Cyfryngau Cyfranogol

a’r Gymraeg

Rhodri ap Dyfrig

Y CEFNDIR DAMCANIAETHOL

Beth yw Cyfryngau Cyfranogol?

[...] the flow of content across multiple media platforms, the cooperation between multiple media industries, and the migratory behavior of audiences who will go almost anywhere in search of the kinds of entertainment experiences they want.

(Jenkins, 2006: 2)

Damcaniaethu

Cyfranogiad Arlein

• 'prosumption' (Toffler, 1980)

• 'commons-based peer production'

(Benkler, 2006)

• 'the people formerly know as the

audience' (Rosen, 2006)

• 'produsage' (Bruns, 2008)

• 'co-creative labour' (Banks & Deuze,

2009)

Beth yw Diwylliant Cyfranogol?

• Diwylliant gyda rhwystrau isel at fynegiant artistig ac ymwneud sifig;

• cefnogaeth gref ar gyfer creu a rhannu creadigaethau gydag eraill;

• rhyw ffurf ar fentora anffurfiol lle ceir trosglwyddo gwybodaeth gan y mwyaf profiadol i’r amhrofiadol;

• aelodau sy’n credu bod eu cyfraniad nhw o bwys; ac

• aelodau sy’n teimlo rhyw elfen o gyswllt cymdeithasol gyda’i gilydd (neu sydd o leiaf teimlo bod yr hyn mae eraill yn ei feddwl o’u gwaith o bwys)

Jenkins et al (2009: 5-6)

Diwylliant Cyfranogol Pwy?

“Before the twentieth century, we didn't really have a phrase for participatory culture; in fact, it would have been something of a tautology.

A significant chunk of culture was participatory -local gatherings, events and performances -because where else could culture come from?

The simple act of creating something and then sharing it with them represents, at the very least, an echo of that older model of culture, now in technological raiment.”

(Shirky, 2010: 19)

Beirniadaeth?

“detached from the reception of its

audiences and decontextualized from

its political-ideological, communicative-

cultural and communicative-structural

contexts.”

(Carpentier, 2009: 408)

Ystyriaethau Diwylliannol

“It would be wise not to extrapolate on patterns of sociability from the early studies of the Internet, dealing mainly with the puritan cultures of Northern Europe and North America and with the geographically mobile populations of the United States and Canada.”

(Castells et al., 2004: 238)

Ystyriaethau Ieithyddol

• Attention to the specific context;

• Centrality of consideration of the political

environment;

• Political needs of minority communities;

• Role of intellectual and cultural

producers.

(1998; dyfynnwyd yn Cormack (2007: 9))

Cydnabyddiaeth?

Now we need to confront the cultural factors that diminish the likelihood that different groups will participate. Race, class, language differences amplify these inequalities in opportunities for participation.

(Jenkins, 2006: 275) [ychwanegwyd pwyslais]

YR YMCHWIL

Hanes y We Gymraeg

Teledu Cyfranogol, Twitter

a’r Iaith Gymraeg

Torfoli Cynhyrchu Cyfryngau

Mewn Ieithoedd Lleiafrifol

CASGLIADAU

Pwyntiau Tywallt Cyfranogiad

• Pwysig ar gyfer deall cyfranogiad

arlein yn gyffredinol

• Hanfodol ar gyfer deall sut i gynllunio’n

ieithyddol ar gyfer ieithoedd lleiafrifol

• Cyrraedd y pwynt tywallt yn

anoddach

• Lleihau potensial cyfranogiad

Cyfalaf Cyfranogol Cyfyngedig

• Tystiolaeth bod galw cyfranogol ar

siaradwyr Cymraeg eisoes yn uchel

• Mynd yn groes i ddamcaniaethau fel

Shirky sydd yn honni ein bod mewn oes

o Cognitive Surplus

Ieithoedd Lleiafrifol

a’r Economi Sylw

• Gorlif gwybodaeth = diffyg sylw

• Mewn cystadleuaeth am sylw arlein,

mae’r Gymraeg yn colli

• Mentrau cyfranogol Cymraeg angen

mwy o ymdrech i ddenu sylw

Ecosystemau Cynnwys

a Chyfranogiad

• Yw tlodi cynnwys yn cael sgil effeithiauar yr ecosystem we mewn iaith, gangynnwys cyfranogiad?

• Cyfranogiad yn ddibynnol argylchrediad cynnwys yn ôl Jenkins

• Diwylliant cyfranogol arlein yn un mewn iaith arall i’r iaith leiafrifol

Brwdfrydedd Techno-Ieithyddol

• Mwy o bwysigrwydd i rôl unigolion a grŵpiau bychain mewn ieithoedd fel Cymraeg

• Llai o bwyslais ar hyn pan mae’r dorf gyfranogol yn fwy ac mae llai o ‘bwyntiau methiant’

• Sut mae symud tu hwnt i hyn? Rôlcyfryngau prif ffrwd?

Effeithiau Diffyg Adnoddau

• Prosiectau bychan yn methu rhoiadnoddau digonol

• Hyrwyddo cyfranogiad yn broblem

• Sefydlu llwyfan gymhleth yn broblem

• Trefnu cyfranogiad wrth i brosiect dyfu

Mesur Llwyddiant

• gwerth proses

• gwerth creu rhwydwaith

• gwerth sylw

• gwerth i unigolion

• micro-effeithiau gaiff y rheiny ar

gymdeithas yn ehangach

• cymuned o gyfranogwyr vs torf

Rhyngwyneb > Cynnwys

“Menus are ok but we

need food in our

language”

Luistxo Fernandez

Cynnwys > Defnydd

...ond rydyn ni hefyd

angen sgyrsiau am y

bwyd, trafod gyda’r

gweinydd, a

llongyfarch y chef, a

rhoi argymhellion i’n

ffrindiau...

Defnydd > Hysbysu

...yn bwysicach fyth

mae angen i bobl

wybod bod y bwyty’n

bodoli yn y lle cyntaf!

Holwch fi!rla@aber.ac.uk

@nwdls

http://apdyfrig.com