De arbeidsmarkt van het voltijd MAO - MBO Groengediplomeerden · Anneke Smidt De arbeidsmarkt van...

De arbeidsmarkt van het voltijd MAO

Meting 2002

Marian van der Meijs Titia Sjenitzer Anneke Smidt

De arbeidsmarkt van het voltijd MAO Meting 2002

Stoas Onderzoek Wageningen, oktober 2004

Opdrachtgever: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Postbus 20401 2500 EK ’s-GRAVENHAGE

Opdrachtnemer: Stoas Onderzoek Postbus 78 6700 AB WAGENINGEN Telefoon: (317) 472 686

Dit rapport en andere producten van Stoas Onderzoek zijn schriftelijk te bestellen bij: Stoas Onderzoek, Postbus 78, 6700 AB Wageningen. Fax: (0317) 424 770 E-mail: [email protected]

Dit rapport heeft bestelnummer: XX125

© 2004 Stoas Onderzoek Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het hoofd van Stoas Onderzoek. In geval van overname van het data-materiaal moet telkens als bron worden vermeld: “Stoas Onderzoek”.

mailto:[email protected]

Inhoud

Inhoud

Overzicht tabellen en figuren ......................................................................................................... 3 Samenvatting, trends en aandachtspunten voor beleid.................................................................. 5

Het onderzoek........................................................................................................................... 5 Conclusies, trends en aandachtspunten voor beleid.................................................................. 5

1 Inleiding.................................................................................................................................... 7 1.1 Doelstelling onderzoek....................................................................................................... 7 1.2 Onderzoeksopzet en uitvoering ......................................................................................... 7 1.3 Leeswijzer .......................................................................................................................... 7

2 De respondenten....................................................................................................................... 9 Belangrijkste gegevens uit dit hoofdstuk ................................................................................... 9 2.1 Afdeling, niveau en diplomajaar ........................................................................................ 9 2.2 Vooropleiding .................................................................................................................. 11 2.3 Geslacht ........................................................................................................................... 11 2.4 Leeftijd............................................................................................................................. 12

3 Positie op de arbeidsmarkt ..................................................................................................... 13 Belangrijkste gegevens uit dit hoofdstuk ................................................................................. 13 3.1 Deelname aan het arbeidsproces..................................................................................... 13 3.2 Arbeidsmarkt- en onderwijsverloop sinds schoolverlaten ................................................ 15

4 Vervolgopleidingen ................................................................................................................. 17 Belangrijkste gegevens uit dit hoofdstuk ................................................................................. 17 4.1 Vervolgopleidingen .......................................................................................................... 17

5 Betaald werk ........................................................................................................................... 19 Belangrijkste gegevens uit dit hoofdstuk ................................................................................. 19 5.1 Functies en sectoren ........................................................................................................ 19

5.1.1 Functies .................................................................................................................... 19 5.1.2 Branches.................................................................................................................. 20 5.1.3 Wervingskanaal ........................................................................................................ 21

5.2 Aanstellingsvorm/dienstverband...................................................................................... 22 5.3 Parttime werken .............................................................................................................. 24 5.4 Inkomen .......................................................................................................................... 25 5.5 Niveau en richting van de functies................................................................................... 26

6 Evaluatie van de opleiding ...................................................................................................... 31 Belangrijkste gegevens uit dit hoofdstuk ................................................................................. 31 6.1 Belang van onderwijsaspecten......................................................................................... 31 6.2 De opleiding achteraf....................................................................................................... 32

7 MAO'ers vergeleken met MBO'ers uit de overige sectoren ..................................................... 35 Belangrijkste gegevens uit dit hoofdstuk ................................................................................. 35 7.1 Persoonskenmerken ........................................................................................................ 35 7.2 Arbeidsmarktpositie......................................................................................................... 35 7.3 Werk en aansluiting ......................................................................................................... 36

Literatuur ..................................................................................................................................... 39

De arbeidsmarkt van het voltijd MAO . 1

Bijlage 1 ....................................................................................................................................... 41 Bijlage 2 ....................................................................................................................................... 45 Bijlage 3 ....................................................................................................................................... 55 Bijlage 4 ....................................................................................................................................... 63

2

Inhoud

Overzicht tabellen en figuren

Tabel 2.1 Aantal respondenten naar afdeling, niveau en cohort (werkelijke aantallen) ........... 10 Tabel 2.2 Vooropleiding naar niveau en uitstroomcohort........................................................ 11

Figuur 2.1 Percentage vrouwen per afdeling en cohort....................................................... 12 Tabel 2.3 Gemiddelde leeftijd op enquêtedatum en op uitstroommoment.............................. 12 Tabel 3.1 Voornaamste bezigheid op enquêtemoment ........................................................... 13 Tabel 3.2 Werkloosheid volgens CBS-definitie per uitstroomjaar en afdeling .......................... 14 Tabel 3.3 Werkloosheid volgens CBS-definitie per uitstroomjaar en niveau ............................ 14

Figuur 3.1 Voornaamste bezigheid op enquêtemoment per niveau .................................... 15 Figuur 3.2 Voornaamste bezigheid op enquêtemoment per afdeling .................................. 15

Tabel 3.4 Het arbeidsmarktverloop sinds schoolverlaten ........................................................ 16 Tabel 3.5 Gemiddeld aantal maanden werkloos naar afdeling ................................................ 16 Tabel 3.6 Doorstroom naar vervolgopleiding per uitstroomcohort en niveau.......................... 16 Tabel 4.1 Percentage dat een vervolgopleiding in MBO, HBO, leerlingwezen of anders heeft

afgerond dan wel voortijdig verlaten ...................................................................... 17 Tabel 4.2 Vervolgopleiding niveau 4 gediplomeerden per afdeling ......................................... 17 Tabel 4.3 Beoordeling aansluiting tussen MAO en HAO.......................................................... 18 Tabel 4.4 Verloop doorstromers MAO-HBO............................................................................. 18 Tabel 5.1 Beroepen naar hoofdrichting per uitstroomcohort................................................... 19 Tabel 5.2 Niveau van de beroepen per uitstroomcohort.......................................................... 20 Tabel 5.3 Branches per uitstroomcohort ................................................................................. 21 Tabel 5.4 Werving huidige baan naar uitstroomjaar................................................................ 21 Tabel 5.5 Werving huidige baan naar opleidingsniveau .......................................................... 22 Tabel 5.6 Dienstverband naar uitstroomjaar ........................................................................... 22 Tabel 5.7 Verschillen in dienstverband naar niveau ................................................................ 23 Tabel 5.8 Percentage vaste aanstellingen van alle aanstellingen naar uitstroomjaar

en geslacht............................................................................................................... 23 Tabel 5.9 Percentage vaste aanstellingen van alle aanstellingen naar uitstroomjaar

en afdeling............................................................................................................... 23 Tabel 5.10 Percentage parttimers per uitstroomjaar ................................................................. 24 Tabel 5.11 Percentage parttimers per niveau............................................................................ 24 Tabel 5.12 Percentage parttimers per opleidingsrichting .......................................................... 24 Tabel 5.13 Percentage parttimers voor eerste baan en per geslacht ......................................... 25 Tabel 5.14 Gemiddelde bruto maandloon bij een 40-urige werkweek naar opleidingsrichting

en cohort ................................................................................................................. 25 Tabel 5.15 Gemiddelde bruto maandloon bij een 40-urige werkweek naar niveau en cohort ... 25 Tabel 5.16 Gemiddeld bruto maandloon bij een 40-urige werkweek naar loondienst/

zelfstandige ............................................................................................................. 26 Tabel 5.17 Beroepsniveau per uitstroomjaar per niveau ........................................................... 26 Tabel 5.18 Beroepsrichting per opleidingsniveau en cohort ...................................................... 27 Tabel 5.19 Beroepsrichting per afdeling en cohort .................................................................... 28 Tabel 5.20 Percentage werkend in de kern per uitstroomjaar ................................................... 29 Tabel 6.1 Belang en aandacht onderwijsaspecten per cohort op een schaal van 1 tot 100 .... 31


Tabel 6.2 Achteraf dezelfde opleiding gekozen per niveau en cohort...................................... 33 Tabel 6.3 Achteraf dezelfde opleiding gekozen per afdeling en cohort.................................... 34 Tabel 7.1 Kenmerken van MAO-schoolverlaters vergeleken met schoolverlaters uit andere

MBO-sectoren .......................................................................................................... 35 Tabel 7.2 Voornaamste bestemming van MAO-schoolverlaters vergeleken met schoolverlaters

uit andere sectoren.................................................................................................. 36 Tabel 7.3 Indicatoren voor de arbeidsmarktpositie van MAO-schoolverlaters vergeleken met

schoolverlaters uit andere sectoren ......................................................................... 36 Tabel 7.4 De marktpositie van het MAO vergeleken met andere sectoren .............................. 37 Tabel B1.1 Populatie, steekproef en respons (gediplomeerden) ................................................ 41 Tabel B1.2 Responspercentage en dekkingsgraad (gediplomeerden) ........................................ 42 Tabel B1.3 Aantallen respondenten voor en na weging............................................................. 43 Tabel B3.1 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Plantenteelt ....................................... 55 Tabel B3.2 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Plantenteelt ........................................ 56 Tabel B3.3 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Veehouderij ....................................... 56 Tabel B3.4 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Veehouderij ........................................ 57 Tabel B3.5 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Levensmiddelentechnologie .............. 57 Tabel B3.6 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Levensmiddelentechnologie ............... 58 Tabel B3.7 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Bloemschikken.................................. 58 Tabel B3.8 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Bloemschikken ................................... 59 Tabel B3.9 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Dierverzorging .................................. 59 Tabel B3.10 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Dierverzorging.................................... 59 Tabel B3.11 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Paardenhouderij en Paardensport ..... 60 Tabel B3.12 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Paardenhouderij en Paardensport ...... 60 Tabel B3.13 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Groene Ruimte .................................. 60 Tabel B3.14 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Groene Ruimte ................................... 61 Tabel B3.15 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Bosbouw, Cultuur en Milieutechniek/

Milieutoezicht .......................................................................................................... 61 Tabel B3.16 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Bosbouw, Cultuur en Milieutechniek .. 61 Tabel B4.1 Afdeling Plantenteelt................................................................................................ 63 Tabel B4.2 Afdeling Veehouderij ............................................................................................... 63 Tabel B4.3 Levensmiddelentechnologie .................................................................................... 64 Tabel B4.4 Bloemschikken ........................................................................................................ 64 Tabel B4.5 Dierverzorging ......................................................................................................... 65 Tabel B4.6 Paardenhouderij en Paardensport ........................................................................... 65 Tabel B4.7 Groene Ruimte......................................................................................................... 66 Tabel B4.9 Bosbouw, Cultuur en Milieutechniek........................................................................ 66

4

Samenvatting, trends en aandachtspunten voor beleid

Samenvatting, trends en aandachtspunten voor beleid

HET ONDERZOEK Eind 2002 is een arbeidsmarkt- en loopbaanonderzoek gehouden onder 2810 mensen die tussen 1987 en 2001 het voltijds Middelbaar Agrarisch Onderwijs (MAO) hebben verlaten. Doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen in de arbeidsmarkt, soort en kwaliteit van de functies, de aansluiting tussen opleiding en werk, het volgen van vervolgopleidingen en de positie van het MAO ten opzichte van het overige MBO. Door vergelijking met eerder onderzoek (1995 en 1998) zijn ontwikkelingen in de tijd zichtbaar. De resultaten van het onderzoek kunnen onder andere gebruikt worden door opleidingsinstellingen (kwaliteitsbewaking, zelfevaluaties, voorlichting aan (toekomstige) leerlingen, bijscholing), ministerie van LNV (ontwikkeling en toetsing van beleid), journalisten en studie- en beroepskeuzeadviseurs.

CONCLUSIES, TRENDS EN AANDACHTSPUNTEN VOOR BELEID De arbeidsmarkt voor gediplomeerden van het voltijd MAO voor de cohorten vanaf 1987 is in 2002 ongeveer gelijk aan 1998. Sinds 1995 is de werkloosheid afgenomen van 5,5% in 1995 naar 2,4% in 1998 en nadien weer licht toegenomen tot 2,6% in 2002. De werkloosheid onder recent gediplomeerden (circa 1 jaar na diplomering) is echter afgenomen in vergelijking tot 1998: in 1998 bedroeg die werkloosheid 5,3%, in 2002 3,2%. De afdelingen Dierverzorging, Paardenhouderij en Bloemschikken kennen de hoogste werkloosheid. Verder is de werkloosheid onder niveau 2 en 3 opgeleiden hoger dan onder niveau 4 opgeleiden. De deelname aan vervolgopleidingen is onder de recent gediplomeerden van MAO-BOL lager dan onder gediplomeerden uit de overige sectoren van het beroepsonderwijs. Alleen gediplomeerden van niveau 3/4 van de sector gezondheidszorg scoren nog lager in doorstroom naar vervolgonderwijs. De doorstroom naar vervolgopleidingen is het hoogst onder niveau 4 gediplomeerden van de afdelingen Levensmiddelentechnologie en Groene ruimte/Bosbouw, Cultuur en milieu, waar meer dan 50% doorleert, met name in het HAO. De aansluiting tussen MAO en HAO wordt door circa 80% als redelijk of goed beoordeeld. Wat verder opvalt is dat van de recent gediplomeerde MAO'ers die naar het niet-groene HBO doorstromen na circa 1 jaar 19% tussentijds is gestopt met de opleiding. Van de recente doorstromers naar het groene HBO (HAO) is na circa 1 jaar minder dan 9% tussentijds gestopt. Het belang van de agrarische beroepen neemt af: in 1995 werkte nog 58%, in 1998 47% en in 2002 nog maar 45% in een agrarisch beroep. Met name bij de afdelingen Veehouderij en Plantenteelt is de afname in agrarische beroepen zichtbaar. De trend uit de voorgaande onderzoeken dat economisch-administratieve en commerciële functies aan belang winnen wordt in 2002 doorgezet. Steeds minder gediplomeerden vinden werk in de agrarische sector, niet alleen beginnen recent afgestudeerden minder vaak in de agrarische sector, ook respondenten uit de oudere cohorten die in eerste instantie wel de agrarische sector ingegaan waren, haken langzaam af. In vergelijking tot het onderzoek uit 1998 heeft een lager percentage een eigen bedrijf, ook van de langer geleden afgestudeerden. Recent gediplomeerden werken het minste aantal uren per week. Qua richting zijn Plantenteelt- en Veehouderij-gediplomeerden de “lange werkers” en Dierverzorging en Paardenhouderij en Paardensport de richtingen waar vaker parttime gewerkt wordt. De trend die in 1998 geconstateerd is dat het beroepsniveau stijgt, zet verder door. Het percentage hogere beroepen is in de meting van 2002 gestegen. Voor recent gediplomeerden


gaat deze trend echter niet op. In 1998 oefenden 37% van de recent afgestudeerden een middelbaar of hoger beroep uit, in 2002 is dat 31%. Niveau 2 gediplomeerden werken, volgens eigen zeggen, het meest onder hun niveau (ca. 60%). Voor niveau 3 gediplomeerden is dit percentage iets lager (56%) en onder niveau 4 gediplomeerden werkt een kwart onder het niveau. Opvallend is dat het percentage dat onder het niveau werkt niet veel verschilt tussen de langer geleden en recent gediplomeerden. Naarmate het opleidingsniveau hoger is komt men meer terecht in een functie die aansluit bij de eigen of een verwante richting (niveau 4 68%, niveau 3 57%, niveau 2 48%). Op niveau 4 is waar te nemen dat naarmate men langer geleden op de arbeidsmarkt terecht is gekomen, men ook vaker in de eigen richting werkzaam is. Net als in 1998 sluiten de functies van de gediplomeerden van Groene Ruimte het best aan op de eigen opleidingsrichting. Belangrijke aspecten voor het goed uitoefenen van de functie zijn (in afnemende volgorde): zelfstandigheid, nauwkeurigheid/zorgvuldigheid, initiatief/creativiteit, aanpassingsvermogen en probleemoplossing. Van dit laatste aspect vindt 44% dat de opleiding hieraan meer aandacht had moeten besteden. Andere aspecten waaraan de opleiding meer aandacht had moeten schenken zijn: inzicht in informatie- en communicatietechnologie (54%), inzicht in bedrijfsvoering, vaardigheid in plannen/coördineren en organiseren. Recent gediplomeerden zouden achteraf minder vaak voor dezelfde opleiding kiezen. Dit geldt met name voor de gediplomeerden van Dierverzorging, Bloemschikken en Levensmiddelen-technologie. Recenter afgestudeerden zouden, in vergelijking tot mensen die in eerdere jaren hun diploma behaalden, vaker kiezen om niet verder te leren.

6

Inleiding

1 Inleiding

In dit hoofdstuk wordt de doelstelling en opzet van het derde arbeidsmarkt- en loopbaanonderzoek onder schoolverlaters van het voltijd Middelbaar Agrarisch Onderwijs besproken.

1.1 DOELSTELLING ONDERZOEK Eind 2002 is voor de derde maal een arbeidsmarkt- en loopbaanonderzoek gehouden onder schoolverlaters van het voltijd Middelbaar Agrarisch Onderwijs (MAO). De vorige onderzoeken zijn gehouden in 1998 (Van der Meijs e.a., 2001) en 1995 (Lokman,1997). Het onderzoek beschrijft de resultaten van 2871 schoolverlaters uit de uitstroomjaren 1987, 1991, 1994, 1997 en 2001. Doel van het onderzoek is inzicht te verschaffen in de positie en loopbanen van de schoolverlaters van het MAO en de ontwikkelingen die zich daarin voordoen. Het onderzoek geeft informatie over schoolverlaters van de verschillende richtingen en niveaus wat betreft: • de positie op de arbeidsmarkt (werk, werkloosheid, doorstuderen); • de functies en inkomens na schoolverlaten en later in de loopbaan; • de aansluiting tussen opleiding en werk; • het volgen van vervolgopleidingen; • de positie van MAO-gediplomeerden ten opzichte van gediplomeerden uit andere MBO-

sectoren. Gebruikers van het onderzoek zijn o.a.: • de Agrarische Opleidings Centra (AOC’s) voor kwaliteitsbewaking, ontwikkeling en aanpassing

van het curriculum en de voorlichting aan (toekomstige) leerlingen; • het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit voor de toetsing van het eigen

onderwijsbeleid en ter ondersteuning van het nog te ontwikkelen beleid; • MAO-gediplomeerden, journalisten en studie- en beroepskeuzeadviseurs.

1.2 ONDERZOEKSOPZET EN UITVOERING Het onderzoek is eind 2002 gehouden onder een steekproef van gediplomeerde schoolverlaters uit de jaren 1987, 1991, 1994, 1997 en 2002. Voor de verhouding tussen steekproef en populatie wordt verwezen naar bijlage 1. De opzet van het onderzoek is in grote lijnen vergelijkbaar met het onderzoek dat in 1998 is gehouden. Voor de schoolverlaters uit 1987, 1991, 1994 en 1997 is een vragenlijst opgesteld waarin naar de huidige positie, maar ook naar de loopbaanontwikkeling in de tijd tussen schoolverlaten en nu wordt gevraagd (zie bijlage 2 voor de vragenlijst). Onder schoolverlaters uit 2001 is de RUBS-enquête afgenomen (Registratie van Uitstroom en Bestemming Schoolverlaters). Deze enquête wordt ook in andere sectoren van het MBO gebruikt, waardoor vergelijking mogelijk is. De RUBS-vragenlijst komt voor een groot deel overeen met de vragenlijst die voor de schoolverlaters uit 1987, 1991,1994 en 1997 gebruikt is. De vragenlijsten zijn verzonden en verwerkt door DESAN Research Solutions in Amsterdam.

1.3 LEESWIJZER Aan het begin van elk hoofdstuk staan de belangrijkste gegevens uit het betreffende hoofdstuk puntsgewijs weergegeven. Voor een snel inzicht in de resultaten wordt hiernaar verwezen. In de volgende hoofdstukken wordt aan de hand van tabellen, figuren en begeleidende teksten achtereenvolgens inzicht gegeven in de volgende onderwerpen:


Hoofdstuk 1

• kenmerken van de respondenten: aantallen, vooropleiding, man/vrouw verhouding, leeftijd en studieduur (hoofdstuk 2);

• positie op de arbeidsmarkt: voornaamste bezigheid, werkeloosheid, vervolgopleiding (hoofdstuk 3);

• verder leren: vervolgopleiding en aansluiting MAO-vervolgopleiding (hoofdstuk 4); • betaald werk: functies en sectoren waar gediplomeerden werkzaam zijn, wervingskanalen,

soort dienstverband, omvang betrekking, inkomen, niveau en richting van de functies (hoofdstuk 5);

• evaluatie van de opleiding: belang van een aantal kennis-, houdings- en vaardigheids-aspecten en oordeel over de mate waarin de opleiding hier aandacht aan heeft besteed, opleiding achteraf beoordeeld (hoofdstuk 6);

• MAO-gediplomeerden vergeleken met gediplomeerden van overige MBO-sectoren wat betreft: vooropleiding, bestemming, arbeidsmarktpositie en aansluiting opleiding-werk (hoofdstuk 7).

De resultaten in dit rapport betreffen alleen gediplomeerde schoolverlaters van de voltijd dagopleidingen van het MAO op niveau 2, 3 en 4. Niveau 2 betreft de (tweejarige) opleiding tot beginnend beroepsbeoefenaar (BB) en de KMAO-opleiding, niveau 3 betreft de opleiding tot zelfstandig beroepsbeoefenaar (ZB) en de (verlengde) MAS-B opleiding en niveau 4 betreft de opleiding tot kaderfunctionaris (KF) en de (verlengde) MAS-A opleiding. De afdelingen zijn gegroepeerd onder de volgende categorieën: PT Plantenteelt VH Veehouderij LVT Levensmiddelentechnologie BS Bloemschikken DV Dierverzorging BDL Biologisch Dynamische Landbouw PHP Paardenhouderij en Paardensport GR Groene Ruimte BCM/MT Bosbouw, Cultuur en Milieutechniek of Milieutoezicht In de tabellen zijn vaak verdelingen gemaakt naar opleidingsniveau, afdeling en/of cohort (het jaar waarin het diploma behaald is). Bij het lezen van de tabellen dient in het oog gehouden te worden dat, waar dat relevant is, de aantallen gewogen zijn om een representatief beeld te kunnen geven naar opleiding en diplomajaar (zie ook paragraaf 2.1). Verder dienen met name de resultaten van de afdelingen Biologisch Dynamische Landbouw en Paardenhouderij met enige voorzichtigheid te worden geïnterpreteerd, gezien het geringe aantal respondenten. Ditzelfde geldt ook voor de resultaten van de groep niveau 2 gediplomeerden, met name uit de uitstroomjaren 1987, 1991 en 1994.

8

De respondenten

2 De respondenten

Dit hoofdstuk beschrijft de belangrijkste achtergrondkenmerken van de respondenten en het onderwijs dat zij hebben genoten. Kenmerken zijn de gevolgde opleiding, geslacht, leeftijd en studieduur. De resultaten in dit rapport hebben betrekking op de gediplomeerde schoolverlaters.

BELANGRIJKSTE GEGEVENS UIT DIT HOOFDSTUK • Belangrijkste vooropleiding van niveau 2 en 3 gediplomeerden is LBO/VBO. • Helft van de niveau 4 gediplomeerden heeft een MAVO-achtergrond. • Afdelingen verschillen sterk in man-vrouw verhouding.

2.1 AFDELING, NIVEAU EN DIPLOMAJAAR In onderstaande tabel (2.1) is te zien hoe de gediplomeerde schoolverlaters, die aan het onderzoek hebben meegedaan, verdeeld zijn over de verschillende afdelingen, niveaus en cohorten (diplomajaren). Omdat de respondenten niet evenwichtig verdeeld zijn over deze groepen, is door middel van het toekennen van weegfactoren een correctie uitgevoerd. Zo hebben de respondenten van jaren of opleidingen die ten opzichte van de populatie ondervertegenwoordigd waren een gewicht groter dan 1 gekregen. Respondenten uit jaren of opleidingen die oververtegenwoordigd waren kregen een gewicht kleiner dan 1. De resultaten van de weging staan in bijlage 1.


Hoofdstuk 2

Tabel 2.1 Aantal respondenten naar afdeling, niveau en cohort (werkelijke aantallen)

uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 Totaal

PT 3 7 4 7 25 46 VH 0 2 9 8 8 27 LVT 0 0 0 1 1 2 BS 0 7 12 8 30 57 DV 0 0 6 5 17 28 BDL 0 0 0 0 0 0 PHP 0 0 2 0 12 14 GR 1 9 10 9 18 47 BCM/MT 0 0 0 0 0 0

Niveau 2

Totaal 4 25 43 38 111 221 PT 14 29 45 23 66 177 VH 32 50 52 47 78 259 LVT 5 12 13 1 15 46 BS 6 14 27 27 87 161 DV 5 3 4 1 65 78 BDL 0 0 0 0 0 0 PHP 0 0 0 1 19 20 GR 15 25 15 18 94 167 BCM/MT 0 0 0 0 0 0

Niveau 3


Niveau 4


Totaal

Totaal 233 402 572 366 1237 2810

10

De respondenten

2.2 VOOROPLEIDING De verdeling naar vooropleiding per cohort en niveau van de MAO-opleiding is zichtbaar in tabel 2.2. De belangrijkste vooropleiding voor gediplomeerden van niveau 2 en 3 is LBO/VBO, de helft van de niveau 4 gediplomeerden heeft een MAVO-vooropleiding.

Tabel 2.2 Vooropleiding naar niveau en uitstroomcohort

uitstroomjaar

1991 1994 1997 2001 Niveau 2 lbo/vbo 50.2% 57.1% 63.7% 71.6% mavo 15.3% 23.3% 5.2% 7.7% havo 4.2% 1.3% (kort)mbo 8.4% 6.9% 10.6% 1.3% anders 21.9% 12.6% 20.5% 18.0% Niveau 3 lbo/vbo 64.6% 61.4% 63.2% 65.2% mavo 19.1% 25.1% 26.3% 23.5% havo .5% 1.3% 2.4% (kort)mbo 6.1% 3.6% 5.7% 1.9% anders 9.7% 8.5% 4.8% 7.0% Niveau 4 lbo/vbo 34.9% 31.1% 26.1% 22.6% mavo 43.4% 51.1% 46.9% 58.3% havo 9.6% 8.9% 17.9% 11.5% (kort)mbo 3.1% 2.1% 3.0% 1.4% anders 9.0% 6.8% 6.1% 6.2%

2.3 GESLACHT De afdelingen verschillen sterk in de verhouding tussen mannen en vrouwen (zie figuur 2.1). De afdelingen Bloemschikken, Dierverzorging, Biologisch Dynamische Landbouw en Paardenhouderij hebben een duidelijke meerderheid aan vrouwen. Bij de opleidingen Plantenteelt, Groene Ruimte en Bosbouw, Cultuur en Milieu en Milieutechniek daarentegen is minder dan een kwart van de afgestudeerden vrouw. Bij Paardenhouderij is de laatste jaren een sterke stijging in het percentage vrouwen te zien, maar de resultaten zijn op basis van weinig respondenten, waardoor de resultaten extremer kunnen voorkomen dan ze zijn. De opvallende toename van het percentage vrouwen bij Veehouderij die vier jaar geleden in het trendrapport was gesignaleerd, is in 2001 gestabiliseerd. Deze toename had te maken met een nieuwe variant binnen de opleiding die voorbereidt op een beroep in de dierverzorging.


Hoofdstuk 2

opleiding

MTGR/BC

% v

rouw

en

100

80

120

gecorrigeerd cohort

19

1994

1997

2001

601987

91

MPHP

LDV

BSLVT

VHPT

40

0

BD

20

Figuur 2.1 Percentage vrouwen per afdeling en cohort

2.4 LEEFTIJD De gemiddelde leeftijd bij uitstroom staat aangegeven in tabel 2.3. Deze leeftijd ligt tussen de 19 en 21 jaar. Er is weinig verandering waar te nemen over de jaren heen. Het verschil in leeftijd tussen de studenten die een tweejarige of een vierjarige opleiding gedaan hebben is opvallend klein. Logischerwijs loopt de leeftijd op het enquêtemoment op naarmate de respondenten langer geleden hun opleiding hebben afgerond.

Tabel 2.3 Gemiddelde leeftijd op enquêtedatum en op uitstroommoment uitstroomjaar Totaal 1987 1991 1994 1997 2001 Uitstroom- Niveau 2 19.9 19.5 19.7 19.3 18.9 19.3 moment Niveau 3 19.8 20.3 20.2 19.9 19.7 19.9 Niveau 4 20.4 20.3 20.8 21.1 20.5 20.6 Totaal 20.1 20.3 20.5 20.4 20.0 20.2

Enquêtemoment 35.1 31.3 28.5 25.4 21.0 28.4

12

Positie op de arbeidsmarkt

3 Positie op de arbeidsmarkt

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de positie die de afgestudeerden op de arbeidsmarkt innemen: hebben zij een functie, zijn ze op zoek naar werk of zijn ze bezig aan een studie. In de tweede paragraaf wordt het arbeidsmarkt- en onderwijsverloop sinds schoolverlaten in kaart gebracht.

BELANGRIJKSTE GEGEVENS UIT DIT HOOFDSTUK • Werkloosheid ligt laag, maar wel iets hoger dan 4 jaar geleden. • Geen verschil in werkloosheid tussen recent afgestudeerde mannen en vrouwen. • Langer geleden afgestudeerde vrouwen hebben minder vaak betaald werk. • Ongeveer een derde gaat een vervolgopleiding doen na afstuderen.

3.1 DEELNAME AAN HET ARBEIDSPROCES De voornaamste bezigheid op het moment van enquête verschilt tussen de cohorten (zie tabel 3.1). Recent gediplomeerden zijn relatief vaker scholier/student (30% van de in 2001 afgestudeerden) en hebben dus minder vaak een betaalde baan. Van de eerder afgestudeerde respondenten heeft rond de 90% een betaalde baan. We zien kleine verschillen in het werkloosheidspercentage, maar dat ligt over alle cohorten vrij laag. Wel valt op dat over alle cohorten het werkloosheidscijfer hoger ligt dan tijdens de enquête van vier jaar geleden. Grote verschillen zijn er te zien bij het percentage werkenden voor het jongst afgestudeerde cohort. Waar in 1998 ruim 72% van de recent afgestudeerden (cohort 97) een baan had, geldt dat nu (voor cohort 2001) voor slechts 57%. De grotere groep net afgestudeerden die geen betaalde baan hebben vinden we niet zo zeer terug onder de werklozen, maar meer onder de scholieren en werkend lerenden.

Tabel 3.1 Voornaamste bezigheid op enquêtemoment uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 betaald werk 90.0% 91.1% 91.3% 85.1% 57.3% werkloos 1.8% .3% 1.2% 2.7% 2.3% scholier /student .2% .5% 4.8% 30.1% werkend leren (BBL, HBO duaal) .4% .3% .6% 3.0% 6.3% anders, namelijk:..... 7.8% 8.2% 6.4% 4.4% 3.9% De trend die vier jaar geleden geconstateerd is dat langer geleden afgestudeerde vrouwen beduidend minder vaak een betaalde baan hebben (slechts 62% in cohort ‘87) heeft zich verder doorgezet, nu heeft slechts 46% van de vrouwen in cohort ‘87 een betaalde baan. In cohort ‘91 (dat vergelijkbaar is met cohort ‘87 vier jaar geleden) heeft nu een gelijk percentage, 63%, vrouwen een betaalde baan. Uiteraard hangt dit samen met het feit dat de gemiddelde leeftijd vanaf cohort ’91 boven de 30 uitkomt, een leeftijd waarop veel vrouwen prioriteit geven aan het verzorgen van hun kinderen. Interessant is om te zien of dit percentage in de komende twee cohortmetingen weer zal gaan stijgen voor cohort ‘87. Onder recent afgestudeerden zijn deze verschillen tussen mannen en vrouwen gering. We zien zelfs bij cohort 2001 dat er iets meer vrouwen een betaalde baan hebben dan mannen, en dat deze minder vaak een vervolgopleiding zijn gaan volgen. Het werkloosheidspercentage in bovenstaande tabellen geeft een vertekend beeld, omdat het is afgezet tegen de totale uitstroom in plaats van tegen de beroepsbevolking. Een beter beeld geeft


Hoofdstuk 3

het werkloosheidspercentage volgens de CBS-definitie: werkloos is degene die tot de beroepsbevolking behoort, maar minder dan 12 uur per week betaald werk uitoefent en wel beschikbaar is en zoekt naar betaald werk.

Tabel 3.2 Werkloosheid volgens CBS-definitie per uitstroomjaar en afdeling Uitstroomjaar Totaal

1987 1991 1994 1997 2001 PT 1.4% .0% 2.3% 5.4% 1.6% 2.0% VH .9% 2.3% 1.0% 1.5% 3.3% 1.7% LVT 15.8% 3.0% 2.3% 6.5% 1.5% 5.3% BS 9.6% 5.5% 1.7% 1.8% 3.4% 3.9% DV .0% 8.3% 7.9% .0% 6.0% 4.5% PHP .0% .0% 8.3% 6.1% GR .0% 1.4% .9% 6.9% 2.6% 2.8% BCM/MT .0% .0% .0% .0% .0% .0% Totaal 2.1% 2.1% 1.7% 3.6% 3.2% 2.6% Vergeleken met de meting uit 1998 valt op dat de werkloosheid van recent afgestudeerden volgens de CBS-definitie is afgenomen (in 1998 bedroeg die 5,3%, in 2002: 3,2%). De werkloosheid is het hoogst onder gediplomeerden van de afdeling Paardenhouderij en Paardensport, Dierverzorging en Bloemschikken en het laagst bij de afdeling Bosbouw, Cultuur en Milieutoezicht/Milieutechniek, Veehouderij en Plantenteelt (zie tabel 3.2).

Tabel 3.3 Werkloosheid volgens CBS-definitie per uitstroomjaar en niveau

Uitstroomjaar Totaal 1987 1991 1994 1997 2001 Niveau 2 .0% 2.9% 4.1% 3.0% 4.9% 3.5% Niveau 3 .0% 2.2% 1.7% 2.7% 3.7% 2.0% Niveau 4 3.6% 1.9% 1.4% 4.4% 2.6% 2.8% Totaal 2.1% 2.1% 1.7% 3.6% 3.2% 2.6% Recent gediplomeerden van de niveau 2 opleidingen kennen de hoogste werkloosheid (4.9%), maar dit is veel lager dan in het rapport van 1998 waar deze groep 15,7% werkloosheid had. Onder niveau 3 gediplomeerden is de werkloosheid het laagst (zie tabel 3.3). De verschillen in arbeidsmarktpositie tussen opleidingsniveaus en afdelingen staan aangegeven in de figuren 3.1. en 3.2. Wat hier opvalt is dat niveau 2 gediplomeerden minder met een vervolgopleiding bezig zijn dan in 1998 en dat de gediplomeerden van de afdelingen Bloemschikken, Biologisch Dynamische Landbouw en Dierverzorging relatief vaak de categorie anders hebben aangegeven. Hieronder vallen onder andere huishoudelijk en vrijwilligerswerk.

14

Positie op de arbeidsmarkt

opleidings niveau

Niveau 4Niveau 3Niveau 2

perc

enta

ge100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

Missing

anders

werkloos

leerlingwezen

opleiding

betaald werk

Figuur 3.1 Voornaamste bezigheid op enquêtemoment per niveau

opleiding

perc

enta

ge

100

80

90

MTGR/BCM

PHPBDL

DVBS

LVTVH

PT

60

50

40

30

20

10

0

70

Missing

anders

werkloos

leerlingwezen

opleiding

betaald werk

Figuur 3.2 Voornaamste bezigheid op enquêtemoment per afdeling

3.2 ARBEIDSMARKT- EN ONDERWIJSVERLOOP SINDS SCHOOLVERLATEN ergeleken met het ond k uit 19 alt op d t gemid aantal m den dat men

st na a eren is nomen v hetzelfd hort (zie tabel 3.4). Dit is in t mogelijk aangezien een idu niet in maanden werklooshei achteruit kan gaan.

us op een andere manier verkaard worden. Er zijn aannem ngen. De rzoek nu weer

eeft gereageerd en de afvallers mogelijk minder succesvol op de arbeidsmarkt waren. Ook kan

V erzoe 98 v at he deld aanwerkloos is gewee fstud afge oor e coprincipe nie indiv d Dit moet d twee elijke verklarieerste is dat niet iedereen die vier jaar geleden heeft meegedaan aan het ondehmeespelen dat de respondenten, naarmate de periode waarover ze moeten kijken langer wordt,zich minder precies kunnen herinneren hoeveel maanden ze in totaal werkloos zijn geweest na afstuderen en dan geneigd zijn het iets rooskleuriger in te schatten.


Hoofdstuk 3

Tabel 3.4 Het arbeidsmarktverloop sinds schoolverlaten

uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 aan al maanden werkloos t 1.94 .99 .81 .68 .35 aantal maanden werkervaring 155.12 115.62 80.36 55.10 . aantal functies 3.78 3.62 3.44 3.29 .

* gegevens over den we aring e ntal func ontbreken 2001

bel 3.4 is ien dat t aantal maanden werkervaring volgens een logische lijn doorstijgt rmate de r ondent anger en z fgestude . Ook ligt voor de hand dat de meeste ctiewisseli aat en i eerste n na afst ren. Opvallend is echter de emiteit. In eerste jaar en gem deld meer dan drie functies bekleed en in de 10 daarna stij dit getal aar he inima it duidt p dat de meeste mensen na vier jaar plek gevonden hebb en daa lijven z pelen dat we respondenten die

baan isseld en da ij verh kunnen bereiken met eze enquête.

Tabel 3

maan rkerv n aa ties voor uitstroomjaar In ta te z henaa esp en l geled ijn a erdfun ngen pl svind n de jare udeextr de drie word idjaar gt m el m al. D er ohun en r b itten. Ook kan meeswel van gew zijn arb uisd zijn, moeilijker hebbend

.5 Gemiddeld aantal maanden werkloos naar afdeling

uitstroomjaar

1987 1991 1994 1997 2001 PT 1.32 .78 .42 .44 .18 VH 1.63 .68 .72 .70 .24 LVT 1.38 .18 .83 .87 .12 BS .68 1.11 1.62 .31 .44 DV 8.61 4.97 2.57 .54 .82 BDL 4.00 1.00 1.50 PHP .00 .00 .74 GR .82 .50 .80 1.25 .29 BCM/MT 2.12 6.33 .71 1.38 .39 Naast het arbeidsmarktverloop is ook het onderwijsverloop in kaart gebracht. Ongeveer een derde is na het MAO nog een opleiding begonnen. Zoals te zien in Tabel 3.6 stromen niveau 4 afgestudeerden vaker door naar een vervolgopleiding dan de lagere niveaus. Bij niveau 3 is echter een duidelijke stijging te zien. In het volgende hoofdstuk wordt dieper ingegaan op het volgen van een vervolgopleiding.

Tabel 3.6 Doorstroom naar vervolgopleiding per uitstroomcohort en niveau

uitstroomjaar Totaal 1987 1991 1994 1997 2001 Niveau 2 0% 32.4% 33.6% 13.7% 32.5% 24.6% Niveau 3 14.8% 20.3% 20.8% 25.8% 29.2% 21.9% Niveau 4 39.4% 48.5% 43.7% 46.0% 45.6% 44.4%

16

Vervolgopleidingen

4 Vervolgopleidingen

In dit hoofdstuk komt het leren na de MAO aan de orde. Hier wordt ingegaan op de doorstroom naar vervolgopleidingen door gediplomeerden en de aansluiting tussen MAO en de vervolgopleiding.

BELANGRIJKSTE GEGEVENS UIT DIT HOOFDSTUK • Niveau 4 uitstromers leren vaak door op HBO (HAO). • Meerderheid van de doorstromers naar een vervolgopleiding is tevreden over aansluiting

tussen MAO en vervolgopleiding.

4.1 VERVOLGOPLEIDINGEN Zoals in het vorige hoofdstuk is te lezen, gaat 35% van de afgestudeerden na de MAO nog een andere opleiding volgen. In de onderstaande tabel (4.1) staat van de respondenten die een vervolgopleiding zijn begonnen het percentage dat de vervolgopleiding heeft afgerond. Zoals te verwachten, is van de recent afgestudeerden het grootste deel (80%) nog bezig met de vervolgopleiding, in de latere cohorten is slechts een enkeling nog een vervolgopleiding aan het doen. De meerderheid rond de opleiding af met een diploma. Rond de 15% verlaat de opleiding zonder het behalen van een diploma, dit percentage is redelijk stabiel over de cohorten heen.

Tabel 4.1 Percentage dat een vervolgopleiding in MBO, HBO, leerlingwezen of anders heeft afgerond dan wel voortijdig verlaten

uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 Totaal nog bezig 4.5% 4.4% 8.2% 16.3% 79.8% 34.8% diploma behaald 81.8% 78.0% 77.8% 68.9% 8.1% 51.2% voortijdig verlaten 13.6% 17.6% 14.0% 14.7% 12.1% 14.0% Uit tabel 3.6 blijkt dat onder de niveau 4 gediplomeerden de meeste doorstudeerders te vinden zijn. Kijken we per afdeling dan valt op dat er met name sprake is van doorleren bij de afdelingen Levensmiddelentechnologie, Groene Ruimte en Bosbouw, Cultuur en Milieu, waar meer dan 50% doorleert. Van alle doorstudeerders gaat de meerderheid door naar het HAO (zie tabel 4.2). Bij de opleidingen Groene Ruimte en Bosbouw, Cultuur en Milieu is dat zelfs twee derde. Bij andere opleidingen zoals Dierverzorging, Bloemschikken en Veehouderij is dit slechts een derde die naar het HAO gaat. Bij Bloemschikken en Dierverzorging gaan relatief veel studenten de niet-agrarische kant op respectievelijk 42% en 24% naar het HBO en 17% en 22% naar het (K)MBO (inclusief BBL). Bij Veehouderij valt op dat 16% doorstudeert aan een andere MAO-opleiding.

Tabel 4.2 Vervolgopleiding niveau 4 gediplomeerden per afdeling

opleidingsrichting

PT VH LVT BS DV PHP GR/BCM MT (K)MAO 11% 16% 3% 6% 9% 11% 1% (K)MBO niet-agrarisch 9% 12% 13% 13% 4% 9% 5% 1% HAO 43% 38% 51% 38% 33% 9% 62% 67% HBO niet-agrarisch 21% 19% 29% 42% 24% 56% 16% 27% BBL agrarisch 0% 3% 1% 4% 18% 1% BBL niet agrarisch 7% 8% 1% 4% 19% 3% 3% anders 8% 3% 2% 15% 2% N (=100%) 117 220 82 36 29 7 84 33


Hoofdstuk 4

De aansluiting tussen MAO en vervolgopleiding op het HAO wordt door ca. 80% van de doorlerenden als redelijk tot goed beoordeeld (zie tabel 4.3).

Tabel 4.3 Beoordeling aansluiting tussen MAO en HAO uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 goed 47% 46% 36% 35% 43% redelijk 31% 34% 32% 41% 35% matig 12% 16% 16% 14% 16% slecht 9% 4% 16% 11% 6% In tabel 4.4 is te zien hoeveel van de studenten die doorstromen naar het HAO, of een niet-agrarische HBO, de opleiding ook daadwerkelijk afmaken. Bij het niet-agrarische HBO schommelt de tussentijdse uitstroom tussen de 15 en 20%. Opmerkelijk is dat bij het cohort van 2001 nu al 19% is uitgevallen. Voor de HAO’ers zien we met name voor de laatste cohorten een kleinere uitval en ook een afname ten opzichte van de voorgaande jaren.

Tabel 4.4 Verloop doorstromers MAO-HBO

uitstroomjaar

1987 1991 1994 1997 2001 HAO

nog bezig 4.2% 6.2% 28.0% 90.2%

diploma behaald 80.4% 76.1% 79.3% 66.8% 1.2%

voortijdig verlaten 19.6% 19.7% 14.6% 5.2% 8.6%

HBO niet-agrarisch nog bezig 2.5% 12.3% 19.7% 77.3%

diploma behaald 81.2% 73.0% 73.1% 71.6% 3.6%

voortijdig verlaten 18.8% 24.5% 14.6% 8.7% 19.1%

18

Betaald werk

5 Betaald werk

In dit hoofdstuk wordt inzicht gegeven in functie- en werkkenmerken van alle gediplomeerden die betaald werk hebben. Achtereenvolgens komen aan bod: de functies en sectoren waarin gediplomeerden werken (paragraaf. 5.1), gegevens over het gebruikte wervingskanaal (paragraaf 5.2), aanstellingsvorm/dienstverband (paragraaf 5.3), inkomen (paragraaf 5.4) en niveau en richting van de functies (paragraaf 5.5).

BELANGRIJKSTE GEGEVENS UIT DIT HOOFDSTUK • Afname agrarische beroepen zet verder, maar minder hard, door. • Stage, school, banenmarkt en beginnen van een eigen bedrijf zijn de belangrijkste manieren

voor het vinden van een baan. • Langer geleden afgestudeerden hebben vaker een eigen bedrijf. • Recent gediplomeerden werken het minste aantal uren per week. • Het beroepsniveau blijft stijgen.

5.1 FUNCTIES EN SECTOREN De agrarische functies en agrarische sectoren zijn nog steeds voor een groot deel van de MAO’ers de belangrijkste werkplekken: 45% van de gediplomeerden heeft een agrarisch beroep, 34% werkt in de landbouw, jacht of bosbouwsector.

5.1.1 FUNCTIES Het belang van de agrarische beroepen neemt echter af. Dit was in 1998 ook al geconcludeerd en deze afname zet verder door, zei het iets minder sterk. Recent gediplomeerden hebben minder vaak een agrarisch beroep dan mensen die al langer geleden op de arbeidsmarkt kwamen: van de gediplomeerden uit 2001 heeft 41% een agrarisch beroep, terwijl deze beroepen door 46% van de gediplomeerden uit 1987 worden uitgeoefend. Vergeleken met voorgaande onderzoeken werken de afgestudeerden ook minder vaak in een agrarisch beroep: in 1995 werkte nog 58%, in 1998 47% en in 2002 nog maar 45% in een agrarisch beroep. Met name bij de afdelingen Veehouderij en Plantenteelt is de afname in agrarische beroepen zichtbaar. Het aandeel werkenden in de economische, administratieve en commerciële beroepen is toegenomen van 17% in 1995 en 23% in 1998 naar 27% in dit onderzoek.

Tabel 5.1 Beroepen naar hoofdrichting per uitstroomcohort

uitstroomjaar Totaal

1987 1991 1994 1997 2001 agrarisch 46% 48% 46% 43% 41% 45% economisch, administratief en commercieel 14% 15% 19% 20% 27% 19% technisch 16% 18% 18% 12% 14% 16% transport, communicatie en verkeer 9% 6% 3% 4% 2% 5% algemeen 1% 2% 4% 6% 5% 3% medisch en paramedisch 2% 2% 2% 3% 5% 3% persoonlijke en sociale verzorging 4% 1% 0% 4% 4% 3% docenten/ staffuncties onderwijs 1% 4% 2% 2% 1% 2% exact 1% 1% 1% 2% 1% 1% gedrag en maatschappij 3% 1% 1% 1% 1% management 2% 2% 1% 0% 1% juridisch, bestuurlijk, openbare orde en veiligheid 1% 1% 2% 1% 1% 1%


Hoofdstuk 5

In bijlage 3 wordt een overzicht gegeven van de beroepen per afdeling. Het beroepsniveau naar uitstroomjaar is zichtbaar in tabel 5.2. Hoe langer geleden het diploma behaald is, hoe vaker men een beroep heeft op minimaal MBO-niveau. Het betreft hier het beroepsniveau zoals dat is afgeleid van het beroep volgens de Standaard Beroepen Classificatie. In paragraaf 5.5 wordt nadere informatie gegeven over het niveau en de richting van de functies zoals respondenten dat (namens hun werkgever) inschatten. De ervaring leert dat dit door de respondenten ingeschatte niveau vaak wat lager ligt dan het niveau volgens de Standaard Beroepen Classificatie. De trend die in 1998 geconstateerd is, dat het beroepsniveau stijgt, zet verder door. Ten opzichte van de meting uit 1998 is het percentage hogere beroepen gestegen. Dit geldt echter niet voor de recent gediplomeerden, daarvoor geldt dat in 1998 37% een middelbaar of hoger beroep uitoefende en nu is dat slechts 31%.

Tabel 5.2 Niveau van de beroepen per uitstroomcohort


1987 1991 1994 1997 2001 elementaire beroepen 1% 2% 3% 6% 4% 3% lagere beroepen 30% 32% 31% 41% 64% 39% middelbare beroepen 51% 49% 48% 43% 30% 45% hogere beroepen 17% 16% 17% 9% 1% 12% wetenschappelijke beroepen 1% 1% 1% 1% 1%

5.1.2 BRANCHES Steeds minder gediplomeerden vinden werk in de agrarische sector (landbouw, jacht en bosbouw): in 1995 werkte 53%, in 1998 41% in de agrarische sectoren, nu nog maar 34%. Niet alleen beginnen minder recent afgestudeerden in de agrarische sector, ook respondenten uit de oudere cohorten die in eerste instantie wel de agrarische sector in gegaan zijn, haken langzaam af. In de cohorten 87 en 91 is 10% afname te zien in de agrarische sector ten opzichte van de meting van vier jaar geleden. De gediplomeerden die niet de agrarische sector in gaan, vinden werk in de sector ‘handel/verhuur van (on)roerend goed en zakelijke dienstverlening’ of ‘reparatie van consumentenartikelen en handel’. De laatste met name door recent afgestudeerden.

20

Betaald werk

Tabel 5.3 Branches per uitstroomcohort


1987 1991 1994 1997 2001 landbouw jacht en bosbouw 34% 33% 37% 32% 32% 34%

reparatie van consumentenartikelen en handel 12% 15% 17% 20% 31% 18%

handel en verhuur van (on)roerend goed en zakelijke dienstverlening 9% 9% 9% 7% 5% 8%

openbaar bestuur en overheidsdiensten 6% 8% 6% 6% 4% 6%

bouwnijverheid 10% 6% 4% 5% 4% 6%

voedings- en genotmiddelenindustrie 8% 7% 7% 6% 2% 6%

gezondheids- en welzijnszorg 6% 3% 3% 8% 6% 5%

overige industrie 5% 7% 6% 4% 4% 5%

milieudienstverlening, cultuur, recreatie en overige dienstverlening 3% 3% 3% 6% 7% 4%

vervoer, opslag en communicatie 5% 3% 2% 2% 1% 3%

onderwijs 2% 3% 3% 1% 0% 2%

financiële instellingen 1% 2% 2% 2% 1% 1%

horeca 0% 0% 1% 3% 1%

productie en distributie van elektriciteit, aardgas en water 1% 0%

Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100%

In bijlage 3 staat een overzicht van de sectoren gerangschikt naar afdeling.

5.1.3 WERVINGSKANAAL Stage, school, banenmarkt en het beginnen van een eigen bedrijf worden als de belangrijkste wervingskanalen opgegeven (tabel 5.4). Daarbij is het opvallend dat de langer geleden afgestudeerde cohorten de stage vaker als ingangsweg opgeven dan de latere cohorten. Naarmate de respondenten langer geleden afgestudeerd zijn, zijn ze ook vaker een eigen bedrijf begonnen (9% van cohort ‘97, 21% van cohort ‘87). Aan de gediplomeerden uit cohort 2001 is de vraag over het wervingskanaal niet gesteld, vandaar dat daar geen gegevens van vermeld staan.

Tabel 5.4 Werving huidige baan naar uitstroomjaar

Uitstroomjaar

1987 1991 1994 1997 arbeidsbureau/CWI 2% 1% 1% 3%

advertentie 2% 9% 7% 11%

stage, BPV (praktijkdeel) 21% 19% 18% 14%

banenmarkt, open dag bedrijf 11% 11% 10% 14%

familie, vrienden, kennissen 4% 5% 8% 12%

bedrijf/praktijk overgenomen (bijv. van ouders) 2% 3% 2% 2%

uitzendbureau, bemiddelingsbureau e.d. 1% 1% 1% 2%

open sollicitatie 13% 3% 7% 4%

school, consulent leerlingwezen 16% 16% 19% 18%

eerder werk, interne vacature 4% 8% 8% 5%

bedrijf/praktijk begonnen 21% 16% 14% 9%

gevraagd door werkgever 2% 4% 3% 2%

anders 2% 3% 1% 3%

Totaal 100% 100% 100% 100%


Hoofdstuk 5

Kijken we naar de verschillen in wervingskanaal tussen de niveaus (tabel 5.5) dan valt op dat bij niveau 4 stage, banenmarkt en beginnen van eigen bedrijf belangrijker zijn dan bij niveau 2, waar juist ‘school, consulent, leerlingwezen’, familie en vrienden en de advertentie een belangrijk kanaal is. Dit is een groot verschil met de conclusies van het onderzoek vier jaar geleden, waar de advertentie juist voor niveau 4 leerlingen belangrijker was en de stage meer een middel was voor niveau 2.

Tabel 5.5 Werving huidige baan naar opleidingsniveau

opleidingsniveau

Niveau 2 Niveau 3 Niveau 4 arbeidsbureau/CWI 8% 1% 2% advertentie 13% 7% 7% stage, BPV (praktijkdeel) 13% 16% 20% banenmarkt, open dag bedrijf 9% 11% 12% familie, vrienden, kennissen 16% 6% 7% bedrijf/praktijk overgenomen (bijv. van ouders) 2% 2% 2% uitzendbureau, bemiddelingsbureau e.d. 2% 0% 2% open sollicitatie 2% 8% 7% school, consulent leerlingwezen 22% 23% 13% eerder werk, interne vacature 6% 7% 6% bedrijf/praktijk begonnen 3% 16% 16% gevraagd door werkgever 1% 2% 4% anders 4% 2% 3% Totaal 100% 100% 100%

5.2 AANSTELLINGSVORM/DIENSTVERBAND Naarmate men langer geleden het MAO verlaten heeft neemt het percentage dat een eigen bedrijf heeft toe, ten koste van contracten op oproepbasis via een uitzendbureau of op basis van een leer-arbeidsovereenkomst. Ook het percentage respondenten in loondienst neemt licht af. In vergelijking tot het onderzoek in 1998 heeft een lager percentage een eigen bedrijf, dit geldt ook voor de langer geleden afgestudeerden.

Tabel 5.6 Dienstverband naar uitstroomjaar

Uitstroomjaar

1987 1991 1994 1997 2001 loondienst 69% 72% 72% 82% 76%

leer-arbeidsovereenkomst (BBL, HBO duaal) 1% 0% 0% 2% 6%

uitzend- , oproepkracht 1% 1% 2% 1% 7%

zelfstandige, freelancer 25% 21% 20% 9% 4%

werk in bedrijf ouders /partner 3% 5% 4% 4% 4%

gesubsidieerd werk (WIW) 0% 0% 1% 0%

anders 2% 1% 1% 1% 2%

totaal 100% 100% 100% 100% 100%

In tabel 5.7 worden de verschillen in dienstverband naar niveau aangegeven. Daaruit blijkt dat onder niveau 2 gediplomeerden loondienst relatief veel voorkomt (83%). Een eigen bedrijf komt

22

Betaald werk

onder niveau 3 en 4 gediplomeerden beduidend meer voor dan onder de uitstromers van niveau 2.

Tabel 5.7 Verschillen in dienstverband naar niveau opleidingsniveau

Niveau 2 Niveau 3 Niveau 4 loondienst 83% 74% 72% leer-arbeidsovereenkomst (BBL, HBO duaal) 1% 3% 1% uitzend- , oproepkracht 5% 2% 2% zelfstandige, freelancer 6% 15% 19% werk in bedrijf ouders /partner 1% 5% 4% gesubsidieerd werk (WIW) 2% 0% 0% anders 1% 1% 1% totaal 100% 100% 100% Als we kijken naar verschillen tussen sekse valt op dat vrouwen minder vaak een vaste aanstelling hebben dan mannen (zie tabel 5.8).

Tabel 5.8 Percentage vaste aanstellingen van alle aanstellingen naar uitstroomjaar en geslacht

100% 85% 96% 82% 78%0% 69% 78% 100% 78%

100% 99% 94% 94% 76%100% 100% 88% 83% 74%97% 94% 94% 91% 78%69% 99% 87% 85% 76%

man vrouw

Niveau 2

man vrouw

Niveau 3

man vrouw

Niveau 4

1987 1991 1994 1997 2001

uitstroomjaar

Als gekeken wordt naar het percentage vaste aanstellingen naar afdeling (zie tabel 5.9) dan valt op dat onder recent gediplomeerden van de afdeling Levensmiddelentechnologie en Bosbouw, Cultuur en Milieu de laagste percentages met een vaste aanstelling zitten. Over de oudere cohorten is het moeilijk uitspraken te doen door de kleine aantallen respondenten.

Tabel 5.9 Percentage vaste aanstellingen van alle aanstellingen naar uitstroomjaar en afdeling

uitstroomjaar

1987 1991 1994 1997 2001 PT 100% 99% 94% 89% 79% VH 97% 96% 96% 89% 79% LVT 81% 97% 88% 84% 65% BS 73% 100% 83% 93% 78% DV 90% 80% 79% 100% 72% PHP 100% 100% 77% GR 100% 89% 90% 87% 74% BCM /MT 100% 67% 93% 57% 53%


Hoofdstuk 5

5.3 PARTTIME WERKEN Recent gediplomeerden werken gemiddeld het minste aantal uren per week (zie tabel 5.10). Mensen die meer dan 40 uur per week werken zijn het sterkst vertegenwoordigd in de langer geleden gediplomeerde cohorten.

Tabel 5.10 Percentage parttimers per uitstroomjaar

uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 minder dan 16 uur 6% 4% 4% 3% 20% 17-24 uur 7% 6% 5% 8% 7% 25-32 uur 9% 6% 8% 11% 14% 33-40 uur 65% 68% 70% 70% 55% meer dan 40 uur 13% 16% 13% 8% 4% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% Wat betreft niveau is ook een duidelijk verschil te zien (tabel 5.11). Afgestudeerden van niveau 4 werken vaker meer dan 40 uur per week dan niveau 2 afgestudeerden. Niveau 2 afgestudeerden werken vaker 3 à 4 dagen. Wat betreft de banen van minder dan drie dagen per week is weinig verschil te zien. Qua richting zijn Plantenteelt en Veehouderij de lange werkers en Dierverzorging en Paardenhouderij en Paardensport de richtingen waar vaker parttime gewerkt wordt (tabel 5.12).

Tabel 5.11 Percentage parttimers per niveau

opleidingsniveau 2 3 4 minder dan 16 uur 10% 11% 11% 17-24 uur 9% 5% 7% 25-32 uur 17% 12% 9% 33-40 uur 60% 63% 63% meer dan 40 uur 5% 8% 10% Totaal 100% 100% 100%

Tabel 5.12 Percentage parttimers per opleidingsrichting

opleidingsrichting PT VH LVT BS DV BDL PHP GR/BCM MT minder dan 16 uur 7% 11% 3% 14% 16% 20% 11% 11% 17-24 uur 3% 6% 6% 11% 15% 20% 11% 4% 2% 25-32 uur 5% 9% 9% 18% 21% 20% 27% 11% 4% 33-40 uur 72% 59% 79% 52% 44% 60% 34% 69% 78% meer dan 40 uur 13% 15% 3% 6% 4% 7% 4% 6% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Zoals wellicht te verwachten was werken vrouwen vaker parttime. Mensen in hun eerste baan werken het meest het standaard aantal uren (tussen de 33 en 40 uur).

24

Betaald werk

Tabel 5.13 Percentage parttimers voor eerste baan en per geslacht

Geslacht 1e baan

man ja nee vrouw minder dan 16 uur 8% 3% 6% 15% 17-24 uur 3% 6% 6% 13% 25-32 uur 6% 9% 8% 19% 33-40 uur 70% 73% 62% 50% meer dan 40 uur 13% 9% 19% 3%

5.4 INKOMEN In deze paragraaf worden gegevens over het inkomen van de gediplomeerden gepresenteerd. De inkomens zijn omgerekend naar een volledige werkweek (40 uur). Het reële inkomen kan hiervan verschillen als gevolg van deeltijdaanstelling en/of nevenfuncties. In onderstaande tabellen staat het gemiddelde bruto inkomen bij een 40-urige werkweek naar opleidingsrichting (tabel 5.14) en naar niveau (tabel 5.15). Gezien de geringe aantallen van met name cohort 87 en de niveau 2 gediplomeerden moeten de cijfers van deze groepen met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.

Tabel 5.14 Gemiddelde bruto maandloon bij een 40-urige werkweek naar opleidingsrichting en cohort

uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 (euro’s)

PT 2123 2206 2024 1815 1326 VH 2386 1917 2184 1713 1344 LVT 2652 2599 2212 1995 1393 BS 2819 1930 1696 1645 1054 DV 1997 2096 1633 1868 1043 BDL 1874 2579 800 PHP 1333 2025 1165 GR 1946 2218 2041 1695 1374 BCM /MT 3217 2371 2501 2035 1768 Te zien is dat Milieutechniek afgestudeerden duidelijk het hoogste startersinkomen hebben, dit komt doordat er alleen niveau 4 afgestudeerden zijn.

Tabel 5.15 Gemiddelde bruto maandloon bij een 40-urige werkweek naar niveau en cohort

uitstroomjaar

1987 1991 1994 1997 2001 Niveau 2 1706 1779 1636 1539 1173 Niveau 3 2175 1973 1842 1682 1135 kNiveau 4 2450 2239 2242 1881 1408 Tussen de niveaus is een duidelijk verschil te zien in het inkomen dat ze verwerven in de loop der jaren. De afname die te zien is tussen cohort 91 en 87 bij niveau 2 en in tabel 5.14 is naar alle waarschijnlijkheid toevallig, aangezien er weinig respondenten zijn in de ze groep. Over het algemeen verdienen zelfstandigen gemiddeld minder dan mensen in loondienst (zie tabel 5.16).


Hoofdstuk 5

Tabel 5.16 Gemiddeld bruto maandloon bij een 40-urige werkweek naar loondienst/zelfstandige

uitstroomjaar

1987 1991 1994 1997 2001 loondienst 2436 2171 2075 1802 1286 zelfstandige, freelancer 1451 2006 2300 1839 1130

5.5 NIVEAU EN RICHTING VAN DE FUNCTIES In de vragenlijst is een vraag opgenomen naar het niveau dat volgens de werkgever minimaal vereist was voor de functie. Uit de antwoorden blijkt dat meer dan 60% van de niveau 2 gediplomeerden, onder het niveau van de opleiding aan het werk is (tabel 5.17). Voor niveau 3 afgestudeerden is dit percentage iets lager, maar nog steeds meer dan de helft (56%). Bij de niveau 4 gediplomeerden is deze groep veel kleiner, een derde werkt onder het opleidingsniveau en een kwart werkt boven het niveau. Opvallend is dat bij alle niveaus geen duidelijke stijging over de cohorten te signaleren is, dus er is geen verbetering naarmate mensen langer op de arbeidsmarkt zijn. Dit blijkt ook uit vergelijking met de antwoorden van dezelfde cohorten in het onderzoek vier jaar geleden. Op niveau 4 is wel een stijging te zien van het percentage dat boven niveau werkt, maar tegelijkertijd is het percentage onder niveau gelijk gebleven of zelfs gestegen ten opzichte van dezelfde groep vier jaar geleden.

Tabel 5.17 Beroepsniveau per uitstroomjaar per niveau

18% 67% 47% 75% 63% 62%

82% 7% 14% 9% 34% 21%

0% 25% 39% 15% 3% 17%

onderniveauop niveau

bovenniveau

Niveau 21987 1991 1994 1997 2001 Totaal

uitstroomjaar

61% 51% 44% 55% 66% 56%

29% 44% 49% 43% 33% 38%

10% 5% 7% 2% 1% 5%


bovenniveau

Niveau 31987 1991 1994 1997 2001 Totaal

uitstroomjaar

34% 32% 24% 28% 50% 33%

37% 36% 42% 48% 47% 41%

28% 32% 34% 24% 3% 25%


Niveau 41987 1991 1994 1997 2001 Totaal

uitstroomjaar

bovenniveau

26

Betaald werk

In de vragenlijst was ook een vraag opgenomen naar de aansluiting van de functie op de richting van de gevolgde opleiding. Naarmate het opleidingsniveau hoger is, komt men meer terecht in een functie die aansluit bij de eigen of een verwante opleidingsrichting: van niveau 4 is 68% werkzaam in eigen of verwante richting, van niveau 3 is dat 57% en van niveau 2 is circa 48% werkzaam in eigen of verwante richting (zie tabel 5.18). Opvallend is dat door niveau 2 afgestudeerden vergeleken met de andere niveaus weinig ‘eigen of verwante richting’ is genoemd terwijl dat voor de andere niveaus de grootste groep is. Op niveau 4 is een stijging waar te nemen: naarmate de respondent langer gelden is afgestudeerd, werkt hij vaker in zijn eigen richting. Tot slot valt op dat onder recent afgestudeerden, op alle niveaus, een hele grote groep valt die werk doet waarvoor geen richting vereist is. De verschillen per afdeling en cohort staan in tabel 5.18. Enige voorzichtigheid bij de interpretatie van deze tabel is geboden gezien de soms geringe aantallen bij sommige afdelingen in met name de eerdere uitstroomjaren.

Tabel 5.18 Beroepsrichting per opleidingsniveau en cohort

82% 40% 18% 21% 28% 30%0% 15% 32% 12% 23% 18%0% 25% 23% 10% 8% 14%18% 19% 27% 57% 41% 38%13% 23% 17% 27% 27% 21%35% 46% 37% 39% 27% 36%18% 9% 8% 9% 5% 10%34% 23% 38% 26% 41% 32%26% 22% 23% 16% 19% 22%46% 46% 48% 51% 39% 46%8% 14% 11% 13% 5% 11%19% 18% 18% 20% 37% 22%

uitsluitend mijn eigen richtingmijn eigen of verwante richtingeen geheel andere richtinggeen richting vereist

Niveau 2


Niveau 3


Niveau 4

1987 1991 1994 1997 2001 Totaal

uitstroomjaar


Hoofdstuk 5

Tabel 5.19 Beroepsrichting per afdeling en cohort

gecorrigeerd cohort

1987 1991 1994 1997 2001 Totaal PT uitsluitend mijn eigen richting 24% 20% 24% 21% 23% 22% mijn eigen of verwante richting 34% 46% 41% 54% 38% 42% een geheel andere richting 8% 7% 10% 8% 4% 7% geen richting vereist 35% 27% 25% 17% 35% 28% VH uitsluitend mijn eigen richting 17% 24% 16% 23% 23% 20% mijn eigen of verwante richting 43% 39% 45% 34% 21% 38% een geheel andere richting 13% 18% 10% 9% 8% 13% geen richting vereist 27% 19% 29% 33% 47% 28% LVT uitsluitend mijn eigen richting 56% 19% 23% 0% 11% 21% mijn eigen of verwante richting 10% 53% 52% 62% 57% 49% een geheel andere richting 29% 18% 15% 13% 5% 16% geen richting vereist 5% 10% 10% 26% 26% 14% BS uitsluitend mijn eigen richting 27% 24% 22% 19% 33% 25% mijn eigen of verwante richting 54% 34% 28% 23% 24% 28% een geheel andere richting 20% 4% 21% 12% 3% 10% geen richting vereist 0% 38% 29% 46% 39% 37% DV uitsluitend mijn eigen richting 33% 0% 22% 25% 14% 19% mijn eigen of verwante richting 44% 56% 39% 20% 30% 31% een geheel andere richting 11% 11% 11% 43% 5% 18% geen richting vereist 11% 33% 29% 12% 51% 32% BDL uitsluitend mijn eigen richting 0% 0% 0% 0% 0% 0% mijn eigen of verwante richting 0% 0% 0% 0% 0% 0% een geheel andere richting 0% 0% 0% 0% 0% 0% geen richting vereist 0% 0% 0% 0% 0% 0% PHP uitsluitend mijn eigen richting 0% 0% 0% 52% 11% 23% mijn eigen of verwante richting 0% 0% 100% 48% 20% 31% een geheel andere richting 0% 0% 0% 0% 13% 9% geen richting vereist 0% 0% 0% 0% 56% 38% GR uitsluitend mijn eigen richting 37% 32% 29% 22% 29% 29% mijn eigen of verwante richting 44% 52% 40% 50% 41% 45% een geheel andere richting 9% 9% 8% 6% 3% 7% geen richting vereist 10% 6% 22% 22% 27% 19% BCM/ MT uitsluitend mijn eigen richting 0% 0% 13% 0% 13% 4% mijn eigen of verwante richting 86% 67% 73% 57% 47% 70% een geheel andere richting 0% 17% 0% 14% 0% 5% geen richting vereist 14% 17% 13% 29% 40% 20% In de onderstaande tabel is het percentage te zien dat werkt in de kern (eigen of verwante richting en op of boven niveau van de opleiding). Van de recent afgestudeerden is dit ongeveer een derde, met als uitzondering Levensmiddelentechnologie waar dat tweederde is. Onder langer geleden afgestudeerden is er meer verschil te zien. Bij Dierverzorging, Veehouderij en Plantenteelt komt het percentage bij alle cohorten niet boven de 50%. Opvallend bij Groene Ruimte en Bosbouw, Cultuur en Milieutechniek en Milieutoezicht is de sterke afname over de cohorten, waar de oudere cohorten wel werkzaam zijn in de kern vinden recent afgestudeerden vaker een baan elders.

28

Betaald werk

Tabel 5.20 Percentage werkend in de kern per uitstroomjaar

uitstroomjaar

1987 1991 1994 1997 2001 PT 37% 36% 44% 46% 35% VH 30% 39% 47% 40% 25% LVT 61% 69% 71% 57% 62% BS 54% 39% 40% 35% 35% DV 33% 38% 41% 34% 30% BDL . . . . . PHP . . 0% 100% 23% GR 71% 65% 64% 45% 40% BCM/MT 71% 67% 67% 57% 33%


Hoofdstuk 5

30

Evaluatie van de opleiding

6 Evaluatie van de opleiding

In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op de aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt en hoe gediplomeerden achteraf tegen de gevolgde opleiding aankijken. In paragraaf 6.1. wordt gekeken naar het belang van een groot aantal kennis-, houdings- en vaardigheidsaspecten voor het uitoefenen van de functie en in welke mate deze aspecten voldoende aandacht hebben gekregen in de opleiding. Vervolgens komt in paragraaf 6.2 aan bod of respondenten achteraf weer opnieuw voor dezelfde opleiding zouden kiezen.

BELANGRIJKSTE GEGEVENS UIT DIT HOOFDSTUK • Zelfstandigheid is belangrijkste aspect voor uitoefenen functie. • Meer aandacht in opleiding gewenst voor ICT en bedrijfsvoering. • Recenter afgestudeerden op niveau 2 zijn minder tevreden over de opleiding. • Recenter afgestudeerden op niveau 3 of 4 zijn minder tevreden over de school.

6.1 BELANG VAN ONDERWIJSASPECTEN In de vragenlijst is een 15-tal aspecten onderscheiden die voor het uitoefenen van de functie van de respondenten van belang kunnen zijn. Het betreft kennis-, houdings- en vaardigheidsaspecten. De respondenten hebben aangegeven in welke mate elk aspect van belang is voor een goede uitoefening van hun functie en of er achteraf gezien in de MAO–opleiding minder, evenveel of meer aandacht voor dat aspect had moeten zijn. Hieronder staat het percentage respondenten dat vond dat aan een aspect meer aandacht in de opleiding besteed had moeten worden en dat vond dat een aspect belangrijk is voor de functie dat hij/zij uitoefent. Onderwerpen die door veel mensen belangrijk tot zeer belangrijk worden gevonden zijn: nauwkeurigheid/zorgvuldigheid, zelfstandigheid, initiatief en creativiteit, aanpassingsvermogen en het oplossen van problemen. Onderwerpen waaraan in de opleiding achteraf relatief meer aandacht besteed had moeten worden zijn: inzicht in ICT en inzicht in bedrijfsvoering, plannen en coördineren en het oplossen van problemen (zie tabel 6.1).

Tabel 6.1 Belang en aandacht onderwijsaspecten per cohort op een schaal van 1 tot 100

aandacht belang vakkennis 31% 68%inzicht inform. & communic.technologie (ICT) 48% 58%inzicht in bedrijfsvoering 36% 66%toepassen theorie in praktijk 39% 64%schrift. presentatie/schrijfvaardigheid 18% 54%mond. presentatie/spreekvaardigheid 29% 66%kennisoverdracht 26% 66%plannen/coördineren/organiseren activiteiten 44% 64%probleemoplossing 42% 70%contactuele vaardigheden 25% 74%werken in teamverband 29% 70%zelfstandigheid 37% 80%initiatief, creativiteit 41% 72%aanpassingsvermogen 39% 76%nauwkeurigheid/zorgvuldigheid 40% 78%


Hoofdstuk 6

Er zijn geen grote verschillen over de niveaus of opleidingen. De niveau 2 leerlingen vinden iets vaker dat er te weinig aandacht besteed is aan zelfstandigheid, initiatief en creativiteit, niveau 4 leerlingen hadden dat met planning en coördinatie. Afgestudeerden in Milieutechniek en Paardenhouderij vinden niet dat er te weinig aandacht besteed is aan ict. Bloemschikkers vinden dat het in hun beroep erg belangrijk is in teamverband te kunnen werken, maar zijn niet ontevreden over de hoeveelheid aandacht die daarvoor was in de opleiding. Afgestudeerden Biologisch Dynamische Landbouw vinden het belangrijk in hun beroep de theorie in praktijk toe te passen, maar vinden dat daar te weinig aandacht aan besteed is in de opleiding evenals aan vakkennis.

6.2 DE OPLEIDING ACHTERAF Ter evaluatie van de opleiding is gevraagd of men achteraf weer opnieuw voor dezelfde opleiding zou kiezen (zie tabel 6.2 en 6.3). Over het algemeen zien we dat tussen de 60% en 80% de opleiding weer zou kiezen, waarvan rond de 10% de opleiding wel liever aan een andere school zou volgen. Op niveau 2 neemt het percentage dat de opleiding weer zou kiezen af naarmate de respondenten recenter zijn afgestudeerd. Van cohort 87 is dit percentage 87%, bij het cohort dat afgestudeerd is in 2001 is dit nog maar 59%. De meeste zouden dan een andere opleiding willen doen, maar in het bijzonder in het laatste cohort zou ook een aanzienlijke groep (17.7%) helemaal niet verder leren. Op niveau 3 en 4 is deze groep veel minder klein. Op deze niveaus zien we in mindere mate de afnemende tevredenheid met de keuze over de afstudeerjaren terug. Opvallend is dat voor beide niveaus het percentage afgestudeerden dat de opleiding achteraf aan een andere school had willen, doen aanzienlijk toeneemt (van ongeveer 4% voor cohort 87 tot ca. 12 % voor cohort 2001). De studenten die achteraf het liefst niet verder hadden geleerd zien we het meeste terug in de opleidingen Plantenteelt, Veehouderij, Bloemschikken, Groene Ruimte en recent gediplomeerden Dierverzorging. Verder valt op dat de langer geleden afgestudeerden van Dierverzorging, Bloemschikken en Levensmiddelentechnologie achteraf vaker voor dezelfde opleiding zouden kiezen dan de recenter gediplomeerden.

32

Evaluatie van de opleiding

Tabel 6.2 Achteraf dezelfde opleiding gekozen per niveau en cohort

uitstroomjaar

1987 1991 1994 1997 2001 Niveau 2 onbekend 3.0% zelfde opleiding, zelfde school 73.8% 52.4% 54.9% 51.0% 48.5% zelfde opleiding, andere school 13.1% 8.3% 17.2% 9.5% andere opleiding 13.1% 43.0% 20.5% 18.2% 21.4% ik zou niet verder leren 4.6% 16.3% 13.5% 17.7% Niveau 3 onbekend 5.4% zelfde opleiding, zelfde school 64.9% 67.5% 54.9% 53.2% 48.8% zelfde opleiding, andere school 5.3% 3.1% 8.4% 9.8% 13.1% andere opleiding 27.4% 29.4% 32.2% 34.5% 24.4% ik zou niet verder leren 2.4% 4.5% 2.5% 8.3% Niveau 4 onbekend 2.1% onbekend 63.7% 68.3% 67.1% 60.2% 56.8% zelfde opleiding, zelfde school 4.3% 2.0% 4.8% 6.1% 11.8% zelfde opleiding, andere school 31.9% 29.7% 26.9% 32.9% 25.7% andere opleiding 1.3% .8% 3.5%


Hoofdstuk 6

Tabel 6.3 Achteraf dezelfde opleiding gekozen per afdeling en cohort

uitstroomjaar

1991 1994 1997 2001 PT onbekend 3.2%

zelfde opleiding, zelfde school 67.3% 57.3% 61.0% 51.6%

zelfde opleiding, andere school 5.5% 9.1% 13.9%

andere opleiding 32.7% 33.5% 24.9% 23.6%

ik zou niet verder leren 3.8% 5.0% 7.7%

VH onbekend 3.4%


zelfde opleiding, andere school 2.7% 7.1% 6.3% 10.8%



LVT onbekend 4.6%




ik zou niet verder leren 2.3% 1.5%

BS onbekend 3.6%





DV onbekend 4.1%


zelfde opleiding, andere school 5.2% 12.9% 10.1%


ik zou niet verder leren 7.7%

BDL zelfde opleiding, zelfde school 100.0% 100.0%

PHP onbekend 4.4%

zelfde opleiding, zelfde school 70.6% 35.2%

zelfde opleiding, andere school 13.6%

andere opleiding 29.4% 100.0% 45.1%

ik zou niet verder leren 1.7%

GR onbekend 3.1%




ik zou niet verder leren 2.7% 4.4% 4.3% 6.8%

BCM/MT zelfde opleiding, zelfde school 66.7% 86.7% 62.5% 50.0%

zelfde opleiding, andere school 13.9%

nee, een andere opleiding, namelijk:..... 33.3% 13.3% 37.5% 30.6%

nee, ik zou niet verder leren 5.6%

34

MAO’ers vergeleken met MBO’ers uit de overige sectoren

7 MAO'ers vergeleken met MBO'ers uit de overige sectoren

In dit hoofdstuk wordt de uitstroom van gediplomeerden uit het MAO vergeleken met de uitstroom uit enkele belangrijke sectoren in het MBO en met de totale MBO-uitstroom op de niveaus 1-2 en 3-4. Aangezien van het niet-groene MBO alleen resultaten over het uitstroomjaar 2001 bekend zijn (de RUBS-enquêtes: Registratie van Uitstroom en Bestemming van Schoolverlaters), kunnen alleen de gediplomeerden uit 2001 met elkaar vergeleken worden. De resultaten uit dit hoofdstuk zijn gebaseerd op het rapport ‘Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 2002’ (ROA, 2003).

BELANGRIJKSTE GEGEVENS UIT DIT HOOFDSTUK • MAO’ers doen minder vaak een vervolgopleiding dan MBO’ers. • MAO’ers zijn positiever over de aansluiting met vervolgopleidingen dan MBO’ers. • MAO’ers van niveau 1-2 zijn vaker werkloos dan MBO’ers op dat niveau. • MAO’ers hebben vaker betaald werk, maar een lager inkomen dan MBO’ers. • MAO’ers hebben vaker een baan onder hun niveau dan MBO’ers.

7.1 PERSOONSKENMERKEN Het MAO kent relatief meer gediplomeerde schoolverlaters met een VBO-vooropleiding en minder schoolverlaters met MAVO- of HAVO-achtergrond dan de andere MBO-sectoren. Ten opzichte van de andere sectoren stromen er bij het agrarisch onderwijs relatief weinig vrouwen uit. Het percentage vrouwen is in het totale MBO gestegen vergeleken met vier jaar geleden, bij niveau 1 en 2 van het agrarisch onderwijs is dit gelijk gebleven, zodat het verschil nu nog groter is dan vier jaar geleden. Verder valt op dat het MAO praktisch geen allochtone uitstromers heeft.

Tabel 7.1 Kenmerken van MAO-schoolverlaters vergeleken met schoolverlaters uit andere MBO-sectoren

Hoogste in het voortgezet onderwijs behaalde diploma

Persoonskenmerken

VBO (%)

MAVO (%)

HAVO (%)

VWO (%)

Geslacht (% vrouw)

Etniciteit (% allochtoon)

Gemiddelde leeftijd

BOL-niveau 1 en 2 Totaal

64

22

2

0

62

19

20.3

Landbouw 83 8 1 0 43 1 20.1 Techniek 59 25 0 0 7 16 20.6 Economie 61 26 2 0 61 24 20.4 Gezondheidszorg 71 14 4 0 94 13 20.1 BOL-niveau 3 en 4 Totaal

23

61

11

1

59

6

21.6

Landbouw 43 45 7 0 42 1 21.2 Techniek 20 61 15 0 16 4 22.0 Economie 16 66 14 0 58 11 21.4 Gezondheidszorg 31 55 9 0 91 4 21.5 Gedrag en Maatschappij 27 65 5 1 89 5 21.7

Bron: ‘Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 2002’ (Statistische bijlage ROA-R-2003/9B).

7.2 ARBEIDSMARKTPOSITIE Ongeveer één jaar na het verlaten van de MBO-opleiding zijn de MAO’ers minder vaak dan gemiddeld met een studie bezig. De MAO’ers met een diploma op niveau 1-2 zijn ook iets vaker werkloos dan andere MBO’ers. Maar het MAO op alle niveaus kent op de gezondheidszorg niveau 3-4 na, van alle sectoren het hoogste percentage gediplomeerden met betaald werk.


Hoofdstuk 7

Tabel 7.2 Voornaamste bestemming van MAO-schoolverlaters vergeleken met schoolverlaters uit andere sectoren

Voornaamste bestemming Studie

(%) BBL (%)

Betaald werk (%)

Werkloos (%)

Anders (%)


32

15

45

4

4

Landbouw 19 9 57 6 9 Techniek 21 27 47 4 1 Economie 34 13 43 5 5 Gezondheidszorg 37 11 45 2 4 BOL-niveau 3 en 4 Totaal

42

5

50

2

2

Landbouw 32 7 56 2 4 Techniek 50 2 44 2 1 Economie 46 4 46 2 2 Gezondheidszorg 22 7 68 1 2 Gedrag en Maatschappij 46 6 45 2 2


Van de schoolverlaters die als voornaamste bezigheid ‘werken’ hebben opgegeven, is de arbeidsmarktpositie vergeleken tussen de verschillende sectoren in het MBO. De MAO’ers blijken gemiddeld het laagste inkomen te hebben, op de sector gedrag en maatschappij na. Ook hebben ze vaker een baan onder hun niveau en in een andere richting dan hun opleiding. Daarentegen hebben ze, met name op het lagere niveau, wel vaker een vast contract vergeleken met andere MBO’ers.

Tabel 7.3 Indicatoren voor de arbeidsmarktpositie van MAO-schoolverlaters vergeleken met schoolverlaters uit andere sectoren

Dienstverband (flexibel)

(%)

Bruto maandsalaris (gemiddeld,

in euro’s)

Beroepsniveau MBO of hoger(%)

Beroepsrichting zelfde als MBO(%)


29

998

59

60

Landbouw 18 885 38 43 Techniek 23 1117 81 69 Economie 33 975 53 58 Gezondheidszorg 26 976 69 61 BOL- niveau 3 en 4 Totaal

22

1250

69

73

Landbouw 25 1225 43 58 Techniek 21 1471 68 78 Economie 29 1249 65 66 Gezondheidszorg 11 1232 78 80 Gedrag en Maatschappij 21 1089 80 77


7.3 WERK EN AANSLUITING Voor MAO niveau 1 en 2 is het percentage dat doorstroomt naar een BOL/BBL opleiding niveau 3-4 vergelijkbaar met de andere MBO-richtingen. Voor niveau 3-4 is het percentage dat doorstroomt naar het HBO beduidend lager dan de andere richtingen, afgezien van de richting

36

MAO’ers vergeleken met MBO’ers uit de overige sectoren

Gezondheidszorg. Wel zijn de MAO’ers positiever over de aansluiting van de vervolgopleiding dan de overige sectoren.

Tabel 7.4 De marktpositie van het MAO vergeleken met andere sectoren

Verder leren (%)

Doorstroom hogere vervolgopleiding (BOL/BBL 3-4)

(%)

Aansluiting volgens studerenden1

(% goed)


43

81

51

Landbouw 33 81 59 Techniek 47 87 40 Economie 41 87 49 Gezondheidszorg 47 92 59

BOL-niveau 3 en 4

(HBO)

Totaal 48 85 37 Landbouw 40 63 40 Techniek 55 89 36 Economie 49 89 32 Gezondheidszorg 28 47 42 Gedrag en Maatschappij 55 93 42

Bron: ‘Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 2002’ (Statistische bijlage ROA-R-2003/9B)

1 Vraag in de enquête: ‘hoe vindt u de aansluiting tussen uw […] opleiding en deze vervolgopleiding?’.


Hoofdstuk 7

38

Literatuur

Literatuur

Lokman, A.H. (1997), De arbeidsmarkt van het voltijd MAO. Meting 1995. Wageningen: Bureau Arbeidsmarktonderzoek Stoas.

Meijs, M.A.M. e.a. (2001), De arbeidsmarkt van het voltijd MAO. Meting 1998. Wageningen: Stoas

Onderzoek. ROA (2003), Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 2003. Statistische bijlage. Maastricht:

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt.


Bijlagen

Bijlage 1

Populatie, steekproef en respons

Tabel B1.1 Populatie, steekproef en respons (gediplomeerden) Uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 Niveau Afd. pop. stkpr. resp. pop. stkpr. resp. pop. stkpr. resp. pop. stkpr. resp. pop. stkpr. resp. 2 PT 48 11 3 72 9 7 60 8 4 96 13 7 114 71 25 VH 84 4 60 7 2 36 10 9 41 10 8 77 34 8 LVT 11 1 1 5 3 1 BS 19 65 7 7 66 14 12 130 14 8 150 82 30 DV 18 12 33 13 6 61 6 5 145 63 17 PHP 5 2 4 79 26 12 GR 74 8 1 119 7 9 62 11 10 127 12 9 150 71 18 BDL 8 3 0 Totaal 243 23 4 328 30 25 257 61 43 470 56 38 728 353 111 3 PT 521 32 14 326 61 29 275 58 45 293 45 23 347 178 66 VH 956 81 32 678 105 50 400 93 52 439 77 47 415 214 78 LVT 42 10 5 103 29 12 78 27 13 70 3 1 90 35 15 BS 123 11 6 146 23 14 166 48 27 269 59 27 384 200 87 DV 39 13 5 2 3 43 9 4 73 1 1 343 143 65 PHP 1 32 3 1 159 43 19 GR 206 24 15 180 33 25 128 31 15 239 28 18 521 236 94 BCM 37 21 18 Totaal 1924 171 77 1454 254 133 1108 266 156 1415 216 118 2259 1049 424 4 PT 793 92 42 490 102 53 401 146 80 423 98 54 349 193 96 VH 1344 137 86 1186 200 115 741 224 131 593 113 73 717 378 199 LVT 159 13 5 261 52 24 187 77 40 256 56 26 227 96 50 BS 167 18 6 145 28 14 97 36 21 142 50 21 233 104 60 DV 46 9 6 54 18 12 66 40 23 145 17 11 346 133 66 BDL 31 3 2 13 2 3 25 3 2 17 34 9 0 PHP 3 1 48 2 1 229 69 24 GR 53 21 14 199 27 17 238 104 59 297 45 16 183 324 171 BCM/MT 89 20 9 112 10 6 98 33 16 150 12 8 720 324 36 Totaal 2682 313 170 2460 439 244 1853 666 373 2071 393 210 3038 1630 702


Tabel B1.2 Responspercentage en dekkingsgraad (gediplomeerden) Uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001

Niveau Afd. respons % dekking % respons % dekking % respons % dekking % respons % dekking % respons % dekking % 2 PT 27% 6% 78% 10% 7% 7% 54% 7% 35% 22%

VH 0% 0% 29% 3% 25% 25% 80% 20% 24% 10% LVT 100% 9% 33% 20% BS 0% 100% 11% 18% 18% 57% 6% 37% 20% DV 0% 0% 18% 18% 83% 8% 27% 12% PHP 0% 46% 15% GR 13% 1% 129% 8% 16% 16% 75% 7% 25% 12% BDL 0% 0% Totaal 17% 2% 83% 8% 17% 17% 68% 8% 31% 15%

3 PT 44% 3% 48% 9% 16% 16% 51% 8% 37% 19% VH 40% 3% 48% 7% 13% 13% 61% 11% 36% 19% LVT 50% 12% 41% 12% 17% 17% 33% 1% 43% 17% BS 55% 5% 61% 10% 16% 16% 46% 10% 44% 23% DV 38% 13% 150% 9% 9% 100% 1% 45% 19% PHP 0% 33% 3% 44% 12% GR 63% 7% 76% 14% 12% 12% 64% 8% 40% 18% BCM/MT 0% 0% 0% 0% Totaal 45% 4% 52% 9% 14% 14% 55% 8% 40% 19%

4 PT 46% 5% 52% 11% 20% 20% 55% 13% 50% 28% VH 63% 6% 58% 10% 18% 18% 65% 12% 53% 28% LVT 38% 3% 46% 9% 21% 21% 46% 10% 52% 22% BS 33% 4% 50% 10% 22% 22% 42% 15% 58% 26% DV 67% 13% 67% 22% 35% 35% 65% 8% 50% 19% BDL 67% 6% 150% 23% 8% 8% 0% 0% 0% PHP 50% 2% 35% 10% GR 67% 26% 63% 9% 25% 25% 36% 5% 53% 93% BCM/MT 45% 10% 60% 5% 16% 16% 67% 5% 11% 5% Totaal 54% 6% 56% 10% 20% 20% 53% 10% 43% 23%

42

Bijlagen

Tabel B1.3 Aantallen respondenten voor en na weging

gecorrigeerd cohort

1987 1991 1994 1997 2001

Niv Afd voor na voor na voor na voor na voor na

2 PT 3 75.0% 7 39.3% 7 28.0% 10 22.8% 4 9.3% 8 22.3% 7 18.4% 13 20.6% 25 22.5% 12 21.0%

VH 2 8.0% 8 19.0% 9 20.9% 5 13.4% 8 21.1% 6 8.8% 8 7.2% 7 11.6%

LVT 1 2.6% 1 2.4% 1 .9% 1 1.1%

BS 7 28.0% 9 20.6% 12 27.9% 9 24.5% 8 21.1% 18 27.9% 30 27.0% 11 19.8%

DV 6 14.0% 4 12.3% 5 13.2% 8 13.1% 17 15.3% 9 16.5%

PHP 2 4.7% 2 4.4% 12 10.8% 3 5.9%

GR 1 25.0% 10 60.7% 9 36.0% 16 37.7% 10 23.3% 8 23.1% 9 23.7% 17 27.3% 18 16.2% 14 24.1%

Totaal 4 100% 17 100% 25 100% 43 100% 43 100% 37 100% 38 100% 63 100% 111 100% 58 100%

3 PT 14 18.2% 71 27.6% 29 21.8% 44 22.7% 45 28.8% 37 25.2% 23 19.5% 40 21.8% 66 15.6% 35 16.1%

VH 32 41.6% 130 50.7% 50 37.6% 92 47.3% 52 33.3% 54 36.7% 47 39.8% 60 32.7% 78 18.4% 47 21.3%

LVT 5 6.5% 6 2.2% 12 9.0% 14 7.2% 13 8.3% 11 7.2% 1 .8% 5 2.7% 15 3.5% 8 3.6%

BS 6 7.8% 17 6.5% 14 10.5% 20 10.2% 27 17.3% 23 15.2% 27 22.9% 37 20.0% 87 20.5% 43 19.6%

DV 5 6.5% 5 2.1% 3 2.3% 0 .0% 4 2.6% 6 3.9% 1 .8% 5 2.7% 65 15.3% 28 12.7%

PHP 1 .8% 4 2.4% 19 4.5% 9 3.9%

GR 15 19.5% 28 10.9% 25 18.8% 24 12.6% 15 9.6% 17 11.7% 18 15.3% 32 17.8% 94 22.2% 51 23.0%

Totaal 77 100% 256 100% 133 100% 195 100% 156 100% 148 100% 118 100% 183 100% 424 100% 221 100%

4 PT 42 27.6% 108 29.1% 53 21.7% 67 20.5% 80 21.4% 54 22.2% 54 25.7% 57 21.5% 96 13.7% 41 13.3%

VH 68 44.7% 183 49.4% 115 47.1% 161 49.5% 131 35.1% 101 41.0% 73 34.8% 81 30.2% 199 28.3% 82 26.6%

LVT 5 3.3% 22 5.8% 24 9.8% 35 10.9% 40 10.7% 25 10.3% 26 12.4% 35 13.0% 50 7.1% 22 7.3%

BS 6 3.9% 23 6.1% 14 5.7% 20 6.1% 21 5.6% 13 5.4% 21 10.0% 19 7.2% 60 8.5% 26 8.4%

DV 6 3.9% 6 1.7% 12 4.9% 7 2.3% 23 6.2% 9 3.6% 11 5.2% 20 7.4% 66 9.4% 30 9.6%

BDL 2 1.3% 3 1.2% 2 .5%

PHP 1 .3% 1 .5% 4 1.5% 24 3.4% 15 4.9%

GR 14 9.2% 7 1.9% 17 7.0% 27 8.3% 59 15.8% 32 13.2% 16 7.6% 40 15.1% 171 24.4% 76 24.6%

BCM/ MT 9 5.9% 22 5.8% 6 2.5% 8 2.5% 16 4.3% 11 4.4% 8 3.8% 11 4.0% 36 5.1% 16 5.2%

Totaal 152 100% 370 100% 244 100% 325 100% 373 100% 246 100% 210 100% 267 100% 702 100% 308 100%


Bijlagen

Bijlage 2

Vragenlijst loopbaanonderzoek 2002 MAO diplomajaar 1987, 1991, 1994 en 1997.


Bijlagen


Bijlagen

Bijlage 3

Overzicht van beroepen en sectoren naar afdeling

Tabel B3.1 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Plantenteelt

Uitstroomjaar

1987 1991 1994 1997 2001

% N % N % N % N % N overige beroepen 36% 51 21% 22 24% 22 19% 20 10% 7

boer, bedrijfshoofd agrarisch bedrijf, kweker, teler,fokker 29% 41 15% 16 32% 30 20% 21 14% 9

arbeider, agr. medewerker 4% 5 20% 21 9% 9 19% 20 29% 19

vrachtwagenchauffeur 11% 15 9% 10 1% 1 2% 2 2% 2

winkelbediende, caissière 2% 3 5% 5 3% 3 3% 3 7% 5

medewerker groenvoorziening, bosonderhoud 5% 8 3% 3 3% 2 2% 2 1% 1

landbouwmachinebestuurder(landbouwloonbedrijf/loonwerker) 3% 2 3% 3 10% 6

hulparbeider, sjouwer 1% 2 2% 2 4% 4 4% 3

hovenier, bedrijfsleider hoveniersbedrijf 3% 3 2% 2 4% 4

algemeen onderhoudsman-hovenier 2% 3 1% 1 3% 3 2% 1

bedrijfshoofd loonbedrijf 2% 3 1% 1 1% 1 1% 1

adm. medewerker 2% 3 1% 1 2% 2

productieplanner, werkvoorbereider 1% 1 1% 1 3% 3

commercieel medewerker, verkoper groothandel 3% 3 3% 2

technisch-agrarisch voorlichter, consulent 1% 1 1% 1 1% 1

hulparbeider tuin-/akkerbouw (bijv. fruitplukker) 1% 1 3% 3

bloemschikker-verkoper 1% 1 4% 3


Tabel B3.2 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Plantenteelt

Uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 % N % N % N % N % N akker- en tuinbouw 21% 31 34% 35 40% 37 45% 45 37% 24

dienstverlening tbv de landbouw 5% 8 7% 7 11% 10 6% 6 11% 7

overige gespecialiseerde detailhandel in winkel 4% 5 10% 10 10% 9 2% 2 13% 9

groothandel in landbouwproducten en levende dieren 4% 5 5% 5 1% 1 7% 7 5% 3

openbaar bestuur 4% 5 3% 3 5% 5 5% 5 1% 1

bouwrijp maken van terreinen 4% 5 1% 1 2% 2 5% 5 5% 4

burgerlijke en utiliteitsbouw; grond-, water-, en wegenbouw 9% 13 1% 1 2% 2 2% 2

vervoer over de weg 7% 10 4% 5

natuurwetenschappelijk speur- en ontwikkelingswerk 4% 5 1% 1 1% 1 4% 4 1% 1

fokken en houden van dieren 5% 8 1% 1 1% 1 2% 2 1% 1

vervaardiging van overige goederen neg 5% 8 1% 1 2% 2 1% 0

rechtskundige dienstverlening, accountants, belastingconsult 4% 5 4% 3 1% 0

groothandel in machines, apparaten en toebehoren 2% 3 1% 1 1% 1 2% 2 1% 1

overheidsdiensten 2% 3 3% 2 1% 1 1% 1

milieudienstverlening 6% 6 1% 1

overige dienstverlening 4% 5 1% 1

levensbeschouwelijke en politieke organisaties, ideële org. 4% 5 1% 1

Tabel B3.3 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Veehouderij

Uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 % N % N % N % N % N overige beroepen 36% 51 21% 22 24% 22 19% 20 10% 7



vrachtwagenchauffer 11% 15 9% 10 1% 1 2% 2 2% 2



Landbouwmachinebestuurder (landbouwloonbedrijf/loonwerker) 3% 2 3% 3 10% 6

56

Bijlagen

Tabel B3.4 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Veehouderij

Uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 % N % N % N % N % N fokken en houden van dieren 29% 75 36% 82 26% 37 20% 26 27% 24

dienstverlening tbv de landbouw 5% 12 4% 8 9% 13 7% 9 12% 11

akker- en tuinbouw 6% 15 1% 1 5% 7 9% 12 6% 5


rechtskundige dienstverlening, accountants, belastingconsult 3% 8 4% 9 4% 5 4% 6 1% 1

vervaardiging van diervoeder 6% 16 2% 5 2% 3 1% 1

groothandel in landbouwproducten en levende dieren 3% 8 2% 4 3% 4 4% 6 2% 2


vervoer over de weg 4% 11 3% 6 2% 3 0% 0

vervaardiging van zuivelproducten 3% 8 3% 6 2% 3 1% 1 1% 1

bouwrijp maken van terreinen 5% 13 3% 4 2% 2

groothandel in intermediaire goederen 3% 8 2% 6 3% 4 1% 1

gezondheidszorg 4% 9 1% 2 3% 4 3% 2

overige gespecialiseerde detailhandel in winkel 1% 1 1% 2 6% 7 6% 6

Tabel B3.5 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Levensmiddelentechnologie


procesoperator voedings- en genotmiddelenindustrie ea ind. 43% 10 10% 4 13% 4 4% 1 10% 2

scheikundig laborant/analist 6% 3 6% 2 26% 9 18% 3

werkmeester, baas voedings- en genotmiddelenfabricage ea ind 24% 5 12% 5 2% 1 4% 1 5% 1

mechanisch operator voedings- en genotmiddelen en andere ind 3% 1 4% 1 8% 3

commercieel medewerker, verkoper groothandel 19% 4

keurmeester voedingsmiddelen 7% 3 2% 0

arbeider, agr. medewerker 2% 1 8% 3

winkelbediende, caissière 4% 1 8% 1

milieu-ambtenaar 8% 3

bedrijfsleider/manager/directeur voedingsmiddelenindustrie 8% 3


Tabel B3.6 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Levensmiddelentechnologie

Uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 % N % N % N % N % N vervaardiging van zuivelproducten 19% 4 6% 3 8% 3 22% 8 2% 0

vervaardiging van overige voedingsmiddelen 5% 1 9% 4 8% 3 4% 1 16% 3

vervaardiging van dranken 24% 5 6% 3 6% 2 2% 0

voedings- en genotmiddelenindustrie 19% 4 11% 5

groente en fruitverwerking 8% 3 8% 3 8% 1

groothandel in intermediaire goederen 19% 4 3% 1 2% 1 2% 0

groothandel in voedings- en genotmiddelen 5% 1 6% 3 2% 1 10% 2

slachterijen en vleesverwerking 6% 3 2% 1 4% 1 2% 0

openbaar bestuur 3% 1 2% 1 8% 3

architecten-, ingenieurs- en overige technische ontwerp-,tek 4% 1 8% 3 2% 0

fokken en houden van dieren 4% 1 8% 3

gezondheidszorg 3% 1 4% 1 5% 1

overheidsdiensten 3% 1 2% 1 4% 1 2% 0

niet-gespecisialiseerde detailhandel in winkel 2% 1 4% 1 5% 1

akker- en tuinbouw 7% 2 2% 0

gespecialiseerde detailhandel in voedings- en genotmiddelen i 6% 2 5% 1

milieudienstverlening 8% 3

Tabel B3.7 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Bloemschikken

Uitstroomjaar

1987 1991 1994 1997 2001

% N % N % N % N % N bloemschikker-verkoper 19% 7 10% 4 18% 12 43% 27

overige beroepen 21% 4 19% 7 31% 11 19% 12 7% 4


bloembinder/-schikker, bloemsierkunstenaar 42% 8 8% 3 11% 4 6% 4 11% 7

boer, bedrijfshoofd agrarisch bedrijf, kweker, teler,fokker 11% 4 6% 2 8% 5

arbeider, agr. medewerker 4% 1 7% 2 7% 4 4% 2

docent agr. economie, wetenschappen en praktijkvakken (2e en 21% 4 4% 1 2% 1

horeca medewerker (serveerster, keukenhulp, etc) 4% 1 3% 2 3% 2

boekhoudkundig medewerker, loonadministrateur 8% 3 2% 1 1% 1 2% 1

verpleging, verzorging 4% 1 3% 2 2% 1 productiemedewerker ind. (eenvoudige machine bedienen),inpak 2% 1 5% 4

58

Bijlagen

Tabel B3.8 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Bloemschikken

Uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 % N % N % N % N % N overige gespecialiseerde detailhandel in winkel 37% 7 38% 14 53% 19 42% 28 68% 42

akker- en tuinbouw 8% 3 6% 2 5% 3 2% 1

niet-gespecisialiseerde detailhandel in winkel 5% 4 8% 5

welzijnszorg 21% 4 3% 2 3% 2

groothandel in voedings- en genotmiddelen 21% 4 4% 1 2% 1

gezondheidszorg 3% 1 5% 2 3% 2 1% 0

groothandel in landbouwproducten en levende dieren 4% 1 2% 1 3% 2 2% 1

Tabel B3.9 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Dierverzorging



dierenartsassistente 10% 1 22% 1 14% 2 7% 2 16% 7

dierenverzorger kinderboerderij, asiel,laboratorium 10% 1 11% 1 14% 2 13% 3 10% 4

boekhoudkundig medewerker, loonadministrateur 11% 1 13% 3 1% 0

dierentrainer, -verzorger, oppasser in dierentuin 10% 1 2% 0 6% 3

horeca medewerker (serveerster, keukenhulp, etc) 5% 1 7% 3

arbeider, agr. medewerker 6% 2 4% 2

Tabel B3.10 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Dierverzorging

Uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 % N % N % N % N % N overige gespecialiseerde detailhandel in winkel 10% 1 19% 3 6% 2 26% 11

veterinaire diensten 10% 1 40% 2 14% 2 7% 2 17% 7

musea, dieren en plantentuinen, natuurbehoud 10% 1 22% 3 13% 3 9% 4

gezondheidszorg 20% 5 3% 1

drukkerijen en aanverwante activiteiten 18% 5 1% 0


Tabel B3.11 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Paardenhouderij en Paardensport

Uitstroomjaar 1997 2001 % N % N instructeur (oa. paardrijden) 52% 4 15% 3 overige beroepen 48% 4 13% 3 arbeider, agr. medewerker 28% 6

horeca medewerker (serveerster, keukenhulp, etc) 21% 4

Tabel B3.12 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Paardenhouderij en Paardensport

Uitstroomjaar 1997 2001 % N % N sport 52% 4 38% 7

systeemontwikkelings-, analyse- en programmeerdiensten 48% 4

fokken en houden van dieren 12% 2

restaurants, cafetarias, snackbars ed 7% 1 rechtskundige dienstverlening, accountants, belastingconsult 7% 1

oppervlaktebehandeling en overige metaalbewerking

Tabel B3.13 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Groene Ruimte


hovenier, bedrijfsleider hoveniersbedrijf 19% 7 14% 9 13% 7 22% 16 16% 14


algemeen onderhoudsman-hovenier 1% 1 3% 2 11% 6 18% 14 13% 12



winkelbediende, caissière 2% 1 8% 7

hulparbeider, sjouwer 2% 1 2% 2 5% 5

horeca medewerker (serveerster, keukenhulp, etc) 4% 3 3% 2 2% 2

vrachtwagenchauffeur 6% 2 2% 1 3% 3 1% 1

opzichter groenvoorziening, chef plantsoendienst 4% 3 3% 3 1% 1

tuin- en landschapstekenaar/architect 1% 1 5% 3 3% 2

60

Bijlagen

Tabel B3.14 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Groene Ruimte

Uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 % N % N % N % N % N dienstverlening tbv de landbouw 14% 6 25% 16 27% 15 41% 31 48% 43


overige gespecialiseerde detailhandel in winkel 5% 2 7% 5 2% 1 10% 7 11% 10

akker- en tuinbouw 24% 11 4% 3 14% 8 1% 1

architecten-, ingenieurs- en overige technische ontwerp 10% 4 2% 2 8% 4 4% 3

welzijnszorg 7% 4 3% 1 7% 5


gezondheidszorg 10% 4 1% 1 2% 2

milieudienstverlening 2% 1 2% 1 3% 3 1% 1

overheidsdiensten 4% 2 3% 2 2% 1

Tabel B3.15 Beroepen van schoolverlaters uit de afdeling Bosbouw, Cultuur en Milieutechniek/ Milieutoezicht


(weg- en water)bouwkundig (assistent)uitvoerder/opzichter 12% 2 20% 1 7% 1

bodemkundig/cultuurtechnisch onderzoeker, karteerder,cultuur 12% 2 7% 1 7% 0

milieu-ambtenaar 20% 1 7% 1 20% 1

technisch-agrarisch voorlichter, consulent 12% 2

Tabel B3.16 Sectoren van schoolverlaters uit de afdeling Bosbouw, Cultuur en Milieutechniek

Uitstroomjaar 1987 1991 1994 1997 2001 % N % N % N % N % N architecten-, ingenieurs- en overige technische ontwerp 25% 5 40% 3 13% 1 29% 3

openbaar bestuur 25% 5 27% 3 33% 2

burgerlijke en utiliteitsbouw; grond-, water-, en wegenbouw 25% 5 7% 1

dienstverlening tbv de landbouw 20% 2 14% 1

overheidsdiensten 20% 1 27% 2

gezondheidszorg 12% 2


Bijlagen

Bijlage 4

Belang en aandacht onderwijsaspecten per opleidingsrichting Hieronder staat het percentage respondenten dat vond dat aan een aspect meer aandacht in de opleiding besteed had moeten worden en dat vond dat een aspect belangrijk is voor het vak dat hij/zij uitoefent.

Tabel B4.1 Afdeling Plantenteelt

aandacht belang vakkennis 24% 38%inzicht inform.&communic.technologie (ICT) 68% 33%inzicht in bedrijfsvoering 20% 35%toepassen theorie in praktijk

33%

37% 35%schrift. presentatie/schrijfvaardigheid 20% 28%mond. presentatie/spreekvaardigheid 32%kennisoverdracht 24% 32%plannen/coördineren/organiseren activiteiten 62% 35%probleemoplossing 65% 37%contactuele vaardigheden 37% 38%werken in teamverband 33% 33%zelfstandigheid 44% 39%initiatief, creativiteit 54% 37%aanpassingsvermogen 36% 38%nauwkeurigheid/zorgvuldigheid 33% 38%

Tabel B4.2 Afdeling Veehouderij

aandacht belang vakkennis 23% 31%inzicht inform.&communic.technologie (ICT) 54% 26%inzicht in bedrijfsvoering 43% 30%toepassen theorie in praktijk 44% 31%schrift. presentatie/schrijfvaardigheid 15% 27%mond. presentatie/spreekvaardigheid 25% 29%kennisoverdracht 20% 31%plannen/coördineren/organiseren activiteiten 49% 33%probleemoplossing 25% 35%contactuele vaardigheden 28% 37%werken in teamverband 14% 34%zelfstandigheid 38% 40%initiatief, creativiteit 41% 36%aanpassingsvermogen 47% 39%nauwkeurigheid/zorgvuldigheid 43% 42%


Tabel B4.3 Levensmiddelentechnologie


Tabel B4.4 Bloemschikken

aandacht belang vakkennis 46% 24%inzicht inform.&communic.technologie (ICT) 41% 20%inzicht in bedrijfsvoering 32% 21%toepassen theorie in praktijk 31% 12%schrift. presentatie/schrijfvaardigheid -2% 11%mond. presentatie/spreekvaardigheid 23% 36%kennisoverdracht 23% 31%plannen/coördineren/organiseren activiteiten 31% 22%probleemoplossing 31% 31%contactuele vaardigheden 10% 39%werken in teamverband 46% 39%zelfstandigheid 31% 40%initiatief, creativiteit 31% 27%aanpassingsvermogen 23% 30%nauwkeurigheid/zorgvuldigheid 31% 30%

64

Bijlagen

Tabel B4.5 Dierverzorging

aandacht belang vakkennis 42% 59%inzicht inform.&communic.technologie (ICT) 14% 34%inzicht in bedrijfsvoering

probleemoplossing 40%contactuele vaardigheden 24%

nauwkeurigheid/zorgvuldigheid

30% 65%toepassen theorie in praktijk 23% 71%schrift. presentatie/schrijfvaardigheid 5% -1%mond. presentatie/spreekvaardigheid 18% 60%kennisoverdracht 39% 78%plannen/coördineren/organiseren activiteiten 28% 47%

74%66%

werken in teamverband 34% 60%zelfstandigheid 33% 85%initiatief, creativiteit 19% 65%aanpassingsvermogen 29% 65%

23% 85%

Tabel B4.6 Paardenhouderij en Paardensport



Tabel B4.7 Groene Ruimte


Tabel B4.9 Bosbouw, Cultuur en Milieutechniek

aandacht Belang* vakkennis 30% 0%inzicht inform.&communic.technologie (ICT) 25% 0%inzicht in bedrijfsvoering 25% 50%toepassen theorie in praktijk 30% 50%schrift. presentatie/schrijfvaardigheid 35% 50%mond. presentatie/spreekvaardigheid 35% 50%kennisoverdracht 15% 0%plannen/coördineren/organiseren activiteiten 25% 50%probleemoplossing 45% 100%contactuele vaardigheden 45% 100%werken in teamverband 25% 0%zelfstandigheid 50% 100%initiatief, creativiteit 40% 100%aanpassingsvermogen 45% 100%nauwkeurigheid/zorgvuldigheid 40% 100%* weinig respondenten

66

De arbeidsmarkt van het voltijd MAO - MBO Groengediplomeerden · Anneke Smidt De arbeidsmarkt van...

Documents

Transcript of De arbeidsmarkt van het voltijd MAO - MBO Groengediplomeerden · Anneke Smidt De arbeidsmarkt van...