Day of International Rail

Webinar, 2 november 2020

Ambities en vraag naar

internationaal railvervoer

1

Arie Bleijenberg “Iedere vervoerswijze schept zijn eigen vraag”

Naar de Wet van Say, 1803

Personenmobiliteit in Europa 1995 - 2018

2

Europese Commissie 2020

0

10

20

30

40

1995 2000 2005 2010 2015 2020

Km

per

per

soo

n p

er d

ag

Personenmobiliteit EU-27

Totaal

Auto

Openbaar vervoer

Luchtvaart intra-EU

0

100

200

300

400

500

600

1995 2000 2005 2010 2015 2020

Milj

ard

per

son

enki

lom

eter

per

jaar

Personenmobiliteit EU-27

Luchtvaart intra-EU

Conventioneel spoor

Snel spoor

3

Broeikasgassen transport en CO2 luchtvaart per personenkilometer

0

200

400

600

800

1000

1200

1995 2000 2005 2010 2015 2020

Milj

oen

to

n C

O2-

eq

Broeikasgassen transport EU-27

Totaal transport

Wegverkeer

Scheepvaart incl. bunkers

Luchtvaart incl. bunkers

Spoor excl. elektriciteit

0,00

0,10

0,20

0,30

0 1000 2000 3000

Kg

CO

2p

er p

km

Afstand in km

Gemiddelde CO2 luchtvaart per pkm

Europese Commissie 2020

4

Effect snelle trein op mobiliteit en CO2

UIC 2018

Feeders naar de trein?

140 zitplaatsen80% bezetting200 km

3.800 kg CO2

277 zitplaatsen80% bezetting1000 km

22.400 kg CO2

5

CO2 van de Europese luchtvaart

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200

Mt CO2 van Europese luchtvaart

Extra-EUR-31 Intra-EUR-31 > 1000km Eilanden Potentieel studie

6

Studie Air2Rail

• Intra-Europese luchtvaart uit T&E’s ‘European Aviation CO2 database’, gebaseerd op Eurostat, Plane Finder en ICAO CO2 Calculator Methodology

• Schatting intra-Europees spoorvervoer, gebaseerd op Eurostat en ITF Intercity Passenger Model; Europees gemiddelde van 0,025 kg CO2 passagierkilometerspoor

• Empirische data van de modal split in air/rail markt afhankelijk van afstand

• Internationale literatuur over modal shift air-rail

7

Intra-Europese markt spoor en luchtvaart (EUR-31)

0%

2%

4%

6%

8%

10%

0-1

00

10

0-2

00

20

0-3

00

30

0-4

00

40

0-5

00

50

0-6

00

60

0-7

00

70

0-8

00

80

0-9

00

90

0-1

00

0

10

00

-11

00

11

00

-12

00

12

00

-13

00

13

00

-14

00

14

00

-15

00

15

00

-16

00

16

00

-17

00

17

00

-18

00

18

00

-19

00

19

00

-20

00

20

00

-25

00

25

00

-30

00

>3

00

0

Afstandsklasse km

Intra-EUR-31 luchtvaart% CO2 per afstandsklassen

0

50

100

150

200

Milj

oen

rei

zige

rs p

er ja

ar

Afstand in km

Geschatte markt spoor/luchtvaart 200-1000 km

Trein

Luchtvaart

8

Reistijd heeft grootste invloed op keuze vervoerswijze

0

5

10

15

0 200 400 600 800 1000

Uu

r

Afstand km

Reistijd tussen 58 Europese stedenparen

Luchtvaart

Spoor

0

5

10

15

0 200 400 600 800 1000

Uu

r

Afstand km

Reistijd tussen 58 Europese stadscentra

Luchtvaart

Spoor

9

Empirische data modal split en best practice

0%

20%

40%

60%

80%

100%

0 200 400 600 800 1000 1200

Afstand km

Aandeel luchtvaart in spoor/luchtvaart markt

10

Effecten van drie verbeteropties voor internationale treinen

Lucht/spoor markt200-1000 km

Referentie Overal beste HST Trein 10% sneller 50% meer nachttreinen

Lucht passagiers miljoen 317 207 -35% 270 -15% -2,4 -0,7%

Spoor passagiers miljoen 500 613 +23% 547 +9% +2,4 +0,5%

Lucht pkm miljard 190 142 -25% 163 -14% -2,4 -1,3%

Spoor pkm miljard 200 248 +24% 227 +13% +2,4 +1,2%

Lucht CO2 Mton 25,7 18,3 -7,4 22,0 -3,7 -0,24

Spoor CO2 Mton 5,0 6,2 +1,2 5,7 +0,7 +0,06

Groei spoor 2017-2040Pkm miljard1%/jr autonome groei

299 +50% 278 +39%

11

Potentiële CO2 reductie door modal shift: 4 – 7 Mt

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200

Mt CO2 van Europese luchtvaart

Extra-EUR-31 Intra-EUR-31 > 1000km Eilanden Geen potentieel Hoog Laag

12

Beleidsopties om de CO2-uitstoot van de luchtvaart te verminderen

Indicatie effecten: CO2 Ticketprijs Volume

Referentie = 100 Fossiele kerosine 0,50 €/lGeen luchtvaartbelastingen

100 100 100

Air2Rail Beste HST tussen Europese stedenRestricties luchthavencapaciteit

87 100 92

Verwacht beleid Ticketbelasting 5%Prijs emissierechten ETS 50 €/t CO2

87 109 93

< 500 km geen vluchten met CO2

Helft vluchten vermeden, helft zonder CO2

Restricties luchthavencapaciteit87 104 97

Belastingen Kerosine 0,33 €/lBTW 25% (via ticket taks)

66 138 77

Bio of blauwe kerosine

25% bijmengverplichting 1,50 €/l10% CO2 t.o.v. fossiel

64 108 94

Groene kerosine 80% bijmengverplichting 2,00 €/lGeen CO2

10 143 75

• Spoorwegen• Ontwikkel een Europees spoorproduct• Gebruik 100 % duurzame energie, bespaar 14 Mt CO2

• Luchtvaart• Beperk de uitstoot van CO2 door energiebesparing en CO2-loze energie• Stop met vluchten waarvoor de trein een alternatief is• Biedt groene vluchten aan voor een hogere ticketprijs

• Overheden• Vraag van de spoorwegen een Europese aanpak• Ontmoedig vliegen en verplicht bijmenging van CO2-arme brandstoffen

• Reizigers• Reis minder en schoon• Steun beleid dat de CO2 van lange afstandsreizen vermindert

13

Belangrijkste aanbevelingen

14

Bedankt voor uw aandacht

Vragen?Discussie!

Meer informatie?

Onderzoek Air2RailDecarbonizing aviation: comparing nine policy options

Nieuwe mobiliteit – na het autotijdperkwww.ariebleijenberg.nl