a dng sinh hc Vit Nam - Thc Trng & Gii Php

MC LC1M U

2A: THC TRNG A DNG SINH HC VIT NAM:

3I: A DNG MI TRNG VIT NAM:

6a hnh v thu vn:

14B: GII PHP A DNG SINH HC VIT NAM:

23IV: CHNG TRNH GIM ST A DNG SINH HC:

25V: MT S GII PHP BO V A DNG SINH HC:

M U

Vit Nam c quc t cng nhn l mt trong nhng quc gia c tnh a dng sinh hc cao nht trn th gii, vi nhiu kiu rng, m ly, sng sui, rn san h... to nn mi trng sng cho khong 10% tng s loi chim v th hoang d trn th gii. Vit Nam c Qu Bo tn ng vt hoang d (WWF) cng nhn c 3 trong hn 200 vng sinh thi ton cu; T chc bo tn chim quc t (Birdlife) cng nhn l mt trong 5 vng chim c hu; T chc Bo tn thin nhin th gii (IUCN) cng nhn c 6 trung tm a dng v thc vt. Vit Nam cn l mt trong 8 "trung tm ging gc" ca nhiu loi cy trng, vt nui nh c hng chc ging gia sc v gia cm. c bit cc ngun la v khoai, nhng loi c coi l c ngun gc t Vit Nam, ang l c s cho vic ci tin cc ging la v cy lng thc trn th gii. H sinh thi ca Vit Nam rt phong ph, bao gm 11.458 loi ng vt, 21.017 loi thc vt v khong 3.000 loi vi sinh vt, trong c rt nhiu loi c s dng cung cp vt liu di truyn. C th, h ng thc vt ca Vit Nam khng nhng giu v thnh phn loi m cn c nhiu nt c o c trng cho vng ng Nam vi 11.373 loi thc vt bc cao c mch, khong 1.030 loi ru, 2.500 loi to, 826 loi nm, v 21.000 loi ng vt, trong c 310 loi th, 840 loi chim, 286 loi b st, 3.170 loi c, 7.500 loi cn trng v cc ng vt xng sng khc.Trong 30 nm qua, nhiu loi ng thc vt c b sung vo danh sch cc loi ca Vit Nam nh 5 loi th mi l sao la, mang ln, mang Trng Sn, ch v chn xm v th vn Trng Sn, 3 loi chim mi l khu vn u en, khu Ngc Linh v khu Kon Ka Kinh, khong 420 loi c bin v 7 loi th bin. Nhiu loi mi khc thuc cc lp b st, lng c v ng vt khng xng sng. V thc vt, tnh t nm 1993 n nm 2002, cc nh khoa hc ghi nhn thm 2 h, 19 chi v trn 70 loi mi. T l pht hin loi mi c bit cao h Lan c 3 chi mi v 62 loi mi; 4 chi v 34 loi ln u tin c ghi nhn Vit Nam. Ngnh ht trn c 1 chi v 3 loi mi ln u tin pht hin trn th gii; 2 chi v 12 loi c b sung vo danh sch thc vt ca Vit Nam.A: THC TRNG A DNG SINH HC VIT NAM:

Vo thi im m ai cng c th tin rng ton b ng vt trn th gii c khoa hc m t ht, con Sao La (Pseudoryx nghetinhensis), mt loi sng rng c, v hong ln (Megamuntiacus vuquangensis), to gn gp 2 ln con hong thng, cho thy rng mc cho con ngi s dng qu mc sinh sn t nhin ca Vit Nam, cng tc bo v hu hiu c th gip bo qun nhng loi c hu v c gi tr. Cng vi vic xc nh loi b xm, mt loi b hoang, u th k ny, Vit Nam l mt nc c gi tr bo tn a dng sinh hc cao c quc t bit n. Tuy nhin, s ln nhng loi th, chim v b st b e do hoc nguy cp c lit k trong Sch Vit Nam (MOSTE, 1992) l mt vn rt c quan tm. Tng s lng nhng loi b e do l cao i vi mt nc v phn nh tnh trng nghim trng v s e da i vi sinh cnh hoang di Vit Nam. Nhng loi nh l tru rng, hu Eld, t gic Sumatra v tr Edwards tr nn tuyt trng Vit Nam th k ny, v khng c hnh ng bo tn khn cp, voi chu , t gic Java v loi sao la mi c pht hin cng c mt tng lai tng t khng xa. Vo thi im m ai cng c th tin rng ton b ng vt trn th gii c khoa hc m t ht, con Sao La (Pseudoryx nghetinhensis), mt loi sng rng c, v hong ln (Megamuntiacus vuquangensis), to gn gp 2 ln con hong thng, cho thy rng mc cho con ngi s dng qu mc sinh sn t nhin ca Vit Nam, cng tc bo v hu hiu c th gip bo qun nhng loi c hu v c gi tr. Cng vi vic xc nh loi b xm, mt loi b hoang, u th k ny, Vit Nam l mt nc c gi tr bo tn a dng sinh hc cao c quc t bit n. Tuy nhin, s ln nhng loi th, chim v b st b e do hoc nguy cp c lit k trong Sch Vit Nam (MOSTE, 1992) l mt vn rt c quan tm. Tng s lng nhng loi b e do l cao i vi mt nc v phn nh tnh trng nghim trng v s e da i vi sinh cnh hoang di Vit Nam. Nhng loi nh l tru rng, hu Eld, t gic Sumatra v tr Edwards tr nn tuyt trng Vit Nam th k ny, v khng c hnh ng bo tn khn cp, voi chu , t gic Java v loi sao la mi c pht hin cng c mt tng lai tng t khng xa. Rng cng l ti nguyn kinh t trc tip ca t nc. Khong 1,4 triu m3 g c cc lm trng quc doanh khai thc hng nm. Tuy vy, mt s lng ln hn c cc lm trng a phng khai thc m chng ta khng c con s chnh xc, c tnh khong 3 triu m3 mt nm. Thu hi khong 30 triu b ci hng nm trong phm vi sn lng l thuyt 22 - 23 triu tn c th khai thc t rng t nhin, nhng g ci khng ch c thu hi va phi nhng khu rng m n thng xuyn c khai thc qu mc cc a phng, dn n thu hp din tch rng v rng b xung cp. Cc vng nc ven bin v ca sng ca Vit Nam l ni t hi rt nhiu ngun c ln. S giu c ny c th hin bi mt thc t l ngnh thu sn cung cp mt na lng cht m ng vt ca quc gia . Mc du 1.07 triu tn sn lng hi sn thu hoch nm 1992 nm trong sn lng c tnh ti a cho php l 1,2 - 1,3 triu tn, thc t l tng nng lc tu nh c ca Vit Nam tng gp i t nm 1983 l mt bng chng cho thy ngun ti nguyn ny ang c th ng u vi vic s dng khng c qun l hp l.I: A DNG MI TRNG VIT NAM:

1: IU KIN A L T NHIN CA VIT NAM:

Vit Nam c tng din tch l 330.541 km2 v tri di sut dc b bin ng nam Chu vi chiu di khong 100 km t 8030' v Bc xung tn cc Nam 230 v Bc Bc bn cu. Ba phn t lnh th l ni i vi nhng nh cao trn 300m trn mt nc bin trung bnh. Nc Vit Nam c hnh ch S vi nhng ng bng chu th rng ln min Nam (sng M Kng) v min Bc (sng Hng) ni vi nhau bi phn min Trung ven bin, nhiu ni v hp. Ni hp nht ch c 50km rng v Vit Nam c ng bin gii di (3700 km). Hu ht trn lnh th sng trc tip ra bin ch ring mt s phn cao nguyn min Trung sang pha Ty vo lu vc sng M Kng ca Cmpuchia. Kh hu thay i theo cao . Nhit trung bnh min Nam l 270C trong khi min Bc ch c 210C. C 100m cao nhit gim khong 0,50C. Hu ht c nc nhn khong 2000 mm ma hng nm, ch c mt vi ni min Trung lng ma ln ti 3000. Lng ma b tc ng bi ba t gi ma chnh. Gi ma ng kh lnh v kh thi t hng ng bc v ch tc ng n v 160 Bc v pha Nam. Gi ma ng nam v gi ma ty thi vo cc thng ma h mang ma t bin vo. Lng nng chiu kh cao, trung bnh khong 130 kcal/cm2/nm mang li cho t nc ny sn lng nng nghip v thin nhin cao. Hu ht vng ni l t , trn ni cao c t mn v thung lng sng v ng bng chu th c t ph sa ph nhiu. Cc vng vi c t bazan v mt vi vng ven bin t ct nhiu. mt vi vng ng bng c t chua phn. Vi s bin i ln v v , cao v tnh a dng v kiu t, thay i t m ly, ng bng n va vi v ni cao mang li cho t nc s bin i ln v mi trng t nhin v tnh a dng sinh hc cao. Mt dn c to nn p lc nghim trng i vi t.2: CC LOI THC VT TRN T LIN:Vit Nam rt phong ph v cc loi thc vt t nhin. Trong mt vi trng hp hu nh tt c chng u b hot ng ca con ngi lm cho thay i. Chng gm c:

Rng ngp mn: Nhng h thng phc tp nguyn gc xut pht t mim Nam v cc h thng b khai thc kh nhiu tr nn n gin min Bc. Rng chm: Pht trin trn t than bn ng bng sng M Kng. C th trc y c thy ng bng sng Hng. Nhng khu rng ny t thay th bng rng th sinh v nhng khu rng trn m ly than bn tr nn phong ph hn do nhng chi non mi mc ln trn gc cy ca nhng khu rng gi ci. Rng m ly trn nhng vng t nc ngt: Nhng khu rng ngp nc theo chu k nhng khu t thp min nam Vit Nam v mt s mng rng nh min Bc. Rng ma ma: Bao gm rng khp cao nguyn min Trung cng nh mt s rng kh ven bin min ng nam b. Rng l rng thng xanh/na rng l t thp: Rng nhit i min Nam, nhit i min Bc. Mt s khu vn cn trong iu kin nguyn thu. Rng thng xanh trn ni/rng l rng na thng xanh: Cn tm thy nhng cnh rng l mt vi tnh. Rng trn h ni vi: Rng thun loi kt hp vi t pha vi. Hu ht cn li nhng khu tai mo khng thch hp cho canh tc nng nghip nhiu ni rng b xung cp do chy rng, khai thc g v khai khong. Rng thng xanh trn ni cao v rng thng hn giao: Phn ln phn b cao nguyn Lt, vng ni min trung v pha Bc dy Hong Lin Sn vi nhng khonh rng thay i mang du n a phng v tnh c hu ca khu vc cao. Thc vt khu: xen k nhng nh ni cao nht, c bit l dy Hong Lin Sn bc Vit Nam. Trn nhng trin dc cao Hong Lin Sn ni ni nhp nh b my che ph nhng vng rng, nhng loi thc vt y c bit a nc.3: CC N V A SINH HC:

C th d dng chia Vit Nam thnh mt s cc n v a sinh hc t lin (n v sinh hc) trn c s s khc nhau v t hp loi v cc gii hn phn b cc loi ch th. Di ni chnh Trng Sn ng vai tr nh mt vt cn ngn cch hai vng rng m hn min ng v kh hn min Ty xung n v sinh hc lu vc sng M Kng. Cc phn cao hn ca di ni bao gm mt s loi c hu v nhng loi ph m bn thn chng c th coi l mt n v sinh hc v v th c th tip tc chia chng thnh n v nh c th nh Cao nguyn Lt v Cao nguyn min Trung. min nam, ng bng chu th sng M Kng vn cn nhng nt rt c th v phng din sinh hc tri t nhng vng i ni ra mi tn pha ng. Mt n v t nhin khc c xem xt l o Bch M - Hi Vn, o ny chia tch vng nhit i nam trung b Vit Nam ra khi vng cn nhit i bc trung b. o to nn mt n v kh hu v ng vt c phn nh trong s phn b ca cc loi. Bc Vit Nam (c bit v sinh hc l Bc b) cho thy mt vi khu vc nhng mc khc nhau c phn chia bi cc con sng ln (sng , sng M, sng C, v.v...). S phn b cc loi th linh trng v mt s loi chim c hu cho thy tm quan trng ca nhng con sng ny lm ranh gii cho cc loi ng vt. Cui cng l dy Hong Lin Sn vi nhng ngn ni cao Ty Bc t nc cng l mt n v c th ni vi dy ni Hengduan ca Trung Quc, pha ng di Hymalaya . Nhng dy ni ny cao hn dy ni ni lnh th Vit Nam rt nhiu v cho ta thy mt h ng thc vt hon ton khc bit.4: MI TRNG BIN V VEN BIN:

a hnh v thu vn: Vi b bin di trn 3260km tri di sut 13 v t bc xung nam, mi trng bin ca Vit Nam c c trng bi mt di rng v s a dng hnh dng loi theo a l, kh hu, thu vn, kinh t v a chnh tr. Trn 3000 o trong khi v ngoi khi ri rc khp lnh th Vit Nam, gm c nhng qun o, Trng Sa v Hong Sa. Tng din tch ngoi cc c khi kinh t (EEZ) ln ti khong mt triu km2. Thm lc a phn nh ng hnh th t nc, rng v nng Bc v Nam, nhng hp v su min Trung t Nng i Mi Dinh. C hai thm lc a Bc v Nam nng v c nhiu mng ct ly. Pha Bc c su km pha nam khong 90m v pha Nam c 50 ng p rng 360 km dc b bin. Nhiu o vi ri rc trong cc khu vc ny, c bit bc vnh bc b. Dc b bin t min Bc v min Trung l nhng thm ct, tri rng n tn t hp nhng h m ph Hu. T Nng xung pha Nam l b ngm. Ba khu vc ring bit c th chia theo iu kin thu vn khc nhau; Vnh Bc B, Trung v Nam Vit Nam. Min Trung v min Nam Vit Nam ch c trng bi hai ma - gi mu ty nam (ma h) v gi ma ng bc (ma ng). Vnh Bc b c 4 ma ring bit. Nhit mt bin trong ma ng (thng 1 n thng 3) thay i t 18-240C trong khi ma h (thng 7 n 9) thay i quanh 300C. Ma xun v ma thu nhit trung chuyn. Sng Hng chu tc ng mnh m theo mu v mn v xoy dng chy ca Vnh Bc B mn b mt trong ma h gim xung 12ppm gn ca sng. Hng dng chnh chy hin nay l ng nam - ty bc trong ma h v ng bc - ty nam trong ma ng nhng c sai khc theo tng khu vc. Trong khi gi ma ty nam thi, gi thi cun trn mt bin v trn xo la nc trn mt bin ra khi mang nc giu dinh dng di y bin ln trn b mt, lm cho nhit gim xung cn 22-230C. Hin tng ny xy ra t thng 6 n thng 9 nhng vng ven b khu vc nam trung b, ch yu qunh o Ph Qu v dc tnh Bnh Thun. Khu vc ven bin nam b t Vng Tu n C Mau chu nh hng mnh ca sng M Kng. Ngoi ra, cc khu trung v bc hng nm phi chu t 6 n 8 trn bo t pha ng vo, hu ht vo thng 6 n thng 10, mi trn t 3 n 5 ngy, tc gi khong 40 n 50m/giy.II: A DNG SINH HC V H SINH THI V LOI VIT NAM:

1: A DNG CC H SINH THI CA VIT NAM:

a) H sinh thi trn cn: Trong cc kiu h sinh thi trn cn th rng c s a dng v thnh phn loi cao nht, ng thi y cng l ni c tr ca nhiu loi ng, thc vt hoang d v vi sinh vt c gi tr kinh t v khoa hc. Cc kiu h sinh thi t nhin khc c thnh phn loi ngho hn. Kiu h sinh thi nng nghip v khu th l nhng kiu h sinh thi nhn to, thnh phn loi sinh vt ngho nn. Xt theo tnh cht c bn l thm thc vt bao ph c trng cho rng ma nhit i Vit Nam, c th thy cc kiu rng tiu biu: rng kn vng thp, rng tha, trng trung, rng kn vng cao, qun h lnh vng cao. Trong , cc kiu v kiu ph thm thc vt sau y c tnh DSH cao hn v ng ch hn c: kiu rng kn thng xanh ma m nhit i; kiu rng tha cy l rng hi kh nhit i; kiu rng kn cy l rng, m t nhit i ni thp; kiu ph rng trn ni vi.b) H sinh thi t ngp nc:Cng c Ramsar nh ngha "t ngp nc l nhng vng m ly, than bn hoc vng nc bt k l t nhin hay nhn to, thng xuyn hay tm thi, c nc chy hay nc t, l nc ngt, nc l hay nc bin k c nhng vng nc bin c su khng qu 6 mt khi triu thp". t ngp nc (NN) Vit Nam rt a dng v loi hnh v h sinh thi, thuc 2 nhm NN: NN ni a, NN ven bin. Trong c mt s kiu c tnh DSH cao:

Rng ngp mn ven bin: Rng ngp mn c cc chc nng v gi tr nh cung cp cc sn phm g, ci, thy sn v nhiu sn phm khc; l bi , bi n v ng cc loi c, tm, cua v cc loi thy sn c gi tr kinh t khc; xm chim v c nh cc bi bn ngp triu mi bi, bo v b bin chng li tc ng ca sng bin v bo t ven bin; l ni c tr cho rt nhiu loi ng vt hoang d bn a v di c (chim, th, lng c, b st).

m ly than bn: m ly than bn l c trng cho vng ng Nam . U Minh thng v U Minh h thuc cc tnh Kin Giang, C Mau l hai vng m ly than bn tiu biu cn st li ng bng sng Cu Long ca Vit Nam.

m ph: thng thy ? vng ven bin Trung b Vit Nam. Do c tnh pha trn gia khi nc ngt v nc mn nn khu h thy sinh vt m ph rt phong ph bao gm cc loi nc ngt, nc l v nc mn. Cu trc qun x sinh vt m ph thay i theo ma r rt.

Rn san h, c bin: y l cc kiu h sinh thi c trng cho vng bin ven b, c bit rn san h c trng cho vng bin nhit i. Qun x rn san h rt phong ph bao gm cc nhm ng vt y (thn mm, gip xc), c rn. Thm c bin thng l ni c tr ca nhiu loi ra bin v c bit loi th bin Dugon.

Vng bin quanh cc o ven b: ven b bin Vit Nam c h thng cc o rt phong ph. Vng nc ven b ca hu ht cc o ln c nh gi c mc DSH rt cao vi cc h sinh thi c th nh rn san h, c bin...

Vit Nam c 2 vng NN quan trng l NN vng ca sng ng bng sng Hng v NN ng bng sng Cu Long: NN vng ca sng ng bng sng Hng c din tch 229.762 ha. y l ni tp trung cc h sinh thi vi thnh phn cc loi thc vt, ng vt vng rng ngp mn phong ph, c bit l ni c tr ca nhiu loi chim nc. NN ng bng sng Cu Long c din tch t ngp nc 4.939.684 ha. y l bi quan trng ca nhiu loi thy sn di c t pha thng ngun sng M Cng. Nhng khu rng ngp nc v ng bng ngp l cng l nhng vng c tim nng sn xut cao. C 3 h sinh thi t nhin chnh ng bng sng Cu Long, l h sinh thi ngp mn ven bin; h sinh thi rng trm vng ngp nc ni a v h sinh thi ca sng.

Mi kiu h sinh thi NN u c khu h sinh vt c trng ca mnh. Tuy nhin, c tnh khu h sinh vt ca cc h sinh thi ny cn ph thuc vo tng vng cnh quan v vng a l t nhin.

c) H sinh thi bin: Vit Nam c ng b bin di 3.260 km v vng c quyn kinh t rng trn 1 triu km2 vi ngun ti nguyn sinh vt bin kh phong ph. Trong vng bin nc ta pht hin c chng 11.000 loi sinh vt c tr trong hn 20 kiu h sinh thi in hnh, thuc 6 vng DSH bin khc nhau.d) c trng ca a dng h sinh thi Vit Nam: Tnh phong ph v a dng ca cc kiu h sinh thi: Vi mt din tch khng rng, nhng trn lnh th Vit Nam c rt nhiu kiu h sinh thi khc nhau. tng vng a l khng ln cng tn ti nhiu kiu h sinh thi. Thnh phn cc qun x trong cc h sinh thi rt giu. Cu trc qun x trong cc h sinh thi phc tp, nhiu tng bc, nhiu nhnh. im c trng ny lm cho a dng h sinh thi Vit Nam c nhiu im khc bit so vi cc nc khc trn th gii. Tnh phong ph ca cc mi quan h gia cc yu t vt l v cc yu t sinh hc, gia cc nhm sinh vt vi nhau, gia cc loi, gia cc qun th trong cng mt loi sinh vt. Mng li dinh dng, cc chui dinh dng vi nhiu khu ni tip nhau lm tng tnh bn vng ca cc h sinh thi. Cc mi quan h nng lng c thc hin song song vi cc mi quan h vt cht rt phong ph, nhiu tng, bc thng qua cc nhm sinh vt: t dng (sinh vt sn xut), d dng (sinh vt tiu th), hoi sinh (sinh vt phn hy) trong cc h sinh thi Vit Nam l nhng chui quan h m nhiu nc khc trn th gii khng c c. Cc h sinh thi Vit Nam c c trng tnh mm do sinh thi cao, th hin sc chu ti cao; kh nng t ti to ln; kh nng trung ha v hn ch cc tc ng c hi; kh nng t khc phc nhng tn thng; kh nng tip nhn, chuyn ha, ng ha cc tc ng t bn ngoi. Cc h sinh thi Vit Nam phn ln l nhng h sinh thi nhy cm. Tnh mm do sinh thi ca cc h sinh thi Vit Nam lm cho cc h lun trong trng thi hot ng mnh, v vy, thng rt nhy cm vi cc tc ng t bn ngoi, k c cc tc ng ca thin nhin, cng nh nhng tc ng ca con ngi.2: A DNG LOI VIT NAM: Tp hp cc dn liu nghin cu, iu tra c bn c t trc n nay, thnh phn loi thc vt, ng vt Vit Nam c thng k th nhm sinh vt vi to vng nc ngt c xc nh l 1.438 loi chim 9,6% so vi th gii (s loi c trn th gii l 15.000); thc vt bc cao c khong 11.400 loi chim 5% so vi th gii (s loi c trn th gii l 220.000); b st c 296 loi chim 4,7% so vi th gii (s loi c trn th gii l 6.300)...Theo cc ti liu thng k, Vit Nam l mt trong 25 nc c mc DSH cao trn th gii vi d tnh c th c ti 20.000-30.000 loi thc vt. Vit Nam c xp th 16 v mc DSH (chim 6,5% s loi c trn th gii).a) a dng loi trong h sinh thi trn cn: Khu h thc vt: Tng kt cc cng b v h thc vt Vit Nam, ghi nhn c 15.986 loi thc vt Vit Nam. Trong , c 4.528 loi thc vt bc thp v 11.458 loi thc vt bc cao. Trong s c 10 % s loi thc vt l c hu. Khu h ng vt: cho n nay thng k c 307 loi giun trn, 161 loi giun sn k sinh gia sc, 200 loi giun t, 145 loi ve gip, 113 loi b nhy, 7.750 loi cn trng, 260 loi b st, 120 loi ch nhi, 840 loi chim, 310 loi v phn loi th. Trong h thng cc khu bo v vng ng Dng - M Lai ca IUCN, Vit Nam c xem l ni giu v thnh phn loi v c mc c hu cao so vi cc nc trong vng ph ng Dng. ng vt gii Vit Nam c nhiu dng c hu: hn 100 loi v phn loi chim, 78 loi v phn loi th c hu. Ring trong s 25 loi th linh trng c ghi nhn th Vit Nam c ti 16 loi, trong c 4 loi v phn loi c hu ca Vit Nam, 3 phn loi ch phn b Vit Nam v Lo, 2 phn loi ch c vng rng hai nc Vit Nam - Cmpuchia.b) a dng loi trong h sinh thi t ngp nc ni a: Cc thy vc nc ngt ni a Vit Nam rt a dng v h thc vt cng nh h ng vt, bao gm cc nhm vi to, rong, cc loi cy c ngp nc v bn ngp nc, ng vt khng xng sng v c. Vi to: xc nh c c 1.438 loi to thuc 259 chi v 9 ngnh. Cho n nay thng k v xc nh c 794 loi ng vt khng xng sng. Trong , ng lu l trong thnh phn loi gip xc nh, c 54 loi v 8 ging ln u tin c m t Vit Nam. Ring hai nhm tm, cua (gip xc ln) c 59 loi th c ti 7 ging v 33 loi (55,9% tng s loi) ln u tin c m t. Trong tng s 147 loi trai c, c 43 loi (29,2% tng s loi), 3 ging ln u tin c m t, tt c u l nhng loi c hu ca Vit Nam hay vng ng Dng. iu cho thy s a dng v mc c hu ca khu h tm, cua, trai, c nc ngt ni a Vit Nam l rt ln. Theo cc dn liu thng k, thnh phn loi c cc thy vc nc ngt ni a Vit Nam bao gm trn 700 loi v phn loi, thuc 228 ging, 57 h v 18 b. Ring h c chp c 276 loi v phn loi thuc 100 ging v 4 h, 1 phn h c coi l c hu Vit Nam. Phn ln cc loi c hu u c phn b cc thy vc sng, sui, vng ni. a dng loi trong cc h sinh thi bin v ven b.c tnh ca khu h sinh vt bin Vit Nam th hin r c tnh nhit i, c tnh hn hp, c tnh t c hu v c tnh khc bit bc - nam. Trong vng bin nc ta pht hin c chng 11.000 loi sinh vt c tr trong hn 20 kiu h sinh thi in hnh v thuc 6 vng a dng sinh hc bin khc nhau, trong c hai vng bin: Mng Ci - Sn, Hi Vn - Vng Tu c mc a dng sinh hc cao hn cc vng cn li. c bit, ti vng thm lc a c 9 vng nc tri c nng sut sinh hc rt cao, km theo l cc bi c ln. Tng s loi sinh vt bin bit Vit Nam c khong 11.000 loi, trong c (khong 130 loi kinh t) c 2.458 loi; rong bin c 653 loi; ng vt ph du c 657 loi; thc vt ph du c 537 loi; thc vt ngp mn c 94 loi; tm bin c 225 loi... Cc nghin cu v bin ng ngun li cho thy danh sch khu h c bin ca Vit Nam n thng 1/2005 l 2.458 loi, tng 420 loi so vi danh sch c lp nm 1985 (c 2.038 loi) v pht hin thm 7 loi th bin mi. Mt s loi sinh vt mi c pht hin trong thi gian gn y Vit Nam: Trong khong 10 nm tr li y, t cc kt qu iu tra c bn cc vng lnh th khc nhau Vit Nam, mt s loi mi c pht hin v m t, trong nhiu chi, loi mi cho khoa hc. Mt s cc nhm sinh vt trc y cha c nghin cu, nay c nhng dn liu bc u nh nhm gip xc bi nghing bin, di, kin, c cn... Mt s kt qu iu tra c bn gn y v cc loi qu him cng cho thy qun th loi Ri c lng mi - loi tng tuyt chng, nay li thy khu bo tn U Minh thng (Kin Giang). Cc loi mi c pht hin lm phong ph thm cho sinh gii ca Vit Nam, trong khi mt s loi khc, c bit cc loi c gi tr kinh t bit li c xu hng gim s lng hoc c nguy c tuyt chng.c) c trng a dng loi Vit Nam: S lng cc loi sinh vt nhiu, sinh khi ln. Tnh ra bnh qun trn 1 km2 lnh th Vit Nam c 4,5 loi thc vt, gn 7 loi ng vt, vi mt hng chc nghn c th. y l mt trong nhng mt m c cc loi sinh vt so vi th gii. Cu trc loi rt a dng. Do c im a hnh, do phn ha cc kiu kh hu, cu trc cc qun th trong ni b loi thng rt phc tp. C nhiu loi c hng chc dng sng khc nhau. Kh nng thch nghi ca loi cao. Thch nghi ca cc loi c thc hin thng qua cc c im thch nghi ca tng c th, thng qua chuyn i cu trc loi. Loi sinh vt Vit Nam ni chung c c tnh chng chu cao i vi cc thay i ca cc yu t v iu kin ngoi cnh.B: GII PHP A DNG SINH HC VIT NAM:VN l mt trong nhng quc gia c tnh a dng sinh hc cao nht trn th gii, v vy cn phi c nhng cch tip cn v u t sng to bo v v s dng mt cch bn vng nhng ti sn t nhin qu gi.

Bo co nm nay nh gi trung thc hin trng v xu hng ca a dng sinh hc, lm ni bt nhng vn quan trng, xc nh nhng kinh nghim v bi hc gip cc nh hoch nh chnh sch a ra cc hnh ng u tin trong thi gian ti nhm ci thin cng tc qun l cc h sinh thi, cc loi v cc ngun gen ca Vit Nam. Cc bo co trc tp trung phn tch cc iu kin mi trng ni chung (2002), ti nguyn nc (2003) v cht thi rn (2004). Bo co nu r gii quyt nhng thch thc ang gp phi trong bo tn a dng sinh hc, Vit Nam cn thc hin ng b nhng gii php nh ci thin h thng khu bo tn v hiu qu qun l ca h thng ny; tng cng quyn v nng lc ca cc cng ng qun l ti nguyn thin nhin, ci thin vic lng ghp cc bin php bo v a dng sinh hc vo khu vc pht trin kinh t; nng cao hiu qu thc thi php lut, c bit trong kim sot bun bn phi php ng vt hoang d; v tng cng qun l hiu qu vic cung cp ti chnh cho vic bo tn.

1: NHNG KHUYN NGH V CHNH SCH CHNG TRNH BO TN A DNG SINH HC: c nhng cuc hp m lun gia cc i din ca cc cp Nh nc, nhng nh chuyn mn, khoa hc quc t v trong nc, cc nh lp k hoch, cc nh qun l, dn a phng, nhng ngi s dng ti nguyn trong qu trnh lp k hoch ny. Da trn nhng thng tin t vn ny, nhng hnh ng c khuyn ngh cho rt nhiu t chc bao gm U ban k hoch Nh nc. B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng, B Y t v B Gio dc v o to nhng bc u tin quan trng.

Cng tc bo v tnh a dng sinh hc hu hiu cng i hi nhng thay i v phn cp trch nhim ca cc t chc c lin quan n mi trng Vit Nam. BAP khuyn ngh rng vic nghin cu ton din v trch nhim t chc c th tin hnh nng cao s phi hp lin ngnh v mi quan h gn b gia cc cp trung ng, tnh v huyn. BAP xut rng nhng vn bn lut mi trng cn phi c tng cng, bao gm cc vn bn di lut v vic n gin ho cc quy ch, xy dng th tc v hng dn nh gi tnh hnh mi trng, lm cho nhng c quan thi hnh lut v qun chng hiu r hn v cc quy nh v mi trng, nu ln nhiu vn v mi trng v x hi, tng cng t chc v ci thin lng cho cc cn b thi hnh lut. Cng phi c nhng ng gp ca Chnh ph khuyn khch qun chng tham gia trc tip v bo tn rng v bo v mi trng ti mi cp. Nhng bin php ny phi to iu kin cho kh nng t ci thin cch thc, xy dng nhng khuyn khch v kinh t i vi nhng ngi tin phong trong lnh vc mi trng, v c hi qun l v s dng bn vng ti sn a dng sinh hc quc gia.2: NHNG THAY I C KHUYN NGH V QUN L SINH CNH THIN NHIN:Vic qun l cc khu rng c dng phi c tng cng thng qua nhng phng thc qun l mi, o to cn b, v s tham gia ngy cng tng ca cng ng a phng vo qun l rng c dng. Vic s dng nhng k thut thng nht i vi vic qun l rng c dng, k c nhng vng m v sinh thi cnh quan b sa i, cng c khuyn ngh.

BAP cng ch ra rng ngy nay, nhng khu rng c dng Vit Nam c xy dng m rng bo qun nhng h sinh thi rng. Mt h thng rng c dng bo v ton b tnh a dng sinh hc Vit Nam cng phi bao gm t t, cc h thng vng nc ven bin, v nhng sinh cnh bin.3: NHNG HNH NG TON IN CHO CNG TC BO TN TNH A DNG SINH HC:

Phng php k thut mi nht bo tn tnh a dng sinh hc l vic s dng cng ngh khoa hc v nhng phng php ngoi vi bo qun nhng thng tin v gen ca tnh a dng sinh hc. Nhng phng php ny bao gm vic xy dng nhng ngn hng gen, c bit bo qun nhng a dng sinh hc trong nng nghip, vn th v bch tho, kim sot kinh doanh cc loi hoang di, ngn chn chy rng, kim sot nhim v ti to t nhin nhng sinh cnh thin nhin.4: NHNG HNH NG C XUT:

Nhng hnh ng c khuyn ngh trong BAP th hin trong cc cng d n c th thng qua nhng bin php v chnh sch, qun l rng, v nhng hot ng ton din c vch ra trong ba chng trnh ca BAP v chnh sch v chng trnh v a dng sinh hc, nhng thay i c xut trong vic qun l nhng sinh cnh thin nhin, v nhng hnh ng ton din bo tn a dng sinh hc.

Nhng hot ng c xut khng c ngha l tng hp v ch c th thy tng phn no c yu cu bo tn tnh a dng sinh hc c ti u. Nhng khi nim d n c xy dng trn c s nhng kin ng gp, v nhng sng kin hin nay ang c Nh nc v cc t chc quc t tin hnh. II: CHNH SCH CA NH NC V BO TN A DNG SINH HC:Vn quc gia u tin c thnh lp t nm 1962 v rt nhiu b lut, quy tc, quy ch, thng t ch th phn nh rng nh nc , cam kt v bo tn a dng sinh hc.

Chnh sch v a dng sinh hc c xc nh trong Chin lc bo tn quc gia (NCS) c xy dng nm 1985 vi cc mc tiu sau:

p ng nhng nhu cu c bn v vn ho, tinh thn v vt cht ca ngi dn Vit Nam (c th h hin ti v tng lai) thng qua vic qun l khn ngoan cc ngun ti nguyn thin nhin. Xc nh v xy dng cc chnh sch, k hoch, t chc v hnh ng, sao cho vic s dng n nh cc ngun ti nguyn thin nhin hon ton thng nht vi mi phng din pht trin kinh t v x hi ca t nc.

Nm 1991, cc nguyn tc ra trong NCS c sng lc li trong k hoch quc gia v mi trng v pht trin lu bn, kt hp vi cc chnh sch lin quan v k hoch tp trung v vn chnh cc B quan tm. Ch tch U ban khoa hc v k thut nh nc c giao trch nhim thc hin phi hp k hoch ny. Nm 1992, u ban ny c t chc li thnh B Khoa Hc, Cng ngh v mi trng (MOSTE). Nm 1993 cc mi trng quc gia c thnh lp l mt trong nhng Cc V ca MOSTE .

Danh mc sau tm tt nhng chnh sch mi trng chnh trn nhiu lnh vc:

Chnh sch Lm nghip c xem xt li trong qu trnh tho chng tnh hnh ng lm nghip nhit i v c sa i rt nhiu . C mt vi ch th mi l kt qu ca Ngh nh 327 quan trng ca hi ng B trng nhn mnh tm quan trng ca cng tc bo v rng, phc hi t trng sn xut c hiu qu v canh tc trn t dc. S thay i ln trong chnh sch tr thnh quyt nh hng dn ngi dn a phng trong cng tc qun l v bo v rng.

C mc tiu hon thnh chng trnh sau vo nm 2000:

6 triu ha h thng rng phng h. Xy dng h thng khu bo tn thin nhin (rng c dng) tng din tch ln ti 2 triu ha. Cc khu ny s c quy hoch a l v nhn mnh cng tc xy dng vng m h tr cho ngi dn a phng. Quan tm n vic tuyn m cn b t ngi a phng. 11 triu ha rng sn xut bao gm 5 ha rng mi trng. 40% din tch t nc c rng che ph.

Vic s dng rng phi bn vng v lm nghip s tr nn thng nht hn vi nng nghip v ng nghip. Ngi a phng s tham gia nhiu hn. Chnh sch gio dc nhm vo vic gii thiu vic nghin cu mi trng mi cp i vi vic gio dc chnh thc v sinh hc c ng vin tham gia vo cc chng trnh trng cy.

Mc tiu ca chnh sch dn s l gim tc gia tng dn s xung 1,8% vo nm 2000 v t c s n nh v dn s vo nm 2050.

Mc tiu ca chnh sch ng nghip l xy dng nhng phng thc n nh tng s lng c v khai thc. Vic xy dng cc khu bo v bin ang c xem xt tng cng bo v cc ca sng v cc h sinh thi ven bin, c bit l cc khu rng ngp mn v vic bo v san h.

S dng t:

Tt c t ai Vit Nam thuc v nh nc. t rng v t trng c th cp giy php giao cho c nhn v cng ng bo v, qun l v s dng. Theo tinh thn ngh nh 327 cho php giao trn t rng theo cc giy php s dng t di hn khuyn khch u t di hn vo khi phc rng v ngi dn a phng c trc tip hng li trong ngnh lm nghip. Mt s ngi dn a phng s k hp ng qun l rng.

C nhng c gng cm du canh. Mt chng trnh di hn v canh tc trn t dc ang c tin hnh nhng ang c nhng t chc quc t quan tm.

t canh tc nng nghip c th chuyn giao cho s dng di hn v iu ny c th l chuyn bin cho php ngi nng dn tin hnh t u t v quyt nh m hnh nui trng thch hp. Bng cch ny, nng dn c th tin hnh nng lm kt hp v duy tr v loi hnh truyn thng qua bo v c tnh a dng sinh hc ca cc h sinh thi nng nghip a phng.

S la chn ngc li ngi dn tc thiu s b cm tuyt i v mi dn tc c quyn s dng ngn ng ring v ch vit (nu h c) ca mnh v tn trng truyn thng vn ho v phong tc tp qun ca ring h. Nh nc nhm mc ch pht trin i sng tinh thn v vt cht ca ngi dn tc thiu s.

nhim:

B khoa hc, Cng ngh v Mi trng ang tng bc a ra mt lot cc tiu chun cng nghip kim sot nhim cng nh cc quy ch nh gi tc ng n mi trng trong vic thc hin cc k hoch c bn.

Cc t chc phi chnh ph:

Rt nhiu t chc phi chnh ph nh Hip hi bo v mi trng v thin nhin Vit Nam, Hi nng dn, Hi lm vn, on thanh nin, v.v.. ang ng vin mi ngi tham gia vo trng cy gy rng xung quanh lng qu ca h.III: XUT V NHNG CHNH SCH V CHNG TRNH BO TN A DNG SINH HOC:

1: TRCH NHIM CA CC T CHC TRONG CNG TC BO TN A DNG SINH HC:

Cng tc bo tn a dng sinh hc hu hiu s i hi nhng thay i v xc nh r trch nhim ca t chc Nh nc v phi chnh ph c tc ng n mi trng. Cn phi tin hnh vic nghin cu ton din v trch nhim ca cc t chc trc khi xut c ci tin v t chc, v cng l mt trong nhng d n ra trong k hoch ny (d n P1).

Trong khi tho BAP, c nhng cuc hp t chc trao i gia cc i din ca mi cp chnh quyn, cc nh khoa hc, hn lm trong nc v quc t, v cc nh lp k hoch v qun l cng vi dn a phng v nhng ngi s dng ti nguyn. Da trn nhng kin ng gp, nhng hnh ng sau c xc nh l nhng bc i u hng v ci tin t chc:

U ban K hoch Nh nc: Xc nh trch nhim cho nhng chng trnh a dng sinh hc mi.

iu phi s gip ca cc nh ti tr cho lnh vc ti nguyn thin nhin.

Gip Cc Mi trng quc gia trong vic iu hnh cng vic ca mnh.

B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng: Chn la mt t chc c trch nhim hng dn cng ng vng m lp k hoch v thc hin. Thnh lp mt n v ring iu phi cc vn v a dng sinh hc.

Hot ng nh mt t chc khoa hc cho cng c CITES, RAMSAR, v cc cng c bo tn khc m Vit Nam k. nh k xem xt li v sa i cc vn bn php lut lin quan n bo v mi trng nh Lut mi trng, Lut nh gi n tc ng mi trng (EIA), kim sot kinh doanh trong cc loi hoang di v kim sot nhim. Thnh lp mt u ban ring gim st bo tn ngoi vi Vit Nam bao gm hip hi cc vn bch th v hip hi cc vn bch tho. y mnh cc chng trnh ton din v rng ln nghin cu v cc vn thc t bo tn a dng sinh hc thng qua nhiu t chc khoa hc trong c nc. Xy dng v iu phi mt mng li cc trung tm qun l d liu iu tra v tnh trng a dng sinh hc ca t nc. Pht ng mt chin dch truyn thng quc gia nng cao nhn thc chung cho dn chng v cn b v tm quan trng ca bo v mi trng v n nh dn s. Xem xt li mc nhim, tiu chun xy dng nh my v tiu chun v loi cht thi. Vn quy ch kim sot ph hp v quy m iu tra nhim trong c nc.

B Lm nghip: p ng nhu cu g, nhin liu v cc lm sn khc trn c s lu bn. Phc hi t trng trong phm vi lm nghip bo v mi trng v sn lng, lu rng trn din tch t ny gi tr bo v ngun nc trong c nc ln hn gi tr sn xut g rt nhiu. Xy dng 6 triu ha rng phng h v 2 triu ha rng c dng. Chu trch nhim sa i nh k quy ch v cc loi hoang di bao gm sn bn, nui trng v kinh doanh cc loi hoang di k c thu sinh. Hot ng nh mt c quan qun l trong khun kh CITES v cc cng c quc t khc Vit Nam tham gia cho mc ch bo tn cc loi hoang di. Hp tc cht ch vi cng ng khoa hc trong vic nh gi tnh trng bo tn cc loi hoang di, xc nh cc hot ng u tin cho bo tn v quyt nh cc k thut tin tin p dng trong khi phc rng, s dng lu bn v qun l cc loi hoang di Hp tc cht ch vi cc cng ng a phng trong vic nng cao s tham gia ca nhn dn vo nhng nhim v quan trng v bo v ti nguyn rng quc gia. iu tra quy m v hin trng ti nguyn rng v cc loi ng vt hoang di ca t nc.

B nng nghip v cng nghip thc phm:Bo v cc ging vt nui cy trng, mu c sn v truyn thng. Bng cch gip bo qun a dng vn ho dn tc.

B Y t:

Tng cng chng trnh kim sot sinh quc gia vi mc ch tng nhanh tc tip cn t l pht trin dn s 0 vo thi gian sm nht. Tin hnh chng trnh truyn thng cng B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng t c n nh dn s v cn bng vi mi trng.

Vic sa i h thng rng c dng, chng trnh bin c xut v chng trnh t t c xut c th i hi phi xy dng nhng c quan qun l mi hoc sa i nhng vn phng hin c. BAP c ngh dt khot bng vn mt c quan qun l thch hp phi c Nh nc cp.

Ci thin s phi hp gia cc ngnh:Mc d c mt s u ban lin ngnh, cc t chc Nh nc Vit Nam vn cn hot ng trn c s tng lnh vc. Trong mt vi lnh vc iu ny c th khng sao nhng i vi mi trng th vn lin ngnh l quan trng v cn phi c s thng nht gia cc ngnh v cc nhm quan tm khc nhau.

Nhng mi quan h lin ngnh phi lm cc cp quc gia, tnh v huyn. Nhiu t chc khc nhau ca B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng cung cp mt c s thch hp cho vic quyt nh lin ngnh cp Nh nc. cp a phng, Nh nc cn phi ci t li nhng U ban mi trng thnh cc S Khoa hc, Cng ngh v Mi trng. Nhng S ny s l b khung gip cho vic phi hp lin ngnh cp tnh.

MOSTE phi xy dng mt c quan qun l phi hp cc vn v a dng sinh hc, c quy m quc gia, tnh v huyn.2: SA I LUT V QUY CH, TNG CNG VIC THI HNH LUT:

Vic thi hnh lut Vit Nam c xem nh yu, rt nhiu lut v quy ch hin ti thng b l i. Ci thin tnh thc thi ca lut l yu t c bn thnh cng ca qu trnh pht trin kho mnh cho t nc.

Thng thng th lut b thay i i bi nhng ngi dn a phng, cc phin to x mc pht vi phm ca dn a phng v nhng v nh nh cht cy ly ci v gy chy rng thng b bung li v ngho i. iu ny lm cho lut km hiu lc v v th c xut rng dn khng np c pht th phi b bt i lao ng cng ch cho cc d n mi trng thay cho hnh pht.

Chnh sch ca B Lm nghip cho khuyn khch thu dn a phng lm cng tc bo v. Nhng cn b bo v nh th th quen thuc vi rng v nhng iu kin s ti hn, khi h lm vic hu nh vn l nh, h hiu v nhng vn ca a phng v bng cch tuyn chn nhng nhn vin nh th khu bo tn thin nhin mang li li ch r rng cho cng ng a phng. Mc du vy, c nhng mt yu i vi nhng cn b bo v a phng l h khng mun bt nhng ngi h bit. C xut cn c c cn b a phng v cn b tuyn t ni khc n.

Khi B thu sn c quyn hn lp lut nh bt c, nh gi tr lng v tim nng khai thc thng qua vic cng tc vi cc chuyn gia, v kim sot vic th li v pht trin nui cc loi nhp ngoi, th nhim v ca lut vic thi hnh quy ch cho Ban bo v ngun li thu sn v chi nhanh ca n cc tnh v huyn. Do Ban ny mi c thnh lp nm 1993, nng lc qun l rt yu.IV: CHNG TRNH GIM ST A DNG SINH HC:

Mt chng trnh kim tra a dng sinh hc cn c quyt nh xem c p dng nhng quy ch v phng thc qun l tin tin tc ng tch cc n bo tn a dng sinh hc hay khng. Chng trnh kim tra bao gm by nhn t chnh sau:

Gim st mi trng sng:Vin iu tra quy hoch (FIPI) s tip tc gim st nhng thay i hng nm v che ph rng v mt rng trn ton t nc bng phng php iu tra vin thm. Chng trnh iu tra vin thm ny kim chng li hng lot iu tra trn mt t ca hn 5000 khu vc iu tra phng v trn ton quc. cng vic ny thnh cng. Vin iu tra quy hoch rng cn phi hp tc v phi hp vi rt nhiu b v c quan iu tra cc lnh vc c lin quan.

Gim st cc iu kin trn mt t:Mi khu bo tn chnh s tin hnh mt chng trnh iu tra ring theo ch o quc gia. Mt chng trnh iu tra rng trn 5000 khu vc mu ang c trin khai v phi c tip tc. Loi hnh gim st ny v th l mt b phn ca nhng d n rng c dng c th c trnh by trong BAP.

Gim st v cc loi ch th:Vic iu tra cc loi c th phi c tip tc tin hnh v tnh trng v phn b ca cc loi ch yu v bc xc. Nhng iu tra nh th s c phi hp gia B Lm nghip v Vin iu tra quy hoch rng nhng s c tin hnh bi cc nh khoa hc. Mt danh mc nhng yu t iu tra phi c xy dng.

Gim st cc d liu:Mt chng trnh cn phi c vch ra cng vi rt nhiu loi thng tin khc nhau v kt qu phn tch d liu cho mt ci nhn su vo xu hng v nhng ch dn v qun l. V vy cn phi xy dng trung tm d liu a dng sinh hc (d n C6) m bo duy tr c s d liu v tng th cc loi, mi trng sng, v tr gn vi vic lp bn v kh nng ca h thng thng tin a l. Mt b phn c bit c th l c s d liu a dng sinh hc bin nh m t trong d n C7.

Trung tm ny s bao gm mt mng li gn nhng c s hin c ti Vin iu tra quy hoch rng, B Ti chnh, Vin sinh thi v ti nguyn sinh hc v mt vn phng iu phi mi phi c thnh lp trong B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng.

Ba d n quc t s l phng tin gip xy dng mng li ny - vic o to h thng thng tin a l trong khun kh d n GEF; c h tr thng qua d n ca ngn hng th gii xem xt li h thng cc khu vc bo v ca khu vc Indonexia, Malayan; v vng RAS/93/102 vi b phn chung d liu xuyn bin gii ca n.

Gim st v qun l:Cn phi Gim st k hn v nh gi v hiu qu qun l. Mi lun chng kinh t k thut phi bao gm mt chng trnh ph hp cho vic Gim st nh th v xem xt li qu trnh khi no nhng th tc hnh chnh c xem xt li v sa i nu cn thit.

Trong hu ht mi trng hp, hnh thc Gim st mnh nht phi c thit k trn c s tun tra nh k v bo co chc nng ca lc lng kim lm. Kim lm phi thng xuyn tun tra kho st v cc mu bo co phi c lp ghi chp li ba loi thng tin chnh - thng tin v iu kin sng, thng tin v s phong ph v v tr ca cc loi ng vt hoang di v thng tin v mc hot ng ca con ngi .

Gim st v tr lng c:

Trong khi Ban bo v ti nguyn thu sn tin hnh iu tra v sn lng nh bt c ton din quy m a phng, th s c hiu qu hn nu cc nh khoa hc cng tch cc tham gia vo vic iu tra v ng nghip, tp trung vo cc loi b khai thc qu mc hoc b suy gim v ti cc khu vc d b thng tn ni lm ng nghip rt d tc ng bt li do khai thc qu hoc lm suy gim mi trng. iu ny phi c gn vi C s d liu a dng sinh hc bin c xut xy dng d n C7.

Gim st v cc thng s vt cht:

Cc mi trng quc gia trong B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng s iu phi mt chng trnh Gim st quc gia Gim st v cc biu hin vt cht ca mi trng. Mt chng trnh nh vy phi gm:Gim st kh hu gm nhng d bo a cu, mc CO2, kh nh knh, ma a xt.

nhim khng kh - bi v kh: Nc ti ph sa ra sng v vng nc ven bin. nhim nc - kim loi, cht c, dn in. Cc m hnh dng chy, mch nc ngm.

Cc phng ban v t chc khc nhau phi tham gia vo vic lm mu v thu thp d liu nhng nhng thng tin nh th phi c tp hp li phn tch ti trung tm quy hoch d liu mi trng trong tng lai B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng. Chng trnh ny khng phi l mt b phn ca BAP, nhng kim sot nhim c bao trm trong d n P4.V: MT S GII PHP BO V A DNG SINH HC:Sn xut nng nghip v pht trin nng thn c vai tr quan trng trong nn kinh t ca nc ta. Vi trn 70% dn s c nc tham gia v hng nm ng gp khong 24% GDP v 30% gi tr xut khu ca c nc. Kinh t nng nghip v pht trin nng thn tng trng tng i n nh khong 4,5% nm gp phn lm thay i ng k b mt nng thn, gip xo i, gim ngho, ci thin mc sng cho ngi dn v ci thin ng k c s h tng nng thn.Tuy nhin, bn cnh nhng thnh tu t c l vn mi trng ny sinh gy bc xc v ngy cng e da n s pht trin bn vng ca ngnh nng nghip v mi trng nng thn. c bit cc im nng v mi trng nh ti nguyn rng v bin b xung cp; a dng sinh hc b suy gim; dch cm gia cm; nhim mi trng nghim trng t hot ng nui trng thu sn, ch bin thu sn; suy thoi mi trng t do xi mn v canh tc qu mc trong sn xut nng nghip; mi trng ao h, sng b nhim do cht thi t cng nghip, nng nghip, lng ngh; nhim rc thi, nc thi sinh hot v chn nui gia sc, gia cm nng thn...Theo B NN v PTNT, hin c nc c gn 5.000 nh my ch bin vi quy m cng nghip cc sn phm nng, lm sn. Hng nm, cc nh my ny thi vo mi trng khi lng ln cc cht thi c 3 dng kh, lng, rn sinh ra trong qu trnh sn xut tiu th nng lng, tiu th nc v cc cht b loi b trong qu trnh ch bin, ng gi. Cht lng nc nhiu c s ch bin nng lm sn b nhim nghim trng, mt s ni mc bo ng. Nguyn nhn chnh l do bt cp trong cng tc quy hoch sn xut; t chc thc hin php lut lin quan cn yu; cc ngun lc cho cng tc bo v mi trng trong ch bin nng lm sn khng p ng nhu cu. Mt nghin cu ca Vin Khoa hc Cng ngh Mi trng, i hc Bch Khoa cho thy: nhim nc thi cc lng ngh l rt nghim trng, nh hng r rt ti sc kho ca ngi lao ng, dn c v mt s khu vc xung quanh. Cc bnh v ng h hp, au mt, bnh ngoi da... gia tng thm ch dn ti cc bnh mn tnh nguy him nh ung th, qui thai, nhim c kim loi nng. Chn nui l ngnh c nhiu cht thi gy nhim mi trng khng kh nng thn. nhim nhit, nhim ting n v nguy c ly cc bnh t vt nui sang ngi ngy cng tng cao do cng ngh, phng thc v quy m chn nc ta cn lc hu, nh, phn tn, xen ln trong khu dn c. Nguyn nhn do kh nng u t cho chn nui cn rt hn ch a s nng dn nn vic u t cho cng tc bo v mi trng trong chn nui thng b b qua...Vit Nam nm trong khu h rng ma nhit i nn rng nc ta ni ting v ti nguyn g v a dng sinh hc. Tuy nhin, din tch rng b thu hp nhanh chng, hng nm c khong 100.000 ha rng b mt. Rng ngp mn gim 80%, khong 96% cc rng san h b e do hu hoi nghim trng. Do mt ni c tr nhiu loi b tuyt chng hoc b suy thoi nh: heo vi, t gic, cc loi b rng, cng, tr, g (La Ng, ng Nai), g mt (K Thng), tu (Hng Sn), nghin (Ch Linh) v nhiu loi khc nh sao, sn, tr ch, hong n... Trong sch Vit Nam ghi 407 loi ng vt v 448 loi thc vt l nhng loi qu him ang b e do. p lc nhim mi trng nng nghip t phn bn ang c xu hng gia tng; vic s dng phn bn tuy cha gy nhng nh hng nghim trng cho cht lng mi trng nng nghip, tuy nhin tim n nguy c tch lu mt s kim loi nng c hi (Cu, Cd, Zn, Pb...) p lc nhim mi trng t, mi trng nc v cht lng nng sn b suy gim do s dng thuc bo v thc vt v bo qun cha ng quy nh nn gy nhim mi trng t, nc, khng kh v nng sn gy nhiu hu qu nghim trng. Suy thoi mi trng t do sa mc ho kh nghim trng trong nng nghip Vit Nam c bit ti mt s tnh min Trung (Ninh Thun, Qung Tr, Qung Bnh...) khong 7.055.000 ha.Nhm bo v a dng sinh hc v hn ch nhim mi trng, ti hi ngh tp hun nng cao nhn thc bo v mi trng Ngnh NN v PTNT din ra ngy 13/06/2009 ti Ngh An, B NN v PTNT ra mt s gii php sau: i vi cc lng ngh cc c quan Nh nc cn tin hnh, quy hoch, t chc, phn b li sn xut ti cc lng ngh cho ph hp vi tnh cht c th ca tng loi hnh lng ngh. i vi ngi sn xut v cng ng ti cc lng ngh tng cng cng tc ph bin, gio dc, tuyn truyn vn ng v v sinh mi trng, an ton lao ng n tn h sn xut c th v t chc x hi. i vi ngi ch sn xut ti cc lng ngh cn tun th cc quy nh v v sinh mi trng mt cch cht ch. Trong lnh vc ch bin nng, lm sn cn ch trng cng tc quy hoch sn xut ch bin. Gii php x l nc thi bng biogas cn c khuyn co rng ri. Ch trng cng tc quy hoch sn xut ch bin; u t cng tc nghin cu khoa hc v cc cng ngh ch bin sch hn... Xy dng v trin khai cc chnh sch khuyn khch pht trin chn nui "sch", h tr xy dng cc cng trnh x l cht thi chn nui. Quy hoch chn nui v y mnh qun l nh nc v mi trng trong chn nui. Tng cng hp tc trong v ngoi nc v nghin cu khoa hc v chuyn giao cng ngh nhm bo v mi trng trong chn nui. Li cun cng ng ng dn tham gia cc hot ng bo v mi trng. Nng cao nhn thc v bo v mi trng v pht trin bn vng trong ngnh thu sn. Trong qu trnh pht trin, hot ng mi trng ca ngnh thu sn cn phi phi hp vi cc ngnh kinh t khc, c bit l nhng ngnh kinh t pht trin trn bin v ven bin nh du lch, cng bin, giao thng... Gim st cht ch s dng cc ho cht dng trong nng nghip nh phn bn, thuc bo v thc vt. T chc thu gom, x l, chn lp tp trung cht thi rn, cht thi nguy hi hn ch nh hng n mi trng ni chung v ngun nc xung quanh. u tin u t pht trin v bo v rng cng nh cc bin php hon nguyn mi trng nhng khu vc b sa mc ho, cc khu vc b nh hng mnh ca xi mn ra tri. Tuyn truyn, ph bin, gio dc, nng cao nhn thc v qun l bo v rng; c bit nng cao trch nhim ca ch rng, chnh quyn cc cp v s tham gia ca cc ngnh cc t chc x hi vo bo v rng.

Trang 2