De betekenis van vrijwilligerswerk voor kwetsbare ouderen Prof. dr. Lesley Hustinx Vakgroep...
-
Upload
erik-mulder -
Category
Documents
-
view
239 -
download
0
Transcript of De betekenis van vrijwilligerswerk voor kwetsbare ouderen Prof. dr. Lesley Hustinx Vakgroep...
De betekenis van vrijwilligerswerk voor kwetsbare ouderen
Prof. dr. Lesley HustinxVakgroep Sociologie UGent
Studiedag ‘Samen Zorg Dragen Voor Elkaar’Project ‘Anders Ouder Worden’, Cera – Lucas
29 september 2011
Opbouw presentatie
• Ouderen in vgl met jongere generaties• Betekenis vrijwilligerswerk voor ouderen• Waarom participeren ouderen niet?• Vrijwilligerswerk en kwetsbare ouderen
Definitie vrijwilligerswerkOnbetaalde en onverplichte activiteiten voor anderen/de bredere samenleving in georganiseerd verband
Vrijwilligerswerk ouderen
In vergelijking met jongere generaties …– nemen ouderen minder deel aan vrijwilligerswerk – maar zijn ouderen meer actieve vrijwilligers– hebben ouderen andere motieven– engageren ouderen zich in andere organisaties (en
nemen andere taken op)
• Er is een grote bereidheid tot deelname bij niet-participerende ouderen (vrijwilligerspotentieel)
(Erlinghagen & Hank, 2006)
Twee perspectieven
• Productiviteit– De kost van de vergrijzing– ‘Productive ageing’: nog steeds productief via
onbetaalde activiteiten• Integratie en welzijn– Bepaalde posities bevorderen integratie– Vrijwilligerswerk heeft positieve invloed op
‘psychosociale bronnen’ individu
(Erlinghagen & Hank, 2006)
Van Willigen (2000)
Van Willigen (2000)
Vrijwilligerswerk en welzijn
Wondermiddel!(en hoe meer, hoe beter!)
Persoonlijk welbevinden
LevensduurGezondheid
Tevredenheid met levenLevenskwaliteit
Fysieke conditie
Gemoedstoestand Zelfrespect
Vertrouwen
Verklaringen
1. Activiteit theorie2. Roltheorie3. Continuïteitstheorie 4. Socio-emotionele selectiviteitstheorie5. Sociaal model van
gezondheidspromotie
Waarom participeren ouderen niet?
• Ideale leefstijl versus ‘serious leisure’ (Stebbins, 1996)
= ‘niet willen’• Vrijwilligerswerk (én bereidheid):
‘dominante status model’= ‘niet kunnen’
(Erlinghagen & Hank, 2006)
(Erlinghagen & Hank, 2006)
Waarom participeren ouderen niet?
• Ideale leefstijl versus ‘serious leisure’ (Stebbins, 1996)
= ‘niet willen’• Vrijwilligerswerk (én bereidheid):
‘dominante status model’= ‘niet kunnen’
≅ kwetsbaarheid bij ouderen
Tilburg Frailty IndicatorFysieke kwetsbaarheid Psychische kwetsbaarheid Sociale kwetsbaarheid
• slecht lopen• slecht evenwicht
kunnen bewaren• lichamelijk moe zijn• slecht horen • slecht zien • weinig tot niet
wandelen • ongewenst
gewichtsverlies • weinig handkracht
hebben
Minstens 4 van deze kenmerken
• geheugenklachten• sombere gevoelens • angstige gevoelens of
nervositeit • gevoelens van
hulpeloosheid (slecht in staat zijn met problemen om te gaan)
Minstens 2 van deze kenmerken
• alleen wonen• gemis aan contacten • gemis aan steun
Minstens 2 van deze kenmerken
Bron: SCP (2011). Kwetsbare ouderen in de praktijk. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP)
Opeenstapeling en wisselwerking
Vrijwilligerswerk en kwetsbare ouderen
• Positieve invloed vrijwilligerswerk (nog) sterker voor groep kwetsbare ouderen
• Vrijwilligerswerk zowel preventieve als remediërende rol– Preventie:
zorgen dat mensen al op vroegere leeftijd aan vrijwilligerswerk beginnen (continuïteitstheorie)
– Remedie:toegankelijkheid vrijwilligerswerk voor kwetsbare ouderen verhogen
Vrijwilligersbeleid voor (kwetsbare) ouderen
• Vrijwilligerspotentieel niet gerealiseerd!• Jong geleerd is oud gedaan• Rekrutering• Maatwerk• Integrale kwaliteitszorg en ‘derde partijen’
Spanningsveld: Té sterke instrumentalisering ondermijnt
intrinsieke kwaliteit en impact vrijwilligerswerk!