czerwiec 2016

Pismo SamorząduWojewództwaMazowieckiego

KronikaMazowiecka

NR 7 (161) 2016 ROK / ISSN 1730 – 749X

Potrzeba zmian w opiece zdrowotnej s. 4

Praktyki w nowoczesnej instytucji s. 6

Stypendia naukowe – inwestycja w przyszłość s. 22

spis treści

8Ranking to nie wszystkoSkuteczne poszukiwanie zewnętrznych źródeł dofinansowania i rozsądne decyzje prospołeczne zdecydowały o sukcesie Halinowa

2Zaraźliwy pomysłW czasie II wojny światowej ciężka bakteryjna choroba zbierała śmiertelne żniwo. A dwóch polskich lekarzy odkryło, jak ją wykorzystać w… ratowaniu ludzkiego życia

4Potrzeba zmian w opiece zdrowotnejJednym z problemów jest ogromna różnica między wysokością płaconych przez Mazowszan składek, a tym, co ostatecznie trafia do mazowieckiego oddziału

9Sielsko i ekologicznieWalory przyrodnicze i środki unijne to sekret rozwoju powiatu żuromińskiego

12Wsparcie dla strażakówObrady Sejmiku Województwa Mazowieckiego

XIX sesja. 16 maja

13Wrota MazowszaChciałbyś bez wychodzenia z domu załatwić np. wydanie decyzji o warunkach zabudowy, pozwolenie na wycięcie drzew lub krzewów, nadanie numeru porządkowego czy dopisanie do spisu wyborców?

6Praktyki w nowoczesnej instytucjiJuż po raz drugi organizujemy w urzędzie „Praktyki u Marszałka”. Na studentów czeka udoskonalona formuła projektu

10Lato inwestycji w „wukadce”Remontu wymaga odcinek linii Warszawa Śródmieście WKD– –Komorów. Takie prace zawsze oznaczają pewne niedogodności, jednak wszelkie trudności wynagrodzi późniejszy komfort podróży

7Bilet turystyWakacyjna oferta Kolei Mazowieckich

15Finanse unijne pod lupąW obszarze migracji i bezpieczeństwa pułapy wieloletnich ram finansowych przekroczono już w połowie cyklu

18Nasi najcenniejsiNagrodzono skutecznych menedżerów, placówki szczególnie troszczące się o pacjentów, promotorów oraz innowatorów w ochronie zdrowia

16 Lek ratujący życieO tym, jak ważna dla naszego zdrowia i życia jest krew, przeczytamy w wywiadzie z lekarzem transfuzjologiem z Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie

11Lotniskowe ABCPrzed odlotem każdy pasażer oraz jego bagaż – podręczny i ten rejestrowany, przewożony w luku bagażowym w samolocie, poddawane są szczegółowemu sprawdzeniu

temat miesiąca

warto wiedzieć

Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, ul. Jagiellońska 26, 03–719 Warszawa

Miejsce redakcji: Wydział Komunikacji Zewnętrznej w Kancelarii Marszałka tel. 22 590 77 92, 22 590 77 54; faks 22 590 77 59 e-mail: [email protected]

Kierownik wydania: Dorota Matlakiewicz-Papis

Redaguje zespół w składzie: redaktor naczelna – Iwona Dybowska; redaktorzy – Agnieszka Bogucka, Monika Gontarczyk, Justyna Michniewicz, Urszula Sabak-Gąska, Małgorzata Wielechowska

Stale współpracują: pracownicy departamentów i delegatur UMWM oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych

Skład/łamanie: Studio 2000 Robert Lipski

Druk: Zakład Poligraficzny TECHGRAF Piotr Teichman

Na okładce: Fot. arch. Studio 2000

Nakład: 18 700 egz.

Samorząd Województwa Mazowieckiego i „Kronika Mazowiecka” w Internecie: www.mazovia.pl

Redakcja zastrzega sobie możliwość skracania, adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Za wypowiedzi publikowane na łamach „Kroniki Mazowieckiej” redakcja nie ponosi odpowiedzialności.

z prac samorządu

Potrzeba zmian w opiece zdrowotnejWykonanie świadczenia ponad limit jest nie tylko wyborem moralnym, ale też obowiąz-kiem prawnym – w nagłych wypadkach pomoc musi być udzielona niezwłocznie. Nie-stety, przyjęty przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) sposób rozliczania usług sprawia, że interwencja medyczna ratująca życie odbywa się kosztem standardowych procedur. Za pacjentów z tzw. kolejki, NFZ płaci dopiero, jeśli pozostaną wolne środki. Docho-dzi do absurdalnej sytuacji. Działania ratujące życie „wypierają” z rozliczeń świadczenia planowane, mimo że nie można ich przewidzieć, a i chronologicznie udzielone zostały w późniejszym terminie. To jeden z wielu absurdów systemu opieki zdrowotnej. Głos w sprawie zabrała Wojewódzka Rada Dialogu Społecznego.

współpraca zdrowie

rozwój regionalny

1

32Siła mazowieckiej kuchni Smaczne, zdrowe, regionalne – takie są specjały nagradzane w konkursie o Laur Marszałka. Poznajmy tegorocznych laureatów

31Szkoły rolnicze w Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Warto wziąć udział w kilku przedsięwzięciach przygotowanych przez stowarzyszenie Europea Polska

30eKSpresOWy przegląd wydarzeń Drzewo Oxytree może rozwiązać problem braku lasów. Zapraszamy na konferencję, by lepiej poznać zasady jego uprawy

26W labiryncie LiwcaDajmy się porwać urokom Doliny Liwca! Na odkrywców czekają niezapomniane widoki i wiele legend

20Pożyczka na gorącoPlanujesz termomodernizację? Skorzystaj z pożyczki, jaką oferuje WFOŚiGW w Warszawie

22Stypendia naukowe – inwestycja w przyszłośćW ramach dwóch programów stypendialnych środki na edukację trafią do prawie 1200 młodych Mazowszan

34Kulturalne MazowszeNajbliższe tygodnie obfitują w różnorodne warsztaty i spotkania dla każdego: od najmłodszych po najstarszych Mazowszan

36Ambitna sztuka za groszeSieć scen mazowieckich to nie tylko korzyści dla instytucji kultury, ale przede wszystkim dla odbiorców sztuki

37Książki z mazowieckiej półkiJaka siła drzemie w ulotce? Kim kiedyś byli sołtysi i wójtowie?

41Wiersze z szufladyPoznajemy twórczość Mazowszan

40Wieści z regionuCzerwiec to czas wielu imprez związanych z początkiem lata, ale też targów czy kiermaszów

38W świecie aniołów Paulina Muzińska z powiatu ciechanowskiego przekonuje, że pomysły na rękodzieło dostarcza samo życie

folklor

I-XIILepiej łączyć niż dzielić, czyli debaty o Mazowszu w subregionachO opinię na temat administracyjnego podziału Mazowsza zapytaliśmy samorządowców, radnych, polityków i mieszkańców Mazowsza

Fot.

arch

. Stu

dio

2000

edukacja

rolnictwo

materiały pokonferencyjne

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK

21Supermagazyny energii elektrycznejTo szansa na rozwiązanie problemów z dostawą energii

ekologia ekologia turystyka

w skrócie kącik poetycki

kultura

W 1916 r. Czech Edmund Weil i Polak Artur Feliks (Arthur Felix) wyosobnili od chorego na tyfus plamisty (dur) pałeczkę Proteus vulgaris. Forma bezrzęskowa tego zarazka ulega aglutynacji pod wpływem surowicy ludzi chorych na dur plamisty. Tę nieswoistą reakcję serolo-giczną tłumaczy się tym, że Proteus vul-garis ma heterogenny antygen natury wielocukrowej wspólny z Rickettsia pro-wazekii (bakteria wywołująca dur plami-sty, odkryta w 1916 r.). Szczep Proteus OX19 znalazł więc zastosowanie w dia-gnostyce serologicznej duru plamistego (odczyn aglutynacyjny Weila-Felixa).

Dyplom last minuteGdy wybuchła wojna Eugeniusz Łazow-ski był w trakcie zdawania egzaminów końcowych na wydziale medycyny Uni-wersytetu Józefa Piłsudskiego w War-szawie. Zmobilizowany, otrzymał przy-dział do szpitala w Brześciu nad Bugiem. Po wkroczeniu wojsk radzieckich, został aresztowany razem z innymi polskimi

żołnierzami i wysłany pociągiem w głąb Rosji. Uciekł z transportu, ale niedługo potem dostał się do niemieckiego oflagu – jednak stamtąd również udało mu się wydostać. Wrócił do Warszawy i razem ze świeżo poślubioną żoną wyjechali do jej rodzinnej Stalowej Woli. Doktor znalazł zatrudnienie w oddziale Polskiego Czerwonego Krzyża w pobli-skim Rozwadowie. Młody lekarz nie różnicował swoich pacjentów – leczył ludzi i ich choroby. Byli to Polacy, żoł-nierze ZWZ (później AK), Żydzi w stalo-wowolskim getcie, Niemcy mieszkający w sąsiedztwie, jak i niemieccy żołnierze. W pobliskim Zbydniowie pracował kolega Łazowskiego z czasów studiów medycznych, dr Stanisław Matulewicz. Zaobserwował on, że pewien szczep bakterii, używany przy diagnostyce labo-ratoryjnej tyfusu (bakteria „skleja się” przy kontakcie z surowicą osoby zarażonej tyfusem), w połączeniu z krwią osoby zdrowej daje podczas testów wynik identyczny, jak u „tyfusowców”. Tak więc

zdrowe osoby, zarażone celowo bakte-rią Proteus vulgaris OX19, po zbadaniu krwi, otrzymają dodatni wynik w tzw. od- czynie Weila-Felixa. A taki wynik ozna-czał jedno: tyfus! Lekarze zrozumieli, że dostali do ręki narzędzie, przy pomocy którego mogą ocalić wiele osób. Coś, co było odczynnikiem niezbędnym pod-czas analiz laboratoryjnych, w pojedynkę dawało taki sam efekt!

Proteus vulgaris (odmie-niec pospolity) to urzęsiona, bez-otoczkowa Gram-ujemna bak-teria o kształcie pałeczki nale-żąca do rodzaju Proteus. Odkryta w 1885 r. Drobnoustrój jest odpo-wiedzialny za zakażenia układu pokarmowego (w tym dróg żół-ciowych), ucha środkowego, płuc oraz opon mózgowych.

Zaraźliwy pomysłHistoria II wojny światowej to nie tylko świadectwo ludzkiego okrucieństwa i masowej eksterminacji. To również losy tysięcy ocalonych, ale przede wszystkim ich wybaw-ców – cichych bohaterów, którzy z narażeniem życia dokonywali heroicznych aktów. Części nazwisk nie poznamy nigdy, ale te, które znamy, warto utrwalić.

Fot.

arch

. Stu

dio

2000

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK 2

czy wiesz, że...

Zaraza zostajeNiemcy panicznie bali się chorób zakaźnych, a w wojennych warun-kach bytowania, fatalnym stanie sani-tarnym i niskiej świadomości społecz-nej – o epidemię nie było trudno. Dla-tego każde niepokojące oznaki trakto-wali z największą powagą, a gdy wyniki badań potwierdzały wzmożoną zacho-rowalność na którąś z chorób – wdra-żali natychmiastowe środki ostrożno-ści, m.in. izolację ogniska choroby oraz zakaz bezpośredniego kontaktu z cho-rymi dla swoich służb cywilnych i woj-skowych. W praktyce oznaczało to, że po prostu przestawali przyjeżdżać do takich wsi, miasteczek czy dzielnic, co dla mieszkańców skutkowało – przy-najmniej chwilowym – odroczeniem wywózek na przymusowe roboty i do obozów koncentracyjnych. Łazowski i Matulewicz zaczęli szczepić swoich pacjentów niegroźną bakterią, utrzymując sprawę w ścisłej tajemnicy. Wszyscy, którzy pojawiali się w gabi-netach obydwu lekarzy, otrzymywali zastrzyk z Proteusa i nie mieli o tym pojęcia. Próbki krwi wysyłane były do niemieckich laboratoriów, a stamtąd wracały z adnotacją: odczyn Weila-Fe-lixa dodatni. Aby nie wzbudzać podej-rzeń, że wszyscy tyfusowi pacjenci leczą się tylko u naszych doktorów – zaczęli podsyłać tych „zarażonych” do innych gabinetów. Jednak mistyfikacja była możliwa tylko w przypadku Polaków – w stosunku do ludności żydowskiej nie-mieckie przepisy były bardzo rygory-styczne: każdy Żyd chorujący zakaźnie był natychmiast zabijany, a jego dobytek palony. Dlatego dr Matulewicz cały czas pracował nad tym, aby objąć ochroną również Żydów naprawdę chorujących na tyfus. I udało się! Do próbek zainfeko-wanej krwi dodawał pewien odczynnik, który powodował, że wynik Weila-Fe-lixa był niejasny. To dawało kilka dni na leczenie lub ukrycie chorego pacjenta. Przez kilka lat wojny bohaterscy lekarze „zarazili” kilka tysięcy osób i uchronili je od tragicznego losu!

Polska gościnnośćW ramach „zasłony dymnej” lekarze bar-dzo nagłaśniali każdy prawdziwy przy-padek tyfusu, jednak po pewnym – na

szczęście dość długim – czasie Niemcy zaczęli coś podejrzewać. Niby środki zapobiegawcze i kwarantanna ognisk choroby, a coraz więcej zarażonych… Niby pandemia tyfusu, a pogrzebów niewiele… Zaczęli od drobiazgo-wych kontroli zużycia leków, co jednak dało się „obejść” w inny sposób – gabinet Łazow-skiego mieścił się blisko sta-cji kolejowej i lekarz czę-sto był wzywany do udzielania pomocy żołnierzom wraca-jącym pociągami s a n i t a r n y m i . Dzięki temu mógł zawyżać w raportach liczbę zuży-tych lekarstw, bez wzbudzania podejrzeń, bo nie-mieckie władze nie mogły tego zwe-ryfikować. Pod koniec 1943 r. do Roz-wadowa przyjechała komisja złożona z lekarza SS i dwóch praktykantów. Ich zadaniem była obiektywna ocena sytu-acji i stanu zdrowia mieszkańców. Ale dr Łazowski i na to znalazł sposób: urzą-dził prowizoryczny szpital w nędznej chatce, a do łóżek położył swoich naj-ciężej chorych (choć niekoniecznie na tyfus) pacjentów. Aby zwiększyć szanse na powodzenie swojego podstępu – wydano kolację dla niemieckiej dele-gacji, oczywiście suto zakrapianą. Po jakimś czasie niemiecki kolega po fachu nie był już w stanie dokonać inspek-cji szpitala, więc wysłał swoich asysten-tów. Ci zajrzeli do zatęchłej izby, pochy-lili się na łóżkami i orzekli, że faktycznie to tyfus. Kontrole więcej się nie powtó-rzyły, ale okupant nie odpuścił. Polski lekarz był mu potrzebny do kontrolo-wania epidemii, więc nie nękał go zbyt-nio. Ale ponieważ czynnie wspierał żoł-nierzy Armii Krajowej operujących na tym terenie, Niemcy podpisali na niego wyrok.

Wdzięczny pacjentLatem 1944 r. hitlerowcy w pośpiechu ewakuowali się przed nadchodzącą armią sowiecką, a do gabinetu dr. Ła-

1 Na podstawie książki Mateusza „Biszopa” Biskupa „Śladami zapomnianych bohaterów”, wyd. Vesper.

zowskiego przyjechał niemiecki żan-darm, wpadł do środka i krzyknął do Polaka: – Doktorze, niech Pan ucieka! Jest Pan na liście Gestapo! Żołnierz był kiedyś pacjentem polskiego lekarza i zdobył się na gest, który ocalił rodzinę Łazowskich.Lekarz, niewiele myśląc, pobiegł do domu i tego samego dnia, wraz z żoną i małą córeczką, uciekli. Ukrywali się w Stalowej Woli, potem w Rudniku. W 1945 r. wrócili do Warszawy, gdzie doktor rozpoczął pracę w Klinice Akade-mii Medycznej oraz w Instytucie Matki i Dziecka. Kilka lat później, wraz z całą rodziną, wyjechał na stypendium do Sta-nów Zjednoczonych. Przez wiele lat, już jako profesor pediatrii, wykładał na Uni-wersytecie Illinois. W latach 80. przeszedł na emeryturę i zamieszkał w stanie Ore-gon. Swoje okupacyjne wspomnienia zawarł w książce „Prywatna wojna. Wspo-mnienia lekarza-żołnierza 1933–1944”. Zmarł w 2006 r.Doktor Stanisław Matulewicz przez Bel-gię trafił do Zairu (dawnej Kongo), pracę naukową kontynuował na Uniwersyte-cie w Kinszasie, stał się cenionym specja-listą ds. radiologii. Po kilkunastu latach wrócił do kraju. Ostatnie lata życia spę-dził w Białymstoku, tam też zmarł.

Opracowała1 Agnieszka Bogucka

Model graficzny Proteus vulgaris

Fot.

arch

. Stu

dio

2000


czy wiesz, że...

Najlepsze w krajuNa Mazowszu mamy 49 szpitali publicz-nych, w których pracuje 68 tys. osób (ponad 24,7 tys. lekarzy i około 39,7 tys. pielęgniarek). W zdecydowanej więk-szości są to jedne z najlepszych placó-wek w Polsce, dysponujące najwięk-szą w kraju liczbą łóżek szpitalnych – ponad 25 tys. Sukcesy medyczne można wymieniać długo. Wśród nich urucho-mienie Interwencyjnego Centrum Neu-roterapii w Klinice Neurochirurgii CMKP Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego w Warszawie (we współpracy z Kliniką Neurochirurgii Uniwersytetu Kalifornij-skiego w San Francisco) prowadzącego m.in. terapię genową mózgu czy wyko-nującego operacje mózgu monitoro-wane w czasie rzeczywistym 3-teslo-wym rezonansem magnetycznym. To na Mazowszu powstało nowocze-sne centrum leczenia mukowiscydozy – w Szpitalu Dziecięcym w Dziekano-wie Leśnym. Niewątpliwym osiągnię-ciem jest również, rzadko wykonywany w polskich szpitalach, zabieg wszcze-pienia obustronnych implantów stawu skroniowo-żuchwowego podczas jed-nej operacji przez zespół chirurgów z ciechanowskiego szpitala.

Mazowsze pod kreskąNajistotniejszym problemem w funkcjo-nowaniu podmiotów leczniczych jest nieadekwatny poziom finansowania świadczeń opieki zdrowotnej zarówno w odniesieniu do potrzeb zgłaszanych przez pacjentów, jak i ponoszonych kosztów. Obowiązujące dziś zasady podziału środków finansowych pomię-dzy oddziały wojewódzkie NFZ przygo-towane zostały w oparciu o:

∙ liczbę ubezpieczonych zarejestrowa-nych w danym oddziale wojewódz-kim funduszu,

∙ wydzielone według wieku i płci grupy ubezpieczonych oraz grupy świad-czeń opieki zdrowotnej, w tym świad-czenia wysokospecjalistyczne,

∙ ryzyko zdrowotne odpowiadające danej grupie ubezpieczonych w po- równaniu z grupą odniesienia.

Na Mazowszu największymi kontrakto-biorcami (oprócz prywatnych podmio-tów) są szpitale podlegające pod samo-rządy (12,6 proc. kontraktu). W sumie realizują one 1/3 kontraktu przewidzia-nego dla województwa. Te same samo-rządy od lat inwestują olbrzymie pienią-dze w rozwój swoich placówek. Tylko Samorząd Województwa Mazowiec-

kiego, któremu podlega 29 placówek z 6 tys. łóżek, w latach 2013–2015 prze-znaczył na inwestycje 164 mln zł. Kolej-nych 151 mln zł przekazał na pożyczki dla placówek. Poręczył też kredyty na łączną kwotę 74,4 mln zł. – Mimo olbrzy-mich inwestycji i wsparcia ze strony samo-rządów, szpitale ciągle borykają się z nie-dofinansowaniem z NFZ, które wpędza je w kolejne kłopoty. Efektem są wydłużające się kolejki do specjalistów i zadłużenie pla-cówek, na czym cierpią przede wszystkim pacjenci, ale także personel skarżący się na nieadekwatne do kwalifikacji zarobki. Winne są zbyt małe środki przeznaczane

Potrzeba zmian w opiece zdrowotnej Jakie są mazowieckie szpitale? Nowoczesne, cenione i wciąż niedofinansowane. Pro-blemem są niedoszacowane wartości kontraktów zawieranych przez podmioty lecz-nicze z NFZ, błędna wycena kosztów świadczeń, brak zwrotu środków za nadwykona-nia i niewłaściwe proporcje w wynagrodzeniach pracowników.

Fot.

arch

. Stu

dio

2000

Problemem jest również ogromna różnica między kwotą pobieraną od Mazowszan ze składek na ubezpieczenie zdrowotne, a tym, co ostatecznie znajduje się w dyspozycji mazowieckiego oddziału. W ciągu ostatnich kilku lat (2009–2015) różnica ta wynosiła 6,8 mld zł na niekorzyść mieszkańców województwa.


temat miesiąca

na ochronę zdrowia, ale także niespra-wiedliwy algorytm, za sprawą którego do naszych szpitali trafia zbyt mało pienię-dzy. W efekcie, aby leczyć pacjentów, szpi-tale muszą się zadłużać – zwraca uwagę marszałek Adam Struzik.

Niesprawiedliwy algorytm – strata dla regionuAlgorytm nie uwzględnia różnic wyso-kości płaconych składek zdrowotnych przez mieszkańców poszczególnych województw oraz kosztów udziela-nia świadczeń w regionach. W Warsza-wie są one najwyższe w kraju, a Mazow-sze udziela największej liczby świadczeń zdrowotnych. Tylko w ubiegłym roku w szpitalach Samorządu Województwa Mazowieckiego zanotowano 1,5 mln porad i prawie 400 tys. hospitalizacji. Doty-czą one nie tylko mieszkańców regionu, ale i pacjentów z całej Polski, któ-rzy właśnie w mazowieckich – głów-nie warszawskich wysokospecjalistycz-nych szpitalach – szukają pomocy. I tu ją znajdują. Środki za leczenie pacjen-tów migracyjnych bardzo często są jed-nak refundowane z opóźnieniem. Jeżeli świadczenia wykonane były w ramach nadwykonań – szpitale nie zawsze otrzymują za nie zapłatę.

„Janosikowe bis”Realia nie mają też odzwierciedlenia w wysokości kwot przekazywanych na świadczenia realizowane w placówkach. Dynamika zwiększania puli środków na Mazowszu jest znacznie niższa niż w innych województwach. Choć śred-nia wzrostu środków (plan ostateczny) dla wszystkich regionów w latach 2009– –2015 wyniosła 22,79 proc., dla Mazow-sza był to wzrost na poziomie zaledwie 15,49 proc. (podkarpackie – 31,81 proc., świętokrzyskie – 28,78 proc.).– W przypadku składek NFZ mamy do czy-nienia z „janosikowym bis”. Myślę, że z bied-nymi trzeba się podzielić. Natomiast duża pula powinna zostać na Mazowszu, bo to duże województwo, na terenie którego przebywają osoby z innych regionów. Od wielu lat w powiatowych szpitalach nie było podwyżek. Lekarze początkujący zara-biają bardzo źle. Musimy zapobiec odpły-wowi personelu – twierdzi przewodni-czący Konwentu Powiatów Wojewódz-twa Mazowieckiego Krzysztof Fedorczyk.Co roku plan finansowy mazowiec-

kiego oddziału NFZ nie pokrywa się z realnym zapotrzebowaniem szpi-tali. Nie powinno to dziwić, skoro od 2009 r. wycena punktu w lecznictwie szpitalnym wzrosła z 51 zł do 52 zł. Jeżeli uwzględnimy inflację oraz procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia, cena punktu powinna wynosić 64 zł.

Odesłać pacjenta?Kierownicy podmiotów udzielają świad-czeń ponad limit zawartej umowy, cho-ciaż mają świadomość, że nie wszyst-kie środki zostaną zapłacone. Dotych-czas nie przewidziano jednak zwiększe-nia puli na świadczenia, co pozwoliłoby szpitalom na Mazowszu nie generować takich wydatków. Dzieje się tak, gdy szpi-tal jest zmuszony sytuacją do ratowania pacjentów, mimo że wkracza w tzw. nad- wykonania. W stanach nagłych szpi-tal musi przyjąć potrzebującego, nawet

jeśli już wie, że przekracza ustalony przez NFZ limit. To generuje dodat-kowe koszty i w efekcie często zadłuże-nie. Łączna kwota nadwykonań powsta-łych w latach 2010–2015 na Mazowszu wynosi ponad 4 mld zł, z czego dotych-czas mazowiecki NFZ nie wypłacił szpi-talom ponad 614 mln zł (w tym około 150 mln zł szpitalom samorządowym).

Obciążenie dla samorządówW kontekście tych problemów duży niepokój wzbudzają planowane przez stronę rządową zmiany legislacyjne, które mają przerzucić na samorządy lokalne obowiązek pokrywania ujem-nego wyniku finansowego szpitali,

pozostawiając jako alternatywę jedy-nie likwidację szpitala, a nie jak dotych-czas także możliwość przekształcenia w spółkę. A zatem zamiast zwiększenia puli środków w ramach NFZ i dostoso-wania ich do rzeczywistych potrzeb, pojawi się przerzucenie odpowiedzial-ności za koszty leczenia na samorządy.– Sytuację naszych placówek udało się ustabilizować. Pomogła możliwość prze-kształcenia szpitali w spółki. Pozwoliło to na zabranie garbu, który je ograniczał. Niestety, finansowanie lecznictwa szpi-talnego nie wykazuje tendencji zwyżko-wej. Trudno jest planować wydatki, jeśli co roku dowiadujemy się, że będziemy mieli mniej środków – zauważa dyrektor Biura Polityki Zdrowotnej w Urzędzie Miasta st. Warszawy Dariusz Hajdukiewicz. – Obawiam się, że planowane przez mini-sterstwo rozwiązania mogą pogłębić nierówności w dostępie do świadczeń.

Co z tego, jeśli np. Warszawa wykupi swoim pacjentom jakieś świadczenia, skoro bied-nych powiatów nie będzie na to stać.

Stanowisko w sprawieW sprawie mazowieckich szpitali głos zabrała Wojewódzka Rada Dialogu Spo-łecznego. W jej skład wchodzą m.in. przed-stawiciele strony rządowej, samorządów, organizacji związkowych z Mazowsza oraz organizacji pracodawców. Rada roz-poczęła pracę nad stanowiskiem doty-czącym pilnych działań naprawczych sys-temu opieki zdrowotnej. Apel taki skie-ruje do Ministra Zdrowia, Prezesa Narodo-wego Funduszu Zdrowia i Rady Dialogu Społecznego. n

dolnoś

ląskie

kujaw

sko-po

morsk

ie

lubels

kie

lubusk

ie

łódzki

e

małop

olskie

mazow

ieckie

opolsk

ie

podkar

packie

podlas

kie

pomors

kie

śląski

e

święt

okrzys

kie

warm

ińsko-

mazur

skie

wielko

polski

e

zachod

niopom

orskie

razem

oddzi

ały

wojew

ódzkie

35

30

25

20

15

10

5

0

20,50

15,49

28,78

24,43

21,87

25,4226,12

31,81

28,2328,16

23,08 22,3922,00

19,21

22,79

25,89

20,75

Procentowy wzrost planu finansowego od 2009 do 2015 r.w poszczególnych oddziałach wojewódzkich NFZ


temat miesiąca

Jak w kilku zdaniach można podsumować pierwszą edycję przedsięwzięcia?W ubiegłym roku program praktyk wakacyjnych dla studentów cieszył się ogromnym zainteresowaniem, które przerosło najśmielsze oczekiwania. Na 110 wolnych miejsc wpłynęły aż 353 wnioski. Żeby wszyscy mieli równe szanse, o tym kto zakwalifikował się do programu, zadecydowało loso-wanie. Ostatecznie praktyki odbyło 120 osób – 41 w lipcu, 40 w sierpniu i 39 we wrześniu. Największą popular-nością cieszyła się możliwość pozna-wania pracy w Kancelarii Marszałka oraz w Delegaturze Urzędu Mar-szałkowskiego Województwa Mazo-wieckiego w Płocku. Wielu chętnych chciało także dostać się na praktyki do Departamentu Środowiska, Departa-mentu Rozwoju Regionalnego i Fun-duszy Europejskich, a także Departa-mentu Organizacji.

Pilotaż stał się okazją do wypróbowania założeń organizacyjnych, ale też poznania opinii studentów… W większości studenci byli zadowo-leni z programów praktyk w komór-kach poszczególnych departamentów i delegatur. Doceniali możliwość zdo-bycia doświadczenia w tak dużej insty-tucji, jaką jest urząd marszałkowski. Ale nie zabrakło też trafnych sugestii… W ankietach, wypełnianych na zakoń-czenie praktyk, studenci mieli możli-wość podzielenia się uwagami czy pro-pozycjami zmian. Jednym z pomysłów była prośba o udostępnienie opisów komórek organizacyjnych, do których można aplikować, tak by wybór miejsca praktyki był celniejszy i z pożytkiem dla dwóch stron. Studenci sugerowali także

zwiększenie liczby miejsc oraz liczby godzin praktyk w kolejnych edycjach.

Ostatecznie formuła praktyk została nieco zmodyfikowana. Na czym polegają podstawowe zmiany?Na stronie Samorządu Województwa Mazowieckiego zamieściliśmy opisy poszczególnych komórek organizacyj-nych, by na etapie rekrutacji studen-ci-kandydaci mogli wybrać nie tylko departament, kancelarię lub delegaturę, ale i konkretny wydział, biuro czy wielo-osobowe stanowisko, w którym chcie-liby odbywać praktykę. Po analizie opi-nii zebranych od studentów doprecyzo-waliśmy m.in. obowiązki praktykantów i opiekunów praktyk, a także określili-śmy, na jakim etapie realizacji studiów kandydaci mogą zgłaszać się do udziału w projekcie.

Z punktu widzenia kierownika dużej, nowocześnie zarządzanej jednostki,

jak ocenia Pan przydatność zdobywania tego typu pierwszych doświadczeń zawodowych przez młodych ludzi?Z rozmów, które udało mi się przepro-wadzić ze studentami wynika, że „Prak-tyki u Marszałka” pozwoliły im posze-rzyć wiedzę nabytą podczas studiów w obszarze funkcjonowania admini-stracji samorządowej oraz rozwinąć umiejętności jej wykorzystania. Prak-tykanci poznali kulturę organizacyjną urzędu oraz wdrożone w nim rozwią-zania zarządcze. Takie doświadczenia są nieocenione ze względu na możli-wość konfrontacji wyobrażeń młodego człowieka o pracy w danym środowi-sku z zastaną rzeczywistością. Pozwa-lają też studentom zaprezentować wie-dzę, umiejętności i zaangażowanie, co w przyszłości może skutkować zatrud-nieniem w naszej instytucji.

n

Praktyki w nowoczesnej instytucjiJuż po raz drugi organizujemy w urzędzie „Praktyki u Marszałka”. Nauczeni doświad-czeniem przygotowaliśmy studentom udoskonaloną formułę projektu. O główne wnioski, najważniejsze zmiany, ale i oczekiwania związane z praktykami zapytaliśmy Sekretarza Województwa – Dyrektora Urzędu Marszałkowskiego Województwa Ma-zowieckiego w Warszawie Waldemara Kulińskiego.


warto wiedzieć

Bilet Turysty

Oferta KM na wakacje 2016> Za 67 zł można podróżować bez ograniczeń pociągami KM*

przez 3 dni dowolnie wybrane z 10

> Oferta obowiązuje w okresie 1 lipca – 31 sierpnia 2016 r.

> Bilet Turysty można zakupić w kasach biletowych i biletomatach KM

*z wyjątkiem pociągów „Dragon” i „Słoneczny”

Szczegółowe informacje dostępne są na stronie www.mazowieckie.com.pl oraz pod numerem Call Center: 22 364 44 44

Dotacje w ramach RPO WM 2007–2013 pozwoliły m.in. na informatyzację urzędu… Projekt zrealizowaliśmy w partnerstwie z sześcioma gminami powiatu, a dofi-nansowanie sięgnęło blisko 1,6 mln zł. Zakupiliśmy sprzęt komputerowy, opro-gramowanie, zamontowaliśmy insta-lacje elektryczne w budynkach urzę-dów oraz lokalne sieci komputerowe. Poprzez budowę i rozwój elektronicz-nej administracji oraz unowocześnienie i ujednolicenie infrastruktury informa-tycznej starostwa, a także urzędów gmin lepiej funkcjonuje administracja samo-rządowa. Natomiast rozwój e-usług umożliwił blisko 40 tys. mieszkańcom powiatu załatwienie spraw bez wycho-dzenia z domu.

Pozyskali Państwo 13,6 mln zł z UE. Suma ta przyczyniła się do rewolucyjnych zmian? Z pewnością poprawiła stan dróg powiatowych. Prawie 5,6 mln zł prze-znaczyliśmy na przebudowę dwóch odcinków o długości prawie 15 km.

To przełożyło się na wyższy kom-fort podróży i większe bezpieczeń-stwo. Za unijne środki powstała w pełni wyposażona, nowoczesna hala spor-towa z zapleczem hotelowym zloka-lizowana przy Liceum Ogólnokształ-cącym w Żurominie. Budowa pochło-nęła około 8 mln zł. Hala jest wykorzy-stywana zarówno na potrzeby uczniów szkół ponadgimnazjalnych z Żuromina, jak też do organizacji różnego rodzaju imprez masowych.

A plany związane z nową agendą? Będziemy aplikować o środki unijne w różnych dziedzinach. Mam tu na myśli zarówno działania inwestycyjne, jak i tzw. projekty miękkie skierowane do szkół i instytucji oświatowych, w ramach przeciwdziałania bezrobociu czy dla osób niepełnosprawnych.

Powiat żuromiński przoduje w produkcji żywności ekologicznej?Istnieje dość zróżnicowana grupa pod-miotów zajmujących się produkcją żyw-ności, którą określić można jako regio-nalną lub tradycyjną. W naszym powie-cie produkowane są miody, pomidory, wędliny, nalewki, piwa oraz mocne alko-hole wytwarzane według niezmien-nych od pokoleń receptur. Skala tej pro-dukcji jest nieduża – na pewno nieprze-mysłowa. Wiele z naszych regionalnych produktów ekologicznych uzyskiwało liczne nagrody w konkursach regional-nych i krajowych. Można ich spróbować, odwiedzając nasze gospodarstwa agro-turystyczne.

Czy walory przyrodnicze, ekologiczna żywność przełożyły się na rozwój turystyki? Od dłuższego czasu obserwujemy wzmożony napływ turystów, nie tylko

z Mazowsza, zainteresowanych spędze-niem wolnego czasu na łonie natury. Cieszymy się, że wybierają naszą okolicę. Agroturystyka to duża szansa rozwoju lokalnego. Obecnie na terenie powiatu funkcjonuje kilka takich gospodarstw w miejscowościach Brudnice, Konopaty, Zieluń i Żuromin. Jest też kilka obiektów z zapleczem konferencyjno-hotelowym oraz hotelowym.

Proszę o dwa słowa zachęty do odwiedzenia tych stron Mazowsza…Turystom powiedziałbym, że powiat żuromiński to dobrze rozwinięta sieć komunikacji drogowej, czyste powie-trze i woda, liczne i zwarte kom-pleksy leśne, niski stopień urbaniza-cji i uprzemysłowienia. Zatem można u nas naprawdę odetchnąć po trudach codziennego zgiełku dużych miast. Osoby, które szukają „swojego miejsca na ziemi” – zachęciłbym to osiedlania się tutaj, ponieważ dysponujemy obiek-tami dydaktycznymi umożliwiającymi uczniom praktyczną naukę w zawo-dach rolniczych, mechanicznych oraz informatycznych. Kolejny atut to sta-bilna sytuacja finansowa szpitala powia-towego wyposażonego w specjali-styczny sprzęt medyczny (mammograf, tomograf komputerowy, cyfrową pra-cownię RTG) i posiadającego certyfikat jakości zgodny z normą ISO 9001:2008. Myślę, że sprzyjające są także duże areały użytków rolnych, z możliwo-ścią powiększania gospodarstw i two-rzenia nowych, wielkoobszarowych. Tereny atrakcyjne ekologicznie mogą być doskonałą bazą do produkcji zdro-wej żywności, agroturystki.

Dziękuję za rozmowę

n

Sielsko i ekologicznieRolniczy charakter i bogactwo lasów są mocnymi stronami powiatu żuromińskiego. Naturalny potencjał sprawił, że rozwija się tu agroturystyka i produkcja żywności eko-logicznej. Tu liczą się też środki zewnętrzne. Na co je spożytkowano? O to zapytałam starostę Jerzego Rzymowskiego.

8

rozwój regionalny

Jak wyglądają plany inwestycyjne na najbliższe lata? Najważniejszą potrzebą gminy Hali-nów jest rozwój szeroko rozumianej infrastruktury, zwłaszcza budowa dróg, sieci kanalizacyjnej, gazyfikacji i oświe-tlenia ulicznego. Planujemy też rozbu-dowę szkół, przedszkoli i obiektów spor-towych. Podejmowane przez nas decy-zje już zmieniają oblicze gminy. Mam tu na myśli wybudowanie nowego budynku gimnazjum w Halinowie, budowę stacji uzdatniania wody w Wiel-golesie Duchnowskim. W poprzedniej kadencji powstało ponad 20 km dróg, m.in. ul. Stołeczna w Józefinie, ul. Jana Pawła w Halinowie, 10 km chodników, np. w Długiej Szlacheckiej, Cisiu czy Michałowie. W obecnej kadencji rów-nież zabiegamy o tego typu inwestycje. Przykład? Oddany już do użytku nowy most na rzece Długiej.

Środki unijne są bardzo ważne i potrzebne… Oczywiście, że tak. Generują gigan-tyczny rozwój polskich samorzą-dów i są bardzo ważnym elementem ich budżetów. Samorządom łatwiej

jest podejmować decyzje inwesty-cyjne, jeśli wiedzą, że mogą je dofi-nansować z zewnątrz. Tak było w przy-padku budowy sali gimnastycznej przy Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Cisiu. Obiekt powstał dzięki połącze-niu trzech źródeł finansowania – gminy, Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz UE. W poprzedniej kadencji udało się pozyskać ponad 20 mln zł (z budżetu państwa i UE). Ponad 16 mln zł wydali-śmy na infrastrukturę, a około 4 mln zł na tzw. projekty miękkie podnoszące ofertę edukacyjną, w tym największy z nich – „Szansa dla przedszkolaka”.

À propos dotacji. Jak inwestycje wpłynęły na życie mieszkańców?Każde nowe przedsięwzięcie popra-wia komfort życia mieszkańców czy podnosi wartość nieruchomości. Tak było w przypadku realizowanej inwe-stycji w strefie przemysłowej w Długiej Kościelnej pod nazwą „Wzmocnienie własnego potencjału gospodarczego powiatu mińskiego poprzez komplek-sowe uzbrojenie terenów inwestycyj-nych”. W ramach RPO WM od 2009 r. do końca grudnia br. realizujemy projekt „E-urząd”, w ramach którego powstała m.in. nowa strona internetowa gminy. Usprawniła ona kontakt mieszkańców z naszym urzędem.

Jak wygląda polityka senioralna w Halinowie?Przy Gminnym Centrum Kultury dzia-łają dwa koła skupiające w sumie ponad 150 osób. Są one zrzeszone w Polskim Związku Emerytów, Rencistów i Inwa-lidów oddział w Mińsku Mazowiec-kim. Nasza jednostka jest otwarta na potrzeby seniorów. Organizuje zajęcia plastyczne, wykłady tematyczne, zaję-cia gimnastyczne itp. Dużym zaintere-sowaniem cieszą się wycieczki krajo-znawcze. Seniorzy byli np. w Sandomie-

rzu, Łowiczu, Ciechanowie, Opinogórze, na Górze Grabarce czy w Płocku.

Praca samorządu Halinowa była wielokrotnie nagradzana…Tak, to prawda. Kilkakrotnie byliśmy poddawani ocenie przez dzienniki ogól-nopolskie. Najbardziej cieszą nas dwa wyróżnienia w rankingach samorządów opublikowanych przez „Rzeczpospolitą”. W 2011 r. zajęliśmy 11. miejsce, jako naj-lepsza gmina miejska. W 2015 r. w kate-gorii „Innowacyjny samorząd” gmina Halinów uplasowała się na 9. miejscu spośród gmin miejskich i miejsko-wiej-skich z całej Polski. Organizatorzy oce-niali wdrożenie elektronicznego sys-temu obsługi mieszkańców, dostęp do internetu, elektroniczny system infor-macji przestrzennej, dostępność stano-wisk komputerowych w gminnych pla-cówkach.

Zieleń, zbiorniki wodne to idealne miejsce do wypoczynku… Lasy i stawy przyciągają oczywiście licznych turystów, wędkarzy i działko-wiczów. Bliskość Warszawy sprawia, że w okresie letnim jest ich nawet kilka tysięcy. Przy tym, u nas cią-gle jest relatywnie tanio. Polecamy wycieczki rowerowe po naszej gminie. Warto zobaczyć ruiny Pałacu Łubień- skich w Okuniewie, kościoły, zabyt-kową dzwonnicę przy kościele pw. św. Anny w Długiej Kościelnej albo dworek „Skruda” (kończymy jego odna-wianie) w Halinowie, w którym mieści się Gminne Centrum Kultury. Serdecznie zapraszam Czytelników w nasze strony.

W ich imieniu bardzo dziękuję za zaproszenie i rozmowę.

Agnieszka PazioMazowiecka Jednostka Wdrażania

Programów Unijnych

Ranking to nie wszystkoRozsądne decyzje i skuteczne aplikowanie o środki unijne sprawiły, że gmina Halinów (powiat miński) stała się jednym z prężniej rozwijających się samorządów na Mazow-szu. O kulisach sukcesu rozmawiam z burmistrzem Adamem Ciszkowskim.

9

Lato inwestycji w „wukadce”Czas wakacyjny to kolejne modernizacje WKD. Kapitalnego remontu wymaga odci-nek linii Warszawa Śródmieście WKD–Komorów. Ostatni raz takie prace wykonywane były w 1987 r. Planowane kompleksowe usprawnienia gwarantują kolejne lata kom-fortowej podróży.

Fot.

arch

. WKD

Plany na latoWarszawska Kolej Dojazdowa sp. z o.o. będzie modernizować kolejny odcinek szlaku kolejowego. W marcu br. spółka podpisała umowę na naprawę toru nr 2 linii nr 47 na trasie Warszawa Śród-mieście WKD–Komorów. Wartość prac w ramach podpisanej umowy wynosi 15 977 700 zł brutto.

Przedsięwzięcie jest kontynu-acją zrealizowanej w ubiegłym roku kompleksowej naprawy toru nr 1 na ww. szlaku linii WKD. Prace rozpoczną się 1 lipca br. i potrwają do 31 sierpnia br.

Inwestycja będzie skoordynowana z budową nowoczesnych systemów bezpieczeństwa na przejazdach kolejo-wych. Samoczynne sygnalizacje świetlne będą wybudowane na kolejnych ośmiu

przejazdach linii WKD. Podniosą one bez-pieczeństwo uczestników ruchu drogo-wego, ze szczególnym uwzględnieniem pieszych poruszających się w obrębie przejazdu. Przedsięwzięcie to jest elementem pro-jektu pn. „Rozwój systemu publicznego transportu pasażerskiego w aglomera-cji warszawskiej poprzez zwiększenie wydajności, niezawodności i bezpieczeń-stwa Warszawskiej Kolei Dojazdowej”, współfinansowanego przez Szwajca-rię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkow-skimi Unii Europejskiej (tzw. Szwajcarsko--Polskiego Programu Współpracy).

Dla bezpieczeństwa podróżnychWykonanie modernizacji jest niezbędne, by poprawić stan techniczny toru oraz zachować bezpieczeństwo w prowa-dzeniu ruchu pociągów. Przyczyni się do podniesienia komfortu jazdy, zmniej-szenia emisji hałasu wprowadzanego

do środowiska, poprawy estetyki i małej architektury linii WKD. Roboty obejmują: kompleksową wymianę nawierzchni torowej oraz podkładów drewnianych na betonowe. Zamontowane będą nowoczesne systemy mocowania szyn, odbudowane rowy odwadniające oraz unowocześniona nawierzchnia przejaz-dów kolejowych.Podobne kompleksowe remonty zawsze oznaczają pewne niedogodności dla podróżnych. Jednak, by wykonywane prace były jak najmniej uciążliwe, spółka korzysta z doświadczenia z lat ubiegłych oraz sugestii mieszkańców i pasażerów. Dlatego zdecydowała się na zapewnie-nie komunikacji zastępczej, bieżące infor-mowanie podróżnych, jak również sko-munikowanie pociągów z innymi środ-kami transportu publicznego. Wszelkie trudności wynagrodzi późniejszy komfort podróży.

Na podst. mat. WKD oprac. Urszula Sabak-Gąska


rozwój regionalny

Spakuj się rozsądnie

Uwzględnij porę roku, pogodę, wagę i rozmiar bagażu pod-ręcznego oraz bagażu rejestrowanego. Zasady przewozu bagażu podręcznego i rejestrowanego określają przepisy międzynarodowe i regulamin przewoźnika. Płyny w bagażu kabinowym (podręcznym) możemy prze-wozić w naczyniach o pojemności maksymalnie 100 ml, które muszą zmieścić się w jednej przezroczystej torebce nieprzekraczającej pojemności 1l. Zasada ta obowiązuje na wszystkich lotniskach cywilnych w Unii Europejskiej.

Skontroluj bezpieczeństwo

Przed odlotem każdy pasażer oraz jego bagaż, zarówno pod-ręczny, jak i ten rejestrowany, przewożony w luku bagażowym w samolocie, są poddawane szczegółowemu sprawdzeniu.Bagaże rejestrowane przechodzą kilkuetapowy proces wery-fikacji swojej zawartości w tzw. sortowni bagażu. Natomiast pasażerowie są sprawdzani bardzo szczegółowo podczas kontroli bezpieczeństwa i choć może tego nie widać na pierwszy rzut oka, to bramek i czujników wrażliwych na róż-nego typu materiały niebezpieczne, jest kilka.

Przygotuj się

Zgodnie z międzynarodowymi przepisami, przed kontrolą bezpieczeństwa pasażerowie muszą zdjąć odzież wierzch-nią: kurtki, żakiety, bluzy, marynarki itd., które są prześwietlane razem z bagażem kabinowym. Operator kontroli bezpieczeń-stwa może poprosić podróżnego o pozbycie się i poddanie kon-troli kolejnych przedmiotów według własnego uznania, stosow-nie do przypadku. Bramki kontrolne, przez które przechodzą podróżni, są czułe m.in. na elementy metalowe, dlatego niektóre przedmioty (paski do spodni z metalowymi klamrami, zegarki czy obuwie) również muszą zostać dokładnie sprawdzone.

Wydrukuj kartę pokładową

Karta pokładowa to praktycznie bilet na lot. Zawiera wszyst-kie niezbędne dane dotyczące pasażera i jego podróży. Należy pamiętać, aby wydrukować kartę w domu, najlepiej tuż po odprawie online – unikniemy dzięki temu dodatko-wych kosztów i zaoszczędzimy czas. Odprawy należy doko-nać do 4 godz. przed odlotem, w przeciwnym razie nali-czona zostanie dodatkowa opłata.

Bądź na czas

Punkty odpraw check-in są otwierane na 3 godz. przed pla-nowanym odlotem samolotu, a zamykane 40 min przed star-tem. Bramki „Gate” zamykane są 30 min przed odlotem. Przy-bycie na lotnisko z opóźnieniem może skutkować niewpusz-czeniem pasażera na pokład samolotu. Planując przyjazd na lotnisko, warto wziąć pod uwagę nieprzewidziany korek na drodze czy kolejki do kontroli bezpieczeństwa. Zaleca się przybycie na lotnisko 2–3 godz. przed planowanym odlotem.

Zostaw w domu

Dozwolone i zabronione do przewozu przedmioty zesta-wione są na tzw. białej liście, dostępnej na stronie Urzędu Lotnictwa Cywilnego www.ulc.gov.pl oraz w regulaminach linii lotniczych. Do strefy zastrzeżonej lotniska i na pokład samolotu nie wniesiemy m.in. ostrzy o długości powyżej 6 cm, tępych ciężkich przedmiotów, scyzoryków, broni pal-nej, materiałów wybuchowych, kijków marszowych i sporto-wych, termometrów rtęciowych, korkociągów, wędek oraz dużych gabarytowo części samochodowych.Żywność w postaci stałej (pieczywo, ciasta, owoce czy kiełbasę) można przewozić według wytycznych wagowych przewoź-nika. Poza tym podróżni często pytają o grzałkę, prostownicę, suszarkę do włosów, buty na szpilkach – te przedmioty można przewozić. W przypadku wątpliwości, najlepiej upewnić się jeszcze na etapie pakowania bagażu, np. dzwoniąc na lotnisko.

Sprawdź dokumenty

Na początku spakuj do torebki, plecaka lub spodni wszystkie niezbędne dokumenty. Sprawdź odpowiednio wcześniej, które z nich są wymagane w danym kraju: paszport, dowód osobisty, wiza.

Lotniskowe ABCLatem podróżni coraz częściej przesiadają się z pociągów, autobusów i samochodów do sa-molotów. W ubiegłym roku wszystkie polskie lotniska odnotowały wzrost liczby pasażerów.

Magdalena BojarskaRzecznik prasowy lotniska Warszawa/Modlin

Maj przyniósł kolejny rekord: w tym miesiącu lotnisko obsłużyło ponad ćwierć miliona pasażerów. To najlepszy wynik w historii modlińskiego portu.


Ochotnicza Straż PożarnaPraca OSP jest nieoceniona. Na Mazowszu działa około 1950 tego typu jednostek, które w 2015 r. brały udział w 45 tys. róż- nego rodzaju zdarzeń. Blisko 500 jed-nostek włączonych jest do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Sto-pień i jakość ich wyposażenia ma więc bardzo duże znaczenie w zapewnie-niu bezpieczeństwa na Mazowszu. Dla-tego sejmik podjął decyzję o przekaza-niu w latach 2016–2017 dotacji w wyso-kości 5 mln zł na samochody i sprzęt ratowniczo-gaśniczy dla 139 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej z Mazow-sza. Pieniądze przeznaczone będą na zakup m.in.: 40 samochodów ratow-niczo-gaśniczych (średnich i ciężkich), 40 pomp pożarniczych oraz 30 zesta-wów ratownictwa technicznego. Pro-gram cieszy się dużym zainteresowa-

niem samorządów – do urzędu marszał-kowskiego wpłynęło aż 211 wniosków na kwotę przeszło 12 mln zł. – Dofinan-sowanie do samochodów w wysokości 100 tys. zł otrzymają w tym roku – jak wyja-śnił marszałek Adam Struzik – 22 jednostki w gminach i miastach, które nie ubiegają się o środki europejskie przeznaczone na to zadanie. W przyszłym roku przewi-dziane jest dofinansowanie do zakupu samochodów dla 20 jednostek zgłoszo-nych przez samorządy, które ubiegają się dodatkowo o wsparcie tej inwesty-cji z funduszy europejskich w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014– –2020. Program realizowany jest we współpracy z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wod-nej, który na zakup samochodów przy-znał dodatkowo po 190 tys. zł.

Stypendia dla uczniówUzdolnieni uczniowie gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych oraz zawodowych będą mogli po raz kolejny skorzystać ze wsparcia finansowego na naukę. Radni uchwalili regulaminy przyznawania sty-pendiów na rok szkolny 2016/2017 (wię-cej na ten temat na str. 22–25).

Zasłużony dla MazowszaSejmik nadał Odznakę Honorową „Zasłu-żony dla Mazowsza” diecezji drohiczyń-skiej, która w tym roku obchodzi 25-lecie proklamacji przez Ojca Świętego Jana Pawła II. Diecezja, obok posługi dusz-pasterskiej, udziela pomocy duchowej i materialnej realizowanej przez Caritas. Działające tam liczne wspólnoty zrze-szają kreatywną młodzież oraz miesz-kańców, chcących zrobić coś dla innych. „Diecezja i zgromadzeni w niej kapłani –

Wsparcie dla strażakówXIX sesja. 16 maja

Sejmik przyznał dotacje ochotniczym strażom pożarnym, przyjął regulamin stypen-dialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych oraz dwa stanowiska. Nadał też Odzna-kę Honorową „Zasłużony dla Mazowsza”.

Fot.

arch

. UM

WM


z prac samorządu

jak czytamy w uzasadnieniu – realizują szereg działań, mających konsolidować wiernych i umacniać ich więzi z Kościo-łem i Bogiem. Swoją służbę duszpaster-ską pełnią z oddaniem, co znacząco wpływa na budowanie wspólnoty chrześcijańskiej, kształtowanie świado-mości religijnej i pogłębianie wiary”.

Apel do NFZRadni zaapelowali do ministra zdrowia i prezesa Narodowego Funduszu Zdro-wia o przekazanie oddziałowi mazowiec-kiemu NFZ dodatkowych środków na sfinansowanie nadwykonań powstałych w latach ubiegłych oraz niedoboru środ-ków finansowych przeznaczonych na zabezpieczenie świadczeń opieki zdro-wotnej w województwie mazowieckim. Łączna kwota niezapłaconych nadwy-konań powstałych w latach 2010–2015 w oddziale mazowieckim wynosi ponad 614 mln zł. W podmiotach leczniczych należących do Samorządu Wojewódz-twa Mazowieckiego wartość niezapła-conych świadczeń udzielonych ponad limit zawartych umów oscyluje w grani-cach 150 mln zł.

Dekret BierutaSejmik zaapelował również do Prezy-denta RP Andrzeja Dudy „o rozważe-nie wycofania wniosku skierowanego przez Prezydenta RP Bronisława Komo-rowskiego do Trybunału Konstytucyj-nego o zbadanie zgodności z Konstytu-cją ustawy z 25 czerwca 2015 r. o zmia-nie ustawy o gospodarce nieruchomo-ściami oraz ustawy – Kodeks rodzinny

i opiekuńczy. Ustawa dawała miastu istotne narzędzia związane z ogranicza-niem negatywnych skutków społecz-nych oddziaływania Dekretu Bieruta, istotnie ograniczała możliwe nieprawi-dłowości związane z budzącym spo-łeczne wątpliwości zjawiskiem obrotu roszczeniami dekretowymi, a także zwią-zane z praktyką ustanawiania w postę-powaniach dekretowych kuratorów dla osób nieznanych z miejsca pobytu” – czytamy w stanowisku. Radni postulują ponadto, aby „Rząd premier Beaty Szy-dło podjął pilne prace nad całościową ustawą reprywatyzacyjną, która pozwoli na kompleksowe rozwiązanie proble-mów związanych ze skutkami nacjona-lizacji majątków w okresie PRL”.

Stacja MuzeumProces tworzenia nowej instytucji kul-tury – Stacja Muzeum – przechodzi kolejne etapy. Po zakończeniu czynno-ści likwidacyjnych Muzeum Kolejnictwa, muzealia i majątek ruchomy przeszły na własność Samorządu Województwa Mazowieckiego. Sejmik zgodził się na przekazanie tego mienia Stacji Muzeum.

WsparcieSejmik zaakceptował też udzielenie dotacji pochodzącej ze środków Państwo-wego Funduszu Rehabilitacji Osób Nie-pełnosprawnych fundacji Odzyskać Radość na budowę Zespołu Specjalnych Placówek Oświatowo-Rehabilitacyjnych w Kraszewie Czubakach. W skład zespołu wejdzie szkoła podstawowa dla uczniów upośledzonych w stopniu umiarkowa-

nym lub znacznym oraz z niepełno-sprawnościami sprzężonymi z Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego dla Dzieci wraz z przedszkolem i żłobkiem. Placówka będzie w pełni dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych. Dofinanso-wanie w br. wyniesie ponad 878,7 tys. zł. W latach 2017–2018 zaplanowano na ten cel 3,2 mln zł, pod warunkiem prze-kazania środków z PFRON. Dotację z PFRON otrzyma również powiat pia-seczyński na przebudowę i rozbudowę Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wycho-wawczego. Kształcą się tam uczniowie w wieku 7–21 lat, którzy z powodu nie-pełnosprawności wymagają stosowania specjalnych form nauczania, specyficz-nej opieki wychowawczej i zajęć rewali-dacyjnych. Kwota dofinansowania w br. wyniesie 2 mln zł i tyle samo w 2017 r.

Inne decyzje sejmikuRadni przyjęli też m.in. zmiany w budże-cie na br. oraz w uchwale wykonaw-czej Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2012– –2017. Zgodzili się również, aby patro-nem roku mogła być nie tylko wybitna postać, ale również znaczące dla Pol-ski i Mazowsza wydarzenie. Wyrazili też zgodę na powierzenie wojewódz-twu świętokrzyskiemu zadania publicz-nego dotyczącego organizacji drogo-wego publicznego transportu zbioro-wego przez województwo mazowieckie na dwóch trasach: Staszów–Opatów–Ostrowiec Świętokrzyski–Radom–War-szawa oraz Kielce–Skarżysko Kamienna–Radom–Warszawa. n

Do urzędu przez InternetChciałbyś bez wychodzenia z domu załatwić takie sprawy jak np.: wydanie decyzji o warunkach zabudowy, pozwo-lenie na wycięcie drzew lub krzewów, nadanie numeru porządkowego czy dopisanie do spisu wyborców? Depar-tament Geodezji i Kartografii Urzędu

Marszałkowskiego Województwa Mazo-wieckiego opracował, dzięki fundu-szom europejskim, narzędzie interne-towe, które pomaga gminom i powia-tom otworzyć się na e-administrację. Z projektem tym oraz innymi realizowa-nymi przez departament przedsięwzię-ciami zapoznała się Komisja Strategii

Rozwoju Regionalnego i Zagospodaro-wania Przestrzennego.Aby ułatwić mieszkańcom Mazowsza załatwianie spraw w urzędach, zrealizo-wany został projekt e-administracja, do którego przystąpiło blisko 90 proc. gmin i powiatów województwa mazowiec-kiego. Urzędy wyposażone zostały

Wrota MazowszaWizyta w urzędzie bez wychodzenia z domu? To możliwe dzięki portalowi Wrota Mazowsza.


z prac samorządu

i przesłać go wraz z ewentualnymi załącznikami za pośrednictwem

Elektronicznej Skrzynki Podaw-czej do właściwego urzędu,odebrać z systemu tele-informatycznego urzędu Poświadczenie Odbioru przesłanego dokumentu elektronicznego,wnieść drogą elektro-niczną niezbędne opłaty związane ze złożonym w urzędzie wnioskiem,dołączyć do sprawy kolejne

dokumenty,uzyskać informację o aktual-

nym statusie sprawy w urzędzie,odebrać, po potwierdzeniu dorę-

czenia, odpowiedź urzędu, ∙ zajrzeć w dowolnej chwili, za pośred-nictwem skrytki interesanta, do wer-sji roboczych i ostatecznych wła-snych dokumentów, odpowiedzi urzędów, poświadczeń odbioru, historii zmian statusów zainicjowa-nych przez siebie spraw.

Baza Wiedzy o MazowszuDepartament Geodezji i Kartografii zre-alizował wiele innych, ważnych dla cyfryzacji i informatyzacji regionu dzia-łań, które przyczyniają się do wzrostu konkurencyjności i zmniejszenia dys-proporcji rozwoju w województwie. Stworzyliśmy zestandaryzowane i zhar-monizowane bazy danych, zawierające informacje o sposobie zagospodarowa-nia i przeznaczeniu terenu Mazowsza, a także o jego walorach gospodarczych i przyrodniczych. Opracowane i wdro-żone mechanizmy pomagają m.in. w zarządzaniu przestrzenią, wykorzysta-niu potencjału regionu czy też obrocie nieruchomościami.

Mapy w zasięgu rękiKolejnym produktem jest Portal Ma- powy Województwa Mazowieckiego (http://msip.wrotamazowsza.pl), pełniący rolę regionalnego węzła infrastruk-tury informacji przestrzennej, w któ-rym prezentowane są dane Mazowiec-kiego Systemu Informacji Przestrzen-nej (MSIP) oraz wojewódzkiego zaso- bu geodezyjnego i kartograficznego. Portal jest miejscem udostępniania i wymiany informacji o obiektach, pro-cesach i zjawiskach: istniejących, pro-

jektowanych lub prognozowanych w ich przestrzennym odniesieniu. Oprócz mechanizmu wyświetlania map umoż-liwia też wyszukiwanie, przegląda-nie i pobieranie danych przestrzen-nych. Aktualnie portal oferuje ponad 500 warstw informacyjnych interaktyw-nej mapy, pogrupowanych w 30 kategoriach tematycznych oraz wyszuki-warkę metadanych, pozwalającą na znalezienie zbiorów danych w oparciu o określone przez użytkownika kryteria tematyczne, słowa kluczowe lub zasięg przestrzenny zbioru. Zakres tematyczny udostępnianych warstw informacyj-nych jest stale poszerzany, a materiały już opublikowane podlegają ciągłej aktualizacji, dzięki czemu użytkownik ma dostęp do różnorodnych, wiarygod-nych danych, pogrupowanych w kate-gorie tematyczne, m.in.: Baza Danych Obiektów Topograficznych, obszary zagrożenia powodziowego, miejscowe plany zagospodarowania przestrzen-nego oraz studia i kierunki zagospoda-rowania przestrzennego gmin, bezpie-czeństwo, sieć drogowa, podział tery-torialny, infrastruktura sieciowa, sieć kolejowa, gleby, lasy, zabytki, ochrona środowiska, wody, plan zagospodaro-wania przestrzennego województwa mazowieckiego.

Cyfryzacja w ratownictwieCiekawym projektem była też budowa infrastruktury użytkowej systemu pozy-cjonowania satelitarnego w wojewódz-twie mazowieckim, który miał służyć poprawie efektywności działania służb ratowniczych. Dzięki temu przedsię-wzięciu możliwa stała się lokalizacja pojazdów zespołów ratowniczych tech-niką GPS na podkładzie mapy nawiga-cyjnej z dokładnością kilku metrów oraz wymiana informacji między pojaz-dem a centralą w kanałach transmisji danych. Pozwoliło to na szybką lokali-zację poszukiwanego punktu i wyzna-czenie najszybszej trasy dojazdu, jak również przydzielanie zadań załogom będącym najbliżej miejsca zdarzenia i lokalizowanie w szybkim tempie jed-nostek wzywających pomoc. W efek-cie czas reakcji służb ratowniczych skró-cono o 2 min 48 sek.

Opracowała Justyna Michniewicz

w odpowiedni sprzęt komputerowy i oprogramowanie. Opisano w sposób przystępny dla interesantów 207 usług świadczonych przez administrację sa- morządową (np. dopisanie do spisu wyborców, przyznanie zasiłku rodzin-nego, rejestracja pojazdu, rozpatrywa-nie skarg obywateli, uzupełnienie aktu stanu cywilnego). Dodatkowo przygo-towane zostały 42 formularze elektro-niczne, czyli możliwe do wypełniania i złożenia przez Internet druki (np. dekla-racja na podatek od nieruchomości, ustalenie wysokości podatku leśnego, wnioski o: odtworzenie treści aktu uro-dzenia, wydanie odpisu zupełnego, skróconego aktu stanu cywilnego czy decyzji o pozwoleniu na budowę), które w konsekwencji pozwalają na zdalne załatwienie sprawy. Gminy i powiaty włączają się do systemu stopniowo – uruchomiły na razie od jednej do kilku-dziesięciu usług.Na portalu www.wrotamazowsza.pl , można:

∙ wyszukać (np. za pośrednictwem mapy, słów kluczowych) właściwą usługę publiczną świadczoną przez dany urząd w sposób elektroniczny,

∙ wypełnić formularz elektroniczny i utworzyć przy jego pomocy doku-ment elektroniczny,

∙ podpisać dokument elektroniczny podpisem elektronicznym lub przy pomocy Profilu Zaufanego ePUAP

Fot.

arch

. Stu

dio

2000


z prac samorządu

Finanse unijne pod lupąW UE tempa nabiera debata nad przeglądem wieloletnich ram finansowych (WRF). Przebieg rozmów pokaże tendencje istotne dla perspektywy po 2020 r., a ich wynik wpłynie na przyszłość całej polityki unijnej.

1 Szczegółowe informacje dostępne są na stronie internetowej Rady Europejskiej: http://www.consilium.europa.eu/pl/policies/multiannual-financial-framework/ .2 Europejski Fundusz Inwestycji Strategicznych.

Atmosferę podgrzewa szereg proble-mów, m.in. kryzys migracyjny, zagroże-nie dla wspólnego rynku, wzrost nastro-jów eurosceptycznych oraz trwający w dalszym ciągu kryzys finansowy, w tym przede wszystkim sytuacja w Grecji. Ele-menty te utrudniają określenie priory-tetów politycznych oraz podjęcie decy-zji finansowych dotyczących najbliż-szych kilku lat. Przeglądu WRF 2014–2020 dokona Komisja Europejska, biorąc pod uwagę warunki gospodarcze, jak i naj-nowsze prognozy makroekonomiczne.

Czym jest WRF? WRF określa maksymalne kwoty roczne przeznaczane przez UE na poszczególne sektory. Obejmuje co najmniej 5-letni czas programowania (obecny WRF dotyczy 7 lat – okres 2014–2020). Nie jest to budżet, a jedynie punkt odniesienia dla rocznych budżetów UE. Na podstawie WRF usta-lane są priorytety polityczne (np. badania naukowe, edukacja, spójność, pomoc rozwojowa, polityka sąsiedztwa) z przełożeniem na konkretne kwoty oraz zapewniana jest dyscyplina budżetowa. Dzięki WRF finanse UE są przewidywalne, pozostają w ustalonych limitach1, dają poczucie stabilności beneficjentom. Tym sposobem wydatki są utrzymane w gra-nicach zasobów własnych UE i realizo-wane zgodnie z wytyczonymi celami.

Roczne maksymalne kwoty wydatków UERozporządzenie o wieloletnich ramach finansowych określa m.in. pułapy na

zobowiązania i płatności. Te pierwsze to kwoty, jakie UE może „obiecać” w danym roku – objętym wieloletnimi ramami finansowymi – na poczet zobowiązań prawnych (umowy czy decyzje o udzie-leniu dotacji). Pułapy na płatności okre-ślają zaś wypłaty pieniędzy w określo-nym roku wynikające z zawartych zobo-wiązań. Dodatkowo ustalane są pułapy środków na zobowiązania dla każdego odrębnego działu budżetu.

Śródokresowy przegląd wieloletnich ram finansowych To szansa na ocenę funkcjonowania WRF, ale też zmianę, która pociąga za sobą dostosowanie obowiązujących przepi-sów do bieżącej sytuacji, w tym poszcze-gólnych pułapów. Warto zaznaczyć, że przydzielone wcześniej środki krajowe nie mogą zostać zmniejszone w wyniku przeglądu śródokresowego. Niestety już dziś zasoby WRF są bliskie wyczerpania. W bezprecedensowym stopniu korzy-stano ze specjalnych instrumentów ela-styczności, by zaradzić kryzysowi migra-cyjnemu, finansować fundusz gwaran-cyjny EESI2 oraz likwidować niedobór środków i nieuregulowane płatności. Oznacza to, że pułapy WRF już w połowie cyklu zostały przekroczone (np. w obsza-rze migracji i bezpieczeństwa).

Z perspektywy regionuWRF mają szczególne znaczenie dla władz lokalnych i regionalnych. To samorządy terytorialne uczestniczą bez-pośrednio lub pośrednio w zarządzaniu

i wydatkowaniu ponad 75 proc. bud- żetu UE. Dlatego są żywo zaintereso-wane poziomem zobowiązań i środków dla poszczególnych pozycji. Marszałek Adam Struzik, jako członek Komisji Poli-tyki Spójności Terytorialnej i Budżetu UE (COTER) w Europejskim Komitecie Regionów, jest bezpośrednio zaangażo-wany w przygotowanie roboczej wersji opinii na temat przeglądu WRF. Jej treść jest szansą na wkład w unijną dyskusję i zabezpieczenie podstawowych inte-resów miast i regionów europejskich. Dokument uwzględniać ma oczekiwa-nia w odniesieniu do lat 2014–2020, ale też przyszłości ogólnego budżetu UE. KR rozważa położenie nacisku na zna-czenie unijnego budżetu opartego na wynikach, uproszczenie zarządzania finansami UE i podkreślenie konieczno-ści dysponowania zasobami własnymi. Wśród centralnych punktów prze-glądu WRF prawdopodobnie znajdą się: promowanie wzrostu i zatrudnie-nia, rozwiązanie problemu bezrobo-cia – zwłaszcza wśród osób młodych, poszukiwanie przyczyn destabilizacji i kryzysów zewnętrznych wpływających bezpośrednio na UE (napływ uchodź-ców, zagrożenia terrorystyczne), zapew-nienie bezpieczeństwa wewnętrznego i zwalczanie terroryzmu oraz zapobie-ganie kryzysowi płatności w przyszłości.

Aleksandra PrandotaKatarzyna JaniszewskaBiuro Przedstawicielskie

Województwa Mazowieckiego w Brukseli

Fot.

arch

. Stu

dio

2000


współpraca

Pani doktor, dlaczego oddawanie krwi jest ważne?Na tym etapie wiedzy medycznej nie jesteśmy w stanie wyprodukować sub-stancji, która w pełni mogłaby zastą-pić naszą krew. Pomimo wielu prób, nikomu jeszcze się to nie udało, jest substancją nie do zastąpienia. Dla wielu chorych krew i jej składniki są lekiem niezbędnym. Podczas interwencji chi-rurgicznych, kiedy ubytek krwi jest duży – zawsze potrzebna jest transfuzja. Krwotoki, przeszczepy organów, hemo-filia, a także choroby hemolityczne wymagają transfuzji krwi lub prepara-tów krwiopochodnych. Dlatego, pamię-tajmy – oddając krew, ratujemy zdrowie i życie drugiej osoby.

Wspomniała Pani, że chorym przetacza się składniki krwi. Czy to oznacza, że krew w takiej postaci, w jakiej jest pobierana od dawcy, nie trafia do pacjenta?Z pobranej krwi wyodrębniamy poszcze-gólne składniki (koncentrat krwinek czerwonych, koncentrat krwinek płytko-wych i osocze). Pacjenci otrzymują tylko ten składnik, którego w danej chorobie potrzebują. Dawniej podawano im tzw. krew pełną, tj. ze wszystkimi jej składni-kami. Jednak dzisiaj wiemy, jakich skład-ników pacjentowi brakuje, znamy skutki leczenia poszczególnymi składnikami i aby nie obciążać niepotrzebnie orga-nizmu człowieka chorego, stosujemy wyłącznie te składniki, których aktual-

nie potrzebuje. Aby lepiej uzmysłowić rolę krwi oraz potrzeby krwiolecznic-twa, podam przykład: podczas przesz-czepu wątroby potrzebne jest co naj-mniej 20 jednostek koncentratu krwi-nek czerwonych. Oznacza to, że krew musi oddać 20 dawców! Rozwój medy-cyny umożliwia przeprowadzenie wielu skomplikowanych operacji, ale bez krwi nie mogłyby być wykonywane.

Czy oddanie krwi boli?Nie boli. Cała procedura włącznie z for-malnościami trwa około 30–45 minut i jest w zupełności bezpieczna. Krew pobiera fachowy personel przy uży-ciu wyłącznie jednorazowego sprzętu i materiałów medycznych.

Lek ratujący życieKrew jest jedyną płynną tkanką w organizmie człowieka. Ratuje ludzkie zdrowie i życie. Pełni wiele funkcji. Jej głównym zadaniem jest transport tlenu i składników pokarmo-wych do komórek. Przepływ krwi w naszym ciele zapewnia jego stałą temperaturę. W czerwcu dawcy krwi mają swoje święto. Rozmawiam o tym z Edytą Ułasiewicz, le-karzem transfuzjologiem z Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie.

Fot.

arch

. Stu

dio

2000


zdrowie

Trzeba się specjalnie do tego przygotować ? Każdy powinien w ciągu doby poprze-dzającej wypić około dwóch litrów pły-nów – najlepiej wody. Dawca powinien także być wyspany, a przed oddaniem krwi należy spożyć lekkostrawny (nisko-tłuszczowy) posiłek. Nie można być przeziębionym. Niezbędny jest doku-ment ze zdjęciem potwierdzający toż-samość.

Jak wygląda procedura oddania krwi?Przede wszystkim musi być ono poprze-dzone pobraniem próbki krwi do badań laboratoryjnych (morfologia) oraz wywiadem z badaniem lekarskim. Dawca wypełnia także kwestionariusz. Jest to spowodowane nie tylko dobrem biorcy krwi, ale także osoby ją oddają-cej. Pytania zadane podczas wywiadu lekarskiego dotyczą wielu sytuacji zdro-wotnych, a także związanych ze stylem życia. Samo oddawanie krwi trwa śred-nio od 5 do 8 minut. W przypadku, gdy dawca ma jakiekolwiek wątpliwości, na każdym etapie kwalifikacji oraz oddawa-nia krwi ma możliwość zadawania pytań wykwalifikowanemu personelowi.

Czy każdy może zostać krwiodawcą? Są jakieś przeciwwskazania?Dawcą krwi może zostać każda zdrowa, dorosła osoba w wieku 18–65 lat. Ze względu na bezpieczeństwo dawcy i biorcy, niektórzy mogą być czasowo lub na stałe zdyskwalifikowani. O tym, czy kandydat na dawcę może oddać krew, zawsze decyduje lekarz na pod-stawie wyników badań i wywiadu oraz badania przedmiotowego, a także aktu-alnie obowiązujących przepisów prawa. Dyskwalifikacje czasowe to ogranicze-nia oddawania krwi obowiązujące tylko przez pewien określony czas. Do dys-kwalifikacji czasowych zaliczyć należy m.in. usunięcie lub leczenie kanałowe zęba oraz drobne zabiegi chirurgiczne. W tych przypadkach obowiązuje sied-miodniowy zakaz oddawania krwi. Przez dłuższy czas nie możemy również odda-wać krwi po przebytych operacjach i innych zabiegach medycznych, które były wykonywane sprzętem wielokrot-nego użytku i przebiegały z narusze-niem ciągłości skóry. Zalicza się do nich także wykonanie tatuażu i przekłuwa-

nie uszu lub innych części ciała. W tych przypadkach krwi nie można oddawać przez 6 miesięcy.

A dyskwalifikacje stałe?Należą do nich poważne choroby układu krążenia, wady serca (poza wadami wrodzonymi całkowicie wyle-czonymi), choroba niedokrwienna mię-śnia sercowego, choroby pochodzenia naczyniowo-mózgowego i wiele innych chorób przewlekłych. Na stałe z odda-wania krwi wykluczone są też osoby chorujące na: choroby układu pokarmo-wego, poważne choroby skóry, choroby krwi i układu krwiotwórczego, zabu-rzenia krzepnięcia w wywiadzie, nowo-twory złośliwe i różne choroby zakaźne.

Jaka ilość krwi jest pobierana jednorazowo i jak często można ją oddawać?Jednorazowo krew jest pobierana w ilo-ści 450 ml, co stanowi około 10 proc. krwi krążącej w krwioobiegu doro-słego człowieka. Można ją oddawać kilka razy do roku. W przypadku męż-czyzn nie więcej niż 6 razy w roku, nato-miast kobiety mogą oddawać krew do 4 razy w roku, nie częściej niż co 8 tygodni.

Oddamy krew… i co dalej? Każdy dawca otrzymuje posiłek rege-neracyjny, tzw. ekwiwalent kaloryczny, wydawany w postaci 8 czekolad, bato-nika oraz soku. Osoby wykonujące takie zawody jak: pilot, maszynista, kierowca autobusu, operator dźwigu, osoby pracujące na wysokości, upra-wiające wspinaczkę czy głębokie nur-kowanie mogą powrócić do swoich zajęć nie wcześniej niż 12 godzin po oddaniu krwi. Tego samego dnia nie należy dźwigać ciężarów, wykonywać obciążających wysiłków fizycznych i uprawiać sportu wyczynowego. Każ-demu przysługuje zwolnienie z pracy w dniu, w którym oddał krew. Osoby niezakwalifikowane mogą otrzymać zaświadczenia godzinowe na czas przeprowadzania badania.

Czy potrzebna jest każda grupa krwi?Tak. Są momenty, że brakować może pewnej grupy krwi lub poziom zabez-pieczenia w nią jest niski. Jest to spowo-dowane aktualnym zapotrzebowaniem

na daną grupę oraz zgłaszalnością daw-ców. Jednak nie możemy wskazywać, że potrzebujemy tylko jednej grupy krwi. Stan zapasów jest zmienny. Ze względu na swoją specyfikę, krew i jej składniki mają pewien „okres przydatności”. Tak więc musimy na bieżąco dbać o okre-ślony poziom zapasów poszczególnych jej grup.

Gdzie można oddać krew? Czy tylko w siedzibach regionalnych centrów krwiodawstwa i krwiolecznictwa?Nie. Krew można także oddawać w naszych ambulansach – mobilnych gabinetach. Organizujemy stałe i jedno-razowe akcje wyjazdowe, aby dotrzeć do jak największej liczby dawców. Nasze wyjazdy pozwalają także zaosz-czędzić czas dawcom – traktujemy ich jak naszych partnerów, bez których nie moglibyśmy ratować zdrowia i życia ludzkiego. Zapraszam na stronę inter-netową www.rckik-warszawa.com.pl , na której znajdują się bieżące informa-cje o akcjach krwiodawstwa.

Rozmawiała Eliza Śniegocka-WalkiewiczDepartament Zdrowia i Polityki

Społecznej UMWM

Edyta Ułasiewicz, lekarz transfuzjolog z Regionalnego

Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie


W jubileuszowej 10. edycji konkursu kapituła przyznała tytuł Złotego Lidera w kategorii Działalność na Rzecz Pac- jenta – Ośrodkowi Rehabilitacji Socjo- psychiatrycznej w Otwocku Mazowiec- kiego Centrum Neuropsychiatrii Sp. z o.o. Brylantowego Lidera 2016 otrzymał prof. dr hab. n. med. Mirosław Ząbek, kierownik Oddziału Neurochirurgii Ma- zowieckiego Szpitala Bródnowskiego w Warszawie Sp. z o.o. Dla obydwu placówek organem prowadzącym jest Samorząd Województwa Mazowiec-kiego.

Swój prestiż oraz uznanie na rynku plebiscyt zawdzięcza konsekwentnej wierności trzem zasadom: uczciwości i obiektywizmowi (laureatów w proce-sie głosowania wybierają 24 osobistości świata medycyny), przejrzystości zasad oraz pełnej jawności finansowania (cał-kowicie bezpłatny charakter). Każda pla-cówka medyczna oraz jej pracownik, fundacja, organizacja rynku ochrony zdrowia mogą zgłosić swój udział w konkursie, wysyłając prosty formularz. Od uczestników nie są pobierane żadne opłaty. Plebiscyt ma otwartą, ogólno-

Poszukiwanie i nagradzanie wartościowych inicjatyw w ochronie zdrowia to zadanie, jakie postawili przed sobą organizatorzy i kapituła konkursu Lider Ochrony Zdrowia. W tym roku na Mazowsze trafiły dwa najważ-niejsze tytuły.

Złoty Lider 2016Działalność na Rzecz PacjentaOśrodek Rehabilitacji Socjopsychiatrycznej w Otwocku Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii Sp. z o.o.

Tu splatają się poczucie bezpieczeństwa i stawianie sobie realnych wyzwań, dialog, przyjaźń, tolerancja. Inspirowany skandynawskimi rozwiązaniami ośrodek niekonwencjonalnie podchodzi do leczenia mło-dzieży z zaburzeniami psychotycznymi, nastroju, adaptacyjnymi i związanymi ze stresem. Holistyczne podejście do pacjenta uwzględnia wspólne budowanie programu we współpracy z pacjentem i zespo-łem specjalistów oraz bliską współpracę z rodziną i działania środowiskowe. Tutaj pacjentów się nie leczy, ale wzmacnia ich wewnętrzną siłę i przywraca nadzieję, dzięki czemu są w stanie stawić czoła wrogowi. Dodatkowo ośrodek angażuje się w podnoszenie świadomości na temat zdrowia psychicznego – wyda-jąc książki, tworząc spektakle, organizując wystawy.(fragment laudacji konkursowej)

Złotego Lidera

Ochrony Zdrowia

2016LIDER

Złotego Lideraw kategorii

Dyrektor Komitetu Naukowego OSOZ

Dr inż. Zygmunt Kamiński

Patron medialny:

Czasopismo OSOZ

Organizator:

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia

tytuł

Kapituła 10. edycji Konkursu Liderów Ochrony Zdrowia przyznaje

OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA

Działalność

na Rzecz Pacjenta

Ośrodkowi Rehabilitacji Socjopsychiatrycznej w Otwocku

Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii Sp. z o.o.

Nasi najcenniejsi

Brylantowy Lider 2016Prof. dr hab. n. med. Mirosław ZąbekKierownik Oddziału Neurochirurgii Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego, Dyrektor Interwencyjnego Centrum Neuroterapii

Poważany w środowisku naukowym: autor ponad 140 prac oryginalnych ogłoszonych w piśmiennictwie krajowym i zagranicznym; autor, współautor lub redaktor 30 ksią-żek, wykonał 3000 skomplikowanych operacji tętniaka mózgu, nie wspominając o tysiącach innych operacji. Jako jeden z nielicznych na świecie przeprowadził serię opera-cji mózgu w krążeniu pozaustrojowym i głębokiej hipoter-mii, pierwszy w Polsce, wspólnie z neurochirurgami z USA, przeprowadził operacje głębokiej stymulacji mózgu cho-rych z chorobą Parkinsona. Kierował i był wykonawcą wielu programów naukowych realizowanych przez



Patron medialny:

Czasopismo OSOZ

Organizator:


Ochrony Zdrowia

2016LIDER


10. edycja Konkursu

Liderów Ochrony Zdrowia

Brylantowy LiderBrylantowy Lider

Prof. dr hab. n. med.

Mirosław Ząbek


zdrowie

Złoty Lider 2016Działalność na Rzecz PacjentaOśrodek Rehabilitacji Socjopsychiatrycznej w Otwocku Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii Sp. z o.o.

Tu splatają się poczucie bezpieczeństwa i stawianie sobie realnych wyzwań, dialog, przyjaźń, tolerancja. Inspirowany skandynawskimi rozwiązaniami ośrodek niekonwencjonalnie podchodzi do leczenia mło-dzieży z zaburzeniami psychotycznymi, nastroju, adaptacyjnymi i związanymi ze stresem. Holistyczne podejście do pacjenta uwzględnia wspólne budowanie programu we współpracy z pacjentem i zespo-łem specjalistów oraz bliską współpracę z rodziną i działania środowiskowe. Tutaj pacjentów się nie leczy, ale wzmacnia ich wewnętrzną siłę i przywraca nadzieję, dzięki czemu są w stanie stawić czoła wrogowi. Dodatkowo ośrodek angażuje się w podnoszenie świadomości na temat zdrowia psychicznego – wyda-jąc książki, tworząc spektakle, organizując wystawy.(fragment laudacji konkursowej)

Złotego Lidera

Ochrony Zdrowia

2016LIDER

Złotego Lideraw kategorii



Patron medialny:

Czasopismo OSOZ

Organizator:


tytuł

Kapituła 10. edycji Konkursu Liderów Ochrony Zdrowia przyznaje


Działalność

na Rzecz Pacjenta

Ośrodkowi Rehabilitacji Socjopsychiatrycznej w Otwocku

Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii Sp. z o.o.

polską formułę. Nagrody przyznawane są w czterech kategoriach: Innowacyjne Pomysły w Ochronie Zdrowia, Promocja Zdrowia i Profilaktyka, Skuteczne Zarzą-dzanie w Ochronie Zdrowia, Działalność na Rzecz Pacjenta. Dodatkowo każ-dego roku kapituła przyznaje również nagrodę specjalną Brylantowego Lidera Ochrony Zdrowia za wyjątkowe zasługi w tym obszarze. Doceniane są szczególnie ponadprze-ciętne zasługi na polskim rynku ochrony zdrowia, innowacyjne pomysły, naj-ciekawsze inicjatywy, zaangażowanie i pasja pracy. Zdaniem dr. inż. Zygmunta Kamińskiego, dyrektora Rady Nauko-wej Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia, laureaci konkursu są dowodem na to, że dzięki zaangażowaniu i pasji można zrealizować najbardziej ambitny cel oraz pokonać każdą barierę.

Opracowała Agnieszka Bogucka

Komitet Badań Naukowych. Wyróżniony Złotym Krzyżem Zasługi oraz dwukrotnie nagrodą Ministra Zdrowia. Kliniczny Koordynator Oddziału Neurochirurgii Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego i Kierownik Kli-niki. Inicjator pierwszego w Europie i drugiego na świecie Interwencyj-nego Centrum Neuroterapii, współtwórca Centrum Neuroradiochirurgii Gamma Knife. Światowy autorytet w neurochirurgii. Lekarz, naukowiec, wielki człowiek, uwielbiany i ceniony przez pacjentów. (fragment laudacji konkursowej)


Najważniejsza korzyść Zmniejszenie zapotrzebowania na cie-pło to niższe koszty utrzymania budynku. Gdy uszczelnia się i ociepla budynek, powinno się jednocześnie modernizo-wać źródło ciepła wraz z instalacją c.o. oraz montować urządzenia, które umoż-liwią regulację ilości dostarczanej ener-gii w zależności np. od warunków pogo-dowych. To oczywiście generuje większe koszty, ale w perspektywie lat, w których będzie nam służyć inwestycja – możemy sporo zaoszczędzić.

Wsparcie finansoweZ pomocą przychodzi Wojewódzki Fun-dusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, oferując nisko-oprocentowaną pożyczkę. W aloka-cji jest 15 mln zł na finansowanie pro-gramu pn. „Wspieranie zadań z zakresu ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza, termomodernizacji oraz zadań związanych z odzyskaniem ciepła z wentylacji” (2016-OA-11).

Zakres dofinansowania W jego ramach można:

∙ przeprowadzić termomodernizację budynku (np. ocieplenie ścian, dachu/stropodachu),

∙ zastosować rekuperację ciepła/wen-tylacji z odzyskaniem ciepła,

∙ zmodernizować lokalne źródła cie-pła, tj. wymienić kotłownię lub pale-nisko węglowe na gazowe, olejowe lub opalane biomasą, zastąpić piece gazowe, olejowe lub opalane bio-masą na źródło o wyższej niż dotych-czas sprawności wytwarzania ciepła (z wyłączeniem montażu pieca na węgiel lub eko-groszek),

∙ zlikwidować stare źródło ciepła z jed-noczesnym podłączeniem obiektu do sieci ciepłowniczej,

∙ rozbudować sieć ciepłowniczą, by podłączyć kolejne obiekty,

∙ zbudować sieć gazową z jednoczesną likwidacją lokalnych kotłowni,

∙ zmodernizować systemy cieplne o niskiej sprawności lub złym stanie

technicznym oraz sieci ciepłownicze, ∙ zbudować układy wysokospraw-nej kogeneracji, a także wprowadzić nowe technologie w zakładach prze-mysłowych, które pozwolą na ograni-czenie emisji zanieczyszczeń,

∙ wymienić stary tabor pojazdów na nowy, z silnikami spełniającymi obo-wiązujące normy EURO lub silniki elek-tryczne w transporcie publicznym,

∙ przeprowadzić inne zadania przyno-szące efekt ekologiczny w ochronie atmosfery.

Dla kogo?Pożyczka przyznawana jest do 100 proc. ko- sztów kwalifikowanych. Beneficjentami mogą być jst, ich związki i jednostki pod-ległe, osoby prawne oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.Nabór trwa do wyczerpania alokacji, jednak nie później niż do 30 września. W przypadku zawarcia umowy z wyko-nawcą zadania termin wydłuża się do 31 października br. Wnioski można składać w centrali funduszu w Warsza-wie oraz w wydziałach zamiejscowych w Ciechanowie, Ostrołęce, Płocku, Rado-miu i Siedlcach. Dokumenty dostępne są na www.wfosigw.pl w zakładce Strefa Beneficjenta/Programy 2016. Zaprasza- my do aplikowania.

Anna MzykWFOŚiGW

w Warszawie

Pożyczka na gorącoJeśli Twoja instytucja płaci wysokie rachunki za ogrzewanie, a w budynku wciąż jest zimno, to znak, że trzeba pomyśleć o termomodernizacji. Najlepiej przeprowadzać ją poza okresem grzewczym – zacząć wiosną, aby spokojnie skończyć do jesieni.

Fot.

arch

. WFO

ŚiG

W w

War

szaw

ie

Udana termomodernizacja bloku mieszkalnego przy ul. Radarowej 4 w Warszawie


ekologia

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK I

Za nami cykl spotkań poświęconych skutkom ewentualnego podziału administracyjnego Mazowsza. Współorganizowali je prezydenci miast, w których się odbywały – Ciechanowa, Siedlec, Płocka, Radomia i Ostro-łęki. Dodatkowo, w Płocku w przygotowanie konferencji zaangażowała się Politechnika Warszawska (PW) filia w Płocku, a w Ciechanowie – Pań-stwowa Wyższa Szkoła Zawodowa (PWSZ).Rektor ciechanowskiej PWSZ doc. dr Leszek Zygner wyraził zadowo-lenie, że o tak ważnych sprawach, jak samorządność i kształt RP dys-kutuje się w murach uczelni wyższej. W podobnym duchu zwrócił się do zebranych prorektor PW filia w Płocku prof. dr hab. inż. Janusz Zieliński. – Uczelnia jest chyba najlepszym miejscem do prowadzenia dys-puty na tematy trudne, które wymagają przedłożenia różnych racji, stano-wisk, oceny i poszukiwania słusznych rozwiązań. Mury uczelni będą zawsze otwarte dla tego typu inicjatyw, które w szczególności dotyczyć będą nas – płocczan, regionu płockiego i całego Mazowsza – mówił. Konferencje w Ciechanowie, Płocku, Radomiu i Ostrołęce otworzył marszałek Adam Struzik, który podziękował prezydentom tych miast za wspólne zorganizowanie otwartej debaty naukowej przybliżającej zagadnienia związane z ewentualnym podziałem Mazowsza. W Siedlcach wicemarszałek Janina Ewa Orzełowska podkreśliła, że konferencje służą merytorycznej dyskusji, popartej naukowymi argu-mentami. Ma to pokazać, jakie skutki przyniósłby ewentualny podział administracyjny Mazowsza.Prezydent Siedlec Wojciech Kudelski zwrócił uwagę, że jest to temat na tyle ważny, aby rozmawiać o nim na różnych spotkaniach, a zwłasz-

Lepiej łączyć niż dzielić, czyli debaty o Mazowszu w subregionach

Dynamika rozwoju Mazowsza jest najwyższa w Europie. Co zatem przemawia za dzie-leniem regionu? Dotychczas, oprócz typowania nowej stolicy, strona rządowa nie przedstawiła żadnych konkretów, a w debacie publicznej nie pojawiły się ze strony ekspertów ani polityków argumenty ukazujące pozytywne aspekty tego pomysłu.

Fot.

Mic

hał S

łaby

Administracyjny podział Mazow-sza – za czy przeciw?

O opinię na temat administracyjnego po-działu Mazowsza zapytaliśmy samorzą-dowców, radnych, polityków i mieszkań-ców Mazowsza.

Sławomir MorawskiStarosta CiechanowskiZ perspektywy samorządu – nie dzielić! Absolutnie nie dzielić! Jeste-śmy temu przeciwni. Województwo mazowieckie to – od wielu lat – jeden organizm, który wykorzystuje środki unijne, ma wspólny budżet. Gdyby województwo zostało podzielone, byłaby to krzywda dla całej spo-łeczności Mazowsza. Skutki mogłyby być fatalne. Po takim wydzieleniu Warszawy zostałaby tylko biedna część województwa, która nie miałaby środków cho-ciażby na wkłady własne do inwestycji finansowanych ze środków unijnych. Nasza zgoda jest tylko i wyłącz-nie na podział statystyczny, na potrzeby NUTS-ów.


cza w gronie samorządowców i naukowców. Przypomniał także o ostat-nim stanowisku władz PiS, które zdecydowały, że obecnie nie planują podziału administracyjnego Mazowsza, a skupią się jedynie na podziale statystycznym. Wicemarszałek Janina Ewa Orzełowska wyraziła zado-wolenie z tej decyzji, ale podkreśliła, że dyskusji i rozmów o przyszłości naszego województwa nigdy nie jest za dużo.

Aspekty prawneW Ciechanowie, Płocku i Radomiu głos zabrał prof. dr hab. Hubert Izdebski (SWPS). Podkreślił, że przy rozpatrywaniu zmian administra-cyjnych należy zwrócić szczególną uwagę na zapisy art. 15 ust. 2 Kon- stytucji RP – na tożsamość regionu, obiektywne więzi społeczne, gospodarcze lub kulturowe, a jednocześnie na możliwości – również finansowe – realizowania zadań publicznych, które przypisano samo-rządom województw. Jako swego rodzaju motto spotkań przywołał słowa lubelskiego administratywisty – prof. Jana Szreniawskiego: „Teo-ria w większości opowiada się za stopniowym, ewolucyjnym przekształcaniem podziału terytorialnego, a przeciw spo-sobom nagłym i gwałtow-nym. Działania w tej dzie-dzinie powinny być poprze-dzone wnikliwą pracą przy-gotowawczą opierającą się na wiedzy politycznej i eko-nomicznej, wskazaniach teo-rii organizacji i prowadzić do wypracowania takiego modelu, który będzie miał za sobą odpowiednią podstawę naukową i społeczną”.W podobnym tonie wypowia-dał się w Siedlcach i Ostrołęce dr Igor Zachariasz (Uczelnia Łazarskiego). Zwrócił uwagę, że temat wydzielenia woje-wództwa stołecznego nie jest nowy. Pojawił się już w latach 20. XX w., a po wojnie, po reformie w 1975 r. województwo warszawskie nawet funkcjonowało. W ostatnich latach temat znowu wrócił do dyskusji publicznej. Dr Zachariasz podkre-ślił jednak, że to zagadnienie należy rozpatrywać w szerszym kontekście, ze szczególnym uwzględnieniem podziału zadań oraz korekty finanso-wania zadań samorządów, a zwłaszcza tzw. janosikowego.

Czy nowe województwo mogłoby realizować swoje zadania?Od pochwały dla miasta swoją prezentację w Siedlcach rozpoczął prof. dr hab. Paweł Swianiewicz (UW). Z prowadzonych przez niego badań wynika, że Siedlce są jednym z tych miast, które dobrze poradziły sobie z utratą statusu miasta wojewódzkiego i całkiem nieźle, w porów-naniu z innymi miastami podobnej wielkości, się rozwijają. Zarówno w Siedlcach, jak i w Płocku prof. Paweł Swianiewicz podkreślał, że kwestia funduszy unijnych nie może być głównym argumentem w rozmowie na temat podziału Mazowsza. Samorządy mają przecież szereg zadań i obo-wiązków, które muszą wykonywać i to jest przyczynkiem do ich istnienia i funkcjonowania. Odniósł się także do kwestii funduszy unijnych – nie ma mowy o zwiększeniu środków europejskich dla nowych województw w obecnej perspektywie, bo nie ma już szans na ich renegocjację. Mówić

Waldemar PawlakPremier w latach 1992, 1993–1995Jedność i spójność województwa mazowieckiego sprawiły, że Mazow-sze jest najszybciej rozwijającym się regionem w Europie. Wynika to

z faktu, że łączy dużą przestrzeń, dużą populację ludności – ponad 5 mln mieszkańców – z ogrom-nym potencjałem ekonomicznym i możliwościami, jakie daje Warszawa. Mówimy o Mazowszu, że jest sercem Polski, więc trudno mówić o wydzieleniu serca. Bardzo ważne jest, żebyśmy wykorzystali tę spójność i jedność Mazowsza do tego, by two-rzyć warunki do szybkiego rozwoju, a nie stosować jakieś administracyjne sztuczki, które będą wywoły-wały dużo problemów i kłopotów, a dla sporej czę-ści regionu tworzyły uczucie budowania peryferyj-ności i przekreślania szans rozwojowych.

Adam GibałaWójt Gminy Wolanów (powiat radomski)Nie widzę żadnych pozytywnych efektów ewentualnego podziału administracyjnego Mazowsza. Nasza gmina na pewno na tym

nie zyska. Przy bogatym zawsze jest lepiej – więcej można skorzystać od bogatego niż biednego. Dla-tego powinno zostać tak, jak jest.

Wiesław MichalczukWójt Gminy Jabłonna Lacka (powiat sokołowski)Nie dzielić. Wszystkie prace zwią-zane z pozyskiwaniem środków – zarówno unijnych, jak i tych krajo-

wych – są już daleko zaawansowane. Ich podział nastąpił dużo wcześniej. Dlatego uważam, że z ewentualnym pomysłem podziału trzeba pocze-kać co najmniej do przyszłej perspektywy unijnej, czyli do 2020 r.

Józef SkrobiszPrzewodniczący Rady Miejskiej w Iłży (powiat radomski)Jest to typowo polityczne posta-nowienie. Taki podział nic nie daje poza tym, że pewni ludzie zostaną

wymienieni na pewnych stanowiskach. Środków więcej nie będzie, może ich być tylko mniej. Dla-tego w mojej ocenie jest to absolutnie nietra-fiony pomysł. My już wyliczyliśmy, że jeśli spadną dochody z PIT, nasza gmina straci na subwencji 2–2,5 mln zł. A to, na taką małą gminę jak Iłża, są bardzo duże pieniądze.

Fot.

Mic

hał S

łaby

Prof. dr hab. Hubert Izdebski

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK II


możemy więc jedynie o środkach po 2020 r. Niestety, nie wiemy, czy UE będzie prowadziła politykę regionalną po 2020 r. ani jak ona będzie wyglądała. Jednak, gdyby przyjąć, że taka polityka będzie prowadzona, a jej założenia będą zbliżone do tych obecnych, dobrym rozwiązaniem wydaje się podział statystyczny na dwie jednostki NUTS2.O wiele większe znaczenie, zdaniem prof. Swianiewicza, ma to, jak po podziale administracyjnym nowe województwa mogłyby wykonywać swoje zadania. O tym mówią przeprowadzone przez prof. Swianiewi-cza i dr Julitę Łukomską (UW) badania trzech hipotetycznych warian-tów podziału administracyjnego. W Ciechanowie i Ostrołęce wyniki tego wywodu przedstawiła dr Julita Łukomska. Wyjaśniła, że konieczna była symulacja, ponieważ dotychczas nie ma żadnej oficjalnej wersji podziału Mazowsza. Chodziło o to, by dla każdego z wariantów prze-analizować wpływ ewentualnych zmian administracyjnych na sytuację finansową nowych jednostek. W każdym z nich województwo z War-szawą miałoby dużo większe dochody niż obecnie. Dzięki temu spokoj-nie mogłoby pokryć koszty wykonywanych zadań, choć istnieje ryzyko, że byłoby obciążone nadmiernym „janosikowym”. Natomiast dochody tego „zewnętrznego Mazowsza” byłyby niższe niż obecnie, choć pozo-stałoby dużo zobowiązań wobec instytucji podległych samorządowi tego województwa.

Ekonomiczna analizaPodział administracyjny był również rozpatrywany z ekonomicznego punktu widzenia przez prof. dr. hab. Krzysztofa Opolskiego (UW), który wraz z dr. Piotrem Modzelewskim (UW) badał ewentualny podział administracyjny pod względem ekonomicznym i społecz-nym. Wyniki tych analiz prof. Opolski przedstawił podczas konferencji zarówno w Ciechanowie, jak i w Siedlcach. Swoje wystąpienia podsu-mował stwierdzeniem, że podział administracyjny nie zapewniłby trwa-łego rozwoju regionu, bo stworzyłby dwa skrajne ekonomicznie woje-wództwa, z których to biedniejsze nie miałoby szans na egzystowanie.Szczegółowe analizy oraz prognozę wydatków i dochodów dwóch nowych województw w latach 2016–2039 przedstawił w Płocku, Rado-miu i Ostrołęce dr Piotr Modzelewski. Badania bazowały m.in. na wie-loletniej prognozie finansowej województwa mazowieckiego na lata 2016–2039 oraz danych Głównego Urzędu Statystycznego. Z czte-rech przeanalizowanych przez naukowców wariantów korzystne oka-zały się jedynie dwa – pierwszy, który zakładał, że żadnej zmiany nie będzie oraz drugi, uwzględniający jedynie podział statystyczny. W pozo-stałych dwóch – nowemu Mazowszu zabrakłoby środków na funkcjono-wanie i inwestycje.

Janina Ewa OrzełowskaWicemarszałekPodczas dyskusji środowisk nauko-wych i samorządowych padło wiele danych i analiz dotyczących skutków administracyjnego podziału Mazow-sza. Eksperci jasno wskazywali, że nowe województwo mazowieckie po wydzieleniu Warszawy będzie najbiedniejszym województwem w kraju, które nie będzie miało środków na wykony-wanie swoich podstawowych zadań, nie mówiąc już o inwestycjach. O wiele korzystniejszy jest podział sta-tystyczny, jedynie na potrzeby Unii Europejskiej, dzięki któremu samorządy z Mazowsza po 2020 r. nadal będą mogły korzystać z funduszy unijnych. Takie roz-wiązanie nie będzie generowało żadnych dodatko-wych kosztów. Wielu samorządowców i mieszkańców wyraźnie mówiło dziś o tym, że są przeciwni podzia-łowi administracyjnemu. Z ich wypowiedzi wynika, że do tej pory nie zdawali sobie sprawy, jak negatywne konsekwencje dla funkcjonowania samorządów i dla samych mieszkańców taki podział będzie niósł za sobą.

Sławomir WasilczukWójt Gminy Korczew (powiat siedlecki)Podział administracyjny woje-wództwa nie byłby możliwy choćby ze względu na środki unijne, które mamy już przyznane w ramach perspektywy 2014–2020. Te fundu-sze są niezbędne dla rozwoju naszych regionów. Aby planować i realizować inwestycje, musimy mieć środki zewnętrzne, a w przypadku podziału mogłyby one zostać zablokowane. Musimy doło-żyć wszelkich starań, aby pozyskiwać ich jak naj-więcej. Rozwijając nasze małe gminy, budujemy przecież całe województwo mazowieckie. Dzięki unijnemu wsparciu, jakie udało się pozyskać w latach 2007–2013, gmina Korczew zmieniła się nie do poznania. Być może za sprawą podziału statycznego jeszcze po 2020 r. będzie można korzystać ze środków unijnych w niektórych gmi-nach naszego subregionu.

Arnold Maciej GrossmannWójt Gminy Szelków (powiat makowski)Konferencja w bardzo jasny spo-sób pokazuje wszystkie „za” i „prze-ciw” w kwestii podziału wojewódz-twa mazowieckiego. I o ile tych „za” było dużo, ale dla samej Warszawy, to tych „prze-ciw” dla Mazowsza jest więcej. Myślę, że zdecydo-wanie odbiłoby się to na naszej gminie. Na pewno zubożelibyśmy i moglibyśmy się stać skansenem na Mazowszu. To wszystko mogłoby doprowadzić do bankructwa gminy.

Fot.

Mic

hał S

łaby

Dr Piotr Modzelewski

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK III


Świadome zarządzanieO tym, jak dotychczas realizowana była polityka zrównoważonego roz-woju województwa, mówiła zastępca dyrektora Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego (MBPR) dr Katarzyna Jędruszczak – w Cie-chanowie, Siedlcach i Ostrołęce. Natomiast w Płocku i Radomiu dyrek-tor MBPR Piotr Brzeski wskazywał, że od początku funkcjonowania województwa wyrównywanie dysproporcji i zrównoważony rozwój są istotą polityki prowadzonej przez samorząd województwa. W efekcie dziś możemy mówić, że Mazowsze jest liderem rozwoju. W tym kontek-ście, podział regionu na dwa województwa, z których jedno już na star-cie będzie miało problemy finansowe, jest bezsensowny.

Dyskusja w CiechanowiePrezydent miasta Krzysztof Kosiński nawiązał do faktu, że Ciechanów już w pewnym sensie stracił na wcześniejszym podziale administracyj-nym, gdy przestał być miastem wojewódzkim. W kontekście prezento-wanych analiz, kolejny podział skończyłby się dla miasta dotkliwszymi konsekwencjami. Prezydent dodał, że podczas ostatniej sesji Rada Mia-sta przyjęła uchwałę – stanowisko poparcia dla podziału statystycznego,

w kontrze do zapowiadanego podziału administracyjnego. Zachęcał zebranych samorządowców, by inne gminy podejmowały tego rodzaju uchwały i docierały z nimi do władz na szczeblu centralnym, wyrażając w ten sposób swoje wyraźne stanowisko. Następnie głos zabrał Dariusz Węcławski, dyrektor Krajowego Ośrodka Mieszkalno-Rehabilitacyjnego dla Osób Chorych na Stwardnienie Roz-siane w Dąbku. Odwołując się do tego, że Mazowsze jest sercem Polski, a sercem Mazowsza jest Warszawa, porównał sytuację podziału woje-wództwa do operacji rozdzielania bliźniąt syjamskich, które mają jedno wspólne serce. Jedno z takich dzieci skazane byłoby od razu na śmierć. Przy podziale administracyjnym, gdy około 12 proc. dochodów z CIT pozostałoby w tym biedniejszym województwie, takie ośrodki jak ten w Dąbku czy inne placówki medyczne, ale też instytucje kultury nie mia-łyby szans na przetrwanie.Radny województwa Stefan Kotlewski przyłączył się do wniosków pły-nących z wypowiedzi prof. Izdebskiego. Podkreślił przy tym, że w trak-cie trwania okresu programowania finansowego 2014–2020, gdy za chwilę będziemy rozliczani z tzw. kamieni milowych, nie może być mowy o burzeniu nowego RPO WM. Nie można też twierdzić, że moż-liwa jest teraz jego renegocjacja. Marszałek Adam Struzik uzupełnił

Rafał RajkowskiCzłonek Zarządu Województwa MazowieckiegoOd początku byłem zdania, że podział administracyjny woje-wództwa byłby niekorzystny dla jego mieszkańców. Podział staty-

styczny – tak, podział administracyjny – nie. Byłoby to z olbrzymią szkodą dla całego województwa mazowieckiego, które stanowi dzisiaj olbrzymią siłę w skali Polski, biorąc pod uwagę i PKB, i potencjał, którym dysponuje od wielu lat. Wszystkie znane mi analizy dowodzą, że powstałe nowe województwo byłoby w skali kraju jednym z najbiedniejszych. Do tego są małe szanse, aby to Radom został jego stolicą, a nie np. Płock czy Siedlce. Dziś powinni-śmy się skupić na umiejętnym wykorzystaniu fun-duszy unijnych w ramach RPO WM na lata 2014– –2020, ponieważ ta perspektywa już trwa i może się w takiej wielkości nie powtórzyć. Radom jest bardzo ważnym miastem całego województwa, drugim, co do wielkości i mam nadzieję, że w dal-szym ciągu będzie jedną z jego perełek, ponieważ to my wszyscy – mieszkańcy Mazowsza – budu-jemy od lat tożsamość i wspólnotę tego regionu.

Krzysztof KosińskiPrezydent CiechanowaCiechanów, jako byłe miasto woje-wódzkie, już raz solidnie oberwał przez zmiany administracyjne. Teraz nie chcemy oberwać po raz drugi, bo ten cios byłby dużo bar-

dziej dotkliwy. Rozmowa o konsekwencjach zbyt pochopnych decyzji rządowych to szansa, by z tym przekazem dotrzeć do lokalnej społeczności. Trzeba bardzo głośno mówić o negatywnych skut-kach zapowiadanych zmian. Przyjąć ustawę póź-nym wieczorem, w nocy ją podpisać, a nad ranem opublikować i wprowadzić w życie to coś bardzo łatwego, natomiast konsekwencje, chaos spowo-dowany takimi działaniami odbija się negatywnie na zwykłych mieszkańcach.

Bogdan DolińskiWójt Gminy Grębków (powiat węgrowski)Z perspektywy wójta, ale przede wszystkim mieszkańca gminy wiej-skiej uważam, że tych powodów, które były nam przedstawiane jako

przemawiające za podziałem nie można nazwać mery-torycznymi. Inaczej wygląda sprawa z argumentami za zachowaniem obecnego kształtu województwa – te są rzeczowe i merytoryczne oraz jasno wskazują, że podział w tym momencie byłby bardzo niekorzystny. Taka zmiana administracyjna mogłaby np. „wywró-cić do góry nogami” umowy zawarte z Komisją Euro-

Fot.

Mic

hał S

łaby

Od lewej: dr Katarzyna Jędruszczak, prof. dr hab. Krzysztof Opolski, prezydent Ciechanowa Krzysztof Kosiński, doc. dr Leszek Zygner, prof. dr hab. Hubert Izdebski, marszałek Adam Struzik

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK IV


wypowiedź radnego, mówiąc, że do końca tego roku będziemy mieli zakontraktowane już około 2,5 mld zł z obecnego RPO WM. W tym kon-tekście mówienie, że możemy dokonać podziału województwa w trak-cie trwania obecnej perspektywy jest zupełnie irracjonalne. W Komisji Europejskiej nie ma do tego żadnych narzędzi ani mechanizmów. Poza tym przykład funkcjonowania Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) dla Warszawy oraz stworzonych na potrzeby obecnego programo-wania Regionalnych Inwestycji Terytorialnych (RIT) – dla pięciu subregio-nów, w tym ciechanowskiego, pokazuje, że po 2020 r. nie trzeba wcale tworzyć dwóch oddzielnych RPO dla Warszawy i Mazowsza. W jednym RPO można stworzyć po prostu dwa oddzielne obszary interwencji. Aleksander Sopliński, były wiceminister zdrowia, nawiązał do wystą-pienia prof. Opolskiego, odnosząc kwestię koncentracji kapitału do per-spektywy ochrony zdrowia. Zaznaczył, że samorządy powinny mieć większe możliwości decydowania o rzeczach, za które później odpo-wiadają. Jako przykład podał kwestię budowania map potrzeb zdrowot-nych, które tworzone są przez wojewodów, mimo że za opiekę zdro-wotną odpowiadają samorządy terytorialne.Radny powiatu ciechanowskiego Marcin Stryczyński podkreślił, że prawdziwym powodem dyskusji o podziale Mazowsza są kwestie poli-tyczne. Zwrócił również uwagę na problem CIT-u i fakt, że firmy bardzo często rejestrują się w Warszawie i tam płacą podatki, mimo że działal-ność prowadzą w gminach znacznie odległych od stolicy. W tym kontekście marszałek Adam Struzik przypomniał, że w ciągu 11 lat Mazowsze w ramach „janosikowego” przekazało do innych województw aż 7 mld zł. Podczas, gdy całe RPO na lata 2007–2013 wyniosło 7,5 mld zł. Pokazuje to, że gdyby region nie musiał płacić subwencji wyrównaw-czej, z wieloma problemami występującymi na terenie Mazowsza poradziłby sobie sam. Tak zresztą Mazowsze działało w latach poprze-dzających światowy kryzys gospodarczy. Istniał wtedy Samorządowy Instrument Wsparcia Rozwoju Mazowsza – program, w ramach któ-rego ponad 650 mln zł z budżetu Mazowsza zostało przekazane do gmin i powiatów. Marszałek podkreślił, że wielu samorządowców, także obecnych na sali pyta często o to, kiedy takie wsparcie powróci. Zadeklarował równocześnie, że zarząd Mazowsza chciałby nadal pro-wadzić taką wewnętrzną regionalną politykę spójności. Nie będzie to jednak możliwe w przypadku podziału regionu. Powstaną wtedy dwa odrębne województwa – jedno superbogate i płacące ogromne „jano-sikowe”, a drugie bardzo biedne, które nawet jeśli dostanie środki z Unii Europejskiej, nie będzie miało pieniędzy na wkład własny do realizacji projektów z ich udziałem.

pejską, a ich renegocjowanie mogłoby być niezwykle trudne. W tej chwili nie widzę argumentów, które prze-konywałyby mnie do podziału województwa.

Leszek RuszczykPoseł na Sejm RPPodział Mazowsza to nie jest dobry pomysł. Jeszcze nikt nie pokazał wyliczeń, że przyniosłoby to coś pozytywnego, poza niepokojem, który się szerzy nie tylko wśród pra-cowników jednostek samorządu terytorialnego, ale też wśród zwykłych obywateli czy przedsiębiorców. Oznacza to przecież brak stabilizacji. Jesteśmy obec-nie w fazie rozdawania pieniędzy unijnych. Jeśli teraz zmienimy reguły, Bruksela może nam je zablokować. Pojawia się więc pytanie – kiedy je wydamy? Mamy je stracić? Podział statystyczny – oczywiście tak, ponie-waż on nie ingeruje w sytuację samorządów teryto-rialnych, ale podział administracyjny… nikt nie poka-zał przewagi tego pomysłu nad stanem obecnym.

Wanda WasilewskaZespół Ludowy Przystalanki (gmina Rusinów, powiat przysuski)Jeśli nas podzielą, to będziemy w gor-szej sytuacji. Będąc przy Warszawie, zawsze mamy większe możliwo-ści korzystania z różnego rodzaju benefitów. A jak będziemy sami, Warszawa zgarnie, co jej się należy, bo i ludności więcej, i przemysł, a my zostaniemy na obrzeżach z tym, co dla nas zostanie. Cieszylibyśmy się, gdyby to Radom został stolicą województwa. Już kiedyś tak było i to było dobre. Ale gdyby stolica była w Płocku czy w Ostrołęce, wtedy ten pomysł nie bar-dzo nam się podoba.

Bożena KordekWójt Gminy Małkinia Górna (powiat ostrowski)Problem związany z podziałem wo- jewództwa mazowieckiego znam od dawna, jednak konferencja pozwoliła mi usystematyzować tę wiedzę. Każda inicjatywa, taka jak podział administracyjny czy sta-tystyczny Mazowsza, wymaga szerokich konsulta-cji społecznych. Konferencje to dobra droga, żeby wszystkie wątpliwości zostały rozwiane. Z mojego punktu widzenia, jako samorządowca i jako włoda-rza dużej 12-tysięcznej gminy, niezmiernie istotne jest, aby tego typu działania nie wprowadzały nie-potrzebnego zamieszania i nie zwolniły tempa prac, jakie sobie założyłam. My samorządowcy potrzebu-jemy stabilizacji. Musimy wiedzieć, jakie możliwości pozyskiwania funduszy mamy. To nie może się zmie-niać z miesiąca na miesiąc czy nawet z roku na rok.

Fot.

Mic

hał S

łaby

Radny województwa mazowieckiego Stefan Kotlewski

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK V


Starosta płoński Andrzej Stolpa przypomniał sytuację samorządów podczas podziału terytorialnego po 1975 r. Podkreślił, że powstało wtedy 49 małych i bardzo słabych województw, które nie miały środ-ków, aby inwestować. Podał przykład Płońska, w którym przez 5–6 lat praktycznie w ogóle zamarły inwestycje, ponieważ środki, którymi dysponowało ówczesne województwo ciechanowskie, były przezna-czane na budowę infrastruktury wojewódzkiej. Istnieje obawa, że po podziale Mazowsza działoby się podobnie. Wszystkie pieniądze trzeba by było inwestować w rozbudowę miasta, w którym znalazłaby się siedziba nowego Mazowsza. Ucierpiałyby na tym pozostałe ośrodki subregionalne.

Jako ostatni głos w dyskusji zabrał dr inż. Leonard Milewski (SGGW), radny powiatu płońskiego, który zgodził się z przedmówcami co do politycznych, a nie gospodarczych powodów rozpoczęcia dyskusji o podziale Mazowsza. Równocześnie zwrócił uwagę, że jest to dobry moment, aby porozmawiać o przyczynkach funkcjonowania samo-rządów wojewódzkich. Jako jeden z najważniejszych wymienił kon-kurencyjność – regiony muszą być silne gospodarczo. Jego zdaniem rozwój województw jest możliwy wtedy, gdy tak jak na Mazowszu regiony z jednej strony potrafią pozyskiwać środki, a z drugiej je dys-trybuować. Ale to nie wszystko. Ważny jest również kapitał społeczny, rozwój społeczny i kulturalny. Rozdrabnianie województw powoduje zmniejszenie ich konkurencyjności, a przecież w UE konkurujemy z innymi europejskimi regionami. Zdaniem dr. Milewskiego Mazow-sze świetnie sobie z tym radzi, co jest doskonałym argumentem za tym, aby go nie dzielić.

Dyskusja w SiedlcachPanel rozpoczął wójt gminy Korczew Sławomir Wasilczuk, który zadał dość przewrotne pytanie o to, ile pieniędzy trafiłoby do gminy Korczew w przypadku ewentualnego podziału czy to administracyj-nego, czy statystycznego. Prof. Paweł Swianiewicz odpowiedział, że jeśli chodzi o dotacje unijne, nie wiemy, jak będzie wyglądała poli-tyka regionalna po 2020 r. i jakie będą jej cele. Nie wiemy, ile Polska dostanie pieniędzy, a ile dostaną poszczególne regiony, stąd również trudno orzec, ile środków trafi do gminy Korczew. Ponadto środki te są rozdzielane w drodze konkursów. Nie da się z góry przewidzieć, jakie wpłyną wnioski i na jakie kwoty. Dlatego żartobliwie dodał, że gdyby

Elżbieta GapińskaPoseł na Sejm RPDziałania polityczne obecnego rządu zmierzają do podziału administracyj-nego województwa mazowieckiego. Niestety, analizy i badania przedsta-wione przez naukowców i ekspertów

jasno i wyraźnie pokazują, że podział taki byłby nieko-rzystny dla tej części regionu poza Warszawą. Równie bezpodstawny jest wysuwany przez rząd argument, że województwo w obecnym kształcie nie będzie mogło korzystać ze środków unijnych w kolejnej per-spektywie. Nie wiemy przecież ani jak będzie wyglą-dała przyszła perspektywa finansowa UE, ani o jakie (jeśli w ogóle) środki będzie można się starać. Robienie czegoś na zapas jest kompletnie niezrozumiałe. Nie ma ku temu innych niż polityczne przesłanek.

Krystyna Mikołajczuk- -BohowiczWójt Gminy Repki (powiat sokołowski)Jestem przekonana, że wojewódz-two mazowieckie powinno pozostać w obecnym kształcie. Ewentualnie,

na potrzeby pozyskiwania środków unijnych w przy-szłej perspektywie, warto dokonać podziału staty-stycznego. Ponadto uważam, że te ogromne środki, które teraz województwo płaci na rzecz tzw. janosiko-wego powinny być kierowane na tereny mniej rozwi-nięte. Dzięki temu można zlikwidować dwudzielność, która teraz występuje między Warszawą i okolicznymi powiatami a resztą województwa.Z perspektywy mojej gminy podział województwa byłby bardzo niekorzystny. Dominuje u nas rolnic-two, a to niestety nie przynosi dużych dochodów. Obawiam się, że gdyby województwo mazowieckie zostało podzielone, w gminie Repki mógłby nastą-pić regres, ponieważ prawdopodobnie zabrakłoby nam pieniędzy na normalne funkcjonowanie.

Bogusława JaworskaBurmistrz Zwolenia Przyjęliśmy już uchwałę, która mówi o tym, że jesteśmy za podziałem statystycznym, natomiast zdecydo-wanie sprzeciwiamy się podziałowi administracyjnemu. Co prawda –

ogólnie mówi się, że radomskie miałoby lepiej, ale po tylu konferencjach, po tylu spotkaniach, w których uczestniczyłam, jestem przekonana, wraz z większością radnych, że podział administracyjny spowodowałby zubożenie południowego Mazow-sza. Wynika to z faktu, że większość firm ulokowa-nych jest właśnie w Warszawie. A to one generują dochód, który dzielony jest potem na Mazowsze. Poza tym ciężko byłoby podzielić Koleje Mazowiec-kie, drogi wojewódzkie – to wszystko spadłoby na

Fot.

Mic

hał S

łaby

Starosta płoński Andrzej Stolpa

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK VI


się pojawił jakiś ekspert, który potrafiłby dokładnie wyliczyć skutki podziału dla konkretnego miejsca, byłby to ekspert bliższy jasnowi-dzeniu a nie ekonomii, politologii czy rozwojowi regionalnemu. Do dyskusji włączył się również prof. Krzysztof Opolski, który dowodził, że można przeprowadzić taką symulację dla gminy Korczew, ale ta musiałaby być oparta o jakieś pewne wcześniejsze założenia, bo cią-gle jest wiele niewiadomych.Jako kolejny w debacie, głos zabrał były wojewoda siedlecki Zyg-munt Wielogórski, który zaznaczył, że funkcjonowanie przy bogatej Warszawie przynosi wiele korzyści, zwłaszcza jeśli jest wypracowany sensowny system redystrybucji środków i potrafimy o te pieniądze zabiegać. A wszystkie statystki podsumowujące poprzednią perspek-tywę finansową na to wskazują. Jeśli kiedykolwiek będą dokonywane jakieś korekty, wszystko powinno być robione z wielką rozwagą. Pod-kreślił, że ma na myśli raczej drobne zmiany np. przy gminach, a nie wydzielanie Warszawy i tworzenie województwa, które nie miałoby żadnych środków.Do dyskusji włączył się również radny gminy Paprotnia Józef Nasi-łowski, który pytał o to, czy w sprawie ewentualnego podziału mieliby szansę wypowiedzieć się mieszkańcy, np. w referendum. Na to pytanie próbował odpowiedzieć prof. Opolski. Powołał się na badania sonda-żowe, które przeprowadzili studenci UW, zadając swoim kolegom pyta-nie o to, co sądzą o podziale województwa. Konkluzja jest jednoznaczna – w tym podziale, który teraz jest, studenci upatrują raczej szans, a nie zagrożeń. Zagrożenia widzą w próbie innego podziału.

Zdanie wyraził również starosta siedlecki Dariusz Stopa. Według niego, jeśli samorządy miałyby być w jakiś sposób reformowane, powinny być przede wszystkim wzmacniane, zwłaszcza od strony finansowej. Podkre-ślił, że finanse gminy czy powiatu są bardzo słabo zabezpieczone. Staro-sta powoływał się na swoje doświadczenia, mówiąc, że środki finansowe powiatu pochodzą z dotacji czy subwencji. Nie lepiej jest w przypadku finansowania gmin. Jednocześnie zgodził się z naukowcami w kwestii środków unijnych w kolejnej perspektywie. Jego zdaniem jest to dziś jedna wielka niewiadoma. Podział województwa nie jest więc żadnym rozwiązaniem, jeśli chodzi o pozyskiwanie funduszy europejskich. Staro-sta proponuje raczej podjęcie działań służących włączeniu regionu sie-dleckiego do programu Polska Wschodnia, co pozwoliłoby na korzysta-nie z tych funduszy.

nas, a wiemy, że i tak jesteśmy tym biednym połu-dniem Mazowsza.

Jan RejczakRadny Województwa MazowieckiegoW Polsce średnio co 20–25 lat zmieniany jest podział admini-stracyjny państwa. Zawsze jest to sprawa polityczna. Mówił o tym prof. Izdebski, przywołując zapisy w Konstytucji RP, stanowiące, że każdy nowy podział administra-cyjny dokonuje się na mocy ustawy. A więc o tym zadecyduje Sejm. Jestem przekonany, że prace nad kolejnym podziałem administracyjnym pań-stwa – gdzieś w sejmowych komisjach – już się rozpoczęły. Nie wiem, kiedy się zakończą. Z pew-nością do nowego podziału dojdzie w najbliższych latach, ale raczej nie w tej kadencji. W moim prze-konaniu, przy ostatnim tworzeniu województw i ustalaniu ich granic, nie uwzględniono wielu aspiracji społecznych, aspektów regionalnych, więzi, tożsamości. Popełniono zbyt dużo pomy-łek, które teraz są przyczyną różnych spięć i tarć między sąsiadami. Dlatego trzeba przeprowadzić korektę podziału administracyjnego. Cieszę się, że w tę sprawę włączyły się środowiska naukowe, reprezentowane na tej konferencji, które ją kom-petentnie „zmierzą i zbadają”. Mam też nadzieję, że kolejny podział administracyjny państwa, który będzie na pewno, nie zostanie obarczony tak licz-nymi błędami, jak ten z 1998 r.

Janusz KotowskiPrezydent Ostrołęki Kiedy ludzie się spotykają i rozma-wiają o sprawach ważnych, czas nigdy nie jest stracony. Bardzo się cieszę, że w Ostrołęce marszałek, samorząd, ale też mieszkańcy tego regionu mogli rozmawiać o sprawach ważnych, dotyczących województwa, w którym dotych-czas funkcjonujemy. Dzisiaj nie ma jednak wiel-kiego zagrożenia podziałem województwa. Oso-biście sprawdziłem, że ani u marszałka sejmu, ani w żadnych klubach poselskich czy inicjatywach nie ma projektu podziału województwa. Ale oczy-wiście dyskutować warto, zwłaszcza że pewne tezy w kampaniach wyborczych padały, a my jako samorządowcy z tego terenu powinniśmy mieć swoje zdanie. Na pewno, gdyby miało dojść do sztywnego czy liniowego podziału, w którym po prostu wydzielamy kawałek Mazowsza lub War-szawę, to nie miałoby to większego sensu. Jednak, gdyby za zmianami administracyjnymi poszły inne zmiany, myślę tu zwłaszcza o jakimś systemowym wsparciu dla mniejszych ośrodków, innych sposo-bach finansowania samorządów takich jak Ostro-

Fot.

Eliz

a Al

brec

hciń

ska

Starosta siedlecki Dariusz Stopa

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK VII


Dyskusja w PłockuPrezydent Płocka Andrzej Nowakowski przyznał, że zawsze w okre-sie wyborczym odgrzewany jest pomysł Płocka jako stolicy wojewódz-twa. Jego zdaniem jest to zabieg, który wprost bazuje na emocjach i nie odwołuje się do żadnych racjonalnych argumentów, a jego rozpo-wszechnianie świadczy o pewnym dyletanctwie lub braku profesjona-lizmu. Podkreślał, że rzeczywistości nie da się zakłamać, a Płock pora-dzi sobie bez względu na to, co jacyś nieodpowiedzialni politycy wymy-ślą. Natomiast reszta województwa bez Warszawy, jak pokazują analizy, będzie skazana na „janosikowe” albo na jałmużnę. Województwo mazo-wieckie z wykrojoną Warszawą z płatnika „janosikowego” zmieni się w jego beneficjenta – oczywiście pod warunkiem, że inne wojewódz-twa będą chciały na to „janosikowe” jeszcze łożyć. I w tym, zdaniem pre-zydenta Nowakowskiego, tkwi ryzyko – nowe województwo mazowiec-kie cały czas zależne będzie od władzy centralnej, a ponieważ będzie miało do utrzymania m.in. drogi czy szpitale, będzie wyciągać rękę do państwa. Jego zdaniem sam Płock poradzi sobie na pewno, rodzi się natomiast pytanie – co będzie z resztą regionu? Swoje wystąpienie pre-zydent zakończył stwierdzeniem, że nie wyobraża sobie, aby miesz-kańcy Płocka do marszałka czy wojewody mieli jeździć do Radomia. Na to zgody nie będzie.Zdaniem posłanki Elżbiety Gapińskiej pomysł podziału administracyj-nego Mazowsza narodził się z powodów czysto politycznych i tylko takie należy brać pod uwagę. Temat ten powraca co jakiś czas, jako forma odwrócenia uwagi społeczeństwa od sytuacji problematycznych, które dzieją się w państwie. Województwo mazowieckie jest regionem, który świetnie sobie radzi i nie wymaga w tej chwili żadnych działań ze strony państwa. Elżbieta Gapińska podkreśliła, że po ewentualnym podziale Mazowsza Warszawa i Płock poradzą sobie, natomiast reszta wojewódz-twa będzie miała poważne kłopoty.

– Myślę, że warto mówić o jedności i spójności województwa mazowiec-kiego, bo wtedy mówimy o szansach rozwojowych, przyszłości czy możli-wości działania z rozmachem – to słowa byłego premiera Waldemara Pawlaka. Jego zdaniem, w sytuacji, gdy mamy groźbę podziału woje-wództwa trzeba oprócz racjonalnego, naukowego podejścia, które pre-zentowane jest na konferencji, wyraźnie podkreślić, że tylko wspólnie i spójnie możemy na Mazowszu osiągnąć więcej, a podzieleni wszy-scy stracimy. Waldemar Pawlak podkreślił, że po podziale Mazowsza powstaną dwa województwa, z których tylko jedno będzie miało szansę na rozwój. W tej chwili powinniśmy stworzyć plastyczny obraz regionu,

łęka, to być może warto o tym rozmawiać. W nie-dużych ośrodkach doświadczamy różnych trudno-ści. Podawałem dzisiaj taki ważny dla mnie przy-kład. Stary most w Ostrołęce położony w drodze krajowej, po którym jeżdżą transporty do innych krajów, zwłaszcza na Litwę, potrzebuje remontu. W zeszłej kadencji rządowej zwracaliśmy się o pomoc finansową na ten remont. Otrzymaliśmy odpowiedź – to wasz most, to wasz problem. Jed-nak, gdy w Warszawie spalił się Most Łazienkow-ski, wsparcie rządowe natychmiast było, mimo że dla Warszawy 50 mln zł jest kroplą w morzu, a dla Ostrołęki to wielkie pieniądze. Chcę w ten spo-sób podkreślić, że kluczowa jest dla mnie odpo-wiedź na pytanie – czy wsparcie ze środków kra-jowych lub wojewódzkich sprawiedliwie trafia do różnych ośrodków. Wszelkie tezy o tym, że wielkie lokomotywy np. Warszawa, Wrocław, Łódź pocią-gną cały kraj, w moim przekonaniu są fałszywe. Polska powiatowa ze swoją piękną tradycją i zaan-gażowanymi ludźmi też potrzebuje wsparcia, bo wyczarować grosza się nie da, a podnosić podatki to najgłupsza metoda.

Grażyna PietrakPrzewodnicząca Rady Miejskiej w Skórcu(powiat siedlecki)Nie wiem, jakie korzyści popłynę-łyby z ewentualnego podziału. Czy zyskają mieszkańcy naszej gminy?

Czy jest to tylko próba zrobienia bałaganu dla samego bałaganu? Do pomysłu podziału podcho-dzę bardzo sceptycznie. Nawet trudno mi sobie wyobrazić, jakie konkretnie zmiany dotknęłyby gminę. Podejrzewam tylko, że mogłyby powsta-wać kolejne bariery, które jako gmina musieliby-śmy usuwać. Korzyści, niestety, nie widzę. Jestem zdecydowanie przeciwna działaniom, które spo-wodują tylko i wyłącznie chaos. Uważam, że powinniśmy spojrzeć na ten pomysł z perspek-tywy ekonomicznej. Zadać sobie pytanie: czy podział administracyjny da nam jakiś konkretny zysk? Niestety, takie trzęsienie ziemi, wywołane przez spory polityczne może zrobić wiele złego dla gospodarki.

Wojciech Marek BrzezińskiWójt Gminy Czernice Borowe (powiat przasnyski)Moim zdaniem problem jest bar-dzo prosty do rozwiązania – nie możemy psuć tego, co jest dobre

i funkcjonuje. Urząd wójta sprawuję już czwartą kadencję, dlatego mam odniesienie do tego, co było, ale też wyobrażenie o tym, co może w kon-sekwencji nastąpić. Dotychczas z powodzeniem

Fot.

Mic

hał S

łaby

Od lewej: posłanka Elżbieta Gapińska, premier Waldemar Pawlak, zastępca prezydenta Płocka Piotr Dyśkiewicz i Sekretarz Województwa Mazowieckiego Waldemar Kuliński

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK VIII


który jako całość ma siłę i wartość, a jego jedność i spójność są waż-niejsze niż doraźne podchody polityczne. Waldemar Pawlak nawią-zał również do ujęcia statystycznego. W tym kontekście zwrócił uwagę na nazewnictwo. Jego zdaniem powinniśmy mówić nie o podziale, ale o podejściu statystycznym. Pozwoli to nie tylko na przedstawienie spój-nego projektu dla Mazowsza, ale też podejścia statystycznego, które daje regionowi dodatkową dźwignię dla pozyskania środków unijnych.

Zdaniem na temat podziału administracyjnego województwa mazowiec-kiego podzielił się również inż. Jan Wyrębkowski. Podkreślił, że do tej pory nie spotkał się z opinią, jakoby w wyniku podziału można było uzy-skać jakąś wartość dodaną. Uzyskuje się ją natomiast w wyniku połącze-nia lub synergii. Jego zdaniem – również w tym przypadku – podział nie przyniesie żadnych korzyści ani Mazowszu, ani Polsce. Zaznaczył, że zbyt wiele mówi się o tym zagadnieniu. Skoncentrować powinniśmy się raczej na osiągnięciu celów, które zostały określone w Koncepcji Przestrzen-nego Zagospodarowania Kraju 2030 czy w ogłoszonym przez Komisję Europejską planie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru trans-portu. W tej koncepcji Płock został określony jako ośrodek regionalny, dlatego samorządowcy i politycy z tego regionu powinni w najbliższym czasie zdiagnozować, jak miasto spełnia rolę ośrodka regionalnego i czy w ogóle jest przystosowane do jej pełnienia. Debatę w subregionie płockim podsumował marszałek Adam Struzik, który zaznaczył, że niestety, do wyobraźni wielu ludzi dużo skuteczniej niż argumenty merytoryczne docierają roztaczane przez wielu polity-ków wizje szczęścia, które ma być osiągnięte przez powstanie nowego województwa, ulokowanie w jakimś mieście jego stolicy… Marsza-łek podkreślił, że w świetle ostatniego raportu Eurostatu Mazowsze jest liderem rozwoju, a jego potencjał to przede wszystkim młode i dobrze wykształcone społeczeństwo, doskonała baza naukowo-badawcza oraz dobre położenie. Województwo mazowieckie jest też jednym z niewielu regionów, które do 2050 r. cały czas będzie miało dynamiczny wzrost demograficzny, podczas gdy część polskich regionów będzie się wylud-niała. Marszałek zaapelował więc, aby nie ulegać chwilowym emocjom i myśleniu o wielkiej potędze, ale pracą tę potęgę budować.

Dyskusja w RadomiuPrezydent Radomia Radosław Witkowski z zadowoleniem wspo-mniał, że wniosek o statystyczny podział Mazowsza jest już w Eurosta-cie. To bardzo ważne, bo pozwoli na zapewnienie subregionom, takim jak Radom, środków z Unii Europejskiej także po 2020 r. Przypomniał

korzystaliśmy ze środków unijnych, ale także ze wsparcia z Samorządowego Instrumentu Wspar-cia Rozwoju Mazowsza i innych form pomocy z budżetu województwa. Powszechnie wiadomo, że w dalszym ciągu można korzystać z funduszy unijnych i uzyskać wsparcie z budżetu wojewódz-twa. Widzę jednak, że sytuacja w Unii Europejskiej jest kryzysowa i środki te mogą być wątpliwe, nato-miast dochody własne województwa mazowiec-kiego w obecnym kształcie są bardziej pewne. Dla-tego wydaje mi się, że jeśli Mazowsze jest z War-szawą, to tak powinno pozostać.

Piotr PapisWójt Gminy Klwów (powiat przysuski)Pomysł podziału administracyj-nego Mazowsza jest absurdalny. Być może jest to bardzo mocne określenie, jednak z punktu widze-nia samorządowca tak to wygląda. Wydzielenie Warszawy z Mazowsza dla mazowieckich samorzą-dów oznaczałoby po prostu biedę. Trzeba pamię-tać, że główne dochody Mazowsza z PIT i CIT pochodzą z firm, które działają na terenie War-szawy i wianuszka wokół niej. Gdybyśmy policzyli firmy, funkcjonujące w subregionie radomskim, pewnie zmieściłyby się one na palcach dwóch rąk – oczywiście te, które zatrudniają powyżej 100 pra-cowników. Myślę, że 99 proc. samorządowców z tego regionu jest za pozostawianiem takiej sytu-acji, jaka jest obecnie. Wtedy, gdy dokonywaliśmy podziału administracyjnego Mazowsza, trzeba było myśleć, żeby być razem z Kielcami, bo może to by się nam bardziej opłaciło, zwłaszcza że świę-tokrzyskie korzysta z funduszy w ramach Polski Wschodniej. Jednak teraz, jeśli ktoś mówi o odłą-czeniu Warszawy od pozostałej części Mazowsza, uważam, że jest skrajnie nieodpowiedzialny.

Zenon SzczepankowskiStarosta PrzasnyskiRada powiatu przasnyskiego wypo-wiedziała się już w kwestii podziału Mazowsza. Podjęliśmy uchwałę, w której popieramy podział staty-styczny, natomiast sprzeciwiamy się podziałowi administracyjnemu. Uważamy, że spójność regionu to nie jest tylko kwestia fun-duszy europejskich, ponieważ są one dostępne jedynie przez pewien okres. Musimy natomiast myśleć strategicznie. Pojawiają się pytania o to, gdzie będzie stolica naszego regionu. W jaki spo-sób będziemy do niej dojeżdżać? W jaki sposób nasza młodzież będzie korzystała z uczelni, ale też z dorobku całego regionu? Myślę, że Mazow-sze wykształciło już pewną spójność, którą trzeba pielęgnować. Podział administracyjny byłby

Fot.

Mic

hał S

łaby

Od lewej: prezydent Płocka Andrzej Nowakowski i dyrektor MBPR Piotr Brzeski

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK IX


również, że gdy ponad 16 lat temu dokonywano administracyjnego podziału Polski na 16 województw, wskazywano, że po 15–16 latach należy dokonać analizy jego skutków. Zdaniem prezydenta Witkow-skiego teraz jest właśnie dobry czas na takie podsumowanie i namysł nad dalszymi krokami. Nawiązał również do słów prof. Swianiewicza, że „oprócz ekonomii liczy się aprobata społeczna”. Prezydent pod-kreślił, że w Radomiu dyskusja na temat podziału Mazowsza jest bar-dzo ożywiona. Wyraził nadzieję, że dalsze analizy i debaty o takim roz-wiązaniu będą uwzględniały właśnie aprobatę społeczną i aspiracje mieszkańców subregionów, także subregionu radomskiego. A miesz-kańcy radomskiego chcą szybciej się rozwijać, szybciej gonić War-szawę. Zapewnił, że samorządy z subregionu radomskiego są gotowe do współpracy i wspólnego budowania strategii rozwojowych tak, aby te cele osiągnąć.

Sołtys wsi Bąkowiec w gminie Garbatka Letnisko Zdzisław Maciejewski zwrócił uwagę na kilka problemów w jego gminie, m.in. zły stan dróg oraz przestarzałą technologicznie oczyszczalnię ścieków. Podkreślił równocześnie, że ważne jest utrzymanie obecnego statusu naszego województwa. Burmistrz Zwolenia Bogusława Jaworska zapytała marszałka i prele-gentów o opinię w sprawie propozycji, aby podziałem środków unij-nych zajmowały się nie samorządy, a administracja rządowa, czyli woje-wodowie. Odpowiedzi na to pytanie podjął się marszałek Adam Stru-zik, który podkreślił, że w Europie są różne sposoby dysponowania środ-kami unijnymi. Na przykład na Węgrzech całą pulą środków zarządza administracja rządowa. W Polsce, która zrobiła duży postęp w kierunku decentralizacji – 40 proc. środków w ramach polityki spójności jest dys-trybuowane przez samorządy województw. Pierwszym okresem, w któ-rym w całości samorządy województw dysponowały tymi środkami była perspektywa na lata 2007–2013. Tak prowadzona polityka zarządzania funduszami unijnymi jest spójna z polityką pomocniczości prowadzoną przez UE i zdaniem marszałka tak powinno pozostać. Do dyskusji na ten temat włączył się również prof. Swianiewicz, który podkreślił, że z analizy wielu opracowań dotyczących wykorzy-stywania funduszy unijnych przez poszczególne państwa członkow-skie wynika, że Polska jest jednym z tych krajów, które radzą sobie z tym najlepiej, zwłaszcza pod kątem celowości wydatkowania środ-ków. Podobne opinie prezentują również badacze z zagranicy, któ-rzy mówią, że jednym z powodów tego sukcesu jest decentraliza-cja zarządzania funduszami z UE. Dysponowanie środkami unijnymi

korzystny prawdopodobnie dla regionów peryfe-ryjnych, również dla naszego powiatu w kontek-ście tymczasowym, czyli w sytuacji, kiedy środki unijne jeszcze płyną. Natomiast na tej tymczaso-wości nie możemy budować strategicznej przy-szłości. Patrząc bardziej do przodu, widzimy, że Warszawa razem z Mazowszem jest spójnym regionem, który już od stuleci współpracuje. I nie możemy tego zerwać, bo skończy się dużo więk-szymi stratami niż jakiś tam dodatni wynik w fun-duszach unijnych.

Mariusz BieniekStarosta PłockiJako samorząd powiatu płockiego już kilka miesięcy temu podjęli-śmy uchwałę, w której rekomen-dowaliśmy rządowi RP podział sta-tystyczny, a nie administracyjny.

Jesteśmy przeciwni temu, aby województwo dzie-lić terytorialnie. Jesteśmy beneficjentami różnego rodzaju środków, wsparcia, pomocy. Udział w nich bierze się właśnie z tego, że mamy w swoim woje-wództwie Warszawę i powiaty okołowarszawskie. To właśnie one generują blisko 80 proc. PKB. Bez nich bylibyśmy najbiedniejszym województwem w kraju. Liczymy, że utrzymamy obecny kształt regionu. W naszej ocenie jest to rozwiązanie opty-malne i dające możliwość korzystania z tego, co dzisiaj jest największym dobrem w sensie ekono-micznym, czyli Warszawy i jej otoczenia.

Radosław WitkowskiPrezydent RadomiaDzisiejsza konferencja to przede wszystkim wykresy, dane i liczby, ale też kilka konkluzji. Najważniej-sza z nich to taka, że podział admi-nistracyjny dokonany w 1999 r.

nie jest dogmatem i możemy o nim dyskutować. Subregion radomski, który wchodzi obecnie w skład województwa mazowieckiego, wyraź-nie odstaje od Warszawy. Dlatego powinniśmy dzisiaj zastanawiać się, jak powinno rozwijać się województwo mazowieckie i jaki powinno mieć kształt. Takie konferencje temu służą. W 1999 r., kiedy tworzono nowy układ Polski, zakładano, że w ciągu 10–15 lat dokonamy analizy skutków podziału administracyjnego. Dziś mija 16 lat i jesteśmy w dobrym momencie, aby dokonać oceny i ewaluacji tego, jak ustrój wtedy przyjęty przekłada się na poszczególne regiony. Radom i mieszkańcy subregionu radomskiego mają swoje aspiracje. Chcemy się rozwijać zdecydowa-nie szybciej. Chcemy dążyć do tego, aby w Rado-miu PKB było jak najwyższe, abyśmy zarabiali jak najwięcej. Dlatego ważne jest, aby podejmować dobre, mądre decyzje, które będą obarczone jak

Fot.

Eliz

a Al

brec

hciń

ska

Burmistrz Kozienic Tomasz Śmietanka

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK X


przez samorządy województw pozytywnie oceniają również samo-rządy gminne i powiatowe – tak wynika z badań prowadzonych przez profesora w kilku województwach.Na zakończenie tego wątku prof. Opolski zadeklarował, że zainicjuje na Uniwersytecie Warszawskim badania, które wskażą najlepszy sposób redystrybucji środków unijnych. Marszałek Struzik zauważył, że trzeba w tym kontekście brać pod uwagę także charakter i strukturę poszcze-gólnych państw członkowskich. Inaczej wygląda sytuacja w Niemczech, w których funkcjonują kraje związkowe obdarzone dużą autonomią, a zupełnie inaczej na Litwie czy na Węgrzech. Marszałek przypomniał, że środki na poszczególne regionalne programy operacyjne każde woje-wództwo musiało wynegocjować, czyli przekonać Komisję Europejską do wsparcia swoich potrzeb. W dyskusji głos zabrał również Tomasz Śmietanka, burmistrz Kozienic, który podkreślił, że w subregionie radomskim wszystkie stolice powia-tów są gminami miejsko-wiejskimi, a nie oddzielnymi gminami wiej-skimi i miejskimi. Dlaczego tak jest? Ponieważ są ze sobą organicznie związane i jest to lepsze ze względów ekonomicznych, społecznych i prawnych. Zdaniem burmistrza można więc zaryzykować uogólnienie, że i Mazowsze z Warszawą może więcej.Jako ostatni głos w dyskusji zabrał Jan Rejczak, radny województwa mazowieckiego. Przedstawił krótką historię administracyjnej przyna-leżności subregionu radomskiego. Wyraził również nadzieję, że jeżeli będzie przeprowadzana korekta administracyjna państwa, będzie ona dokonywana w sposób przemyślany.

Dyskusja w OstrołęceOd przykładu dobrej współpracy samorządów lokalnych z samorządem województwa, czyli budowy stacji segregacji odpadów w Ostrołęce, swoją wypowiedź rozpoczął prezydent Ostrołęki Janusz Kotowski. To ważna inwestycja dla wszystkich mieszkańców subregionu. Wskazał, że często już samo pytanie o zmianę budzi niepokój i, o ile zmiana dla zmiany nie jest dobra, o tyle nie można też bać się działań wszelkiego typu. W tym kontekście należy zadać sobie pytanie o jakość tej zmiany. Podkreślił, że jeśli miałaby być to jedynie zmiana administracyjna, która nie wiązałaby się z żadnymi rozwiązaniami systemowymi, to rzeczywi-ście nie ma ona żadnego sensu. Jednak, gdyby obejmowała także spo-sób finansowania samorządów, warto się nad nią pochylić. Uspokoił również zebranych, że w tej chwili nie ma zagrożenia podziałem woje-wództwa. Podkreślił natomiast, że warto o tym dyskutować i wypraco-wywać wspólne stanowisko.

najmniejszą liczbą błędów. Mam nadzieję, że kon-ferencja jest pierwszą, która daje nam wiedzę. Ale przed nami kolejne spotkania, kolejne dane, które będą spływały i na ich bazie będziemy mogli podejmować odpowiedzialne decyzje. Podział statystyczny jest ważny, bo zabezpiecza nasze interesy w kontekście środków unijnych po 2020 r., natomiast my musimy myśleć o tym, jak rozwijać subregion radomski i jak dogonić najbo-gatsze regiony Polski.

Andrzej NowakowskiPrezydent PłockaBiorąc pod uwagę pozyskiwa-nie środków z Unii Europejskiej w kolejnej perspektywie finan-sowej, racjonalny byłby jedy-nie podział statystyczny. Podział administracyjny na dwa województwa to dzia-łanie niekorzystne, bo powstałyby samorządy „dwóch prędkości”. Płock sobie poradzi, bez względu na to, co wymyślą nieodpowiedzialni politycy. Natomiast pozostałe tereny Mazow-sza bez Warszawy zostaną skazane na jałmużnę. Niedawno dziennik „Rzeczpospolita” opubliko-wał ranking 500 największych polskich firm. Na pierwszym miejscu listy znalazł się oczywiście PKN Orlen, ale już kolejnych 220 podmiotów, to firmy z Warszawy, a ponad 50 z terenów okalają-cych stolicę. Płockich przedsiębiorstw na tej liście było łącznie siedem, a np. z Radomia tylko dwa. To dobitnie pokazuje, jakie dochody z podatków ma Warszawa, a ile pieniędzy trafia do pozosta-łych mazowieckich samorządów. Województwo bez Warszawy byłoby najbiedniejszym w Pol-sce, uzależnionym całkowicie od pomocy władzy centralnej. Dochody wchodzących w jego skład samorządów drastycznie by spadły, a zadania pozostałyby na tym samym poziomie, np. utrzy-manie dróg, szkół, szpitali. Uważam, że podział administracyjny spowodowałby tylko liczne pro-blemy dla obydwu nowych województw.

Rafał KowalczykWójt Gminy Wąsewo (powiat ostrowski)Jako samorządowcy z dużym zain-teresowaniem obserwujemy sytu-ację wokół pomysłu podziału Mazowsza. Chętnie korzystamy z analiz przedsta-wionych przez ekspertów, przedstawicieli środo-wiska naukowego, ponieważ chcemy jak najwię-cej dowiedzieć się i ciągle szukamy odpowiedzi na pytanie – czy podział administracyjny przynie-sie nam zyski, czy straty. Na podstawie informa-cji, które uzyskaliśmy na tej konferencji, wydaje się jednak, że ostatnia propozycja – czyli podział sta-tystyczny – jest najbardziej sensowna. Dla samo-

Fot.

Eliz

a Al

brec

hciń

ska

Debata w Radomiu

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK XI


rządowców lepszym rozwiązaniem jest pozosta-wienie obecnej struktury. Pan marszałek przyto-czył łacińską sentencję primum non nocere (po pierwsze nie szkodzić) i chyba rzeczywiście tak jest – najważniejsze to nie psuć tego, co już jest. Osobi-ście bliższa jest mi teoria, aby modyfikować i udo-skonalać, a nie tak drastycznie zmieniać.

Zdzisław DuliasWójt Gminy Wierzbica (powiat radomski)To jest absurdalny pomysł. W tym momencie rozpoczął się proces wydatkowania środków unijnych. Grzebanie przy zatwierdzonym już

budżecie Unii odbije się niekorzystnie na samo-rządach, które już przystąpiły do składania wnio-sków i oczekują na środki. Województwo, w któ-rym się znaleźliśmy, jest bogate. Dlatego nie ma potrzeby teraz psuć tego, co dobrze działa. Jeste-śmy w tym województwie i powinniśmy tu zostać. Nie wyobrażam sobie jego podziału chociażby ze względów komunikacyjnych. Wyłączenie War-szawy i powiatów wokół niej spowoduje wiele kło-potów – co stanie się np. z zadłużonymi szpitalami wojewódzkimi, kto przejmie ich zadłużenie? Pyta-nia można mnożyć. Jedno jest pewne – zdezorga-nizuje to wszystkie finanse samorządów, które są już wydatkowane i to wydatkowane rozsądnie.

Mirosław ŚlifirczykStarosta RadomskiMyślę, że nie należy Mazowsza dzielić administracyjnie. Wyod-rębnienie Warszawy spowoduje przede wszystkim wysokie koszty związane z tworzeniem nowych

ośrodków władzy. Moim zdaniem wystarczy podział statystyczny, aby nie stracić środków unij-nych, bo przecież tego argumentu zwolennicy podziału administracyjnego używają. Przypomi-nam, że taki wniosek został już wcześniej złożony i jest w trakcie rozpatrywania przez Unię Euro-pejską. Myślę, że na takim rozwiązaniu region radomski by zyskał. Oczywiście, jak każdy subre-gion, mamy swoje problemy i trzeba pomagać w ich rozwiązywaniu, jednak do tego nie trzeba nowego podziału administracyjnego.

Jarosław PerzyńskiBurmistrz SierpcaPodział statystyczny powinien odgrywać najważniejszą rolę. Podział administracyjny, jak poka-zują to przedstawione dziś bada-nia i praktyka, może być dla nas

bardzo trudny – zwłaszcza, jeśli chodzi o podział środków unijnych.

Do debaty włączył się Mirosław Augustyniak, radny województwa mazowieckiego. Jak zaznaczył, pomysł podziału Mazowsza ma źró-dła typowo polityczne i jest ściśle powiązany z subwencją wyrównaw-czą, czyli „janosikowym”. A dokładnie z rozpoczęciem przez samorząd Mazowsza walki o zmianę algorytmu naliczania „janosikowego”. Nie zgo-dził się również z argumentem, że podział województwa przyczyni się do lepszego wykorzystania funduszy europejskich czy zwiększenia ich puli dla nowego Mazowsza. Swoje wystąpienie zakończył stwierdze-niem, że klucz do rozwiązania tego problemu jest w rękach polityków. Czas pokaże, czy zrobią to w sposób racjonalny, czy też wręcz przeciwnie. Jako ostatni głos w debacie zabrał Stanisław Ogonowski, radny Makowa Mazowieckiego. Zaznaczył, że ma neutralne poglądy w kwe-stii podziału Mazowsza, zwrócił jednak uwagę na sposób prezentacji materiałów podczas konferencji i w rozdawanym biuletynie. Radnemu zabrakło zaprezentowania argumentów przemawiających za podziałem Mazowsza. Do jego wypowiedzi odniósł się marszałek Adam Struzik, który poinformował, że w debacie – także podczas konferencji na Uni-wersytecie Warszawskim – nie pojawili się żadni eksperci, ani politycy, którzy wskazaliby pozytywne aspekty podziału województwa. Podkre-ślił również, że strona rządowa nie przedstawiła żadnych konkretów, jak ten podział miałby wyglądać, zajmowano się natomiast wyborem nowej stolicy województwa mazowieckiego. Marszałek podkreślił, że jeśli poja-wią się rzeczowe argumenty i analizy przemawiające za administracyj-nym podziałem Mazowsza, na pewno doczekają się publikacji przez samorząd Mazowsza.

Dyskusję zakończył marszałek Adam Struzik. Podkreślił, że dokonane analizy pokazują, że Mazowsze jest dobrze zorganizowanym, sprawnym regionem na miarę dzisiejszych europejskich wyzwań. Dane Eurostatu z ostatniego raportu spójności wskazują, że skumulowany wzrost PKB na mieszkańca w latach 2008–2013 zwiększył się na Mazowszu o 26 proc., czyli powyżej 5 proc. rocznie. Plasuje to nasze województwo na pierw-szym miejscu spośród wszystkich 300 regionów europejskich. Oczywi-ście są regiony bogatsze od Mazowsza, lepiej rozwinięte, ale dynamika wzrostu w naszym województwie jest najwyższa w Europie. Pojawia się pytanie, czy dobra kondycja regionu to właściwy moment na dokona-nie podziału administracyjnego. Na zakończenie cyklu konferencji mar-szałek zaznaczył, że wszystkie spotkania miały przybliżyć mieszkańcom i samorządowcom temat administracyjnego podziału Mazowsza. Takie decyzje trzeba podejmować z rozwagą i namysłem, a także i mieć na celu dobro regionu oraz wszystkich jego mieszkańców.

Biuro Prasowe UMWM

Fot.

Mic

hał S

łaby

Radny Makowa Mazowieckiego Stanisław Ogonowski

KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK XII


1 Elektroda – przewodnik prądu elektrycznego w obu kierunkach (może go przesyłać lub pobierać). Jest to element urządzenia elektrycznego.

2 Elektrolit – substancja w stanie ciekłym przewodząca prąd elek-tryczny.

3 Polimery – substancje chemiczne o bardzo dużej masie czą-steczkowej, które składają się z wielokrotnie powtórzonych

jednostek zwanych merami. Z polimerów produ-kowane są przedmioty codziennego użytku

(np. folie przemysłowe, materiały izola-cyjne), sprzęt sportowy i medyczny

(np. strzykawki), meble ogrodowe, uszczelki, kleje, lakiery, części samo-

chodów, samolotów, płyty kom-paktowe, odzież.

pracy w niskiej temperaturze do -40oC, wysoka sprawność w zakresie 84–95 proc., niewielka szkodliwość dla środowi-ska oraz mały ciężar. Superkondensatory odznaczają się nie-stety również wadami, jak małe dopuszczalne napięcie pracy (2–3 V), a także możliwość samorozładowania, gdy przez długi czas nie pracują. Superkondensatory znajdują szerokie wykorzystanie w pojazdach elektrycznych, zasilaczach typu UPS, energetyce dla stabilizacji pracy sieci oraz we współ-pracy z odnawialnymi źródłami energii, zwłaszcza przy ogni-wach fotowoltaicznych.

Wprawdzie produkcja superkondensatorów wiąże się z wysokim kosztem, lecz dynamiczny

rozwój w ich wytwarzaniu daje nadzieję, że cena ta znacz-nie się obniży. Na pewno przyczyni się to do ich powszech-nego zastosowania. W związku z nieustannym rozwojem w tej dziedzinie, istnieją szanse, że w przyszłości Mazowiecka Agencja Energetyczna zainteresuje się korzystaniem z tej technologii. Tym bardziej, że może ona wspomóc zapotrze-bowanie na energię w województwie mazowieckim.

Aleksandra LuksMazowiecka Agencja Energetyczna

Superkondensatory są urządzeniami o dużej pojemności elektrycznej do 1000 F (Farad). Skła-

dają się z dwóch elektrod1 zbudowanych z węgla aktywnego wypełnionego elektrolitem2. Uzyskiwanie tak wysokich rezulta-tów możliwe jest dzięki występującym w węglu porom, które zwiększają jego powierzchnię i dzięki temu superkondensator ma większą pojemność elektryczną, czyli może zmagazyno-wać więcej energii. Wszystkie te elementy znajdują się w szczel-nej obudowie. Elektrody węglowe charakteryzują się zarówno wysokim przewodnictwem elektrycznym, jak i cieplnym; prze-dziela je cienka warstwa materiału separującego. Nie mają one wysokiego kosztu i dają możliwość uzyskania układów o bar-dzo dużej powierzchni, co dodatkowo poprawia parametry urządzenia. Jednak cechuje je mała stabilność w atmosfe-rze tlenu, co grozi zajściem reakcji chemicznej i wybuchem. Dochodzi w takim przypadku do reagowania chemicznego między węglem, tlenem i prądem elektrycznym. Analogicznie można przyrównać tę sytuację do wybuchu (za sprawą iskry) pyłu węglowego w kopalni – węgiel zawiera pył węglowy, iskrą jest przepływający prąd elektryczny w superkondensato-rze, zaś w powietrzu występuje tlen. Dlatego też, aby osiągnąć dobre efekty pracy kondensatora, jego poszczególne elementy muszą być zbudowane z odpowiednich materiałów. Najczę-ściej wykorzystywanymi elektrodami stają się te wykonane z polimerów3 o przewodnictwie elektronowym. Natomiast elektrolitami są ciecze jonowe (sole w stanie ciekłym) lub elek-trolity wodne odznaczające się przewodnictwem jonowym. Zasada działania superkondensatora opiera się na właściwym przemieszczaniu się jonów w elektrolicie pod wpływem włą-czonego napięcia. W stanie rozłado-wania jony rozmieszczone są w sposób dowolny i cha-otyczny na powierzchni elektrolitu.

Do zalet super- kondensatorów

należy duża gęstość mocy (do 100 kW/kg), duża szyb-kość ładowania i rozłado-wania, duża liczba cykli pracy – do 1 mln, długi okres działania – nawet do kilkudziesięciu lat, możliwość

Supermagazyny energii elektrycznejPerspektywa wyczerpania się zasobów energetycznych skłania do poszukiwania sposobów na magazynowanie energii. Dlatego warto obserwować rozwój nowych technologii. Jedną z nich są superkondensatory – odpowiedź na problemy z dostawą energii elektrycznej.

1

2

3


ekologia

„Mazowsze – stypendia dla uczniów szkół zawodowych”1

W naszym regionie działa blisko 500 szkół zawodowych, w których kształci się około 75 tys. młodych ludzi. Z myślą o nich rusza druga edycja specjalnego programu stypendialnego, kierowa-nego zwłaszcza do uczniów z ponad-przeciętnymi wynikami w nauce. Do rozdysponowania jest ponad 2,5 mln zł. Łączna kwota przyznana jednemu sty-pendyście wyniesie nie mniej niż 3800 zł, a w przypadku ucznia niepełnospraw-nego pula zwiększy się o około 200 zł. Środki te wypłacimy w dwóch transzach – w IV kwartale 2016 r. i w I/II kwartale roku 2017. Otrzymane kwoty przezna-czyć można m.in. na: udział w dodatko-wych zajęciach pozaszkolnych, kursach językowych, zakup literatury fachowej, pomocy dydaktycznych i sprzętu (kom-puter, oprogramowanie, aparat fotogra-ficzny, kamera). Nie mniej niż 30 proc. spo- śród stypendystów (planujemy przy-

Stypendia naukowe – inwestycja w przyszłośćJuż po raz drugi uruchamiamy programy stypendialne – dla uczniów szkół zawodo-wych oraz młodzieży z klas gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z terenu wojewódz-twa mazowieckiego. W sumie dodatkowe środki na edukację trafią do prawie 1200 mło- dych Mazowszan.

Fot.

arch

. Stu

dio

2000

1 Program „Mazowsze – stypendia dla uczniów szkół zawodowych” realizowany jest w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014–2020 (Oś Priorytetowa X).

Bartosz Walczyński absolwent Zespołu Szkół nr 14 w WarszawieStypendium było dla mnie dużym wyróż-nieniem i zmotywowało mnie do rozwija-nia zainteresowań. Pasjonuję się motoryza-cją, informatyką, a w szczególności geologią i to właśnie moje hobby skłoniło mnie do wyboru szkoły, do której uczęszczałem.Tematyka projektu edukacyjnego realizo-wana w ramach stypendium dotyczy bez-pośrednio dziedziny, w której czuję się pewnie – geologii. W pracy badawczej sku-piłem się na analizie warunków geologiczno-inżynierskich gruntów na obszarze projektowanej stacji C16 drugiej linii metra w Warszawie. Sty-pendium przeznaczyłem na zakup sprzętu informatycznego, dzięki któ-remu mam stały dostęp do szybkiego internetu bezprzewodowego, nie-zbędnego do zdobywania aktualnych informacji na temat geologii inży-nierskiej i geofizyki. Wiedzę teoretyczną wykorzystałem podczas prac terenowych: wiercenie i badanie geofizyczne oraz badań makroskopo-wych i laboratoryjnych gruntów. Obecnie czekam na wyniki matury i liczę na to, że po wakacjach swoją pasję będę rozwijał na wymarzonych studiach geologicznych.


edukacja

znanie około 480 stypendiów) stanowić będą uczniowie mieszkający na obsza-rach wiejskich. Założeniem projektu jest podnoszenie kwalifikacji zawodowych, dzięki którym przyszli absolwenci mazo-wieckich szkół będą atrakcyjni na rynku pracy całej Unii Europejskiej.

Dla najlepszych uczniów szkół zawodowych Stały zastrzyk gotówki w ciągu roku szkol-nego to duże wsparcie, ale żeby je uzy-skać, trzeba spełnić kilka warunków. O sty-pendium mogą ubiegać się ci, którzy:

∙ w roku szkolnym 2015/2016 otrzymali promocję do następnej klasy,

∙ w roku szkolnym 2016/2017 są uczniami co najmniej drugiej klasy szkoły zawo-dowej (z wyłączeniem szkół dla doro-słych) zlokalizowanej na obszarze woje-wództwa mazowieckiego,

∙ nie ukończą 24 roku życia do 30 czerwca 2017 r.,

∙ uzyskali średnią ocen z trzech dowolnie wybranych przedmiotów zawodowych teoretycznych i praktycznych (z wyłą-czeniem praktyk zawodowych) obli-czoną na podstawie świadectwa ukoń-czenia klasy w roku szkolnym 2015/2016 na poziomie nie niższym niż 4,66.

Dodatkowe punkty uzyskują osoby,

które: ∙ w roku szkolnym 2015/2016 są lau-reatami lub finalistami olimpiad, tur-niejów i konkursów o zasięgu co naj-mniej powiatowym, których tema-tyka jest zgodna z zakładanym na rok szkolny 2016/2017 kierunkiem roz-woju zawodowego ucznia,

∙ pochodzą z rodziny wielodzietnej (wy- chowującej co najmniej troje dzieci).

O przyznanie stypendium mogą ubiegać się uczniowie, którzy uzyskali minimum 6 punktów, obliczonych na podstawie kryteriów dotyczących osiągnięć eduka-cyjnych określonych w „Regulaminie”2.

Wspieranie rozwoju zdolnej młodzieży – najlepsza inwestycja w człowieka3

Również uczniowie gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych mają szansę zawal-czyć o dodatkowe środki na edukację. Zwłaszcza jeśli są szczególnie uzdolnieni z przedmiotów przyrodniczych, infor-matycznych, języków obcych nowożyt-nych, matematyki i przedsiębiorczości. Do nich właśnie kierujemy drugi pro-jekt, w ramach którego planujemy przy-znać około 641 stypendiów. Środki, jakie otrzyma stypendysta, wyniosą nie mniej niż 3800 zł w skali roku szkolnego. Nie-

pełnosprawni stypendyści otrzymają natomiast łączną kwotę wyższą o oko- ło 200 zł. Tu płatność również podzie-limy na dwie transze. Stypendium może być wydatkowane na cele związane z realizacją „Indywidualnego planu roz-woju edukacyjnego ucznia”, jak m.in. zakup literatury, pomocy dydaktycz-nych i sprzętu, podstawowego wypo-sażenia miejsca nauki w domu, opłace-nie uczestnictwa w zajęciach pozaszkol-nych, kursach językowych czy korzysta-nia z Internetu. Warto zaznaczyć, że nie mniej niż 65 proc. stypendystów sta-nowić będzie młodzież mieszkająca na obszarach wiejskich.

O stypendium trzeba zawalczyćO środki w ramach projektów mogą ubiegać się ci, którzy w roku szkol-nym 2015/2016 otrzymali promocję do następnej klasy/otrzymali świadec-two ukończenia szkoły podstawowej lub gimnazjum, a jednocześnie w roku szkolnym 2016/2017 będą uczniami gimnazjów lub szkół ponadgimna-zjalnych zlokalizowanych na obszarze województwa mazowieckiego.Poza tym przyszli stypendyści muszą spełniać co najmniej trzy pierwsze spo-śród niżej przedstawionych warunków:

∙ uzyskali średnią ocen z trzech dowolnie wybranych przedmiotów: matematycz-nych, informatycznych, przyrodniczych, języków obcych nowożytnych, obli-czoną na podstawie świadectwa ukoń-czenia klasy/szkoły w roku szkolnym 2015/2016, na poziomie nie niższym niż 5,33, przy czym do średniej należy wskazywać przedmioty, z których uczeń otrzymał ocenę nie niższą niż 5,

∙ uzyskali średnią ocen ze wszystkich przedmiotów, obliczoną na podsta-wie świadectwa ukończenia klasy/szkoły w roku szkolnym 2015/2016, na poziomie nie niższym niż 4,75,

∙ ze sprawdzianu na zakończenie szkoły podstawowej, zdawanego w latach 2013/2014, otrzymali co najmniej 36 punktów, a z egzaminu zdawanego w latach 2014/2015, 2015/2016 – co najmniej 180 proc.4 (dotyczy uczniów,

2 „Regulamin przyznawania i przekazywania stypendiów dla uczniów szkół zawodowych w województwie mazowieckim w roku szkolnym 2016/2017 w ramach projektu – »Mazowsze – stypendia dla uczniów szkół zawodowych«”.

3 Projekt „Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych – najlepsza inwestycja w człowieka” współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i krajowych środków publicznych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014–2020 (Oś Priorytetowa X).

4 Suma wyników z części pierwszej i z części drugiej sprawdzianu.

Elżbieta LancCzłonek Zarządu Województwa MazowieckiegoJuż po raz drugi w roku szkolnym 2016/2017 zachęcam szczególnie uzdolnioną mło-dzież do ubiegania się o stypendia w ramach programów realizowanych na Mazowszu. Wsparcie finansowe jest szansą na zdoby-cie nowych umiejętności i rozwijanie talen-tów. Ważne jest, żeby ta możliwość sta-nęła zarówno przed młodzieżą z zamoż-nych rodzin, jak i tą, której rodziców czy opiekunów nie stać na zakup podręczników i pomocy dydaktycznych. Uczniowie będą mogli przeznaczyć środki na zakup fachowej literatury, udział w zajęciach pozaszkolnych, semina-riach i warsztatach, ale też na udział w kursach językowych, wydarze-niach kulturalnych czy też wyjazdach naukowo-badawczych. Wierzę, że inicjatywa Samorządu Województwa Mazowieckiego to inwestycja w młodych ludzi – ich przyszłość i szczęście, co mam nadzieję przełoży się na lepszy start w dorosłe życie.


którzy w roku szkolnym 2016/2017 będą uczęszczać do gimnazjum) oraz z części matematyczno-przyrodni-czej i z języka obcego nowożytnego egzaminu gimnazjalnego, zdawa-nego w latach 2012/2013–2015/2016, otrzymali co najmniej 180 proc.5 (doty-czy uczniów, którzy w roku szkolnym 2016/2017 będą uczęszczać do szkół ponadgimnazjalnych),

∙ w roku szkolnym 2015/2016 są lau-reatami bądź finalistami konkursów lub olimpiad6, których tematyka jest zgodna z zakładanym na przyszły rok szkolny kierunkiem rozwoju edukacyj-nego ucznia,

∙ uczeń spełnia kryteria zgodne z art. 20b ust. 1 ustawy o systemie oświaty (pochodzi z rodziny wielodzietnej, tj. wychowującej troje lub więcej dzieci).

Elementy wspólneW przypadku obydwu projektów sty-pendyści realizują „Indywidualny plan rozwoju” (edukacyjnego lub zawodo-

wego) i pracują pod okiem nauczycie-la-opiekuna. To forma opieki dydaktycz-nej, która polega na:

∙ pomocy w opracowaniu planu rozwoju zawodowego/edukacyjnego do-

pasowanego do zdolności, wiedzy i możliwości ucznia,

∙ koordynowaniu prac stypendysty słu-żących realizacji projektu edukacyj-nego, określonego w „Indywidualnym

Katarzyna GóralskaDyrektor Liceum Ogólnokształcącego im. Marszałka Stanisława Małachow-skiego w PłockuMazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych realizo-wany przez Samorząd Województwa Mazo-wieckiego to ogromna szansa dla uzdol-nionej młodzieży ze względu na indywi-dualny plan rozwoju i możliwość zakupie-nia fachowej literatury, kursów językowych czy w końcu wyposażenia miejsca nauki i pracy. I choć talent i zdolności dane są jed-nostkom, wszyscy odpowiadamy za ich rozwój. Jeśli zachęcimy młodzież już na etapie gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych do prac badaw-czych, rozwijania wrodzonych predyspozycji, potencjału twórczego i pla-nowania ścieżki kariery zawodowej, możemy liczyć, że odniosą suk-ces życiowy i będą wspierać rozwój przedsiębiorczości, nauki czy gospodarki. To tak naprawdę inwestycja w naszą przyszłość.

5 Suma wyników z matematyki i języka obcego nowożytnego zdawanego na poziomie rozszerzonym bądź suma wyników z przedmiotów przyrodniczych: biologii, chemii, fizyki, geografii i języka obcego nowożytnego zdawanego na poziomie rozszerzonym. W przypadku braku możliwości zdawania języka obcego nowożytnego na poziomie rozszerzonym należy wskazać wynik z języka obcego nowożytnego zdawanego na poziomie podstawowym.

6 Honorowane konkursy i olimpiady wymienione są w załączniku nr 1 do „Regulaminu przyznawania i przekazywania stypendiów dla uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych w województwie mazowieckim w roku szkolnym 2016/2017, w ramach projektu – »Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych – najlepsza inwestycja w człowieka«”.

Jak pokonać formalności?

„Mazowsze – stypendia dla uczniów szkół zawodowych”

Krok 1rejestracja wniosku

W ciągu maksymalnie

15 dni roboczych od dnia

ogłoszenia rejestracji

Gdzie?Na dedykowanym

systemie internetowym pod adresem:

www.oeiizk.waw.pl/stypendia/ lub

www.oeiizk.waw.pl/stypendiazawodowe/

Kto?Wniosek rejestruje

nauczyciel – wskazany przez dyrektora

szkoły, do której uczeń uczęszcza w roku

szkolnym 2015/2016. Robi to w porozumieniu

z Wnioskodawcą (uczniem/rodzicem/

opiekunem prawnym). Nadany w systemie

numer identyfikacyjny przekazuje Wnioskodawcy

Krok 2złożenie wydruku zarejestrowanego

wniosku(osobiście lub

wysłanie listem poleconym)



zamknięcia rejestracji

Gdzie?W Departamencie Edukacji Publicznej i Sportu w Urzędzie

Marszałkowskim Województwa

Mazowieckiego w Warszawie, ul. Brechta 3,

03–472 Warszawa. Na zaklejonej kopercie należy wpisać nazwę i adres szkoły, nazwę projektu oraz numer

identyfikacyjny nadany podczas rejestracji

internetowej

Kto przekazuje

dokumenty?Szkoła, do której uczeń uczęszcza w roku szkolnym

2015/2016

Dokumenty aplikacyjneDodatkowo Wnioskodawca, jako integralną część wniosku, dołącza:

∙ oświadczenie uczestnika projektu stypendialnego o przetwarzaniu danych osobowych, ∙wypełnioną w czasie rejestracji internetowej wstępną wersję „Indywidualnego planu rozwoju zawodowego ucznia”/„Indywidualnego planu rozwoju edukacyjnego ucznia”, ∙ potwierdzone za zgodność z oryginałem przez dyrektora lub innego upoważnionego do tego pracownika szkoły wymienione we Wniosku kopie dokumentów, poświadczających osiągnięcia zawodowe/naukowe ucznia, ∙ potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopię orzeczenia o niepełnosprawności ucznia ubiegającego się o stypendium, ∙ oświadczenie o wielodzietności, jeśli taka sytuacja ma miejsce, ∙ oświadczenie o statusie rodziny niepełnej, jeśli taka sytuacja ma miejsce

Krok 3Sprawdzenie czy numer identyfikacyjny wniosku

znalazł się na liście stypendystów lub liście

rezerwowej przyjętej przez Zarząd Województwa

Mazowieckiego

„Mazowiecki pro-gram stypendialny dla uczniów szcze-gólnie uzdolnionych – najlepsza inwesty-cja w człowieka”








edukacja

planie rozwoju” oraz przygotowaniu prezentacji jego wyników,

∙ motywowaniu stypendysty i pomocy w poszukiwaniu źródeł wiedzy,

∙ monitoringu i ocenie działań podej-mowanych w ramach „Indywidual-

nego planu rozwoju” oraz osiąganych założeń projektu edukacyjnego,

∙ współpracy ze stypendystą, a w przy-padku gdy stypendysta jest niepełno-letni również z jego rodzicami/opie-kunem prawnym, w zakresie plano-

wania wykorzystania stypendium zgodnie z grupami wydatków okre-ślonymi w „Regulaminie”,

∙ monitoringu sposobu wykorzysta-nia stypendium przez stypendystę na cele edukacyjne, zaplanowane w „Indywidualnym planie rozwoju”,

∙ monitoringu postępów w nauce sty-pendysty w porównaniu z wynikami wskazanymi we wniosku o przyznanie stypendium.

Pytania?Informacje dotyczące stypendiów publikowane będą na stronach www.mazovia.pl, www.oeiizk.waw.pl/stypendia/ oraz www.oeiizk.waw.pl/stypendiazawodowe/ . Do dyspozycji zainteresowanych pozo-stają pracownicy Biura Wspierania Szkol-nictwa Zawodowego, tel. 22 59 79 416 (lub końcówki: 437, 440, 441 i 443) oraz pracownicy Biura Wspierania Szkolnic-twa Ogólnego, tel. 22 59 79 413 (lub koń-cówki: 430, 435, 442, 447 i 449). Zachę-camy również do kontaktu mailowego: [email protected] .

Monika Wilkowska, Milena SzymańskaDepartament Edukacji Publicznej

i Sportu UMWM

Wiktoria Mikołajewskauczennica klasy I o profilu biologiczno--chemicznym Liceum Ogólnokształcą-cego im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w PłockuWyboru tematu pracy badawczej doko- nałam ze swoją nauczycielką biologii. Zajęłam się projektem przyrodniczym, badałam zależności wzajemnych oddziały-wań podczas kiełkowania i wzrostu kopru, marchwi, rzodkiewki, pomidora i ogórka. Moje doświadczenie oparłam głównie na zjawisku allelopatii i symbiozy, czyli szko-dliwym lub korzystnym wpływie substancji chemicznych wydzielanych przez rośliny. Badałam, które gatunki – posadzone w bliskim sąsiedztwie – stymulują wzajemnie swój wzrost. Projekt kieruję głównie do młodych działkowców i ogrodników, ponieważ moje doświadczenie może pomóc np. w najkorzystniejszym posadzeniu roślin na grządkach.Stypendium oznaczało duży skok jakościowy w pozyskiwaniu wiedzy. Dzięki kupionemu laptopowi mogę do woli szukać w sieci nowych cieka-wostek oraz poszerzać swoją wiedzę, co wcześniej było znacznie utrud-nione. Stypendium było dla mnie nie tylko ogromnym wyróżnieniem, ale również szansą, którą starałam się efektywnie wykorzystać.

„Mazowsze – stypendia dla uczniów szkół zawodowych”

Krok 1rejestracja wniosku




Gdzie?Na dedykowanym

systemie internetowym pod adresem:

www.oeiizk.waw.pl/stypendia/ lub

www.oeiizk.waw.pl/stypendiazawodowe/

Kto?Wniosek rejestruje

nauczyciel – wskazany przez dyrektora

szkoły, do której uczeń uczęszcza w roku

szkolnym 2015/2016. Robi to w porozumieniu

z Wnioskodawcą (uczniem/rodzicem/

opiekunem prawnym). Nadany w systemie

numer identyfikacyjny przekazuje Wnioskodawcy

Krok 2złożenie wydruku zarejestrowanego

wniosku(osobiście lub

wysłanie listem poleconym)




Gdzie?W Departamencie Edukacji Publicznej i Sportu w Urzędzie

Marszałkowskim Województwa

Mazowieckiego w Warszawie, ul. Brechta 3,

03–472 Warszawa. Na zaklejonej kopercie należy wpisać nazwę i adres szkoły, nazwę projektu oraz numer

identyfikacyjny nadany podczas rejestracji

internetowej

Kto przekazuje

dokumenty?Szkoła, do której uczeń uczęszcza w roku szkolnym

2015/2016

Dokumenty aplikacyjneDodatkowo Wnioskodawca, jako integralną część wniosku, dołącza:

∙ oświadczenie uczestnika projektu stypendialnego o przetwarzaniu danych osobowych, ∙wypełnioną w czasie rejestracji internetowej wstępną wersję „Indywidualnego planu rozwoju zawodowego ucznia”/„Indywidualnego planu rozwoju edukacyjnego ucznia”, ∙ potwierdzone za zgodność z oryginałem przez dyrektora lub innego upoważnionego do tego pracownika szkoły wymienione we Wniosku kopie dokumentów, poświadczających osiągnięcia zawodowe/naukowe ucznia, ∙ potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopię orzeczenia o niepełnosprawności ucznia ubiegającego się o stypendium, ∙ oświadczenie o wielodzietności, jeśli taka sytuacja ma miejsce, ∙ oświadczenie o statusie rodziny niepełnej, jeśli taka sytuacja ma miejsce

Krok 3Sprawdzenie czy numer identyfikacyjny wniosku

znalazł się na liście stypendystów lub liście

rezerwowej przyjętej przez Zarząd Województwa

Mazowieckiego

„Mazowiecki pro-gram stypendialny dla uczniów szcze-gólnie uzdolnionych – najlepsza inwesty-cja w człowieka”








1: 300 000

0 10 km

granica powiatu

drogi krajowe

drogi wojewódzkie

drogi pozostałe

koleje

wody

tereny zabudowy

budynki

tereny rolnicze i inne

tereny zalesione i zielone

punkt na szlaku w powiecie węgrowskim

punkt na szlaku w Węgrowie

5

LEGENDA

I

1

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

1

2

3

4

5

6

7a,b

8

10

911

12

POWIAT WĘGROWSKI

OBIEKTY NA SZLAKU DOLINY LIWCA

Waży prawie 18 kg, ma około 500 lat i drewnianą ramę. Zdobią je – graweru-nek o motywach roślinnych oraz napis: „lvserat hoc specvlo magicas Twar-dovius artes lvsus at iste Dei versvs in obseqviam est” („Zabawiał się tym lustrem Twardowski magiczne sztuki ukazując, lecz na służbę Bożą obró-cone to jest”). Ze zwierciadłem wiąże

się wiele legend. Jedna ze wspomnia-nym czarnoksiężnikiem, stąd jego nazwa – Lustro Twardowskiego. Podobno – uznany alchemik i mag Twardow-ski – na prośbę króla Zygmunta Augu-sta miał wywołać ducha jego ukocha-nej żony, Barbary Radziwiłłówny. Po dłu-gich namowach czarnoksiężnik zgo-dził się na to, kategorycznie zabraniając

w jakikolwiek spo-sób zbliżać się do zjawy. Jednak tęsknota władcy była silniejsza. Gdy w lustrze ukazała się luba, podszedł, by ją ucałować. Zwiercia-dło natychmiast pękło, król po kilku dniach zmarł, a mag przepadł.To najbardziej znana, ale nie jedyna historia związana z lustrem, które dziś można oglądać w węgrowskiej Bazylice Mniejszej. Inna podobno zda-rzyła się Napoleonowi w czasie jego wyprawy na Moskwę. Prze-jeżdżając przez Węgrów, postanowił sprawdzić swoją przyszłość. Zwiercia-dło nie wróżyło mu szczęścia… Klęska armii i samotna śmierć na wyspie św. Heleny – ta wizja tak go przeraziła, że upuścił lustro, które rozbiło się.Co – oprócz Lustra Twardowskiego – turyści mogą oglądać na Szlaku Doliny Liwca1? Przyciągają nie tylko niesa-mowite widoki (np. z Sowiej Góry), ale również bogate zbiory nietypo-wych obiektów – wśród nich jest m.in. Muzeum Gwizdków. Najmłodsi ama-torzy przygód na pewno nie będą się tutaj nudzić.

1. SuchaSkansen i Muzeum Architektury DrewnianejNowa SuchaGłównym obiektem muzeum jest barokowy, modrzewiowy dwór. Wnętrza kryją m.in. różnorodne meble bidermajerowskie i eklektyczne z XIX w., portrety szlacheckie, rysunki, drobne rzeźby i przedmioty sztuki użytkowej, które odtwarzają charakter i kli-mat polskiego dworu szlacheckiego. Na przyległym do dworu terenie można nato-miast oglądać drewniane budownictwo zabytkowe, charakterystyczne dla regionu siedleckiego. W skansenie znajdują się np. wiatrak holenderski z Ostrówka, który zachował dawny mechanizm, leśniczówka, lodownia oraz owczarnia z Sadownego.

2. GrodziskGród obronnyGrodzisk gmina GrębkówZe względu na obszar, jaki zajmuje (około 5 hektarów), gród jest porów-nywany z Wawelem. Grodzisko, które 11 wieków temu powstało na wyso-kiej skarpie na skraju wsi, jest nastro-jowym uroczyskiem z punktem widokowym na dolinę rzeczną.

Jej meandry kuszą kajakarzy, filmowców i fotografów, a najdawniejsze dzieje rozbu-dzają ciekawość i wyobraźnię miłośników historii. Fascynujące są również legendy związane z malowniczą okolicą Doliny Liwca. Przeżyjmy przygodę na jej szlaku!

1 Szlak Doliny Liwca został wytyczony przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Węgrowskiej przy współpracy Urzędu Miejskiego w Węgrowie i Muzeum Zbro-jowni na Zamku w Liwie.

W labiryncie Liwca

Bogusław Szymański, Meandry Liwca

1: 300 000

0 10 km

granica powiatu

drogi krajowe

drogi wojewódzkie

drogi pozostałe

koleje

wody

tereny zabudowy

budynki





5

LEGENDA

I

1

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

1

2

3

4

5

6

7a,b

8

10

911

12

POWIAT WĘGROWSKI



turystyka

1: 300 000

0 10 km

granica powiatu

drogi krajowe

drogi wojewódzkie

drogi pozostałe

koleje

wody

tereny zabudowy

budynki





5

LEGENDA

I

1

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

1

2

3

4

5

6

7a,b

8

10

911

12

POWIAT WĘGROWSKI


1: 300 000

0 10 km

granica powiatu

drogi krajowe

drogi wojewódzkie

drogi pozostałe

koleje

wody

tereny zabudowy

budynki





5

LEGENDA

I

1

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

1

2

3

4

5

6

7a,b

8

10

911

12

POWIAT WĘGROWSKI

OBIEKTY NA SZLAKU DOLINY LIWCAPOWIAT WĘGROWSKI

OBIEKTY NA SZLAKU DOLINY LIWCA 3. LiwMuzeum Zbrojownia na Zamku w Liwieul. Stefana Batorego 2Widoczny z oddali zamek jest jednym z naj-ciekawszych zabytków Liwa. W zespole zam-kowym, który powstał w pierwszej połowie XV w., znajduje się Muzeum Zbrojownia na Zamku w Liwie. Ta instytucja kultury samo-rządu województwa może się pochwalić bogatymi zbiorami broni z wielu wieków (XV–XX w.), mebli, tkanin, malarstwa batali-stycznego, a także unikalną kolekcją repre-zentacyjnego portretu sarmackiego.

Fot.

Mic

hał R

ząca

4. Sowia GóraPunkt widokowyZa wsią Jarnice, około 2 km w kierunku WyszkowaNiezapomniane, kilkukilometrowe widoki gwaran-tuje widok z Sowiej Góry. Na jej szczycie można dostrzec walory przyrody i podziwiać uroki meandru-jącego Liwca. To idealne miejsce dla fotografów, którzy w lasach czy zagajnikach mogą uwiecznić np. bobry, wydry i łosie. Fo

t. ar

ch. S

taro

stw

a Po

wia

tow

ego

w W

ęgro

wie

1: 300 000

0 10 km

granica powiatu

drogi krajowe

drogi wojewódzkie

drogi pozostałe

koleje

wody

tereny zabudowy

budynki





5

LEGENDA

I

1

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

1

2

3

4

5

6

7a,b

8

10

911

12

POWIAT WĘGROWSKI


1: 300 000

0 10 km

granica powiatu

drogi krajowe

drogi wojewódzkie

drogi pozostałe

koleje

wody

tereny zabudowy

budynki





5

LEGENDA

I

1

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

1

2

3

4

5

6

7a,b

8

10

911

12

POWIAT WĘGROWSKI


1: 300 000

0 10 km

granica powiatu

drogi krajowe

drogi wojewódzkie

drogi pozostałe

koleje

wody

tereny zabudowy

budynki





5

LEGENDA

I

1

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

Węgrów

Łochów

Gwizdały

Baczki

Kamionna

PaplinBorzychy

Starawieś

Liw

Sowia Góra

Sucha

Grodzisk

Stoczek

Miedzna

Korytnica

Wierzbno

Grębków

Sadowne

Liwiec

Liwiec

Liw

iec

1

2

3

4

5

6

7a,b

8

10

911

12

POWIAT WĘGROWSKI


WĘGRÓW – FRAGMENT CENTRUM MIASTA


5. Węgrów

I. Zespół Poreformackiul. Tadeusza Kościuszki 29

Składa się z kościoła, budynku dawnego klasztoru ojców refor-matów oraz zabudowań gospodarczych. W świątyni – w ołta-rzu głównym – przyciąga wspaniała rzeźba Chrystusa Ukrzy-żowanego dłuta Andrzeja Schlütera. W transepcie ciekawy artystycznie jest nagrobek Jana Dobrogosta Krasińskiego, który w latach 1693–1715 wybudował zespół, a w krypcie pod kościołem kryje się prawdziwa nekropolia, gdzie zachowały się zmumifikowane ciała zakonników i szlacheckich notabli.

II. Dawne kolegium księży komunistów ul. Kościelna 6–8W obiekcie dawniej znajdowała się szkoła średnia prowadzona przez księży bartolomitów, zwanych też komunistami lub Bar-toszkami. Za udział duchownych w powstaniu listopadowym, władze carskie w 1833 r. zamknęły kolegium, a księży usu-nęły z miasta. Obiekt miał trzy skrzydła kryte dachówką i dwie wieże. Do naszych czasów zachowała się jedna z wież zwień-czona pięknym barokowym hełmem.

III. Bazylika Mniejsza pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny wraz z Lustrem Mistrza Jana TwardowskiegoRynek Mariacki 12Uwagę w tym najstarszym budynku w mieście przykuwają liczne polichromie oraz freski (tworzą zespół dziewięciu malo-wanych ołtarzy) autorstwa zna-komitego włoskiego malarza Michała Anioła Palloniego. Cie-kawy efekt zapewniają też ba- rokowe epitafia i boczne roko-kowe ołtarze z obrazami Szy-mona Czechowicza z połowy XVIII w. Nie można też pominąć m.in. Lustra Twardowskiego.

IV. Zabytki kultury żydowskiej IV a dom Jaakowa Morgensterna ul. Zwycięstwa 5Drewniany budynek z oszkloną werandą – to tu mieszkał ostatni rabin węgrowski Jaakow Morgenstern, zamordo-wany przez Niemców we wrześniu 1939 r. IV b pomnik Angela Rosenblataul. Przemysłowa (po przeciwnej stronie budynku Sta-rostwa Powiatowego)Angel Rosenblat urodził się w Węgrowie, a zmarł w Cara-cas. Uczony działał głównie w Ameryce Łacińskiej. Był zało-życielem i wieloletnim dyrektorem Instytutu Filologicznego „Andres Bello” na Uniwersytecie Centralnym Wenezueli. IV c pomnik – lapidarium ul. Berka JoselewiczaDawniej w tym miejscu znajdowało się getto. Dziś znajduje się tu lapidarium (powstało w 1981 r.) z dawnych macew cmen-tarza (jest ich około 400). W 40. rocznicę likwidacji getta, czyli w 1982 r., odsłonięto na tym terenie pamiątkowy pomnik.

V. Kościół Ewangelicko-Augsburski pw. Świętej Trójcyul. Gabriela Narutowicza 18 aŚwiątynia kryje jedne z najcenniejszych w Polsce zabytkowych organów, a także kamienną chrzcielnicę, a w prezbiterium – drewniany ołtarz z obrazem olejnym „Chrystus w Ogrójcu” i figurami św. Piotra i św. Pawła z 1860 r. Ciekawy jest budynek obok – to dawna plebania murowana (dziś Ewangelicki Dom Opieki „Sarepta”). Ufundował ją bankier króla Stanisława Augu-sta Poniatowskiego – Piotr Fergusson Tepper.

VI. Zabytki z kręgu kultury protestanckiej ul. Ewangelicka 6Wśród nich należy wymienić cmentarz oraz kościół z 1679 r. To najstarsza drewniana świątynia w Siedleckiem. Legenda głosi, że obiekt kultu ewangelików wybudowano w jedną dobę.

VII. Dom Gdański (dziś Miejska Biblioteka Publiczna im. Augusta Cieszkowskiego)Rynek Mariacki 11Nazwa wywodzi się od kupców gdańskich, którzy utrzymywali swoją faktorię handlową w czasach, kiedy Węgrów był węzłem handlowym łączącym szlaki z czterech krańców Rzeczypo-spolitej. Barokowy gmach ma falisty szczyt i jest kryty dachem mansardowym z lukarnami.

Fot.

Mic

hał R

ząca

Fot.

Mic

hał J

agod

zińs

ki

Fot.

arch

. Urz

ędu

Mie

jskie

go w

Węg

row

ie


turystyka

8. PaplinDwór modrzewiowyPaplin 29Jeśli chcemy poznać charakterystykę baroko-wych pałaców, koniecznie musimy się tu wybrać. W starym parku krajobrazowym nad rzeką Liwiec możemy podziwiać dwór drewniany, który wybu-dowano w połowie XVIII w. Bywał tu m.in. Stani-sław August Poniatowski. W obiekcie mieściła się też szkoła rolnicza. Dziś jest świetnym miejscem np. dla kajakarzy, którzy mogą korzystać z pobli-skiej przystani.

6. StarawieśZespół pałacowo-parkowyul. Węgrowska 26To najcenniejszy zabytek w miejscowości. Znajduje się na niewielkim wzniesieniu, a jego historia (od początku XVI w., kiedy powstał) wiązała się z dzie-jami kraju. Na początku budynek miał charakter typowo obronny, później stacjonował w nim m.in. oddział Wermachtu, a dziś jest siedzibą ośrodka kon-ferencyjno-wypoczynkowego Narodowego Banku Polskiego.

7. Borzychy

a) Wioska indiańska na trasie Starawieś–Paplin Miejsce zapewnia spotkanie z barwną i fascynującą kulturą Indian Ameryki Północnej. Idealne dla całych rodzin, które mogą tu spędzić czas na edukacji i zabawie. Obozowiska wielu plemion (np. Sjuksów, Arapaho czy Czarnych Stóp) prezentują misternie wykonane stroje, broń czy sprzęty codziennego użytku, a także indiańską kuchnię, cmentarz, saunę i warsztat pracy.

b) Zwierzyniec EUROSTRUŚ, ul. Podlaska 2 Jak wygląda życie strusiów, co jedzą i jakie mają zwy-czaje? Tego dowiemy się na fermie strusi afrykańskich. W zwierzyńcu są też m.in. konie, króliki i gołębie. Przy obiekcie jest czynne pole namiotowe.

Opracowała Małgorzata WielechowskaMapy: Jacek Leszko, Departament Geodezji i Kartografii UMWM

Fot.

arch

. Sta

rost

wa

Pow

iato

weg

o w

Węg

row

ie

9. KamionnaDworek murowany, Kamionna, gmina ŁochówDwór – cały w duchu klasycyzmu – pełnił funkcję m.in. siedziby Urzędu Pocztowo-Telekomunikacyj-nego, zbiorczej szkoły gminnej oraz przedszkola. Za budynkiem jest park dworski ze stawem.

11. Łochów, Pałac Łochów, ul. Marii Konopnickiej 1Jego właścicielami były znamienite rody arystokratyczne: Hornow-skich, Downarowiczów, Zamoyskich i Kurnatowskich (dziś to własność prywatna). Rozwój obiektu wiązał się z budową linii kolejowej Paryż--Petersburg. Zbudowany w XIX w., odzyskał dawną świetność – po odrestaurowaniu, nadal zachwyca swoim wyglądem.

10. BaczkiDwór Starzeńskich, Baczki-DworekDrewniany dwór ma ciekawe otoczenie parkowe, które podobno ukształtował twórca „wioski wer-salskiej” królowej Francji Marii Antoniny – Roland Mique. Niepowtarzalną atmosferę zapewniają aleje starodrzewu. Ciekawy jest również lamus murowany, znajdujący się naprzeciw dworu, z któ-rym – według legend – był połączony podziem-nym korytarzem.

12. Gwizdały, Muzeum Gwizdków, Gwizdały 89Piszczałki wierzbowe, gwizdki z parowozów, odpustowe koguciki z Australii, Amazonii, Ukrainy czy Stanów Zjednoczonych – to tylko niektóre z eksponatów placówki. Spośród kilku tysięcy gwizdków najmniejszy ma 2 cm, najstarszy liczy około 400 lat. Odwiedzający muzeum, które prowadzi Zespół Szkół w Gwizdałach, mogą też liczyć na warsztaty garncarsko-ceramiczne.

Fot.

Eliz

a M

acio

paFo

t. ar

ch. S

taro

stw

a Po

wia

tow

ego

w W

ęgro

wie


ZA NAMI

Z udziałem środków Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich wydrukowano dwa ważne opracowania Central-nego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych – Stacji Doświad-czalnej Oceny Odmian w Seroczynie: „Wyniki porejestrowych doświad-czeń odmianowych w wojewódz-twie mazowieckim 2014/2015” oraz „Lista odmian zalecanych do uprawy w województwie mazowiec-kim w 2016 roku”. Oba foldery były elementem operacji przyjętej do Planu Operacyjnego na lata 2016– –2017 Krajowej Sieci Obszarów Wiej-skich 2014–2020 dla województwa mazowieckiego – etap I 2016 rok pn. „Transfer wiedzy o odmianie gwa-rancją postępu rolniczego”.

PRZED NAMI

22 czerwca w Centrum Edukacyj-no-Konferencyjnym O/Poświętne w Płońsku odbędzie się konferen-cja „Oxytree – korzystna inwesty-cja – zdrowszy klimat”. Projekt, reali-zowany w ramach KSOW przez LGD Przyjazne Mazowsze, popularyzuje innowacyjne rozwiązania stosowane w gospodarce niskoemisyjnej oraz efektywnym gospodarowaniu zaso-bami. Włącza się też w ogólnoświa-tową politykę przeciwdziałania zmia-nom klimatycznym. Na konferencji będzie omawiana uprawa, innowacyjnego na naszym terenie, gatunku drzewa zwanego

Oxytree (Paulownia Clon in Vitro 112). Powstało ono dzięki skrzyżowaniu i sklonowaniu w warunkach laborato-ryjnych. W 2011 r. dodano je do Urzędu Odmiany Roślin (UE). Przyznano też uznany na arenie międzynarodowej europejski paszport, certyfikat jako-ści oraz licencję handlową. Oxytree pochłania 10 razy więcej dwutlenku węgla niż inne drzewa. Poza tym już po 6 latach nadaje się do ścięcia (śred-nica pnia osiąga wtedy około 35 cm, a drzewo ma wysokość blisko 16 m) bez żadnych zezwoleń, a na pniu w ciągu 4 lat wyrasta nowe drzewo. Co roku na terenie całej Europy w wyniku nielegal-nego wylesiania, znika tysiące hektarów lasów. Wycinka ta prowadzi nie tylko do spustoszenia środowiska naturalnego, ale także do gwałtownego pogor-szenia się jakości powietrza. Szybkie tempo wzrostu powoduje, że drzewo Oxytree może rozwiązać problem braku lasów. Zachęcamy do udziału w konferencji, by lepiej poznać zasady uprawy tej niezwykłej rośliny.7 sierpnia zapraszamy na X Mazo-wiecki Festiwal Kapel Ludowych „Pod Siedlcami w Wiśniewie”. Ta znana już i lubiana impreza, którą organizuje Gminny Ośrodek Kultury w Wiśniewie, na stałe wpisała się w kalendarz wyda-rzeń. Festiwal ma charakter konkur-sowy, promuje mazowiecką kulturę, a przede wszystkim gminę Wiśniew.

n

eKSpresOWy przegląd wydarzeń Wypatrujemy już okazji do wakacyjnego odpoczynku. Czerwiec, lipiec i sierpień dla KSOW to okres przygotowań do jesiennych dożynek czy Mazowieckiego Kongresu Roz-woju Obszarów Wiejskich, zaś dla partnerów – czas planowania i realizowania projektów1.

III edycja konkursu na najlepszą orkiestrę dętą Krajowej Sieci

Obszarów Wiejskich

Gracie w orkiestrze dętej funkcjonującej przy gminie, remizie

czy ośrodku kultury?Jesteście obecni na mazowieckich

scenach?Wasze wykonania wzbudzają

zainteresowanie?

Zapraszamy do udziału w konkursie Sekretariatu Regionalnego

Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na najlepszą orkiestrę dętą KSOW!

Czekamy na zgłoszenia do 3 lipca br. (decyduje data wpływu zgłoszenia).

Szczegóły na www.mazowieckie.ksow.pl

Dodatkowe pytania prosimy kierować:tel. 22 59 79 338,

email: [email protected] .

1 Projekty realizowane przez LGD Przyjazne Mazowsze oraz Stowarzyszenie Europea Polska znalazły się na wysokich miejscach listy rankingowej w ubiegło-rocznym naborze wniosków do Planu Operacyjnego na lata 2016–2017 Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich 2014–2020 dla województwa mazowieckiego na 2016 r. Listę wszystkich przedsięwzięć można zobaczyć w majowej „Kronice Mazowieckiej” nr 6 (160) 2016 na s. 33.

30

rolnictwo

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”. Instytucja Zarządzająca PROW 2014–2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Materiał opraco-wany przez Departament Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie i współfinansowany jest ze środków Unii Europej-skiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020

Oba programy („Ocalić od zapomnienia – produkty regionalne i tradycyjne na mazowieckich stołach” oraz „Szkoły rol-nicze ośrodkami wiedzy i inicjatywno-ści na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Przykłady dobrej praktyki i międzynarodowa wymiana doświadczeń”) składają się z kilku ele-mentów realizowanych głównie przez Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolni-czego im. A. Świętochowskiego w Gołot-czyźnie pod kierownictwem Wiesławy Gąsiorowskiej. W tym roku zapraszamy jeszcze na wydarzenia:

∙ 24 czerwca – warsztaty kulinarne „Przepisy okolicznościowe naszych babć – wspólne gotowanie i piecze-nie”. Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. A. Świętochowskiego w Gołotczyźnie,

∙ III kwartał br. – dożynki parafialno--szkolne – przygotowanie stoiska pro-mocyjnego „Zdrowo + smacznie = tradycyjnie”,

∙ III kwartał br. – piknik rodzinny w gmi-nie Sońsk – przygotowanie stoiska pro-mocyjnego „Przysmaki starej daty”,

∙ IV kwartał br. – prezentacja oby-

czajów bożonarodzeniowych, degu-stacja potraw „Spotkania przy wigilij-nym stole”.

Projekty „Ocalić od zapomnienia…” oraz „Szkoły rolnicze…” przygotowało Europea Polska, które jest polskim oddziałem stowarzyszenia Europea International. Zrzesza ono europejskie i leśne szkoły rolnicze oraz instytucje szkoleniowe. W jego krajowych struk-turach, powstałych w 2006 r., jest dziś ponad 40 podmiotów – rolniczych cen-trów kształcenia ustawicznego, centrów kształcenia praktycznego, zespołów szkół rolniczych, rolniczo-technicznych, ogrodniczych, gospodarki żywnościo-wej, leśnych, drzewnych i agrotech-nicznych oraz zespołów szkół powiato-wych. Europea Polska jest także partne-rem Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w województwie mazowieckim.

n

Szkoły rolnicze w Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Warto wziąć udział w kilku przedsięwzięciach przygotowanych przez stowarzyszenie Europea Polska. Znalazły się one, obok wspomnianej już konferencji LGD Przyjazne Mazowsze, na liście najlepszych projektów realizowanych w ramach KSOW.

Fot.

arch

. Eur

opea


W majowym Kongresie Młodych Rolników organizowanym przez Europea nie zabrakło nietypo-wych rozgrywek sportowych

Smaki przeszłości można było przypomnieć sobie na warsztatach „Owoce leśne, zioła i warzywa w tradycyjnej kuchni mazowieckiej” podczas majowej imprezy w Muzeum Szlachty Mazowieckiej

Fot.

arch

. Eur

opea

31

1 Kategoria: Producenci indywidualni (PI)2 Kategoria: Producenci rynkowi (PR)

Buła drożdżowa z kruszonką

– Regina Zagroba z Nowej Ruskołęki (pow. ostrowski) PI1

Miód akacjowy – Marek Dudek z Chotomowa

(pow. legionowski) PI

Chleb orkisz boryszewski

– Piekarnia 1919 W.S. Kaczmarek z Sochaczewa PR2

Miód nawłociowy – Pasieka Murawscy z Woli

Wacławowskiej (pow. radomski) PR

Napoleonka – Gospodarstwo Agroturystyczne „Chata pod Dębami” z Karniewa

(pow. makowski) PI

Szynka dębowa z tynki – Martyna Częścik ze Stoczka

(pow. węgrowski) PI

Pierniczki staropolskie – „Zaścianek Polski”

Bożena Polak-Stojanova z Siedlec PR

Szynka świąteczna – „Elpak” Jacek Elis z Pilawy

(pow. garwoliński) PR

Wyroby piekarnicze

MiodyWyroby cukiernicze

Przetwory mięsne, produkty pochodzenia zwierzęcego

Laureaci IX edycji Lauru Marszałka Województwa Mazowieckiego

Siła mazowieckiej kuchni Smaczne, zdrowe, wysokiej jakości – takie są specjały nagradzane podczas kon-kursu o Laur Marszałka. Produkty lokalnej gastronomii to wielka kulturalna spu-ścizna, jaką nasz region otrzymał po przodkach.


32

rolnictwo

Masło wiejskie – Marek Zalewski z Nowego Pawłowa

(pow. przasnyski) PI

Ser turski – „Turska Dolina Mini Mleczarnia” Elżbieta i Tomasz

Rachoccy z Turzy Małej (pow. mławski) PR

Produkty mleczarskie

Szczupak z Orzyca – Elżbieta Kaczorek z Wymysłowa

(pow. makowski) PI

Mazowieckie gefilte fish – „Grill Bar” Anna Dec z Grzegorzewic

(pow. grodziski) PR

Ryby i przetwory rybne

Pasztet z soczewicy czerwonej z ziarnami dyni i pestkami słonecznika – Zespół Szkół Centrum

Kształcenia Rolniczego w Golądkowie (pow. pułtuski) PI

Ogórki kiszone z papryką chili

– „Krokus” Przetwórnia Owoców i Warzyw, Czesław Caryk Sp. J. (pow. zwoleński) PR

Owoce, warzywa, przetwory owocowe i warzywne, produkty pochodzenia roślinnego

Piotr Marzec, Marcin Rzońca, Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, zdjęcia: arch. UMWM

Kajmakówka – Monika Kowalczyk z Woli Gutowskiej (pow. radomski) PI

Lifeberry borówkowy – „Legucin” Arkadiusz Legucki (pow. grójecki) PR

Napoje


33

Kulturalne Mazowsze26. Festiwal Mozartowski w Warszawie23 czerwca–25 lipcaWarszawska Opera Kameralnawww.operakameralna.pl

To największy w Europie przegląd muzyki wiedeńskiego kompozytora, który co roku gromadzi kilkunastotysięczną publiczność. Tegoroczna edycja rozpocznie się premierą jed-nej z najsłynniejszych oper w historii muzyki – „Don Giovan-niego” w reżyserii Jerzego Lacha, a w ponad 40 wydarzeniach – spektaklach operowych, koncertach symfonicznych oraz przedstawieniach dla dzieci – weźmie udział prawie 200 so- listów i muzyków. Widzowie zobaczą m.in. „Czarodziejski flet”, „Wesele Figara” i „Requiem”.

Wystawa „Kościół św. Jakuba w Skaryszewie w fotografii”do 10 lipcaMuzeum Wsi Radomskiej w Radomiuwww.muzeum-radom.pl

Ekspozycja składa się ze zdjęć autorstwa Tomasza Kośli, Ewy i Remigiusza Kutyłów oraz ks. Arkadiusza Bieńka – wikariusza w parafii pw. św. Jakuba Apostoła – który jest również pomy-słodawcą wydarzenia. Fotografie prezentują otoczenie ska-ryszewskiej świątyni, jak też jej wyposażenie.

Warsztaty edukacyjne dla dzieci pt. „Śladami Stasia i Nel” 26 czerwca, w godz. 12.00–14.00 Instytut Papieża Jana Pawła IIwww.ipjp2.pl

Pierwsza część spotkania to warsztaty plastyczne, podczas których dzieci stworzą własne baobaby w wybranej tech-nice, np. ze skrawków bawełnianej włóczki czy własnoręcz-nie zaprojektowanych afrykańskich ornamentów lub zwie-rzęta afrykańskie – przy użyciu farb, stempli, wyklejanek. W części drugiej – w czasie warsztatów bębniarskich – dzieci będą poznawać i naśladować różne rytmy i tempa, a także m.in. grać na wybranych instrumentach.

Ostrołęka i Kurpie utkane ze wspomnień27 czerwca, godz. 11.30, 16.30Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce www.muzeum.ostroleka.pl

Spotkanie (zorganizowane w ramach projektu „Muzeum dla Seniora”) jest przeznaczone dla osób, które zakończyły aktywność zawodową, lecz w dalszym ciągu chcą się rozwi-jać. To okazja m.in. do poszerzenia wiedzy o historii i kulturze Kurpiowszczyzny. Podczas czerwcowego spotkania zaplano-waliśmy zwiedzanie Sanktuarium pw. świętego Antoniego Padewskiego w Ostrołęce.

Miodobranie w skansenie 3 lipca Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu – skansen www.mwmskansen.pl

To impreza plenerowa, która przybliża pracę pszczelarza na Mazowszu w XIX i XX w., prezentuje tradycyjne sprzęty i narzędzia pszczelarskie, popularyzuje folklor wsi mazowiec-kiej związany z tradycjami i zwyczajami bartnymi oraz lecz-nicze właściwości miodu. Uczestnicy pokazów będą podzi-wiać miodobranie we wszystkich odsłonach: podbieranie miodu z uli, odsklepianie wosku i odwirowywanie miodu, zakładanie węzy w ramkach. Imprezę wzbogaci m.in. kon-cert zespołu folklorystycznego, kiermasz wyrobów pszcze-lich i akcesoriów pszczelarskich.

Fot.

Jaro

sław

Bud

zyńs

ki

Fot.

arch

iwum

Muz

eum

Kul

tury

Kur

piow

skie

j w O

stro

łęce

Fot.

Dar

iusz

Krz

eśni

ak

34 KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK

kultura

XXV Czarnoleskie Spotkania Sobótkowe25 czerwca, godz. 16.00 Amfiteatr w parku Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesiewww.cyfrowyczarnolas.pl

W programie spotkania m.in. korowód sobótkowy z udzia-łem zespołów folklorystycznych oraz grup rekonstruk-cji historycznej, który zwieńczy obrzęd sobótkowy, a także degustacja miodu z czarnoleskich lip. Podczas jubileuszo-wej edycji wydarzenia poznamy też laureatów konkursu „O dzban czarnoleskiego miodu” oraz Nagrody im. Jana Kochanowskiego.

Forma i nieprzedstawialne – wystawa poplenerowa XXXIII Pleneru dla Artystów Posługujących się Językiem Geometriido 24 lipca Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia”www.elektrownia.art.pl

W plenerze, zorgani-zowanym przez kry-tyka sztuki dr Bo- żenę Kowalską, wzięli udział twórcy z Polski, Austrii, Francji, Nie-miec, Rosji, Szwecji i Szwajcarii – repre-zentujący różne po- kolenia oraz środowi-ska twórcze i stosu-jący rozwiązania cha-rakterystyczne dla języka sztuki geome-trycznej. Tym razem

rozważali kwestię postawioną w temacie pleneru – znaczenia i zależności pojęć „forma” i „nieprzedstawialność”. Ich prace, pomimo formalnej różnorodności, charakteryzuje typowa dla tego kręgu artystów atmosfera harmonii, równowagi, wyci-szenia i kontemplacji.

Ukarane miasto – radomski Czerwiec ‘76do 24 lipcaMazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” www.elektrownia.art.pl

Czterdzieści lat po wydarzeniach czerwcowych Arkadiusz Kubisiak i Grzegorz Kapla zrealizowali projekt pt. „Ukarane Miasto”, który – jak sami piszą – jest przede wszystkim „opo-wieścią o ludziach, którzy dostali się w tryby historii” i dodają: „Ukarane miasto doczekało się historycznych opracowań. Ale historii tych ludzi nikt przed nami nie zobaczył z tak bliska”.

Koncert Smaki Muzyki „Od Chopina do Sole mio”26 czerwca, godz. 17.00Muszla koncertowa na terenie zespołu Pałacowo- -Parkowego w Sannikachwww.ecasanniki.pl

Najwspanialsze przeboje muzyki klasycznej wykona wybitna mezzosopranistka Monika Krajewska. Artystka jest absol-wentką prestiżowego Yale University (USA), Akademii Muzycz-nej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu oraz University of Con-necticut. Laureatka wielu międzynarodowych konkursów wokalnych dla sannickiej publiczności wystąpi już drugi raz.

Robert Jankowski – pejzaż, portret, martwa naturado 30 lipca Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze, odział Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiuwww.muzeum-radom.pl

Wystawa jest próbą przedstawienia sylwetki malarza Roberta Jankowskiego i profilu jego twórczości. Tematyczne obszary zainteresowań artysty to studium portretu, pejzaż, martwa natura. Obrazy wyrażają poszanowanie formy (zrozumiałej jako powiązanie kształtów, barw, gestów) oraz tradycyjnego warsztatu jako przejawu uznania dla artystycznego dziedzic-twa epok minionych w sztuce malarskiej. Jego prace dowo-dzą poczucia więzi i świadomego odwoływania się do osią-gnięć malarstwa kolorystów i ekspresjonistów.

Pejzaż z Kuźnicy, 2004–1016, olej na płótnie, 53 x 72 cm

Wybrała Małgorzata Wielechowska

Fot.

Muz

eum

Jana

Koc

hano

wsk

iego

w C

zarn

oles

ie

Fot.

Tom

asz

Mat

czak

Eugenia Gortchakova, 28.08.15, 2015, akryl, płótno, 70 x 71 cm

35KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK

Kto korzysta?Sieć to związek 14 ośrodków i domów kultury na Mazowszu w miejscowo-ściach, które dysponują scenami, ale nie teatrami. Ten wyjątkowy projekt powstał w odpowiedzi na nową sytuację w życiu teatralnym regionu.Wiele ośrodków i domów kultury przeszło gruntowną modernizację i teraz dyspo-nuje salami widowiskowymi z nowocze-snym zapleczem technicznym. Na lokal-nych scenach grane są spektakle teatralne czy występy kabaretowe – często jednak wejściówki nie należą do tanich.Sieć oferuje przede wszystkim „pro-dukt” dużo tańszy – bilet kosztuje trzy razy mniej niż zazwyczaj, a repertuar jest ambitny. Przed publicznością wystę-pują najlepsi aktorzy, m.in. Katarzyna Herman, Emilia Komarnicka, Stanisława Celińska, Roma Gąsiorowska-Żuraw-ska, Wojciech Pszoniak, Redbad Klijnstra, Przemysław Bluszcz. Projekt sieci scen na Mazowszu powstał w ramach nowej strategii Mazowiec-kiego Instytutu Kultury, którego częścią

jest Teatr Mazowiecki. Instytucje, które włączyły się w przedsięwzięcie – wspól-nie z operatorem – decydują o reper-tuarze, promocji oraz ponoszą odpo-wiedzialność finansową. Wiele spek-takli może pochwalić się 100 proc. fre-kwencją. Z nadwyżek wspomagane są ośrodki i domy kultury, które jeszcze nie mogą sobie pozwolić na samodzielną organizację spektaklu. Po 1,5 roku działalności i zagraniu ponad 60 spektakli sieć scen mazowieckich stała się rozpoznawalną marką. Jest koja-rzona z jakością.

Kto chętny?Sieć jest otwarta i gotowa na przyję-cie kolejnych ośrodków. Więcej informa-cji na stronie www.teatrmazowiecki.pl , a także pod nr tel. 22 586 42 52 lub e-ma-ilem [email protected] . Wiedzą dzielą się także regionalni part-nerzy.

Jacek Zieliński1

Mazowiecki Instytut Kultury w Warszawie

Ambitna sztuka za groszeZamiast 100 zł bilet kosztuje 30 zł, budżet wydarzenia mieści się w 5 tys. zł, a nie 15 tys. zł. Takie „cuda” gwarantuje sieć scen.

1 Na podstawie relacji Elżbiety Szymańskiej.

Członkowie sieci scen mazowieckich:1. Ciechanów – Powiatowe Centrum Kultury i Sztuki

im. Marii Konopnickiej, 2. Góra Kalwaria – Ośrodek Kultury w Górze Kalwarii,3. Grójec – Grójecki Ośrodek Kultury,4. Łochów – Miejskie i Gminne Centrum Kultury,5. Mińsk Mazowiecki – Miejski Dom Kultury,6. Mława – Miejski Dom Kultury,7. Ostrołęka – Ostrołęckie Centrum Kultury,8. Ostrów Mazowiecka – Miejski Dom Kultury,9. Płońsk – Miejskie Centrum Kultury,10. Podkowa Leśna – Centrum Kultury i Inicjatyw

Obywatelskich,11. Węgrów – Węgrowski Ośrodek Kultury,12. Wieliszew – Ośrodek Kultury w Wieliszewie,13. Wyszków – Wyszkowski Ośrodek Kultury „Hutnik”,14. Żuromin – Żuromińskie Centrum Kultury.

Spektakle Teatru Mazowieckiego: ∙ „Promieniowanie. Sceny z życia Marii Skłodowskiej-Curie” – monodram w wykonaniu Ewy Wencel,

∙ „Soup City. Ostatnia sprawa Charliego Brokuła” – familijny spektakl detek-tywistyczny dla dzieci (10+), młodzieży i dorosłych z muzyką na żywo,

∙ „Grace i Gloria” – grają Stanisława Celińska i Lucyna Malec, ∙ „Diabelski młyn” – z udziałem Romy Gąsiorowskiej-Żurawskiej i Przemysława Bluszcza,

∙ „Boże mój!” – w wykonaniu Doroty Landowskiej i Andrzeja Mastalerza, ∙ „Małe zbrodnie małżeńskie” – występują: Katarzyna Herman/Emilia Komarnicka i Redbad Klijnstra,

∙ „Belfer” – monodram w wykonaniu Wojciecha Pszoniaka, ∙ „Wdowy. Na pełnym morzu” – grają Aleksandra Krzaklewska, Katarzyna Wajda i Mateusz Olszewski,

∙ „Miłość” – spektakl poetycki z udziałem Adama Woronowicza i Janusza Strobla.

W spektaklu „Boże mój!” występują Dorota Landowska

i Andrzej Mastalerz

Fot.

Rafa

ł Lat

osze

k


kultura

Książki z mazowieckiej półkiCzy ulotki potrafią wpłynąć na nasze wybory? Do jakich zabiegów uciekają się ich autorzy, by przekonać czytelników do swoich racji? Kim byli sołtysi i wójtowie na po-czątku państwowości polskiej? Jak się zmieniała polska wieś na przestrzeni wieków? O tym przeczytamy w prezentowanych publikacjach.

Sołtys i wójt„(…) nie można traktować sołtysów tylko jako bezwolnych wykonawców woli pana, bo umieli oni stanąć w roli organizatorów oczekiwań mieszkańców ich sołectw lub reprezentantów tych społeczności przed zewnętrznymi względem wsi instytucjami. Sporej odwagi wymagało bowiem przeciwstawienie się biskupowi, natomiast inne kwalifikacje zaprezentować przed sądami publicznymi”1 – już od początku państwowości polskiej sołtysi byli reprezentantami spo-łeczności lokalnych, które bronili przed wyzyskiem i niesprawiedliwością. Według tytułu publi-kacja Jana Hebdy to „opowieść o dziejach urzędu”. Anegdoty autora, barwny i przystępny język dodatkowo podkreślają jej „opowieściowy” charakter. Książka obejmuje okres od powstania pań-stwa polskiego do czasów najnowszych. Czytelnik ma okazję poznać przeszłość liderów wiej-skich społeczności – sołtysów i wójtów, a także ponadtysiącletnie dzieje polskiej wsi. Funkcja sołtysa pojawiła się osiem wieków temu na ziemiach dzielnicowej Polski. Od XIII w. sołtys jest postrzegany jako reprezentant społeczności wiejskiej. Instytucję wójta zaczęto tak rozumieć dopiero od przełomu XV i XVI w. Autor wykorzystał szeroko literaturę przedmiotu, wydawnictwa źródłowe, opracowania, monografie i syntezy, artykuły, pamiętniki, prasę itp. Sięgnął również do spisanych przez siebie relacji, własnych wspomnień, a także do literatury pięknej.Publikację można nabyć w siedzibie Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego lub za pośred-nictwem strony internetowej muzeum www.mhprl.pl . 1 Jan Hebda, „Z sołtysem i wójtem przez wieki. Opowieść o dziejach urzędu sołtysa i wójta w Polsce”, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Tarnów–

–Warszawa 2016, s. 69.

Siła w ulotce ukrytaMało kiedy zwracamy na nie uwagę, bierzemy je zwykle w pośpiechu, biegnąc za codziennymi spra-wami. One starają się choć na chwilę zwrócić naszą uwagę kolorem, zaciekawić treścią. Informują o działalności instytucji, przekonują o korzyściach w przypadku zakupu jakiegoś produktu. Są małe objętościowo i łatwo docierają do odbiorcy. Ulotki, jak sama nazwa wskazuje, są „ulotne”, przezna-czone do tego, by odpowiadać na potrzebę chwili. Każdy autor chce jak najlepiej wykorzystać ich siłę – na małej powierzchni zmieścić jak najwięcej treści, która powinna szybko trafić do odbiorcy. Naj-bardziej wymownym przykładem takiego produktu o funkcji stricte perswazyjnej są ulotki wybor-cze. To je właśnie bierze pod lupę Grzegorz Majkowski i w swoim opracowaniu rozbiera na czynniki pierwsze. Publikacja na pewno przyciągnie osoby zainteresowane perswazją ukrytą w języku i rekla-mie. Jak zauważa autor, „druki ulotne były przedmiotem zainteresowania językoznawców w ramach szerszych badań nad językiem kampanii wyborczych. (…) służy do komunikowania systemu aksjo-logicznego partii, grupy ludzi powiązanych wspólnymi ideami, kandydata i jednocześnie perswado-wania w celu pozyskania przychylności wyborców, przez co staje się narzędziem marketingu poli-tycznego, zbliża do języka reklamy”1. Autor, opisując sposoby oddziaływania ulotki na odbiorców,

analizuje teksty wyborcze z różnych lat na przestrzeni XX i XXI w., które były znaczące dla historii polskiej polityki – przedmiotem analiz są m.in. ulotki z pierwszych wyborów po odzyskaniu niepodległości do jednoizbowego Sejmu Ustawodawczego (1919 r.), wyborów do Sejmu RP I kadencji (1922 r.), ulotki z wyborów do Sejmu Ustawodawczego – 19 stycznia 1947 r., z wyborów po 1989 r. do sejmu, senatu, prezydenckich, w tym współczesnych wyborów samorządowych. Publikację można nabyć w siedzibie Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego lub za pośrednictwem strony internetowej muzeum www.mhprl.pl . 1 Grzegorz Majkowski, „Ulotka jako gatunek tekstu wyborczego”, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2015, s. 17.

Opracowała Urszula Sabak-Gąska


Pani twórczość jest bardzo różnorod-na. Od czego wszystko się zaczęło? Dziś z perspektywy czasu mogę powie-dzieć, że zawsze miałam artystyczną duszę. Najgłębsze korzenie zapu-ściła w niej muzyka. I choć przygodę z pianinem odsunęłam nieco na bok, to śpiew wciąż mnie zajmuje i pasjo-nuje. Mam na koncie wiele przeglądów i konkursów, a swój warsztat wokalny szlifowałam w szkole artystycznej. Jed-nak z biegiem lat odkrywałam drze-miące gdzieś w głębi coraz to inne talenty i zdolności. Jeśli chodzi o rękodzieło, tak napraw- dę nie było jakiegoś konkretnego początku. Od dziecka przyciągała mnie każda wystawa prac rękodzielniczych, kiermasze rękodzieła, a wycieczki do skansenów zawsze kończyły się zaku-pem wyjątkowej pamiątki. Zachwyt i zaciekawienie wywoływały we mnie anioły wykonywane różnymi techni-kami. Kupowałam je i kolekcjonowa-łam. To właśnie one zainspirowały mnie do podjęcia działalności rękodzielni-czej. Cztery lata temu przed świętami

Bożego Narodzenia dojrzałam do tego, żeby spróbować sił w tej dziedzinie. Wtedy powstały moje pierwsze anioły z masy solnej. Z czasem ich wykona-nie dawało mi coraz więcej satysfakcji, kolejne prace były ciekawsze, dosko-nalsze, staranniejsze. Każdego anioła zawsze ręcznie maluję, zdobię i… ubie-ram. Tak – ubieram, ponieważ bywają w czapkach i zimowych szalikach, koronkowych sukienkach, mają muszki lub krawaty, welony, korale i guziki. Dzięki temu prezentuję nowe formy wyrazu i piękna tej sztuki.Amatorsko zajmuję się również krawiec-twem. Mimo że nie lubię kopiować, nie potrafię oprzeć się pewnym tren-dom. Modne, kolorowe kocyki minky dla dzieci, które pojawiły się na rynku, stały się bodźcem do moich pierw-szych kontaktów z maszyną do szy-cia. Dalej potrzebny był tylko pomysł, potem projekt i tkanina. W ten spo-sób powstały kołderki, które otuliły już niejedno dziecko. W toku krawieckich poczynań tworzę również apaszki, chu-steczki, opaski, maskotki… W tych dzia-

łaniach bardzo wspiera i promuje mnie moja rodzina, co daje ogromną satys-fakcję.

Skąd czerpie Pani pomysły?Przede wszystkim podsuwa je codzien-ność. Każda rocznica, jubileusz, uroczy-stość Chrztu Świętego, Komunii Świętej, ślub, walentynki czy inne okoliczności są źródłem inspiracji i dobrym momen-tem na stworzenie niepowtarzalnej pamiątki. Często mam zamówienia na anioły dla babci lub dziadka z okazji ich święta. Wykonałam też m.in. anioła stróża dla nauczycielki i budowniczego.Swoje zdolności wykorzystuję, pracując z dziećmi – podczas zajęć plastycznych staram się wprowadzać nowe formy wyrazu i działań artystycznych. Taki schemat zajęć uwalnia naturalną eks-presję twórczą dzieciaków i rodzi wiele zaskakujących pomysłów.Największą kopalnią wzornictwa i pomysłów jest jednak internet. I choć czasem przeglądam tematyczne strony, staram się nie kopiować projektów innych artystów. Wolę tworzyć według

Mimo młodego wieku, Paulina Muzińska z Grzybowa (gmina Regimin) może pochwa-lić się bogactwem artystycznych prac. Wśród nich urokliwe apaszki, kolekcje aniołów czy poduszki…

W świecie aniołów


folklor

własnej wyobraźni. Zdecydowanie naj-ciekawsze pomysły rodzą się w okresie świątecznym, kiedy zamówień jest bar-dzo dużo. Wówczas jestem pochłonięta wykonywaniem baranków wielkanoc-nych, świątecznych aniołów czy mikoła-jów. Bawię się przy tym świetnie, ponie-waż jako certyfikowany trener senso-plastyki odchodzę od utartych schema-tów i łączę masę solną z czym tylko się da, np. z kolorowymi farbami, sokiem z buraka lub zielonych warzyw, kakao, przyprawami korzennymi, cynamonem, kardamonem, zmielonymi goździkami. Jest to czas, kiedy w moim piekarniku częściej wypiekają się figurki z masy sol-nej niż potrawy.

Gdzie można oglądać Pani prace „na żywo”?Mój dorobek artystyczny podejrzeć można na facebooku na profilu „Wyjście awaryjne – furtka do moich pasji i zain-teresowań”, na który serdecznie zapra-szam. Prace wystawiam też na ciecha-nowskim jarmarku i promuję w czasie lokalnych kiermaszów organizowanych przez gminę Regimin i Fundację Lilium.

Właściwie ze wszystkich projektów bije szczęście i radość. To efekt Pani podejścia do życia?Z natury jestem osobą radosną i zmo-tywowaną. Potrafię cieszyć się drob-nostkami, bo mam świadomość, że w życiu jest wystarczająco dużo smutku. Takie podejście przekładam na pracę, zarówno zawodową, jak i twórczą. Sta-ram się pracować jak najlepiej potrafię – z uśmiechem, radością i nadzieją, że moja aktywność przyniesie innym zado-wolenie. Moje rękodzieło to część mnie, tym samym moje anioły są radosne, pro-mienne i uśmiechnięte.

Zdjęcia Pani twórczości bardzo przy-ciągają – prezentowane są w orygi-nalnej formie. Pani jest ich autorką?Tak. Fotografia to moja kolejna pasja. Z aparatem praktycznie się nie rozstaję. Cały czas tworzę swoje artystyczne portfolio, by pokazać twórczość. Cho-ciaż fotografowanie rękodzieła nie jest łatwe, staram się, aby moje zdjęcia prze-mawiały do ludzi i efektownie prezento-wały prace.

Rozmawiała Małgorzata Wielechowska


CIECHANÓW11–12 czerwca Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego Oddział Poświętne w Płońsku gościł licznych wystawców i uczestników XVII Mazowieckich Dni Rolnictwa i Mazowieckiej Wystawy Zwierząt Hodowlanych. To największe na Mazow-szu targi rolne, które co roku cieszą się ogromnym powodze-niem. Udział w imprezie był świetną okazją do zapoznania się m.in. z nowymi odmianami roślin uprawnych i nowoczesnymi technologiami upraw, a także obejrzenia wystawy ciągników, maszyn, urządzeń i środków do produkcji rolnej. Fachowych porad udzielali przedstawiciele specjalistycznych instytucji. Targom towarzyszyło wiele konkursów oraz kiermasz kwia-tów, roślin ozdobnych, drzewek, krzewów owocowych czy dzieł rękodzielników.11 czerwca na dziedzińcu Zamku Książąt Mazowieckich w Ciechanowie odbył się pokaz diaporamy pt. „Kalwaria Życia” autorstwa artysty fotografika, jednego z prekursorów tej dzie-dziny sztuki w Polsce, Mariana Rynkiewicza. W prezentowa-nym przez autora swoistym spektaklu audiowizualnym uczest-niczyli przedstawiciele pięciu kościołów w Polsce, co podkre-śla ekumeniczny wydźwięk dzieła. Wśród malowniczych kapli-czek można było zobaczyć zamieszczone w nich rzeźby, freski, malarstwo oraz odważne kolaże. (E.K.)

OSTROŁĘKA11 czerwca spotkali się uczestnicy „Powitania lata z Kurpiow-ską Organizacją Turystyczną 2016”. To impreza promująca tury-stykę regionu kurpiowskiego. W programie było wiele atrak-cji dla lubiących aktywny wypoczynek – m.in. spływ kajakowy Przystań–Ostrołęka i rajd rowerowy. Chętni uczestniczyli też w festynie kurpiowskim. Organizatorem wydarzenia była Kur-piowska Organizacja Turystyczna.5 czerwca Zespół Szkół Powiatowych w Goworowie był gospodarzem Goworowskich Targów Przedsiębiorczości. W czasie spotkania odbyła się konferencja pt. „Przedsiębior-czość na obszarach wiejskich”, podczas której omówiono zagadnienia dotyczące warunków dla rozwoju przedsiębior-czości w gminie Goworowo oraz źródła pomysłów na innowa-cyjny biznes. Swoje stoiska wystawili przedsiębiorcy i doradcy, m.in. Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych, Wojewódzkiego Urzędu Pracy czy Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. (M.D.)

PŁOCK8 czerwca Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonale-nia Nauczycieli i Biblioteka Pedagogiczna w Płocku zorgani-zowały konferencję pt. „Zaczytani są wśród nas. Kształtowa-nie kultury czytelniczej dzieci i młodzieży w rzeczywistości szkolnej”. O korzyściach związanych z czytaniem od najmłod-szych lat zapewniali liczni goście, m.in. prof. dr hab. Grzegorz Leszczyński z Uniwersytetu Warszawskiego, wydawca Renata

Kuryłowicz oraz Irena Koźmińska z Fundacji ABCXXI – Cała Pol-ska czyta dzieciom. Podczas wydarzenia w Centrum Edukacji Grupa Orlen odbyło się też wiele warsztatów. 5 czerwca dla najmłodszych gości Muzeum Wsi Mazowiec-kiej w Sierpcu przygotowało niesamowity Dzień Dziecka. Sze-roki wachlarz zabaw obejmował m.in. konkursy z nagrodami, przejażdżki bryczką i w siodle oraz ognisko. Był też czas na wspólną zabawę, a także rozwijanie swoich talentów na łonie natury. (R.K.)

RADOMW ramach obchodzonej w Radomiu „40. rocznicy Radom-skiego Czerwca ’76” odbyło się wiele różnorodnych przedsię-wzięć. 9–11 czerwca trwał Festiwal Filmowy „Czerwiec `76” z konkursem filmów dokumentalnych i dokumentów fabu-laryzowanych, 10 czerwca w Muzeum im. Jacka Malczew-skiego otwarto wystawę „Radom w PRL-u”, a 14 czerwca odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Miasta Buntu w Imperium Sowieckim”. Wykłady i dyskusje koncen-trowały się wokół tematu: „Robotniczy protest w Radomiu 25 czerwca 1976 r.”. Uroczystości te pokazały, że europejska droga do wolności zaczęła się protestem robotników w Rado-miu. Promocji obchodów 40. rocznicy Radomskiego Czerwca ’76 towarzyszyła ogólnopolska kampania. W całym kraju poja-wiło się m.in. 100 bilbordów oraz powstał film dokumentalny o radomskich wydarzeniach. Radom doczekał się obchodów, które są nagrodą dla tych mieszkańców, którzy byli wówczas katowani, wiele miesięcy spędzili w więzieniu i do tej pory nie wrócili do zdrowia. Honorowy patronat nad obchodami objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, a organizatorami byli Urząd Miejski w Radomiu oraz Zarząd Regionu NSZZ Solidar-ność „Ziemia Radomska”. (M.Ś.)

SIEDLCEOd 15 czerwca w siedleckim Muzeum Diecezjalnym można oglądać wystawę „Bóg-Honor-Ojczyzna w malarstwie XIX wieku”. W katalogu autorów same wielkie nazwiska: Jan Matejko, Jacek Malczewski, Maksymilian Gierymski, Artur Grottger i Ludomir Benedyktowicz. Siedlce wypożyczały do Kra-kowa „swojego” El Greka, teraz Kraków rewanżuje się naj-lepszymi malarzami polskimi. Ekspozycja będzie dostępna do 30 września. 10 czerwca – dokładnie w 17. rocznicę wizyty apostolskiej Ojca Świętego Jana Pawła II w Siedlcach i Drohiczynie – chętni uczestniczyli w I Podlaskim Motocyklowym Rajdzie Papieskim. Motocykliści wyruszyli z Siedlec, aby przez Sokołów Podlaski dotrzeć do Drohiczyna. Rajd rozpoczęła zbiórka motocykli-stów przy Krzyżu Papieskim na Błoniach Siedleckich, a zakoń-czyła msza święta przy Kopcu Pamięci Podlasia – miejscu nabożeństwa ekumenicznego, któremu w 1999 r. przewodni-czył papież Jan Paweł II. (E.J.)

Informacje przesłali przedstawiciele delegatur UMWM: E.K. – Elżbieta Kownacka (Ciechanów), M.D. – Marta Dębek

(Ostrołęka), R.K. – Renata Kwiatkowska (Płock), M.Ś. – Marek Ślufarski (Radom), E.J. – Ewa Janoszka (Siedlce).

Wieści z regionu

40 KRONIKA MAZOWIECKA NR 7 (161) 2016 ROK

w skrócie

TY I JATY i JA serca w jednym ciele dwaTY i JA jak woda i ogieńjak słońce i księżycjak ziemia i niebojak zwycięstwo i porażkaHUN i POKOBIETA I MĘŻCZYZNABez możliwości istnieniajak dzień bez nocyjak światełko bez ciemności jak śmierć bez życia dwie gwiazdy na bezchmurnym niebie tak różne… a nie mogą żyć bez siebie.

ANIELE…Aniele mój, Rycerzu z Nieba jesteś przy mnie zawsze, nawet wtedy, gdy nie trzeba.Nie bądź więc czasem zły na mnie.Gdy tak próbuję… wymknąć sięstarannie zamykając za sobą drzwi cicho,bo na pokuszenie wodzi mnie złe licho…Ja do takich ludzi należę…co na własnych błędach nauczki szukają… Więc przymknij na to swe niebieskie oko… usiądź sobie wygodnie na dachu… wysoko.I nie męcząc swoich skrzydeł ani nóg, Obserwuj uważnie…czy w czymś pomóc mi będziesz mógł. Gdy według Ciebie zrobię coś nie tak, weź pilota do ręki, cofnij życie moje wspak…I napraw moje myśli by błędów było coraz mniej…I spraw, by mi się przyśnił Anioł,na dachu siedzący I mojej drogi życiowej strzegącyI niech tak trwa wiecznie…wtedy będę czuła się bezpiecznie…Aniele Boży… stróżu mój…

Wiersze z szuflady

TĘSKNOTAZatrzymam na chwilę czas……… by powspominać. Nie ma już Ciebie wśród nas, niełatwo jest zapominać Wiatr smutno śpiewa, mgła myśli kołysze. Liście zrzuciły drzewa i słychać tylko ciszę Był taki dzień jesienny, gdy marzenia zginęły. Razem z Tobą tragicznie odeszły. Na naszej ławeczce radości usnęły. Oszalało serce moje, zamieniło się w liść złoty. Puste krzesło, miejsce przy stole Na samotnej ławeczce tylko ja… i moje tęsknoty

ZAPROSZENIE DO SZCZĘŚCIAZapraszam Cię do mojego świata, gdzie cicho jest i spokojnie,tu słońce zaświeci tylko dla Ciebie I kwiaty rozpachną się upojnie. Zapraszam Cię do świata mojego, gdzie ptaki śpiewają głosem anielskimi trawa jest bardziej zielona a niebo w kolorze bardziej niebieskim. Zapraszam Cię do takiego świata, gdzie kolor lawendy jest najpiękniejszy,a róże swe płatki sypią pod nogi, i życzą Ci… szczęśliwej drogi. Zapraszam Cię do świata takiego, gdzie łez nie ma, ani cierpienia, gdzie człowiek szanuje człowieka, …tu spełnisz swoje marzenia. Więc przyjdź… nie zwlekaj Nadzieja przysiadła na kamieniu… i czeka.

W RAMIONACH ANIOŁAAniele mój czy możesz schować mnie w swoich ramionach?osuszyć łzy, uczesać poczochrane myśliczy możesz dać mi schronienie w swoich skrzydłach? by miał mi się gdzie dobry sen przyśnić czy mógłbyś przytulić mnie do swojego serca?bym bezpieczeństwo i ciepło poczuła czy mogę zamieszkać w Twojej miłości? która jest najpiękniejsza i najbardziej czułaa może… mógłbyś zabrać mnie na wycieczkę do nieba?Mówisz – że nie pora?… że za wcześnie?… że jeszcze nie trzeba?

WSZYSTKO, CO MAM DLA CIEBIEPrzyjdę do Ciebie z ranną rosą gdy budzisz się wraz z porankiemprzyniosę Ci kilka jej kropelek miłości dam filiżankęPrzyjdę do Ciebie z blaskiem słońca gdy wiatr leniwie liście pieści przyniosę Ci promyczków tyle ile się w dłoni zmieści Przyjdę do Ciebie z pełnią księżyca gdy jego światło wskaże mi drogęprzyniosę Ci gwiazdkę z nieba… to wszystko co dać Ci mogę

Zachęcamy mieszkańców Mazowsza do dzielenia się z czytelnikami pisanymi przez siebie wierszami. Swoje dzieła prosimy przesyłać na adres e-mail: [email protected] .

Inka Molak


kącik poetycki

WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIEPODMIOTY LECZNICZE PODLEGŁE SAMORZĄDOWI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO

CIECHANÓW

OSTROŁĘKA

PŁOŃSK

OSTRÓW MAZOWIECKA

WĘGRÓW

PRZASNYSZ

PUŁTUSK

MAKÓWMAZOWIECKI

SOKOŁÓW PODLASKI

WYSZKÓW

LEGIONOWO

MŁAWA

SIERPC

ŻUROMIN

GOSTYNIN

SOCHACZEW

WARSZAWA

PIASECZNO

ŻYRARDÓW GRODZISKMAZOWIECKI

PŁOCK

GRÓJEC

KOZIENICE

PRZYSUCHA

OTWOCK

ZWOLEŃ

BIAŁOBRZEGI

SZYDŁOWIEC

PRUSZKÓW

RADOM

MIŃSK MAZOWIECKI

LIPSKO

ŁOSICE

GARWOLIN

SIEDLCE

NOWY DWÓRMAZOWIECKI

Wisła

Pilica

Bug

Narew

Wisła

J. Zegrzyńskie

WOJEWÓDZKI SZPITALZESPOLONY W PŁOCKU

ul. Medyczna 19

SPECJALISTYCZNY SZPITAL WOJEWÓDZKIW CIECHANOWIE

ul. Powstańców Wielkopolskich 2

MAZOWIECKI SZPITAL SPECJALISTYCZNYIM. DR. JÓZEFA PSARSKIEGO W OSTROŁĘCEAl. Jana Pawła II 120a

MAZOWIECKI SZPITALWOJEWÓDZKI W SIEDLCACH SP. Z O.O.ul. Księcia Józefa Poniatowskiego 26

MAZOWIECKI SZPITALSPECJALISTYCZNY SP. Z O.O.ul. Aleksandrowicza 5

SAMODZIELNY WOJEWÓDZKI PUBLICZNY ZESPÓŁZAKŁADÓW PSYCHIATRYCZNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJIM. DR BARBARY BORZYM W RADOMIUul. Krychnowicka 1

SAMODZIELNY ZESPÓŁ PUBLICZNYCHZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ

IM. DZIECI WARSZAWYW DZIEKANOWIE LEŚNYM

ul. Konopnickiej 75

SAMODZIELNY SPECJALISTYCZNY ZESPÓŁZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJIM. DR. TEODORA DUNINA W RUDCEAl. Teodora Dunina 1

SPZOZ WOJEWÓDZKA STACJA POGOTOWIA RATUNKOWEGOI TRANSPORTU SANITARNEGO W PŁOCKUul. Gwardii Ludowej 5

MAZOWIECKI WOJEWÓDZKIOŚRODEK MEDYCYNY PRACYul. Kolegialna 17

WOJEWÓDZKI SAMODZIELNY ZESPÓŁPUBLICZNYCH ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJIM. PROF. E. WILCZKOWSKIEGO W GOSTYNINIE-ZALESIUul. Zalesie 1

SPZOZ „RM-MEDITRANS”STACJA POGOTOWIA RATUNKOWEGOI TRANSPORTU SANITARNEGO W SIEDLCACHul. Świrskiego 38

MAZOWIECKIE CENTRUM PSYCHIATRII„DREWNICA” SP Z O.O.ul. Rychlińskiego 1, ZĄBKI

MAZOWIECKIE CENTRUMNEUROPSYCHIATRII SP. Z O.O.W ZAGÓRZU

MAZOWIECKIE CENTRUM LECZENIACHORÓB PŁUC I GRUŹLICY W OTWOCKUul. Narutowicza 80

SZPITAL MAZOWIECKIW GARWOLINIE SP. Z O.O.Al. Legionów 11

SZPITAL KOLEJOWY IM. DR. MED.W. ROEFLERA W PRUSZKOWIE SP. Z O.O.

ul. Warsztatowa 1

MAZOWIECKIE SPECJALISTYCZNECENTRUM ZDROWIA

IM. PROF. JANA MAZURKIEWICZAW PRUSZKOWIE

ul. Partyzantów 2/4

MAZOWIECKIE CENTRUM REHABILITACJI„STOCER” SP. Z O.O., KONSTANCIN-JEZIORNAul. Wierzejewskiego 12

123

7

4

5

68

1 CENTRUM LECZNICZO-REHABILITACYJNEI MEDYCYNY PRACY ATTTIS SP. Z O.O.,ul. Górczewska 89

SPZOZ WOJEWÓDZKI SZPITAL ZAKAŹNY,ul. Wolska 37

MAZOWIECKI SZPITAL CHIRURGII URAZOWEJ ŚW. ANNYSP. Z O.O., ul. Barska 16/20

SAMODZIELNY WOJEWÓDZKI ZESPÓŁ PUBLICZNYCHZAKŁADÓW PSYCHIATRYCZNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJW WARSZAWIE, ul. Nowowiejska 27

WOJEWÓDZKA STACJA POGOTOWIA RATUNKOWEGOI TRANSPORTU SANITRANEGO „MEDITRANS” SPZOZW WARSZAWIE, ul. Poznańska 22

MAZOWIECKIE CENTRUM STOMATOLOGII SP. Z O.O.,ul. Nowy Zjazd 1

MAZOWIECKI SZPITAL BRÓDNOWSKIW WARSZAWIE SP Z O.O., ul. Kondratowicza 8

SZPITAL DZIECIĘCY IM. PROFESORA DR. MED.JANA BOGDANOWICZA SPZOZ,ul. Niekłańska 4/24

MIĘDZYLESKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY SPZOZW WARSZAWIE, ul. Bursztynowa 2

2

3

4

5

6

7

8

9

9

SPZOZ „MEDITRANS OSTROŁĘKA”STACJA POGOTOWIA RATUNKOWEGO

I TRANSPORTU SANITARNEGO W OSTROŁĘCEul. gen. T. Kościuszki 49


ul. Medyczna 19









ul. Konopnickiej 75











ul. Warsztatowa 1





123

7

4

5

68










2

3

4

5

6

7

8

9

9



1: 1 400 000

0 25 50 km

granica województwa

granice powiatów lub miastna prawach powiatu

drogi krajowe

tereny antropogenicznew obrębie miast powiatowych

jeziora, cieki

nazwy miast na prawach powiatui siedzib powiatów

nazwy miast powiatowych

położenie zakładuopieki zdrowotnej

RADOM

GRÓJEC

© 2016 Departament Geodezji i Kartografii

Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie

ul. Floriańska 10, 03-707 Warszawa, tel. 22 432 45 00,

www.geodezja.mazovia.pl, e-mail: [email protected]

Dane do opracowania treści tematycznej mapy pozyskano

z Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej

Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie

Treść podkładową do opracowania mapy pozyskano

z Mazowieckiego Systemu Informacji Przestrzennej

http://msip.wrotamazowsza.pl

WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE

PODMIOTY LECZNICZE, DLA KTÓRYCH OGRANEM TWORZĄCYM

JEST SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO

CIECHANÓW

OSTROŁĘKA

PŁOŃSK

OSTRÓW MAZOWIECKA

WĘGRÓW

PRZASNYSZ

PUŁTUSK

MAKÓWMAZOWIECKI

SOKOŁÓW PODLASKI

WYSZKÓW

LEGIONOWO

MŁAWA

SIERPC

ŻUROMIN

GOSTYNIN

SOCHACZEW

WARSZAWA

PIASECZNO


PŁOCK

GRÓJEC

KOZIENICE

PRZYSUCHA

OTWOCK

ZWOLEŃ

BIAŁOBRZEGI

SZYDŁOWIEC

PRUSZKÓW

RADOM

MIŃSK MAZOWIECKI

LIPSKO

ŁOSICE

GARWOLIN

SIEDLCE


Wisła

Pilica

Bug

Narew

Wisła

J. Zegrzyńskie


ul. Medyczna 19









ul. Konopnickiej 75











ul. Warsztatowa 1





123

7

4

5

68










2

3

4

5

6

7

8

9

9




ul. Medyczna 19









ul. Konopnickiej 75











ul. Warsztatowa 1





123

7

4

5

68










2

3

4

5

6

7

8

9

9



1: 1 400 000

0 25 50 km



drogi krajowe


jeziora, cieki




RADOM

GRÓJEC














CIECHANÓW

OSTROŁĘKA

PŁOŃSK

OSTRÓW MAZOWIECKA

WĘGRÓW

PRZASNYSZ

PUŁTUSK

MAKÓWMAZOWIECKI

SOKOŁÓW PODLASKI

WYSZKÓW

LEGIONOWO

MŁAWA

SIERPC

ŻUROMIN

GOSTYNIN

SOCHACZEW

WARSZAWA

PIASECZNO


PŁOCK

GRÓJEC

KOZIENICE

PRZYSUCHA

OTWOCK

ZWOLEŃ

BIAŁOBRZEGI

SZYDŁOWIEC

PRUSZKÓW

RADOM

MIŃSK MAZOWIECKI

LIPSKO

ŁOSICE

GARWOLIN

SIEDLCE


Wisła

Pilica

Bug

Narew

Wisła

J. Zegrzyńskie


ul. Medyczna 19









ul. Konopnickiej 75











ul. Warsztatowa 1





123

7

4

5

68










2

3

4

5

6

7

8

9

9




ul. Medyczna 19









ul. Konopnickiej 75











ul. Warsztatowa 1





123

7

4

5

68










2

3

4

5

6

7

8

9

9



1: 1 400 000

0 25 50 km



drogi krajowe


jeziora, cieki




RADOM

GRÓJEC














czerwiec 2016

Documents

Transcript of czerwiec 2016