DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit...

26
::fiI§_1fi:I_2 flTTfi % fiafi E afHfi¥ mr 3?U%§H vm Emfflrufi anvur % I SH anrur $? afi aga nefT % I ?afiafir % Uefi aru=aaTdT UT Hr§rvuardT firmfi¥ % afha¥ ar 3?U7§? €Tar TET I ara fl §a%arfi? #?ffi % Uf?WTH FEFU 5I%—a% nfa? — $?a¥ % fiat WWI? 3?? nerwn?T fi if U? nTmw fifi qrf? Tar I nrvfifiu ‘JTTFH as m°r Ir>I—I3rrIT 34' famfafi 3‘cUr1°uasrz°r air Es afiffim mravm? fifi HE: UTfi% afiar % mrrw #T afhfi¥ $% f%ufH air? 3n°uas aI1=fi1: eI'cI°r TE’°f I cr1°rurrrIa: 31%‘ Hmrfiras, §I&If’oI$, urffim a rra#?fhm a=urU, $FUTUTF, n}um, an? 3?? flHflT?fiT 351' NWT?" E17-FIT WET I U3? 'affifi' maurvwr U? fbarv $??T qafT E, \o ‘r?:" § 0 aurf% HE afha mi: Efinr auf mr fauu IEI B I arxaa h affifi, nffha afw=H mfiU}am ate % I SH nEaY fir guTn Hrur=ua: 3} flan? fl fbur arar % I agar gafhfi wrfEarfhU¥, aa—arffiu¥ 3?? mwgru? % fiafi fl aur §fi?T mrffiw, arurfam a fiafmm gfkz % ffiafa ffisgfi arfhn? % fiafi E I arga: E:T‘T~Ia UT sI‘rfsIa ‘.1TéE’ air grufi 3I=~1'I Earfca % Far UT uTHafiTaI€T §ftamTw fi ftur arwr arfév I ma? 'Efhfi' aTé fahu arffi Ha? % I arffi m? ue?a 3 E6? ngsu $%

Transcript of DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit...

Page 1: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

::fiI§_1fi:I_2

flTTfi % fiafi E afHfi¥ mr 3?U%§H vm Emfflrufi

anvur % I SH anrur $? afi aga nefT % I ?afiafir % Uefiaru=aaTdT UT Hr§rvuardT firmfi¥ % afha¥ ar 3?U7§? €Tar

TET I ara fl §a%arfi? #?ffi % Uf?WTH FEFU 5I%—a% nfa? —

$?a¥ % fiat WWI? 3?? nerwn?T fi if U? nTmw fifi qrf? Tar Inrvfifiu ‘JTTFH as m°r Ir>I—I3rrIT 34' famfafi 3‘cUr1°uasrz°r air Es

afiffim mravm? fifi HE: UTfi% afiar % mrrw #T afhfi¥ $% f%ufH

air? 3n°uas aI1=fi1: eI'cI°r TE’°f I cr1°rurrrIa: 31%‘ Hmrfiras, §I&If’oI$,

urffim a rra#?fhm a=urU, $FUTUTF, n}um, an? 3?? flHflT?fiT351' NWT?" E17-FIT WET I

U3? 'affifi' maurvwr U? fbarv $??T qafT E,\o ‘r?:" § 0aurf% HE afha mi: Efinr auf mr fauu IEI B I arxaa h

affifi, nffha afw=H mfiU}am ate % I SH nEaY fir guTn Hrur=ua:

3} flan? fl fbur arar % I agar gafhfi wrfEarfhU¥, aa—arffiu¥

3?? mwgru? % fiafi fl aur §fi?T mrffiw, arurfam a fiafmm gfkz% ffiafa ffisgfi arfhn? % fiafi E I

arga: E:T‘T~Ia UT sI‘rfsIa ‘.1TéE’ air grufi 3I=~1'I Earfca

% Far UT uTHafiTaI€T §ftamTw fi ftur arwr arfév I ma?

'Efhfi' aTé fahu arffi Ha? % I arffi m? ue?a 3 E6? ngsu $%

Page 2: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

UfHfiTa?ur, g?a?ur aur 33$? ararfl alv alum mi Ear arfir% I mufa Hrurfhm 3?? urffim gfka h ffiamr nlum slar %,?afiafiT, aufir 3?? gwffi a auffffifi ?€$? G? awa Lrffia fil

9TfiTfW$ arafir fanrfir % 3?? ffia% alas fi aranr yarn %aura fi mar? UT a=h?r E? $=fi?T srur gar % fiar Eflffifiaffifi E Ur% Jam? arfa grenm 3? an? a E} I

as fanra ma fl fafi aggfafi arfa 96 Ha arffi

E? 'afaa' as? % I u?=q afil fllfsa, Tlfsa, mfhfsfi yaanrayva aln afhfi % jafia yr arfi E |' samr firtufi Us? %ft 3? mafia sla U? fil DTHfi}f?fi alaa ala % mfumrr % dfhfiTE nfi %, a HE afaa E I

Effifi Hrfsru

afi fa? % 33:3 5? Hear: fiam % fa? Um mfaarfimraruafir as us I Urfafrm fiffiarffim ur=uar3¥ ml? ?urffia

1. "Members of scheduled castes and tribes, neo-Budhists,the working people. the landless and poor peasants,women and all those who are being exploited politically,economically and in the name of Religion are Dalits"­Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi,Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

Page 3: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

arfEf%um nraava? % nasu 5? gn gnf % mwfi fhfifi fi Ea TET

E I 53 a?fimrfi%a Ea % gwa mvfi 3? EHET fig? wear: fifi ar

mfiT%I mfiuEnH%anImUn§flaTHm'fiTnfififlafif n? Ear % I HE fifi? 6? amfir %, ma ufi, arffi 3?? 3=U

ha—nra U? afiura firn=fifi mafia? 5? ngsu UT era? a €}% fhurGTTE’ I 3?‘! 3If:IUI=I $4’ firn=?I‘T f‘=IawsI fir 3Ia§Ir MEI, 3{TETI°f as}

%afi mrafi? % ffiau UT Uvafi $T HqfTUr Hrnfi arur % I 33

ffimra?=§a gftz $T H:UfTwrn % — affifi firfE?U I ERIE? agfi

% agar? -‘mafia Uefi fhé H380 % I ufi, Em, arffi, afig E6?­Efifir fi aa Jfi? % ffiffifi ffiv § I d?% u%% Haa¥ % 3U#? fiffiur

% agar? UfTfHU? ar ffinfm ffiur, Ea-nra agr ffiur I mra fiffa: HIW? % ?arfi 5? Uf?fuu? E 3fi% E, avra? fia—nra ar HETFT

Ear awn? Urarfi? aru arfi E I a?ga: u3Ku,g§ffi $T Rafi §=av3?? adTa gffi %, a? ufi, arffi, Efl Hrft Nah fig? %, U? % I

afha arfE?U sa% infiuar m} afi% gv uiurr 5% $6? fi%nrm? m}§afgwr UTEHT 3 I‘

Q.

gen FE % afha arfE?u % E} aeu Jar yr? E Iwear arnrffim manar fir ffiam %, H? garr afinra nafi Euavur% gfh fE§?€ mr I §r.fi$? gmfiffimr % EH arfi 5} U? ?UEE ffiur

I. azxfrar I=I§%I — anasra°r=I =Irra°ru arfrur — §I=I es­

Page 4: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

sfi E’ — 'E:'I°FIa ?fT1°€FU % E:‘r FIEU E‘ tram - aura ii aI‘T awgsrcr,

sI‘rfsIEI 3I“r? affia E‘ 3‘—Ias°r ErIur—EIE:ar — UTFHT as‘r EIroI°r gram

asa=Ir, §.’Ff?T esrIIrfIa =IIrtI grrca aa‘3I as? gfvsa is HIITGI Etsawr\ Ias fair: fagre war I‘

EFFIEI FfTfETU E:'1“FIaIT as°’r e'°r:I :IrEI=Ir sins asia6°rrfIar

fr :1? as?% 395‘ 3sU3I sfraauu sffiéra arai trftaar Er rrfifafi maramrfiaamm asr :IrI' ams-3IamT FIr1%Fu E’ I as:-* 3rn1I'II°r, 31T‘UTUT?°f,

ElHfisT'\’°|' aI‘ma‘r' a Ema? asr a?‘rIT%IC:I E-fr 33°F afm’ fisfi.-Ia aI=I‘r,

eiasfifi Ia} fr? Pants 6?} fa Earfias asffis asr I°a‘«"a".I"Ias :I°r is I

afiafs arfefiaasra a°r nag FMTTGI as sfiaa sIaI3IaI%I ricIIsIT' air? arvIzIaI‘T'

tr? Earar E’ :II‘ra ‘EI af%IEI‘r' $‘r trf‘rIfI=I % ffiv 3rf‘——IarfI affia as'°r

3I‘rr 3I3Ia=Ir asrI%I :I°r E‘ —'afiIfi esr1%?tI um? is g% aI‘rsI‘f fr Eaar,

Ema, r:I‘°I§r, jn_I:I=I, Eatrzraa, 3Ir§‘r:IT fr? fE;"re a°r arfueufisa ar

‘FER’ ‘e'°r =I-e'°r' E, asfirg as affia am esrurm fa’ asffa asr I°s1Ir«I

aqmr % l'2 saaas aasasr gI°vaa‘rvI faasra as Saar E’, 3II—rII-fatraresaIafiT?:=' I EI?s’3ItIfi?i=II‘:I‘a%IaIrB1s3II—?Ifi'esEI'zIase‘r3BEIT“€ I

37%‘ vas gasrr as‘? 'I=t5f‘c'I fr? Eravrr zfi I°n<=Ia°r E’ I

afiar fiT‘l°E'FU was Eufafi UT firm fafisu asr =Ie°r' I

E? W irefi m=II‘I-nas ‘-flfiffi asr grrfias E’, fiaasfi HfEtI’r' Es afirfsrfi,

I. §"r.'.I1$a grvsfifaiasa — gas? — Jar?! I983­

2- gra=I:I‘I—r—rI1a ‘H_U<‘ Enfi — vu‘I‘Ees=Ir — urfi I99I.

Page 5: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

u%f§fi an arurrm 3U#? §f?fi 3?? Farffiur#? dfaa ar FEE?Eafir % 3?? 33 Fat? 5} armr? mrfi % fhv fiaérfi Iaar % Iafaa <“«Iaw‘r' % 1"—oI:r SJTTSIT fr? fiww Hmrfam EIEFITEI % Efzrurr

E? E‘ I E’ amraIa'ra°I Hum as°r ammr ‘azzrrfras 9sf‘fi=I % mum 31

mrar Urafi E I sfiffiv affia arfE?u % fiam mfaar, mar#%,

aria arfh H nit? $% arfi$rf%$ ffifhszfir % aaru an urur $?HEW fl?fi % fénrnfi? § I Eu?f$ aw urur av %aa €T affifi

ma HTUTTW $T fin: Ham? %Urf?m FHT U? fB;?€ mr fiaara $r%

fiuraJfii Hu?urm? % 5f?fi fafir amar E I

UTTUTFU gura

E1“:-1fi‘r' as°r FBTFUT 1°a1i arm H33 a°rfna =IT;-'°r' are

fawn? afi Fm?-‘UT E‘ I are? are? raga‘: Er gzaff as‘r 3ItI‘—I 3I1fi=Imi fr? 3=Iasr :I’nsmI W31 aar amfi faur E’ aef Ere’? a?tI°h°§fi‘r' %

fin’ s'T“rIara sfi ‘aafi $‘r fuafi E‘ I fara air sfaerfi saw arI:I"r %'I

=I‘T3I‘T en? fr yam? % a'»—:I’rr‘r' m‘r fi‘I€% Es 1%? vgem fiim EI GIT

irfaarfaas e=Iu1s‘I fivur ur, 333+ 1"—c:sH:Ir fr cI°rT“‘s'fi GFIHT % 3I=uasr?

grrfrnfan-u3q'5rmr:Ias°TfmBI?IFITa°ru°r I 3H°r,trmrr1°as—cI?5

aI‘r3I $‘1*3I 31' grfaur % u=fi ?a=IrasT?‘r' Er EI°rf§fi‘T' as°r gfifi Ba 1%?

3ItI=I°r %Ia=I°r afiré E’ I firfifi 34' — tIrIa‘r 3I'€ar, amfmr 33 fiI'?vI\­

EIfi=I‘r, §IsI°rI°?tIr a‘m H‘r§a:I', FR 11 aTFIFc*I:?, Ifraua §I‘T§W‘T,§\

Hfam aIrfiI:asr E‘ :Ia'"‘ra vI‘rrI%?4r, sarIa°r E arfrur m‘r GI

Page 6: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

"m'—Ir%r'(‘r' % E:1"‘rIa‘r' 33 :a‘ra=I uurefi %‘r aaF1% % 1%? 3ItI%°r TU‘-3T3I‘r'

% mum % uefigrfr tI‘r=Iar3 faur % I 3% gm? E:fi=I% afi mar

f‘—cIrEI‘ctIrtfi‘ ‘E aurftr 3IrI°g~%T % a1°FI‘rI"T' afi tfigr air sfiem §I§

3Ir~IvI 3? E I

E1°FIfiEI3"IaI°r fire: m3r=I°r $°r fiFIr3I%Fi?.'i'IiI

%a% UE% mrfgmr 3% ffiur arar arfév I vU?f% $ra? mrfyar

% g1°=IIIr fr E? fin % trurar :I‘r=Ir ?:—' I E: mufimr 3%? 131r‘rcI

% fiurmfua art: 3I‘r3I‘f % afia fi:I=I“T% ivrara % 3IrrIII——Ia°rtIfir 351'

a'sIr% =I‘rvI% 1% 3%? 3IrI afr aI°&IUI :IIrf9»%r :II‘rr afi:IUI 3In?°ra5r %

$5 I°€%%‘r' E fie mrfr E’ I '3Irfi,:I:asr GIE-'I* var, EIEI’ 3% yarn fr

are var IIIIT, El? Es §%%, 'FElT'I°l' a-Pr rrmg I°qI=E:=I°r 3%% %3ar"’r

?‘e'°f I 3IIII“—IEflTIfiI' mr gf nqrau 3%% 3% HIIU :I‘r=IT. GIEI

3trI“‘—I%':I‘raTE:°r 5[I%11I%°f, EU, 3I1:IfiaIs°r fr? 3I%C;I 3%% 31% ii ?fi=%1:r°

E17133? 3% 3{1T:'TTT Eng as°r are’ 87?: E7? % aIr% EI I" 3% gza as‘r

EEH 3I1°uaI :I‘r=Ir % 3II‘F§msT %, aar=I‘r 3IIII°rzIsr % 3tn°=I‘EIsI‘r' %,

afisur 5;-‘I vfimr % wIfia‘r' EI, T°ElFI"l-‘-TTJ4, a°r=I, HTFFI, trrI°m=fir=I,\'\3IT1”“c.'%;Ia%§a§aI%rvI‘rII =II

Ffiafr gfaur Es um 1°$a=I°r tI2% afi — 3% 3IcI=I°r

:ga%faarcsFI3':ITur, 3%3Itr=I°I3IITgIIE°r%1”TvIvFI3'%rur, 3%

l- (3431 3% - %nmT«I°r:I TU‘-W fir f5UTT — gr. en

Page 7: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

3{U'=fTP$C[?£Tfi"F§ffi$‘l;v1?FI§:TTUTl3ififi:3'fi11fjFUfiT%T°FW

:I'°r F-I§Hr ur, fiIa% H a‘I‘3I air HITT fismrm gm 391% fr? aaafi

fin 31 :fi'JIT E’ I s'FrF‘r-Iv fi°rm“r §_;1‘——ItIr ii I‘r:°r EET IJHFIT am?

3I2?Ia1rar5I $‘T grgré $F faur mar fr? nrc're‘I, %If:I=I, IIT:II‘r, E} zfi

n°r=’e' 3IrfE: % qfw 331 ?r:rI=I°r1°'r'Ias Fa? tr? F1'§T war, a‘r mar arr

war ‘a fa gt”-—IIIr % E:'1”“«~1fi‘r' ET ash Her?’ fifr ear 3I23sm=5I HIT,

r‘rE°r as°r TTT:Fl°HCfi fifi fr? :33: 112% % aarm gar w3Iam‘r' %

ftmrts W :ItIr ‘Emrfw Q: tfrfufi fasur —':_Ia $1" aara era I§r»I=I

as°r qm°r= tr? zaar §3Ir a‘r HE? 336 eimfrd gé I a'fi1?I‘f EI :IIu‘3I

HIITEI a7Ez‘r', rI°rgr:II‘r' fr? uraaraff $ fafiu ii aaar? 361% %

aarmasfinafiré I s1'<=‘c."r'%IwI%Ir«IsITr~Iaa=IrFé'?tI%E:‘T“JIc‘-IzI1“z">I

tr? gar? fasur fr? 3Itr5I ar”ra=I aar as‘rrr uurzfi =I':% =IIEE:raa°r, =Iv3I

f‘éiEI, =I?I ei'EIa=I 75 FTTU §;I°=IIIr % HWEI Eras I°EI§TIsI arrymts fl§,'T ii

2‘?! fern l'l asefi an arms: are §3IT fin f’asT:' arfew ?i E.'1°fiIa‘r'

afi gfia 38 W cvI‘r arfefil var vmr E’ 3——Iasr gmra 31TFF1°fU

FfT‘F€‘I=U ii 3rcIrU crsrr % I I°e=E:°r 35 m=Irt5r?‘r' ‘H 5? 3r fimrfiw

FFIE=Ir grrtfi afi E’ I

E.'1"‘<~Ia 6‘-1a=I — 1523 =IiI 93?

aT%Ia arfara nus? Ti %=§;°ru 'FUT7I arfaa

as? gm E’ I §'F|'<'°f :msIr3I? 34" :I"‘r faaara as°r grfgfur ii E I

I. 21131 3%: — aIIas1FI°r=I TEFTT 31?? faavrr - gr. 6|

Page 8: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

\ofEaEra fE=EE Eur 3:3 nrmrEE H HE EIEE EETETI aaf Er

fhuu an Ear E fE Effia ErfEEuErI EEE EE Emar E I EE

Eafi E EE fi§fUfi ErfEEU gftz aénra E I EEE agar? EfEaEE EEEE UT afEaE ETFT ffifua ErfEEu ET Effifi ErfE?U E I

I967 E mruEfEfi affifi ErfE?u Eu E gun EIEEE SH Era U?

WEI EE Ev ffiaré Ear E I EEE HFHTE Eaur UFE E aarurEur E —'n?T6E E afEaE ETTT a afEfiE UT a=u EEEE €T?T fEE

ErfEFU E? wan yaw UEUrE affifi ErfEEH E EU E EEEET? EE

arEE UrfEU l'l Efimr UEE afi E fE afEEar EEET GTTT Effifi

GEE: U? fEE HE ErfEEU afhfi ErfEEU EEE UEVU REE E I

HE ?E E§fhfi gftz E I EuEfE Enra EEEETE E, ffiaf fEfE=E Hairu E EEE FE EEE E fEEfEEE? IEE

E I HE $rETE—§aTE EUEE g§fE E EuufEnE E? EE fi$fiT E,

EfiEgE EE 3?? ffigi Euraarfhm HE I Ea EEE EEE fEEE aura

4

EE EUEE TUET ET ffiau aarfir E, Ha EE fEEE UE Efiaru EE\

EFT. ? E $TZ$T REE Ea Emar I flTUE 3E EEE E? EEEET UT

EEr§§fE aura E fEaE fhfmsa in UT Egaru E warn EE EEEE

E I EE Eafi E Efha EEE E? Efha Egaru E fEEEar ur 3E

Egaru Er 3111 EEE E? fiufa 3ItIE Egaru EE 3n°uE EEEET,

EEr§§fE UT yfum a?gEaar E faffia EVE E EETUE EE EEEE E I:._———._.———_._.._ __—._._._._._———._—.———.__._._—__—._

I. UEEETE - fEEEU — I997

Page 9: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

?'~1fm=1 afafiav %12aas‘r° CTTT 61"‘:-ta ar°ra=1 afl srfnfiufira 3—cm°r Hcrrvrar

36 ‘am :re'°r' e‘T ma? I HE nr=mr 6°ras ‘-13’? arrfir I

f?=a% E §na=a, ffitrar, arwréa, fanmt,

gfha, 5f?fia?u 3% Iaararr E, fa=e?% awfi afifi gftz H6 ffiaffianraa%u éfiaqr % aaa aura % 3?U?f%fi afi % d%aH m} awfi? Ivar

ET fawn aarur % I Saar HrfE?U afha arfE?U E uafh E Fad

Effia H E} I fiagmrm mfha1¢ % NEE? fi 'affi%a? fies? % d?H? Hffifi HTfEFu var %, HE affifi? % ar?fifE$ a?aH % fiat

fiufi fi rem? fhar HUT fiTfEFU % 1 HE mrrm % f¢ §nU=a,

nerrfifir Ed?, a$q%, n%tUr arfh mfi ruarfi an n€?agfi 3??3F%EH?u 3?? % 1" safhv Eafi afhfi %a$? arrr vffifi firfE?u6? E? affia HTfE?U agar ffirau E? 6?$ WET % I afha d?aaauFUr 5? fiat afhfifir HrfEFum? crrr Iffifi HTfE?U m} n?

fiffifi arfE?u % jfifia flT?$? afhfi fiéd% ffimrfi fiTHfF$fiT m?

auarar mrmfi énfi afnr I

IJTTUDI’ E:fi~1a FfTT°E'T'U

14?TB°f if afiifi HT1”‘e'Fu as‘r W 3Ir=E:‘r«=1H % W 3:5

uT=uar arafi Ema E grtfi gé I aef vufffiar wfi aur §r.fi%§6rB

I» §¥.%agmrm mfhfifiyf— vU??aHr - $?§fiT I998

Page 10: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

._2L._

% yard % arm SH :IIr=a"rm arr asrrfi ah urma grrrrri §3Ir Ifirm arm? a't"‘«~Ia :IIr=aIrvI:I air 3%‘ =I€z°r E I EIE ufiaam fias

Eurtrr §:IIr ‘E I s?rI”rIrr rmfi Efia errfaru 3Irg1”=Ia araufi E51’

um 3II‘—a‘rI=I urn’ =I'E°r' affi Err I=Ir'F§faas gfiarfrrrvr air crfrvrm

E’ - Wmfi 31' E:1‘—oIa arfiru %arvI 3IrgI°=Ias Hmrfria 3Ir=arI=I %

arm e°r Ear =re°r' §'3Ir, an nurmra Ea 1T{T6°|' aI=a arI%r-II E:

Emir are: gr? arm ii 3% :I% 3Ir=a‘rrI=I a‘r sfr Ezffifi errfaru EI3ItIr—fi crftrrr Es rscr 34' Ear ‘E |"| :IrrIEa, U‘rzII°uI=Ir,.. srfirmr,

garrrn, vasarzz 3Ir1‘E: a'rI mfa 3Irg1“=I$ 4'3l?T6°f Ezfirfi e=IrI%rrIarr‘r'

E5 1%? arrarufln 1% E’ I

grmifin. a=IFtI,Em°r EI nrr6°r afafi an‘? E5 erI'1=9§1°am

gr:Ir:II°=IruI 3I‘rr HrIIrf‘eIas—aLrIr % a='Iar§I Es fasrm crf‘f§TEu i5 Efitfi

3IFEfiT'H ETT gr-{Iran e5r%1 gr mar — '11rr6°r 33 Fits? ii affia errferu

arr 3II=E:‘1FI=I was arzfigtfi ua=Ir ‘é I I°rsI?Ias°r 61%‘ IIVI arfaru am

efifiaa =I 23:5? afafir as°r 3IrI=I°r rarisr Fi'?§T°fi 31 Efrem TH %IrI°r 5%

a°rEI Hrnrfirra 3RT=§Ir"‘FI 34' firfi gs" E I 37'? arrffi Euarur 6?\ \- § \ 2 \aura tI:ar=Ir fir g=IrrI°r E: r'e"°r % I‘ rut: E‘ fr nérrrq EHT‘«'|TT"T:f$ 3II‘—a‘r«=H fir a_IvI=IIrnas 3I'l°3JEUfiT‘I it E’ are’? mr affifi

HrI“EI“-II I yard was err“-wrfruras 3n——a‘rrI=I fir §T‘I°fifiUT rcrscr E?

531 Hrfefalas ZHT:EfiT'H arr aI=u §3Ir I

l- §Vr.:III:IfiI1rI — faasm - I997

2. gasfifim a?a;‘rrI°I — :a:‘I'ra=Ir — 3I§IrI - I99I

Page 11: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

Hair, u=fl a‘r=1‘r', 3rr1°:1an—rU §FfIf' arrua aft as

faarrn, arr‘-1 Gffi’-'fiT'E' fir aréré é'°’r arm? afirfi rrrfgrn ar a5=;°ru

afia liar E’ 1 3rrfr&ai,rrrnr1"'ura, arraafaas fr? rma"rfi‘1a framfirar mg % 3ar§ Eaar gr saar mafia E I safhv nrraa fi —“afHfi

errfira arr garraaaa area man air nag? 'e*°r :r€°r', afrafia fr?§ Irrrarrfaras arrnrar ar 19$ W23 HTTIV r afi E’ l'

arm? 34' ErFafi HTFEFU as‘r 9‘F!JT‘fiTrI ma% 5

gr.u.=rr.ar=ria%, n.fiq.1°aEUfi1a, rrarra‘r31, argrra a1'{_ra, =rrI4‘E:EI

aara, auraarr, 3+§:=r afar?-1', assna 1‘:I9;rn aur 65% 3!-‘-U 1”—c:Urr6‘r' 3;

arvfigrar ari fasur % I 531% aru E:'f’rafi arr’:-:*<=a as yaaragcrarr ii

are? 57:.‘ W arr rrfaasr '3rfi'afir—c.".fr' % eitrraas vivrrur aafirrcrfir

air u‘r=rr‘:'1‘-1 afi arreaafl E’ 1

h a‘rn UE uraar ma E’ fas afafi Hrfrsru aE°r

am’ 31' gr. 3i‘a§aar % faarrr it Erfrfi arrfi:-T2: E’, arftrfia urr6°r

FfTfE'FU Er 5F5|T'P-"IT gmas Praia arrgfaa fiur amrmfuas rrr't%'<=II ?—s,

afiafi‘r' as°r umarufi fi1=aa1°r 31 Jafifafi Erar garr 3-«fir f‘rg1=a1I”r

$1 a°r21 HTEITHETT arrlrarar arfar-U “a, fast afi Ba e‘a2aas‘r' ii a:‘r

urrrii Fare aqr 3rra°r E’ I

Page 12: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

_22._

Had? urrr argrra arga, arufia aara, yéfifinfi arfa 3? HrfE?uar?¥ 6% % E} §I.fi%§mv E ffiarv? % Era

em: n1Tre'Iara°r 1°FI:.'r'FI m‘T afim Hrfefil $1” ETTUII gfrfi ‘sII——Iasr UFIFI

E I gafi urn nwfiarifi 1°Hr;'r'a‘I' mr gar fafru ar'.r?I gv E:fi=Ifi

fiTfEFU m} unara ga, u€r?nr ufi aur §r.fi%§m? % ffiarr? %Ne

ggr Efiara? % I 53 urrr % mfufafiara? E rraTa?%. a.fa.warr\o {\­aur 'nra gang‘ % fia: 5% HrfE?umr? E I

He HFU % ffi affia arfEFU m} nzra? fi

§I.j%§$r % faurv? % afha fitwr fhfi% E I EU?fb ffifir éU=a

ya: affia §aa¥ fi 3U#? f%uffi 3?? Hrurffim Euaxur 5? %mr HT

3fifi?m wan YET ur, 3% fifigar % fia — U§%a, mrfifirsq, Uffiéa.E Um fénr fna nu% I 53 mfia}u m? H?a? afhtnffifi arfEFu %

iafitr FIaH°uas gé I 3i%I§.'aI? EI amrfim 3IaIIr=IEIT, 3I=rIrtI 3I‘r1r

sII‘nsIDT, E:'II=I % f'aT‘ru $1’ 'af€I:gsfi aura”, ‘gas =IrU$', "GI-'-IfiT',

‘ya: ur?a' arfa Ua—uf3mr$¥ mr fiurafi vé yarn: ffiur IHTU E? u?ffim flu? mi Ivar m?% afhfi? m} awfi gra?a arfE?U,

fi?§fH yd nTranu sffiara % UfTfUfi $TTUT 3?? aafi mr?u atnraanrfi mr arfi M? ffiur I afha aaarurrm ET flan? aarfi fiur

mwq? mf%nar,Farfhnra vd HTETH a? THT % fa? fE§T€ % rrrfi6} mwfirfi % ffiv §r.§Rga? % arfEFu¥ 3?? ffiarr? % mrd

firmr é? I afiffiv U? 63% fi a?é EIU He? % ffi fifigmr % ffifia

6% arm % affifi arfE?u mr firmr fiIfi % I

Page 13: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

EH gmr? affifi fifiar $T JHTT FarfiauT?fi?

Uf%fFuffiU¥ E afhfi nr?fi?U Ffi? UT gmr, fiffia affia HTfEFU %

figrm 3?? UFEEH % ffiv nervrsg $9 ¢frf%ufHuf yfua y§§a

ffic gé I h affifi arf€Fu$rr 95 av aura % Haw %‘fim9 Hfyu % IUm fiar aura E arafi E 33? afé fia—ura H E} I §T.a?;$r=aaffEa%$r % 336% %u#% aur an $? aura Euavur m} U? EU?fi

ffiur % —'grm? a? ard? aura? fiafiarfi u?ar % Ea? % E ffiafi%, $9? EUEFUT E Urafi E, a} =uruTfha famra mr 363? E 3% I\- Iarfa, afi, mi % arm UT f$H% g$rr i? fauuar H 13% E I‘

f%=afi arfE?U fl afha ffiarr

fE=€? fi 'affia HrfEFL‘ fiéuf Uaf $9 flF$TfiHa I980 % ara 3* Ha? NIH? % as ffi uvra? fi HE Hrf%?H I960

% arfiura E? Juvmr arufi arnr E I mrgffim fiarv gwra? U6ggm amafimfi % araga 20-25 aé ara’e? affia HrfE?U $? 3}?f?=a? %aa¥ ar cur: war I fiffia fE=a? HTfE?U % $TfE$Tfi

% 3? affifi dfiaa 5? mfhsuffia 5? um wiurr f3UNT? % I 3?

vaarmf fi affifi¥ 3% Eran, ¢T§r, armfar arfh $3 g?gffi nrffimin h gé % I fiftw EH Hun JHET aeu mu? 'afha HrfE?U' avffiufw :3? ur —'yrfE$Tfi?H §E fhi 3?? uf?fi$Tfi?H %arH aur

§KWErH afhfi h I U?=§ 33% HrfE?U U? $r=aTfiH$rf? Efhfi

l- §T.U=;mr=fi affEfi%$? — aFfir%q — I979

Page 14: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

_.2j_+_

HrfEFU ar 3r?}U avar 33% gffi a=UrU ETET I auEf$ Jfimr§ftzm?w affia HrfE?U ffiufw mr REE ur I‘

mrfEmra%a fha HrfE?u EUE QEEH Earn E gfh

fb;}g Eflfifi arar E, faHE affia? E} auar, gffixar 3%? =urU

gar: EIE ET gftamTm E I ffia Hrf%?U E a} affifi Eaar %.Jam} HEyE.E ffiv aFmrfi%a Uf?f?UffiU? m} auawr qavfi E I

38 Hun arurrm an §raLmE 6? ffifin H?fiT mr fmmrr EE E I

EH Eraa E §reEm>mEmrv§ E fizz ET: ufi E EEEEIWE fE§}B

yew ffiur 8T I EH 6? aga EUf%a mr mfuafn urn arE=aE.

g?TfEa? 3?? avarfiu? E era E ETE E mrvm REE gffima anar

TEE? U? I 5? 9fH§a Uf%f%ufhUE E mrrw aafir E $r?E HIEIH

E? Eraar :3? u? I EEU E, arE=fi$rfiEa gffiga Uf%f?uffiUE$T gura fE:E E? faarvurrr U? Ugr 3?? JEE HTfE?U E §H$T

,trfafiIatIr3IartI§EI I°ar.'EE3I'rI‘3IaIrF€?uEI°a§fiTs'asr?=aT:Ir

ftur at I avatar aur a=u gs fH:E E ufwvr E fizz fE;?€mr FE $U?TUT I Uv=g 3rE Ufi$? 3=E fiTfl=fiETéT ar$fiE EHTEE UTTFH afar war I

gé Ecumrfi E fEfim>dd? fiur Hgm dd? affiu?E flf?fi ar=a?aH E arvr uf?fi E E3 E HE? arffiuE 5} aura

l- §?.aaa=a Hrg arua — EuU=a arfE?u E affifi Efiar — g.55

Page 15: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

_25_

3IfiIiIiTT gar? asfir air mrtfi fiitir I SH mm % $1°Eru‘r' 3I £3?-if Ea

ear? ?4' rgrru, arrgru ‘arafr srrr-I°ruarE:°r urrvrr $‘r ‘HIT?! fizur I

1“'e'=§ ufi %~I grnrfafi a=IrrI=I"‘r I:IT'trrr3I‘r', %=-1°aU‘r' arrfa Es farru ii

arm? 3=€‘r'%I grF¢I°r urfi-‘Ia 3I‘rr arurfam f‘atIrr‘r' $°r ‘aufir fbfiré

E’ I 1‘“'e'=g Lrifi ‘-1 fira Ertfi EUEFFZJT zrei :vII"fi=I Euerrur aw grrvrgrfi

nrar %, Jam? mg mr argfi mr guru uffiamra E ffifiw dfhur %

fwr I SH grasrr an Etifi %' fir arrfamm Es firnjur crur % ?TT‘r'e'T“Ue3! afirfirtrr as‘r grgafir a°I I

3Irgf’=Iaa fE=E.'°r rrrfer-1: afi firm afira aI°ra=I

Frau? Er yqrr I asfr I°EIur3I°r' ?I an gfrc fir ngragrfr arrfr fmr‘E I 3I=zI faarfl afr zrrsrr fir are afivra r:r°ra=I fir 3I1:51EUfilfi HE?-I

asferrrr ii gé 531% err: 3tr=UrH was JFIT 3I=tI f‘EIur3I‘r' ii I 1°e=a°r

mfafir ?I' afirfi %m=Ir afi '.§F3ITfi firmr afi ‘are’ rI‘r§fi°r Iran‘,

‘raga’, 'f‘auar' Era? asfaararr Sr gfé % I err 33% ursrrr 3‘?

E1"?-Ifi%Ifi=Ir$r2g3aa§“ru=Irt?ergas°ru‘rI?Ifua”rsIrw3rca$‘T

‘arm arrzrfi‘ M9638, fiwrrrn mm grcfi fir "I}F-IT2J" gI9eIa

Era‘? $1°fifiT’3 arr gfsz fir faarrufiu E I in°ua°r srrvr grca as°r mar

“arm =Irra‘T' ?i Efirfirzrr aur aura gurr fauna fiatrrr§.

HHWEQEI 3IrIfiaI1IrvI5Ifi=§,'e=IIIrT:ras‘rfsIer3I1=g*:1:IartrrVD

Euar fasur ur, Sam? §urrara‘T 5Fn°fisI‘Ta fifiar as‘r m‘"rgrrI was

asfa fifuar arm {rm Er 1“E=§f aura ‘Ii gr5m6=I fr 3:u‘nsIvIr as‘? I

Page 16: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

-26­

3=€?% flTTfi urvfi? E affia d%aa mr a? ffi: afar, aa Hrnrffimuurfi m? urffiw affififlffia E? % I

crrfi EH1??? Ufa air, gifts: gssras W?! E’ :43?

fuav afi amfiw ya Er fa=r-UH 14??! E :13?Ha fiaar UEHT % 3=§ ffia 3:3 av ffiauru %§\\ § |aazIr?u?HI::rFuastr§?fi=1°a't”?m3{ruE I

\o

faflrrru arm {Isa a5°r '3FfTU" 31745 TU‘-7{T 11

E:1"?1fi‘r'trve‘r‘=xa1%r3{=£IrzI 5? anfurnuré I fimnrfiaraaa

f’e=a”r FfT1°€FEI fr Erfafi fififir as°r §rr€smm‘T:{ grufiff fr afrv

swrvr mra? § I

Emmrafiat gm ‘I5 afifi Ffrem fr? 3%?

3rF::.Eufira f€=fi mfiafir air am: 1”T:"sm em Jmr ‘E I gfm=a1°snIm°r 1“——mF1r ar saw"?! sew F'rc::fi ii fafiu 3W31a=fi1:I E’ I

as’ trfrrrr, 3‘:U—=fla, arrfa—31E-1, afrum 3{T1°E.' Err 3'-'E"T% afiar fir,

GIT aura as? F:1'F’h"l HIT?-"UT eff I

“mar E afrlfr sfitfi ,crrfl={ ;

WT arévn an aFra=1 e°r={ 9'2

|- ?:I1°ua°r amt {Isa — arm :4r?a'T — gas

2- firvrar — =1'°r1°a$r — EL 39

Page 17: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

-27..

firrar clef um 31?? a°r:rr mm? fa§T‘e°r FE’?ii firurfam, awfifia Earn as°r rme mar tr? 3{TlJT'F?fi =ra1“——mfUr

fr? Hrnrfim 716? afi 3'E.'u‘mvIr 52%: E‘ aaf gafi :H‘r? afifiam? Em Es Um? air Fin‘! M33 mar? afi I

§rFn5r1=1=aa' tffi fr '31rmr' 3I95e3, rrnynrram‘ arrr Ffilfi ‘Erma? M9588, Imurfi fifa fan??? ai°r

mfafir 'a‘r1°uFrr'cI'2 3, 'r§¥.EI5r' 819762, '1rfi‘nw°r'3|96e3,

cma°rsI grrrd as"‘r mar 's1'§m'3I97u3 airff: ii afim ar°ra={ $°r nrfifias

affsreufirf §:=§ E I tfa aa°r'311'mT' i5 trfcrvnwa tsfi:u‘T', arra°ru

fi4=:ar3I‘r', 3I1°3TE1T fr? 51‘n:rUI‘r' 3i 31m afia: tr? Efiafii ,EmrE:"r' as?

gfaféfaa fmr Inn 2% I ‘(T1?l§11TT am‘ 5% war 'zrar«1a:' ii

grarfézfi 5}; a°‘ra={ as°r asur a‘r a?asrr~fi=1 Hrnrfim 3517 TT‘»F1°fffi$

ruru fr? FUTU % fizsr Hm?! Tiiffi E’ I 'a'i§:$' asfa ~‘:FTE.'°ffi1

grca an agmrcu Ev, 1"‘ufifiI arfi Ezra-erar, arfaha afrr cracrrrgrrfr\

-eu'c?r1r m grfafru ?i 537:; sigias mr fEr,aT'e'°r FIT Ijfira gear ‘E —

'17; E 31'

1%? am? E6

Ea‘? Er 531 crr\' N@175 FEE’

H31°rE_rz:E!°f §_{5r%fiaa=n%I\- IEur Era nmr art: I'

I. arJIa°rsr1rca-s’r§xas—gr.62

Page 18: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

_28_

53 gmsrv I°€=a°T mfafir E: E: ii Efafi aI°ra=I as°‘r

3n°:qEzII°a'a as°r Um mm tritrrr ffitflé ?‘:'fi°f E’ I 31'}! as°r asfEI‘rIr3I‘r'

E zfi E."fi‘ifi amrur asrtfr Ema E’ I I°é'=a°r fi7ffi'fiT as°r 9‘-"lfi‘I31°|'r"T

asfaar, =m°r aafafir, aHara°r mfafir, 3IrI°E: % $1°EI‘tI‘r' 3I sffierfi afi

grgza urn E131’ afafi aI’°rEI=I % am 33% m°r afifim afi E I 1°a7I$r,

fiwafina gun, =m1rgfI=I, 1°sIa‘rzm, gI°Eaa‘ru, Esarraru I°a'E, rI=;m"rI

%:aaI—FI, ajurr I"'crcIsr~I. Ffiaru? 6r{@°r, EI'3I7I‘rtrfiI. gfiia, amvr ma,

Ir?-:I:II aI‘raI°r am”: rfi1°EIU‘r' afi aafr ?:I=Ir3I‘T' fi affia aI°Ia=I fr? Jam?

%I?I=Ir$°rII'e*2"rtIars,'§traT:2:I%-; I s=Iaifa11‘r'3I:I*e'GI1?1”—rItIr’e*fi3

Gfiffl afi =i:fi?fiT fr‘: 3% FfEl1§J E" E’ I

5: an°atI‘r' % 1%? 3IIT,»ITa°r E51’ mar-Ia ngrsu 31

14351: rIs°r gfifi ‘E I 3-—%" {yam EFITE’ nI‘aa'rc‘—rI m=sI‘r'-sIITFa‘r' 31

3% E’ I 3Iam‘-Ifir EI :I1‘muI air 1°aI_'Ir—I EIGIIfiEIr«"vI HrI4—'rIara°r arm?

31 gfia 73 I 5? 3Iu‘3I vfrra I‘-Iur 3IrF:IeTmI——I as‘r awry m3Iar%—I

Hum 175' IIIIEIT 35 mm afi a='Ira=Ir 331' Fat? ‘fzzafir % —'E.'fivIa\ §

asfiar $T 3Ir3TtI 3?? afafir H E’, ~‘:I‘r ?i%It:=IT Es UFTFIFI tr? 143521 I‘=IQ. \GI§fi°r%—3a3IeiHIE'Ma°r%'3IrIugIKUau3IKufiaIf§fi°rE!\'

aur mar - mar 61% aura as”r a'?U=IT % T”?-Iv ‘gen as°r 3II"£I'\ \ § lem? gas IIra°r ar gem-Ir §ra'T=I arfi E’ I'

l- §}'r.gasI‘rFfiII a—rU§III"r — amma |99l — 3I?I?II

Page 19: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

._29_

afha Efaar nasu E} Harm HHTEHTEE Effifir E I

saffiv aE mffiarfi EEE WT EUE mrw E, EUEE g§fH E, EUE aura

E. 3rtrE aw: E 1"'cI;‘1E a'»ra°r EE fifav r'IEn§ EIa°r E, F'T§fi°f E I

HE uraHra¥ E faarm fiué Er ffiau E ffiv ga EEFU E I yra?U.

3arHEafir, sfiar, gwr arfh E Errw Est EEHE nfEa EE aaffiufm

E ffiv HfEU VEE E EEE EE E I EEU E E UE EE aura E NE? E

ga fiEfEUfi E fE HE? fEaE HE HIE Er Ea—ura UT EEUW H E} I

HEHEEE E via? E —'3HE Eran E arfhha, afi Ea. §E—aEU 3??

urTU—Efi Ea EE aauraar, mvgrnara mEmw, JFEEEH E fE?: FUEE

FE E fE§EE E? Edawr EEHE E I afha Effiar E aryrvu—aTa,

qfifiara, EEf?fifiTE, Hrfiaara, manraara E ffisa EE EEra REE E

affiq g?EE Ffi? UT fEv arEarE Ea, warm: 3?? EENW E faarm

Ear: E |'| FUSE E fE affia Efh Er EfE'ufi gfifi: uEfEfi? vémEfNfi? UT $afEua E UrE fE aura Hrfisu E I

fE=dE EEr#E #E afha dEaa E 3flTfiflFfi diaa

E gfiaz Fuffifi E I RUE EEIEE E Hur=fi? EEr#E HE E EEr#EErrEE EEr#E E uurfi Er EE Ear? var ur 38E HEEI, arfEarfiE,

nqgv, fEHrH, Ef?aa Ha nrfha EE arE E I TEE EE E 353v?­'fE=fiE EEr#E E E? E UTE 6E HEE EETEE EE, HEHH UT anr=a?

EETEE E}, 53 HE E qfvv arm arafiE E? EEraE In? E I 53

l- E?-QENEEHH HEUEHE — afia — I999

Page 20: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

_ 3E._

arm area? mufi aufi an % mun? d%§T, ffirrnr, JETH. mrfim 3??

3IT‘UTUT? mr eérrrt PIN 3II'ur ?:-1, fi‘r firfr 34' a-e°r uasu a‘r var

nur E, ffia% éfiafi % gffiur % 3=fl $erH?mrv #% affifi $er#?$r?

afi E |'| §na=a % fiat arqraf?H murmrv am Um gr? gafir %,aI‘r 3IrvI=I—3Ia=I aim II? 2131 e°r 3I'r‘13T-GIFPT :IIr=a‘FI=I 35 am gfsr 2% E‘ I

E aura tIIer=r°rasr1r ar‘:—* afia E9? 35 :I 1% ‘e"r. 3?rfaa‘r' afi u°r§:r3I‘r'

ar Q6 ffimn fiarv Jaar awfir ur I fi awfi an $? gm, urfiarfr? EIaI=I°r Es nrsr E.'3‘raa E:-'°r =@°f a1“?s sfwfir sfr E: I

5‘n4a'ra :Is°I fir1”=Iu‘f ii i'fiIrI‘r' as°r afi§ar‘uI=U

Eafir % $33 fi}fi 53 n% E I Hrnrffim d?aH fi afEK§a 3??fif%U¥ % area affifi? % $TEfW$ ffifi aafifi werffiu? $T ffifimfir

any? arfifi E I HTNW 3?? 3?UTUTY UT mrurfTfi aura EUfi?flT

mr uuraa FE 3:6? 'nraarfi?', '6T§? $T gar‘, 'a?nrTU %m?%‘, 'H:nfh' yrffi aerffiu? fi fhafi § I 33$? fig affiaaer#% ‘mum’ E UHTT aT§ 3?? nrua % §H% 6? mrffim géflr

ffiaré % I gfhur m? g?§ % 3UFT=fi ffififi H ffiafi gar? am?

w? EUHFUT m? arfi H? #T Jam} Hmrrfi gv arnrffim EUfiFUT %

gffi awwr fB§}E gm: $?fiT % I §na=a % SH mara? fi Hurt?

fr afig 3I°r? 3IuIIrf‘=m I°r_»I=a1I’r ar Im°fIaI f’€I3IvI fmr E’ —'U':'

fi fh:€% % ET UT? afia? % fhar m?é fiUf?fi Ha? I EE ffiug?

l- vhn afi — anarfifia raar 3?? fbar? - g.s9

Page 21: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

E mwfifi HTaar E? EE §U fhv arE E I mi E HE §v,nrfEuf

ETE, arr #? EIE, HUT ETE nn 3?? |'l EH §ra?ur mr mrvmarnrfhm EUEFUT E? E - EuU=a 6? aarfauf EH HFU E? 3}?

Unsa? $r aura armffifi Eta? E I §uU=a 6? 'fifE?'. 'fia'.'nf%a E? FTU', '§=§ fiE?a?' arfa merffiuf u? affifi aaarurrwE muray?fi HTHH $? Lrffim afhfnffifi E? E I

Hrurffi$ wf?afia 3?? yfffi E ffiv Efiwr

HfiTHfir ET paw EIEHIE mEr#*$r? E — wrvEU Eaannf '33‘ I

aura E gafhfi FE Ufuvr U6 arfim aur mFUrUr? gfi arnrffia

afiaa E? UEEE E fhaEarE affia? E a%aw mr EFHTEQ E 3y EE

$Erf%uf I SH fiafi E 336% ‘aura E Uzm',"§rEum§TE?' mrffi

aerffiuf ?n?d%U E I 33 $U#? fierffiu? E U? ffii avar UrEE

E f$ ngsu E? Esafir a=n E REE, af%$ afi E E I

3ITtm'3I :rg_Ifi=I=I 3TT"F5I°f, §rfi$r=fi ffitmfi 1”“-mar,

vrga af§Eurua, 3E=;Hru arm mrfh E? mErffiU¥ E #? affia

d%aH E? yfhauffia nrffim an E EE E I mrarfi UQIEH 6? agra?

‘flea? m% Ea? mr urfi' afhfi? E gf%agfi a?aH E? 3}? snrrravfifi E I ffirrar 6? aEr#? ‘mgr? war?‘ UHTT d?aa UTmrurfva E I afim? gaf? merfi? ‘HEN? E atE' E H? aura E

Page 22: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

_32_

I°—'I'sIa1fi am? E afia: ET? amrrfrfi E I firm: aw aft mEr=I°r

'fiI'tvI?r' mar? afrr :ifiI11°r' Es gfificgrfl GFIEH fir 3I‘rr mm is 1717-?

amsfirfi HE ii Hm 1“=IaW—I°I E I asE'r:I°r 35 nrum EI Ema EI imr?

fr? :I'fiItI‘r' E 31'§l'f°fiUT§15f a”ra=I fr 3I=EJ?‘I ai’r25I°m‘r' as‘r gmm fi

611% air arfi fmur E I

3Ifi1 mm? affifi GFT arurrvr $‘r i7I»——,:' ii mas?

'FITIT7fiT aIEra°r' asr gram §'3Ir I €431 6%: E s1EE:‘r' if 'a"+Ir=ar mam?

as°r 14=I‘r:gI‘°I4 34' ms 3%-IE1 H'x:rsfis1°ra eI'éIE'Trr E'°r var l"| an‘? asEr=fi‘ $‘T

ncuavfiu a'E'a=IT Er fiI=I anamfuae aI°rEI=I $°r 1°EI:=fEI=Ir3I‘r' Ta crc'I ET wfi

aha? WEI i‘ :rraa°f fii€T‘—{°f$TT firm 1”——Ia%I E" I E:-za eiafi 13' EDITH?

asarfiasrr aar anmrafia aEr=I°rasrr‘r' air UIWEITI f‘a§IsI 3?w‘w=I°rU E I

emI—~ar $Er:I‘°r as‘r I=IrIm°a?II aafira 33 am? E fr-Iv

Fmflffi $E'r=I°r user E I EH aafira $‘T agflaasr E atfi aI';—'I=I”f.amfififi $€T=fi 3I“r? 3IIT:I es? $'e?T7-1°!’ Es aura $€T7fifiiTT 3ItI‘H 3Irrr

I391 I°£IEI E FIIIEI E I 21 asurasrr afiIa‘r' E asrufr afia 37% HIIIEI=I arrffi E =I air I E: aura cI°rI°sfi‘r', '.=I'r‘rfisIfi‘r', 3?r1‘°&IEI‘r' aur

3I=nEI3IFa‘r' 55 fat THEEI E I E: was ma Euawr $‘r fvIrI“3I fiur

ai=I6=IE1““owI=rI°§tIEIse=I§rtIFI?=I§r1rUIr3Is2acr?inrI6°r

arfafil, arI°fi=I amfim Hrfafil aur 3Irf,tI:as°r e=IrfEFtI afi gfnmras} :r=;—'IEI War? fmr E I

I» fim EEI — amm—«I°r=I mar fr? fatrrv — gr. 69

Page 23: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

asfafir fr? mam? a°r ufffi 1‘?=a°r Hrfafl Es

3I=U 1“‘cIur:+I‘r' ii sfi tI‘e'%I 3? E? a1"TvIfi r:I°ra=I fr 3I1°:IEufiI=a afi (rm

HSTFH cricrrr BTIFIELI E’ I EIIIIFE 33 ‘Em e5°r E:'a°r', afrgsm Enfi

% ‘mu’, '=I<s‘3' rm‘, ?~I6 JI‘I‘Fa=aara is '§a”r=Ifir', awarzi

zI§Ir%I=I 3s‘=Ir'urv°r,' a€Irc:'?a'Um a=I33I=Ir % 'am°r', 3I°f1S’13I

FITE'=I°f 3'» 'nrua°r'.‘€IjN', wIa°r:I1?I=;' nrgr % 'U'&'r”*IT war’,fa=I‘TE: ??fi‘TvI°r Es ':II‘.I Era‘ T??? =II‘c'm I"“rI1=IEI1‘I Es aI°IEI=I % T“cI‘FEIu

EITs'§3I‘T' $‘T E.'3If—3Iar%I E‘ I

a1°fifi‘r' ai‘r arnrfiras, rrGI=I°r1°aa5, urffia :IT1°3au‘r'

E" finm? % Fir ii s'=I =IIZ'a5? 34' fixfifi fiiar E’ I afia cvI°rEI=I m"T

:IIfiIa1f'cr'fi WEIEITTVI 1°e=a? 312$ 521 am m°r 3I‘rr a'%a war E fie

HHTGT afi crI'tr?rIIT-I rcI°a1I‘r' 3I 143521 fir 3Iu*—I tI'T‘:I ii GFfi"s' fi=ItIr ur I

s=I HIEas‘r' EI 1°-11:IEI1‘I Es r»r"Ta=I aa‘r urrI=ImtI a'=II‘3IarI°r Erv‘I—'c:7Ja?2Ir,

a'rf‘fi—;IuT, 3IFSTU?Ir ?'»II‘=I acv:I‘r' IT? am}? BITEITTI fiur E’ I

I°e=a°r Umfafi, f=IEiu, ‘rarfufir arrfii 1‘aur3I‘r'

ii afi aéerrr afr % 5f°fEF{ uurzi $‘r gram ii I‘-II—3I air gram fiaas?

arrr avfi faaré ‘air E’ I @I°IgrsUr,Ern°r Ea '|ITUTfiTET", ‘flag?=urU'. FlE13l°l'-'-ITTTUUT an-I % '3fi'F1TE.'°f air Ear‘ 3II‘Fa 5?? eiaafi ii

Page 24: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

_3(_*_

'F14TU|°|'U E I 3~*U—-‘flu :IrEI m‘r gr WEI $"T $rn=Ir EFI ra=Ir:IIr' 34'

1fi'§IE.' E I uE'r mrrur E rm 3: vair'fisu‘r' 7:: Um SH GTFUITITT 3:

1“’cIw:.' 3IrarqI 361% faarr.-% EEI E I

E~'FI°r are T"'e'=a°f 1"=Ia‘u 3I°rr Earfafifr’ ii 1-fi'

E1°FI'fl~7I=IrIrurrUr$‘r1""c:'1srtIEs2atr3irI°rasrrfIrtIrEIsrrgfsz

Er firmr 3I‘rr nE'r‘a'd°r emf asr =IrII naragrnfi E I s=I Ear? EI=Ia arrnrvr arr arr? fins: EIv‘I aar cum arrtfiftsfifi fmtrr E I 53 Piaf!

E farrar E ‘war’, '3Ifimrr efi I=m?=IIr', 'a€InrH fE=§ Hum‘EIEI f‘=Ia‘u arfuas Lara TGEI E’ I rIE'r?‘:'EI°r EI 3ItrEI ‘rarftrfi '3Ifi°rfi E

Hard?‘ E’ cTI°FIEI‘r' E grffi E"rEIaI-I-I°r Iigfafi gfra air 3ur;—'r?=r fitrr

E I

SH graarr E1°c=Ir-I r»I°ra=I 1%=a°r e=rr1’I:—’rtI E’ Ehsrr

Irar $1” fawn rer E I firm amfi E ara EFT-Ia errfiru arm

W5 3Ir=E."m:I rm mgr I Err 36 air mré am? UT faasrer are if

fizaré =Ie'r' Ear I r“E=a‘°r Hr1”ErII E4’ afaa aI°ra=I Err e°r viafir

Erin‘ €‘ra°r rE°r E 3IEI amr ETUTT E13 ?r;—'r E, sari’ Eaa EFHHE

tr? af’arI‘r' air T‘r«Iar Irrfrelr-II E’? snrflnrvr 33°F E 3Ifir§_I as Ema afi

srrfha E a‘r E:1‘rIfi‘r' Err Err a1"rvIfi‘r' EI faar E I an Frrfeur-II tr?

'.=Ifi"fisIfi Ham? E a”ra=I' e=°IE1I:I‘f air Herr grurcr EEEI air fnafir E I

afir FIE?! E fix HE’ Igaa: §r=r1””rI:*1°rc=I Irrfer-U urrr E fim% Er; iiin

Eiflrfi 1:552: 25% gm r3I‘r' arr? §1a‘r' arr zacrrrI=I §3Ir E’ I

Page 25: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

m=U ffiura? 5% gaar fl fE=ET 3U=UrH Hrf%?v

% EH Em Eurdfi §?a?ur 5? $6 fiu%? ffimu % an fi ?fi%mr? ffiur I

§nu=a % hm? arm am % 3U=Uramr?? % an fawn $% fi#??ar $?

HE: WET ET% fEUT I 3=€?% affia dTaH 5? fhfau UEg3¥ UT

ffiarv ffiur I 33% gfkagfi HTEH UT ffiarv atfi gv fE=E* %3U=UTamr?? % mfinrfifir 6? EH Hrnrfia EUEFUT w} aafifi i?

are Euva $% 3?? fl}fbfi aw arurvw $T agar 5} aT§% $% $?fmn

6? I sa mrfi fi fi 3U=Uramr? $r¢T nrfir fi awn gv H? I fE=d?3U=Hra arfE?a % EH ueFag& gura av mrfi % yearn? fi ffiarrfmur arvwr I

ffiimfi

affifi vm fEraEur¢% HHFLT E I nrva E

HE an?ur mrfifi vafifi % I ma? % HrfEFUmrI? % saw? arféra

E afiatfi aarur I 33 HrfE?Umr?¥ % 'afha' flfia mr gu?wyfifiurfta % FHF UT uraafirar€T §fkam?m % faur I ma?afha afé arffifafiu flea Hg? affia afha ae %, a} ffifh=a$r?w¥ % ¢%f§fi, Jfiffla E6 w?fhfi % I airs? E HE ffifia Ufimr=a?fiH % an i Uf?fWfi 3? war I 3:3 urur HrfE?U E affifi

ar=aTaH Jfiwr mfaanrfi? HET % I mg? mg? mr=a?aH a% 33$?

flfifi ffiarwr géa 3? war I fE=d? fi m?a? % era 3r=a?aa mrafar-Hr gura gar U? as Jam? wfé Uaf Héf % avrar E IU? f€=a? HTfE?U afha dfaw % Hg % I

Page 26: DALIT LIFE IN POST SIXTY HINDI NOVELSshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/63733/6/06...Dalit Panther manifesto, in Barhara Joshi, Untouchable! Voices of Dalit Liberation - P.141-46

_36_

I°e=E:"T HT1°€T'U % :+Ir1°aaiITvI %~I fin 3Irg1”——Ia aim

fiaa afi rI=IT3I‘r° E afia fr? 31=Im°r arfutuffia as°r was 3r=a:uf?r

fafar gareura % I HE fifiar 3? f?=E? HTfEFU % ffiara %

fBffi=H flan? fi fEETé EH? E I HE ?$ arufhm g§f%a nrfi

HE? E I gn gsar marmrt €finT ¢?f§fi? vé n?fbfi? % want

I% E I fE=éT % E? 3?? fH$a fiTfEFU E fiafi fl #% U37 g§f%fi

an Ea nah E I Ursa? fifiar, affi H?fi$r, fi%fiT %fi? gffinrm?

% a? arfi ffiur %, 38% ga fi u%fEfi¥ mr scrr 5? Han ?ET % ISH gar? an 53 fhsmé UT cg: amfi E ffi HrfE?U fi affia $T

fawra mruru % I 33 gftz fi Jamr fE%UH—fEr%mm mraryffiarfi E? WET finfi #? % I