De omni rerum fossilium genere, gemmis, lapidibus ...
Transcript of De omni rerum fossilium genere, gemmis, lapidibus ...
S.A'NCTI
PATRIS E~~IPIIANII EPI~S COP ley P R I ADD I 0dorum Tyri epifcopurrlJ De X I 1.Gemmis1qme erarit in vefl:e Aaronis,Liber Gr.-ecuS, & eregione Latinus). lola Hicrotaratltirio interprete:
cLim Corollario Conradi Gefneri.
.~ CLARISSIMO ViR 0 D. ADO L PH 0 0 C~ CON 1 F, INC L Y T AE REI P v B.
AUgUil:l!lla:! medico dochlsimo, Conradus G CfilCl'llS mediClls Tiguri-
llUS S. D. "
M l T T 0 dJ te, 7J/i· do{f~'(s'/m~)Epi-' - ph.mij de X 1 I.,~ermniJl!I)clllt G1'£
tum & Latimnn"t/J tonico itidcrn r"l:o ,opti rno & ten'r/tdito ')JI'J'o comte'{ttrrl. Jf'udio quidertl Lt~tcti,f, Pltrijiohtm etlan1 tittt1/gttttt
c/fo:fcd ~r;o /w:lcmf.-s m:e (},·.£wm lI(;'rp,e Lr:ttirmm 6jJts (:dirt! llic!cl'e pomi. O!J:r:tmob,·em c£rc1-'ts ql1i IJoe eodicr: cOfwmfli jillt, {tmico~ l'/tm & rfid~Ae tnct.tllis cel-IttpM/llif.? !i!,,?lli(, J)/(Jl(: e tirf.m'ddltt1{e,e)'c 1lo1tti:tjltcm ljlf'pl),wij 11C'ttrtJ fm(~1ifi\if}'ji (tc docfi}'/mi ilLias (.11;;(0
pi ()'pl'ii~'cmtim1 ijflfir:·tt111otJ dN!Jjto,etji'iJl~ tcJ· ,·ciiqtlrU et'tu GI',Cce LatiJJe1; B4;'!~'£ cdl. t.t& Lucl,tDrlf.tiOft';S noil JJ,t/'(fI,tttti'. Pttit c;Jim
, 'JI/r ;!!C,llO)/ pius,(nl.'tm & cr1lciitl# hi lim'is j,fcri, cpifiopiu:fcd rcrmn cti.im iJ •. tftf,htlimn !:." ;/" -l l"l' { 'til-' l I >..' jClt'lI;.I/lJZ!f.s:1ttOi 1'(.' If II,t I co J}'/ (t!Cldh1t"
. hi 'i'~;bn'S j;pc' jlm//imc/i;]C's It lMtlf')-ttf/lJft~ n:
. . \ ,(~) ~
E PIS T O'L "A' 'MM;di1im,tltti!lttS~i'~ftrJim" dd /dcr.t5 l'O";~~
, I ,f'" 7' ~;, <.O'ic 6 .... :e egtwte'rj'mcJtI'ttmt Itt'fjftt' ,"(CCOfnmO
. Jrtt.Et ~()'O alitf,m ett~tm e//{fclcm ,ml/701'i,( , J'J!i editttm hr.tEiC1tM,P/{')jioto/!;i titulo /ihn/liMtJUjh-iptum lHtbeo : ill ~itO ex pi'dc.j]o dtdHM
, " all a1l1'matittm nttmcro :XX .. Y I.X:It.ttm·isji . militudilJes cxplic,tt:qttc'alio tempon' J Ii dt'
uiiia foUCI-h1tJedttm. ru m prtR flnd,t, ,un t'co-1'1fn'£~tJtl"nf1 & caJ7didiflirm:~ C'xigttt7,'!)OC mu ni{cu/t1>m bani confides : ~ttod propter' rmdta 1'llctxim,t4; bClJejj'(;/,t ill me ttt(t,'(l'tlhus flbJfIde & oMcc'ldl'e me, & l"c/fl,}·.it/'oJ/ltm m~arum l,tMres promoucrc pc"gi6 ) ~ft,tlcClf1l<jltC grdtitttditJis 1Ft'rime" ) a11f pot/t~S jJ{t!;lltllS ItC
puhlict~m ob/{g,ttiol7i1 mer£, )(l5lfa)fcupOI! tibi ~ffero : & r~~() fl (J'dd in GN~C() e.\;emp tal ,i.. em' cmelJdatiom:s qu4il1tm ex dilefhwtt dIm t'ctX,tt mM md~~;nil}us a diecl>J1utttJldmrt ittdictweris>pro tttr£ /1) Gh£c,trwtJ i/tt''J'ttr/t>m co
~~. 1JIrioJlis rerttm1; nattfYdlittm ormdmrJ excel ie'l1tht,de eo libere cdl1dideq; '1Jt flIes) me com ·moll~fit(:ittS. video" lj1't/dem miJu'filltr:t7ti.tm flltcm lttlt/W't.rji 11011 "JIerDd, JIMp fi}·d COlJ
ftCftttu~ ,)J1O loco ,excepto : 'ltti eft (.',tpite dlto-decimo
11,·P I S 'r O.L .A' .-
decimo de ,Oll)lc/'e g'cmmd, ;·<Ju.tm ~it .tllqul)s, ..j\, 'i\ g. , "':t. ~ 11 I .'
pt~t.tre Q;, Vo.t:eI9~ CGTOWql.1 'W'f:7rflXYcu.; lJl.?l cc- . ?1>I11CTlj ")lOX COri'tfjJtd, -vidf1tfl.Y: Cjuom.o4~·rt.ute ' emad.o'i de[,c..ttJm dil",iJ1it~'(;' (ptidem pojfitm .. l-Id,[,ui atttem ?JJliCltm fllt}m cxempl,t}· m,a-mifCripturlJ)<juod 4J1te.i:f.tmas ,t4~uot. ilir K. , .. e. - . lICrf1 Jl()lJriis & erudit!'Ol1C 'pretit~JS G4i?a,:tts ,i Nydbr~tC~ 1. C. FcrdiJMlJdi RorrWlortt, & i14dximlliani Bo"enll&'l'~~ttm1 c.onfi1ds, i,rmn,Utt1'it moNe nobis erepttu, ddme rrdjit.,.' l)ct? jJ'I'Uf11'e.t JJt, fiC)' occt'tjiomm ilt 'photijj,t;' tri.tl'cIJ,f, Ct(htl~go a~tthorwm ljuos}egit"(9ue ..At~f!,4l<i!. apml1105 hi (~'efterofl i,iri D.[o.[aCO/1/' FI:(;'f!,cri ,M.ecoclllttis mci 6cttemeriti llobi W:,':'lt/it Bt'Miothecct Gr£cC t:17'tm{CripturlJ 1)i
dl) locttm ) fl modo eft.fI,J;'lui~ ) de epiphalJ/a dtU1;fc:rtj)tis i71qtt.h·M :' ilt ,ttl pt·t£ftftS IJie li- ' IIC'r, & dlt e)'ph?:fiol(~g'/.14 inftrlptas) ttb ipfo ':/tMCjttc ,ul Imm; dt~tlJOl'mJ rGfirdtlt1t'i', cerda "cs reddttmur. bJ C()rollrtrio dddenclo prol.ixior de di 1{r;e7lttO~'.fi'[JJem,fi per dliM OCCUP,t, tioncs lieuijJet. DaMfoi' cnrm mit purum /11-d.tgandu Hebraicis rl'rum ndtttrdlium poprift 110rl'letlc!tt,tHris:yt diicLttid hac [dtem itt
• (~) 3
, " E P"l~TO '1, vt
. P:t}:tlf'ittc~, 1uoni.trrt in melior/blM ;1.011 P0f-' [um.j:icrt6 eti,tm fiteris ,tdje}'«(.m: idqlfe "]It In nq/l:tir .Aniirutiht libru declard:/ti" it~t in Stir
\ plt~m (p,,01t~e l;ljloritt 11M mil]us dil!f;clItC)'" lJea it~tt(mte)fitcidm. v;t!c lliT' ornlttifs'ime., & YrJ(}(mOmifJCi),·!terando doclijsimoqi jlmj parenti ttto,tibl c~r;;llomil1i (ClliUJ' t# h 'f@.
yov;rt~ ;rt7fo~.,ftlius es:ttltf,f.-S autcm M,tx/ml ... /ian! Ct£forif prirnummedlcl#.f'uif, deim[c ilto/bois ilelpttIJ.,.A:ugujt.tlt£) plurbnr:tm oJfi ... , ciofomq;faltttem diciro. 1i~'uri a 5 65t
IVoliis lttlij, ex temporcJ,td pr&lmn.
HIs fcripti~ offerturmihi locus di . ui Hieronyrni lib.9.CoUlment. inEzechielc,cap.28. vbi inter alia quCC de lapidibus precioGs fcribit .. ita legi tur:Horii colores l <ltClJ naturas & cHi cc cientias lingllloru)l1on dl: huius tem " poris di1rerere~fed proprillm volume ,,' defiderandta vt in Ezechiele,& in E- " ;xodo,& Apocalypu, & in Efaia., fibi ~G omneslapides & lapidii ordines c6-,~ parati.>U1agnam&legenti &diiferen cc ti facia.nt qUa![tionem. Super. quibus ": &vir[anCl:us EPIPll.A.'NIVS epi-" fcopus.>proprium volumenmihi pr~ (~ fens tradidit. H~c ille: quo locuple ,
) tius teLlimaniunljhunclibr(r effegermanumEpiphanij,nonei.l: quod defi deremus:pr~fcrtim cum idem tHero nymus ad Pabiolam de vell:itu facerdo tum, de Lyncurio gemma, eadem
plane q u~ Epiphanius hocin Ii. bello {cribat:vt inde tran
Huliile cum [atis ap-·parcat. ,
(II:) 4
+. T'0 Y EN ,A rIO I ::E!'
t1: A T :p o'}: ft M .n 1\1 n' J:1' r <I> AN! I () 't .'.~ j. I .-.fJ\ 1/\ " 'l,W1(),1C,!)?IrJrJ J<:tI?lfZl' "~~W~ l::.IOO"ClJf01! 'i:7l'IiT1(!)_
wofTJf ?$ ~ ffV ij3. At8fJJl'3Wa'V,t"c..'JJ i P"is solilC'p.olt/T6l ACXJ~l' J'
/3selltof· Ma~f!;illiGItI4 'p~£dam e."C conit:(:lm·{t
fld[cripjimtf1: Idq; mon,'rntM,IU: 'luis eli , ut?rfim tectiOl1ffm a/iont ('odic/Ntl ".\;:i ... , flimet.
BANeT! PATRIS EPIPI-I.A'NII EP/SCOPf op,.i dd DlOdorutnl)N epifcopumde XII.
Gcmmis 1tt£ cr,tllt in l)efte .A'ayonis, Libcr,lo/(t Hierot.tl',t/JtI110
tllterprete.
i Vo d petij ftl, vir prad1:an~ tifsime, de Gemmis quas in Rationalifiue O1'a<::u10
. dicta Epomidis hum era-Its hccrdotis, fupra ped-us Aaronis Dominus iufsitt alligari:vteum corll t illfibtd.t l1omlna,colorcs fiucformas 10cos,& ~'i, id eft;>
qux faeiune in de ad pietatem medi- ft6tt/a i1t~ tatlOnes)tutn etiam ad quam indicanmcti. dam q urelibet Gemma pofita fueric, quoch in loco & in.qua patria inue-niatur, id paucis 'ci bi exponam: Hoc quidemitafe habet.
~adrifariatn diuiditur Rationale.Etlpfuln quadratum t palmilongi tdodratk tudincm aclatitudinem habet. 'Pri-mi quidem. ordinis prima' Gemma,
.. • ,~) 5
""rt;V,)(ill'
...~~'f':M'~)(J:().L$~~.()1~1Jtn.1"~l;l·lh,,},~\'l1rt;,t. J,IJ\I",'<:;J'(.\1).\SJJ
",wul'l''''lIDSGk'n'H~y.')';ri·SiJ'Y,rJY.(,'l1m'u,'l{')[>tt. ~>IlV'1(.J.,--'\0,0
~tl~S(JtlO.oJ~(';:"WnrtJ)(.JlOIS~'S');)/l"lfdM,.(. ~,ij'IVMCJIJf.\(V-/'#
-1,(II.Odp1f1.O~~S~',(f/,¥f,GS:t1W~~tM•';)j.J~'iJrl-metoS$-lt.-10,,~I_:m10rr:.J..ImSl(~n(iQ·SII)l'nIH;.!t. iU't"\\4.,l1I~j,:~...J0"V'
"";t;i~~lt8~lf'Jro?''1T7'"!if'..(f;iOJ'>tqs~tCtrX1fJ'~t.:n'~'Ml"tnJ1JIlSNI'l!S$f!.;tT,?{)ltlmVlld";\)\,I I'I'\:-t>.,\VV.-
~•noriolllfJ.1t~~r1~~')j'ltSMIf;fIjcJ.~1l(mt..
-'W'C'lY_t:iMOd~r;6),OlP'Srmt1OIltt;lronfJO'Xra'-7.te I-''¥IVI\\IVJ"·V
"&.LNl.D){1~PJfPJ~cS1/lf'$1S/:t1ih-p7;6),I;,1/' IV(,\J_c;b..""loJ,CJ\
"'$fi'i6ISrW.rt;Jflm..'ilO1.s~i·,Ci;Jl'Y'Y'It),(IV.'tfI1W.:t,M il\,1~uJ~~~fO\ZJl"OA'~I,.
(..-@M?,1(n~'-7g~..@{fd'f"..@9!y.@J:.~J;u
."'1
't~!i1(lU!U-to'tJ'1C~dccb'/5f.P~l"~(1M
..,ritl.Ld1i?fl$(l/;VPJ!l,~lfp1rt;.u~tiL./'J;;0'9"'0t11.01~t)(fY'!1<;1.,f)0r.t1)I·dM'X('J.M:t1,:LfiJ(nOYWIlJ JiI..i~'\'''..bJ
""u('"(',w,t.!:!J:..@IJ1VaonSt'1E,)MrlJ,,/..Il~'.sno!- tI~tlJn::Jov(I
-bL'lJ./lO.t'..f"0IS/loo,'l1'>1'-7LtiJ(Sfi.f_W{",:t1.t.,",IT;;:)ItIjtok..,/to
-p:dorartC1V'..@[email protected].!!?d.u.n~!sIl~JJ..t..!!O.L·SItn:l');)fX1,LSC"rfj>dSq;.Jt'YjJ';t1.t..~Ig~[J8fJ
-60!'[email protected];Ju.1l~!SM1tbL'lPV''if!!OJ,:r'lP~'l)f~ri.o~.t..~(n01}rwrJ.,:1U!rCn~{flrJ~
S4.1NrHJ.lil.:?l
-
1))J :x. II. G i! M. M. IS. «'
Sardius, tum Topa.zins,d<:in ~n1arag: dus. Secllndus ordo pnma gemma habet CarbuncululD,fecund5 Sapphi rur'n,terti:i Ia{pidem. In tertio ordine funt, primatLigurius,fecunda Acha- t Ljl11cu::' t~s,tertia Am ethyftus. J n qtlarto,pri l'ium, rna Chryfolith us,fecuda BeryIIus, tel' tiatOnychiii. Etiftre quide funtXlr. tonyx. Gemmce, qure in Humerali (EpOJ1:1i- . de) facerdotis fUllt annexre, q uaru tu
. difcrimina tum loeifuntiil:i. . I.
Prima gemma, Sardius Bahylonius diCl:a.Eftveroforma ignea,&q fangLli • nis colore referadSardio piCCl fale co i·s.~1'4£. dico &inueterato fimiIis: qua d'e cau factia Sardius dicit, a forma (colore) nomine ddul11pto.NafciEinBabylo-ne Airyriorii.Pellucida e11::& vim ha~ betmedendi ad rumores ac vulnera ferro infiiCl:a. Ell & alia qu.e Sardonyxvocat,&i"Molochites,vim emol-t p.o'Aslx.«t liendi ih:atomatahabens.Eiufdehrec ~oloris eit cum [upcriGre ~ fubllirl-
r 11 P Ii!}{.AN IP' S
.\ll.r»pj(fAlP ~ ~fGef»o:':$'r!tT®.J ~ p.~'Jl,\o[J 'm\:-~
fct rIW ~x.tJJ 761 ~~&') on ii. ajx.~ rj;fv :1IQ: ..
:}wp.
B.
D E XII. G E MM I S: ~
,.dis. Grauifsima autem efl: fub initiii veris,cum huiufmodi mala: affe~iones incipiunr.
. IT. . Topazius gemma colore r~bet;ma .. gis g; Carbunculus. Nafcitur in Topaza vrbe Indi.e,inuenta. q 1.1On dam it
.. he a 1a picidis in (orde alterius Iapidis:q ua cum fplendidam vidiiTent,& Thebanis quibufda ofiendi£fent,par tio preciovendidere. Thel:;ani 'Vero, tum tcmporisregnum adaiiniftranu
. Regin;.e attulerunt.Illa vero diadema t! fLlO impofuit hi. rnediofrontis. Habet tale experimentum ha:c gemma. Anrita medIca cote reddie 1uccum non pro [uo colore rubrum, fed la~ acurn. Impletautem ruccoillius ac-
. tnt~q4otcrateres volueritisquiaf~ frtCat,ld~ abfq3 prioris pondens vIla plane immimmone. V tllis efl: fuccus , hicad marbos oculorll. Eporus adued"dtur hydropl, & medel: tabefcen rib us ab vqa marmafumpta.
DE ...Y II. GR lkt M.IS. 4-nI.
Smaragdus gema.Vocath~c etiamPrafin lJ.E11ep viridi colore, & differGttame aliquantG iorerCc. ~ida eniiniUos vocae N eronianos, ali; Domitia. .nos. EeNeronian us qui de parua efte11 forma,valcle viridis,pellucidus;&
I fplendcs.Appc;I1atii vero Neronianiiflue Domitianii huiufmodi de cau[a.ferflt.Nerone aifrtfiueDomitianfl 0- I
leuiITmulta va[a infudiire~& interual10 teporis,oleG viride colore cont1'a.xi1Te, hoc~ oleo petracopiofius riga
. tfifloridioris co10ris euafiffe. Alij dicuntNerone quenda antiquft'artifi.ce,getnmarll fcalptore,Smaragdi prteCipUll v£i.nu inuenifre, & gemma ifra:ab illo Neroniana dia:a::alij vero DomitianaappellarimalUt. Sunta'Gt&alij Smaragdi:& primusqde naCcitinIudrea,Neroniano valde limilis:altervero inAethiopia,quc eria in l?hiConeflu uio nafd dicu nt. Phi[on aut apudGroeco$ Indus,apud ~arbaros Gages
bE Xli.GE MM.IS. j
vocat.Aiunt etia Carbunculii inhoc' :t;luuio gigrti.Illic cnirn ,inquit Mo[es_ Catbficuhis & gemaPrafinus.Ferllnt: aut Smaragdll ipeculi m(l:arimagine$ tc:dderc;Tradutetiii fabulatores ui'nt
. ell habere ad pr.edicedas res tuturas.. . . . 1 I I I. ' .
Carbucuius g/ma,ptmiceo cOlore ardcr.Nafcit in Canhagine Liby~, q
• di citur AfricOl.Sunt c;} ita in~.eniri haG gemma dicant:lntc!rdiu qU.ideno vi. 'deri;(~d n.o~u ini1:ar lampadis & car .. f,QNis fril1tillatis eminus Ole pcul ap. parere';l--Iinc agnitii Si earn qu<trut~faclie lOuenliit. Gdhua quibufc(iq,vc:, itl bus tegatur,lat8re n6 poteil:. Sp)ert der enim: eiLis extra v'elles apparet: vnde etta Cilrbuculu8,appellat. Car~ bunc(Jlo rt6nihil, patii quide, llmllis eft gedlrtl~ CeraOnius,que ail<.]ui ()I'II~
wCp a VLl1i nigricaritis colore cQgnll" . minane. Ell edam gemma dl\~1a Car': chedoriius non a:b!imilis hUIC) qUo .. tlliUll & i~idltm loci tepcrm.ffi '
<13)
, Atd!§)-' d&71"tjIep0' mJftf1f1ft(w(JjrJic 13J..~'I.; t 7rOfepv~ '1'1JC', 7rO~'l'V~(t~ fl /f/cllrdllll! .n, ;;Jli§)-'. mil
far: !tltO ;.c2, ~ j¥H "f'v'"Pv 0J!cf?~tJO"I'. W. rio P't'o lJ1~cr J3(UrJl1.1~f?, }Su(}'{)s"ly6~ • .av "WMfJ tA ail7(§}\
prc~dtlO- 1:t(XllE-'''(op5i.k@-' cfJt (; J}o?siv "l'rofCPUf'CwP;' 11: III m,t: l(cU OVT@-- ;;N, lI~Jfo71i/., ~ .r:; 717 1tJJ'i~ 1rJft.
gl11:, ft~'I- .A;BlO-m~. Jio Jo 7tiJM@-' ~k It/rIVir: CPflptufoiffi inl' ~ "fIv .6torlfJl1iJv '1' la. tiVfl~«.UIMV~ i ..
)(011'&1(. (1'(t,7!:q>~fOf) 7l.'dov, ('~ ~ ..p1! 7rO'1AQi~ <, " ,1' n) C\ \" ~ , 11tr.;:u
"I."MSXf)(<:J (,(;?T'tsOp. ~5'J v\:. o:tCWHflSO!: 0 II/C/l:;:;r.
cO d1l,~Jl~srt'J'@r', (C} AI\:IZL~~'r(fi7-. !to ~ c:J 1" mr: t <'Pit: )(J..'rNJl:r, tC\ o~p1.Q'l{9tr: 1(tl!'1"cc'TtB~ccO"j
~", fA.«AISU 01 j3(;(.(l'I7l.~r:. ,Al!'CfI?rOv0' dI: iiSJ. T~gJ~®- ')«f @ ¥v~&:"Wl' 1{r).! 1JV~ ft~T.w[J :/,wopJUJccr: ?rAlly"t cru1 y~'A«.H.'l.G ,&" r/TtJ.; x.et6pJU,®-, '"PI!: Hi\1(Ct.J~:t(M. Y~)f((?tfc« Jf. ~ ~l1SfJ lI(rJ.l~) ..tW ~\ MwvQ'~ 0'l>0a~ cr{!(A.Io1f{«rA&t!Jr;t'W ~fa) <CI rIloO&Q'tW flQ",O-
e ' ~ ',1 I . I " f; 0'1 (X..(I, WJ\ l1.w Of.! rnt:7t.cpafOll 'W'ilCPU1tyv ~I\i:";
'r7fl.l. • $'.
1) E XII. GJ! Id M lC. @
V. Sapphirus gema purpurafeit vcfpe
cies Blaml!,Ici eil,Purpur.enigr;e; MllI ta runt cius gen~ra. Ell: enIm Reglus, aurcis punclls varius. N 6 ell vcrobic: in rcltaadmiratione,qllata ille g, prot ,fus purpurafcit. Ee hie dicitureHc ell in India tUI,11.etia in Aethiopia. Quocirca alUntapud [ndos templlt eXUl!
aumBaceho extare.q uDd gracius e)t Sapphira trecentos fexagintaqulO<)
. habciH'~luis multi fide n6 adolbcan c. E(tvero germnaadmirabl1ls, pukhct ritnil)gratiCsima:proptcrea etlain ar .. millis &monillbus reponic6[ueuic, id4potiullmu a regibus. LCcll eriam inter remedia habet. Anrica em & 1<1 ai pmixta plagis q flue ex puftLlJis a1 his & wberculls medeL GWis illinai. Scrip.tiidl: & inlege,vifiotlcm q 1\'10 G. apparLlidn monte,& legem daram.,ill . gemma Sapphiro fllUI~ cxprel1am.
VL . Iafpis gemma. ha!c SmaragclG· for ..
.... (/3) 2 . -.~ ....
11 PI P-11.A' NIP" S
,,!i(rAJf/. ~~" dl~ .. -« XaAf) ')Ov eOffl;;,j{(JfI~ t'At'(I%B~tI "T@-' '1Xl'O'Tctp..ov 'i:.Vpi'O"X.'i::Trt:J.. ~ ~ t AfCl%
"T1%..tID ~'8ocW'Tixt ~ ov.M:t ~ KV?lf~:> ,bv..: ~>7 #®-I \ I ~.().. fl ' , ..,. I '
KV7lf~' '1$O}.V I(f;cMVEMK0l' AP.ttfJO"JO"lol/. 'TO ad lfir' dl~ "'F'JovrA d11 .plj A/OOV: IfJ1 -rl.W (rflc.:~JctyJl6{1
il'h )(AOO§I{ou(ft) cti)h~ dfC~AV-4tt ~ «PIXJJ
l'o-n<?ct, t.cU:. ¥d/.oO');V xAOOeOp ~X~ ~ 0"""'((' t 1kl'1~. f:.OIx.q~ l~ }\!U\l(9V) t ~)<etl"ll CPA~~ct~ '1''i.71'a:~
t ~ 7'roi- .si /<e{)r. t' tlJ~ dl~ M'.P n I(9J O1f;ph. ~~ rpM .. I "tt::.... ' ( , II ,. . , " n r
'1'/.UJCCll.l';;/ rrctrr~r:t~ rAJt 01 fWu6i\or~ 0. ~y>f}o"LfI' ccNl.!I uti
. m C/JNl7r:t 6'h YAcW1/9715'pct ;rnACCo\sfIS' > i3ctBv%pct &:el' I , ,I B r.<\ ~ fl ~ "1' dl' ", ,
crP.CCTWI', /XAI t3 1.1.:.' 71,4 pCUPll. (t'.'t/ If: '0' ')O~t C(J:l1f.71((J. ..
()i ~fia. ' Otr:, il \s.eI' d~"J <0 J dl~~ 7" ,;;~ <l)fvyt~> tc~ t 7f1)gcpJ-p.ot"t()V~ 7~j ~ "PV ctLflctT~ 1{~XA9V) d'I. f(t.t '1~ &.:~ ck.,urs~~it fl (X. ,JV.. 01', (i){:tJ16p O,'V~ aP.()I~(OfI~ .. ~ rnS'l rx1~. &p.~~Jsov fJ' .~1X»8 o~C\:. oJ 'Yc(,j' lril p.Gf<.~ ),S0i
t J3a:OIJ-,{ ,a::~ " ov df'e l?t cW711t d1.uCcfl'i:wr:. «-"M.' n pRJ, ;' _Jo I I' /I,....,.,.().!, ,/ I f(i!. b51 )(@VO''''P«:> l.G(U 7'10 v It.9 • v,., a: ,OV7't. WfXAltJ
~}.gouQt J oJrn; mXllsp «"1I'dl~otIG:t!. £M#) J/\ ( , " n .' , .n' < lrcRvsuilltov 'I/(lIC\:'1'& C~OHt. Ne)A'7rt:J. 01' v ...
", t cpcw1«'rr7io '1~ (-tvOO7rosfAJp «1C@- ~ r CPCW7'(;((ruS{J. ~"'1'oo{J. ":Vf~a'l J'~ 7I'j~ IG'WfO"t, ~ wOl~i:.rrip Yf1Ut ...
v~ ,.pi~ fiJ-7 'lw., l{Jtarl(<<AI ')IlW. ctMfI cI!~ llt~ ':I. I r 'tt ,I
d):ftr~ w 'WtYwVlI M~!"m'll,," X.7'I(JI)f X) 1471t i:}(~
" X «1-'-
])11 XlI. G'1!M M.I 3~ '7
rna (colore) refert. Iriu~nituradripas Thermodonrisfiuliij, & circa Ama":' thunre oppidu Cyprl. HlJ.ius verq 1apidisAmathufij ddli:multafuntgene ra.Qcf ad colore,v,lretytSmaragdus: fcd eft'ohtuGor&hebetior.intus cor pus hab'ct viride)fimilis .erugini, ha-
. bctc,;yenas quatuorordinu. Hrecno xi~ pniitafmata expeUit,vcquidafabu laM. Ell: & alia magis glauca q mare, fa~uratjQr flore & tintCura.Aliarepe . rit in'fpelucis mon tis Id:l: in Phrygia. pellll'cidi.or purpura q cochlea: ma.ri-· n<E fanglline dngit,& vini nigricolntis. coloritirPl1ior,amechyil:o faturatior •
. Neccoim vnius & eiufd6 coloris ole facultatis efi Iafpis:Sed hrec.~de mollior eft ~ albio'r,qu~ne~valde nitee, ne'l3 furfils fp1edore delhtuit:alia vero tlmilis aqua!.glaciei. Tradut fabu~
. latores hac ipfa pc:lh ph5ta[mata. In .. ucmt alit apudlberos &]?~ftoresHyr canosq,terraCafpiaaccoHit. Ea~ ali us Iafpis;no vald e [pico des, viridis.
(/3) 3
lYE Xl!. GEMMIS. 8
El1:& aliusitefantiquus vocatus'fim'i ,m~tU~~ Jis niui feufpuma: marina:. hunc tra-dunt fabulatores tum venenatas bci1:ias~tum edam fpeB:ra metuerc.
VIr. LigyriusvelLyncurius gerna.De hu
ius inuetione velapud ~atur~ indaga. torcs) vel apud alios veteres,qui harft terft meminerllt, nihil cognouimus. Innemrnus tn Lancuriu gemma v~ca. ta, qua vulgarilinguaLaguriiiappeI .. lant.Erfore?: purohune dTeLyguriu .. quandoguide diuinx litera: nomina. tranfpofuerCtt:cxepli gratia, Srnarag-. dfi .. Praunu appelLitds. Be inter norni na gemrnarltHy,:tcinthi,qui & pcipu9
& prcciofus efilapis notus4omnib·. no meminerut:vt in mente nobis ve-' nerit.nutnforte ligyriuhanc gemma appellet fan eta fcriptura. Hyacinth9 ,
igif diuerfas habetformas.QE.o enlm rep enE colore pfnn dior,eo creteris p ftatioreil:.Similis ea colori lanl( q [up ,Purpurafcit aliquatenus. ~aJPPter
(13) 4
· • D'E XII. G 11 MM·:t s" 9 ..yeflesfacerdotales hyadntho & purpura ornatasfuifietradit diuina fqi-I
peura. Etprimusquide lapis,vocaturtMarin us~ fecundustRofeus:tertius, t3'lx~tt(1"...Nati4US:Q ~Hlrt'lIS, Ch~nrii<eus: quin· uJ,.,yr.tus, P_erileucus. Inueniiitur ha: gern~t joJ)lIo~.
in inter~ori aarbari~ ~cythia:; & pterquod funtvalqepciofre~miraquo~
c:fficaciii habet. N""m in ignis c:arbo-nes· cojeet<e,ipfa:: ql1ic.l6 ~anq'i· ahell: vtabfurnantur~vt ipfos carbones extinguat:nec i~ u!l,{ed li quis h~c ge.mmapanniculo inqolutci iQ carbones ighitos c6iecerit)p~niculus'quo~ill~[us
cdnferuat.Dici'c etia ~a:c gema coduceremulieribus parituris, vt facihuspariant.pr~t~rea fuga~ [pecha.-
, VIll. 'Gemma Achates. Hanc gemmam
(ufpicati funtquida e{(e earn quce didcur Perileucos,qua: in Hyacinthi medoe diCta eit anobis.Mirabihs ell ge;macoloris fubcoeruleL extr~n(ectis
,drcilferentiti habens alba in!l:ar mar-(.13) S
.' 1! PIP 11 .A N I TI" S • '\ e if'::u .~, I.' (\, ., e'
Ket! (;V'r<;;::7~ . 5 71"'~j, 'TIlJJ "l.KV17'«AI '<.tIt;Ufi(y.'1Tt1.
~S'l dl~ ~.I( rpurtC<J1! -nt'. M&CtJI! rX)(Ccn~ ;J.Sw(J-X ~XC<J1' A~()1I711Y: 7e;.gJ~@r dl\ p.~&' Ti .. Jl(t7@-,~ 'X!/)pJJlr!iY utl Jl~'YP.ctT@-' &'ftftov, ~7S'£7te ~'oi' 0"1~I171iou I rt: ~}:!rJird;jl!) ·uo:i TW
I r:PlW'fCtlI! ,
e.
'.D 'E Xl!. G,EM1t4.1s. tomorisvcl eboris.Inuenitur circa Scy:thia. Eit etia: ,inrerAthatis fpecies, qleonis coloJ:'(~ habet.Si ecrat Cll aqua"& illinaturmorfui venenato l auerti!:venenurn fcorpij 1 viperarum.> & huiufmodi vencnatarum be£harum.
IX.Am ethyitus gem ma.H~c circufe
rcntia habet Jpfundo ceu colore flamma::ardonte. ipfa vero circGferetia illmedlO albioreit& it vino Grrecis citttu colore vibrato Forma eius eil: va·ria,forte a'fit & ipfa in man tib~ Libya::na[cit.~~d5.ex eis puro hyacintho .e(l: Gmilis,alcera vero purpur;e:n~fci-
,tur(~llit()re & pruptls 10cis maris (J,-
..iufd6Liby<e. X." Gama Chryfolithus. Hune aliqui
tChryCophyllG vocarur.Auru q,de co t dr):fllordiJ 0 referr. In uenitur aut inpUtcopl;ylli'lalijduplicis petra: adU1reniaAchremeni~ aut/Jores'tJdisBabylonis. Babyloneel11&pu. no'habe'r,teG iJl[I)~cha::menitida cognominat, ftd c/';:,Y-~)'dlC~t regis Cyri patre I\.ch~D,u:ne foberyllit:
. :EPIPHv(NIYS.
t;b)'. rid dl>rttt>'eis Pt(118is coJJj}crf.f1, mctltrn '}gV0-67T'f ttO'tJr > 1u~ gemm4 co/ore pon·! foccit refer-t, auri intertfefJientibtf4 .g1~ttU, /Jnd~ Jirni/iter ab duro • "Jlt C]n:'yjOLitiJtu nome;) accepit:1JOfJ Ch1:'J:{olrt/JO tdmm, jed Be",zlo, de qUd mJx tge~ur)c~~~tt~,t, ] O;;77If sr:f(XX'~ ~ir ® 1f.9lAtttl{!)lf 7f&r:o~o£ ,~ '7.rJ,VotJhor ,. tJ.' t t J "'l:'ttc.G1{9f "3.i1;Cf}(a':
LA • . r..fO®-' /3l1£J'MsoP;Yi\()().I1(;(fJJP ~ ifb) ~
:A«IXS'()~"cp~r, ~x.CtJV ~dl@" <Cl ~ vcf\'o/~s~Cltt vttH.;vB~. ,,'"f:.7f J ~ -fa 'dFr~« 7lSl ~flfr 1'U
, .1 > dl' {\ I T1' ~J..lf~l1 TcWfl:l. ~ 'i: 7tr 1Jf.i\~(1'1l J91 M'1t-
t etii«1(X&: 1(e~;P HI\£'I:1 ~JI t rWtt7{Q!I\~(1'(U, cpcJ.IWrtv.~r 'I tr.:iJ' ,r 'lit II 1\ '" >I.,
"-4U flf.i\~H.'i:'YIS.'l1r~1«(.d" Y-VO'OClY1' (Jlcw'Y~r. !t1J/\~
cIl~ 7'lrJ36£flM(iY;) 'Triir 1c9~,"r;; ~q/o«i'lfA.wp 'TlSI c(;b"l(9v...vr lsSJ ~tt?f,\Huf«. iS1 ~ ~ ~.\>\, mXJ..tp o~cJf« 1(HS'~.~cpcd!lJ «Z'tIJ ~ 'l'1tt~~' 1'0V '76l J:.J~S'&'n1711J7Tl:p.'iI.
. I B.
A;B~.y;, J"Jx.fOp. otT@-' a ;...tB€Y /owOIdJ 'WtXJffJ ~~ -rb1 ~(WW, • .rOp7T~S> J -n;:; i\f4t1!l''t~ Tt1!l '/>«(1'& -:rti", '()v/tcp«r Ijl J3t«(/'IA{.Cdl'J~ ~ m7J
f t1C7fcJ·· ullJ)V cWj}WI',rxJ.?w6'& © <iis H1(?ifJ",~7,d'if~ , CU//.C ..
1) 11 ;J( II. G 11 114 114 l S. It
vocatum fuiffe. fnuenitur & Chryfo- eami; 1J., pafiu,s, qUa: itomaehicis 'i~c\creliaeis Irylonica: pora vim medendi habet. (ptodhtiic
X' J. , io~o cOJ:J~
Beryllus gemma glauca e.f1:,colore 1JIt~ marIsl«ut hyacinchi dilutioris. Na[d fur circa finem montis Tauri. Si qui3 velir hane e regione Solis tontem pIa n) vldebiturnon ("eeus acvitrum in-
, trml"ecus grana miIij habere pelluci,.c da. Eil &.alia BeryHus pupiHisocu-' lorum ferp'entum umilis. item alia CI:
ra! fimilis > qUa! circa Ellphratis exi.~ tu m reperitur.[Ecryl/i Ji J}/Jr£ricrf.! ftrtnt, & rddijs Solif oppOhdlltwr) ignem emitttNJt ..
")Jt j}ecula Co;ICdll~ • .AiJOJ!Y"i'ltl1. sic & Cry ... jl .. t1li.] ,
X I r. Ohyxve1 Onychium,gemma. Ell:
ha:cvaldeflauo colore.plurlmum de lecrari hac gemma aiuDe regllm & diuitum hommum fponfas, qua! hane gcmmarn in poc.ulorum v[um con~
D EX 1 /. GEM MIS. 11
: uertunt. Sunt &. alij onycbita! ~qui ... , uoce dicti,gui ccneJmellis colore ha. bentis,{unt ilmiles.Aiuntaute aliqui t:os exaq ua'f coire acveIuti congelati. Onychitas appellant a natiuo eoru <;olore: qUIa elegantium 'virorumvn guisGtrnarmonGmilis, nonGne co ... lore fanguinis eamen. Alij vera fane &ipfuin marmor ab explorationevn
, guisonychita voc5tJf~l[o nomine ,,pptortpUfltate albedinis. [.A'lab4iri~·texquJfi
tes9tfidif'iapiJ d DJrJjC.r:tt'/i Onyx1Jocatur.] tit & politipimu
DE JfD..A'lI1...A:NTE GE MM.AJ ir£lJ.orcm. qtt.tm cti:(),)'l,.gcji,tuatfommus FOltti-
jC:X,dtirtJ fer ill dJ7JJO ltwredc1'e-tm' s,tm(L(.m[fo/"~'fI'
A Darnas colore GriJilis eft aeri •. l-:Illl1cgefiabatfummus P6tifei
in (aneta [anaorum 1I1gredicns. Tel:' vert) in anno ingredi eb.lt, in Parch a. ... tCJPcmccoil:c, & Tabernaculoru te:-, .ilo.Pone,bacur autfuJ: p~aus lun:roi
I, ~ :g,;fl- . \ . . '
r "fJ~rf~ ljon'»J'fc ,.te $~~Y ~ tJ.,".!)()JAr,c?,IS~ [ '11,»,< n~,X ~.lJ1]'J ~(/.J,,(,~ ¥ {fl ·h'(I!.lJcrJv:~,.r{X'9fJ i ~f:3 t tr>:7t'!)crJl("rf>(m Sa ,a.oe nm : nrJrl,"t $~ (,,, n (; .. ( ,LI \ I \ (\
"'IV $9 f(ll)b ,':'II :ttx}J-w){"rJ $~' .m~'n:»(l?r1 S~ ,0.00 ( /) V" 1.(. }', I~
:r76jlrm-e S'!'tI~I)/"JJ~ s~ la.o£ (t!?U>crJLW("f.fi ~! ':f0'-1 d~,»y t n6Y.~~.sF'J'j'f1:d!.JJ:IIq, i;7J-l?dH !?L ,;.. srr> :~t1.u./X)'1/7l? "b'I.I:; (~.un:;:U~ Amrr>' ' , ~ "'1;':V J ., - v,/lJ v (; ~ \..... ~
S",dr:;)(/Pr! iII6 1\0 'd'H.ftiu ·.~tan'" :;,ysso,.v.;t15'o, I' f, ~ I" ~ ,,1 ~ V"
, "6~'J)fI?(J€ UP no;t.IJcrJl/f.(~ lltU:.nu, )to mn 'S'Xi\{ j b I J,J ' '" t (, \ )
~'.)rJ eb\{I{rC. rtJ>,cIlOD,V Il~ :tl10,~ 11 iJl.IJ'J)q;~.J/. I -VI ' \. VI.... \- "l -v
-.dt.ll I ~O~~ () s>tmlf'''O'l S'X! (smvru.A6 Sm.L. .l (; \ t,.l ~t' , v ~ p (V " ... '*' lin rliJt r /l?:J.DlI.fJ'ldll? i:lt::.bn1X1 ~ 1.'1 rti)t OilS'{
~ ,\ Vi.:i I' ~ .. II: \
"'r.t;.& !Joe. 'fp' ~"?V Jd1 i:t-~6YHlf'~ 1jd-1l"P1/1.J !9L.T1JLNJ,.) $ro I\D $t()J., "10M\( il1)ll\om D .ilOJ Ml9
,~ ., tv j Ii l 'U I V "V I I
.11]1(1/\ 0'0 nronm Al'1, oD rom:l.u'l 'dro }tc:lo,:ti Ir,\:1toSi '~vmf,' \ v 1 J~ ~t1S"'" (1J I , ~" I. \ '. id
I'ffI.L (S'krriXl o')j S~I'J(t)'(lI. D D rm so../. 'St.O(t),(fl llJ 0 -,or . J V" I V \f .. j.1 ~ . , lr ~
~ f!!l tlro.t..{lQJ.. ~ d().(J in s~ ' lo ll"{''J)J,('Yi.IJ o{,!1.P .t:f.,'"lJr'li.1t~ r ,or¢'4l',(tn.IJ hX',p~ 10){.l),{f1.r;m
~~ 0{ll.P. :tt.E1S ' nr-}'XJrl + 1Ir:J-L t10pC1Jt?'.1t"', rI(¥)rl rlCl)<"7 f. ~Ai1p)no ';1'1 ~ "10 d(mS"" >t~ 'r:::~~rJ rJ" S'XJf:3.D
f "V't 'vc. flv.n
\'U .v ~ffJ ... ~ IV" J
"'I1i~ rf" S'!;1~f.rm {;c{ 'l'l'$1I089;s '2r;/.. tlo~ .. ~.t..ml r1r;-{!,{~ s1riP)JL,~ 'I" W' M'IXJ~}£~'"lf'?" ~ro.tt~ 'ff ~rf~N5.tt1 SIlOd~IfIW' (.!ru. crJf"X'.Jt. , !"~ 7:6X (HdlhD{J.U, rid- rb,il.lJ/l.lIf"~i116 ~o s(t)~1
, \. " if ,,--v 1 "." ~ ..
'4IN"fo'"'Hdli/21
:b 'E :x j 1. GEM. Ml $. tj
taeerdocis)vbiis talarevet1:e~& (u~ ta . larethumeralc induiifcc., De[tedebatt Epoml-t, vero hurnerale paulo infra peat), erat dem: p. elu dus longitudo "'dodratis eli ditni Hfet(}~yo: . dio.A d exerts & a finill:ris .:,t.:,t[upra mafope1'htt~ tnHlasjvbi dUd parua ceu feuta co[u- mt:rale ta erott, pedebac duo Smaragdi.Inme ")Jerrit. dio aut hol'u eratt:fDeclaratio)~ crac * ro;·ttt:tia didosAdarnas,colore aere referes. p:il~ ,pd .. SUJ? hUrbetos vero T2.iii indicato:e' ge- 1'(1i,D.lernre.T er vero) vt cllctti e{f3J;l an n ii bite 'rOltymtM.
debar (lie ornatS! petifex) populo eli ~¥ in Jm-la.r11ina aureatt.QcF li in pecc<1to def) metis •
. . hederentJh in peeptis q dederat Dell, t.y.d\uA~~· no arnbula1:rent,rilutabar, vtferut.;lco tn~. lor l:pidi~~& ~~bat n~ge~.~inc.· ag~o- i-t,>.,d6'rg fcehat q<F D1)8 motte nuilurus <:flet.ltdcUM, eu vero cos gladio ,I;'dere veIlct, effi- .. . ciebat fangqioc:i col.oris. Vt ~ Hiere. ,in~t:Bltlitte popuW' ipfil.ls,& egredi.i" .tur: gciicy ad mottc,ad mortel S.tcfi~ ~~. ad gladiu)ad gladiu:Slcl.lnt}lad fame, (~ ilel fame: <,leu'll ad captillita,t'e:l ad ca· ,g
,pciuitatc. ~odil vcniA fpladeretJ,a· ~ . . . (')')
tJ E XIII G E M.M'I 3\ 14
~nofcebar::fe no peccafre, & FUC, fei1:ii cdebrabat.~eadmod(j .1Ppheta. air:
. Celebrafefia tuaIlld.1:rcddtvota tua: cG
Abl1uJit Dns ,mas inigtates.Redemit (Q
te e manibus hot1iu moru. Regnabit '. Dnsin m celio tui.No videbis vlterlllis " mala.Idcirco etia tepor~ Zachari'i pa 'Q
tris Ioaais.dii ad eu vices fpeCl:aret)ln ,a Pafchate.lfpledidus fu-itlapis. Tu'ern'~ ('cepit hoc a.nnofungi facerdouo.$c .q uete aUt ahus tuJ?ica talareJtimpfit: qil etia tardante Zacharia in .Sanais 1an£to,i:u,anxiu8 erat populus)nefolt1~ to gctDa cos redargueret.C9ttcl1u ipfo egrc:ITo ~grio[centcs)sr mago~;e .glori~ yiGonevldiiIet/valde exhjlarati furH:~. Nafcituruscnimuat Ioanncs pr~l1ii"" cius Chri!1i. quaproptcretiamlami .. till. aurc'lcglor#icacaa;pparuit.
QUl vcrqii1iI.2..bpides iufsi fuotjP-'" fen in Rationale,fedidu 12. trib9 Ifrae hcicrts,vt vnufq£q, laPIS yni mbuire ... fponderer ... venialuXta diulfione pra: .. , c~dcnrcUl ad filiorum laCQbo nato .. • (,,) J.
11 PIPH.A'Nl'P"S
.J'l'(J1 )'rJf lriJp "f~6Ill01' crtUJ'7M/(Ip «J .. I
'7f)t.lr.
rrcci.dld1J A~ar dl. P'll~tt.J,~jJ}()I': ~~fle ... \ ';1. A,' I -'ltr.::u 'J' aJp ,'P~~l()l!: Aovl, O"Jl.Cl:flX)tuv>::;J : ldtlul«.!'".
'.iVO/af· rxcci.dld1J BctMtt.l' 13. H Ba:\\~ 'lC"cuJ1<rxt}
IiJ q» P&e}(~A.~ ~7T(~ ~"'~?l1{1'C,JfJl.~tn fsI I~4 ;1(~(i' rohl.w l'uuibca 7Jf!dr -:P mlflO"tU 'WcU .. J},""Eij(t:1 J€ rnt :A&:w, rt&:.'1f~fI§®": N~'l>~" ;MJ/,-)rd.wJU.
priZ~~ z&Aq;tt.!' 13. H Zt}.CP~ 7UtuJffJ'1(t{
iJJ ~ A&«.r,'fffl J'iJiwcn 'W I((.1(W~ JUU~ ~9 ~'lfllJl'i(l"eu wilrf\c(.r. ~O"; dt,'{;"PI: r«J:,
, ' \ "', , J
1l.1~Y:~~Pl/i.0"/%(('~7n£. . ' .,rr,caJlI&A~«'r 13. Icrcf~f,"/,-U(l$@-t:ZjJ
ell~&!fI:> ,)&fli76il.ldrfiy. ,.. ,(I ,\ Il ' f} I
• rrCUcnfld?«x,NA JJ. r(;umcrp)JJH~flN\loIU'8';' ~ '\, 1
II '(tIU") 011'1<, tOil • OV7TJ1 $0'1/1 of N~f.C()O"~r" dl~Jt'U¥ },'Q~I
ffJI a.'~~sttw q;vAtW '1'61' IO'$'&e~t\
t n A o'S •.
Dl! XII. G1!MM1S'"-'J ru (erie.ita em cou.:nit eos(lilios Ii\cO . hi & lapides)idoneo ordine e6iungi.
FIlij Le<e quatuor. Ruben,Sardius: II Symeon,TopaZlUs:Leui,Smaragdus:
Iudas,Carbunculus. . FIlij Bilh<e,duo. Bilhaancilla eri\t
Racbeiis~Rachel vero euno parerc't, dedit earn Iacoboin vxorem,vt filios ex ea fufciperet: nati aut funt ex ea: Dan,sapphirus:Nephthali,Iafpls.
FIli; Z1I p<e)duo. Zilpaancilla erat Le<e,& dedit eamLeaIacobo in vxorem~ vt eX: COl Elios procrearet.funt ve ro iHi: Gad,Ligyrius: Afer~Achate8.
Filij Lere :t ~ U 0: Ifafchar ,Amethy:" itus:Z.abuI9n,Chryfolithus.
Filij Rachelis, duo: Iofcph .. BeryJlus:BeniaminIOnychiurn.
H<e[untI2.gemm<t,vnicuiqJ tribl,li , Ifraelis re[pond~ntes.
Fl N 1 S. ;"
" ,
"
--
Ie 0 R 0 LL'A RIV,M. CONRADI GESNERI
in Epiphanij deXll.geni-". mis libellum. .
Ett,tlolla!(fvfa,'onis,Fct.1M·:·tlc r'/f,dlCij, AJ...' '''IOp q;1 fJ.<doiI'JJt) 8oftl1 lIt'bNtict: di/iin[f,1
coloribas ~ttilllptC : ittlrco) J:r)lacinrhil1()~i'ur..j'lm:o)coccllJo,l;:fli;;o.
. !
$ 'l1'do:rlYX inImmci'Q,f
J.ltmin~ltexo•
lnbao
'c 0 R 0 i 1; villI r M. .~
INhac tabella propofui gemas XII. _ numero, totidem Ifraahs tribubul acc-ommodatas) iuxta Epiphanium: .
. hoc ordine,vr prima gemma filio pri .mogenitoJ hoc eft, maximo natu tri,. buarur)vitima vlnmo &.minimo natu:fecunda fecundo , & reliquiE reli •. qyis,fecundum ::etatis ordinl;lm:Gcut . etl:lrn in duahus humerorurn maior! bus gemmis,quas Sardonyches inrQr
.'/J pn:tantuf,dextrre quidem (enama~o ... rum natu filiarum IfraeIis infculpta erant: nomina) Gninra: vero roticle mi norutp. Addidimus autcl;ll fingulis literam maiufculam ) qure matris cu~ iufqJuomen indicat :L.Lc;e. Z.anciIIre elUS. R.Rachelis. B.Bala:,ancil·· la:: eius. .
Colores,G cui addereltbeat, rodi .. . dam aut quadratam figuram in qQo .. . que fpacio deGgnet:& colores add~tur,:,vt h1c fubieciPlus. I. In primi loci iigura,color Sardihid ei1:)C~rne ... ~l~ dicta:: gemma:) qua:: ap\,ld aurifa.:
0-) 4
~ 1:1'11':Xl1. G2MMIS bros & locupletiores facile .inu~nie,., tur,vt&fequentiu plerreqJ.Non pof.. funt autem verbis fatis reCt~ defcribi color~s multi,qui exrebus ip6s infpe
, cbs mdlqs pipgentur, In Cecund<) . & renio lo~o Topazills & Srnftf;lg~
dus vulgo,norirunt~ S~militerin 5, . (,,8.& I2. Sapphirus)Iafpis,AchiltC:s~
& Onyx,omm99s fer¢ Ijfdem nominjbus per Qluerfas lingua'S feruatis I'll)
,fcuntllr,l3.tcum pler~~ plures habe .. ant fpe<;:i~s,cleligi po!lun~,qll$.rum e-" legantior in fuo gcnere color ca, aut qlli in eogefrequeptiprhabetuf,Pro Onyche, ..Dn~d2d Germapis dittus, vel Ch(l1cedoQius VqlgO(jt~lr;eb()nitt) ~91pkan$ pingatur. In quarto loco pro Carblloculo)Rubinus. In repti md prbLync;.:urio t Succinu au rei co .. lorie:, Ip npno Amethyfius crieo~a ~is ap~ld .Gl.'rmanos cogn.ominatus.,'
in d~clmo pro ChryfohthoJ rIya .. dnthus vulgo dicrus. nomina Icnim funt perm ucat<l. In vndtc;il;t1o 13;_,;;
Iylluf
· . COR()l.l.~:ntVM. _,. ryllus efr,cuifigura cyli'ndri, & colo.r· coe!'uleus dilutus conuenicnr. Deccbit ctiam fingulas linea latiu(cula . f\urei coloris ambiri,auro cniro in Ra. ~ionali inclufz crant: Poi1remo eft ddlintt;l fint fpacia quin~ tranfuer,.. fa~cQloribustotide) vtin,Sacr!s prre 4
~ipiunturtexornari poterunt. Spaciii prim u m fiue fuprem um,purpureoAi uerubro cui ahquidnigrtadmixtum {j t. SecundoPJ)hya<;:inthino fiu~danthin.o, qualis in viola Martia eft, aut paulo faturatiorad c~ruleum verges. TertiuQ.1,;lureo. Q£.arwm 1 puniceo flue cocci,id efr,fcarlati vulgo dicti colore.Q.ujntum~ byf:;.ino. ell autem byfsi color fplendidus) auro~ fimi::l. lisJfed dilutior. DeniqJ gema: Ij.in V:" troqu<: hUtp(!ro, ('umOnycbes fint, eoclem cum duodecima gemmacalo re pingentur,.r\t fi quis Sardonych~s intc;rpretari inali~lnigredo fit in imo, candor in meclio.,ruborin fummo,iu, ~taD.AuguftinuminPfalmum 86.
(y) 5 .1
G E,M MAR V M IN tt A.I tionali omniU,nominain diuer-
tis lingUls,feclmdu diuer-{as incl3rpretes.. '
Hdl~'diCd ltrimhJd eX SJM&'s fo,mlPmtU. G1'~C,tJcx t)"t.d.w'one L X~)(.ilm},pi't:ttt, L4ti114,cx ditt! .l-lie1"onymi imci,/,,'etrt,tlO_
He;'qui LXx,inte1'jJl'ctcsfiCfHitur :jicy,t~ IJjJilo &Ioftphmfire in Qr£cu,.
1.
SArdiuS''Z~fJloJl.Hebroei~ ~"k)a ru .. bore fie didus,vtviderur:vnde &
Iu da:i noi'l:ri fqculi VLl IgQ Ru blUu jn.~ , terpretatur:Chaldaicus interprcs Bi:" plio rum Samkan,vcP.aulus Fa~ius an notauit:cuius Commentaria inExo~ .du n1 0.0$ confuluim us.Ell: autem .ad~ hibcmdafides Lxx-interpretibus Gr~ cis, circa nomendaturasrerulll falte. pocius quamlueheis: qui pofiquam a D~'o l"tfprobati runt~ vt c;~citateerga
filium
'co 11. OL L;;"(.R 1 rM:' ,- tl
filium eius,ita fu nil tti a ignorantia fme etiam lingua! yocabulorum, laboriit4
Iofephushoc loco Sardonycheril interpretatur: vnclecimam vero gem
,roam) qua: Schoham Hebraice dieitur,onychem:com eodeflomine rna:ximas in humeris pontificis gemmas1
Sardonyches interpretetur. taou e1.1: inconfiantia. Mihi hoc in loco Sat· dium verti placet.Schoham vero vn,.. , decimo loco Onychem interpreta .. ri)inhumeris vero Soltdonychcm J no efl: abfurclum: cum clure h~ gemma! vllius generis fpedes fint: Sard.onyx autero Onychc preciofior.quare SardonY'hes [smar1gdi,ftcundum LXX] cluremagna:, tan.quam nobilif$imre, aut lucidifsim::e Certe gemma!) fupra cretera..sfcodim. ~ aumeris poneban tur. Ex ca:'teris cnim vt aliquz etiam maioris prod; ford: fintjnon zq ue ta n1en fplendent,<1ut ad earn certe ma .... &nitudinclll nen accedunt.
D 1! :x11. G 1! M.M IS'
, I I.Topazius. T(}ntl~(lJl. Hebr.Pitdah.
'r'I'~l:l. Chaldams vertit Iarkan.larokquidcm Hebra:is virorel1l iignifieilt:& gemmam vi ridem dIe dicut'l t: rvn.de quidam (fu d~i) Smaragdum Intel'pretantur. R.Ionas .1it hundapidcl1lArabice voeari Smerad.· SedporiusfuerirT.opaZiu$,nOmll1e'etiam non.difsimili, {i pri ma m fyIIaba adiJcias.Epiphanius guidem Topaziillupra.Carbuncl,IJG rubere fcriblt: ego fplenderepotius quam rubere dixerim.Mirifice enim fulget:exit~ eius fuIgor incoIorom auro fitnilell1~' & cum inter...diu non facil~ pofsitvideri, quod radIj Splis eiGmiles ~ircfieiJ:ca refplen...
, deant: uOctU confpicituf .abhis quicam e,olligunto Sed rt~<}3 virore caret!& cum Cuecum porn fe'rme refer_c,Iicut abhoc1pfodltt4 p~~JJtj.getnrnaTheophrafto.Prafius alijs; alihac ta~men dlftert,quod no tranfluceat moGOjfed etiam mirif4;e fulgea~ .. Duoe....
, ius
COROLZJ!JUVM '9iusgenera faciunt, prafoidem I atquc:' .chryfopteron, fimllem chryfoprato.Videturautem ead1em& Chryfolampis Plinij: quz pallidi coloris die etl,noCtu ignei: qua. ratione forfan Epiphaniumaliquis defenderit, quati adnotl:urnum eius colorem tefpexerit.
Pas, 'PlHebr~i8aurutn bonum &::punun fonat:etfi quidam gemmas in.terpretaturlPf~l1mls '9'& :ZI.pro quoCantici Salomonis quintQMupas; I
'tP':'\'l:l, fcribitur"ytcitatMunlterus inHebraicolatinoL¢xico ;at Blblia abipfo e'dira,eoinloca fimpHciter pas,non mupas habent.inuenio & Vpas..'111"\ll( , in Lexico triIihgui Mun!leri,ne{cia q.uam're<R°e:a quolibetautcho...fumTopazij nomencleduci potuic..quod.tul'umoptil.numfuo coloreac(plen<!oreremula,rur. Author eJ1Pli'nius'circa ThebaidisAl.abaHnun na ..fei Topazium: vode Cubit, corrupn1cITe Epiphanij.. hunc 1Q cum deTopa..
, J) I,E ." Pc I &Z10~~I1I~.~'1'if1t "~"-~SfPf' 7unf, •. .Coo
lJ£ XII. GEMM19I I 1.
Smaragdus. Hehr.;BarcKotJ r\\)"d;'£ft"fa:yJl@-' Lxx. eu Cupra Schohal1'1verterio'C SinaragdutU) quam nos po.;tius Onychem aut Sardonychem.CcC"fe dix:irl1U5. Symn1;achus Ceraunilln~
r/~ddidlt.Chald;:eus transfert BarkanctR.lrak quidem fulgur &fulgoretria.gnlf\cat:qua origlOc induCi:usr~llg:iu.at
" cum Iud.ei~ re,,!Zntioribt.1S carbunct1l~.. lUI11 illtcrpretatur.:. De Ceraunio-r,¢}
Ceraunia gemma (nam&lapig etl~.".,
iufdetri nominis)qure·ipeciese.£1;ra~orice, pluta d\cam in libroDe£~uri~l~
pidum <::ap'4'1111. .,.r;;1
Carhunculus.c&8fd~Hehraiqe·Nqpek,ve\ 1'4ophech) 'i!nl1. !labiDaui~Kunhi in. hbro Radicu diclcef1'eg "roam. nigri coloris)'VcFagius;('ita. ...r
alills qUldal,t1,colorefuf¢Q &.'rUitrli1J,te.Sunt qui tiubinus:rvulgodi~,effd,pucent)Munflerus: bu~.cfQ,1Ql.'1ll1o¢'~
&.E~~cl1ielis.,.?;.cit an,. ·...·Diuu~.ij.~~~.1'0+
COR QLL..AllJ.'PM. :20
ronyrnus Comment.in Efaiarn lib.).cap.6. Calculus ifie(inquit)quiafolisLxx.anthrax) id d1:J Carbunculus eftin terpretatus )potell: non carbonemiignificare vel prumarn,vt pleriCJl ex!fiiman t:[ed Anthraca, id eft Garb un..€ulumlapidcm, quiobcoloris flam...mei £imilitudine igneusappeUawr.Sic We: fed Hebralce legiturrizpah;.,,1t:~t"'l; Idem ad Darnafum in Epiil:olacuius initium,Septuagrnta:Calculo, .inquit, Sephora ~lium circuncidir,'[ttl Mc.Hcbt·r,t,ice legltUi' ~'r,>1Jon nopho~ &filiccmAg'l1iftC.tt.J& Iefus populum purgadtVltlJS, & in ApocalypG Dorni...nusp6lhcr:turvincentibus, vt acci...piantcalculum ,& [cribic fupereumnomennouum. Videnrurautem mi.hi& Lxx.inco quod anthraca traf1:ulerune,idcm fenlHfequod cieteri.an...thrax quippe qp.em nos Carbunculwinterpretamur J genus efl:lapidis ful..gidt ac~ nitentis,quem eril\llf inXII.l,ap.idibus inu.cnimtls.
1J E ;x 1 I. 'G 1! 114 M. I I V.
Sapphirl1s~ 'Z"7rCP~/ff§;Y, Hebr,' Sap.a pir~ "\\'l'O. EWe: quidem hanc Sapphlrli vel ipfumHebraicum nomen loquitur:vtnon Unt al~diendiIud<ri,gui ge. ma! huic colorem rubrum aut candi~ dum tribuunc :aliqui tam en aerei,id efi,fubcrerulei coloris c:ife rcae fed .. bun t. Sun t qui cry!l:all urn vertao t. R. Dauid Kimhi in radicibus tradit lapi dem e.lfe quifuper incudenon rum .. patl1r;fc::d in cus pdtitls:albi & pu~i·co loris: qUa! duo Adamanti~ non Sap .. phiro conueniut1c.
V I" Ia{pis. 1~CW'l~. Hebraice Iah~Ioltl,
u;n .... Mun(tenls & Fagius Adamante reddGt.De hoc Abenezra lie fcribit: Magnus fapiens Hlpanus didteutn e1Tcdapidem J guialio nommealma.s [con:.tt!Jttlm pro .t(I;.tmM~vo ectur ! & frall gat omnes lapides, atq~ edam bcdel~ It u m [-v»iones ttli(J1~i itJte11m:t.fflfJ{1'] per~ foret:it yerboha.lam,q uod ei~ pcrcu.
tere"
to lfO,t.L.ARlvM. ~t
t~re)con~un~~re) vtiod in pri~cipio lltera adlctbna fit. In medlO Ra:" tionalis Deus ponere iu[sit Vrim & Thummim, Lxx:vertunt Jl.Vll.aJO"ll' '<fi.r. «'\.1;8E'J&W~id ell:, dbCtrinam & veritate, vt quidam interpre,tantur. Epiphanius Adamantem, ficut &:Suicias in vocab ulo 'li~~cfl~ Non recH: tamehu¢ .' in medio Sardonychum(Smaragdos ipfi interpretantur) collocant. S~r ... donyches enim in humerislocaban .. tur, Vrim & Thummim in medioRa tionalis Cupra ipfum corlPorro de V..: rim & Thummim fc'ntentias' authoJ. rum multas varias.4) recital1t,Fagiu$ if!. Commentarijs in Exodum cap.2H. &. Munfterus in .AnnotflC],onib ll [uis.
Ego iahalom Hebrreis Adamantelh dYe cenfeomamfchamirHebraica di dio .. quam Ezechielis 3.& Zacharire 7.adamantem reddUl1t plerique omne'S)no hunc,fed lapldem frnitih Qra: cis diC1um.l ab Hebrleis niroirum f.1"" a (, noItlinC'~ fi gnificarunihi videtUI'4
(11) .'
DE XII.. G1!MM:1S Idem nomen Germani fete feruant; \ (tn 6mirgd. ~ceterum iafpidis aliud nomen Hebraidi infra numero XII. proferewws.
VII. Lyncurius . .l\..lI)'X.~(')OI') Lxx. etfi co:
dex nofier perperam habet t:ti),Jelop • • ldebraiceLefchem, 'OW? Epiphanius~
&. fccutus eum Hicronymus,eandem Hyacintha gemmam cile fufpicatur. IudreiTurci€am vlligo diCtam eKe pu tant; Ego Lyncurium a Succino non differrcvideo: &ld quo~ pro gem .. mahabitum oli1l),pr~fertim quod au reo colore pdlucet acfplendet, mini me dubito. Et forte Lcfchem vel Lc{em vox,ad GleH'um accedit: quo no :minevereres OermanosSuccinu ap .. pellaffe Plinillsrefert~ hodic quidem cxoleuit.
V III. Achates.A)i'l'Nf. Hebraice Sehebo;
"I:lW. R.DauidKimhl tradit hane ge. ' , .-am ad hyacinthinum cQlorc:m ae ..
clin~
c () 1l. btL.A. R rtNtJ. :U
c1inarc.Cbald<e' verti t Torkia)N"Iv'\t;, Turcic.am vulgo dietam nimirum in--'~lligens. ,
IX. Arrte\hy!hi!.A~ldtls€T'. Hebraic~
Achl}unah~ vel Ahalamah,\'i'l.'l:mt:e. Vi .. detur autem Grammaticis IudceorU dCi'iuf.lrih6c nomen a chalom, id eft; fomnio:quod qui gefiat,fempcrfom Xlia videat.Ch·aldaice vocat,En eglaJ ~;:\'I~1"~, id ea~ oculusvitu'li~ a nmi ... litUdine.
X. Chryrdlithus.xS>(JUt!i",O®-'J"lebraic~
Tarfchifch) '\l1'1'l1"'l'l. Hane R. Dauid Kiirihi coloris c:erulei facit. Vldetur aurem a mari, vnde prouenit (mquit Fagius)nomtmfuumaccepiffe. Qua ... re &Parapbrail:cs Chalda:us tra~fcrt~ ~1:l'l 'C"I"1::llKarus iama,fi reae lego.Ma nus dus quail fph::erul.e aurere ) ha:. b~tcs indufum Tarfchifch (Tharfis. Muntlerus,)Cantici 5. Sunt excrudi ~~~a.biWJlqLlifly~c:inth~lll intcrprc
. \ <,,) .:.
VI! XII. GEMM1.r
tentur~Munftero tefic:diccntes l1abe rc:formam TekeIet)n'~n:qllod nome pro colore hY<lcin thino let! (<eruLeo lap a: autfericIJemper accipi video in SacriS', riufguam auteIn' pro gemma.. TharGs quide alijs in locis .alIj inter. prerantur mare, portllm velllau,dc, infulam,Aphrican!.I\ldlihoc in loco . Hyacintbum vertere: placuerit: gtw .. ~iam aliudnuIlumhuius gemmre He brail;~rp n9m~n inuenimus: & habet' h::ec quoq, molds ftlbclXfllleurn colo rem:ea pra:fertim Hyacimhl {peciC's, quam Veneti autvioJacei colodsee. fc legimus,& imltari (Jpphirum. Etu ex nominis fimilitudine Tharlis,Tur dcam vvlgo vocatam efIc aliqo.iB co. iecerlt:qua:itide crerulei coloris efl:. fed p~ior 0 pinio magis .urider.
X l. . Onyx,velOnychinus vt: D.Hiero ..
nymiimerprccatlo habet:proei1:ac 'lUteD,.) 9nychem~ vel oQy<:~,ilHnc voce di min.util.J.a dic;e(" SeprLl~ginta hoc ill
. . loco . .
COR.O lL..ARl'PM. %JBeryIli um.J3!1S'JM.j~: [egu,ente autem,& vltimoOnychiun1, OVU){H'l" pofuerunt.. ficuti & IofephllS. Hebraice legi,tur Schoham,onu;: Erantautem Schoh,lm duo magni, etiam inhq,rrieris Epomidis, Lxx. Smaragdosvertetllnt,'Iof.:phus Sardooyches I di hocin 10..co onych<trn vertat.lege fupra qu~in
Gernn;t.e primre explicatione fcripH..mus. Iud~us qUidarnBibli?rU111p~:
;raph raitcsJere vbiC] v~rtit'~'''\''::i)itrlt'la,ql.lrevo}t ad Beryl1um accedere vi:...'d~tllr,il1q uit Fagius. Phifon f1.uuiu,~
circuit totam cerram Hauilah: in quaen allfurn bonutri,& Bdolah, [lIclOe4:(j!:th : 11~od'd/ij a/iter' hturpnfltlftur,,}lt'Schoham) Ocne[eos 2. Augu·lfinu•
. Sceuchus in rccognitione in Vcku$T e£bu.l1etQtlH:Vatiatuf,inqUi t,in hoC'lapide Stboham:quem AqLl11a,Sym~
mach us & Theodotion,()~Y~&in'~fune mrerpretati , quos' fe~)qituF' P~::gninlls infuo Thefaurl;'h Sept' ..... 'raif
ldpid,m PraitittUtIWScnobams' t}\ri!t'edt) )
'l)1r :x 11. (.";1!MM 13 . ". :t\gon HebrC'eus, lapis eft predo[ug;' candidus & perrnix~us,(quod Ony~
. (hi con ueniro videtur,)vt citat AU.ell Ezra ~ [e quidem ignorar~ profe{[u$1" Vide plura fuperills deHcbrai~o hoq ;vocab4Io in prima get:nmil~ . X If.
BerylluB,velBery1lium ,Lxx.&ro~ lepho interprettbl,ls,Vide proximh~
/ tro, numcro Xr. Hebralcum noma . 111 Iafchpheh,l\111'(l5~, quod ad !afpid~
Grrecis & Latims vCitatu yocablllum ita accedit, vt minif11c dubito1P.d6 vl~ deatur ) quin h<tc ver?: tit Iafpis: pon quz {exeo loco Iahalom Hebraicedi citur, & jafpis a quipu[~am vertitur. cumfitAdar.h~s, •
B:Ecde duoclecim GemmisRatio nalis iiue po·tius Oraculi pontificij.
Porro Ezechielis cap.28.in thefau .. ris (vel j ndiadelllate) pripcipis Tyri, f~ duodccim iam diCl;is,nominantur nQuem,inHebraico textu: a Lxx.vc:"" FP; ~ D.Hicronymoijd~ni3 OQ1&lU,Noi
!J
I
1: Oll OL L.Ab.lf1'M. 2:' na cum auro & argento. Et forte «j .... "JYlOI' in textufcriptum fuit: "'J'JrJ~LJ verb 111 ma.rgine ad emendationeadfcriptum.irrepfitpofiea in textum.ia l-Iebraico cnirn auri tant~lm mentio fit~argentinuJla. &Exodi edam cap. 28.4Y~f"1' pro J..J':!JfJOp maleIegi,ia", moum.
Po!1:remo Apocalypfeos cap.2r.de Hierufalem ciy.itate creleL1:i fie legi-mlls: Et lumen eius Lirnilelapidi pre-c, ciofifsimo,tanquaIapidi iaCpidi cry-" :fialhfanti.Ethabebat murum magnii" & altull1 .. cum portis duodecim, &c. Cd
Erat~ i'trut1uramuri eius exiafpide:'~ & ciuitas OlurUm purum .. iimilis vitro" puro. Et fundamentalmuri omnila.- ,e pide preciofo ornata. Fundamen- " tum prim um,Iafpis. Secundu, Sap,.." phirus. Tertium,t Chalcc:d.onius. cc tCd"~
Quartum,Smaragdus. Q!!lnturn, cc cbedo .. ' Sardonyx. Sextum) Sardius. 3e- CC' ";111,. J
ptimum) Chryfolithus. Od:auum, " .. l:hrylluJ.. Nonum,. TopaZiu.. DI.!
(I) ,.
DE XII. GEMMl$
"citnuul)ChryCoprafus. Vndc('inrY, ~,Hyacinthus~ Duodecimum, ,l\me.,. ~, thyflus. ,
Ex: hifcc, odo nominantur eti:lr.l'1 inter dl10decim gemlllas Rationalis Aaronis:at Chalcedonius;jS~rJOllyX', «hty{opr.:lfus & HyacilHhus) h'ie no-:minati)inRationali non inuenlutur: proc1? ij.,s ponutur Carbuncuhls)Lyn_ curius)Achates & Onychium.Potei~ aut'(:rn, pro Lyncurio intelligi Hyadn thus, vci Epiphanius etiaQ,1 & Hiero~ l1ymus,coniJciunt.Pro Carchcdonio (jie Cltim lq~erim ~J'X..1j(NVL~) ;Jon' ~A1(.i .. ;cti'~ 114 ChdlcedOJtitt?, 1Jt mfl:ri. Codices lJit ..
'h~'1Jt>J Carbunculi fpecies, Gr<lnatus vulgo dictus:pro Sardonyche, Onyx vd.10nychi:um~cum fint congenercS', & Sardonyx e Sardio & Onychcmi .. xtus·.AcqJ it.a rcliquu erit vt pro Sch;q bo Hebraicum nomen in Ration.1Ji, CJuod Achaten interptet.lntur, Dog C hryfoprafu 111 r~ddaro U8~\ gemtnam U,lulto pre'ciofiore1:l'1~ &; A~poni, Qt~i
natu
CO:ROLL.AltlY M. ~f
flatu digniorem. Et fic ijdem dtl,odc cim vtrm~ Iapides fucrint.··
Statucram in principia huius Co:"" rollarijJocos Sacr<Efcripturoe de po. tificaliAaronis ornatu (circa Ephod flue epomide pr~fertlm, & EiTen [Ho fchen,quod & petl:orale iudicij ~ .J\J-;, 1'~?fI\~ H.eia'fl,6J~ interpretaIl:turJ Guc,Ra. tionaIe in m.edio epomidis anteriorc parte fupra i pram cordis tedem, d.uo~ decim gemmis diitinctam) redtare ad verbum:vt habenturExodi capid bus 28.& 39,& leuitici cap.S. Dein-de Ez:echielis 28.locum,in quo ea::da . fere gemmoe nominantur: & ex nouo ' Te{!;,allleto Apocaiypfc4Iscap.2I.Sed Cllm hos locos quir~ in CuisBiblijs Ie gere pofsit, bre uitatis cauCa omiG, .
Dc:incepsvero vtangutl:um quod fuperefihuius quaternionis fpaciUln vel in Typographi gratia expleatur. veterum quorundam IDea argumen~ to pra!fenti appriine conuenien~ia, adfcribilm..
. .
.DR" XII. G:£ M.M.1S'Ephodem Iofephus Antiquitatufti
ludaicarum ~ibro tertio capite oCta1.10', Grrecanicre epotnidi fimil:enl fadt. In huius medio (circa pectus me..dium) laclma quredam relinqueba..tur,cui inferebatur fruftii ijfdem co..loribus, quibus ephodes, val1'iegatii.Idvocabatur effcn, ac fi dicas Rationale: & lacunam ada.rnufsim exple...bat.In vtroquel autem humero Gogu..Ii fardonyches .. fibularulU vice cpo....midem anneClabant. ,C~terum de bello I\1daic<J librofe..
Xto capite (exto:Ep:omis.. inquit,th()rad fimilis videbatur: dna-bu, aurQitafpidum [flutarum J{pede vincicba...tur: <Juibusincltdierant optirni ou",ximi<J Cardonyches. Rurfus hnti...quitatum libro tertio capitc:t1Qtlo:Sardonyches, inquit, quos'l)ontifex,in hUU1criS. gcfiabat , lllire fpleud""bant: is qui dextruttl hUllHlt'Utn 0':" .<;:Ilpabat, quoties litatum efi'et, tan...to fulgote cmiLfo,vtprocuI c'tiam it1~
t;uen..
'c 0 1f. 0 l ~It1P:M. 'i,tuentibusconfpiceretur ) id4 PTa:'ternaturam fuam & confuetudinem:[1ul1' &dL;4S fit(gercfiLitiJfid J1011 ade&.]I)er duodecimvero gemmas, quasinin pcaore pontifex infmas cfs~ni ga..iht,in bello vittoriiuu prrenunciare,Deus [oleba~.nam pripiguam'l\:xcrcitus fe moueret) tantus fulgor e)t cisc;:micabat)vttoti populp facile inn€)...tefceret,adeife Dc:ii>opcrnqlH! & aU..xilium fu~Ul inuocantibus ·effe alIa...lurum. quaproptcl!' Gr~ci)quotquot~ rcligionenoltranonabhorret,.cumhoc miraculum pro ~omperti{simo ..hab~at>ita vt negari nOll pofsit,efse...n~ vacant AO)tIOPI hOl: eit, ora~ulum.Sed de.fijt tam effim quam fardonyx:fulgorem ernitt~re>anni$dU,centisantcqU~1l1 hrec cOU1U1cnraremur ,iratopea proptetlegl.lln fua-rum.. prltuari'!'
cationem. Hrecillc. P1101raau..tem de Ephod lcges~,ucl
.su~',i'l;l1 in vocabtl'" .
. 'lQ'!t~f,
1J.11 :x 1 r.. )(jj 1! M 1t:t IS
'E X COM M 1! NT..A'.R.l 61fti'M diui l-liel'Oltymi /ih1"O '5. il, Eft ...
iatHCdp.5+
D E natura duodecim lapidii <It<}t gemtn~rum non eft huius tem~
paris dicere .. cum & Gra::corutn plu. ril)1ifcripferint .. &Larinorum: e qui .. bus duos tan tum nominabo, virum fantl:~ & venerabilis mell10rire epifcopumEpiphaniurn:quiinGgne no .. ·
h his ingenij & eruditionisfll~\teliqllit volumen .. quod infcriplit ~ i\i9~f'j
• ErPliniulU Secundum, &c. C.leteru, ex duodecim lapidulU in RationaU .i\aranis pofirorum nllmero in qua,. tuorordines diuifo" fecundus habet ca~banc~I~m, C1pph~rurn ~ iarpj~e! qUltres It:ldem hoc In caplte·;Eral~
54.limu! nomiharur. ~arctdetrih'ul his ta.n tum dieem us in prrefcfntia.
Carbunculus igitur videt mihiigni tus fertno doihinz, quifugato errore tcnebl;arUttl" iHumlnat eorda ere ..
de-n-
C01l.0LlJ.AllI'PM. *,.dentiu, t &c. Porro Sapphirusquiponitur in fundamentis,caehhabetiimilitudinem,& fupra nos aeris. Ez€:
. chielis quo<» fcriptura'commemorat': quod locus in quo thronus DeifIrJapphiri habeat iimilituclinem 1&glorIa Domini in hoc colore confi1bt,qui portat ima.gin'em fupercexle..(tis.Sed propugnacula vrbis Domini.c.;e. hoc ct1,murorum mcenia) iafpideroborantur: qui po.(Ihuto.mncJ1laltitudinemeleuanccm fe contra fcien ..tiamDe:j deil:ruere at<1J conuincue,& mendacium fu hij cere vGritati.~ergo in dlfputando forti[simus efi,&fanctarum [cripturarumtei1:imonijs.roboratus, inc propugnaculum Be.. ,dcfia:: eil:. Iafpidull1 rn ulta funt genera: [lJidr:tt/J'kr£c (/:i'EP.ip})4:1Jio ~rf!1;nj1Miffi,
. etfipan/In tWl;, (p; in 'p#lw:F{am 1J4,.id"J1~JAhus efl: cnimSmaragdlhab.e1;ls<nm~Iitudinem : qui repcncur in fontibusThermodoomis flummis)&vocaturN,quoJomnia phamafm!\tafugari au
1/.
Dl!. X 11. GJ! li1.MIJ
tumant.Aliusviridiormari,&:tintlu; qlllafi floribus.huneinPhrygioe mon" tdda,&in profundifsimis fpecubus ei us nafci rcfcrul1 t. Ali uro. vero i uxta IberosHyrtanos~)& matc: <;:afpium repcriri .. & prretipue iuxtalotGNeutin. Eft &: ali us Iafpis niui &: ijJllffia': marinorum fluCtuum limilis" & de ... menter quafi mixto emore fubruti .. lans. Hocdiximusv1:vniuerfas gta.tias.fpiritllalcs in Ecclellre pr~pugnacuhs cognofcamus: quas qUlhabue ... rit) vanos timores fugQc, & poten etl fponfa dicc:te:Fratruelis me us candidus & rubicund us. Portoe atl"temi .. thus duitatis delaplde 'ft.tnt cryfl:al~
,IO!q ui fcalpiturvarijs modts.: qllo la .. pide mhil purjuse~1.Deniqnrehemcn tifiimis alpium frigoribusl&ina'E:cef[is Soli fpeluncis) concret:Cete aqua:: dicunmrin cryf.l:.:lll.liIm·~ &: eactu qui. dem lapideroJv {u aquam efIc,&c. ~od ad colores, qlllbus vt vela.
tetnplj~it~ IkPomilicis Epomis &~\.~ tlO~
C01t.OLZvlRIVM.' d
tionale difiinguebantur, (aureij~byf£num,coccinum feu puniccum,pur .. pureum,&hyacinthinum veliamhi. num,)de ijs hIe quicquam adferre,all gufiia ternporis & loci exdudimur. Cui Vacat &; libet,legat Iofephum An ~iquitatum 3. S. &Philoncmdevita
Mofislibro tertiQ:&Origincm : HomiIia nona in Ex ..
odum. '
IINlI_