DATA VE TRANSFORM MENÜLERİ

DATA MENÜSÜ

DATA

Define Dates: Zaman serisi verilerini içeren dosyalara zamandeğişkeni tanımlar.

Insert Variable: Yeni bir değişken ekler.

Insert case: Yeni bir satır ilave eder.

Go to case: İstenilen veriye gider.

Short cases: Verileri sıralar

Descending: Büyükten küçüğe

Ascending: Küçükten büyüğe

Transpose: Verilerin transpozunu alır. Yani sütun verilerisatır, satır verileri sütun yapar.

Merge Files: İki ayrı dosyada benzer değişkenli birimlerialt alta birleştirir yada farklı değerleri birleştirir.

Add cases: Farklı dosyalardaki verileri alt alta birleştirir. (Değişken isimleri aynı olmalı.)

Add variables: Farklı dosyalardaki değişkenleri birbiri ile birleşir.

Aggregate: Bir grubu özet olarak birleştirilmiş veri halinde toplar.

Split File: Değişik analizlerde kullanılmak üzere bir veri dosyasını alt gruplara böler, ayırır. Tablo içindeki değişkenleri belli değişkenlere göre gruplayıp her grubun ayrı ayrı istatistik değerlendirmesini yapabiliriz.

Select Cases: Belirli bir özelliğe uyan birimlerin seçilmesini sağlar. Belirli bir kritere göre aynı özelliklere sahip birimleri diğerlerinden ayırarak işlemlere almayı sağlayan bir seçenektir.

Weight Cases: Değişkenlere ağırlıklar vermek istediğimiz taktirde kullanılır. Örneğin erkeklerin sayısı kadınlara göre iki kat ise erkeklerin ağırlığını yarıya düşürmek için ;

a) Önce bir ağırlık sutunu açarak normal değerleri 1 olarak vermek. b) Transform compute kısmından (örneğin cinsiyet 1 ise ağırlık 0,5 şeklinde hesaplanır.) c) Sonra weıght cases kısmından o sütunu ayarlayıcı ölçü olarak seçmek.

Gurup yapılacak değişkenler girilir

Yukarıdaki gruplarda üzerinde işlem yapılacak değişkenler

Fonksiyonlar (sonraki slayt)

Yeni değişken olarak ekler

Yeni bir SPSS dosyası oluşturur

Yeni değişkeni başka bir dosyaya ekler

Aggregate: Fonksiyonlar

1) Summary Statistics:• Mean: Aritmetik ortalama, • Median: Ortanca• Sum: Toplam• Standard Deviation: Standart Sapma

Aggregate: Fonksiyonlar

2) Specific Values(Belirli değerler): • First: İlk• Last: Son• Minimum: En küçük• Maksimum: En büyük

Aggregate: Fonksiyonlar

3) Number of cases(olay sayısı): • Weighted(Tartılı)• WeightedMissing(Kayıp Değerler Katılmaz)• Unweighted(Tartısız)• UnweightedMissing(Kayıp Değerler Katılır)

Aggregate: Fonksiyonlar

4) Percentaces (Yüzdelikler):• PercentageAbove: Belli değerden büyük

değerler yüzdesi• PercentageBelow: Belli değerden küçük

değerler yüzdesi.• PercentageInside: İki değer arasındaki değerler

yüzdesi. • PercentageOutside: İki değer dışındaki değerler

yüzdesi.

Aggregate: Fonksiyonlar 5) Fractions (Bölümler):• FractionAbove: Bir değerden büyük değerlerin o

grup içindeki yüzdesi • FractionBelow: Bir değerden küçük değerlerin o

grup içindeki yüzdesi • FractionInside: İki değer içindeki değerlerin o

grup içindeki yüzdesi • FractionOutside: İki değer dışındaki değerlerin o

grup içindeki yüzdesi. (Belli değer “value” kutusuna, belli iki değer de Lowve High kutularına yazılır. )

Define Dates: Zaman değişkeni içeren dosyalarda bu değişkeni tanımlamak için kullanılır.

Define Multiple Response Sets: Çoklu seçime izin verilen test bölümlerinde bu bölümleri bir set olarak tanımlamak için kullanılır.

Seçenekler;

Multipledichotomyset: Her soruya verilen her geçerli cevap için yeni bir değişken oluşturulur.

Multiplecategoryset: Seçilen tüm geçerli cevapları bir grup olarak alarak yeni bir değişken oluşturur.

Gruplar burada belirlendikten sonra “Analiz” bölümü altında “Multiple Response” ile ilgili Frekans ve Çapraz Tablo analizleri yapılabilir.

• Dichotomyset (n=12) • Categoryset (n=12)

Identify Duplicate Cases: Tekrarlanan satırları (örnekleri) bulmak için kullanılır.

Sort Variables: Değişken sıralamasını belli bir kritere göre değiştirmek için kullanılır.Descending: Z -A Ascending: A –Z

Transpose (Konum Değiştir)Bir SPSS veri dosyasında her satır bir birime ve her sütun bir değişkene karşılık

gelmektedir. Bu düzenin ters olduğu dosyalarda, veriyi doğru formata getirmek için bu alt menü kullanılabilir. Verilerin yer aldığı sütunların satırlara, satırların ise sütunlara

dönüşmesini sağlar.

Satır (case) haline dönüştürülecek değişkenler.

Yeni oluşacak satırları (case) isimlendirmede kullanılacak değişken.

TRANSFORM MENÜSÜ

Compute Variable: Var olan değişkenler üzerinde işlemler yaparak yeni değişkenler oluşturmak için kullanılır.

Count Values Within Cases: Bir değişken içerisinden belli değere sahip örnekleri seçerek bunlardan yeni bir değişken oluşturmak için kullanılır.

Shift Values: Bir değişkene ait değerleri, farklı örnekler için (yerlerini değiştirerek) kullanarak yeni bir değişken oluşturmak için kullanılır.

Recode into Same Variable: Bir değişkene ait değerleri yeniden kodlamak suretiyle topluca değiştirmek (düzeltmek) için kullanılır.

Recode into Different Variables: Bir değişkene ait değerleri yeniden kodlayıp değiştirerek yeni bir değişken oluşturmak için kullanılır.

Replace Missing Values: Eksik (girilmemiş) değerlerin yerine yeni değerler atamak için kullanılır.

Rank Cases: Sayısal değişkenleri sıralama değerlerine dönüştürerek yeni bir değişkene atanmasını sağlar. Blom, Tukey, Rankit ve Waerden gibi yöntemlere göre sıralama işlemleri yapılmaktadır.

Automatic Recode: Bir değişkenin değerlerini büyüklük sırasına göre dizerek yeni bir değişkene birden başlayarak yeni değerlerle kodlayarak yazar. Yeni değişken sınıflandırıldığında orjinal değerlerde tabloda görüntülenir.

Create Time Series: Bir veriyi referans alarak zaman serisi değişkeni türetir.

Compute Variable

Yeni oluşturulacak değişken adı

Hesaplamada kullanılacak değişken ve yapılacak işlemler

Var olan değişkenler üzerinde işlemler yaparak yeni değişkenler oluşturmak için kullanılır.

“Memnuniyet_2” değişkeni kullanılarak oluşturulan “Memnun” ve “Memnun_değil” değişkenleri.

Count Values Within Cases

Yeni oluşturulacak değişken adı

Arama yapılacak değişken(ler).

Aranan değer

Shift ValuesBir değişkene ait değerleri, farklı örnekler için (yerlerini değiştirerek)

kullanarak yeni bir değişken oluşturmak için kullanılır.

Yeni oluşturulacak değişkenin adı

Kullanılacak değişken

Önceki veya sonraki örneğin değerini kullan

Kaç örnek öncesi veya sonrası kullanılacak

Recode into Same VariableBir değişkene ait değerleri yeniden kodlamak suretiyle topluca değiştirmek

(düzeltmek) için kullanılır.

Değiştirilecek / Düzeltilecek değişken

Yeni değer tanımlama (sonraki slayt)

Belli şartlara sahip değerleri tanımlama

Eski / değiştirilecek değer

Eksik (girilmemiş) değerler

Belli bir aralıktaki eski değerler

En düşükten belli bir değere kadar

Belli bir değerden en yüksek değere kadar

Eskinin yerine yazılacak yeni değer

Eski ve yeni değerler

Recodeinto Different Variables

Yeni oluşturulacak değişkenin adı

Yeniden kodlanacak değişken

Yeni değer tanımlama

Belli şartlara sahip değerleri tanımlama

Replace Missing ValuesEksik (girilmemiş) değerlerin yerine yeni değerler atamak için kullanılır.

Eksik değerler için yeni değer atanacak değişken

Yeni değer atamada kullanılacak metod

Oluşturulacak yeni değişkenin adı

DATA SEKMESİ UYGULAMALAR

Sort Cases

• Sort Cases alt menüsü veri dosyasında kayıtlı olan birimlerin seçilen bir veya daha fazla değişkene göre küçükten büyüğe ya da büyükten küçüğe doğru sıralanmasını sağlar.

Merge Files

• İki aynı dosyada benzer değişkenli birimleri alta birleştirir ya da farklı değişkenleri birleştirir.r

Add cases :Farklı dosyalardaki verileri alt alta birlestirir.Değisken isimleri aynı olmalı.

Add variables : Farklı dosyalardaki değiskenleri birbiri ile birleştirir.

Transpose

• Verilerin transpozunu alır. Yani sütun verileri satır, satır verileri sütun yapar.

Salect case komutu

• Spss ana menüsünden data---select case komutu seçilir. select cases komutunun split file komutundan farkı, değişkenin sadece istenilen özelliği için analizleri raporlamasıdır.

• Eğer şartını karşılamayan tüm verileri veri setinde yer almasına karşın analizlere dahil edilmez. Select cases penceresinden if condition is satisfied seçeneği işaretlendiğinde if…… komutu aktif hale gelir.

• If komutu tıklandığında select cases : if penceresi açılacaktır. Pencerenin sol tarafındaki değişkenlerden biri seçilip sağ pencereye geçirilir.

• Sağ pencerede beliren değişken analizde belirli özelliğe sahip olan kritere göre(<,>,=…..vb) tanımlanır ve continue tuşuna basılır. Örneğin sırf kadın gözlemlerimizi seçmek istendiğinde, Cinsiyet değişkeni sağ pencereye aktarılır

Spss programı bu pencere kapandıktan sonra veri setinin en son sütununda filter_$ isimli yeni bir değişken oluşturur. Bu değişken “0” ve “1” değerlerini almaktadır. “0” değeri kritere uygun olmayan gözlemleri “1” değeri ise kritere uygun olan gözlemleri temsil eder.

Split File/Select Cases (in Data Menu)Veri setinin filtrelenmesi

• Belirli özelliklere göre veri setimizi alt gruplara ayırmak ve bu alt grupların her biriyle analizlerimizi tekrar etmek istediğimizde SPSS programının DATA menüsü altındaki SPLİT FİLE komutu kullanılır.

• Eğer analizlerimizi sadece belirli bir özellik sağlandığında yapmak istiyorsak SELECT CASE komutu kullanılır.

Split file komutu

• Spss ana menüsünden DATA-SPLİT FİLE komutu seçilir.

Weight cases

• Bir sütunda yer alan değerlerin diğer bir sütun için ağırlık olarak tanımlanmasını sağlar

• İstatistiksel analizler için birimlere farklı ağırlıklar verilmesini sağlar. Örneğin frekans ya da çapraz tablo biçiminde girilmiş verilerin frekanslarını gösteren sütunun birim veriler olduğunun SPSS’e belirtilmesini sağlar. Böylece tablo frekans değerlerinden ilgili istatistiksel analizler yapılabilir

TRANSFORM SEKMESİ UYGULAMALAR

Değişkenlerin yeniden kodlanması

• Değişkenlerin yeniden kodlanması işlemini yapmamızın temel amacı;geniş aralıklı değişkenlerle ilgili çapraz tablo yaparken birçok kategori ile işlem yapmak yerine kategori sayısını daha aza indirerek daha kolay çalışmamızı sağlamaktır.

•SPSS’e değişkeni nasıl kodlayacağına yönelik talimatları vermek gerekir. Burada yaş değişkenini yeniden kodlamak amacıyla yas2 değişkeni şeklinde yeni bir değişken oluşturduk.

•İletişim kutusundaki “Old and New Values” tuşuna basınca;tepede, aşağıdakine benzer bir iletişim kutusu açılacaktır.Değişiklikleri uygulamak için öncelikle “Old Value” altında“Range, LOWEST through value” yazılı tuşu seçtik Buraya “40”rakamını girdik.

Daha sonra “New Value” sekmesi altında“Value”yu seçip “0” girdik. Şimdi “Add” tuşuna tıkladık. Bu,SPSS’ye 40 da dahil olmak üzere 40’a kadarki tüm yaşları 0 kategorisialtında toplama talimatı verecektir.

•Sonuç olarak bu şekilde bir kategorilendirdiğimiz bir “yas2” değişkenimiz oluşmuş oldu.

Değişkenlerin hesaplaması

•Data view sekmesinde değişkenlerimizin değerlerini girdik.

• Variable view sekmesinde değişkenlerimizi tanımladık.

•Bu pencerede yapılacak işlemler şöyle sıralanabilir;Hesaplama sonuçlarının kaydedileceği bir “hedef değişken” (Target Variable) belirlenmelidir. Bu veri tabanında ilk olarak boy uzunluklarını metreye dönüştürmek gerekiyordu. Yeni boy uzunluklarını “boym” isimli bir değişken olarak kaydedilebilir. Bunun için pencerenin sol üst köşesindeki “Target Variable” kutusuna “boym” yazmak yeterlidir

. Şimdi yapılması gereken ikinci işlem, beden kitle indeksini (BKİ) hesaplamaktır. Bunun için de “hesaplama” (Compute Variable) penceresinde “hedef değişken” (Target Variable) kutusuna değişken ismi olarak “bki”, formül kutusuna ise, “bdağ/boym**2” formülünü yazıp “OK” düğmesine tıklamak yeterlidir.

•Beden kitle endeksini de bulduktan sonra “boym” ve “bki” bu şekilde hesaplanmış ve bu görüntüyü elde etmiş oluruz:

Sayma Fonksiyonunun Kullanılması

•SPSS, kullanıcıların değişkenler arasında belirli değerleri toplamalarınaolanak tanır. Örneğin bir araştırmacının bir katılımcınınbelirli sorulara “evet” yanıtı verdiği durumların sayısını hesaplamak istediğini varsayarak,gsm operatörlerinin kullanımında müşteri memnuniyeti için sorulan 4 soruyu ele alalım:

Bir endeksin ortalama kullanılarak hesaplanması

•15 öğrenciye ait 4 farklı dersin final notu girişlerini yaptık.

• Böylece bu şekilde bir “ortbsr” sütunumuz oluşmuş olur.

• 1-Weight cases nedir bir örnekle açıklayınız?• Değişkenlere ağırlıklar vermek istediğimiz taktirde kullanılır. Örneğin erkeklerin sayısı

kadınlara göre iki kat ise erkeklerin ağırlığını yarıya düşürmek için ;

- Önce bir ağırlık sutunu açarak normal değerleri 1 olarak vermek. - Transform compute kısmından (örneğin cinsiyet 1 ise ağırlık 0,5 şeklinde hesaplanır.) - Sonra weıght cases kısmından o sütunu ayarlayıcı ölçü olarak seçmek.

• • 2-Select case komutu ve split file komutunu kısaca açıklayınız.• Select case, değişkenin sadece istenilen özelliği için analizleri raporlamasıdır.• Split file, belirli özelliklere göre veri setimizi alt gruplara ayırmak ve bu alt grupların

her biriyle analizlerimizi tekrar etmek istediğimizde kullanılır.• • 3-Weight cases komutunun görevi nedir kısaca açıklayınız.• Bir sütunda yer alan değerlerin diğer bir sütun için ağırlık olarak tanımlanmasını

sağlar.• İstatistiksel analizler için birimlere farklı ağırlıklar verilmesini sağlar. Örneğin frekans

ya da çapraz tablo biçiminde girilmiş verilerin frekanslarını gösteren sütunun birim veriler olduğunun SPSS’e belirtilmesini sağlar.