czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z...
Transcript of czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z...
![Page 1: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/1.jpg)
JJęęzyk polski zyk polski czy obcy?czy obcy?
… czyli jak (nie) używać wyrazów obcych
Krzysztof Goczyła
![Page 2: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/2.jpg)
O czym bO czym bęędzie?dzie?
Pisownia nazw własnych pochodzenia obcego
Pisownia nazw pospolitych pochodzenia obcego
Stosowanie wyrazów zapożyczonych
... i parę innych spraw
Pytania i wątpliwości
![Page 3: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/3.jpg)
Kilka zasad ogKilka zasad ogóólnychlnych
W języku polskim – jeśli to tylko możliwe – należy odmieniać obce nazwy własne.
Poprawna odmiana nazwy własnej wymaga zazwyczaj znajomości wymowy oryginalnej.
Jeśli do nazwy obcej (własnej lub pospolitej) można dopasować jakiś polski wzorzec odmiany,to należy ten wzorzec stosować.
![Page 4: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/4.jpg)
Nazwiska obce Nazwiska obce ––z apostrofem czy bez?z apostrofem czy bez?
Zasada ogólna:
Jeśli nazwisko obce ma końcówkę niewymawianą,to w przypadkach zależnych otrzymuje końcówkępolską po apostrofie.
W innych sytuacjach apostrofu nie stawiamy, nawetjeśli wymaga to spolszczenia końcówki oryginalnej.
![Page 5: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/5.jpg)
Bez apostrofuBez apostrofu
Bush - Busha, z Bushem, o Bushu
Gates - Gatesa, Gatesowi, z Gatesem, o Gatesie
Disney - Disneya, z Disneyem, o Disneyu
Diderot - Diderota, z Diderotem, o Diderocie
Anouilh - Anouilha, z Anouilhem, o Anouilhu
Lavoisier - Lavoisiera, z Lavoisiera, o Lavoisierze
![Page 6: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/6.jpg)
Z apostrofemZ apostrofem
Moore - Moore’a, Moore’owi, z Moore’em
Clarke - Clarke’a, Clarke’owi, o Clarke’u
Wallace’a, Wallace’owi, z Wallace’em, Wallace -
Joyce - Joyce’a, Joyce’owi, z Joyce’em
Descartes - Descartes’a, Decartes’owi, z Descartes’em
![Page 7: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/7.jpg)
AleAle……Moore - o Moorze Grant - o Grancie
Clarke - z Clarkiem Manet - o Manecie
Wallace - o Wallasie Mauriac - z Mauriakiem
Joyce - o Joysie Proust - o Prouście
Descartes - o Descarcie Remarque - z Remarkiem
de Sica - de Siki Barthes - o Barcie
Komentarz:Jeśli końcówka polska zmienia brzmienie głoski kończącej nazwisko, końcówkę piszemy zgodnie z wymową, bez apostrofu.
![Page 8: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/8.jpg)
Motto ze Scottem i TrauguttemMotto ze Scottem i Trauguttem
Scott - o Scotcie
Gambetta - o Gambetcie, z Gambettą, Gambettę
(jak: motto – o motcie, mokka – o mokce, passa – o passie)
Ale:Traugutt - o Traugucie
(nazwiska polskie)Narbutt - o Narbucie
![Page 9: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/9.jpg)
CharlesCharles czy czy CharlesCharles??
Charles Dickens - Charlesa DickensaCharlesowi Dickensowiz Charlesem Dickensemo Charlesie Dickensie
Charles de Gaulle - Charles’a de Gaulle’aCharles’owi de Gaulle’owiz Charles’em de Gaulle’emo Charles’u de Gaulle’u
![Page 10: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/10.jpg)
RRóóżżnonośściciHarry Potter - Harry’ego Pottera, Harry’emu Potterowi,
z Harrym Potterem, o Harrym Potterze
Mendelssohn-Bartholdy - Mendelssohna-Bartholdy’ego, Mendelssohnowi-Bartholdy’emu,o Mendelssohnie-Bartholdym
Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi,z Lwem Landauem, o Lwie Landau
Lwa Landau, Lwowi Landau,z Lwem Landau, o Lwie Landau
albo
![Page 11: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/11.jpg)
Dalsze rDalsze róóżżnonośściciYves Montand - Yves’a Montanda, z Yves’em Montandem,
o Yvie (a. o Yves’ie) Montandzie
Martha Argerich - Marthy Argerich, z MarthąArgerich, o Marcie Argerich
Goya - Goi, Goyę, z Goyą, o Goi
Odya - Odyi, Odyę, z Odyą, o OdyiAle:
![Page 12: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/12.jpg)
I te nieodmienneI te nieodmienne
Hugo
Eco
Pompidou
Delacroix
Cocteau
Rousseau
Giradoux
Laclos
(zakończone na –o, -oi, -au, -ouz ew. –s lub –x na końcu)
François de La Rochefoucauld (nieodmienne i imię, i nazwisko)
![Page 13: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/13.jpg)
Nazwiska spolszczoneNazwiska spolszczoneWiliam Shakespeare - Wiliama Shakespeare’a, o Shakespearze, …
Wiliam Szekspir - Wiliama Szekspira, o Szekspirze, …
Jean Jacques Rousseau - Jeana Jacques’a Rousseau, z Jeanem Jacques’em (albo: Jakiem) Rousseau, …
Jan Jakub Russo - Jana Jakuba Russa, o Janie Jakubie Russie, …
George Washington - George’a Washingtona, o George’u Washingtonie, …Jerzy Waszyngton - Jerzego Waszyngtona, o Jerzym Waszyngtonie, …
Voltaire - Voltaire’a, z Voltaire’em, o Voltairze, …Wolter - Woltera, z Wolterem, o Wolterze, …
Moliére - Moliére’a, z Moliére’em, o Molierze, …Molier - Moliera, z Molierem, o Molierze, …
![Page 14: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/14.jpg)
Inne nazwy wInne nazwy włłasne asne ……
Zainstalowałem na komputerze środowisko Javy.
Zainstalowałem na komputerze środowisko Java’y.
Proszę o przygotowanie prezentacji w PowerPoincie.
Proszę o przygotowanie prezentacji w PowerPoint’cie.
Proszę o napisanie tej pracy w Wordzie.
Proszę o napisanie tej pracy w Word’zie.
![Page 15: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/15.jpg)
…… i pospolitei pospolite
W mojej drukarce brakuje cartridge’a. Czy masz wolne cartridge’e?
Mam problemy zarówno z software’em, jak i z hardware’em.
Nie umiem tańczyć rock and rolla.
Z win najbardziej lubię czerwone bordo.
![Page 16: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/16.jpg)
A co z przymiotnikami?A co z przymiotnikami?
Mam problemy zarówno softwarowe, jak i hardwarowe.
Czy masz dyskietkę bootującą do notebooka?
Czy masz dyskietkę butującą do notbuka?
Wyrażenie algebry Boole’a to inaczej wyrażenie boolowskie.
Lubię muzykę rockandrollową i wina bordoskie.
![Page 17: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/17.jpg)
SkrSkróótowce i skrtowce i skróótytyCD-ROM: CD-ROM-u, CD-ROM-ie, CD-ROM-em, …RAM: RAM-u, RAM-ie, RAM-em, …
CD-ROM: CD-ROM’u, CD-ROM’ie, CD-ROMem, …RAM: RAM’u, RAMie, RAMem, …
VAT: VAT-u, z VAT-em, o Vacie albo o VATFAT: FAT-u, w Facie albo w FAT
P.T. (pleno titulo)aa (ad acta)
![Page 18: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/18.jpg)
Kontrowersyjne wyrazyKontrowersyjne wyrazy
authentication uwierzytelnienie autentykacja
notification powiadomienie notyfikacja
native rodzimywrodzonynaturalny
natywny
mapping odwzorowanie mapowanie
![Page 19: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/19.jpg)
Kontrowersyjne wyrazyKontrowersyjne wyrazy
audit audyt audit
egzekucjaexecution wykonanie (programu)
encapsulation hermetyzacja enkapsulacja
firewall zapora sieciowa zapora ogniowa
![Page 20: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/20.jpg)
JuJużż przyswojoneprzyswojone
interface interfejscomputer komputer
fax faks, fax click klikać
scan skan compatible kompatybilny
dealer dilermanager menedżer
businessplan biznesplanslide slajd
yachtclub jachtklub joystick dżojstik
display displejdeveloper deweloper
![Page 21: czyli jak (nie) u wyrazów obcych - eti.pg.edu.pl · Lew Landau - Lwa Landaua, Lwowi Landauowi, z Lwem Landauem, o Lwie Landau Lwa Landau, Lwowi Landau, z Lwem Landau, o Lwie Landau](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022801/5c75db3509d3f28c0f8bae54/html5/thumbnails/21.jpg)
Pytania, wPytania, wąątpliwotpliwośści, ci, ……
http://www.eti.pg.gda.pl/katedry/kio/wyklady.html