Cwiczenia 12.pdf

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

Fizjologia człowieka

Osoby prowadzące przedmiot:

Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski [email protected]

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku

Katedra: Promocji ZdrowiaZakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia


Temat ćwiczeń 12

Ocena VO2 max metodą Astranda i Ryhming

Test Astrand-Ryhming

Badana osoba wykonuje 6-8 minutowy wysiłek o stałej mocy. Wysiłek moŜe być wykonany na cykloergometrze lub w formie step testu. Od początku wysiłku rejestrowana jest częstość skurczów serca (HR). W czasie próby częstość skurczów serca powinna mieścić się w przedziale 120-170 ud/min.

Prof. Olof Astrand

Próba na cykloergometrze– badany pedałuje w rytmie 60 obr/min. Wielkość mocy zaleŜy od wydolności ćwiczącego i dobierana jest indywidualnie dla kaŜdej osoby. W czasie próby pod koniec kaŜdej minuty rejestrowana jest częstość skurczów serca, jej wielkość powinna mieścić się w przedziale 120-170 ud/min.

Próba wchodzenia na stopień (step test) –Badana osoba wchodzi na stopień w rytmie 22,5 razy na minutę. Wysokośćstopnia dla kobiet wynosi 33 cm, a dla męŜczyzn 40 cm. Rytm podaje metronom lub sygnał akustyczny np. z taśmy magnetofonowej. Jego częstość jest 4 razy większa niŜ rytm wchodzenia na stopień. Czyli, aby wchodzić na stopień z częstotliwością 22,5 razy na minutę naleŜy ustawić metronom w taki sposób, aby podawał 90 sygnałów na minutę.


Obliczanie VO2 max:

Średnią wartość HR z okresu stabilizacji funkcjonalnej (3 ostatnie minuty wysiłku) wykorzystujemy do wyliczenia maksymalnego pobory tlenu. W tym celu posługujemy się tabelami lub nomogramem Astranda (rys1). Tabele podają wartości dla osób w wieku około 25 lat. Gdy wiek badanego jest inny, odczytaną z tabel wartość VO2 max naleŜy pomnoŜyć przez współczynnik korekcyjny.

[Górski J., Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, Warszawa 2002]


Nomogram Astranda


VOVO22max a treningmax a trening

U niektórych osób na skutek treningu wytrzymałościowego VO2 max moŜe zwiększyć sięnawet o 20 – 30%. JednakŜe u innych realizujących ten sam program treningowy wzrost moŜe sięgaćwartości mniejszych niŜ 5%. U osób trenujących, które ju Ŝ mają wysoki pułap tlenowy, zmiany będąznacznie mniejsze niŜ u tych, które prowadzą mało aktywny tryb Ŝycia.

Na przykład: 8-tygodniowy program treningowy dla męŜczyzn prowadzących normalny tryb Ŝycia, polegający na jeździe na cykloergometrze przez 2 godziny dziennie (intensywność – 62% VO2max) 5-6 razy w tygodniu spowodowałśrednio wzrost VO2 max o 15.6%. Przy czym dynamika wzrostu była większa podczas czterech pierwszych tygodni treningu.

[Green i wsp. (1995) Adaptations in muscle metabolism to prolonged voluntary exercise and training. Joural of Applied Phyisology, 78, 138-145.]


Pułapu tlenowego nie moŜna poprawiać w nieskończoność. Istnieje górna granicamaksymalnego zuŜycia tlenu, która jest indywidualna dla kaŜdego człowieka i moŜe wynosić np. 80 ml/kg/min ale równie dobrze rozwój VO2 max moŜe zatrzymać się poniŜej wartości 50 ml/kg/min. Z górną granicą mamy do czynienia wówczas, gdy pomimo zwiększania objętości zajęć treningowych lub ich intensywności nie notujemy wzrostu VO2 max.


Czynniki reguluj ące mechanizm górnej granicy nie są w pełni zrozumiałe, aczkolwiek mogą być związane z wrodzonymi właściwościami, które nie pozwalają niektórym organizmom osiągać ekstremalnie wysokich wartości VO2 max.


Badania dowiodły, Ŝe wzrost VO2 max jest notowany tylko przez 8-12 tygodni treningu. Później, pomimo zwiększania intensywności zajęć, poziom pułapu tlenowego stabilizuje się na określonym poziomie. Co ciekawe, mimo zahamowania wzrostu VO2 max osoby kontynuuj ące trening dalej poprawiają swojąwytrzymałość. Spowodowane jest to zmianami adaptacyjnymi pozwalającymi pracowaćorganizmowi na wyŜszej intensywności (%VO 2max).

[J.H. Wilmore, D.L Costill, Physiology of sport and exercise, 1999]


NajwyŜsza wartość VO2 max, jaką zanotowano u człowieka to 94 ml/kg/min. Taki pułap miał norweski zawodnik trenujący narciarstwo biegowe.

Jeśli chodzi o kobiety to najwyŜsza wartość, jakązbadano miała Rosjanka trenująca równieŜ narciarstwo biegowe - 77 ml/kg/min. Przyjmuje się, Ŝe najniŜsza wartość VO2 max umoŜliwiaj ąca pełną niezaleŜnośćlokomocyjną człowieka wynosi około 15 ml/kg/min.


METODA CI ĄGŁA

VS

METODA INTERWAŁOWA



Istnieją prace dowodzące, iŜ intensywny trening interwałowy równieŜ wpływa na poprawępoziomu pułapu tlenowego. Np. 6 tygodniowy trening polegający na wykonywaniu 4-6 testów Wingate dziennie ( 3 razy w tygodniu) przynosi zbliŜony efekt do treningu wytrzymałościowego (5 razy w tygodniu 40-60 min. pracy ciągłej na poziomie 65% VO2 max). W obu grupach pułap tlenowy wzrósł o 7 - 17%.

[Gibala Martin J. i wsp. Similar metabolic adaptations during exercise after low volume sprint interval and traditional endurance training in humans. J Physiol 586.1 2008 pp. 151-160]

Dlaczego u róŜnych osób poddanych takiemu treningowi notuje się diametralnie inne zmiany pułapu tlenowego?

W 1991 roku grupa fizjologów (min. Holloszy i Ogawa) przeprowadziła badania na grupie ludzi w wieku 60-71 lat. Wszyscy wykonali dokładnie taki sam program treningowy o charakterze wytrzymałościowym. Okazało się jednak, Ŝe rezultaty były bardzo zróŜnicowane. U niektórych nastąpiłwzrost VO2 max aŜ o 43%, a u innych tego wzrostu nie zaobserwowano w ogóle! Dlaczego?


W znacznym stopniu na to pytanie odpowiedziały badania przeprowadzone przez Bouchard’a, który udowodnił, Ŝe przyrost VO2

max jest uwarunkowany genetycznie. OtóŜ poddał on 20-tygodniowemu treningowi wytrzymałościowemu 10 par bliźniaków. Zmierzono tymŜe bliźniakom pułap tlenowy zarówno przed jak i po badaniach. Okazało się, Ŝe bliźniacze organizmy zareagowały na podane obciąŜenia w bardzo podobny sposób. Np. Gdy jedno z rodzeństwa zanotowało przyrost VO2 max poniŜej 3% to poprawa w przypadku jego brata/siostry równieŜ nie przekroczyła 5%.

Wilmore J.H., Costill D. L., Physiology of sport and exercise, Human Kinetics 2004


Dzięki tym badaniom wiemy, Ŝe nie moŜna od wszystkich zawodników oczekiwać takich samych postępów w rozwoju pułapu tlenowego nawet, jeśli realizowali idealnie taki sam trening. Wielu trenerów moŜe szukać przyczyn w podejściu zawodników do zajęć lub nieprawidłowym trybie Ŝycia. NaleŜy jednak pamiętać, iŜ kaŜdy organizm reaguje indywidualnie na zadane mu obciąŜenia.



Fizjologia CzFizjologia Człłowieka w Zarysie , owieka w Zarysie , W. Z. Traczyk ,2005W. Z. Traczyk ,2005

Fizjologiczne podstawy WysiFizjologiczne podstawy Wysiłłku fizycznego , ku fizycznego , JJ. . GGóórski, 2001rski, 2001

Wprowadzenie do fizjologii klinicznej, Kozłowski S., Nazar K., Warszawa 1999

Physiology of sport and exercise,Wilmore J.H., Costill D. L., Human Kinetics 2004

Bibliografia

Cwiczenia 12.pdf

Documents

Transcript of Cwiczenia 12.pdf