Davra suhbati: Kapital bozorini rivojlantirish dasturi
20
Davra suhbati: Kapital bozorini rivojlantirish dasturi
Transcript of Davra suhbati: Kapital bozorini rivojlantirish dasturi
Davra suhbati: Kapital bozorini rivojlantirish dasturi
IPO/SPO 2022-2023 rejasi
15
2022-2023 yillar uchun IPO/SPO rejasi
DAVLAT ULUSHI
SOHA
100% Avtomobil ishlab
chiqarish
98.6%
85%
Metall va tog'-
kon sanoati
Metall va tog'-kon sanoati
100%
96.5%
Bank
Bank
25%
76%
Sug’urta
Neft va gaz
DAVLAT ULUSHI
SOHA
94.3%
94.6%
Bank
Sug’urta
88.3%
84.8%
Metall va tog'-
kon sanoati
Bank
49%
Havo transporti
100%
75.5%
Bank
Neft va gaz
ALMALYK MMC
UZMETKOMBINAT JSC
2022
Q1
Q2
Q3
Q4
NAVOI MMC
2023
Q1
Q2
Q3
TBD
Avval mahalliy listingdan o’tish, keyin xalqaro listing.
Mahalliy listinglarda IPO dan oldinggi tayyorgarlik va IPOga tayyorgarlik xalqaro standartlarga asoslanadi.
Anderrayter sindikati bitta xalqaro, bitta mintaqaviy va bitta mahalliy moliyaviy kompaniya (litsenziya egasi) konsortsiumi bo'ladi.
IPO/SPO hajmi va muddati anderrayterlarning tavsiyalari bilan bir qatorda bozor sharoitlari va hukumat tomonidan tasdiqlanadi.
Chet ellik investorlar uchun mahalliy chiqarilgan aksiyalarni sotib olishlari uchun hech qanday huquqiy/texnik cheklovlar yo'q.
4
IPO oldidan tayyorgarlik
IPOga tayyorlash
IPO ijrosi
• IPO bo'yicha Kuzatuv kengashini / aksiyadorlarning umumiy yig'ilishini tasdiqlash • Rasmiy tender orqali maslahatchilarni (anderrayterlar, advokatlar va boshqalar) tayinlash • IPOga tayyorlik tahlili:
Biznes-reja va strategiya Moliyaviy / buxgalteriya / oshkor qilish Kapital tuzilishi/dividend siyosati Korporativ tuzilma/boshqaruv
Investorlar bilan dastlabki ko'rinishdagi uchrashuvlar va talabni dastlabki baholash
• Tayyorgarlik va yakunlanishi: Moliyaviy hisobotlar Biznes-reja va strategiya Prospekt va boshqa huquqiy hujjatlarni taklif qilish investor taqdimoti
• Develop: tenglik hikoyasi investorlar uchun tadqiqot hisoboti marketing strategiyasi
• Dastlabki baholash
• Taklif tuzilishini yakunlash
• Kuzatuv kengashi / Aksiyadorlar umumiy yig'ilishi yakuniy prospekti va huquqiy hujjatlar, takliflar tuzilishi va narxlar oralig'i va marketing strategiyasini tasdiqlash
• Kapital bozori organi tomonidan ro'yxatdan o'tish (5 dan 15 ish kunigacha)
• Qimmatli qog'ozlar markaziy depozitariysida ro'yxatdan o'tish (1 dan 5 ish kunigacha)
• Tadqiqotning nashr etilishi • Prospektni nashr etish • IPO ning ommaviy "ishga tushirilishi" signallari • Investorning fikr-mulohazalari va dastlabki baholash fikrlari • Fikr-mulohazalarni tahlil qiling va bozorni kuzatib boring • Baholash oralig'ini aniqlang va belgilang • Roadshow • Talab / fikr-mulohazalarni tahlil qiling • Narxlar va taqsimlash • Clearing (T+2)
Mahalliy IPO jarayoni
5
Investor
👨
Rezident: Jismoniy shaxs / yuridik shaxs
👨
Hisobvaraqni ochish tartibi: • Hujjatlarni topshirish
• Shartnoma imzolash
• Mijozning depozit
hisobvarag'i
• Hisobni to'ldirish
Investitsion vositachi
Arizani ro'yxatdan
o'tkazish
Yagona dasturiy ta'minot texnik
majmuasiga (YaDTK) ariza kiritish
Ilovalar to'plami
Obunaning yakuniy bosqichini bajaring
Broker
agar ariza qoniqarli
bo'lsa
agar ariza qoniqarli bo'lsa
Clearing
Hisob-kitoblarni amalga oshirish
Komissiya va yig'imlarni
olish
Investor/aksiyador
Qimmatli qog'ozlarga egalik huquqini olish
Omonatchi (905 772)
Rezident (902 200)
Norezident (3,572)
Jismoniy shaxs (837 293)
Yuridik shaxs (64,907)
Jismoniy shaxs (3,067)
Yuridik shaxs (505)
Xorijiy investorlarning depo hisobvaraqlarini ochish
Rezident: Jismoniy shaxs / yuridik shaxs
6
Eng yaxshi taklif tanlovi Tender
Tender taklifi e'loni taklifni baholash mezonlari texnik
topshiriq
Tender e'loni tenderni baholash mezonlari
texnik topshiriq
Tanlovdan kamida besh kun oldin
12-30 kun
25000 BCV dan yuqori xaridlarning texnik
vazifalari
25000 BCV dan yuqori xaridlarning texnik
vazifalari
Ballar usulidan foydalangan holda
platforma/komissiya tomonidan avtomatik
ravishda amalga oshiriladi
Skorlash usuli yordamida platforma/komissiya tomonidan avtomatik
ravishda amalga oshiriladi
Ishtirok etilgan/rad etilgan
Ishtirok etilgan/rad etilgan
Xaridlar to'g'risidagi e'lonlar:
Xarid qilish hujjatlarini ishlab chiqish:
Kompleks loyihalar ekspertizasi va import shartnomalari markazidagi imtihon:
Takliflarni baholash:
G'olib bilan ishlash:
Har bir tur uchun xarid qilish tartiblari
*BCV-Basic calculated value
Davlat xaridlari jarayoni
Davlat ulushi 50 foiz va undan ortiq bo‘lgan korxonalarning xarid qilish jarayoni O‘zbekiston Respublikasi qonunlari va qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi.
Xaridlarni tanlash tartibi xarid qiluvchi kompaniyaning kamida besh a'zosidan iborat komissiya tomonidan olib boriladi.
Eng kam ish haqining yigirma besh ming baravaridan ortiq bo‘lgan davlat xaridlari bo‘yicha tender hujjatlari Loyihalar va import kontraktlarini kompleks ekspertiza qilish markazida ekspertizadan o‘tkaziladi.
Tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) xarid qilish O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari va qarorlari, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari asosida bevosita shartnomalar bo‘yicha amalga oshiriladi.
IT infratuzilmani rivojlantirish
8
Tugallangan loyihalar
Yagona dasturiy ta'minot kompleksiga xizmat ko'rsatish bo'yicha ishlab chiqaruvchilar bilan amaldagi shartnomalarni uzaytirish;
Yagona dasturiy ta'minot majmuasi xodimlari uchun tizimga texnik xizmat ko'rsatish bo'yicha seminar-treninglar;
Favqulotda vaziyatlarni tiklash va biznesning uzluksizligini ta’minlash uchun ruxsat olindi:
Yunusobod tumanida doimiy faoliyat yurituvchi Zaxira markazini qurish;
serverni qisqa muddatli zaxira sifatida sotib olish;
joriy binoni ta'mirlash.
Barcha bozor faoliyatini kundalik nashr etishni amalga oshirish.
9
Tavsif Holati Muddati
Mobil ilovalar orqali yagona dasturiy kompleksga kirishni ta'minlash uchun ilovalar va dasturlarning o'zaro ta'siri uchun APIni ishlab chiqish.
Jarayonda 2022 yil 1-chorak
Birlashtirilgan dasturiy kompleks operatsiyalar bo'yicha ilg'or treninglarni o'z ichiga olgan KRX bilan memorandum: - kompleksning texnik imkoniyatlari va salohiyatini oshirish; - yangi moliyaviy vositalarni (ipoteka qimmatli qog'ozlari, sukuk, investitsiya fondlari va
boshqalar) sotish uchun dasturiy ta'minotni texnologik o'zgartirish. - Regulyator uchun kuzatuv funktsiyasi.
Jarayonda 2022 yil 1-chorak
Markaziy portalni kapital bozori uchun ish oqimi vositasi sifatida ishlab chiqish: - AJlar tomonidan ma'lumotlarni oshkor qilish; - Ro'yxatga olishni avtomatlashtirish, Litsenziyalash va Attestatsiya, O'rganish va
rivojlantirish; - Regulyator tomonidan ishlarni ko'rib chiqing.
Jarayonda 2022 yil 1-chorak
MD tomonidan milliy raqamlash agentligi funktsiyasini amalga oshirish Amalga
oshirilmoqda 2022 yil 3-chorak
Rezidentlarning (jismoniy shaxslarning) elektron identifikatsiyasi (KYC) Amalga
oshirilmoqda 2022 yil 2-chorak
Fond birjasi va valyuta birjasi integratsiyasi xalqaro investorlarga davlat obligatsiyalari bilan savdo qilish imkonini beradi
Ko'rib chiqilmoqda 2022 yil 1-chorak
RFB uchun birjadan tashqari platforma yaratish Ko'rib chiqilmoqda 2022 yil 3-chorak
Davom etilayotgan loyihalar
Huquqiy infratuzilmani rivojlantirish
Kapital bozori huquqiy infratuzilmasini isloh qilish: xulosa
Tezkor yaxshilanishlar: davom etayotgan o'zgarishlar
Strategik/siyosiy yo'nalishlar:
Kapital bozori qonuni
IOSCO MMoU imzolanishi
Kollektiv investitsiya sxemalari, ETF, fyuchers va boshqalar
Islom moliyasi
Sekyuritizatsiya, ipoteka bozorini rivojlantirish
12
Tavsifi Holati Muddati
- Aksiyadorlar yig'ilishining onlayn formati, imtiyozli aktsiyalarni joylashtirish bilan bog'liq o'zgarishlar, - uyushgan bozor orqali ommaviy joylashtirishni avtomatik ravishda tan olish, - Soddalashtirilgan joylashtirish shartlariga ega birja obligatsiyalarini joriy etish, - Xorijiy nominal xolding tushunchasi joriy etildi, - Investitsion maslahatchi transfer agenti xizmatlarini va boshqalarni taqdim etish imkonini berdi
Bajarildi
- Hisobni ochish tartibi Elektron autentifikatsiya va identifikatsiya jarayoni (rezidentlar uchun KYC va FATF Xorijiy investorlar uchun soddalashtirilgan identifikatsiya
Draft 2022 yil 1-chorak
Aksiyalar va obligatsiyalarning chakana bank mahsulotlariga nisbatan jozibadorligini ko'rib chiqish, soliq summalarini ko'rib chiqish
Draft 2021 yil 4-chorak
Norezidentlarga mahalliy davlat obligatsiyalarini sotib olish imkoniyatini berish va ular uchun ikkilamchi bozorni yaratish Draft 2021 yil 4-chorak
Davlat korxonalarini xususiylashtirish - xususiylashtirish jarayonida mahalliy kapital bozoridan foydalanish Draft 2021 yil 4-chorak
Chet el banklari va moliyaviy xizmatlar ko'rsatish institutlari bilan anderrayter konsorsiumlarini shakllantirishni soddalashtirish
Draft 2021 yil 4-chorak
Korporativ harakatlar va dividendlarni to'lash tartibini takomillashtirish Draft 2022 yil 1-chorak
Savdo qoidalarini soddalashtirish, hamma narsani elektronlashtirish (hujjatlar) Draft 2022 yil 1-chorak
Xalqaro moliya institutlari tomonidan milliy valyuta obligatsiyalarini chiqarishni tartibga soluvchi nizom loyihasi tayyorlandi va ko‘rib chiqilmoqda.
Draft 2022 yil 1-chorak
Korporativ obligatsiyalar bozorini rivojlantirish, shu jumladan garov talablarini olib tashlash Being reviewed 2022 yil 1-chorak
Oshkor qilish talablarini/qoidalarini, shu jumladan Kengash tavsiyalarini, pul oqimlarini ko'rib chiqing. Hisobot shakllarini soddalashtirish
Being reviewed 2022 yil 1-chorak
Jarayonni yaxshilash
Kapital bozorlarini rivojlantirish strategiyasi, texnik yordam
Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki YeTTB
Kapital bozorining yo‘l xaritasi, texnik yordam
Osiyo taraqqiyot banki OTB
MMoU imzolash, diagnostika va huquqiy bazani tartibga solish
IOSCO/IMF
Jahon banki va O‘zbekiston nomidan obligatsiyalar chiqarish
Xalqaro moliya korporatsiyasi IFC (Jahon banki guruhi)
Xalqaro hamkorlik Kapital bozorining huquqiy infratuzilmasini isloh qilishda Moliya vazirligi xalqaro tashkilotlar va institutlar bilan hamkorlikda faol ish olib bormoqda.
Kapital bozori qonunchiligini ishlab chiqish
AQSh hukumati (Savdo departamenti, AQSh moliya vazirligi, SEC)
Islomiy moliya mahsulotlari uchun huquqiy bazani ishlab chiqish
Islom taraqqiyot banki IsDB/UNDP
Yashil sukuk tashabbusi, SDGs
14
Tavsifi Xalqaro hamkor Holati
Kapital bozori qonuni US Gov., EBRD Drafting
IOSCO MMoU imzolanishi IMF/IOSCO/EBRD Jarayonda
Kollektiv investitsiya sxemalari, ETF, fyuchers va boshqalar.
ADB/EBRD Drafting
Islomiy Moliya IsDB/UNDP Drafting
Sekyuritizatsiya, ipoteka bozorini rivojlantirish ADB/EBRD Drafting
Strategik/siyosiy yo'nalishlar
Kapital bozori qonuni
Kapital bozori to'g'risidagi qonun loyihasi YeTTB va AQSh hukumati ko'magida ishlaydi. Qonun eng yaxshi xalqaro standartlarga, shu jumladan IOSCO tartibga solish tamoyillariga mos kelishi kerak;
Loyiha kapital bozorlarining asosiy sohalarini qamrab oladi, masalan:
Normativ perimetrni belgilash (tartibga soluvchining tartibga soluvchi tuzilmasi va vakolatlari);
Bozorning professional ishtirokchilari;
Bozor (toifalar) va uni tartibga solish;
Mahsulotlarni diversifikatsiya qilish;
MDH (investitsiya fondlari), Sekyuritizatsiya, Islom moliyasi, SRO, kredit reyting agentliklari;
Oshkor qilish, kuzatish va ijro etish.
IOSCO memorandumi (MMoU)
O‘zbekiston IOSCO MMoUni imzolash majburiyatini oldi;
Diagnostika hisoboti XVF ko'magida ishlab chiqilgan;
Tegishli sohalar belgilandi va qonunchilikka kiritilgan o'zgartirishlar, birinchi navbatda, kapital bozori to'g'risidagi yangi qonunda, shuningdek, qimmatli qog'ozlar to'g'risidagi qonun hujjatlariga joriy etilayotgan o'zgartirishlarda aks ettiriladi;
Oʻzgartirishlar kiritilgan qonun hujjatlarini muhokama qilish va saralashga tayyorgarlik koʻrilmoqda.
Boshqa moliyaviy mahsulotlar
OTB ko'magida jamoaviy investitsiya sxemalari va tegishli mahsulotlar ustida ish boshlandi;
Loyiha ikki yo‘nalishni ko‘zda tutadi: kollektiv investitsiya sxemalari (investitsiya fondlari) to‘g‘risidagi qonunni ishlab chiqish va mahalliy bozorga mos mahsulotlar ishlab chiqarishni rivojlantirish. Bunga ETF va oltin ETF kiradi;
“Kollektiv investitsiyalar sxemalari to‘g‘risida”gi qonun loyihasi vazirlikning fikr-mulohazalari asosida keyingi takrorlashlar uchun asos bo‘lib xizmat qilish maqsadida ishlab chiqilmoqda va ko‘rib chiqilmoqda.
Islomiy Moliya
Islom taraqqiyot banki va BMT Taraqqiyot dasturi koʻmagida islomiy moliya mahsulotlarini joriy etish uchun qonunchilik bazasini ishlab chiqish davom etmoqda;
Tegishli qonun loyihalarini ekspertizadan o'tkazish va tayyorlash uchun tender e'lon qilindi va mahalliy va xalqaro yuridik firmalar saqlanib qoldi;
Texnik-iqtisodiy va dastlabki tadqiqotlar olib borildi. Vazirlik hozirda sukuk bo'yicha eslatmani ko'rib chiqmoqda va mahalliy va xalqaro firmalar bilan ularning ishiga rahbarlik qilish uchun muntazam muhokamalar olib bormoqda.
Sekyuritizatsiya, ipotekani qayta moliyalashtirish
Kapital bozori islohoti moliya bozoridagi likvidlik bosimini bartaraf etish uchun ABS/MBS tuzilmalarini joriy etishni nazarda tutadi;
Kapital bozori to'g'risidagi qonun bunday mahsulotlarni amalga oshirish uchun zarur bo'lgan huquqiy tushunchalarni qamrab oladi, natijada aktivlar bilan ta'minlangan qimmatli qog'ozlar bilan bog'liq to'liq qonunchilikni ishlab chiqishga olib keladi;
Shu bilan birga, Moliya vazirligi “O'zbekiston ipoteka kreditlarini qayta moliyalash kompaniyasi” tomonidan mahalliy tijorat banklarining ipoteka kreditlari portfelini xavfsiz qayta moliyalashtirish imkonini beruvchi “Zakladnayas” uchun huquqiy bazani ishlab chiqishni nazorat qilmoqda.
E’tiboringiz uchun rahmat!
