DuurzaamheidsmodellenZiet u door de bomen het bos nog?

1

Ieke Kuijpers – van Gaalen & Sander van den Burg

� Adviesbureau sinds 1980

� Adviesdiensten op het gebied van gezondheid, veiligheid en duurzaamheid

� meer dan 180 medewerkers

Het bureau

2

Adviesprojecten voor de Bouw

3

Onderwerpen voor vandaag

• Duurzaamheidsmodellen bij gebouwen

� Ieke Kuijpers – van Gaalen

• Duurzaamheid en gebiedsontwikkeling

� Sander van den Burg

4

Duurzaam, wat is dat nu eigenlijk?

• blijft lang heel: heeft een lange levensduur

� grachtenpanden in Amsterdam

• heeft weinig schade voor het milieu:

� minder energiegebruik

� minder schadelijke materialen gebruiken

5

• heeft een positief effect op de gezondheid:

� ventilatie

� gezondheid / beleving / natuur

� veiligheid

• Algemeen:

� geen schadelijke effecten voor onze toekomstige generaties.

Waar doen het voor?

• Duurzame ontwikkeling:

"Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden, zonder het vermogen van

toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen."

6

uit: “Our common future”

World Commission on Environment and Development

(Brundtland rapport)

Wat is wettelijk geregeld?

• Sinds 1995: energieprestatienorm

� woningen zijn sinds 1995 al 42% energiezuiniger!

� aanscherping eisen

� in 2011 naar EPC 0.6 � 57% zuiniger dan 1995

� DGMR doet onderzoek i.o.v. VROM

• Bredere blik:

7

• Bredere blik:

� Duurzaam inkopen per 2010

� 80 themabladen

� ingedikt tot 45 themabladen

� van papier, elektriciteit, schoonmaak tot wegen, gemalen en gladheidbestrijding

� vertaling naar praktijk nog lastig

Thema’s

• Energie

• Materialen

• Water

• Mobiliteit

• Locatie

• Gezondheid

• Esthetiek

• Welbehagen

• Sociale veiligheid

• Biodiversiteit

• Landgebruik

• Afval

8

• Gezondheid

• Luchtkwaliteit

• Externe veiligheid

• Financieel haalbaar

• Productiviteit

• Geen kinderarbeid

• Afval

• Vervuiling

• Hergebruik

• Integraal ontwerpen

• Bedrijfszekerheid

• …….

Modellen

9

Modellen

10

Enkele modellen nader toegelicht

11

Energielabel

• woningbouw en utiliteitsbouw

• bestaande bouw

• thema’s:

� energie

� alleen gebouwgebonden installaties

12

• toetsmoment:

� als gebouw er staat

� alleen door gecertificeerde adviseurs

• label als resultaat

• geeft aan in hoeverre gebouw nog verbeterd kan worden: ‘besparingspotentieel’

GPR gebouw

• woningbouw, kantoor, onderwijs

• bestaande bouw en nieuwbouw

• thema’s:

� energie

� milieu

� materiaal

� water

13

� water

� gezondheid

� gebruikskwaliteit

� toekomstwaarde

• Puntentoekenning per thema

• Innovatieve oplossingen kunnen niet zo makkelijk gewaardeerd worden

• toetsmoment

� ambitie instrument

� m.n. bij gemeenten

rapportcijfer per thema als resultaat

GreenCalc+

• kantoren, woningbouw, winkels, gezondheidscentra, scholen en wijkinfrastructuur

• nieuwbouw en bestaande bouw

• thema’s:

� materialen

� energie

� water

� (mobiliteit)

14

� (mobiliteit)

• volledig rekenmodel, geen puntensysteem

• toetsmoment:

� tijdens alle ontwerpfasen

� m.n. bij RGD en grote ontwikkelaars

• milieu-index gebouw als resultaat

• innovatieve oplossingen kunnen gewaardeerd worden

• benchmark mogelijk

15

BREEAM-NL

• Sinds oktober 2009 beschikbaar voor Nederland

• Punten scoren op credits op het gebied van:

� Management

� Gezondheid

� Energie

� Transport

� Water

� Materialen

16

� Materialen

� Afval

� Landgebruik & Ecologie

� Vervuiling

• certificeringstool , geen ontwerptool!

• resultaat:Pass, Good, Very Good, Excellent, Outstanding

Overlap in thema’s van de modellen

17

Toepasselijkheid in bouwfasen

18

groot verschil in kosten

19

Conclusie

• Duurzaamheid is:

� heel breed

� een proces

� en vraagt om een visie

• Belangrijkste keuze:

� welke thema’s zijn van belang?

20

� welke thema’s zijn van belang?

� moet er een officieel certificaat komen, of is een ontwerpinstrument benodigd?

• Modellen zijn slechts ondersteunend

• Dus kies het model dat past bij de thema’s die je van belang vindt

Kies de juiste (thermo)meter

21

Van gebouw naar gebied

22

Wat is gebiedsontwikkeling?

� Bij gebiedsontwikkeling wordt een gebied opnieuw ingevuld waarbij verschillende functies zoals (boven- en ondergrondse) infrastructuur, wonen, werken en recreatie in hun onderlinge samenhang worden gerealiseerd.

� De publieke en private belangen komen hier dus dicht bij elkaar.

23

� Dat maakt het vanzelfsprekend dat overheden en marktpartijen bij gebiedsontwikkeling gaan samenwerken.

� Duurzaamheid is daarbij een steeds belangrijker thema!

24

Waar loop je tegen aan?

• Economische crisis!

• Al die partijen…

• Botsende belangen

• Klimaatneutraal, energieneutraal, CO2-neutraal

• Verschil tussen verwachtingen en realiteit

• Wat is duurzaamheid?

• “De wethouder wil Cradle to Cradle”

Parkmanagement en duurzame bedrijventerreinen• essentieel voor duurzaam beheer (Noordanus)

25

• “De wethouder wil Cradle to Cradle”

• Gebrek aan kennis

• Hoe kunnen we duurzaamheid borgen?

• De organisatie van duurzame gebiedsontwikkeling

• Wie gaat dat betalen?

• essentieel voor duurzaam beheer (Noordanus)• belang algemeen erkend

• instrumenten voor collectieve maatregelen (verplicht lidmaatschap, BIZ)

• de praktijk is weerbarstig…

Drie hoofdvragen

• Hoe organiseer je duurzame gebiedsontwikkeling?

• Hoe financier je duurzame gebiedsontwikkeling?

• Hoe definieer je “duurzaam” in duurzame gebiedsontwikkeling?

26

• Hoe definieer je “duurzaam” in duurzame gebiedsontwikkeling?

Wat betekent “duurzaam”?

27

Instrumenten voor duurzaamheid

• Energievisie

� Focus op energie

� Inventarisatie van energiebehoefte

� Analyse van mogelijkheden duurzame opwekking

28

Instrumenten voor duurzaamheid

• Energievisie

• Duurzaamheidvisie

� Met betrokken thema’s identificeren

� Kansen voor duurzaamheid in kaart brengen

� Selectie van mogelijkheden verder analyseren (financiële en juridische haalbaarheid)

29

en juridische haalbaarheid)

Instrumenten voor duurzaamheid

• Energievisie

• Duurzaamheidvisie

• DPL

� duurzaamheid breed

� één score (getal)

� Met name geschikt voor gemengde wijken

30

� Met name geschikt voor gemengde wijken

� Voorbeelden: Erasmusveld, Den Haag; De Dreijen, Wageningen

� Beoordeling achteraf

Instrumenten voor duurzaamheid

• Energievisie

• Duurzaamheidvisie

• DPL

• BREEAM gebied

� in ontwikkeling

� gebaseerd op het Engelse BREEAM communities

31

� gebaseerd op het Engelse BREEAM communities

� één score (classificatie)

� wordt gebruikt in het ontwerpproces, met toets achteraf

Hoe werkt dat in de praktijk?

• Een voorbeeld

� Bedrijventerrein wat herontwikkeld wordt

� Ca. 25 ha.

• De vraag: “We willen iets met duurzaamheid”

32

Hoe werkt dat in de praktijk?

• “We willen iets met duurzaamheid”

• Achtergrond:

� Klimaatneutraal, gebruik restwarmte

� Sociale duurzaamheid

• Wat is er mogelijk?

� Analyse van voorliggend plan

33

� Analyse van voorliggend plan

� Inventarisatie van kansen;wat kan er op deze locatie?

• Wat is de ambitie?

� Prioriteiten stellen

� Passende indicator (BREAAM gebied)

• Borgen in procedure

� Prospectus: BREAAM score + motivatie

Resultaat

• Het abstracte begrip duurzaamheid heeft inhoud gekregen

• Pluspunten:

� Internationaal geaccepteerde standaard

� Maakt duurzaamheid bespreekbaar

� Afweging is mogelijk (hoe ver willen we gaan?)

34

• Maar ook:

� Ontwikkelaar heeft straks de vrijheid

� Wat vast ligt is de BREEAM score, niet de wijze waarop deze bereikt wordt

Bedankt voor uw aandacht.

Ieke Kuijpers-van Gaalen

ga@dgmr.nl

026-3512141

35

Sander van den Burg

sbu@dgmr.nl

026-3512141