM Komeet-staal, dat samen metMatch4U het initiatief voordeze opleiding heeft geno-men. Het lesmateriaal isontwikkeld door HarmKort. Na de opleiding zijndeelnemers zeker van werk.

Forse uitstroomDe uitstroom van vakmen-sen uit de industrie be-draagt landelijk de komen-de jaren zo’n 70.000 men-sen per jaar, terwijl slechts30.000 nieuwe vakmenseninstromen. „Als we geenvakmensen meer hebben,verliest de maakindustriein de Achterhoek zijn con-currentiepositie”, zegt Holt-slag. In Oost-Nederlandzijn elk jaar 400 tot 600 ver-spaners nodig om op te lei-den voor banen die vrijko-men door natuurlijk ver-loop. Na afronding van deopleiding krijgen de studen-ten een detacheringscon-tract bij Match4U, dat ze on-derbrengt bij verspanendebedrijven in de regio.

‘Niet snel vooruit’„Hard lopen en toch nietvooruit komen.” Dat zeiprof. Henk Volberda (strate-gisch ondernemersbeleidaan de universiteit Rotter-dam) eind mei tijdens eensymposium over innovatiein het ICER in Ulft. Volber-da gaf aan dat er in de Ach-terhoek veel gebeurt, maardat nieuwe ideeën niet ofnauwelijks worden vercom-mercialiseerd. „U bent veelin beweging, maar bent uecht innovatief?, vroeg hijde aanwezige ondernemers.

Koudwatervrees„We vinden innovatie vaakmooi, maar leggen de na-druk op efficiëncy en kos-tenverlaging”, zei Volberda.„We hebben in Nederlandeen geweldige infrastruc-tuur en we zijn efficiënt.Maar innovatie is een pro-bleem. De uitgaven hier-voor bedragen twee pro-cent en in Zwitserlandbijna vier pr0cent. We moe-ten af van de koudwater-vrees voor nieuwe technolo-gieën.”

Nominatie De LeeuwHet Lichtenvoordse speciali-teitenrestaurant De Leeuwis door Kenwerk genomi-

neerd mee te dingen naarde titel ‘Leerbedrijf van hetjaar.’ Kenwerk is een kennis-centrum voor horeca, bakke-rij, reizen, recreatie en facili-taire dienstverlening. DeLeeuw is voorgedragendoor de ROC’s Twente enhet Graafschap College.

Bulgaarse béta’sDe Doetinchemse onderne-

mersvereniging IG&D iseen project begonnen omnet afgestudeerde Bulgaarsebéta’s te werven voor Ach-terhoekse bedrijven. In deregio zijn diverse high techbedrijven die kampen meteen tekort aan toptalent(universitair opgeleidebéta’s). Een peiling onderBulgaarse béta’s heeft ge-leerd dat er interesse is ineen baan in Nederland.

FunctieprofielIG&D heeft ondernemersgevraagd een functieprofielaan te leveren. Op basisdaarvan kan in Bulgarijeeen match worden gemaaktmet deelnemende afstu-deerders. Geinteresseerdewerkgevers moeten de afge-studeerde béta vervolgensmet ingang van 1 decembervan dit jaar voor minimaaleen jaar in dienst te nemenen te begeleiden in de func-tie waarin hij/zij geplaatstwordt.

B2B de Liemers

De vierde editie van de bu-siness to businessbeurs deLiemers wordt anders danvoorgaande jaren. Innovatieen nieuwe verbindingenzijn de sleutelwoorden tij-dens de beurs die op 30 sep-tember wordt gehouden bijVan der Valk in Duiven van12.00 tot 24.00 uur. Innova-tiepleinen ruimen plaats invoor de thema’s kennis, net-werk, financiering en fisca-le aspecten.

Specifieke thema’sDe beurs is bestemd voor le-den van zes Liemerse onder-nemersverenigingen. Tij-dens de B2B de Liemers ko-men enkele specifieke the-ma’s aan bod. Zoals 3D prin-ting, waarvan voorspeldwordt dat deze productie-methode de wereld op zijnkop gaat zetten.Een ander thema is ‘Alles isinternet.’ Slimme netwer-ken op meerdere niveausals toegevoegde waardedoor ontwikkeling van data-uitwisseling en beheer.

Nieuw verbindenOnder nieuwe verbindin-gen wordt verstaan het an-ders denken en doen in eenbedrijf. Nieuwe werk- en or-ganisatievormen, betere in-frastructuur, bundeling vankrachten met meer duurza-me oplossingen.De gebouwde omgeving iseen cruciale sector voorduurzame doelstellingen zo-als CO2-reductie en het ge-bruik van milieuvriendelij-ke (recyclebare) materialen.De B2Bbeurs wijst erop datde bouw doorgaans het be-nutten van subsidiemoge-lijkheden vergeet.

www.b2bdeliemers.nl

Bernard WientjesNet voordat hij na negenjaar afscheid neemt als lan-delijk voorzitter vanVNO-NCW bracht BernardWientjes op 12 juni nog eenbezoek aan de Achterhoek.„Zeer tot mijn genoegen”,zei Wientjes die aangaf dathij graag vertoeft in de re-gio waar zich de grootsteVNO-NCW afdeling vanhet land bevindt.Hij zei dat in Den Haagnooit het woord ‘Achter-hoek’ valt. Ten onrechte,vindt hij. „In de Achter-hoek zijn veel innovatievebedrijven, die vooral veel ex-porteren.” Hij gaf de onder-nemers ook een wijze raadmee. „Denk bij export nietalleen aan Duitsland, maarook aan andere landenwaar enorme potenties lig-gen.”

ZakenmanifestatieDe eerste zakenmanifesta-tie in schouwburg Amphi-on in Doetinchem trokmaandag 2 juni weinig be-zoekers. Toch wil IG&D hetevenement in 2015 op-nieuw opzetten.

� Bernard Wientjes stopt bij VNO-NCW en bezocht nog een keer de Achterhoek. foto Theo Kock

� Henk Volberda

Faillissementen

� Kijkje op Made in Doetinchem. foto Jan van den Brink

”

Door Jacob Schreuder

geknipt en geschorenTips of informatie? deondernemer@gelderlander.nl

n

6 DE ONDERNEMER

De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) en energiegerelateerde bedrijven uit de regio werken samen aan een betrouwbare, duurzame elektrische energievoorziening. Binnen een zogenoemd centre of expertise lossen zij problemen op, die ontstaan door de transitie van fossiele naar duurzame energie.

In 2013 richtten de HAN en een aantal vooraanstaande energiebedrijven het Sustainable Electrical Energy Centre of Expertise (SEECE) op: hét publiek-private samenwerkingsverband voor duurzame elektrische energie, dat werd goedgekeurd door het ministerie van OCW. Alliander, TenneT, DNV GL (voormalig KEMA), ALFEN en kiEMT stonden aan de wieg van SEECE. Zij startten een centre of expertise dat onderzoek uitvoert, onderwijs ontwikkelt, onderwijs verbetert, de instroom van energiegerelateerde studenten vergroot, innovatie aanjaagt en kennis omzet in financieel haalbare producten of diensten.

De oprichters zijn zich bewust van de onvermijdelijke transitie naar een duurzame samenleving. Als het aan de Nederlandse overheid ligt, komt in 2020 twintig procent van alle energie uit duurzame bronnen. In 2050 moet dit honderd procent zijn.

Elektriciteit is een belangrijk onderdeel van onze duurzame energievoorzie-ning. De duurzame energie die wij in Nederland opwekken, bestaat voor 45 procent uit stroom. Experts verwachten bovendien dat dit percentage stijgt door een toename aan duurzame elektrische apparaten, zoals elektrische auto’s en warmtepompen. Om de toekomst van elektrische energie vorm te geven, hebben bedrijven meer goedopgeleide technici nodig. Een moeilijk punt. Het aantal jongeren dat zich jaarlijks aanmeldt voor een technische studie is niet groot genoeg om de uitstroom bij energiebedrijven op te vangen. Robert Berends, HR-programmamanager bij Alliander, constateert dat de verwachte vervangingsvraag voor elektrotechnici op hbo-niveau een stuk groter is dan het aantal elektrotechniekstudenten dat afstudeert. “Als energiebedrijven nu niet investeren in de ontwikkeling van nieuw talent, krijgen we een prob-leem”, zegt Berends.

Daarom zorgt SEECE dat het aantal hbo-techniekstudenten groeit en dat bestaande hbo-studenten zich specialiseren in duurzame energie. SEECE haalde zijn onderwijsdoelstellingen voor het eerste jaar met vlag en wimpel. Het aantal studenten dat een energiegerelateerde opleiding aan de HAN volgt, steeg met vijftig procent; hbo-masterstudenten kunnen zich specialiseren in duurzame energie; er gingen energieminoren van start;er werd energiegerelateerd post-hbo-onderwijs ontwikkeld en er startte een hbo-leerwerktraject. Ook op onderzoeksgebied zette SEECE grote stappen. In 2013 ontving het lectoraat Duurzame Energie en zijn partners 500.000 euro subsidie voor onderzoek naar energie uit geconcentreerd zonlicht.

Deze resultaten zijn te danken aan de innige samenwerking tussen onderwijsinstellingen, het bedrijfsleven en de overheid. Momenteel zijn er 23 bedrijven en instellingen aangesloten bij het centre of expertise voor duur-zame elektrische energie. Daar komen maandelijks bedrijven en organisaties bij. Zowel grote als kleine partijen zijn welkom bij SEECE.

SEECE werkt aan de duurzame elektrische Energievoorziening van morgen

Kijk voor meer informatie op www.seece.nl

D e nieuwste generatiezonnepanelen, voor-zien van een warm-

tewisselaar, levert niet al-leen elektriciteit maar ookwarmte. Dat is mooi, maarhoe zit het met al die zonne-panelen die al op daken zijngemonteerd?, dacht Jan Put-man, directeur van PutmanInstallatietechniek in Dui-ven twee jaar geleden.Hij bedacht een warmtewis-selaar die onder een be-staand zonnepaneel te be-vestigen is en kan wordenaangesloten op een boiler.„Het gaat om een universe-le warmtewisselaar, die opalle bestaande zonnepane-len is toe te passen. Dat is

uniek”, zegt Putman. „Metzo’n warmtewisselaar ver-hoog je het rendement vaneen zonnepaneel en kun je

dat niet in tien, wat nu ge-bruikelijk is, maar in vijfjaar terugverdienen.”Samen met lector Meet- en

Putman: ‘Mkb heeft middelen

door Francien van Zetten

M et zijn vleu-gels duwt so-larboot ThePhoton zijnromp bij een

snelheid van 15 kilometerper uur boven water. Vanafdat moment ‘vliegt’ de bootals het ware en lijkt een top-snelheid van zo’n 30 kilo-meter per uur haalbaar. Datis het idee. De zon moetwel schijnen, want ThePhoton, gebouwd doortwintig HAN-studenten, isvoor zijn aandrijving afhan-kelijk van vier zonnepane-len.De praktijk is weerbarstig,bleek op 6 juni op de Bleekin Doetinchem tijdens heteerste publieke optredenvan The Photon.

Gat„Bij de testvaart een dag eer-der brak de aandrijving af,waardoor een gat in deromp ontstond. Er is de he-le nacht aan de boot ge-werkt om de zaak te herstel-len”, vertelt Kevin Riviere,een van de HAN-studentenvan het solarbootteam. Naruim een kilometer varen,deed zich de volgende dageen ander probleem voor:de motor trilde los.„Door problemen met leve-ranciers en onverwachte te-genslagen lopen we zes we-ken achter op ons schema”,constateert Riviere. „De ko-mende twee weken hebbenwe de tijd om de boot goedte testen en kan het teamop elkaar ingespeeld raken,voordat we op 28 juni mee-doen aan de Dong EnergySolar Challenge in Gronin-

gen en Friesland.”De bouw van de innovatie-ve solarboot brengt studen-ten van verschillende oplei-dingen bij elkaar, van indus-trieel product ontwerp,elektrotechniek en werk-tuigbouwkunde tot embed-ded systems engineering(ingebouwde automatise-ringapparatuur) en commu-nicatie.

Metafoor„De solarboot is een mooiemetafoor voor wat we alsHAN graag willen: het profi-leren van onze technischeopleidingen op een concre-te, duurzame manier, dietot de verbeelding spreekt.Studenten leren in teamver-band te werken, net als inhet bedrijfsleven”, zegtLeon Verhoeven. Hij is pro-gramma-manager SEECEbij de HAN en projectleidervan het solarboot-project.

SEECE staat voor Sustaina-ble Electrical Energy Cen-tre of Expertise en is eenprivaat- publiek samenwer-kingsverband tussen ener-giebedrijven en het hogeronderwijs. SEECE en inge-nieursbureau QConceptsuit Doetinchem zijn dehoofdsponsors van deHAN-solarboot. QConceptsis gespecialiseerd in pro-ductontwikkeling gericht

Er is de helenacht aan deboot gewerktom de zaak teherstellen.’Kevin Riviere

HAN-studentenbouwen eensolarboot endoen mee aanSolar1 MonteCarlo Cup 2014.

Solarboot die lijkt

� Jan Putman (l) en Aart-Jan de Graaf foto Jacques Kok

“

DE GELDERLANDER ZATERDAG 21 JUNI 2014 DE ONDERNEMER 7

E en lens die met dezon meebeweegt, di-rect zonlicht concen-

treert en indirect zonlichtdoorlaat. Dat is de cruxwaar het HCPV-GO-projectvan de HAN, SEECE en hetbedrijfsleven om draait.Zo’n Fresnel-lens kan eenkas of een ander pand ver-anderen van een energievre-tend gebouw in een panddat elektriciteit en warmtelevert.Naast de faculteit Techniekvan de Hogeschool van Arn-hem en Nijmegen in Arn-hem is een kas gebouwd,die wordt uitgerust met ditinnovatieve zonne-energie-systeem. „In plaats van zon-nepanelen monteren wehet zonconcentratiesys-teem op 3 tot 5 meter hoog-te in de kas”, legt Piet Son-neveld, lector duurzameenergie aan de HAN uit.„Doordat de lens het direc-te zonlicht concentreert enhet indirecte zonlicht door-laat, heb je diffuus licht inde kas. Het teveel aan zon-licht vang je op en gebruikje voor de productie vanelektriciteit en warmte.”Glastuinbouwers koelenhun kassen in de zomer ac-tief, omdat het anders tewarm wordt. Hierdoor gaatveel zonne-energie verlo-ren. „De zon levert gigan-tisch veel energie, zodattuinders in de zomer de ra-men van hun kas wit kal-ken of doeken gebruikenvoor het ideale klimaat inhun kas. Vooral potplantenmogen niet te veel warmtehebben”, vertelt Theo Eeu-wes van adviesbureauIDeeuwes uit Angeren.„Met dit systeem slaan wetwee vliegen in één klap:met het directe zonlicht

produceer je elektriciteit enwarmte, en de tuinderhoeft zijn kas niet meer ofminder te koelen.”Het vernieuwende zonne-energiesysteem wordt ge-test op een kas en is in detoekomst ook te gebruikenvoor lichtstraten in fabrie-ken, winkelcentra en zwem-baden.Als lector geeft Sonneveldinhoudelijk leiding aan hetHCPV-GO-project. HCPV-GO is de afkorting van:hoog geconcentreerde zonop fotovoltaïsche cellen inde gebouwde omgeving.Het project wordt onder-steund door de Rijksdienstvoor Ondernemend Neder-land en heeft een flinke re-ductie van het energiege-bruik van gebouwen en kas-sen tot doel. „We richtenons in eerste instantie opde potplantenkwekers. Datis een derde deel van de10.000 hectare aan kassenin Nederland. Met een goedenergie-opslagsysteem be-sparen zij zo’n twee derdedeel aan gas.”Sonneveld benadrukt datde HAN samenwerkt meteen grote groep bedrijvenHet betreft onder meerenergie-adviesbureau DNVGL uit Arnhem, optisch in-

genieursbureau NTS-Optel(lenzen), leverancier van kli-maatbeheersingssystemenS-Air International (kli-maatbeheersing) uit Nijme-gen en kassenbouwer SikaEnergy uit Mijdrecht. „Wijdoen met onze studentenonderzoek en maken proto-types. Ondernemers heb-ben praktijkkennis en zijngoed in het efficiënt inrich-ten van het maakproces.Het eindproduct moet na-tuurlijk wel robuust en be-trouwbaar zijn.”Theo Eeuwes is bij het pro-ject betrokken, omdat hijveel ervaring heeft in deglastuinbouw en op het ge-bied van de mechanica vanzonvolgsystemen. „De len-zen kantelen en bewegenaangestuurd door een so-lar-trackingsysteem meemet de zon. Zo valt de juis-te concentratie zonlicht, ophet brandpunt, de zonne-cel. Die energie wordt om-gezet in elektriciteit endoor speciale zonnecellenen de opgevangen warmtekan ook worden gebruikt.”In de energieleverende kasbij de HAN worden Fre-snel-lenzen van 1 bij 1 me-ter geplaatst. Er is berekenddat de kas 100 Watt per vier-kante meter aan elektrischeenergie en 200 W/m2 aanthermische energie (warm-te) levert. Het HCPV-GO-project wordt tevens ge-steund door SEECE, het sa-menwerkingsverband vanenergiebedrijven en het ho-ger onderwijs. Alles bij el-kaar wordt in het project ge-durende drie jaar 1 miljoeneuro geïnvesteerd. Son-neveld: „Eind volgend jaarmoet het zonconcentratie-systeem praktisch toepas-baar zijn.”

Regeltechniek Aart-Jan deGraaf van de (HAN) en stu-denten is Putman druk-doende de meest efficiëntemeet- en regeltechniek uitte dokteren voor zo’n warm-tewisselaar, officieel eenphotovoltaïsch-thermischpaneel (PVT). „Dat moetenslimme systemen zijn, dieinspelen op bijvoorbeeld deweersverwachting, de tem-peratuur in huis en de hoe-veelheid zon”, legt DeGraaf uit. „Daar is kennisin-tensief onderzoek voor no-dig dat drie HAN-studen-ten meet- en regeltechniekdoen.”De Graaf en Putman rich-ten zich op toepassingen

van de hoogrende-ments-zonnepanelen voorwoningen, agrarische bedrij-ven, zwembaden en zorgin-stellingen. „Die verschillen-de doelgroepen stellen an-dere eisen. Bijvoorbeeld ofde warmte afkomstig vande zonnepanelen kan wor-den gebruikt voor vloerver-warming”, zegt De Graaf.Op een warme zomerdagkan een zonnepaneel watertot meer dan 80 graden Cel-sius verwarmen. „De huidi-ge zonnepanelen worden ei-genlijk te heet. Daarom zijnze op rekken gemonteerd,zodat er altijd lucht onder-door kan”, verklaart DeGraaf. Putman is blij met

de samenwerking met deHAN. „Het is voor mij deeerste keer en ik moet zeg-gen het is een ontdekking.Als mkb-bedrijf heb je nietde middelen om al dit on-derzoek te laten doen.”Bij zijn bedrijf werken nuveertien mensen. Wanneerde warmtewisselaar over an-derhalf tot twee jaar in pro-ductie wordt genomen, ver-wacht hij dat dit werk ople-vert voor nog eens twintigmedewerkers. De Graaf be-nadrukt dat het mes aantwee kanten snijdt: „De in-stallateur ziet kansen enkent de markt. En als HANwillen we zo dicht mogelijkbij de markt staan.”

Energieleverende kasdankzij zonvolgende lenzen

voor dit soort onderzoek niet’

op de toepassing van com-posietmaterialen en stro-mingsanalyses, in combina-tie met duurzame technolo-gie. Jurian Rademaker vanQConcepts begeleidt de stu-denten die de solarbootbouwen en ermee gaan va-ren.

Epoxyhars„De boot is gemaakt vancomposiet, bestaande uiteen koolstofvezel met eenschuimkern en epoxyhars.Doordat de boot zich voort-beweegt, heb je te makenmet de stromingsprincipesvan water en lucht en dekrachten waarmee het ma-teriaal te maken krijgt.Daarnaast komt er natuur-lijk veel techniek bij kijken,want de zonnepanelen drij-ven een elektromotor aan.”

De solarboot is 6 meterlang en biedt plaats aan éénstuurman, die vanaf de walvan de overige teamledenaanwijzingen krijgt. Rade-maker, die zelf scheeps-bouwkunde studeerde enacht jaar actief was in dezeilsport, begeleidt de stu-denten bij het ontwerp, deproductie en het gebruikvan de solarboot. „Ze heb-ben hun kennis van stro-mingsleer toegepast omeen ideale, snelle romp-vorm te ontwerpen. Hier-voor zijn verschillende com-puteranalyses gemaakt. Eris ook onderzoek gedaannaar alternatieven voor deaandrijving, zoals een con-traroterende schroef, waar-door de boot stabielerwordt. Voor het komendejaar staat een onderzoek

naar biologische materialenop ons lijstje.” Verhoeven isenthousiast over de samen-werking tussen de HAN,SEECE en QConcepts: „On-ze studenten hebben deboot bij het bedrijf in Doet-inchem gebouwd. Het is na-tuurlijk ideaal dat Jurian Ra-demaker als begeleider ver-stand heeft van composie-ten én van boten.”Rademaker meldt dat hetwedstrijdelement de stu-denten enorm motiveert.„Een zaterdag of een zon-dag doorwerken, dat ge-beurt gewoon. We willennatuurlijk allemaal met eengoede boot meedoen aan deEnergy Solar Challenge van28 juni tot 5 juli in Fries-land en Groningen en de So-lar1 Monte Carlo Cup 2014van 10 tot en met 12 juli.”

Met dit systeem kantwee derde aan gasbespaard worden

De lenzen kantelenen bewegen meemet de zon

� Het team HAN-studenten en -docenten bij de presentatie van de zelf ontworpen en gebouwdesolarboot The Photon, waarmee ze naar Monte Carlo gaan. foto Jacques Kok

Piet Sonneveld

Theo Eeuwes

te vliegen

“

“

� Theo Eeuwes (l), expert op het gebied van de mechanica van zonvolgsystemen, en Piet Son-neveld, lector duurzame energie, voor de energieleverende kas bij de HAN. foto Jacques Kok

8 DE ONDERNEMER

T heo Huisman, eige-naar van HuismanSport uit Huissen, zit

met een aantal collegaon-dernemers bij het ROCRijn IJssel in de Bedrijfsad-viescommissie. Daarinwordt de stem en de wensvan de ondernemer nadruk-kelijk meegenomen bij hetontwikkelen van de lesplan-nen en het inzetten van sta-giairs, vertelt hij, en dat le-vert goede stagiairs op.Huisman: „We bestaan alsbedrijf al sinds 1925 en heb-ben vaak met stagiairs ge-werkt. Dat is een tijdje min-der goed bevallen, maar delaatste jaren is het weer he-lemaal op peil. Vroeger wer-ken we met andere oplei-dingsinstituten, maar alweer een hele tijd met hetRijn IJssel nu. Je merkt datde adviezen van onderne-mers via die commissie terharte genomen worden. Deopleiding pakt dat heel za-kelijk aan. Dat hoor ik ookterug van mijn collegaon-dernemers.’’Huisman is zeer tevredenover de stagiairs die hij vanhet Rijn IJssel krijgt. „Zezijn heel gemotiveerd en alheel zelfstandig. Bij ons ma-

ken ze alles wat het onder-nemerschap inhoudt mee,van afwassen tot voorraadbestellen en de verkoop aanklanten. Veel van onzewerknemers zijn vroegerstagiair geweest. Als je eengoede indruk achterlaat,kan dat veel betekenen voorje toekomst na je studie.’’Ook Geert-Jan Wassink, do-cent en coach ondernemer-schap op het Rijn IJssel, ispositief over de bedrijvendie stagairs afnemen. „Ookde ondernemers zien hetbelang van een goede voor-

bereiding en een goede be-geleiding van de studenten.Op die manier kun je hetbeste uit de studenten ha-len als ondernemer. Erwordt nog wel eens ge-dacht dat het alleen maartijd en moeite kost, maardoordat we de lesprogram-ma’s steeds blijven afstem-men op het bedrijfslevenkun je een stagiair meteengoed inzetten.’’ Het Rijn IJs-sel bereidt studenten ookvia de zogenaamde StudentCompanies voor op het zelf-standig ondernemerschap.

Ondernemers positief overinzet stagiairs in hun bedrijf

H et televisieprogramma Ik ver-trek is lesmateriaal. De reality-show over mensen die in hetbuitenland een recreatiebedrijfbeginnen, laat immers zien wat

er allemaal verkeerd kan gaan. Op ROC A12worden fragmenten gebruikt in de inlei-ding van Ikgaondernemen, de module dieopleidt tot de Certificeerbare Eenheid On-dernemerschap. „We sluiten aan bij de leef-wereld van jongeren”, zegt projectleiderHenk-Paul Hegeman. „Zo’n populair pro-gramma is een herkenbaar startpunt.”Op verzoek van de ministeries van Onder-wijs en van Economische Zaken ontwikke-len de mbo-aanbieders ondernemersonder-wijs. Ieder roc (ROC Nijmegen, Graafschap-college, Rijn IJssel) is hier mee bezig. BijROC A12 is dit opgezet met veel mensenuit de praktijk zoals Henk-Paul Hegeman.Op de locaties Velp en Veenendaal wordthet ondernemersonderwijs al aangebodenbij een aantal opleidingen zoals ZakelijkeDienstverlening, Ict en Handel en Logis-tiek. Het is de bedoeling dat in de toe-komst ook de andere opleidingen Ikgaon-dernemen aanbieden. Mbo’ers bij ROC A12volgen de module in twee jaar.Uiteraard krijgen de studenten klassikaalles. Hegeman: „Er zijn ook vaak masterclas-

ses van ondernemers uit de regio zodat ereen directe link is naar de praktijk.”Een belangrijk deel van de lesstof gaat viaeen digitaal platform. „Stukjes theorie, veel-al geïllustreerd met filmpjes en vervolgensopdrachten”, legt Hegeman uit. „We probe-ren het leuk en competatief te maken, datwil zeggen dat de opdrachten concreet zijnen jongeren stimuleren vindingrijk en crea-tief te zijn. Door bijvoorbeeld een etalage-wedstrijd op te zetten. Zo moedigen weeen ondernemende instelling aan.”De rode draad van Ikgaondernemen is hetopzetten van een eigen bedrijf en daar ho-ren zeven werkprocessen bij. Alles komtaan bod zoals het toekomstbeeld van hetbedrijf, de juridische kant, financiën, hetpositioneren op de markt, inkopen, acquisi-tie en onderhandelen.Ikgaondernemen moet een doorlopende leer-lijn worden waarbij ook het vmbo aan-haakt. Zo werkt ROC A12 nu al samen metenkele middelbare scholen.Ook bij Hogeschool van Arnhem en Nijme-gen kunnen studenten een ondernemers-certificaat halen via een minor. Dit onder-wijs wordt eveneens ontwikkeld via een di-gitaal platform.

zie ook www.jijgaatondernemen.nl

THEMA

Een opleidingin ondernemenop mbo en hbo

� Het ‘home’ van de Student Companies op het Rijn IJssel waarmenig studentbedrijfje wordt gestart.

Je weet het, je kunt het!

Ondernemer worden?Volg de leergang ondernemerschap bij het

Graafschap CollegeInschrijven kan nog tot 30 juni

www.graafschapcollege.nl

Het CIVON versterkt de maakindustrie in Oost-Nederland op het gebied van High Tech Systemen en Materialen.

De focus van het CIVON ligt op het ondersteunen van vragen uit de markt met innovatieve oplossingen.

Het CIVON brengt bedrijven met innovatievragen en jongeren die voor een technische mbo-opleiding kiezen bij elkaar.

Het CIVON organiseert opleidings- en trainingsactiviteiten voor bedrijven.

Centrum voor Innovatief Vakmanschap Oost-Nederland Dr. Huber Noodtstraat 105, 7001 DV Doetinchem T 06 – 10 82 81 95 E info@civon.nl www.civon.nl

Centrum voor Innovatief Vakmanschap Oost-Nederland

geeft talent de ruimte

DE GELDERLANDER ZATERDAG 21 JUNI 2014 DE ONDERNEMER 9

E r worden jaarlijks zo’n1.300 studentbedrij-ven opgezet, waarvan

er nu al gemiddeld tiendoorstarten. Daarbij wordtonder andere van crowdfun-ding gebruik gemaakt, zoalsde Arnhemse bedrijven Kni-fe-Cleaner en FruitFiguur-tje. Vanuit Jong Onderne-men is er jaarlijks een lande-lijke competitie. Op interna-tionaal niveau worden ookcompetities georganiseerd.Dit jaar kunnen twee stu-dentbedrijven in Israël mee-dingen naar de hoogste Eu-ropese onderscheiding.

Doorstart studentbedrijvenkomt steeds vaker voor

Het Chapter Lotus vanBNI (Business Network In-ternational) te Elst heeftsinds de oprichting degrens van 5 miljoen euroomzet overschreden. Te-gen de economische ont-wikkeling in heeft hetchapter de afgelopen tweejaar een fikse groei doorge-maakt. Dit geldt voor hetaantal leden en het aantalaanbevelingen. Waar de le-

den elkaar in 2012 hebbenbedankt voor 553.550 euroomzet is dit in 2013 opgelo-pen tot boven een mil-joen. Begin juni 2014 is degrens van vijf miljoen eu-ro omzet overschredensinds de oprichting in2006. De opwaartse lijn isde afgelopen periode metname bereikt door de gro-te onderlinge gunningsfac-tor.

D e draagbare, koelver-pakking voor cham-pagneflessen van Pa-

perFoam en Veuve Clic-quot, de verse babyvoedingvan Pit-Foodconcepts en deautomatische druivenont-trosser Pluckr van JFPT/foodlife zijn genomineerdvoor de Food Valley Award2014. Dat heeft de onafhan-kelijke vakjury van de FoodValley Award onder leidingvan Jan Maat, algemeen di-recteur TI Food and Nutrit-ion, bekend gemaakt.Binnen alle aanmeldingenscoorden de drie genomi-neerden het hoogst op inno-vativiteit en economischehaalbaarheid.Tijdens de Food Valley Ex-

po op donderdag 23 oktober2014 in Congrescentrum Pa-pendal in Arnhem wordtde winnaar bekend ge-maakt.PaperFoam uit Barneveldheeft een milieuvriendelij-ke verpakking ontwikkeldop basis van geschuimd zet-meel. De verpakking, die inopdracht en samen met deFranse champagnefabrikantVeuve Clicquot is ontwik-keld, combineert een koel-ende functie met een aan-trekkelijk design.Het concept voor verse, ge-pascaliseerde babyvoedingdat Pit-Foodconcepts uitSint Oedenrode heeft ont-wikkeld, speelt in op eenaantal belangrijke trends zo-

als aandacht voor vers, ge-mak en gezondheid. Denieuwe babyvoeding Pien-ter maakt het mogelijk omkinderen vanaf heel jongeleeftijd een gezonde maal-tijd aan te bieden en omhen te leren wennen aanpure en natuurlijke geuren,smaken, kleuren en structu-ren.De Pluckr is een machinedie in staat is om geautoma-tiseerd druiven te onttros-sen. De machine is ontwik-keld door JFPT/foodlife uitZwolle en TOP uit Wage-ningen. De Pluckr haaltdoor ultrasone trillingendruiven onbeschadigd losvan hun tros. De nieuwewerkwijze verlengt dehoudbaarheid.

Gemeenten in Gelder-land houden zich niet al-lemaal aan de rijksnormvoor de stijging van deOZB- opbrengsten. Liefst26 van de 56 gemeentenverhoogt de OZB-op-brengsten met meer danhet voorgeschrevenmaximum van 2,45 pro-cent, zegt MKB-Nederland Oost na onder-zoek.

BNI Chapter door grens OZB bedrijvenboven de norm

Of je nu als elektrotechnicus, webdesigner,verpleegkundige of accountant bent opgeleid,iedereen kan een eigen bedrijf starten. De roc’s enhogescholen spelen hierop in. Ze bieden een moduleof bijvak ondernemen aan. De studenten wordenvoorbereid op het starten van een onderneming. Ookvoor mensen die in loondienst willen werken is hetbijbehorende certificaat een pre: je laat immers ziendat je een ondernemende werknemer bent.

Nominaties Food Valley Award

De Zelfie is een ergonomischvormgegeven lepel waarmeekinderen hun fijne motoriekkunnen verbeteren. Ontwik-keld door studenten ergo-therapie van de HAN met hetbedrijf Stermoo.

Producer

Kaasklem

Garik Balaian (27) van hetGraafschap College uit Doe-tinchem: „Ik maak en produ-ceer muziek. Ook begeleid ikmensen die met muziek be-zig zijn. Ik heb leren organise-ren en plannen.”

Hang-on C.C.

Zelfie

KlikoGood

E L S T

KlikoGood van de Petrus Cani-sius School knapt afvalcontai-ners op en verdient daarmeeeen deel van het eindkamp te-rug. Het project GoGroep8stimuleert de ondernemers-geest onder de leerlingen.

Ruben van Putten ontwikkel-de met medestudenten vanhet Rijn IJssel de internatio-naal geprezen Kaasklem omhet kaasschaven veiliger temaken. Een naam of logo kanook nog worden toegevoegd.

Tijdens hun laatste mbo-jaarDetailhandel op ROC Nijme-gen hebben acht studentenhet bedrijf Hang-on C. C. op-gericht. Ze verkochten ‘slip-nots’; antislip-rubbers voorklerenhangers.

� Bij ROC A12 ontmoeten de studenten van de module Ikgaondernemen vaak ondernemers. OokHans Buis van het gelijknamige keukenbedrijf uit Bemmel was er gastspreker. foto ROC A12

Social media zoals Facebook, LinkedIn en Twitter zijn niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Werknemers plaatsen online veel van wat zij denken en beleven. De gevolgen hiervan kunnen groot zijn.

Wie kent niet het voorbeeld van de magazijnmedewerker - ik noem hem Sjoerd - die zijn werkgever beledigde op Facebook? Nadat zijn werkgever hem een voorschot op zijn salaris had geweigerd, liet Sjoerd zich negatief over hem uit op Facebook. Hij kreeg hiervoor een waarschuwing. Desondanks plaatste hij opnieuw teksten over zijn werkgever op Facebook, ditmaal met een beledigende inhoud. Zo noemde hij zijn werkgever o.a. een ‘hoerebedrijf’. De werkgever stelde hem op non-actief en startte een ontslagprocedure. Sjoerd beriep zich in de procedure op zijn vrijheid van meningsuiting en het privékarakter van Facebook.

Volgens de kantonrechter hadden Sjoerds berichten niets te maken met de vrijheid van meningsuiting. Die wordt begrensd door de beginselen van zorgvuldigheid die de werknemer tegenover zijn werkgever in acht dient te nemen. Als goed werknemer had Sjoerd deze teksten niet mogen plaatsen. Evenmin behoort Facebook tot zijn privédomein, nu het begrip ‘vrienden’ erg betrekkelijk is. Bovendien hield Sjoerd geen rekening met het risico dat zijn ‘vrienden’ het bericht zouden delen. De kantonrechter ontbond Sjoerds arbeidsovereenkomst per direct, zonder enige vergoeding.

De les die uit deze zaak kan worden getrokken is dat een werkgever bij grensoverschrijdend gedrag op social media een werknemer eerst dient te waarschuwen, voordat een procedure wordt gestart. Om hier invulling aan te geven is het raadzaam om een social media protocol in te voeren. Dit zou in ieder geval de volgende elementen moeten bevatten: a) de ‘do’s’ en ‘dont’s’, b) de procedure bij overtreding van het protocol en c) de mogelijke arbeidsrechtelijke gevolgen van het gedrag van de werknemer. Wilt u advies over of hulp bij het opstellen van zo’n protocol? Dan weet u mij te vinden. Ook via social media!

SOCIAL MEDIA OP DE WERKVLOERCOLUMN.

Johan HobmaAdvocaat Arbeidsrecht

Johan Hobma

@Johanhobma

KIENHUISHOVING ACADEMYPantheon 257521 PR Enschede053 - 480 42 08academy@kienhuishoving.nlwww.kienhuishoving-academy.nl

M K B

De balans vinden tussen het informele netwerkvan een zelfstandig wonende oudere, diehulp nodig heeft en de professionele hulpverle-ning is een kunst. Samenwerking is daarbij hetsleutelwoord. Online platform ConnectedCarebiedt de helpende hand: het geeft overzicht,waardoor taken makkelijker worden verdeeld enmantelzorgers meer rust hebben.

„Bij ons staat de driehoek hulpvrager, mantelzorgeren wijkverpleging centraal. Dat is een vernieuwendeaanpak”, zegt Martijn Vastenburg (39) uit Dieren. Hijis de bedenker van ConnectedCare en oprichter vanhet gelijknamige bedrijf. „We benaderen de zorg alseen sociale groepsactiviteit en bieden met Connec-tedCare een online omgeving die samenwerking bin-nen die driehoek optimaal ondersteunt. Desgewenstslaan we een brug tussen het online platform en sen-soren in het huis van de zorgvrager, zodat bijvoor-beeld zijn zoon of dochter op afstand kan zien of al-les goed gaat.”Vastenburg studeerde Informatica aan de Techni-sche Universiteit Eindhoven en werkte daarna voorzijn promotieonderzoek en als universitair docent opde faculteit Industrieel Ontwerpen van de Techni-sche Universiteit Delft. Het uitgangspunt daarbij

was: hoe maken we technologie toegankelijk voor dezorg. „Het was voor mij een uitdaging om een innova-tieve oplossing te bedenken waar mensen blij vanworden.”Vastenburg kwam tot de conclusie dat het leverenvan goede zorg vooral een kwestie is van goed sa-menwerken. „Dat was voor mij een eyeopener. Dekracht van ConnectedCare is niet alleen dat afspra-ken worden gepland en informatie wordt gedeeld,maar juist dat alle betrokkenen hun eigen inbrenghebben. „Iedereen ziet direct hoe het gaat en men-sen bepalen zelf hoe de zorg wordt ingericht. Zo kande broer - die dacht dat alles op rolletjes liep, terwijlzijn zus overbelast raakte - boodschappen voor zijnvader doen als zijn zus moet werken.”Via netwerkorganisatie Health Valley en met finan-ciële steun van innovatievouchers van de provincieGelderland wordt met verschillende partijen samen-gewerkt om het online platform verder uit te breidenen voor te bereiden op de Europese markt.Het innovatieve bedrijf ConnectedCare ging in 2013van start, er werken nu vier mensen.Participatiemaatschappij PPM Oost adviseert Vasten-burg onder meer op het gebied vangroeifinanciering.

www.connectedcare.nl

Beste Geldersebusiness-ideeMode voor de zittende mens

Als je een zittendleven leidt, hebje andere kledingnodig daniemand die staaten loopt.

Green TechWeek

Online platform schakel tussen senioren en wijkverpleging

De eerste Green Tech Week inOost Nederland wordt van 6tot en met 11 oktober gehou-den. Het thema luidt: Innova-tie, Inspiratie en Interactie. HetGreen Tech Congres opent deGreen Tech Week op maan-dag 6 oktober met onder meerde uitreiking van de Jan Ter-louw Innovatieprijs. Op zater-dag 11 oktober is de publieks-dag. Ondernemers kunnenzich nog aanmelden tot enmet 1 juli via de website:www.greentechweek.nl

Op maandag 30 juni wordt inhet Gelderse provinciehuisaan de Markt in Arnhem de fi-nale Golden Egg Check gehou-den van Launchplatform On-dernemenGelderland.nl. Dat isde competitie voor het besteinnovatieve business-idee vanGelderland. De bijeenkomst isgratis toegankelijk en begintom 14.00 uur met een beurswaarop de circa twintig deel-nemers hun producten en dien-sten presenteren. De pitch-fi-nale begint om 16.30 uur.

Vouchers voorinnovatiesDe provincie Gelderland steltvia Food Valley NL innovatie-vouchers beschikbaar voorhet MKB in de agri-, food- enfeed(diervoeder)sector zondereigen laboratorium. Eenvoucher vergoedt de helft vande onderzoekskosten voor pro-ductvernieuwing tot een maxi-mum van 10.000 euro. Voor-waarde is dat het bedrijf zelfhet resterende bedrag betaalt.www.foodvalley.nl

Marije van der Windt (links) en Katja van Groningen maken kleding voor de zittende mens. fotoMarina Popova.

Een kledingcollectie voor zittendemensen gebaseerd op innovatieve3D-bodyscans. Het idee is van Ma-rije van der Windt, modeontwerp-ster Katja van Groningen ontwikkeltde patronen. Samen hebben ze be-gin dit jaar de bv A Body Issue opge-richt.„Alle kleding is ontworpen voor destaande of lopende mens. Denkmaar aan je eigen kleding. Als jegaat zitten, krijg je overal plooienen gaat bijvoorbeeld een spijker-broek knellen”, zegt Marije van derWindt (35). Als teamleider van eenambulant team van Siza in Gelder-land zag ze in de praktijk wat dit be-tekent voor mensen die de hele dagin een rolstoel zitten. „Zij dragenvaak een joggingbroek, omdat ditde enige broek is zonder naden ophet zitvlak en een wijde blouse ofeen wijd T-shirt.” Die beperkte kle-dingkeuze is Van der Windt eendoorn in het oog. „Je hèbt een be-perking, je bènt geen beperking.”Als je zit, heb je bijvoorbeeld meerbuikruimte nodig, legt modeont-werpster Katja van Groningen (37)uit. „Zittende mensen kopen daar-om vaak kleding twee maten tegroot. Die zit altijd ergens nietmooi.”Van der Windt signaleerde dat veelcliënten van Siza vastliepen in hunkledingkeuze, simpelweg omdat ergeen geschikte, goedpassende kle-ding voor zittende mensen op demarkt is. Ze kaartte het aan bij haarwerkgever, die haar uitdaagde daareen oplossing voor te vinden. Viahet innovatieproject Mooibedachtvan de provincie Gelderland ontwik-

kelde ze het plan een kledingcollec-tie te maken voor de zittende mens.Daniëlle Wanders van de Mode In-cubator in het Arnhemse Modekwar-tier Klarendal bracht Van der Windtin contact met Van Groningen.„Mijn plan vanuit de zorg, kan Katjaals fashionontwerper onderbou-wen. Dat is belangrijk, want ik kannog geen naadje stikken”, zegt Vander Windt. Van Groningen vindt eenbeperkte kledingkeuze ronduit ‘stui-tend’. „Kleding staat voor mij gelijkaan identiteit. Naast het verlies vaneen arm of een been verlies je dusook je identiteit als je in een rolstoelterecht komt.”

Samen bedachten ze een vernieu-wende manier om tot een basiscol-lectie kleding voor de zittendemens te komen: een mobiele 3D-bo-dyscan. „Voor mensen in een rol-stoel is een bezoek aan een winkelof atelier voor het opnemen vanhun maten vaak een heel gedoe.Met zo’n mobiele scan kun je datomdraaien en kan ik naar ze toe. Bo-vendien kunnen ze gewoon blijvenzitten”, legt Van der Windt uit. Zo’nscan maken, duurt twaalf secondenen levert een schat aan informatieop, nodig voor patrooninnovatie.„Het klinkt als Star Wars, maar danheb je je eigen virtuele paspop.”

Begeleid door Oost NV, ontvangende twee startende onderneemsterseen investeringssubsidie van90.000 euro van Gelderland Valori-seert!, het innovatieprogramma vande provincie Gelderland en het be-drijfsleven. Op 30 juni presenterenze hun businessplan tijdens de fina-le van Launchplatform Ondernemen-Gelderland.nl in Arnhem.In Nederland leiden 350.000 men-sen een zittend bestaan, in Duits-land zijn dat er 1,6 miljoen. „We heb-ben twee ton nodig, dan is onze eer-ste collectie begin 2015 klaar”, voor-spelt Van der Windt. „En zijn we van-af het derde jaar winstgevend.”

www.gelderland.nl, www.greentechalliances.nl, www.foodvalley.nl, www.healthvalley.nl, www.oostnv.nl, www.ppmoost.nl

Martijn Vastenburg laat zien hoe het werkt. foto William Hoogteyling

Deze pagina wordtmogelijk gemaakt door:

DE GELDERLANDER ZATERDAG 21 JUNI 2014 DE ONDERNEMER 11

Tel op: Radboud Universi-teit, Wageningen Universi-teit Research, van Hall La-renstein Hogeschool, deHAN en drie ROC’s = enor-me kennis en onderzoekser-varing op een paar vierkan-te kilometer. Als dienstver-lener met ruim 2.600 scho-len als klant, zie ik dat onsregionale bedrijfsleven teweinig gebruik maakt vande mogelijkheden die de on-derwijs- en onderzoeksin-dustrie biedt. Doe dat nueens wel.

Nederland investeert veelin onderwijs. Vraag is ech-ter of de prijs kwaliteitver-houding wel goed is. Im-mers er is veel uitval in heteerste jaar, er zijn teveelsmaken en éénmaal afgestu-deerd gaat bijna niemandiets doen waarvoor er ge-leerd is. Doen ze dat tochdat moet het bedrijfslevenzorgen voor aanvullendescholing. Zou beter zijnwanneer het bedrijfslevenmeer bij het onderwijswordt betrokken.

Al bijna 7 jaar probeertNXP kinderen te interesse-ren voor bètavakken. En nublijkt uit de laatste cijfersdat techniekpromotie opscholen zijn vruchten af-werpt. Dit studiejaar is hetaantal studenten aan techni-sche universiteiten geste-gen met 13%. Dit is echterniet genoeg om het tekortaan mensen in de techniek-sector op te vangen. Daar-om blijft NXP zich inspan-nen voor het promoten vantechniek op scholen.

De achterblijvende econo-mische prestaties van Ne-derland, hebben het schul-denvraagstuk in Nederlandonder de aandacht ge-bracht. Daarbij wordt voor-al naar de overheidsschuldgekeken. Er is te weinig aan-dacht geschonken aan priva-te schulden. De crisis isdaardoor verdiept en hetherstel vertraagd. Door pri-vate schulden terug tebrengen, maken we de Ne-derlandse economie min-der kwetsbaar.

Ondanks de grote werkloos-heid is het in verschillendetakken van sport moeilijkom aan gekwalificeerdemensen te komen. De af-stemming van de toekomsti-ge behoefte van de arbeids-markt is een zaak van voor-uitplannen; wat betekenenontwikkelingen op bijvoor-beeld technologisch gebiedvoor de arbeidsmarkt in2020? Het is van belang omontwikkelingen op tijd tezien en actie op te onderne-men.

Het Nederlandse BBP-volu-me is door tijdelijke facto-ren in het eerste kwartaalvan 2014 met 1,4% fors ge-krompen ten opzichte vanhet kwartaal ervoor. Hoe-wel onderliggend wel spra-ke is van een geleidelijk eco-nomisch herstel en hetBBP- volume in het tweedekwartaal naar verwachtingweer relatief fors zal toene-men, hebben wij onzegroeiprognose voor het Ne-derlandse BBP in 2014 bijge-steld van 1% naar een 1/2%.

Voor meer groei moet de re-gio alle sterke punten inzet-ten. Onlangs bleek al datNijmegen het goed doet enals enige Oost-Nederlandsestad in de top tien staat vanNederlands meest aantrek-kelijke steden. In de topstaan opvallend veel studen-tensteden met een sterkeculturele en economischedynamiek en een mooiewoonomgeving. Jongerendie hun opleiding afmakenblijken hier hun weg te vin-den naar de arbeidsmarkt.

Om in voetbaltermen teblijven zou je 2014 kunnenzien als een score van 0-0in de rust met prachtigekansen en voldoende balbe-zit. De voor deze regio type-rende nuchterheid gecombi-neerd met een sterk gedre-ven ondernemersgeest zalvan 2014 naar verwachtingeen heel mooi jaar maken,ofschoon de analisten vanRabo, CBS en EIB groei, sta-biliteit en krimp verwach-ten. Dat maakt het er alle-maal niet duidelijker op.

Wat me zorgen baart is datde gemeente Nijmegenoverweegt weer zelf huizente gaan bouwen. Nijmegenals communistisch bol-werk, waar de markt geeninvloed meer heeft en dehuurders totaal beschermdzullen worden, zonder ver-antwoordelijkheid te krij-gen. Het gaat daarmee inNijmegen een verkeerdekant op. Havana 3 is een un-derstatement, we koersendaarmee rechtstreeks op Ha-vana in het kwadraat.

Voor een goed vestigingskli-maat van ondernemers endan met name van de ken-nis intensieve bedrijven isgoed onderwijs van grootbelang en kan doorslagge-vend zijn bij de vestigings-keuze. De aanwezigheidvan opleidingen op de ver-schillende niveaus zorgtvoor een diversiteit aan ar-beidspotentieel. Daarnaastgeeft het een stad veel dyna-miek door de aanwezigheidvan creatieve en onderne-mende jonge mensen.

Het economisch klimaatkent een wankel evenwicht.Er is sprake van een lichtherstel, maar dat betekentniet dat er sprake is van eenstabiele situatie. Een lichtherstel dient een signaal tezijn naar commerciëlemarktpartijen, maar ooknaar overheden, meer inhet bijzonder de lagere. Degemeenten zullen er allesaan moeten doen om heteconomisch klimaat voorstad en bedrijventerreinente stimuleren.

Bij de geslaagde ontbijtbij-eenkomst van de ambassa-deurs van de Vierdaagsefeesten in museum hetValkhof begin juni was pro-fessor Baarsma te gast. Zijgaf in niet mis te verstanebewoordingen aan dat inhet College Akkoord van degemeente Nijmegen, de eco-nomie het ondergeschovenkindje lijkt. Veel meer aan-dacht zou er volgens haarmoeten zijn voor het ge-zond maken van de arbeids-markt en de zorg.

Zeer

pes

simist

isc

h Pessimistisch Neutraal Optim

istisch Zeer optim

I n deze rubriek de Baro-meter geven toppersuit bedrijfsleven en van

kennisinstellingen maan-delijks hun verwachtingenvoor de ontwikkeling vande economie weer.Dit keer noemen veel pan-nelleden de kansen die de-ze regio heeft dankzij de

aanwezigheid van een se-rie universiteiten, hoge-scholen en mbo-opleidi-gen.Die kansen moeten wel be-ter benut worden, zo zegtHenk Berg. Theo Lemmenop zijn beurt vreest de te-rugkeer van Havanna aande Waal.

Schulden

Promoten

� Esther-Mirjam Sent

Beter plannen Top tien

� Guido Dierick

Uitval Havanna

Naam

� Marcel Hielkema � Hein van der Pasch

Toename Wankel

� Theo Lemmen

Te weinig Balbezit

Chemische bouwstoffenOSGoud-directeur KvKRabobankOndernemerscafeCold StoresDTZ ZadelhoffMercator IncubatorVNO-NCWBAX AdvocatenRadboud UniversiteitLindusWeeghel DoppenbergKampsOKANXP

� Antoine Driessen

� Henk Dekker

� Bart van Meer

Dynamiek

� Henk Berg

7,4-7,47,4-7,67,2-7,26,8-7,07,4-7,07,3-7,38,0-8,07,0-7,07,0-7,07,0-7,06,5-7,06,8-6,97,0-7,0

7,0-7,08,0-7,5

� Roy Tillman

Barometerpanel zietkansen met onderwijs

Kijk naar zorg

� Michiel Smits

BarometerRoy TillmanHenk BergRonald MigoAntoine DriessenTheo LemmenJan BloklandMichiel SmitsHein van der PashMarcel HielkemaHanno LittinkEsther-Mirjam SentHenk DekkerEline Koers

Bart van MeerGuido Dierick

� Ronald Migo

7,0-7,2

Bedrijf/Instelling

12 DE ONDERNEMER

On d e r n e m e -schap. Nietvoor iedereenwe g g e l e gd ,maar vaak

voor meer jonge mensenhaalbaar dan wordt gedacht.Zeker in een tijd waarin dearbeidsmarkt verandert ensteeds minder mensen meteen vast arbeidscontract tothun pensioen bij een baaszullen werken.Het Graafschap College iseen van de scholen die daarmet College Companies opinspeelt: studenten die al tij-dens hun opleiding een ei-gen bedrijf beginnen.Ted van Vilsteren, sector di-recteur Economie: „Binnende diverse sectoren biedenwe studenten mogelijkhe-den om hun talenten zogoed mogelijk te benutten.

Ondernemen en onderne-mendheid passen daar heelgoed in.”Veel is mogelijk binnen dereguliere opleidingen bin-nen het College, maar ookvoor studenten die om wel-ke reden dan ook hun diplo-ma niet via de reguliereweg kunnen behalen.Dat kan op Mijn School.Dat is onderdeel van hetGraafschap College waarbijhet ondernemerschap minof meer centraal staat enwaar binnen inmiddels di-verse studenten een eigenbedrijfje zijn gestart.Niet omdat het moet, maaromdat ze het echt willen.Docent Hanno Ambaum:„Vier jaar geleden zijn wedaar mee aan het pionerengeslagen en je mag nu welzeggen dat het echt staat.Het gaat bij ons om eencombinatie van projectma-tig werken en persoonlijkebegeleiding. Het doen staatvoorop en het leren volgtspelenderwijs.”Ambaum wijst erop dat hetom een specifieke doel-groep gaat waarbij het gaatom het helder krijgen vanvragen als waar ben ik goedin en waar word ik gelukkigvan?”Ontdekken of vaststellen

van talent, verantwoorde-lijkheid leren nemen, gemo-tiveerd raken en blijvendoor vooral te doen. Inclu-sief het leren omgaan mettegenvallers.„Geen droge les maar mid-dels projecten praktijk entheorie combineren. En datwerkt goed. Bij sommigestudenten zie je dan dat ze

van hun hobby een bedrijfmaken. Anderen runnen ei-genlijk al een bedrijf zon-der dat ze het zelf in de ga-ten hebben. En in sommigegevallen komen ze erachterdat ze niet de kwaliteit heb-ben om een eigen onderne-ming te beginnen. Het be-gint allemaal met wat deleerling zelf wil en wij hel-

pen hem of haar daarbij.”De doelgroep voor MijnSchool is relatief klein, on-geveer 5 procent van het to-taal aantal leerlingen(10.000) op het GraafschapCollege.„Het is een onderwijsvormdie prima aansluit op dedoelgroep: leerlingen die an-ders tussen wal en schip

zouden vallen. Ik vind heteen goede zaak dat hetGraafschap College ook opdit vlak haar maatschappe-lijke verantwoordelijkheidheeft genomen.”Ted van Vilsteren: „Het isbegonnen als een experi-ment en loopt nu goed. Datbetekende wel dat, laat ikhet voorzichtig formuleren,de uitdagingen gelet op alleregelgeving steeds groterworden. Maar we beschik-ken gelukkig schoolbreedover enthousiaste en creatie-ve mensen. Oplossingenhebben we tot nu toe altijdwel weten te vinden.”En hij voegt er glimlachendaan toe: „En dan is het na-tuurlijk niet verkeerd datMáxima bij ons op bezoekis geweest.”

StimulansAmbaum tot slot: „Je zietdat deze manier van onder-wijs heel stimulerendwerkt. Voor de studentenonderling en ook voor dedocenten. En daarin speeltongetwijfeld mee dat wij,net als in een echt bedrijf,de studenten als collega’szien. Zij zijn de collega’s inopleiding en wij de afgestu-deerde collega’s. Dat werktheel goed.”

� Ted van Vilsteren, directeur sector economie (l.) en docent Hanno Ambaum. foto Theo Kock

Bordbusters is het bedrijf van Eric Heijting.Hij begon zestien jaar geleden met verplaats-bare borden voor verkiezingen, bouwprojec-ten en dergelijke en zag de populariteit vande borden flink toenemen. Er werken nu al 50mensen in Huissen.Gaandeweg ontwikkelde Heijting ook aanver-wante producten, zoals tijdelijke bushaltes enlantaarnpaalonderhoud.En ook de iBuster: een bord waarbij in samen-werking met het Wijchense bedrijf Adheteceen camera op wind- en zonne-energie werdgeplaatst, om afgelegen bouwplaatsen effi-ciënt te kunnen beveiligen. Joost Boumanbracht Eric Heijting hiervoor drie jaar geleden

in contact met Ron Brouwers van het techno-logiebedrijf Adhetec.Bouman koppelde Heijting vorig jaar aan di-recteur Erik Veenstra van Hollarts om het ideevan de Greenstopper® te kunnen realiseren.Joost Bouman: „Het probleem bij het maaienvan wegbermen is dat er altijd hectometer-paaltjes, verkeersborden en dergelijke staan,waaromheen je met de hand moet maaien.Dat kost extra tijd en is bovendien gevaarlijk.De Greenstopper® is een recyclebare rondekunststof plaat die eenvoudig op de maat vande diameter van het paaltje te zagen is en dieom de paaltjes heen gelegd wordt. Daardoor

groeit er geen gras of onkruid om de paaltjesheen, blijft het paaltje zichtbaar voor de auto-mobilist én is het maaien veel eenvoudiger ensneller te doen. Ik heb er vorig jaar een inno-vatievoucher aan toegekend om de prototy-pen te kunnen laten ontwikkelen.” Er is boven-dien met 3D-printtechniek een showmodel ge-maakt waarmee Bordbusters langs de ge-meenten is gegaan.Bouman: „Hierdoor zijn nu al tientallen ge-meenten enthousiast. Het leuke van dit soortprojecten is dat de kennis gewoon in onze re-gio aanwezig is, en dat je slechts een paar on-dernemers met elkaar hoeft te koppelen.”

Op 26 juni organiseert het Platform CreatieveTechnologie samen met het RNCT van 15.00-18.00 uur op het Zoetenlab in Arnhem een bij-eenkomst met als titel ‘De slag om de toe-komst’ met de visionairs Daan Roosegaarde(onder andere bekend van de Smart Highway)en Elon Musk (de ontwikkelaar van de Tesla).www.pctmg.nl en www.rnct.nl.

REGIONAAL NIJMEEGS CENTRUM VOORTECHNOLOGIEJoost Bouman, 06 - 53 67 29 33Postbus 207 6500 AE NijmegenEmail joost@rnct.nl

Ondernemen: dat doe je zelfNaar school entegelijkertijd jeeigen bedrijfstarten via een‘CollegeCompany’.

Binnenkort start hetDidamse bedrijfHollarts de productievan de Greenstopper®.Dit is een uitvindingvan Bordbusters uitHuissen. Ze werden bijelkaar gebracht doorinnovatiemakelaarJoost Bouman.

Populaire Greenstopper® resultaatinnovatieve samenwerking in regio

De Greenstopper®Het maaien wordt stukken eenvoudiger.

(INFOTORIAL)

DE GELDERLANDER ZATERDAG 21 JUNI 2014 DE ONDERNEMER 13

N aar een voetbalwed-strijd van De Graaf-schap en ook de gele-

genheid hebben om te net-werken door lid te wordenvan de businessclub. Veelbedrijven doen dat al. Maarvoor startende onderne-mers, zzp’ers en het (klein)MKB blijkt de, met name fi-nanciële, drempel vaak tehoog. Met de Univé Loungewil Henk Bloemers, com-mercieel manager van DeGraafschap, daar verande-ring in brengen. „We zijndaar samen met Univé onge-veer een jaar geleden meebegonnen. Enerzijds ingege-ven door de crisis, maarvooral ook omdat wij den-

ken dat er kansen liggenvoor jonge ondernemers.”Toine Faber, directeur Uni-vé Oost: „Wij zijn een

coöperatie en vanuit die ge-dachte steunen/sponsorenwij natuurlijk al veel Ookdit verhaal past goed in on-

ze filosofie. Een prima com-binatie van ambitie en uit-dagingen. Zeker in eenmoeilijke economische tijdmet daarbij de opmerkingdat het gelukkig langzaamweer de goede kant opgaat.”Henk Bloemers: „Kijk, metmarketing en reclame is al-tijd geld gemoeid. Door definanciële drempel laag tehouden (1 seat 895 euro)denken wij dat starters en

zzp’ers interesse zullen to-nen. Dat dénken wij overi-gens niet alleen, want dezepoot van de businessclubtelt inmiddels zeventig le-den. Wij verwachten bin-nen twee jaar een doorgroeinaar 150. Dat baseren wijmede op grond van de en-thousiaste en positieve reac-ties. Van stratenmaker totschilder en van dienstverle-ner tot accountant... het isheel divers. Wij willengraag het grootste zakelijkeplatform blijven van de Ach-terhoek en met deze doel-groep erbij denk ik dat DeGraafschap voor een iederwat wils biedt.”De Univé Lounge zit onder

de hoofdtribune en heefteen eigen ingang. Het lid-maatschap biedt naast toe-gang tot de thuiswedstrij-den ook naamsvermeldingop de tableaus binnen enbuiten, plus uitnodigingenvoor zakelijke en netwerk-bijeenkomsten. Ook kun-nen leden een paar keer perjaar sfeer proeven in de JPRLounge en de Lodder DalesLounge.

Netwerken bij De Graafschap, ook voor starters en zzp’ers

door Jacob Schreuder

Hij is 62 jaar enzit daarvan albijna zestigjaar opschool. Eerst

als leerling, toen als stu-dent en de laatste decenniaals schoolleider. Sinds au-gustus 1993 is René vanGils voorzitter van het colle-ge van bestuur van hetROC Graafschap College.Een dag voor het interviewkomt minister Bussemakervan Onderwijs met een aan-tal verbetervoorstellen voorhet middelbaar beroepson-derwijs. We leggen dievoorstellen puntsgewijs aanVan Gils voor.

Mbo-opleidingen moeten be-ter en aantrekkelijker.„Hier zijn ze dat al. Bij hetGraafschap College pratenwe wél over verbetertrajec-ten, maar niet over een ge-heel nieuwe koers. Onzeschool (ruim 10.000 leerlin-gen en 824 medewerkers,JS) is zo aantrekkelijk datwe leerlingen van buiten deregio trekken. We hebbenmet andere mbo’s in Gelder-land afgesproken dat weniet in elkaars gebied wer-ven, maar als het een vrijekeus van de student is, isdat prima.”

Mbo-opleidingen moeten inno-vatiever en kleinschaliger.„Innovatie maakt al jarendeel uit van ons strategischbeleid. In 1997 hebben weons centrale schoolgebouwin gebruik genomen. Daar-na hebben we besloten nietmeer grote vestigingen tebouwen maar kleinschalige

scholen, waarin leerlingenzich herkennen. We heb-ben in de regio ongeveertwintig nevenvestigingen.Minister Bussemaker is hierop bezoek geweest. Ze wasenthousiast. Zo moet het,was haar reactie.We zijn innovatief én wezijn kleinschalig. Al jarenbehoren we tot de top 5 inde keuzegids van het mbo.Ook bij krimp van de bevol-king zal ons leerlingentalna 2020 naar verwachtingredelijk op peil blijven. Welzal er een verschuiving zijnnaar bij- en herscholing inhet kader van ‘een levenlang leren’.”

Het imagoprobleem van hetmbo moet worden aangepakt,eventueel door de vier niveaus

een andere naam te geven.„Overbodig. Wij hebbentwintig jaar geleden al dekeus gemaakt om ons nietroc of mbo te noemen,maar ‘Graafschap Collegevoor onderwijs in de regio.’Het Graafschap College iseen sterk merk geworden.”

Opleidingen verkorten vanvier naar drie jaar en intensie-ver maken om de concurrentiemet de havo aan te kunnen.„Wij vinden de havo ookeen belangrijke stap rich-ting hbo. Havo is geen con-current, maar een tweedeweg. Opleidingen verkor-ten is niet nodig. Wat indrie jaar kan is al drie jaaren met vierjarige opleidin-gen hebben we ervaren datze gewoon niet korter kún-

nen.”

Er moeten meer mogelijkhe-den komen voor studenten omuit te blinken.„Wij hebben die excellentie-programma’s wel, maar noe-men ze nog niet zo. Vanmij zou cum laude inge-voerd mogen worden. Onzembo-kaderopleiding me-chatronica staat landelijkaan de top. De gemiddelderesultaten zijn beter danwaar ook en werkgevers diemet onze studenten wer-ken noemen onze opleidin-gen op de niveaus 3 en 4‘mbo-plus.’ De afgestudeer-den krijgen snel een baanop het niveau waar ze voorzijn opgeleid.”

Het mbo moet beter aanslui-

ten bij het hbo.„Er zijn doorlopende lijnenmet de HAN, de Saxion Ho-geschool en Hogeschool Ise-linge (pabo). Docenten tech-niek van de HAN geven bijons lessen om de studentenvertrouwd te maken mettempo en niveau van hbo.”

Hoe voorkom je dat studentenvroegtijdig afhaken?„De thuissituatie is vaakeen knelpunt. Daarom wer-ken we met zeventien tra-jectcoaches. Die zijn voorde helft bij ons in dienst.Voor de overige helft doenze werk in de jeugdhulpver-lening, waar ze voor zijn op-geleid.”

Opleidingen sluiten die wei-nig vooruitzichten bieden opeen baan!„Waar wij zien dat demarkt overstelpt wordt, voe-ren we een studentenstopin.We adviseren studentendan een opleiding te kiezendie uitzicht biedt op werk.Ook al is dat hun tweedekeus.”

De resultatenvan onzestudenten zijnbeter danwaar ook

� René van Gils: „Waar een opleiding in drie jaar kan gebeurt dat ook. We hebben ook ervaren dat sommige opleidingen vier jaar moeten duren.” foto Theo Kock

Zowel stratenmakerals schilder moet lidkunnen worden

René van Gils

Henk Bloemers

Het mbo moetverbeteren,vindt ministerBussemaker.Wat vindt Renévan Gils?

‘Graafschap College is sterk merk’

� Henk Bloemers (links) en Toine Faber Foto Theo Kock

“

“

Pas begonnen

INCASSO OVER DE GRENS

Samenwerking tussen BAX advocaten belastingkun-digen en CreditreformStel je bent zakenman en je gaat een handelsrelatie aanin Duitsland. Zaken doen houdt niet meer op bij de grens,zeker niet bij Duitsland, maant David Franke van Credit­reform Nederland. BAX advocaten belastingkundigen inDoetinchem heeft sinds enige tijd een partnerschap metCreditreform, de grootste kredietinformatie­ en incassoonderneming van Duitse origine met 175 zelfstandige‘Creditreform bedrijven’ in Europa, waaronder ook in Ne­derland. Dit gaat over verhaalbaarheid aan weerszijdenvan de grens.

Van Hijkoop van BAX: “In het algemeen is er wel aan­dacht voor het binnenhalen van de opdracht, maarminder voor de kredietwaardigheid van opdrachtgever,zeker niet voor de incassoprocedure. Dat zijn lastige tra­jecten vol juridische haken en ogen: wanneer schakel jeeen incassobureau in en wanneer stuur je een dagvaar­ding? BAX adviseert en ondersteunt Creditreform hierin,en voert de eventuele gerechtelijke procedures.

VerkeerslichtmodelMartin Isert van Creditreform Nederland: “Bedrijven wil­len een goed beeld van de financiële positie van hunzakenpartner(s) en dat bieden wij in een kredietwaar­digheidsanalyse, het stoplichtmodel: rood kan zijn nietdoen, groen kan zijn doen, en oranje is: kijk uit.” Isert:“Wanneer je levert, moet je ook betaald krijgen en in­casso dat moet snel en effectief. Individualiteit is voorons belangrijk; focus is op de wens van de klant. De in­casso’s in binnen­ en buitenland via een afgesprokenprocedure te laten lopen maakt de coöperatie Creditre­form en BAX met recht grensverleggend.”

Van Hijkoop en Isert: “Wij profiteren van elkaars exper­tise, ervaring en netwerk en deze samenwerking is nietexclusief voor de klanten van Bax en Creditreform maargeldt voor iedereen die grensverleggend zaken doet.”

Krijg van tevoren meer duidelijkheid over de kredietwaar­digheid van uw Duitse partner. Informeren is motiverenen bespaart u achteraf veel tijd en geld.

Voor meer informatie kunt u contactopnemen met BAX of Creditreform.

Ondernemers opgelet: het arbeids-recht gaat wijzigen

Het wetsvoorstel Werk en Zekerheid is door de EersteKamer op 10 juni 2014 aangenomen. Er gaat veel veran­deren in het arbeidsrecht. Het eerste pakket wijzigingen(versterking positie flexwerkers) treedt op 1 januari 2015in werking en het tweede (versoepeling ontslagrecht) per1 juli 2015. Aanvankelijk zou het eerste pakket per 1 juli2014 in werking treden.

Wat springt in het oog bij het eerste pakket?

Bij een eerste arbeidsovereenkomst voor maximaal zesmaanden, kan geen proeftijd meer worden afgesproken.Voor het eerste tijdelijke contract langer dan zes maan­den, maar korter dan twee jaar, kan net als nu een proef­tijd voor maximaal één maand worden afgesproken.Bij een eerste arbeidsovereenkomst voor twee jaar oflanger, kan nog steeds een proeftijd van maximaal tweemaanden worden overeengekomen.

Bij tijdelijke arbeidscontracten, die van rechtswege ein­digen dient de werkgever uiterlijk een maand voor deeinddatum de werknemer schriftelijk te informeren over:­ of de arbeidsovereenkomst al dan niet verlengd gaatworden en­ als de werkgever wil voortzetten, wat de aangebodenvoorwaarden zullen zijn.

Deze verplichtingen zullen gelden voor tijdelijke contrac­ten van zes maanden of langer. Als de verplichting overal dan niet verlengen niet wordt nageleefd, is de werk­gever een maandsalaris aan de werknemer verschul­digd. Wordt wel aangezegd, maar niet tijdig, dan is eenmaandsalaris naar rato verschuldigd.

Een concurrentiebeding zal bij een tijdelijke arbeidsover­eenkomst slechts kunnen worden overeengekomen alsuit het contract blijkt, dat het beding noodzakelijk is van­wege zwaarwegende bedrijfs­ of dienstbelangen. Zon­der passende motivering is het concurrentiebeding nietgeldig. Vindt een rechter deze toch te mager, dan kan hijhet beding terzijde stellen. De belangen moeten er zijnbij ondertekening van de arbeidsovereenkomst en heteindtijdstip.

Laat u tijdig adviseren door BAX advocaten belasting­kundigen, bijvoorbeeld door Maarten Korthuis of MikeTimmer.

Edisonstraat 86

7006 RE Doetinchem

T +31 (0) 314 37 55 00

E bax@baxadvocaten.nl

W baxadvocaten.nl

David Franke, Martin Isert en Derek van Hijkoop

Raadhuisstraat 10, 7091 CK Dinxperlo T: +31 (0)315 654 700E: info@creditreform.nl W: creditreform.nl

DE GELDERLANDER ZATERDAG 21 JUNI 2014 DE ONDERNEMER 5

door Ben Dankbaar

D e provincie Gelder-land heeft onlangseen verkennende stu-

die, ‘Gelderland Maakt ‘t’,vrijgegeven over de plaatsvan de Gelderse maakbedrij-ven in de regionale econo-mie.Bijna zeventig bedrijvenzijn ondervraagd over hunregionale verankering in ter-men van toelevering (her-komst van onderdelen, ma-terialen), innovatie (relatiesmet partners in product-en procesontwikkeling) enmenselijk kapitaal (onder-wijs en arbeidsmarkt).De vraag waarom bedrijven

zitten waar ze zitten is na-tuurlijk van belang voor be-leidsmakers. Die willen be-vorderen dat bedrijven hierblijven of zich hier vesti-gen. Uit het onderzoekkomt naar voren dat de za-kelijke relaties (toeleveran-ciers en klanten) van verre-weg de meeste bedrijvenbuiten de provinciegrenzengelegen zijn.In sommige gevallen gaat

het om ‘verborgen kampioe-nen’ die wereldwijd opere-ren, maar die vrijwel nie-mand kent. Bedrijven zit-ten hier dus niet omdathun belangrijke relatiesdicht in de buurt zitten.Hun verankering in de re-gio blijkt primair te zittenin hun personeel.Ze willen en kunnen demensen niet missen, omdathet personeel over veel be-drijfsspecifieke kennis be-schikt, die niet gemakkelijkelders ingekocht kan wor-den. Om de maakindustriehier verankerd te houden,is dus aandacht nodig voorde mensen, het aanbod vantechnische opleidingen,

maar ook het woon- en leef-klimaat dat mensen aan deregio bindt.De onderzoekers conclude-ren dat de interactie tussenonderwijsinstellingen, ge-meenten en bedrijven nietintensief genoeg kan zijn.Voor bedrijven is het verdervan groot belang dat hand-having van regelgevingplaats vindt op basis vanverstand van zaken.

HandhavingBedrijven ervaren vaak datbij overheden kennis ont-breekt over hun activiteitenen dat mede daardoor bij dehandhaving de intentie vanregelgeving buiten beeld ge-

raakt.Het rapport geeft enige spre-kende voorbeelden van re-gelhandhaving die eigenlijknergens op slaat, of van re-gels die kostenverhogendwerken, terwijl een goedko-per alternatief bekend is.Ambtenaren hebben na-tuurlijk vaak niet de ruimteom over de interpretatievan regels te onderhande-len.Daarom pleiten de advi-seurs die het rapport heb-ben geschreven voor de in-richting van een soort arbi-tragecollege, waar zowelambtenaren als bedrijveneen beroep op kunnendoen.

In de afgelopen jaren zijn inzeven Gelderse subregio’s‘innovatiemakelaars’ aan deslag gegaan met steun vande provincie. Deze make-laars ondersteunen vooralkleine en middelgrotemaakbedrijven bij het zoe-ken van partners voor inno-vatie.Ze brengen bedrijven bij el-kaar, die soms zelfs bij el-kaar om de hoek zitten entoch niets van elkaar weten.Deze ondersteuning van lo-kale netwerken wordt doorde bedrijven zeer gewaar-deerd.

gelderland.nl/4/Home/Gelderland-maakt-t.html

Rapport: voorbeelden van regels die nergens op slaan

We kunnenecht állesmaken, maarverkopendoen we slecht

door Jacob Schreuder

H ij is eigenaarvan vier bedrij-ven met 150 me-dewerkers. Daar-naast heeft Wan-

ders zich tientallen jaren in-gezet voor een betere aan-sluiting van onderwijs oparbeidsmarkt. Hij was me-de-oprichter van de metaal-vakschool Anton Tijdink enaanjager van het innovatie-centrum ICER bij de DRUin Ulft. Actief in het be-stuur van de Kamer vanKoophandel en op lokaal ge-bied in de industriële krin-gen. Voor zijn vele verdien-sten werd hij onlangs gerid-derd en persoonlijk gefelici-teerd door Koning WillemAlexander en KoninginMáxima.

Waar haalt u de inspiratievandaan om u zo in te zettenvoor jonge technici?Zelf ben ik vrij laag opge-leid. Ik heb wat avond- enbijscholingen gevolgd. In1968-’69 ben ik voor mezelfbegonnen, want het onder-nemen bleek in me te zit-ten. Ik heb jonge mensen inmijn bedrijven opgeleid envervolgens vertrokken ze.Dat nooit weer, dacht ik.We gingen met een aantalindustriëlen samenwerken.Eerst hebben we bij het be-drijf Pelgrim een metaalvak-school gesticht en laterwerd dat de Anton Tijdink-school.

Hoe komt die school aan leer-lingen?Vaak zijn het jongens diehun opleiding niet hebbenafgemaakt. Wij geven ze

een kans om een volwaar-dig vak te leren. Het karak-ter van een mens wordt me-de bepaald door wat ie kan.Hun eigenwaarde neemtenorm toe als ze een vak le-ren. Aan de andere kanthebben metaalbedrijvendringend mensen nodig.Een ondernemer is een han-delaar in arbeid. Hij heeft erzelf ook baat bij.

De Wanders Groep heeft vierbedrijven. Kunt u ze kort ken-schetsen?1. Wanders Mobiele Cha-lets in Ulft: Een chalet iseen levend ding, aan modeonderhevig qua vorm en in-houd. Momenteel is eenplat dak in de mode. Webouwen zelfs chalets met

een etage erop. De chaletsgaan naar caravanparken,waarmee we een leverings-contract hebben. De chalet-bouw heeft weinig geledendoor de crisis, we zijn zelfsmeer gaan verkopen. Voor-heen bouwden we er tweeper week, nu al vier tot vijf.60 procent van de chaletsblijft in Nederland en 40procent is export. Het be-drijf wordt geleid doormijn zoon Huub, die ook ei-genaar is. Ik ben de finan-cier. Mijn zoon Dirk is ver-antwoordelijk voor de ICTin alle vier bedrijven.Wanders Metaalwaren inNetterden: Dit bedrijf benik als eerste begonnen. Ikben er nog zelf actief, maarHuub is ook hier eindver-

antwoordelijk. Ook de ka-chels die we in Netterdenmaken zijn onderhevig aantrends en seizoengevoelig.Meer dan 50 procent van dekachels wordt geëxporteerdnaar landen als Frankrijk,Duitsland, Ierland, Enge-land en België. Per jaar ma-ken we zo’n zesduizend ka-chels.Staalbouw Velp: Dit bedrijfhebben we overgenomenen verplaatst naar Netter-den. Er worden magazijn-stellingen op maat gemaakt.Sommige met verdiepings-vloeren.Touwfabriek Helmes-Wel-link Doetinchem: Dit be-drijf is ruim twintig jaar ge-leden gekocht van de fami-lie Helmes. Het is gespeciali-

seerd in twijnen, vlechten,slaan en spoelen van touw.We maken dik touw enzeer dun, zoals de touwtjesaan theezakjes. Directeur isPaul Schurink.

U hebt u teruggetrokken uit

de dagelijkse leiding. Valt datmee?Ik ben de jongste niet meer.Op een gegeven momentmoet je afstand nemen, hoemoeilijk ik dat ook vind.

U pleit ervoor dat Achterhoek-se bedrijven hun bescheiden-heid laten varen!Wij kunnen in de Achter-hoek echt álles maken,maar verkopen doen weslecht. Dat moet flink op deschop. We zijn veel te be-scheiden, ik ook. Gelukkigheeft de volgende generatiedaar minder last van.

U kreeg op 6 mei een handvan de koning. Zei hij nogwat?Ja, ga zo door!

Verankering in deregio zit ’m primairin het personeel

� Henk Wanders heeft vier bedrijven. foto Theo Kock

Henk Wanders

Ben Dankbaar

Henk Wanders(73) heeft zichdecennia langingezet vooronderwijs enmaakindustrie

Henk Wanders, bescheiden strijder

“

“

16 DE ONDERNEMER

door Francien van Zetten

A ls belangrijke leve-rancier of investeer-der van een bedrijf,

kun je financiële schadevoorkomen door harde af-spraken te maken. „Je kuntin gesprek gaan met debank en bijvoorbeeld pand-recht op laten nemen ineen contract”, zegt PietHein van Spanjer, advocaaten partner van A&S Advoca-ten in Wageningen. „Dat iseen vorm van zekerheids-recht, waardoor je bij eenfaillissement voor of tege-lijk met de bank aan debeurt bent als er nog geldte verdelen is.”

Van Spanje is gespeciali-seerd in ondernemings-recht, vastgoedrecht en in-

casso’s en ziet regelmatigondernemers die een te-goed moeten afschrijven.

„Het is een klassieke val-kuil: bedrijven die niet alertgenoeg zijn, vorderingen la-ten oplopen en bij het fail-lissement van een klant ach-ter het net vissen.”Een vierde van de bedrij-ven die hun leveranciersveel te laat of niet betalen,betaalt alsnog wanneer ereen brief van een advocaatop de deurmat valt, is de er-varing van de Wageningsejurist. „De driekwart wan-betalers die overblijft, kunje dwingen te betalen doorbeslag te laten leggen ophun grondstoffen, voor-raad, machines of bedrijfs-pand. Lukt ook dat niet,dan kun je als ondernemer

het beste samen met ande-re schuldeisers overleggenof het zinvol is een faillisse-ment aan te vragen, advi-seert Van Spanje.A&S Advocaten is sinds1991 in Wageningen geves-tigd, tot 2010 onder MeteoConsult. Sinds vier jaar zijnde negen advocaten en hunzeven medewerkers te vin-den in een kantoor aan hetAgro Business Park. A&Swerkt enerzijds landelijkals specialist in agrarischrecht, daarnaast zijn er spe-cialisten op het gebied vanvastgoedrecht, onderne-mingsrecht, arbeidsrecht, fa-milierecht en mediationaan het kantoor verbonden,

die vaak in de regio Wage-ningen opereren.Van Spanje is secretaris vanhet Wagenings Onderne-mers Contact (WOC) enéén van de initiatiefnemersvan de in juni voor heteerst gehouden maandelijk-se businessborrel.Op woensdag 2 juli vanaf17.30 uur is de volgende bu-sinessborrel in Café Onderde Linden in Wageningen.

Pandrecht voorkomt lege handen bij faillissement van klant

door Paul de Jager

D e Verenigingvan Nederland-se Autolease-maatschappijen(VNA) is regel-

matig gesprekspartner vanmobiliteitsminister Mela-nie Schultz van Haegen.Dat leidt tot flexibele nieu-we vormen van leasecon-tracten waar het bedrijfsle-ven voordeel bij heeft.Minister Schultz van Hae-gen heeft een zware dobberaan het fileprobleem. DeNederlandse wegen wor-den steeds voller met als ge-volg een toename van files.Die stagnerende mobiliteitis niet goed voor het be-drijfsleven en het milieu. Inweerwil van het vooroor-deel dat een leasemaat-schappij alleen gebaat is bijmeer auto’s en meer kilo-meters, is de VNA bereidmee te denken met de mi-nister.VNA-directeur Renate He-merik ziet parallellen tus-sen de visie van de ministeren de ontwikkelingen in deautolease branche. De auto-lease branche speelt metflexibele contracten in opde veranderende mobili-teitsbehoefte. Die contrac-ten leiden dikwijls tot kos-tenbesparing voor het be-drijfsleven en daarom blijftauto lease aantrekkelijk.„Door flexibele contractenen combinaties met bijvoor-beeld het openbaar vervoerblijft de bedrijfstak vitaal”,vindt Renate Hemerik. Deautoleasebranche blijft au-to’s aanbieden voor zakelijkgebruik.„Maar werkgevers zijn kri-

tisch op het aantal auto’sdat ze leasen. Sinds de eco-nomische crisis letten zeextra goed op alle kosten-posten, dus ook op die vanhet auto leasen. De lease-maatschappijen springendaar onder andere op indoor poolauto’s bij bedrij-ven te plaatsen. Ze zijn onli-ne te reserveren door mede-werkers. Samen poolenleidt tot efficiënter autoge-bruik”, zegt Hemerik.Deelauto’s zijn hiervan afge-leid. Greenwheels is eenvoorbeeld. Op centraleplaatsen staan leaseauto’sdie door particulieren ofwerknemers van verschil-lende bedrijven kunnenworden gehuurd.

Tot voor kort kende dewerknemer alleen de tank-pas waarmee hij op kostenvan de zaak kon tanken. In-middels is de pas ook ge-schikt te maken voor combi-naties met het openbaar ver-voer.Hemerik: „De pas maakthet mogelijk om de mobili-teitskosten inzichtelijk temaken. Bedrijven kunnenom die monitoring vragenbij hun leasemaatschappij.Als er goed inzicht is in dekosten, kan erop gestuurdworden om die kosten om-laag te brengen”.Aansluitend op de tankpashebben leasemaatschappij-en nu ook apps beschikbaardie inzichtelijk maken wie,

wanneer en hoe rijdt. „Dewerkgever kan met de werk-nemer afspreken dat hij eenbepaald bedrag aan mobili-teit mag besteden. Blijft hijonder dat bedrag, dan deelthij mee in de lagere kosten.Dat stimuleert doordachtmobiliteitsgedrag enorm”,verduidelijkt Hemerik.De flexibiliteit van lease-maatschappijen gaat nogverder, vertelt Hemerik.Het is ook bij sommige be-drijven mogelijk om voorhet werk een zuinige autote leasen, maar die voor devakantie tijdelijk in te rui-len voor een andere auto.Dat geldt ook voor elektri-sche auto’s.Daar is in Nederland goed

mee te rijden. Maar in hetbuitenland komt de auto-mobilist toch verder meteen benzinemotor onder dekap. Verder wordt geëxperi-menteerd met de inzet vanelektrische scooters en zelfs

fietsen als aanvulling op deleaseauto.„Er is dus heel veel moge-lijk en dat scala zal noggroeien”, stelt Hemerik,„Werkgevers moeten daar-over wat mij betreft methun leasemaatschappij ingesprek gaan”.Renate Hemerik staat aanhet hoofd van de Vereni-ging van Nederlandse Auto-leasemaatschappijen die debelangen behartigt van deprofessionele autoleasemaat-schappijen. De 70 VNA-le-den verzorgen de operatio-nele lease en het wagen-parkbeheer van 637.500 per-sonen- en bestelauto’s.Dat is zo’n 90 % van de Ne-derlandse autoleasemarkt.

App maaktinzichtelijkwie wanneeren hoe rijdt.’

Het is eenklassiekevalkuil’.

� Flexibele contracten en combinaties met andere vervoersmiddelen. foto Ronald van den Heerik

Renate Hemerik

Piet Hein van Spanje

De leasebranchespeelt in op dezich snelwijzigendebehoefte van deklant.

Lease: Tankpas ook voor de trein

� Advocaat Piet Hein van Spanje. foto A&S Advocaten

“

“