DATAHUB VOOR MUSEALE COLLECTIES Matthias Vandermaesen Xplore Bruges: Inspiratiedag 03.03.2016

Wie? Dataconservator Vlaamse Kunstcollectie (2015) Voorheen: •  Web development (2008 – 2015)

•  (Freelance) senior developer, project manager,

trainer, technical architect •  Government, eCommerce, MarCom, Non-Profit,

Culture & media

•  Felixarchief Antwerpen: 2004 – 2008.

•  Digitalisering & document management

•  Geschiedenis (2003) & Toegepaste Informatica (2004)

Vlaamse Kunstcollectie? Een samenwerkingsverband

Wat doen we? De musea vergaarden doorheen de tijd een schat aan kennis en kunst: •  Topwerken van Jan Van Eyck, Peter Paul Rubens,

James Ensor, Anthony van Dyck,… •  Kunsthistorische vorsers met internationale netwerken. De VKC wil deze expertise & kennis bundelen om de internationale uitstraling van de musea te promoten.

Hoe doen we dat? Summer course for the study of fine arts in Flanders. •  10-daagse academische cursus •  voor post-doctorale onderzoekers •  2015: The age of Van Eyck in context •  2016: The age of Rubens in context

Hoe doen we dat Koepelwebsite

http://vlaamsekunstcollectie.be

Thematische websites http://vlaamseprimitieven.vlaamsekunstcollectie.be http://georgeminne.vlaamsekunstcollectie.be http://jamesensor.vlaamsekunstcollectie.be http://barokinvlaanderen.vlaamsekunstcollectie.be

Via aggregator services

http://www.europeana.eu http://www.wikidata.org

Deze presentatie (Her)gebruik van informatie over kunst. Hindernissen en uitdagingen Wat willen we verbeteren? Voorstelling Datahub project

Wat is collectie informatie? • Musea registreren informatie over kunstwerken. • Elk kunstwerk heeft zijn eigen fiche of “record” • Wat wordt geregistreerd?

•  Beschrijvende informatie

Titel, vervaardiger, periode, thema’s, identificatiegegevens, beschrijvingen,…

•  Administratieve informatie Bruiklenen, tentoonstelling- en eigendomsgeschiedenis, standplaats, bewaarplaats,…

•  Technische informatie Conserveringstoestand, restauraties, afmetingen, bewaaromstandigheden,…

Wat is collectie informatie? Collectie gegevens worden aangemaakt, bewaard en beheerd in collectie registratie systemen. • Database gedreven systemen • Centraal in de organisatie van een museum Betalend: Adlib (Axiell), TMS (Gallery Systems) Open source: CollectiveAccess, CollectionSpace

Een digitaal aanbod Via een doorzoekbare collectie sectie op een website.

Een digitaal aanbod Presentatie van basis informatie.

Een beperkt digitaal aanbod Volstaat een website met een “collectie” sectie?

•  Doelgroepen?

•  Ouderen, jongeren, onderwijs, onderzoek,…? •  “One size fits all” aanpak?

•  Aangepast aan de context?

•  Thuis vs op locatie? •  Mobiele technologie?

•  Aangeboden informatie is consumptie klaar?

•  Taal? •  Relevante informatie?

•  …

Optimale gebruikerservaring? Veel aspecten!

Contextualisering Art Tracks Interactive (Carnegie museum of art)

http://hyperallergic.com/234563/carnegie-museum-of-art-makes-its-provenance-accessible-and-interactive/

Mini exposities Meet Vincent & Edvard. Two extraordinary lives. Van Gogh museum

http://www.vangoghmuseum.nl/en/stories/vincent-edvard-two-extraordinary-lives

Doelgroepen Metropolitan museum of Art

http://www.metmuseum.org/art/online-features/metkids/time-machine

Visualisaties The Dimensions of Art (Analyse Tate Modern data)

http://www.ifweassume.com/2013/11/the-dimensions-of-art.html

Waar willen we naar toe?

• Collectie informatie als ‘adaptive content’

•  “Omnichannel”: desktop PC, smartphone, tablet, games,… •  Doelgroepen: Onderwijs, toerisme, onderzoek, media, cultuur,… •  Geoptimaliseerde gebruikerservaring •  Vindbaar via andere kanalen (Google,…) •  Creatief / Innovatief hergebruik stimuleren

Trends komen en gaan, maar de data blijven bestaan!

Uitdagingen Waarom wordt collectie informatie zo beperkt ingezet?

Hardware Software

Technische kennis Werkprocessen Samenwerking

Beleid Databeheer

Content management …

Website, Mobile app,…

De VKC case

De VKC casus PACKED vzw voerde een doorlichting uit (2013) •  Sterk verouderde architectuur

•  Niet schaalbaar naar hedendaagse noden •  Zeer duur om te onderhouden

•  Sterk gebonden aan technische leveranciers

•  Licentie gebaseerde software •  Niet transparant (“black box”)

•  Geen duurzame uitwisseling van gegevens •  Manuele ipv automatische uitwisseling •  Veel extra tijd/moeite in “massage” van gegevens •  Impact op de kwaliteit van de gegevens

Data blijft grotendeels opgesloten in de registratiesystemen

Aanbevelingen doorlichting

• Automatisering van uitwisseling •  Introductie van standaarden • Normaliseren van gegevens • Linken van gegevens

• Nieuwe infrastructuur: Datahub

Automatische uitwisseling Door middel van API’s (Application Programming Interfaces)

Open standaard formaten Wat is een formaat? •  Welke velden heeft een record? (titel, beschrijving, vervaardiger,…) •  Welke ‘technische’ vorm heeft de data? (XML, JSON,…)

Wat is een open standaard formaat? •  Open = Onafhankelijk van producten en producenten gedefinieerd •  Standaard = Algemeen geaccepteerd

Een eenduidig, stabiel formaat om gegevens uit te wisselen

LIDO uitwisselformaat LIDO = Lightweight Information Describing Ojects •  Ontworpen door ICOM werkgroep •  Goed gedocumenteerd •  Gebaseerd op XML •  Focus op beschrijvende informatie •  Ondersteuning meertalige data

http://lido-schema.org

Normalisering van data Wordt kunst consistent en gestructureerd geregistreerd?

Naam van de kunstenaar “Quinten Matsys” Metsys, Quentin Metsys, Quentin, 1466?-1530 Quentin Matsys Massys, Quentin, ca. 1466-1530 Metsys, Quentin ca. 1466-1530 Metsys, Quentin, 1465 or 6-1530 Metsys, Quinten Metsys, Quentin, 1465 or 1466-1530 Massys, Quentin 1466-1530 Metsys, Quentin, asi 1465-1530 Massys, Quinten, 1466-1530 Metsys, Quentin, 1465 o 6-1530 Metsys, Quinten, 1466-1530

Normalisering van data Standaard thesauri helpen kunst eenduidig te beschrijven. • Personen, organisaties

•  VIAF (Virtual International Authority File) •  RKD Artists (Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie) •  ODIS (Online Database voor Intermedaire Structuren)

•  Iconografische termen: •  AAT (Arts and Architecture Thesaurus) •  ICONCLASS (Iconographic Classification)

Linken van gegevens Collectie informatie koppelen met “persistente links”

https://www.projectcest.be/wiki/Publicatie:Project_Persistente_identificatie

Théo Van Rysselberghe De lezing door Emile Verhaeren

1906-R (MSK Gent)

http://mskgent.be/collection/work/id/1906-R http://mskgent.be/collection/work/data/1906-R http://mskgent.be/collection/work/representation/1906-R

U beschikt over een smartphone? Scan de code om een pagina op onze website met meer uitleg te openen. U vindt meer instructies aan de ingang van de ruimte

Het datahub project Wat?

•  Ontwerp & bouw van een component die uitwisseling verbetert •  Projectsubsidie voor internationaal cultureel-erfgoedproject

Project partners? •  VKC, PACKED, DEN (NL), CAHf

Doelstellingen:

•  Datahub als een open source software project •  Datahub als platform voor schone kunsten collecties

Wat is een datahub?

“Een virtuele overslag- of transitlocatie die geautomatiseerde, gecontroleerde uitwisseling van al dan

niet verrijkte data tussen systemen, instellingen en mensen mogelijk maakt.”

Wat doet de datahub?

• Automatische uitwisseling van data tussen registratie systemen en toepassingen

• Aggregatie van data uit verschillende bronnen in een gemeenschappelijke vorm en structuur

• Gecontroleerd en flexibele publicatie van data voor breed hergebruik.

Als software project Een software pakket dat dienst doet als “middleware” •  Te installeren op servers • Bereikbaar via het World Wide Web • Koppeling tussen registratie systemen en toepassingen • Werkt achter de schermen (niet zichtbaar)

Ontwikkeling binnen een open source project • Vrij beschikbaar • Brede gemeenschap van gebruikers & ontwikkelaars

Situering

Stroom in twee richtingen

Wat lost de datahub op? • Betere doorstroming van informatie

•  Meer controle over informatie •  Aanbieden van up-to-date informatie

•  Flexibel aanbieden van informatie voor hergebruik •  Vraag gedreven aanbod van data •  Snel aansluiten nieuwe toepassingen

• Efficiënt onderhoud van systemen

•  Lossere koppeling van systemen dankzij datahub •  Lagere impact van wijzigen op het geheel •  Lagere & flexibele onderhoudskosten

Doelgroepen? • Collectiebeherende & wetenschappelijke instellingen

•  Als toolbox om zelf herbruikbare data online te publiceren. •  Volwaardige consumptie van eigen data mogelijk maken •  Collecties op moderne, rijke wijze aanbieden voor een breed

publiek

• Software-ontwikkelaars •  Vermijden om het wiel opnieuw uit te vinden. •  Focus op toepassingen die data hergebruiken •  Commercieel en niet-commercieel

Stimulans voor innovatie & creativiteit.

Platform voor schone kunsten collecties

* Disclaimer: voorlopig ontwerp

Q&A

Dank voor uw aandacht!