Coù ñöôïc loøng töï tin laø coù ñöôïc giaáy thoâng haønhñeå thaønh coâng trong cuoäc soáng vaø trong coâng

vieäc. Loøng töï tin seõ giuùp baïn coù cô hoäi coï xaùt vôùithöû thaùch, tin caäy baûn thaân trong nhöõng tìnhhuoáng khoù khaên, ñoàng thôøi phaù vôõ giôùi haïn kieánthöùc heïp hoøi cuûa chính mình. Loøng töï tin cuõnggiuùp baïn laøm ñöôïc nhöõng vieäc chöa töøng laøm tröôùcñaây, khôi daäy vaø phaùt trieån taøi naêng cuõng nhönaêng löïc cuûa baïn. Söï töï tin seõ giuùp baïn trôû neânduõng caûm vaø khoâng coøn lo laéng veà nhöõng gì seõxaûy ñeán trong töông lai. Möùc ñoä töï tin cuûa moätngöôøi ñöôïc xaùc ñònh bôûi nhöõng gì hoï coù theå laømñöôïc, bôûi nhöõng keát quaû khaû quan cuûa hoï chöù khoângcaên cöù vaøo nhöõng gì ngöôøi ñoù khoâng theå laøm ñöôïc,hoaëc nhöõng gì hoï laøm sai. Neáu khoâng coù loøng töïtin, con ngöôøi seõ khoâng vöôït qua noåi thöû thaùchcuûa cuoäc soáng.

Maát töï tin

Khi bò maát töï tin, söï nghi ngôø vaø do döï seõ xuaáthieän. Ngöôøi thieáu töï tin seõ bò rôi vaøo voøng luaånquaån vaø khoù thoaùt ra ñöôïc. Caûm giaùc sôï bò thaátbaïi seõ laøm cho hoï do döï vaø trôû thaønh ngöôøi khoângquyeát ñoaùn. Söï thieáu töï tin coù theå khieán baïn:

Lúâi giúái thiïåu

Khoâng daùm goïi ñieän thoaïi ñeå thöông löôïngkhi bò töø choái.Ñoå loãi cho ngöôøi khaùc khi xaûy ra söï coá maøkhoâng chòu nhaän khuyeát ñieåm.Ra söùc bieän luaän cho loãi laàm cuûa mình.Khoâng daùm ñaûm traùch coâng vieäc maø mìnhmuoán, vì sôï bò phoûng vaán.

Tuy nhieân, ñieàu may maén laø tình traïng maát töïtin khoâng keùo daøi. Bôûi leõ tình traïng naøy chæ baétnguoàn töø söï nghi ngôø baûn thaân.

##Laáy laïi söï töï tinMuïc ñích cuûa quyeån saùch naøy laø giuùp baïn thoaùt

khoûi caùi voøng luaån quaån cuûa tính do döï ñeå ngaøycaøng töï tin, thaønh coâng vaø haïnh phuùc hôn. Noäidung saùch cuõng giaûi nghóa nguyeân nhaân cuûa tìnhtraïng maát töï tin ñeå baïn hieåu roõ coäi nguoàn cuûa noù.Ñoàng thôøi chuùng toâi cuõng ñöa ra nhieàu baøi thöïchaønh vaø lôøi giaûng giaûi ñôn giaûn ñeå giuùp baïn böôùcñaàu xaây döïng söï töï tin moät caùch nhanh choùng.

Caùc baøi thöïc haønh ñöôïc xaây döïng döïa vaøo kinh

nghieäm giaûng daïy cuûa toâi vôùi hoïc vieân hôn 7 naêmqua. Nhieàu ngöôøi trong soá hoï ñaõ queân raèng hoï voáncoù töï tin. Bôûi leõ hoï ñaõ quen soáng thieáu töï tin. Tuynhieân, baây giôø hoï ñaõ laáy laïi ñöôïc söï töï tin vaø saünsaøng ñoùn nhaän thöû thaùch môùi vôùi nieàm tin môùi.Hoï laø nhöõng baèng chöùng soáng cho caâu noùi: “Moïisöï ñeàu coù theå thay ñoåi”.

##Haõy goïi ngay cho baïn beøTaïi sao laïi khoâng cuøng baïn beø hoaëc ngöôøi thaân

luyeän taäp chuû ñeà naøy? Hoï seõ laø vò “quaân sö” lyùtöôûng nhaát trong quaù trình luyeän taäp. Vì vaäy baïnhaõy choïn ngöôøi ñaùng tin caäy ñeå cuøng chia seû nieàmvui trong luyeän taäp. Ñieàu naøy seõ caøng thuù vò hônneáu nhö hoï cuõng muoán xaây döïng söï töï tin. Nhövaäy baïn seõ coù theâm moät ngöôøi baïn ñeå cuøng goùp yù,hôn laø töï mình suy luaän.

Sau ñoù caû hai haõy goïi ñieän cho nhau vaøo cuoáituaàn ñeå kieåm tra söï tieán boä cuûa moãi ngöôøi. Vieäcnaøy seõ duy trì ñöôïc quaù trình hoïc taäp vaø reøn luyeän.Trong cuoäc thaûo luaän ñoù, baïn coù theå ñöa ra nhieàucaâu hoûi:

· Tuaàn vöøa roài, anh ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng gì?· Anh gaëp phaûi thaát baïi gì?· Anh ruùt ra ñöôïc nhöõng gì töø thaát baïi ñoù?· Anh ñònh seõ phaán ñaáu ñieàu gì trong tuaàn naøy?· Anh caàn söï hoã trôï gì ñeå laøm ñöôïc vieäc ñoù?Khi coù töï tin, baïn seõ coù theå cöôøi noùi vaø ñi ñöùng

moät caùch töï nhieân. Nhöõng ngöôøi laáy laïi ñöôïc söï töïtin seõ hieåu roõ giaù trò cuûa noù hôn laø nhöõng ngöôøichöa töøng bò maát töï tin. Tuy nhieân, ñeå xaây döïng

loøng töï tin, baïn phaûi duõng caûm vaø phaûi coù nieàmkhao khaùt. Toâi hi voïng raèng quyeån saùch naøy seõgiuùp baïn coù ñöôïc cuoäc haønh trình deã daøng treânböôùc ñöôøng laáy laïi töï tin, laáy laïi nieàm tin vaøocuoäc soáng.

$$Tìm hieåu tính töï tin

Tröôùc khi böôùc vaøo quaù trình naâng caáp söï töï tincuûa mình, baïn caàn chuù troïng xaùc ñònh söï töï tinmaø baïn ñang coù. Ñoàng thôøi tìm hieåu baûn chaát söïtöï tin vaø caùch theå hieän noù trong cuoäc soáng haøngngaøy. Phaàn naøy seõ giuùp baïn xaùc ñònh möùc töï tinban ñaàu vaø khaùi quaùt veà nhöõng vaán ñeà caàn thöïchieän cho tieâu chí naøy.

%%Kieåm tra xem: Baïn töï tin nhö theá naøo?Ñeå bieát möùc ñoä töï tin, vôùi moãi caâu trong 10 caâu

döôùi ñaây, baïn haõy töï cho ñieåm töø 1–10 (Ñieåm 1nghóa laø baïn raát ñoàng yù vôùi yù kieán trong caâu. Coønñieåm 10 nghóa laø ngöôïc laïi.)

1. Toâi sôï traû lôøi “Khoâng” khi ngöôøi ta khoângthích toâi. 8. Toâi raát lo sôï khi nghó ñeán thaønhcoâng.

2. Toâi ñoàng yù vôùi ngöôøi khaùc chæ vì mong ñôïi söïchaáp nhaän cuûa hoï, baát keå toâi coù thöïc söï ñoàng yùvôùi hoï hay khoâng. 9. Toâi thaáy mình raát khoù ñöara quyeát ñònh.

3. Toâi khoâng cho pheùp mình ñöôïc phaïm sailaàm hoaëc laàm loãi. 10. Toâi thöôøng khaét khe vôùibaûn thaân mình.

4. Toâi khoâng tha thöù cho loãi laàm cuûa mình.

Ñieåm soá:Döôùi 30: Roõ raøng söï thieáu töï tin ñaõ caûntrôû baïn.30 - 70: Baïn caàn laøm vieäc vôùi söï töï tin vaøneân luyeän taäp nhöõng baøi trong saùch naøy.Treân 70:Baïn laø ngöôøi töï tin vaø seõ thaønh coâng.

5. Toâi thöôøng cho raèng mình khoâng toát.6. Toâi thöôøng so saùnh vaø thaáy mình keùm coûi

hôn ngöôøi khaùc.7. Toâi caûm thaáy coù loãi khi bò cuoán huùt vaøo

nhöõng vieäc maø toâi muoán laøm.##Töï tin laø gì?Töï tin nghóa laø caûm thaáy vöõng tin vaøo nhöõng

gì baïn coù theå laøm vaø khoâng lo laéng veà nhöõng gìbaïn khoâng theå laøm, maëc duø baïn vaãn coù quyeát taâmhoïc hoûi. Töï tin laø lôùp daàu boâi trôn laøm vaän haønhheä thoáng maùy moùc trong con ngöôøi. Bao goàm söïtöông taùc giöõa: taøi naêng baåm sinh, naêng löïc vaøcaùc kyõ naêng tieàm aån... vôùi khaû naêng theå hieäncaùcnaêng löïc ñoù.

##Kieåu töï tin giaû taïoNgöôøi ta thöôøng cho raèng ngöôøi töï tin laø ngöôøi

aên to noùi lôùn, maïnh baïo, coù daùng veû “phong ñoä”.Ñoù laø nhöõng ngöôøi coù theå thu huùt baát cöù ai vaø giaûiquyeát ñöôïc caùc tình huoáng raéc roái lôùn nhoû. Tuynhieân, söï thaät laø ngöôøi caøng toû ra töï tin nhaát laïilaø nhöõng keû trong loøng yeáu ñuoái nhaát vaø gioángnhö ngöôøi mang “chieác maët naï töï tin”. Ñaây cuõnglaø veû giaû taïo thöôøng thaáy cuûa con ngöôøi. Beân trongnoù aån giaáu noãi sôï haõi luùng tuùng maø ngöôøi ta coátraùnh neù.

Vì vaäy ñoù khoâng phaûi laø söï töï tin. Noù chæ laø

“veû töï tin beà ngoaøi” maø thoâi. Nhöõng ngöôøi nhövaäy thöôøng bò goïi laø “anh huøng rôm”. Hoï mangchieác maët naï töï tin ñeå chöùng toû raèng mình laømchuû ñöôïc tình huoáng. Taát nhieân haønh ñoäng ñoù laødo hoï sôï bò maát bình tónh. Nhöõng ngöôøi nhö vaäythöôøng cho raèng caøng laán löôùt ngöôøi khaùc thì caøngñöôïc ñaùnh giaù cao. Söï laán löôùt ñoù sinh ra töø choãmoät ñoâi laàn hoï caûm thaáy mình nhoû beù, “thaáp cô”hôn ngöôøi khaùc. Hoï cuõng cho raèng caùi nhoû beù ñoùseõ caûn trôû böôùc tieán cuûa hoï. Vì theá hoï phaûi ra söùctaïo döïng moät caùi voû beà ngoaøi troâng “ngaàu” ñeåcaûm thaáy mình to lôùn vaø laøm cho ngöôøi khaùc phaûi“neå sôï”.

##Taïi sao loái cö xöû nhö theá laïi ñöôïc xem laø töïtin?

Caâu traû lôøi ñôn giaûn laø bôûi vì ngöôøi töï tin giaûtaïo khoâng chòu nhaän raèng mình yeáu ñuoái. Hoï coágaéng toû ra vöõng vaøng. Hoï thöôøng noùi: “Sao toâi coùtheå sai ñöôïc?”. Hoï khoâng muoán bò moïi ngöôøi phaùthieän ra caùi sai hoaëc ñieåm cuûa mình. Bôûi leõ hoïkhoâng muoán chaáp nhaän yù kieán cuûa nhöõng ngöôøihôn mình.

Chính vì vaäy nhöõng ngöôøi “yeáu boùng vía” thöôøngrun sôï khi gaëp keû töï tin giaû taïo. Vì veû beà ngoaøi ñoàsoä cuûa

nhöõng ngöôøi töï tin giaû taïo thöôøng laán aùt keûkhaùc. Nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái laïi thöôøng khoâng ñuûsöùc ñeå choáng laïi keû töï tin giaû taïo. Keû giaû taïokhoâng thích caûm giaùc sôï haõi naøy vì noù laøm cho hoïphaûi nhìn nhaän thaân phaän vaø ñòa vò cuûa mình.Nhöõng teân “ñaïi baøng” trong lôùp hoïc hoaëc nhöõng

tay chuû baïo taøn laø ví duï ñieån hình.##Söï thaät veà tính töï tinThöïc ra thì söï töï tin raát khaùc. Noù laø veû “laïnh

luøng” vaø coù khôûi nguoàn töø beân trong. “Laïnh luøng”ôû ñaây nghóa laø khoâng laøm aûnh höôûng ñeán chuyeänngöôøi khaùc. Khoâng oàn aøo, ngôø vöïc, so saùnh hoaëcsôï thaát baïi, cuõng khoâng lo laéng veà yù nghó cuûangöôøi khaùc. Ñoù chính laø töï tin ñích thöïc. Vì vaäy coùmoät vuøng “tam giaùc vaøng” giöõa baûn thaân mình,naêng löïc cuûa mình vaø ngoaïi caûnh.

Baïn ñaõ töøng quan saùt baûn lónh cuûa nhöõng nhaânvaät nhö vuõ coâng, nhaïc coâng, vaän ñoäng vieân hoaëcbaùc só phaãu thuaät... khi hoï laøm vieäc chöa? Baïn seõnhaän ra raèng khi hoï laøm vieäc hoaëc bieåu dieãn ñeángiaây phuùt quyeát ñònh, hoï toû ra traàm laëng vaø baûnlónh. Khi ñoù khoâng gì coù theå xen vaøo giöõa baûnthaân vaø taøi naêng cuûa hoï. Chính ñieàu naøy maø hoïcoù theå ung dung ñi ñeán ñænh ñieåm ñeå theå hieän heáttaøi naêng. Vì ñaõ khoâng coù gì coù theå ngaên hoï laømñieàu ñoù.

##Voøng xoay chuyeån cuûa söï töï tinGaëp ngöôøi töï tin, baïn neân bieát raèng hoï seõ thöïc

hieän nhöõng gì ñaõ noùi vaø seõ quyeát taâm thöïc hieän.Chaúng haïn neáu baïn thích ngaém nhìn caùc vuõ coângbieåu dieãn, baïn seõ chòu traû tieàn cho nhaø haùt vì caùcdieãn vieân, vuõ coâng ñaõ coáng hieán cho söï nghieäpmuùa ngheä thuaät. Hoï laø nhöõng vuõ coâng töï tin. Hoïbieåu dieãn vôùi söï töï tin. Khi bieåu dieãn, chính söï töïtin cuûa hoï laøm cho khaùn giaû tin töôûng hoï. Nieàmtin cuûa khaùn giaû laïi laøm taêng theâm söï töï tin cuûañoaøn vuõ coâng. Nhö vaäy, voøng xoay chuyeån cuûa söïtöï tin cöù theá maø tieán trieån.

Ñöøng xao ñoäng· Khoâng do döï.· Khoâng so saùnhvôùi ngöôøi khaùc.· Khoâng sôï thaát baïi.· Khoâng lo laéngveà yù nghó cuûa ngöôøi khaùc.

Neáu oâng chuû yeâu caàu baïn phaûi khoùa cöûa phoønglaøm vieäc khi ra veà vaø baïn laøm ñieàu naøy vôùi söï töïtin haøng ngaøy thì oâng chuû seõ caøng tin töôûng baïnhôn. Nhôø vaøo nieàm tin ñoù, baïn seõ laøm vieäc moätcaùch töï tin hôn. Vieäc naøy laïi thaét chaët hôn nieàmtin cuûa oâng chuû ñoái vôùi baïn. Ñoù cuõng laø moät voøngxoay chuyeån cuûa söï töï tin. Neáu moät traïm söûa xesöûa toát chieác xe cuûa baïn, baïn seõ giôùi thieäu hoï chonhöõng ngöôøi khaùc. Bôûi vì baïn tin töôûng vaøo tayngheà cuûa hoï. Baïn tin töôûng vaøo hoï vì hoï töï tintrong coâng vieäc. Keát quaû laø nhöõng ngöôøi khaùc cuõngtin vaøo thôï söûa xe vì baïn ñaõ tin vaøo thôï, vaø moïingöôøi thì tin vaøo baïn.

Nhö vaäy baïn ñaõ laøm cho ngöôøi khaùc tin mình.Baïn cuõng caûm thaáy töï tin vaø tin töôûng ngöôøi khaùc.Baïn cuõng coù theå ñöa ra lyù do ñeå ngöôøi khaùc tinmình.

##Baûn chaát cuûa töï tinÑeå hieåu roõ hôn veà baûn chaát cuûa töï tin, baïn haõy

tìm hieåu moät soá töø vaø thaønh ngöõ noùi veà noù. Töø“töï tin” coù lieân quan ñeán töø “tin caäy” vaø “kín ñaùo”.Khi tin caäy moät ngöôøi naøo ñoù, baïn cho pheùp hoïñöôïc bieát nhöõng thoâng tin maø baïn nghó raèng hoïseõ khoâng noùi cho ai nghe. Ngöôøi ñoù seõ trôû thaønh“ngöôøi baïn thaân” vì baïn tin töôûng khaû naêng giöõbí maät cuûa hoï. Khi thoâng tin ñöôïc giöõ kín hoaëcñöôïc “baûo maät” thì ñieàu ñoù coù nghóa laø noù vaãn coønnguyeân veïn, khoâng bò loä. Neáu ngöôøi baïn thaân ñoùphaù vôõ söï tin caäy, nghóa laø hoï ñaõ phaûn boäi nieàmtin cuûa baïn.

Vì theá töï tin laø traïng thaùi tin vaøo chính khaûnaêng cuûa mình. Ñieàu ñoù cuõng noùi leân raèng baïnsinh ra voán ñaõ coù tính töï tin.

$$Söï bieán thieân cuûa töï tin

Moãi ngöôøi ñeàu coù quan ñieåm vaø tính caùch khaùcnhau. Tính caùch naøy coù theå bieán thieân töø ñoaïnñaàu laø kieâu ngaïo, roài ñeán ñoaïn giöõa caân baèng laøtöï tin, roài keát thuùc laø yeáu ñuoái. Theâm vaøo ñoù, cuõngcoù ngöôøi ôû giöõa traïng thaùi raát töï tin vaø do döï. Dovaäy, baïn caàn tìm hieåu veà taát caû caùc tính caùch naøytröôùc khi baét ñaàu xaây döïng nieàm tin cuûa mình.

Hình: Mình luoân chieán thaéng.##Kieâu ngaïoNgöôøi kieâu ngaïo cho raèng hoï seõ thaønh coâng

trong coâng vieäc. Tröôùc ñaây, hoï ñaõ töøng thaønh coâng.Vì theá hoï nghó raèng hoï seõ tieáp tuïc thaønh coâng.Ngöôøi ta khoâng öa ngöôøi kieâu ngaïo vì ngöôøi kieâungaïo cho raèng mình coù taøi nhö thaàn ñeå tieáp tuïcthaønh coâng. Chính vì vaäy, khi thaáy moät chínhkhaùch caáp cao hoaëc moät tay truøm taøi phieät bò haïbeä, nhöõng ngöôøi khaùc thöôøng raát haû daï vì töø ñaâytham voïng cuûa keû thaát baïi ñaõ bò suïp ñoå. Thamvoïng cuûa hoï laø luoân nghó raèng söï nghieäp cuûa mìnhseõ luoân thaúng tieán nhö dieàu gaëp gioù.

Ngöôøi kieâu ngaïo, hoaëc veânh vaùo thöôøng choraèng thaønh coâng seõ luoân keùo daøi. Nghóa laø hoïñaém chìm vaøo suy nghó cho raèng mình laø ngöôøiquan troïng vaø khoâng caàn phaûi lo laéng ñeán thaátbaïi. Qua moãi laàn thaønh coâng, caùi toâi cuûa hoï laïi

phaùt trieån cho ñeán khi hoï khoâng coøn nhìn thaáy aikhaùc ngoaøi baûn thaân mình.

Quaù töï tin + mô moäng = kieâu ngaïo.##Quaù töï tinNgöôøi quaù töï tin khoâng bao giôø nghó raèng hoï

seõ thaønh coâng. Hoï yû vaøo söùc maïnh vaø baûn lónh ñeåñaït caùi mình muoán. Nhöng keøm theo sau ñoù laømoät yù chí maïnh meõ, moät öôùc muoán ñaït ñöôïc thaønhcoâng. Nhöõng thaønh quaû seõ goùp phaàn laøm cho hoïcaûm thaáy taêng theâm giaù trò cuûa baûn thaân. Thamvoïng quaù lôùn seõ ngaên hoï khoâng trôû thaønh ngöôøikieâu ngaïo. Loaïi ngöôøi naøy thöôøng ñi tieân phongñeå phaù kyû luïc. Tuy nhieân, ngöôøi quaù töï tin luoântin töôûng raèng mình seõ thaønh coâng. Neáu lôõ bòthaát baïi thì tham voïng cuûa hoï cuõng khoâng heà suygiaûm.

Loaïi ngöôøi naøy khoâng bao giôø bieát ruùt kinhnghieäm khi thaát baïi. Bôûi leõ hoï seõ bò soác raát naëngneáu nhö nieàm tin giöõa naêng löïc vaø baûn thaân bòñaûo loän. Ngöôøi tieâu bieåu cho loaïi ngöôøi naøy thöôønglaø nhöõng nhaø trieäu phuù. Khi khoâng coøn vaän may,hoï seõ bò phaù saûn. Nhöng sau ñoù hoï laïi tieáp tuïcmaïo hieåm baèng nhöõng phi vuï môùi.

Tuy nhieân, cuõng coù moät ranh giôùi khaù moûngmanh giöõa ngöôøi quaù töï tin vaø ngöôøi kieâu ngaïo.Nhöng khi moät ngöôøi gaët haùi ñöôïc quaù nhieàu thaønhcoâng thì hoï seõ deã daøng vöôït qua ranh giôùi naøy.Ngöôøi quaù thaønh coâng raát deã trôû neân kieâu ngaïo.Bôûi leõ hoï töï tin ñeán noãi cho raèng thaønh coâng seõdieãn ra lieân tuïc.

Söï thöû thaùch ñoái vôùi ngöôøi quaù töï tin laø: Hoï coùlieân tuïc thaønh coâng vaø giöõ ñöôïc thaønh tích cuûamình hay khoâng? Moät khi khoâng coøn thaønh coângnöõa thì ngöôøi quaù töï tin seõ laäp töùc bò gaït sangbeân leà cuoäc soáng.

Töï tin + chuû quan = quaù töï tin.(Döôùi: Mình seõ chieán thaéng)(Treân: Mình seõ coøn chieán thaéng nöõa).##Töï tinNgöôøi töï tin coù söï chuaån bò cho nhöõng gì mình

muoán. Hoï taäp trung vaøo söùc maïnh maø hoï seõ theåhieän ñeå xöû lyù tình huoáng. Hoï cuõng ñaõ thaønh coâng,nhöng hoï bieát ruùt kinh nghieäm ñeå chuaån bò chonhöõng thaønh coâng saép tôùi. Vì vaäy hoï caøng thaønhcoâng nhieàu hôn vaø caøng tin töôûng vaøo baûn thaânvaø naêng löïc cuûa mình.

Naêng löïc + nieàm tin = töï tin.!!Do döïNgöôøi do döï thöôøng nhaém vaøo nhöõng tình huoáng

coù theå hoaëc seõ thaát baïi. Hoï lo ngaïi ñoái vôùi nhöõngkeát quaû khoâng chaéc chaén, nhöõng haäu quaû thaát baïiôû quaù khöù. Ngöôøi do döï thöôøng döïa vaøo söï nghingôø hôn laø chính söùc maïnh cuûa mình. Söï hoaøinghi cuûa hoï ñaõ laán aùt khaû naêng vaän duïng söùcmaïnh vì bò aùm aûnh cuûa nhöõng “thaát baïi” tröôùcñaây. Hoï raát maãn caûm vôùi nhöõng thaát baïi ñaõ quavaø khoâng muoán laëp laïi. Hoï vaãn bieát raèng mình coùtheå xöû lyù coâng vieäc nhöng vaãn bò aùm aûnh bôûi söïnghi ngôø. Vì vaäy hoï khoâng coù ñöôïc söï tin caäy giöõabaûn thaân vaø naêng löïc.

Naêng löïc – Tin caäy = Do döï.Hình traùi: Coù leõ mình seõ thaát baïi.##Tieâu cöïcNgöôøi tieâu cöïc laø ngöôøi quaù xem nheï baûn thaân

mình vaø nhöõng gì mình laøm. Ngöôøi tieâu cöïc choraèng chaúng coù gì ñaùng ñeå nhoïc coâng vöôn tôùi thaønhcoâng vì cho raèng ñaèng naøo hoï cuõng thaát baïi. Hoïñaùnh giaù baûn thaân mình raát thaáp, bôûi vì hoï chuûtröông khoâng theøm aên thua vôùi ñôøi. Hoï tin raèngngöôøi khaùc coù soá thaønh coâng, coøn hoï thì khoâng.Hoï bò keït maõi trong caùi voøng luaån quaån naøy.

Vì vaäy ngöôøi tieâu cöïc caàn xaây döïng söï töï tin.Coù leõ neân cho hoï chöùng kieán nhöõng thaønh coângnho nhoû ñeå hoï coù khaùi nieäm veà söï thaønh coâng vaøbaét ñaàu phaùt sinh yù nghó Mình coù theå thaønh coâng.

Hình phaûi: Khoâng vieäc gì phaûi phieàn phöùc.Naêng löïc – tin caäy – giaù trò baûn thaân = tieâu

cöïc.

@@Baøi taäp: Töï ñaùnh giaùÑoïc qua nhöõng muïc treân, coá gaéng xaùc ñònh möùc

töï tin cuûa mình. Neáu caûm thaáy mình hôi kieâungaïo thì neân chaán chænh laïi tö töôûng vaø ñoái xöûñuùng ñaén vôùi moïi ngöôøi.Tuy nhieân, neáu thaáy mìnhôû möùc tieâu cöïc thì neân xaây döïng tính töï tin baèngcaùc phöông phaùp trong saùch naøy.

$$Tìm kieám söï töï tin trong cuoäc soáng

Caùch ñôn giaûn ñeå baét ñaàu luyeän taäp töï tin laøphaûi nghó ñeán nhöõng taám göông töï tin trong cuoäcsoáng. Vieäc naøy giuùp baïn trôû thaønh ngöôøi töï tin ôûdaïng nghieân cöùu, ñeå roài höôùng mình ñeán nhöõngsuy nghó tích cöïc hôn.

##Caûm höùng töï tinÑeå laøm cho ngöôøi khaùc tin thì baïn phaûi laø

ngöôøi töï tin. Neáu baïn khoâng phaûi laø ngöôøi töï tinthì baïn phaûi tìm ñeán nhöõng ngöôøi nhö baïn ñeå taïo“caûm höùng” töï tin. Sau ñaây laø moät vaøi ví duï giuùpbaïn deã khôûi ñaàu:

· Dieãn vieân xieác laø ngöôøi töï tin vì hoï coù theå giöõthaêng baèng treân daây thöøng.

· Coù nhieàu ngöôøi töï tin vì hoï ñaõ truyeàn caûmhöùng cho nhöõng ngöôøi xung quanh ñeå hoaøn thaønhcoâng vieäc.

· Chuùng ta cuõng laø ngöôøi töï tin vì tin raèngngaøy mai maët trôøi seõ moïc vaø seõ laën.

· Con ngöôøi voán ñaõ coù töï tin vaø ñaõ laøm ñöôïcnhieàu ñieàu maø hoï chöa nghó tôùi. Chaúng haïn nhövieäc hoâ haáp hoaëc töï chöõa veát thöông cho cô theå.

· Vieân phi coâng cuõng laø ngöôøi töï tin vì anh luoânvöõng tin vaøo ngöôøi thôï maùy cuûa mình.

· Treû em cuõng laø ngöôøi töï tin vì chuùng luoân tinvaøo boá meï.

Hình: Thaønh coâng, giaøu coù, thaêng tieán.

@@Baøi taäp: Thu thaäp göông töï tinThu thaäp moät soá göông töï tin töø cuoäc soáng haøng

ngaøy. Baïn cuõng coù theå thu thaäp baøi vieát hoaëchình aûnh ñeå hình thaønh boä söu taäp. Trong ñoù baïnñaët aûnh cuûa mình chung vôùi ngöôøi töï tin. Muïcñích cuûa baøi taäp naøy laø tìm hieåu göông töï tin ñeåbaïn trôû thaønh ngöôøi mong muoán ñaït ñöôïc töï tin.

$$Laøm theá naøo ñeå choáng laïi nhöõng tö töôûngtieâu cöïc

Khi sinh ra, ai cuõng coù loøng töï tin. Ñieàu naøycho chuùng ta khaû naêng thöïc hieän nhöõng coâng vieäctöôûng chöøng nhö baûn naêng soáng. Chaúng haïn nhö:thôû, mæm cöôøi, nguû, nhìn, nghe, ñi, noùi, cöôøi vang,khoùc. Khoâng phaûi chæ luùc sôï haõi chuùng ta môùi bòmaát moät trong nhöõng “baûn naêng” naøy, nhöõng baûnnaêng maø chuùng ta cho laø raát quan troïng trong ñôøisoáng haøng ngaøy. Tuy nhieân, baûn naêng töï tin cuûachuùng ta daàn daàn bò taùc ñoäng bôûi nhöõng aûnh höôûngtieâu cöïc.

@@AÛnh höôûng tieâu cöïc· Traùch maéng vaø chæ trích.· Mieãn cöôõng tuaân

thuû.· Baùc boû.· Caïnh tranh.· Thaát voïng.· Caàu toaøn.·ÖÙc hieáp.

##Baûy aûnh höôûng tieâu cöïc chínhTrong böôùc naøy, moãi muïc trong 7 aûnh höôûng

tieâu cöïc seõ ñöôïc tuaàn töï giôùi thieäu. Tröôùc heát laø ñeåbaïn nhaän thöùc ñöôïc nhöõng caù tính töï nhieân vaøtích cöïc. Keá ñeán laø chæ ra cho baïn caùch ñuùng ñaénñeå taän duïng hieäu quaû cuûa noù.

##Traùch maéng vaø chæ tríchCaëp song sinh naøy seõ daàn daàn gaëm nhaám heát

söï töï tin cuûa baïn. Chuùng coù theå sinh ra töø nhieàunguyeân nhaân khaùc nhau.

!!Cha meïCoù leõ baïn thöôøng bò cha meï quôû maéng bôûi nhöõng

lyù do voâ lyù nhaát. Chaúng haïn nhö baïn laø con gaùimaø hoï laïi muoán baïn laø con trai, hoaëc do moät loãilaàm caù nhaân naøo ñoù, hoaëc nhöõng nguyeän voïng maøbaïn khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc. Hoaëc giaû baïn cuõngcoù theå laø moät ñöùa treû vuïng veà neân thöôøng bò chameï maéng nhieác. Söï raày la cuûa hoï ñaõ gaây ra moätsöùc eùp to lôùn vaø laøm cho baïn caøng vuïng veà hôn.

Coù leõ cha meï baïn ñaõ ñaët ra tieâu chuaån quaù caoñeå buø vaøo nhöõng gì maø tröôùc ñaây hoï khoâng ñaïtñöôïc. Vì vaäy neáu baïn khoâng ñaùp öùng ñöôïc tieâuchuaån ñoù thì hoï seõ chuyeån söï thaát voïng thaønhnhöõng lôøi maéng nhieác. Soáng trong baàu khoâng khíñaày nhöõng lôøi maéng nhieác, ngöôøi ta khoù coù theå töïtin.

Loãi + Quôû traùch = Thieáu töï tin.

!!Sôû laømCoù theå baïn ñaõ töøng laøm vieäc cho moät oâng chuû

hoaëc tay giaùm ñoác raát haø tieän lôøi khen. Ngay caûkhi baïn laøm toát cuõng vaäy. Vì theá baïn chæ sôï hoïphaùt hieän loãi sai. Baát cöù luùc naøo bò goïi leân phoønggiaùm ñoác, baïn laäp töùc nghó raèng coù leõ mình ñaõphaïm loãi. Vì vaäy coâng vieäc cuûa baïn khoâng coù gìchaéc chaén vaø baïn khoâng bao giôø daùm nghó raèngmình ñaõ laøm toát coâng vieäc. Ñoàng thôøi coøn phaûi ñeåtai nghe ngoùng xem coù ai trình taáu vieäc mìnhñang laøm vôùi caáp treân khoâng.

Moät soá coâng ty cho raèng ñaây laø caùch quaûnlyù nhaân vieân. Ban giaùm ñoác nghó raèng khi nhaânvieân caûm thaáy khoâng an toaøn thì hoï seõ phaûi laømvieäc chaêm chæ hôn ñeå khoâng bò maát vieäc. Ñieàu naøytaát nhieân laø seõ laøm cho ñoäi nguõ nhaân vieân khoângyeân taâm, nhöng cuõng phaàn naøo laøm cho hoï töï tinhôn vaø coá gaéng hoaøn thaønh coâng vieäc.

Thöïc ra, neáu muoán nhaân vieân vui veû vaø töï tin,ngöôøi chuû phaûi luoân bieát khen ngôïi thaønh tích cuûaho, chöù khoâng phaûi chæ bieát xoaùy vaøo nhöõng vieäcchöa toát. Ñôn giaûn laø ngöôøi chuû chæ caàn môøi nhaânvieân vaøo phoøng, môøi hoï ngoài vaø neâu thaønh tíchcuûa hoï. Vieäc naøy seõ laøm cho nhaân vieân tin vaøongöôøi chuû vaø tin töôûng laãn nhau.

Laøm toát + khen ngôïi = töï tin.

@@5 haäu quaû nguy haïi nhaát cuûa nhöõng lôøi traùchmaéng

1. Baïn seõ nghó raèng moïi chuyeän ñeàu do mình

gaây ra.2. Baïn raát deã bò toån thöông tröôùc nhöõng lôøichæ trích.3. Baïn chæ muoán ñöøng ai noùi gì ñeán coângvieäc cuûa mình.4. Baïn ñoå loãi cho mình khi coângvieäc khoâng thaønh.5. Baïn khoâng muoán maïo hieåmkhi ñaõ thaát baïi.

!!Vôï choàngVieäc bò choàng hoaëc vôï xæ vaû seõ gaây ra taùc haïi

raát lôùn ñoái vôùi loøng töï tin. Nhöõng lôøi sæ vaû seõ baøomoøn tính töï tin cuûa baïn. Ñaëc bieät laø lôøi xæ vaû cuûanhöõng ngöôøi thaân. Coù theå hoï muoán baïn phaûi laøngöôøi “hoaøn thieän” maø baïn khoâng ñaùp öùng ñöôïc.Khoaûng caùch giöõa “vò

thaùnh” ñoù vaø baïn seõ laøm cho hoï luoân caèn nhaènnhöõng vieäc maø baïn khoâng laøm ñuùng nhö hoï mongmuoán.

Moïi vieäc töø ñoù maø trôû neân loän xoän vaø taïo racaûm giaùc böïc boäi. Khi ñoù, baïn nghó raèng mình coùlaøm gì thì hoï cuõng khoâng haøi loøng. Luùc naøo baïncuõng bò aùm aûnh bôûi nhöõng lôøi xæ vaû vaø laâu daànchuùng trôû thaønh moät cö daân chính thöùc trong loøng.Baïn cuõng baét ñaàu tin ñoù laø söï thöïc. Thaäm chí coùluùc baïn nghó raèng mình ñaùng bò xæ vaû.

##Mieãn cöôõng tuaân thuûBaïn coù bao giôø phaûi im mieäng khi bieát caâu traû

lôøi cho caâu hoûi cuûa vò giaùo sö hoaëc ñoàng nghieäp,maëc duø tröôùc ñoù baïn ñaõ sai? Cuõng coù theå vì caâutraû lôøi tröôùc ñoù cuûa baïn ñaõ sai vaø bò ngöôøi ta cöôøi.Neáu laø ngöôøi nhaïy caûm thì söï thaát baïi ñoù seõkhieán hoï theä nguyeän raèng seõ khoâng ñeå noù xaûy ra

laàn thöù hai.Noùi caùch khaùc, cöù cho laø baïn beø hoaëc ñoàng

nghieäp chæ trích baïn laø ñuùng, baïn cuõng khoâng coùloãi vì bieát caâu traû lôøi, nhöng phaûn öùng cuûa hoï laømbaïn caûm thaáy khoâng muoán tham gia. Bôûi leõ söï chætrích ñoù tuy khoâng coá yù nhöng baïn vaãn thaáy bòxuùc phaïm. Baïn khoâng muoán phaù ñaùm baïn beø vìvaäy baïn choïn caùch hoøa troän vaøo ñaùm ñoâng ñeåkhoâng bò xem laø ngöôøi quaù “chaûnh” hoaëc “laäp dò”.Tình huoáng naøy laøm toån haïi söï tin caäy giöõa baûnthaân vaø caùi toâi cuûa mình.

Cô hoäi – Tin caäy = Mieãn cöôõng tuaân thuû.

@@5 haäu quaû cuûa söï mieãn cöôõng tuaân thuû1. Baïn khoâng daùm quyeát ñònh khi mình sai.2.

Baïn e ngaïi vaø töø choái cô hoäi.3. Baïn töï nhuû mìnhlaø “keû ngoác”.4. Baïn coá gaéng heát söùc ñeå laøm vöøaloøng ngöôøi khaùc.5. Baïn ñöa ra quyeát ñònh chæ vìnghó raèng baïn neân laøm nhö vaäy, chöù khoâng phaûivì baïn muoán laøm.

Baïn bieát caâu traû lôøi nhöng khoâng daùm noùi.Ñieàu naøy seõ gaây ra maâu thuaãn noäi taâm khieán baïnphôùt lôø baûn naêng cuûa mình bôûi vì noù khoâng ñöôïcmoïi ngöôøi chaáp nhaän. Vì theá baïn ñaønh phaûi laâmvaøo theá bí. Baïn coá phôùt lôø nhöõng caûm xuùc cuûamình cho duø chuùng coù sai hay ñuùng. Ñieàu naøycaøng laøm cho baïn caûm thaáy hoái haän vaø caøng khoângdaùm laøm gì caû khi bò thaát baïi.

Coù leõ chuùng ta cuõng neân löu yù raèng thôøi gianñeå thöïc hieän ñieàu mình muoán khoâng coøn nhieàu.

Chaúng haïn nhö taäp chôi nhaïc, ñi nghæ vôùi giañình, dong buoàm voøng quanh theá giôùi hoaëc baéttay vaøo moät ngheà môùi. Quyeát ñònh cuûa chuùng tachòu aûnh höôûng bôûi haønh ñoäng cuûa nhöõng ngöôøixung quanh hôn laø baûn naêng hoaëc caûm xuùc cuûachuùng ta.

##Baùc boûÑoâi khi baïn bò maát cô hoäi thaêng tieán trong

coâng vieäc, maëc duø baïn laø ngöôøi coù taøi naêng. Ñieàunaøy coù theå laø do baïn khoâng coù söï quen bieát ñeåñöôïc thu naïp vaøo moät eâ-kíp naøo ñoù, cho duø baïnkhoâng laøm ñieàu gì sai traùi. Söï baùc boû coù taùc ñoängraát lôùn ñeán loøng töï tin vì noù taïo neân caûm giaùc coâñôn traàm troïng vaø caûm töôûng raèng mình khoângñaït yeâu caàu. Khi ñoù baïn thöôøng nghó raèng coù leõmình ñaõ laøm ñieàu gì sai vì baïn bò loaïi ra ngoaøimaø khoâng coù lyù do naøo caû. Söï coâ ñoäc seõ khieán baïnphaûi nghó raèng mình ñaõ sai phaïm vaø nhöõng ngöôøikhaùc coù lyù do ñeå loaïi boû baïn. Ñaây laø daáu hieäu ñaàutieân cuûa hieän töôïng töï huûy hoaïi maø chuùng toâi seõbaøn sau (xem böôùc 6).

@@5 haäu quaû cuûa söï baùc boû1. Baïn coù theå trôû thaønh keû xu nònh ñeå ñöôïc thu

naïp.2. Nieàm tin cuûa baïn bò lung lay bôûi vì baïnkhoâng bieát phaûi chôi vôùi ai.3. Baïn seõ phaûi thöøanhaän raèng mình yeáu keùm.4. Baïn seõ ghen gheùt vaøhaän nhöõng ngöôøi coù cô hoäi trong khi baïn khoângcoù.5. Baïn töï cho raèng mình xui xeûo (xem böôùc 9) sovôùi ngöôøi ñöôïc thu naïp.

##Caïnh tranh

Ngay töø ñaàu quyeån saùch, chuùng toâi ñaõ löu yù veàtính caïnh tranh. ÔÛ tröôøng, caùc em nhoû ñaõ ñöôïcbieát tính caïnh tranh qua caùc moân theå thao. Ñoàngthôøi caùc vaän ñoäng vieân cuõng ñöôïc ñaùnh giaù baèngcaùch so saùnh vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Ñoái vôùi ngöôøilôùn thì phaûi caïnh tranh trong moâi tröôøng laømvieäc. Neáu phaûi caïnh tranh maø khoâng giaønh ñöôïcthaéng lôïi, thì baïn coù theå hình thaønh ñònh kieánraèng baïn seõ khoâng bao giôø thöïc hieän ñöôïc öôùcmuoán. Ñoù cuõng coù theå laø thaønh kieán cho raèngngöôøi khaùc seõ nhanh tay hôn baïn. Khi ñoù, baïn seõtrôû neân quaù quen vôùi söï thaát voïng. Ñieàu naøy aûnhhöôûng ñeán loøng töï tin cuûa baïn maø nguyeân nhaânchính laø söï maâu thuaãn giöõa noã löïc vaø keát quaûkhoâng töông xöùng. Hieän töôïng naøy cuõng seõ laømbaïn chæ muoán caàu baïi vaø phaùt sinh taâm lyù tieâucöïc vôùi caâu hoûi: “Thaéng thì ñöôïc caùi gì?”.

@@5 haäu quaû cuûa söï caïnh tranh1. Baïn thöôøng so saùnh vaø thaáy mình yeáu keùm

hôn ngöôøi khaùc.2. Baïn baét ñaàu nghi ngôø khaû naêngcuûa chính mình.3. Baïn töï ñaët mình döôùi söùc eùpcuûa söï caêng thaúng vaø söùc eùp cuûa söï thaønh coângkhi ñaõ coá gaéng heát söùc.4. Baïn thaáy mình phaûi noãlöïc ñeå ñöôïc ngöôøi khaùc khen ngôïi.5. Neáu caàn, baïnseõ coù theå phaûi söû duïng nhöõng troø aên caép, löøa gaït,noùi doái, gian laän ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích. Vì ñoù laøcaùch ngöôøi ta thöôøng aùp duïng khi khoâng ñaït ñöôïcmuïc ñích.

##Thaát voïngHaõy töôûng töôïng raèng oâng chuû vöøa tuyeân boá

raèng saép tôùi baïn seõ ñöôïc thaêng tieán. Baïn seõ baétñaàu töôûng töôïng ra ñuû moïi thöù khi nhaän vieäc môùi.Naøo laø tieàn löông taêng, traùch nhieäm môùi, quyeànlôïi taêng. Roài khi baét ñaàu tuyeån choïn, oâng chuûphôùt lôø baïn ñeå nhaän ngöôøi khaùc maø khoâng noùinaêng gì caû. Theá laø toaøn boä hy voïng cuûa baïn suoátmaáy thaùng trôøi tieâu tan vaø thay vaøo ñoù laø söï thaátvoïng, chaùn naûn.

Söï thaát voïng cuõng coù theå aûnh höôûng ñeán moáiquan heä caù nhaân, thaäm chí ñeán hoân nhaân cuûabaïn.

Neáu ñaõ töøng thaát voïng nhieàu laàn trong ñôøi thìroát cuoäc ñieàu naøy seõ laøm baïn khoâng tin vaøo ngöôøikhaùc vaø cuõng khoâng tin vaøo baûn thaân mình. Baïnseõ giöõ thaùi ñoä thaän troïng vaø ñeà phoøng söï thaátvoïng seõ dieãn ra laàn nöõa. Nhö vaäy baïn seõ trôûthaønh ngöôøi yeám theá vaø khoâng tin nhöõng gì ngöôøikhaùc noùi. Ñoàng thôøi söï thaát höùa cuõng taùc ñoängkhoâng nhoû ñeán nieàm tin cuûa baïn.

Lôøi höùa + thaát voïng = thieáu nieàm tin.

@@5 haäu quaû cuûa söï thaát voïng1. Baïn chuû tröông caàu baïi neân khoâng coá gaéng

noã löïc.2. Baïn thaáy mình khoâng xöùng ñaùng vôùi côhoäi toát.3. Baïn sôï phaûi hi voïng roài thaát baïi.4. Baïnkhoâng coøn tin raèng söï vieäc seõ dieãn ra toát ñeïp vaøluoân nghó raèng coù leõ söï ñôøi thöôøng ruûi nhieàu hônmay.5. Baïn khoâng muoán giao löu vì sôï bò thaátvoïng.

##Caàu toaønTính caàu toaøn thöôøng baét nguoàn töø cha meï. Hoï

laø ngöôøi ñaët ra tieâu chuaån raát cao cho baïn. Ñieàunaøy laøm baïn phaûi ñoøi hoûi baûn thaân mình phaûiñaùp öùng nhöõng tieâu chuaån cao vaø caû con cuûa baïnsau naøy cuõng vaäy. Bôûi leõ cha meï muoán baïn phaûilaøm toát hôn. Coù leõ baïn seõ nhaän thaáy raèng moïingöôøi kyø voïng vaøo mình raát nhieàu neân baïn phaûitoû ra xöùng ñaùng. Sau ñoù baïn so saùnh vaø thaáymình quaù töông phaûn so vôùi kyø voïng cuûa cha meïmình. Ngöôøi caàu toaøn coù veû tích cöïc hôn ngöôøibình thöôøng bôûi vì hoï khoâng cho pheùp mình phaïmloãi. Ñieàu naøy cuõng aûnh höôûng ñeán töï tin vì luùcnaøo baïn cuõng phaûi coá laøm cho moïi vieäc hoaøn haûongay töø böôùc ñaàu tieân.

@@5 haäu quaû cuûa tính caàu toaøn1. Baïn khoâng chaáp nhaän söï thaát baïi.2. Baïn

khoâng muoán ai bieát khuyeát ñieåm cuûa mình.3. Baïnthöôøng bi quan vaø sôï söï cheâ bai.4. Baïn muoán söïhoaøn haûo.5. Baïn töï daèn vaët mình khi chöa hoaønhaûo.

##ÖÙc hieápVieäc bò ngöôøi khaùc ñaøn aùp ôû tröôøng hay sôû laøm

ñeàu gaây ra taùc ñoäng xaáu cho tính töï tin. Söï öùchieáp cuõng coù theå xuaát hieän ôû daïng bò hieáp ñaùptröôùc maët ngöôøi khaùc, bò coâ laäp, bò ñoái xöû phaânbieät, bò nhaïo baùng hoaëc bò giaùm saùt quaù möùc. Coùraát nhieàu hình thöùc bieán baïn trôû thaønh moät keûtoäi ñoà. Coù luùc baïn thaáy mình quaù maãn caûm, hoaëc

bò xuùc phaïm, hoaëc coù vaán ñeà vôùi theå traïng, gioïngnoùi, taùc phong, vaø caû tuoåi taùc. Baïn trôû thaønh taámbia ñeå moïi ngöôøi coâng kích. Tình traïng naøy ngaøycaøng roõ neùt vaø laøm baïn baán loaïn tinh thaàn.

Quaù trình naøy laøm giaûm thieåu loøng töï tin vìbaïn nhaän thaáy raèng ngöôøi ta coù theå ñeø beïp mìnhvaø baïn khoâng taøi naøo cöôõng laïi noåi. Baïn seõ sinhra taâm lyù töï nguyeän laøm noâ dòch, thaäm chí tröôùckhi ngöôøi khaùc coù yeâu caàu. Bôûi leõ baïn chæ mongsao ñöøng bò ngöôøi ta ñaøn aùp. Söï ñaàu haøng ñoù ñaõtrôû thaønh bieän phaùp an toaøn ñeå baïn töï baûo veämình. Nhöõng nhaân vieân khoâng ñuû naêng löïc cuõngthöôøng bò rôi vaøo tình traïng naøy. Hoï phaûi phaánñaáu lieân tuïc vì sôï bò maát vieäc.

@@5 haäu quaû khi bò öùc hieáp1. Baïn chaáp nhaän laøm keû toäi ñoà ñeå nghe nhöõng

lôøi xæ vaû.2. Baïn chaáp nhaän laøm noâ tyø cho keû khaùcvì nghó raèng hoï muoán vaäy.3. Baïn ñeå cho ngöôøikhaùc chaø ñaïp mình.4. Baïn khoâng daùm ñöa ra lôøitöø choái.5. Baïn khoâng theå ñaùnh giaù baûn thaân khingöôøi khaùc goùp yù veà baïn.

$$Töï tin nhìn töø goùc ñoä sinh thaùi

Neáu nhö caây caàn dinh döôõng, aùnh saùng, phaânboùn vaø nöôùc, thì loøng töï tin caàn ñöôïc nuoâi döôõngbaèng nhöõng lôøi leõ tích cöïc. Ñieàu naøy cuõng coù nghóalaø khi baïn ñaõ hoïc ñöôïc caùch ñoái phoù vôùi nhöõng lôøiñoäc haïi thì baïn coù theå baét ñaàu döïa vaøo nhöõng yeáu

toá tích cöïc ñeå xaây döïng loøng töï tin cuûa mình. Tuynhieân, baïn coù theå gaït boû ngoaøi tai lôøi noùi cuûa moätsoá ngöôøi, tuøy theo töøng loaïi ngöôøi, tuøy theo möùcñoä aûnh höôûng cuûa hoï ñoái vôùi baïn vaø tuøy theo caùchhoï cö xöû vôùi baïn.

##Ngöôøi laïnh luøngBaïn coù bao giôø laøm vieäc vôùi ngöôøi coù thaùi ñoä

laïnh luøng chöa? Nghóa laø baïn khoâng bao giôø coùcaûm giaùc hoøa hôïp vôùi hoï. Bôûi leõ hoï luoân chæ tríchbaát cöù khi naøo baïn phaïm loãi vaø hoï phôùt lôø nhöõngcoá gaéng cuûa baïn. Quaû thaät, khi gaëp phaûi ngöôøiluoân xeùt neùt, chæ trích, voâ ôn vaø thích ñaøn aùp thìcon ngöôøi khoù coù theå töï tin. Kieåu laøm vieäc cuûanhöõng ngöôøi ñoù ñaõ taïo neân baàu khoâng khí laïnhleõo vaø ngaên caûn söï phaùt trieån cuûa töï tin.

Hình (22)Voâ ôn chæ trích.Kieâu ngaïo xeùt neùt.Ñoäc taøi hieáp ñaùp.##Ngöôøi tình caûmTraùi laïi, baïn seõ coù caûm giaùc töï tin nhö theá naøo

khi tieáp caän vôùi oâng chuû theå hieän chaân tình, thíchñoäng vieân vaø naâng ñôõ? Hoï laø ngöôøi bieát bieát khenkhi baïn laøm ñieàu toát. Hoï chæ daïy caùch caûi tieáncoâng vieäc vaø giuùp ñôõ khi baïn gaëp khoù khaên.

Hình (23)Ñoäng vieân chaân tình.Tin caäy tin töôûng.Hieåu bieát tinh teá.

@@Baøi hoïc kinh nghieämTony laø moät ngoâi saoboùng ñaù ñöôïc dö luaän coâng nhaän ñaúng caáp quoácgia. Tuy nhieân, sau khi ñöôïc chuyeån nhöôïng vôùimoät khoaûn tieàn lôùn, anh bò maát phong ñoä. Anhvaãn coù taøi ñaù boùng nhöng khoâng coøn töï tin vaøokhaû naêng cuûa mình nöõa.Nguyeân nhaân saâu xa cuûavieäc naøy laø do moái quan heä cuûa anh vôùi ngöôøihuaán luyeän vieân. OÂng ñaõ taïo ra baàu khoâng khíngoät ngaït cho caâu laïc boä. Caùc caàu thuû ñaõ nhaänñònh nhö vaäy khi hoï phaïm loãi. OÂng cuõng khoângbao giôø coå vuõ hoaëc nhaän ra nhöõng caùi hay cuûa caàuthuû. Moät soá caàu thuû ñoái phoù vôùi tình traïng naøybaèng caùch noã löïc phaán ñaáu. Nhöng Tony khoânglaøm nhö vaäy. Anh muoán xaây döïng tình caûm ñoàngñoäi vaø söï ñoaøn keát. Anh caàn söï quan taâm cuûahuaán luyeän vieân vaø caàn söï chæ baûo nhöõng gì phaûilaøm vaø phöông phaùp caûi thieän thaønh tích. Thieáuvaéng söï hoã trôï naøy, loái chôi cuûa Tony trôû neân khoùhieåu. Anh ta caûm thaáy mình bò boû rôi.Saùu thaùngsau, huaán luyeän vieân rôøi khoûi ñoäi vaø ngöôøi môùiñeán thay theá. Ngöôøi naøy bieát roõ nhöõng gì Tonycaàn vaø Tony ñaõ hoøa nhaäp laïi vôùi ñoäi boùng. Ngöôøihuaán luyeän vieân thöôøng hoã trôï vaø coå vuõ. OÂng tatin vaøo Tony vaø ñeà cöû anh laøm ñoäi tröôûng. Nhôø ñoùTony coù ñöôïc tinh thaàn ñoàng ñoäi vaø ghi ñöôïc nhieàubaøn thaéng trong giaûi ñaáu quoác gia. Nhu caàu taâmlyù cuûa Tony ñaõ ñöôïc ñaùp öùng vaø söï töï tin cuûa anhta ñaõ phaùt trieån.

$$Vöôït qua noãi sôï haõi thaát baïi

Noãi sôï haõi thaát baïi coù theå laøm suy yeáu söï töï

tin trong con ngöôøi. Haäu quaû cuûa vieäc sôï haõi laøchuùng ta luoân muoán ñöôïc yeân oån. Nghóa laø chuùngta chæ laøm nhöõng gì mình bieát chaéc chaén laø antoaøn. Noãi sôï haõi cuõng ngaên caûn chuùng ta tieáp tuïcthöû thôøi vaän khi vöøa thaát baïi. Khi gaëp thöû thaùchhoaëc thôøi cô, chuùng ta khoâng daùm nhuùc nhích vìsôï thaát baïi. Vì theá phaàn naøy seõ giuùp baïn nhìn laïinoãi sôï haõi, tìm hieåu nguyeân nhaân cuûa noù vaø ñeà racaùch khaéc phuïc.

%%Kieåm tra xem: Baïn sôï thaát baïi ñeán möùcnaøo?

Ñeå ñaùnh giaù möùc sôï haõi cuûa baïn, vôùi moãi caâutrong 10 caâu döôùi ñaây, baïn haõy töï cho ñieåm töø 1–10 (Ñieåm 1 nghóa laø baïn raát ñoàng yù vôùi yù kieántrong caâu. Coøn ñieåm 10 nghóa laø ngöôïc laïi.)

1. Toâi sôï moïi ngöôøi seõ baøn taùn khi toâi thaátbaïi. 8. Baûn naêng ñaõ maùch baûo toâi ñöøng maïohieåm ñeå thaát baïi.

2. Toâi töï hình dung nhöõng gì seõ xaûy ra khi toâithaát baïi. 9. Toâi khoâng ñeå yù ñeán baûn naêng vaøsöï phaán ñaáu khi nghó ñeán vieäc xuaát phaùt.

3. Toâi thaáy mình phaûi chòu söùc eùp cuûa thaønhcoâng. 10. Toâi khoâng theå queân ñöôïc laàn thaát baïitröôùc ñaây.Ñieåm soá:Döôùi 30: Roõ raøng söï sôï haõi ñaõcaûn trôû baïn.30–70: Baïn caàn vöôït qua söï sôï haõithaát baïi vaø neân luyeän taäp nhöõng baøi trong saùchnaøy.Treân 70: Baïn laø ngöôøi töï tin vaø khoâng sôï haõithaát baïi.

4. Toâi nghó, thaø ngoài im coøn hôn laø coá gaéng ñeåroài thaát baïi.

5. Toâi khoâng thích thöû thaùch hoaëc naém baét côhoäi neáu nhö toâi thaát baïi.

6. Toâi sôï neáu mình thaønh coâng thì nhöõng ngöôøikhaùc seõ ganh gheùt.

7. Toâi sôï neáu thaønh coâng thì toâi phaûi soángtrong moâi tröôøng môùi.

##Sôï thaønh coângCuõng nhö caûm giaùc sôï thaát baïi, chuùng ta cuõng

coù theå sôï haõi söï thaønh coâng. Nhieàu ngöôøi khoângmuoán thaønh coâng vaø ñöôïc noåi troäi giöõa ñaùm ñoâng.Bôûi leõ ñieàu naøy coù nghóa laø hoï phaûi böôùc ra khoûicaùi voû an toaøn vaø yeân oån cuûa mình. Moïi ngöôøi seõchuù yù ñeán hoï vaø hoï phaûi soáng khaùc ñi. Nhieàungöôøi sôï thaønh coâng vì hoï khoâng muoán ngöôøi khaùccoù baát cöù yù kieán gì baát thöôøng veà hoï, duø laø xaáuhay toát. Phaù vôõ söï töông quan thöôøng ngaøy cuõnglaø nguyeân nhaân khieán con ngöôøi khoâng daùm “chôinoåi” trong cuoäc soáng hoaëc trong coâng vieäc. Bôûi leõhoï sôï nhöõng yù kieán sau löng khi hoï vöôït leân phíatröôùc.

@@Baøi hoïc kinh nghieämNhaø voâ ñòch AnikaSorensam ngöôøi Thuïy Ñieån laø moät ví duï ñieån hìnhcho nhöõng ai sôï haõi söï thaønh coâng.Trong giaiñoaïn ñaàu tröôùc khi ñöôïc ñaêng quang, Anika ñaõ boûlôõ moät cuù ñaùnh khi coâ saép ñoaït chöùc voâ ñòch ñeåtraùnh neù chieán thaéng vì coâ raát sôï phaûi noùi lôøiphaùt bieåu. Maõi ñeán khi khoâng coøn sôï haõi phaûiphaùt bieåu nöõa, coâ môùi theå hieän cuù ñaùnh döùt ñieåmcuûa mình ñeå giaønh ngoâi voâ ñòch.

Comfort zone: Lôùp voû an toaøn.

New challenges: Thöû thaùch môùi.New experiences : Traûi nghieäm môùi.

New People: ngöôøi môùi.$$Naêm nguyeân nhaân chính cuûa söï sôï haõi thaát

baïi

Sau ñaây laø nhöõng nguyeân nhaân phoå bieán nhaátgaây neân söï sôï haõi thaát baïi vaø chuùng coøn ñöôïcnhaéc ñeán ôû nhöõng trang sau.

##Nguyeân nhaân phoå bieán· Cha meï quaù lo cho con caùi.· Sôï mình khoâng bieát laøm.· Tham voïng quaù cao.· Quaù töï cao.· Töøng thaát baïi tröôùc ñoù.

##Cha meï quaù lo cho con caùiVieäc cha meï quaù lo cho con caùi ñaõ taùc ñoäng

maïnh meõ ñeán giôùi haïn naêng löïc cuûa treû. Giôùi haïnnaøy chính laø caùi voû boïc an toaøn, nhöng baïn phaûimaïo hieåm ñeå thoaùt ra khoûi noù thì môùi coù theå thaáyñöôïc tieàm naêng cuûa chính mình. Ñoái vôùi caùc baäccha meï quaù lo laéng, hoï ra söùc chaêm soùc cho treû vìhoï khoâng theå chòu noåi caûnh ñöùa con bò toån thöông.Hoï muoán hi sinh cho con taát caû nhöõng gì toát nhaátcuõng gioáng nhö ñöùa con muoán ñeàn ñaùp cho hoï.Thaäm chí baïn thöøa bieát raèng neáu baïn gaëp raéc roái,hoï saün saøng baûo laõnh baïn ra. Moät ví duï ñieån hìnhlaø tröôøng hôïp khi ñaùm thanh nieân ñi du lòch xaøi

heát tieàn. Hoï chæ ñôn giaûn goïi ñieän veà nhaø ñeå yeâucaàu cha meï “giaûi vaây” hôn laø tìm caùch kieám tieàn.

Ñieàu ñoù ñaõ laøm cho con treû khoâng muoán ñoáimaët vôùi hieåm nguy vì luùc naøo hoï cuõng nhôø cha meïgiaûi quyeát tröôùc khi chuyeän raéc roái xaûy ra. Ñieàunaøy seõ gaây aûnh höôûng xaáu cho loøng töï tin. Bôûi leõnhöõng chaøng coâng töû nhö vaäy seõ khoâng theå vöôïtqua thöû thaùch vaø deã bò ngaõ guïc khi gaëp khoù khaên.

##Sôï mình khoâng bieát laømThoâng thöôøng, trong tröôøng hôïp sôï thaát baïi

cuõng coù noãi sôï mình khoâng bieát laøm. Bôûi leõ khilaøm moät vieäc môùi meû, ngöôøi ta thöôøng khoâng chaécmình coù theå laøm ñöôïc hay

khoâng. Con ngöôøi thöôøng baùm chaët vaøo nhöõnggì hoï ñaõ bieát, ñeå ñöôïc an toaøn. Hoï cho raèng khoângmaïo hieåm nghóa laø cuõng khoâng bò thaát baïi. Ñieàunaøy cuõng coù nghóa laø chuùng ta phôùt lôø baûn naênghoaït ñoäng cuûa chính mình.

Chaúng haïn coù ngöôøi ñeà ra moät coâng vieäc môùi,nhöng yù kieán ñoù laäp töùc bò boû qua vì khoâng ai daùmthöû laøm. Trong tröôøng hôïp ñoù, ngöôøi ta thöôøngnghó raèng coù leõ yù kieán ñoù cuõng coù vaøi ñieåm chöahoaøn haûo. Thöïc teá ñoâi khi yù kieán ban ñaàu laïi raáttoát, nhöng ngöôøi ta khoâng maáy tin töôûng ñeå trieånkhai noù xa hôn.

Thoâng thöôøng, con ngöôøi ñöôïc phuù cho baûn naêngsuy nghó ñeå tìm caùch toàn taïi vaø thaønh coâng. Ngöôøitöï tin laø ngöôøi bieát laéng nghe tieáng goïi giuïc giaõcuûa con tim vaø tìm caùch ñaùp laïi noù. Ngöôïc laïi,ngöôøi thieáu töï tin seõ chæ mieãn cöôõng suy nghó laïi

khi hoï sai.Baûn naêng – töï tin = khoâng tin caäy baûn thaân@@Baøi hoïc kinh nghieämMelanie, 48 tuoåi bò sa vaøo baãy tình vaø khao

khaùt ñöôïc thoaùt ra. Coâ keát hoân ñöôïc 24 naêm, nhönglaïi yeâu moät chaøng trai treû trong moät chuyeán ñinöôùc ngoaøi. Vì theá traùi tim coâ luoân thoån thöùc.Coâraát sôï troán ra nöôùc ngoaøi ñeå ñeán vôùi tình yeâu môùivì lôõ ra noù chaúng laønh thì sao. Traùi tim coâ thìmaùch baûo “Ñaây ñuùng laø Tình yeâu cuûa toâi”. Nhöngroài coâ laïi nghe vaêng vaúng beân tai lôøi caûnh baùo“Ñöøng. Ñöøng quaù maïo hieåm. Lôõ gaëp vieäc chaúnglaønh thì sao? Mình ñaõ traûi qua 24 naêm hoân nhaân.Cuoäc hoân nhaân naøy cuõng eâm aû, vöõng vaøng, thuaänlôïi, nhöng mình chaúng haïnh phuùc”. Caâu hoûi maøcoâ phaûi traû lôøi laø: “Lieäu mình neân soáng nhö baâygiôø, khoâng maïo hieåm, khoâng haïnh phuùc vaø cuõngkhoâng phaûi lo nghó gì; Hay laø mình ñi theo tieánggoïi cuûa con tim, tin vaøo baûn thaân vaø thöû maïohieåm moät laàn?”.Cuoái cuøng coâ ñaõ choïn phöông aùnthöù hai. Vì coâ bieát raèng neáu khoâng laøm nhö vaäythì coâ khoâng theå soáng thöïc vôùi baûn thaân mình.Baûn naêng ñaõ maùch baûo raèng coâ phaûi ra ñi, nhöngñeå quyeát ñònh vieäc naøy, coâ ñaõ phaûi maát moät thôøigian quaù daøi ñeå laéng nghe vaø ñaùp laïi tieáng goïicuûa con tim. Coâ ñaõ choïn giaûi phaùp ra ñi vaø baâygiôø coâ ñang soáng raát haïnh phuùc beân ngöôøi yeâu lyùtöôûng vaø khoâng coøn phaûi traên trôû suy tö.

##Tham voïng quaù caoTöø “tham voïng” cuõng coù nghóa laø moät söï tieân

ñoaùn tröôùc hoaëc ñoøi hoûi moät keát quaû toát ñeïp. Möùc

yeâu caàu naøy raát thöôøng thaáy trong ñôøi thöôøng vaøtrong coâng vieäc. Ñaëc bieät laø söï ñoøi hoûi veà oùc saùngtaïo ñeán choùng maët vì nhöõng lyù do sau ñaây:

· Theo yeâu caàu cuûa coå ñoâng.· Theo yeâu caàu ngheà nghieäp.· Theo yeâu caàu cuûa möùc löông.Chính aùp löïc traùch nhieäm ñeø naëng ñaõ laøm cho

baïn khoâng daùm nghó ñeán sai phaïm. Vì vaäy baïnquyeát ñònh chui vaøo caùi voû boïc an toaøn. Nghóa laøchæ laøm nhöõng gì baïn bieát ñeå khoâng phaûi thaátbaïi. Ñieàu naøy cuõng coù nghóa laø baïn phaûi queân ñicaùi baûn naêng hoaït ñoäng ñang thuùc giuïc. Döôøngnhö noù muoán baïn phaûi nhaän ra raèng mình thöïcsöï coù khaû naêng laøm ñöôïc nhöng mình khoâng daùmvì sôï maéc sai phaïm.

##Moâi tröôøng “quy loãi”Cuõng coù theå baïn sôï bò maát vieäc neáu phaïm sai

laàm, hoaëc sôï côn giaän döõ cuûa oâng chuû, ngöôøi phaûihöùng chòu haäu quaû vaø sai laàm cuûa baïn. Noùi caùchkhaùc, baïn ñang laøm vieäc trong moâi tröôøng “quiloãi”.

##Moâi tröôøng thaønh coângMoät ngöôøi chuû gioûi seõ bieát caùch taïo khoâng khí

laøm vieäc ñaày khí theá vaø saùng taïo, thuaän lôïi chovieäc thöû nghieäm nhöõng yù töôûng môùi maø khoânglaøm cho nhaân vieân phaûi sôï bò la maéng neáu nhövieäc khoâng thaønh. Ñaây cuõng laø daáu hieäu cuûa söïthaønh coâng.

Hình.

Ñaây laø taát caû nhöõng loãi maø coâ ñaõ laøm.Chuùng ta neân ruùt ra kinh nghieäm gì töø söï coá

naøy?##Moâi tröôøng “quy loãi”Trong moâi tröôøng naøy, moïi ngöôøi luoân tìm kieám

khuyeát ñieåm cuûa nhau vaø rôi vaøo nhöõng chieác baãykhoâng coù loái thoaùt.

1. Tìm caùch ñoå loãi khi xaûy ra sai phaïm.2. Laäp beø phaùi, noùi xaáu nhau vaø baøn taùn.3. Che giaáu nhöõng nguy cô tieàm aån.4. Baùc boû nhöõng yù kieán xaây döïng môùi.5. Phuû nhaän coâng traïng cuûa ngöôøi khaùc.6. Taäp trung vaøo vieäc quy loãi. Ñieàu naøy nghóa

laø sai phaïm seõ xaûy ra laàn nöõa.7. Bôùi moùc khuyeát ñieåm cuûa nhau ñeå mong ñöôïc

thaønh coâng.8. Chæ bieát khen khi söï vieäc dieãn ra suoân seû.9. Luoân nghó ñeán tröôøng hôïp xaáu nhaát.10. Thieáu yù thöùc kyû luaät.

##Moâi tröôøng “thaønh coâng”Traùi vôùi moâi tröôøng qui loãi, moâi tröôøng thaønh

coâng chæ nuoâi döôõng nhöõng yù nghó tích cöïc. Cuï theånhö sau:

1. Khoâng ñoå loãi khi xaûy ra sai phaïm.2. Moãi thaønh vieân trong nhoùm töï nguyeän giuùp

ñôõ nhau.

3. Goùp yù xaây döïng vôùi thaùi ñoä thaúng thaén vaøtrung thöïc.

4. Taïo ñieàu kieän ñeå ngöôøi khaùc neâu yù töôûngmôùi.

5. Bieåu döông nhöõng vieäc laøm toát.6. Nhanh choùng ruùt kinh nghieäm töø thaát baïi.7. Phaùt huy naêng löïc caù nhaân.8. Moãi ngöôøi phaûi hieåu bieát vai troø vaø traùch

nhieäm cuûa mình.9. Khoâng quaù bi quan.10. Coù yù thöùc kyû luaät vaø thaùi ñoä tích cöïc.

%%Caâu chuyeän veà söï sôï haõiÔÛ laøng noï, coù caëp vôï choàng baûo vôùi ñöùa con

raèng: “Con ñöøng bao giôø ñeán gaàn ñænh nuùi. ÔÛ ñoùcoù con quæ ñang soáng”. Moïi ngöôøi ôû theá heä tröôùc ñoùñaõ tuaân thuû ñieàu naøy vaø khoâng daùm ñeán gaàn ñænhnuùi.

Moät hoâm, ñaùm trai laøng quyeát ñònh raèng hoïphaûi ñeán gaëp con quæ ñeå xem noù nhö theá naøo vaøhaï guïc noù. Vì theá hoï thu xeáp haønh trang vaø vaätduïng roài cuøng nhau leân ñænh nuùi. Ñi ñöôïc nöûa ñöôøng,hoï döøng laïi vì nghe tieáng gaàm vaø ngöûi thaáy muøihoâi thoái boác ra xung quanh. Nöûa nhoùm ñaõ hoaûngsôï heùt leân vaø boû chaïy xuoáng nuùi.

Soá ngöôøi coøn laïi vaãn tieáp tuïc cuoäc haønh trình.Khi leo leân ñöôïc moät quaõng khaù xa, hoï thaáy conquæ nhoû beù hôn hoï töôûng. Nhöng noù cöù gaàm leânlieân tuïc vaø boác muøi hoâi thoái. Thaáy vaäy, taát caû ñeàu

boû chaïy thoaùt thaân trôû veà laøng ngoaïi tröø moätngöôøi.

Ngöôøi duy nhaát coøn laïi töï nhuû: “Mình phaûi gaëpcon quæ” vaø böôùc tôùi tröôùc. Khi anh ta thöïc hieänhaønh ñoäng naøy thì con quæ thu nhoû laïi baèng kíchcôõ cuûa anh ta. Thaáy vaäy, anh böôùc theâm moät böôùcnöõa vaø con quæ laïi tieáp tuïc thu nhoû laïi. Maëc duøthaân hình cuûa noù troâng raát gôùm vaø boác muøi hoâithoái nhöng baây giôø anh ta ñaõ ñeán gaàn noù ñeán noãicoù theå caàm noù trong tay. Anh nhìn noù roài noùi:“Naøy, maøy laø ai vaäy?” Vôùi gioïng yeáu ôùt nhöngnghe raát roõ, con quæ traû lôøi: “Teân toâi laø Sôï haõi”.

##Töï caoThænh thoaûng cuõng coù ngöôøi ñaùnh giaù caùi toâi

cuûa mình quaù cao ñeán noãi hoï nghó raèng mình treânmöùc trung bình. Nhöõng ngöôøi naøy raát sôï söï thaátbaïi. Ngöôøi caøng töï cao thì caøng sôï caûm giaùc bòthua hoaëc thaát baïi. Ñaây cuõng laø caûm giaùc sôï bòthaát suûng trong maét ngöôøi khaùc. Ngöôøi ta seõ khaùmphaù ra raèng ngöôøi töï cao khoâng quaù cao sieâu nhöhoï töôûng. Vì theá ngöôøi töï cao thöôøng noùi lôøi xinloãi khi hoï khoâng laøm ñöôïc vieäc. Muïc ñích laø ñeåtraùnh neù söï thaát baïi vaø khoûi phaûi maát maët.

##Bi quanNeáu tröôùc ñaây chuùng ta töøng gaëp thaát baïi vaø bò

chæ trích nghieâm troïng thì vieäc naøy seõ aûnh höôûngxaáu ñeán nhöõng noã löïc sau naøy. Ñieàu naøy chaúngqua laø chuùng ta khoâng muoán noãi ñau laëp laïi laànnöõa. Vì theá chuùng ta khoâng thích maïo hieåm nöõa.Ñoàng thôøi moïi yù töôûng môùi hoaëc döï aùn môùi ñeàu bòkeát noái vôùi noãi ñau thaát baïi cuûa laàn tröôùc ñoù.

%%Cuoäc ñoái thoaïi vôùi noãi sôï thaát baïiVieäc nhaän ra noãi sôï thaát baïi khoâng coù gì laø

khoù khaên. Bôûi leõ chuùng ta luoân coù saün nhöõng lyùdo chính ñaùng ñeå töï khuyeân mình neân “aùn binhbaát ñoäng”. Kieåu töï khuyeân naøy quaû thaät laø raátquen thuoäc phaûi khoâng?

Mình muoán leo leân ngoïn ñoài ôû sau nhaø, nhöngnhôù laïi laàn vaát vaû tröôùc ñaây. Vì theá toát hôn heátlaø ñöøng ñi. Coù leõ mình neân ñeán thaêm moät ngöôøibaïn nhöng lieäu coâ aáy coù ôû nhaø khoâng?

Mình muoán hoïc tieáng Taây Ban Nha ñeå ñi dulòch nhöng lieäu coù ai hieåu mình noùi gì vaø ngöôøi tacoù cöôøi mình khoâng? Mình raát muoán môøi baïn gaùiñi aên toái, nhöng lôõ coâ aáy töø choái thì sao?

Mình muoán vieát moät quyeån saùch nhöng lieäunhaø xuaát baûn coù chaáp nhaän khoâng? M ì n hraát thích chôi nhaïc, nhöng lieäu noù coù quaù khoùkhoâng?

Mình muoán ñi xin vieäc nhöng lieäu mình coù nghóñöôïc caâu naøo hay ñeå hoûi oâng chuû trong cuoäc phoûngvaán khoâng? Mình muoán ñi chôi xa nhöng lieäungöôøi nhaø coù nghó raèng mình ích kyû khoâng?

$$Chinh phuïc noãi sôï thaát baïi

Baïn ñaõ thöû moät laàn ñöùng daäy vaø böôùc ñi chöa?Baïn ñaõ thöû coá gaéng noùi moät caâu hoaøn chænh veàngöõ phaùp chöa? Baïn ñaõ thöû haùt moät giai ñieäu maø

baïn muoán chöa? Baïn ñaõ thöû giöõ thaêng baèng treânxe ñaïp chöa? Baïn ñaõ thöû bôi heát chieàu daøi cuûa hoàbôi chöa? Nhöõng vieäc naøy treû con thöôøng laøm raátdeã daøng vì chuùng khoâng heà sôï thaát baïi. Haõy thöûtöôûng töôïng söï keùm coûi cuûa moät ñöùa treû khi taäp xevöøa bò teù ñaõ noùi: “Con chòu thua thoâi. Con khoângñi xe ñaïp ñöôïc ñaâu!”

Nhöõng khoù khaên ñeå ñaït ñöôïc moät ñieàu naøo ñoùthöôøng caûn trôû ngöôøi ta hoïc hoûi. Neáu baïn khoângvöôït qua ñöôïc söï khoù khaên ñoù thì seõ deã daøng buoângboû yù ñònh theo ñuoåi ñeå reøn luyeän.

##Ngöôøi thaønh coâng laø ngöôøi bieát vöôït qua thaátbaïi

!!Edmund HillaryEdmund Hillary laø ngöôøi ñaõ thaát baïi trong laàn

ñaàu tieân khi chinh phuïc ngoïn Everest, nhöng anhta khoâng heà boû cuoäc. Sau laàn thaát baïi ñoù, anh coønnoùi moät caùch huøng hoàn: “Naøy Everest, maøy ñaõthaéng tao moät laàn. Maøy coù theå tieáp tuïc thaéng tao,nhöng tao seõ taùi ngoä vôùi maøy vaø seõ thaéng maøy.Bôûi vì maøy lì thì tao cuõng lì”.

Ngaøy 29–5-1953 cuøng vôùi Tenzing Norgay, anhta ñaõ thaønh coâng vaø ñaët chaân leân ngoïn nuùi caonhaát theá giôùi vaø trôû thaønh ngöôøi ñaàu tieân chinhphuïc ngoïn Everest huyeàn thoaïi.

!!Joan JettNaêm 1980, Joan Jett ñaõ göûi Video clip cuûa mình

cho taát caû caùc haõng thu baêng lôùn nhoû. Baát keåhaøng taù thö phaûn hoài cheâ bai, coâ vaãn töï tin vaøbaøi haùt cuûa coâ maïnh meõ ñeán noãi cuoái cuøng cuõng coù

moät coâng ty chaáp nhaän. Ñoù laø coâng ty “Joan Jettand Blackhearts” moät coâng ty ñaïi dieän cho doøngnhaïc vui nhoän cuûa thaäp nieân 1980. Baøi “I LoveRock ‘n’ Roll” baây giôø mang laïi cho hoï khoâng döôùi20 trieäu USD.

!!Winston ChurchillChurchill ñaõ thaát baïi trong hai laàn ñaàu tieân

khi coá gaéng gia nhaäp vaøo tröôøng thieáu sinh quaân.Maõi ñeán laàn thöù 3 oâng môùi ñaäu vôùi soá ñieåm khítkhao. Boá oâng khoâng haøi loøng chuùt naøo vaø ñaõ vieátböùc thö ñaày veû cheá nhaïo, tieân ñoaùn raèng oâng seõchæ laø “thaèng aên haïi” trong töông lai. Tuy nhieân,Winston Churchill ñaõ trôû thaønh Thuû töôùng Anh.Cöông vò ñoù coøn hôn nhöõng gì oâng mô öôùc. OÂng ñaõvöôït qua nhöõng lôøi chæ trích gay gaét ñeå trôû thaønhnhaø huøng bieän taøi ba nhaát trong lòch söû.

!!Rudyard KiplingKhi coøn treû Kipling ñaõ phaûi traûi qua caûm giaùc

caêng thaúng vôùi ngheà phoùng vieân cho toøa baùo ôûSan Francisco. Anh bò oâng chuû pheâ bình vôùi lôøi leõ:“Anh khoâng bieát tieáng Anh haû. Baøi vieát cuûa anhcoøn thua ñöùa hoïc maãu giaùo!”. Theá roài Kipling ñaõchöùng minh sai laàm cuûa lôøi nhaän ñònh ñoù baèngcaùch vieát hôn 300 truyeän ngaén vaø nhieàu tieåu thuyeát,bao goàm caû nhöõng truyeän thieáu nhi The JungleBook vaø Just So Stories.

!!Colonel SandersNaêm 1939, Harland D. Sanders ñaõ khaùm phaù

ra caùch troän 11 loaïi thaûo moäc vôùi höông lieäu vaøcho ra moùn Gaø raùn phöông nam. Daân chuùng trong

vuøng raát thích kieåu naáu aên truyeàn thoáng cuûa oâng.Nhöng ñuùng vaøo luùc coâng vieäc ñang troâi chaûy thìtieåu bang naøy xaây döïng ñöôøng cao toác ngang quanhaø haøng cuûa oâng. Theá laø Sanders phaûi thu gomñoà ñaïc chaát leân chieác xe cuûa mình vaø ñi khaép caùcnhaø haøng ñeå tìm kieám ngöôøi hôïp taùc.

OÂng ñaõ bò haøng traêm nhaø haøng töø choái. Nhöngcuõng chính vì vaäy oâng caøng tieán gaàn hôn ñeán nhaøhaøng chaáp nhaän mình. Sau ñoù, Sanders noåi tieánglaø “thaày goàng” vì ñaõ chòu ñöïng 1.009 laàn bò töøchoái tröôùc khi coù ngöôøi chòu ñöa moùn gaø raùn cuûaoâng vaøo thöïc ñôn nhaø haøng.

$$Tìm hieåu thaát baïi

Thaát baïi seõ laø thaát baïi neáu nhö baïn nghó noù laøthaát baïi. Coù raát nhieàu lyù do cho moät laàn thaát baïinaøo ñoù. Thaát baïi coù theå ôû trong khaû naêng hoaëcngoaøi khaû naêng cuûa baïn. Neáu noù naèm ngoaøi khaûnaêng, thì vieäc gì phaûi lo laéng buoàn phieàn? Tuynhieân, neáu thaát baïi naèm trong khaû naêng cuûa mìnhthì neân duøng voán soáng ñeå ruùt kinh nghieäm.

##Daïng bi quanNgöôøi bi quan thöôøng laáy thaát baïi ñeå bieän minh

cho söï thieáu soùt cuûa hoï. Khi moät ngöôøi bò thaát baïiaùm aûnh, hoï cho raèng soá phaän cuûa hoï laø phaûi thaátbaïi. Noùi caùch khaùc, hoï xem thaát baïi nhö moät ñònhmeänh ñaõ ñöôïc an baøi töø tröôùc. Hoï chaáp nhaän ñoànghaønh vôùi thaát baïi hôn laø hoïc caùch ruùt kinh nghieämtöø noù. Do vaäy, hoï thöôøng ñaàu haøng cuoäc soáng vaøchæ muoán chui ruùc vaøo caùi voû an toaøn vì khoâng

muoán phaûi thaát baïi nöõa.Ñieàu naøy thöôøng xaûy ra sau moät laàn phoûng

vaán thaát baïi. Ngöôøi naøy thöôøng chaáp nhaän laømngheà cuõ maëc duø hoï khoâng thích, coøn hôn phaûi chòuñöïng caûm giaùc thaát baïi laàn nöõa. Ngöôøi thoâng minhseõ khoâng ñeå yù ñeán maëc caûm “bò loaïi” maø hoï tìmcaùch chuaån bò toát hôn cho laàn phoûng vaán sau.

Ngöôøi bi quan duøng caùch ñoå loãi vaø aân haän ñeåbieän minh cho thaát baïi cuûa mình:

Mình khoâng theå laøm ñöôïc.Mình khoâng ñuû söùc.Coâng vieäc quaù khoù ñoái vôùi mình.Ñoù laø loãi cuûa ngöôøi khaùc.Mình keùm may maén.##Daïng töï tinNoùi caùch khaùc, ngöôøi töï tin xem moïi söï thaát

baïi ñeàu laø cô hoäi ñeå hoïc hoûi. Hoï khoâng bao giôø ñoåloãi cho baûn thaân khi thaát baïi nhöng coá gaéng tìmkieám choã sai, tìm kieám nguyeân nhaân, tìm kieámcaùch hoïc kinh nghieäm. Ngöôøi töï tin cho pheùp hoïñöôïc thaát baïi. Neáu ñöôïc nhö vaäy, chuùng ta seõ khoângbò böùt röùt vaø lo laéng khi thaát baïi.

Coù theå baïn cuõng ñaõ töøng traûi qua thöû thaùch vaøthaát baïi. Baïn neân töï hoûi: “Mình coù theå xoay chuyeånñöôïc tình theá hay khoâng neáu nhö mình thaát baïi?”.Ngöôøi töï tin thöôøng hoûi nhö vaäy. Hoï luoân tìmcaùch toát nhaát ñeå cöùu vaõn tình theá. Hoï theo chuûtröông:

“Chuùng ta khoâng heà thaát baïi – chæ coù thaønh

coâng vaø hoïc hoûi caùi môùi”.Ngöôøi töï tin xem thaát baïi nhö nguoàn thoâng tin

phaûn hoài:“Toâi ñaõ bieát ñöôïc nhöõng ñieàu neân traùnh”.Toùm laïi, neáu baïn thaát baïi, haõy tìm kieám phöông

aùn cöùu vaõn tình theá. Haõy lieät keâ danh saùch nhöõngphöông aùn khaû thi. Haõy töï hoûi nhieàu laàn. “Toâihoïc ñöôïc gì?”.

%%Nhöõng hoaït ñoäng töï tinHoûi nhöõng caâu sau ñaây:· Toâi coù thöïc söï thaát baïi khoâng?· Toâi hoïc ñöôïc gì?Haõy töï nhuû:· Laàn sau mình seõ laøm toát hôn.· Mình seõ ruùt kinh nghieäm töø sai laàm naøy.· Mình coù theå laøm ñöôïc.

$$Vöôït qua raøo caûn vöôn tôùi thaønh coâng

Khi tìm kieám thaønh coâng, ai cuõng phaûi vöôïtqua khoù khaên vaø raøo caûn. Neáu nhö khoâng coù gì ñeåthöû thaùch thì khoâng theå goïi laø thaønh coâng.

Coù ñöôïc thaønh coâng khoâng phaûi laø vieäc deã daøng.Hôn nöõa, khoâng phaûi söï thaønh coâng naøo cuõngmang laïi cho baïn moät chieác “vöông mieän”. Ñieàuñoù giaûi thích taïi sao con ñöôøng thaønh coâng coù laém

choâng gai. Cöù nhìn vaøo quaù trình phaán ñaáu laø baïnseõ thaáy ñöôïc caùi giaù phaûi traû cho thaønh coâng.Ngöôøi thaønh coâng khoâng bao giôø rôøi boû muïc ñíchmaø hoï ñaõ theo ñuoåi. Hoï bieát raèng luùc khoù khaênnhaát laø luùc tieán gaàn ñeán thaønh coâng.

Vì theá ñeå vöôït qua trôû ngaïi, ngöôøi thaønh coângluoân höôùng veà muïc ñích hoaëc höôùng veà nhieäm vuïchính cuûa mình. Trong giôø khaéc toái taêm nhaát, hoïvaãn luoân yù thöùc raèng hoï ñang treân ñöôøng ñaït ñöôïcmuïc ñích ñaëc bieät ñoù. Ñieàu naøy laïi laøm hoï phaánchaán ñeå ñi ñeán thaønh coâng. Muïc ñích haáp daãnhoaëc noãi ñau cuûa moät thaát baïi seõ laø ñoäng löïcmaïnh meõ hôn laø nhöõng öôùc muoán thaønh coângthoâng thöôøng.

##Ñoái phoù vôùi thaát baïiNeáu baïn ñaõ traûi qua thaát baïi vaø töøng chòu ñöïng

taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa noù thì noù seõ caûn trôû baïn ñeánvôùi nhöõng yù töôûng môùi. Vì vaäy vieäc giaûi quyeátthaát baïi laø raát quan troïng. Khi loøng töï tin bò aûnhhöôûng nghieâm troïng, baïn seõ deã bò nhöõng suy nghótieâu cöïc taùc ñoäng ñeán loái cö xöû cuûa mình.

Tinh thaàn vaø theå xaùc coù söï töông quan raátmaïnh meõ. Khi baïn suy nghó, cô theå cuõng seõ phaûn

öùng theo. Baát luaän suy nghó ñoù laø thöïc hay chæ laøtöôûng töôïng. Chaúng haïn baïn ñaõ töøng gaëp moätgiaác mô toài teä chöa? Khi ñoù baïn seõ tænh daäy vaønghe tim mình ñaäp maïnh. Moà hoâi vaõ ra vaø caûmthaáy sôï haõi. Thaäm chí baïn bieát mình chæ nguû mô.Tuy nhieân, trong ñaàu baïn vaãn caûm thaáy coù caùi gìñoù khoâng oån vaø cô theå phaûn öùng laïi ñieàu ñoù.

Neáu baïn ôû nhaø moät mình, nghe moät tieáng ñoängvaø nghó raèng noù laø tieáng gioù thì khoâng sao. Nhöngneáu baïn nghó ñoù laø tieáng ñoäng cuûa keû troäm thìthaàn kinh trôû neân caêng thaúng, tim ñaäp thìnhthòch, hai ñoàng töû giaõn ra vaø baïn trôû neân hoaûngsôï.

Ñoù laø hai ví duï veà moái quan heä maät thieát giöõatinh thaàn vaø theå xaùc. Vì theá neáu baïn löu tröõ moäthình aûnh tieâu cöïc cuûa quaù khöù, noù seõ aûnh höôûngxaáu ñeán söï töï tin cuûa baïn trong hieän taïi.

@@Baøi taäp: Töôûng töôïng thaønh coângHaõy töôûng töôïng baïn ñaõ thaønh coâng hoaëc vöøa

hoaøn thaønh muïc ñích nhö chaïy ñua 100 meùt. Treânñöôøng chaïy ñeán ñích, moät soá khoù khaên hoaëc dokhoâng ñuû söùc ñaõ taïo neân böùc raøo caûn taïm thôøi.Khichaïy ñöôïc 10 meùt, böùc raøo caûn naøy hôi thaáp. Neáuthieáu yù chí, hoaëc yeáu ñuoái, baïn coù theå seõ boû cuoäcvaø noùi raèng: “OÀ, noù khoù quaù!”, sau ñoù baïn seõ khoângmuoán phaán ñaáu nöõa. Tuy nhieân, neáu bình tónhhôn, baïn seõ tìm caùch vöôït qua raøo caûn ñoù vaø tieáptuïc chaïy.Khi gaëp raøo caûn tieáp theo, baïn seõ phaûichoïn löïa giöõa boû cuoäc vaø tieáp tuïc. Cöù theá, baïnphaûi tieáp tuïc cho ñeán khi gaëp raøo caûn cao nhaáttröôùc khi chaïm ñích. Ñaây laø thöû thaùch lôùn nhaát.

Lieäu baïn coù theå taäp trung söùc maïnh cuûa yù chí vaønaêng löïc ñeå vöôït qua raøo caûn vaø ñaït ñöôïc thaønhcoâng khoâng?

@@Baøi taäp: Ñoåi môùi kyù öùcBaøi taäp veà trí naõonaøy giuùp baïn nhaän bieát nhöõng hình aûnh xaáu ñangtoàn ñoïng trong taâm trí vaø “ñoåi môùi” chuùng thaønhnhöõng kí öùc ñeïp.Haõy choïn moät nôi vaéng veû maøbaïn coù theå ñöôïc yeân tónh trong voøng 20 phuùt.Ngoài thoaûi maùi vaøo chieác gheá ñaët treân saøn. Nhaémmaét laïi, taäp trung tö töôûng vaøo noäi taâm vaø chuù yùvaøo hôi thôû. Hít saâu vaø nheï nhaøng roài töø töø thôûra. Thöïc hieän 3 laàn nhö vaäy. Baét ñaàu thö giaõn côtheå. Töø vai, coå roài ñeán maët, caùnh tay vaø baøn tayroài phaàn döôùi. Cuoái cuøng laø chaân, caúng chaân, haimaét caù chaân.Baây giôø haõy töôûng töôïng con ñöôøngtöø nhaø baïn höôùng ñi. Töôûng töôïng baïn ñang ñitreân con ñöôøng ñoù vaø rôøi xa ngoâi nhaø ñeå ñeán moätnôi ñaëc bieät, nôi baïn caûm thaáy an toaøn vaø thanhthaûn, nôi baïn thaáy töï tin vaø maïnh meõ. Noù coù theålaø moät nôi coù thöïc hoaëc chæ töôûng töôïng. Chaúnghaïn moät caùnh ñoàng, baõi bieån, ñænh nuùi, thaùc nöôùc,moät nôi quen thuoäc hoaëc nôi baïn caûm thaáy thuù vòvaø choïn moät choã ngoài thoaûi maùi. Haõy töôûng töôïngxung quanh baïn laø nhöõng boït khí lô löûng toûa saùngñuû maøu saéc.Haõy nghó ñeán nhöõng gì ñaõ xaûy ra chobaïn. Haõy döïng laïi taát caû nhöõng hình aûnh ñaõ taùcñoäng tieâu cöïc ñeán söï töï tin cuûa baïn. Haõy traû lôøinhöõng caâu hoûi:· Baïn bao nhieâu tuoåi?· Thôøi tieáthoâm nay theá naøo?· Coù ai quanh ñaây khoâng?· Baâygiôø laø saùng hay chieàu?· Baây giôø laø muøa gì?· Quanh

ñaây coù muøi gì vaäy?· Ai ñang noùi vaäy? Hoï ñang noùihoaëc ñang laøm gì cho baïn vaäy?· Baïn caûm thaáy theánaøo?Baây giôø haõy töôûng töôïng taát caû nhöõng caûmxuùc tieâu cöïc ñang theo moät ñöôøng oáng voâ hìnhthaûi ra doïc theo chaân. Haõy thaûi nhöõng tö töôûngñoäc haïi ñoù vaøo caùi hoà daãn ra bieån lôùn.Cuoái cuøngbaïn haõy ñoåi môùi tö töôûng tieâu cöïc ñoù thaønh tötöôûng tích cöïc hoaëc dieät tröø noù. Ñaây laø cô hoäi ñeåbaïn xöû lyù taát caû nhöõng tö töôûng caën baõ coøn toànñoïng.

@@Baøi hoïc kinh nghieämJulia khoâng bao giôø caûmthaáy mình haùt hay, maëc duø coâ raát yeâu aâm nhaïc.Söï maát töï tin veà chaát gioïng cuûa mình traàm troïngñeán noãi coâ khoâng daùm haùt ngay trong caên nhaøcuûa mình. Coâ thöôøng bò caûm giaùc baát an ñoù aùmaûnh khi coøn treû. Roài moät ngaøy, coâ veà nhaø trongnoãi vui möøng vì ña õ thi ña äu ba øi nhaïc cu ûatröôøng.Julia raát vui möøng vaø chaïy treân ñöôøng veànhaø ñeå loan baùo tin vui cho cha meï. Coâ veà ñeánnhaø vaø chaïy ngay vaøo vöôøn ñeán gaëp cha mình. Coânhaûy boå vaøo oâng vaø vui söôùng keå cho oâng nghe veàsoá ñieåm toái ña coâ ñaõ ñaït ñöôïc trong kì thi haùt.Thay vì vui möøng, oâng boá nghieâm maët nhìn congaùi roài noùi vôùi gioïng nghieâm nghò: “Boá raát ngaïcnhieân. Chaát gioïng cuûa con coøn thieáu soùt vaø khoângxöùng vôùi soá ñieåm ñoù. Boá chaéc chaén nhö vaäy”.Ñieàunaøy laøm coâ gaùi tiu nghæu vaø vieäc naøy ñaõ taïo ra aántöôïng maïnh ñeán noãi coâ phaûi maát moät thôøi giandaøi ñeå khoûa laáp söï hôø höõng cuûa ngöôøi cha. Coâthaáy raát ngöôïng ngòu veà gioïng ca cuûa mình. Tröôùc

tieân laø coâ khoâng muoán haùt tröôùc maët ngöôøi khaùc,sau ñoù teä hôn nöõa laø khoâng muoán haùt moät mình.Bamöôi naêm sau, Julia quyeát ñònh chænh söûa laïi giaâyphuùt toài teä ñoù:Thay vì nghó raèng cha coâ phôùt lôø,coâ nghó raèng ngöôøi cha ñaõ nhaác boång coâ leân xoayvoøng moät caùch vui möøng vaø keâu leân: “OÀ ñaäu roài,con gaùi cuûa boá ñaõ ñaäu roài!”. OÂng tieáp tuïc vui möøngcho ñeán khi caû hai cha con ngaõ laên ra ñaát. Nghónhö vaäy Julia môùi coù theå vöôït qua maëc caûm quaùkhöù ñeå caát leân tieáng haùt vaø ñaït ñöôïc thaønh coâng.Bôûi leõ coâ ñaõ bieát caùch ñoåi môùi hình aûnh ñen toáicuûa quaù khöù.

##Nhöõng gì seõ xaûy ra neáu baïn thaát baïi?Haõy nghó veà nhöõng gì seõ xaûy ra neáu baïn coá

gaéng laøm ñieàu gì ñoù beân ngoaøi caùi voû an toaønnhöng bò thaát baïi. Muïc ñích cuûa vieäc naøy laø giuùpbaïn nhaän ra raèng thaát baïi khoâng phaûi laø ñieàuñaùng hoå theïn nhö baïn nghó. Neáu gaëp thaát baïi thì:

· Baïn seõ noùi gì?· Ngöôøi xung quanh seõ noùi gì?· OÂng chuû seõ noùi gì?· Baïn beø seõ noùi gì?· Gia ñình seõ noùi gì?· Baïn ñoàng nghieäp seõ noùi gì?

Haõy thöû ghi laïi nhöõng lôøi baïn tieân ñoaùn chonhöõng phaûn öùng. Neáu nghó raèng ngöôøi ta seõ thoângcaûm thì khoâng coù gì phaûi lo. Chaúng haïn nhö neáu

nghó raèng baïn beø seõ chæ trích thì baïn haõy noùithaúng vôùi hoï vaø tìm hieåu vaán ñeà. Haõy hoûi xem hoïcoù uûng hoä baïn hay khoâng, vì baïn raát muoán ñöôïctheå hieän söùc mình.

Hình: Baïn beø – Baûn thaân mình – OÂng chuû.

@@Baøi hoïc kinh nghieämJake laø vaän ñoäng vieân quaàn vôït treû. Anh ta

thöôøng töï traùch baûn thaân veà nhöõng loãi kyõ thuaät.Khi thaáy nhöõng ngöôøi cuøng trang löùa chôi raáthay, anh haï quyeát taâm phaûi chôi hay hôn hoï.Chaúng haïn moãi khi phaïm loãi treân saân nhö boû lôõmoät cuù Voâ-leâ, anh töï chöûi bôùi mình thaäm teä. Anhcho raèng mình khoâng ñöôïc pheùp phaïm loãi, trongkhi anh chæ laø ngöôøi ñang taäp chôi moân naøy. Ñeåvöôït qua thoùi quen töï traùch mình, anh coá gaéng töïnhuû raèng anh chæ laø ngöôøi luyeän taäp neân khoângtheå hoaøn haûo. Sau moãi vaùn luyeän taäp, anh ghinhaän thaønh tích cuûa mình:· Mình ñaõ chôi toát vaøñaùng töï haøo.· Mình seõ chôi khaù hôn. Keøm theonhöõng chi tieát môùi caàn thieát cho buoåi taäp.Baèngcaùch naøy, anh ñaõ laäp ra keá hoaïch caûi tieán loái chôicuûa mình chöù khoâng töï khieån traùch baûn thaân nhötröôùc ñaây.

##Baïn seõ laøm nhöõng gì neáu bieát mình khoângthaát baïi?

Haõy xem laïi nhöõng gì baïn seõ laøm neáu baïnchaéc raèng mình khoâng thaát baïi.

!!Böôùc ñaàu tieân cuûa toâi laø gì?Ghi böôùc tieáp theo ñeå aùp duïng caûi tieán coâng

vieäc.!!Khi naøo baïn thöïc hieän böôùc naøy?Ghi ngaøy thaùng baïn seõ thöïc hieän böôùc naøy.

Quan troïng laø baïn phaûi xaùc ñònh thôøi gian chohoaït ñoäng naøy. Neáu khoâng thì noù seõ bò laõng queân.

!!Ai coù theå giuùp baïn laøm vieäc naøy?Ñieàu quan troïng laø baïn phaûi coù traùch nhieäm

vôùi ngöôøi khaùc hôn vôùi baûn thaân mình khi baïnquyeát ñònh chui ra khoûi lôùp voû an toaøn. Ngoaøi ra,baïn cuõng caàn nhôø ngöôøi khaùc ñaùnh giaù söï tieán boäcuûa mình vaø giuùp baïn khoâng maéc phaûi loãi töï traùchbaûn thaân.

$$Laøm theá naøo ñeå noùi lôøi töø choái

Nhieàu ngöôøi trong chuùng ta caûm thaáy raát khoùñöa ra lôøi töø choái khi ngöôøi khaùc nhôø vaû. Thaämchí vieäc töø choái coù theå laøm chuùng ta caûm thaáy raátngaïi. Chuùng ta thöôøng cho raèng lôøi töø choái seõ laømmaát tình caûm hoaëc thaäm chí laøm ngöôøi khaùc gheùtboû hoaëc hoï seõ khoâng thích chuùng ta. Ñieàu naøy roõraøng laø khoâng hôïp lí. Bôûi leõ söï töø choái ñuùng luùckhoâng chæ laøm nheï bôùt söï caêng thaúng nôi baïn maøcuõng laø caùch ñeå toân troïng ngöôøi khaùc. Böôùc naøy seõgiuùp baïn khaùm phaù lôïi ích cuûa lôøi töø choái. Neáucaàn, noù cuõng coù theå cung caáp cho baïn nhöõng gìcaàn thieát ñeå coù ñöôïc lyù do chính ñaùng cho noãi böùcxuùc cuûa mình.

%%Kieåm tra xem: baïn sôï töø choái ñeán möùc naøo?Ñeå ñaùnh giaù möùc sôï töø choái cuûa baïn, vôùi moãi

caâu trong 10 caâu döôùi ñaây, baïn haõy töï cho ñieåm töø

1–10 (Ñieåm 1 nghóa laø baïn raát ñoàng yù vôùi yù kieántrong caâu. Coøn ñieåm 10 nghóa laø ngöôïc laïi.)

1. Toâi sôï laøm maát loøng ngöôøi khaùc. 9. To âiphaûi xaây döïng töï tin tröôùc khi theå hieän noù ñeå töøchoái ngöôøi khaùc.

2. Toâi noùi “coù” nhöng trong loøng laïi nghó “khoâng”.10. Toâi cho raèng ngöôøi ta seõ noåi ñieân leân neáu toâitöø choái.

3. Toâi khoâng daùm noùi söï thaät vôùi ngöôøi khaùc.Ñieåm soá:Döôùi 30: Baïn caàn laøm vieäc vôùi chöôngnaøy nhaèm coù ñuû töï tin ñeå töø choái.30–70: Baïn caànthöïc haønh noùi “khoâng” vaø söû duïng nhöõng baøi taäptrong saùch naøy.Treân 70: Baïn khoâng phaûi laø ngöôøisôï töø choái.

4. Toâi muoán ñöôïc moïi ngöôøi yeâu meán vaø ñöôïcuûng hoä.

5. Moïi ngöôøi ñoái vôùi toâi chaúng ra gì vaø chaø ñaïptoâi.

6. Toâi sôï bò ñaøm tieáu.7. Toâi chaáp nhaän lôøi ñeà nghò vì ngöôøi khaùc

muoán vaäy.8. Toâi sôï noùi lôøi töø choái vôùi ngöôøi khoâng thích

mình.##Hieåu bieát khi töø choáiNhieàu ngöôøi raát sôï phaûi töø choái ngöôøi khaùc.

Thöïc söï thì chaúng vieäc gì phaûi sôï haõi caû. Baïnhoaøn toaøn coù quyeàn löïa choïn. Ñaây cuõng laø moättrong nhöõng caùi ñeïp cuûa cuoäc soáng con ngöôøi. Neáukhoâng ñöôïc choïn löïa thì con ngöôøi chaúng khaùc naøo

Roâ boát, khoâng coù yù chí. Nhö vaäy baïn seõ ñi ngöôïclaïi vôùi baûn naêng maø thieân nhieân ñaõ ban taëng.Ñoàng thôøi cuõng khoâng coù baøi taäp naøo coù theå daïychuùng ta moät caùch höõu hieäu ñeå choïn löïa cho ñuùng.

Taïo hoùa ban cho chuùng ta söï choïn löïa ñeå chuùngta khoâng ñaùnh maát baûn naêng sinh toàn. Tuy nhieân,chuùng ta phaûi hoïc caùch choïn löïa ñuùng ñaén trongquaù trình phaùt trieån, tranh ñaáu ñeå bieát nhöõng gìneân hoaëc khoâng neân laøm.

$$ Taïi sao khoù noùi lôøi töø choáiNeáu caûm thaáy mình khoù coù theå töø choái thì cuõng

coù nghóa laø baïn khoâng coâ ñoäc. Cuõng coù moät nguyeânnhaân khaùc cuûa vieäc naøy laø nhieàu ngöôøi khoâng töïtin. Nhöõng ngöôøi caûm thaáy khoù töø choái coù leõ laø dosôï laøm ngöôøi khaùc toån thöông. Hoï sôï raèng neáu töø

choái thì ngöôøi khaùc seõ giaän vaø tình baïn seõ maátñi. Do vaäy vieäc töø choái cuõng coù nhieàu nguyeân nhaâncuûa noù.

##Bò cho laø ngöôøi laïnh nhaïtNeáu baïn laø ngöôøi coù taám loøng nhaân haäu, roäng

löôïng, thöông ngöôøi thì baïn seõ baên khoaên khi töøchoái vì sôï ngöôøi khaùc nghó raèng baïn laø ngöôøi laïnhluøng. Nhöõng ngöôøi nhaân haäu khoù noùi lôøi töø choáivì hoï khoâng theå tìm ra lyù do gì xaùc ñaùng ñeå ñôõ bòcoi laø ngöôøi laïnh luøng. Baûn thaân söï töø choái voán bòcoi laø laïnh luøng vì noù theå hieän raèng baïn khoângmuoán söï vieäc ñoù xaûy ra.

##Töï coi laø naïn nhaânNeáu ñaõ töøng bò öùc hieáp hoaëc bò khieån traùch thì

baïn khoù coù theå noùi lôøi khöôùc töø. Lyù do laø vì söï öùchieáp seõ gaây cho baïn caûm giaùc cuûa moät naïn nhaân.Baïn quen vôùi vieäc chaáp nhaän bò ngöôøi ta ñoå loãi.Söï öùc hieáp cuõng ñeå laïi nhieàu veát thöông vaø veátseïo khoù phai cho naïn nhaân cuûa noù. Neáu chaúngmay veát thöông chöa kòp laønh, baïn laïi caøng khoùnoùi lôøi töø choái vì sôï laïi bò theâm moät veát thöôngnöõa. Khi ñoù baïn bò ngöôøi ta xem nhö moät naïnnhaân vaø hoï maëc nhieân chaø ñaïp. Baïn muoán nhöõngngöôøi khaùc phaûi bieát ñieàu ñeå baïn khoâng phaûi noùilôøi töø choái. Vì thöïc söï baïn chaúng muoán theá.

Naïn nhaân + ñaøn aùp = yeáu ñuoái.

##Caûm kích tröôùc nhu caàu cuûa ngöôøi khaùcNeáu thuoäc loaïi ngöôøi maãn caûm vaø gaëp baïn beø

nhôø vaû vieäc baïn khoâng muoán thì chính söï ñoäng

loøng seõ laøm cho baïn xem nhu caàu cuûa ngöôøi khaùclaø nhu caàu cuûa mình. Ñieàu ñoù cuõng coù nghóa laøbaïn seõ rôi vaøo theá giaèng co giöõa nhu caàu cuûa baïnvaø söï giuùp ñôõ baïn beø. Trong tình huoáng ñoù, baïnlaïi caøng khoù noùi lôøi töø choái hôn.

##Tính bao ñoàngMoät trong nhöõng traïng thaùi laøm cho ngöôøi ta

lo aâu, day döùt, khoù töø choái laø khoâng bieát ngöôøikhaùc seõ laøm gì khi mình töø choái. Hoï seõ phaûn öùnggì khi ta töø choái?

· Hoï seõ ñieân leân?· Hoï seõ noåi giaän?· Hoï seõ laøm khoù ta?· Hoï seõ laøm ta caûm thaáy xaáu hoå?Neáu yeáu loøng, chuùng ta seõ sôï hoï buoàn. Ñoàng

thôøi chuùng ta cuõng caûm thaáy mình khoâng phaûi.Traïng thaùi löôõng löï naøy sinh ra töø caûm giaùc toånthöông cuûa chính mình vaø caûm giaùc sôï ngöôøi khaùcvì mình maø toån thöông. Neáu ñaõ töøng bò toån thöôngthì baïn seõ khoâng muoán noù laëp laïi trong töông lai.

Vì theá baïn muoán chaáp nhaän lôøi ñeà nghò ñeåtraùnh nhöõng day döùt vaø xung ñoät.

Ñieàu naøy cuõng coù nghóa laø chuùng ta ñeå ngöôøikhaùc kieåm soaùt cho duø tình traïng cuûa hoï coøn ñôõhôn mình. Chuùng ta muoán giuùp ñôõ hoï vì caûm thaáynhö theá laø bao dung cho duø vieäc naøy gaây thieät haïicho chuùng ta.

@@Taïi sao ngöôøi ta thaáy khoù töø choái?

Ngöôøi nhaân haäu. Sôï bò xem laø ngöôøi laïnh luøng.Ngöôøi töï coi laø naïn nhaân. Khoâng nghó

raèng hoï coù quyeàn töø choái.Ngöôøi maãn caûm. Lo laéng veà phaûn öùng cuûa

ngöôøi khaùc.

$$Döùt khoaùt töø choái

Neáu baïn khoâng muoán lôøi töø choái cuûa mình gaâyra phieàn toaùi thì phaûi xem troïng caùch thöùc töøchoái. Tröôùc tieân, baïn phaûi töï tin. Ñoàng thôøi ñeålaøm ñöôïc vieäc naøy, baïn phaûi loaïi boû moïi aûo töôûngsai laàm thöôøng xuaát hieän vaø baïn chæ neân taäptrung vaøo quyeàn lôïi cuûa chính mình.

Ñöøng nghó Haõy nghó· Neáu toâi töø choái, ngöôøi khaùc seõ caûm thaáy toån

thöông vaø noåi giaän.· Neáu toâi töø choái, ngöôøi khaùcseõ khoâng thích hoaëc yeâu meán toâi nöõa.· Töø choái laøthoâ loã vaø ích kyû.· Neáu töø choái, sau naøy ngöôøi ta seõkhoâng giuùp toâi nöõa.· Nhu caàu cuûa hoï quan troïnghôn nhu caàu cuûa toâi. · Toâi coù quyeàn ñoàng yù hoaëctöø choái.· Toâi coù quyeàn xem baûn thaân mình ñaùngñöôïc öu tieân hôn ngöôøi khaùc.· Toâi coù quyeàn noùiraèng yeâu caàu cuûa ngöôøi khaùc seõ gaây khoù khaên chotoâi.

@@Baøi taäp: phaûi döùt khoaùtThôû saâu. Neáu hoï laëp laïi yeâu caàu vaø cho raèng

baïn seõ giuùp ñôõ thì haõy bình tónh duøng nhöõng kyõthuaät sau ñaây:

Noùi doõng daïc vaø roõ raøng.Baét ñaàu noùi caâu töø choái. Laëp laïi lôøi töø choái.Caâu traû lôøi ngaén goïn, roõ raøng, khoâng gaõy khuùc.

Chaäm raõi vaø nhaán maïnh töøng töø khi laëp laïi.Neâu lyù do chính ñaùng khi töø choái, ñöøng coá gaéng

noùi lôøi xin loãi. Neâu lyù do töø choái, neáu nhöchöa noùi.

Ñöøng xin loãi daøi doøng. Chæ neân noùi ngaén goïn(Toâi raát tieác nhöng... ) laø ñuû. Ñö øng tìmkieám lyù do toát hôn.

Goïi ngöôøi yeâu caàu baèng teân.Hoûi theâm thoâng tin neáu caàn.Hoûi veà thôøi gian caàn giuùp neáu caàn.

$$Töø choái trong ñôøi soáng caù nhaân vaø trongcoâng sôÛ

Thaät khoù töø choái trong nhöõng tình huoáng nhaïycaûm. Chaúng haïn thaät khoù töø choái khi ngöôøi chuûböõa tieäc muoán theâm nöôùc soát vaøo phaàn baùnh mìcuûa baïn. Ñoái vôùi coâng vieäc ngheà nghieäp hoaëc tìnhbaïn thaâm giao thì baïn phaûi suy nghó kyõ. Ñoâi khichæ caàn moät chuùt can ñaûm, baïn seõ thay ñoåi ñöôïctình theá khoù xöû.

Nhôù raèng luùc naøo baïn cuõng coù theå coù ñöôïc söïcan ñaûm ñoù. Khi thaáy baïn can ñaûm, ngöôøi khaùc seõtoân troïng baïn hôn. Söï can ñaûm laø yeáu toá maïnhmeõ vaø caàn thieát cho nhöõng ai muoán neâu leân quanñieåm cuûa mình. Sau ñaây laø 4 tình huoáng khoù khaênthöôøng dieãn ra haøng ngaøy:

1. Noùi lôøi töø choái ñeå khoâng gaùnh vaùc theâmvieäc.

2. Noùi lôøi töø choái vôùi baïn beø.3. Traû laïi haøng keùm cho cöûa haøng.4. Noùi lôøi töø choái vôùi coâng vieäc tình nguyeän.

##1. Noùi lôøi töø choái ñeå khoâng gaùnh vaùc theâmvieäc

Neáu thieáu töï tin ñeå töø choái thì tröôøng hôïp naøycoù theå gaây ra nhieàu raéc roái cho baïn. Khoù coù theå töøchoái coâng vieäc oâng chuû giao vì baïn sôï laøm phaätloøng oâng ta. Neáu töø choái, baïn coù theå seõ gaây neânbaàu khoâng khí ngoät ngaït ôû nôi laøm vieäc vaø coù theåmaát cô hoäi thaêng tieán. Theâm vaøo ñoù, baïn cuõng seõcaûm thaáy nguy cô cho coâng vieäc hieän taïi cuûa mình.Vì theá, ngöôøi ta thöôøng baám buïng noùi “vaâng” vaøchaáp nhaän theâm coâng vieäc, nghóa laø gaùnh vaùc

theâm troïng traùch cho baûn thaân. Khi ñoù, coâng vieäcgia ñình vaø xaõ hoäi trôû neân choàng chaát vaø baïnkhoâng coøn coù thôøi gian nghæ ngôi giaûi trí.

Coù leõ oâng chuû seõ buoàn khi baïn khoâng ôû laïi laømtheâm giôø. Nhöng vieäc töø choái trong tröôøng hôïpnaøy laø chính ñaùng neáu nhö coâng vieäc gaây baát tieäncho baïn. Neáu nhaän vieäc maø mình khoâng muoánlaøm, baïn seõ böïc mình vôùi baûn thaân vaø phaãn uaátoâng chuû cuûa mình. Khi ñoù, baïn seõ khoâng thoát rañöôïc lôøi töø choái. Ñôn giaûn, baïn chæ im laëng vaønhaãn nhòn hoaëc nghó ñeán nhöõng vieäc khaùc trongkhi ñang laøm vieäc vôùi moïi ngöôøi.

Haønh ñoäng vaø thaùi ñoä mieãn cöôõng seõ taïo theâmsöï baát maõn vaø taäp cho baûn thaân quen daàn vôùivieäc ñaùp öùng yeâu caàu voâ lyù cuûa ngöôøi khaùc. Chaúnghaïn, ñang khi laøm vieäc, baïn coù theå seõ thaáy aùynaùy khi nghæ tay ñeå ñi aên tröa hoaëc khoâng an taâmkhi ra veà ñuùng giôø tan sôû. Bôûi leõ baïn coù caûm giaùcnhö coù moät aùp löïc voâ hình ngaàm baûo raèng mìnhseõ khoâng phaûi laø nhaân vaät troïng yeáu cuûa coâng ty,maëc duø baïn coù theå laø ngöôøi taøi gioûi trong coângvieäc vaø chuyeân giaûi quyeát nhöõng khaâu chính. Baïnñaõ noã löïc raát nhieàu khi laøm vieäc nhöng baûn thaânvaãn cho raèng chöa ñuû.

@@Baøi hoïc kinh nghieämHelen maéc taät hay ôû laïi laøm vieäc, maëc duø chaúng

ai yeâu caàu coâ laøm nhö theá caû. Lyù do ñôn giaûn laø coâhi voïng raèng mình seõ laáy ñieåm vôùi phoøng nhaânsöï. Moät buoåi toái thöù Saùu, coâ muoán ñi döï tieäc vôùichoàng. Coâ sôï haõi xin pheùp oâng chuû cho nghæ vaøogiôø ñoù vì coâng ty ñang coù nhieàu vieäc phaûi laøm.

Maëc duø oâng chuû khoâng thích nhö vaäy, nhöng coâvaãn laáy heát can ñaûm ñeå xin pheùp. Coâ noùi moätcaùch nghieâm trang nhöng kieân quyeát: “Toâi bieátoâng muoán toâi ôû laïi laøm theâm, nhöng hoâm nay toâiphaûi veà ñuùng giôø vì toâi coù cuoäc heïn raát quan troïng.Toâi nghó laø oâng seõ thoâng caûm”. Caâu noùi naøy ñaõchöùng toû 3 ñieàu:1. Noù cho thaáy coâ ta hieåu yù oângchuû.2. Noù cho thaáy coâ ta vaãn muoán laøm vieäc.3. Noùbieåu loä vieäc xin yù kieán oâng chuû.Nhôù raèng moät soángöôøi chuû xem coâng vieäc nhö maïng soáng cuûa mình.Hoï luoân traû löông cho ngöôøi coù yù thöùc traùch nhieäm.Vì theá baïn phaûi bieát ñieàu chænh caân ñoái giöõa coângvieäc caù nhaân vaø coâng ty. Neáu laøm toát vieäc naøy,baïn seõ khoâng caàn phaûi naùn laïi coâng ty ñeå laømtheâm. Hôn nöõa, baïn seõ laøm cho oâng chuû thaáyraèng vieäc laøm theâm laø khoâng caàn thieát.

##2. Noùi lôøi töø choái vôùi baïn beøTình huoáng naøy cuõng raát khoù, vì baïn sôï maát

baïn beø hoaëc lo ngaïi nhöõng gì hoï seõ ñoàn ñaõi vôùingöôøi khaùc. Sau ñaây laø caâu chuyeän (töông phaûn)ñeå phaûn aùnh vaán ñeà.

!!Söû duïng söï hieåu bieát khi töø choái baïn beøÑeå lôøi töø choái cuûa baïn ñöôïc chaáp nhaän vaø khoâng

gaây ra phaûn caûm, baïn caàn xaây döïng nieàm tin cuûangöôøi bò töø choái. Caùch thöùc ñeå laøm ñieàu naøy laøgiaûi thích cho hoï hieåu. Thöû laáy moät tröôøng hôïptöông phaûn, Suzanne noùi vôùi baïn cuûa coâ raèng coâraát xem troïng tröôøng hôïp cuûa coâ baïn. Thoâng thöôøngthì caûm xuùc ñöôïc ngöôøi khaùc hieåu coøn quan troïnghôn laø ñöôïc giuùp ñôõ.

Khi baïn noùi “khoâng” vôùi ngöôøi bieát mình ñang

ñöôïc caûm thoâng, thì hoï seõ deã chaáp nhaän söï töøchoái cuûa baïn. Loøng hoï caûm thaáy nguoâi ngoai vì ñaõñöôïc baïn thaáu hieåu. Chính tình caûm ñoù seõ giuùp hoïhieåu baïn. Ñieàu naøy daãn ñeán söï ñoàng caûm bôûi vìhai beân ñaõ hieåu nhau.

Vieäc ñaàu tieân laø phaûi laøm sao cho ngöôøi aáy bieátraèng baïn coù quan taâm ñeán hoaøn caûnh khoå taâmcuûa hoï, roài sau ñoù baïn môùi coù theå noùi lôøi töø choái.Ñoàng thôøi hoûi hoï xem coù caùch naøo khaùc ñeå giaûiquyeát hay khoâng.

Caûm thoâng + Khoâng = Chaáp nhaän lôøi töø choái.Vì vaäy baïn neân giaûi thích vaán ñeà roõ raøng chöù

ñöøng toû ra khoâng quan taâm. Trong vieäc naøy, baïncoù theå duøng nhöõng caâu nhö sau:

“Ñieàu naøy coù leõ anh khoâng muoán, nhöng ..”.“Toâi bieát coù leõ anh khoâng thích ñieàu naøy, nhöng

..”.“Toâi raát caûm kích khi anh ñaõ tin töôûng vaø nhôø

toâi giuùp, nhöng ..”.“Toâi hieåu hoaøn caûnh cuûa anh, nhöng ..”.“Toâi raát muoán giuùp anh, nhöng ..”.

@@Baøi hoïc kinh nghieämSuzanne thöôøng noùi chuyeän ñieän thoaïi vôùi baïn

beø suoát buoåi toái ôû nhaø rieâng cuûa mình, bôûi leõ hoïxem coâ nhö nhaø tö vaán taâm lyù cho moái quan heäraéc roái cuûa hoï. Suzanne khoâng phaûi laø nhaø taâmlyù, nhöng baïn beø ñaõ quen vôùi loái lyù giaûi vaán ñeàcuûa coâ. Theá laø toái naøo Suzanne cuõng nhaän ñöôïc

nhieàu cuù ñieän thoaïi nhö theá. Cuõng töø luùc ñoù, baïnbeø nghó raèng baát cöù khi naøo gaëp raéc roái thì cöù goïiñieän cho coâ. Thöôøng thì khi goïi ñieän, hoï khoângkhaùch saùo hoûi xem coâ coù ñoàng yù giuùp hoï khoâng.Hoï goïi cho coâ nhö theå coâ coù nhieäm vuï phaûi giaûiquyeát vaán ñeà cuûa hoï. Suzanne ngaøy caøng gheùtkieåu lôïi duïng ñoù, ñoàng thôøi choàng coâ baét ñaàu thanphieàn veà vieäc chaúng bao giôø hai ngöôøi coù thôøigian rieâng tö.Suzanne giuùp ñôõ baïn beø vì coâ laøngöôøi roäng löôïng vaø khoâng muoán hoï buoàn loøng.Maëc duø coâ muoán chaám döùt kieåu “Tö vaán mieãn phí”naøy, nhöng coâ khoâng bieát phaûi noùi sao cho hôïp lyù.Coâ quyeát ñònh tìm lôøi khuyeân. Ngöôøi ta khuyeân coâchæ neân nhaác oáng nghe khi thöïc söï caàn thieát vaøchæ noùi chuyeän khoâng quaù 5 phuùt. Sau 5 phuùt ñoù,coâ cöù vieäc cuùp maùy.Suzanne raát aùi ngaïi khi laømnhö theá. Vì coâ cho raèng baïn mình seõ nghó: “Suzannecoù vaán ñeà gì vaäy nhæ?”. Ñoàng thôøi coâ lo ngaïi baïnbeø seõ khoâng coøn coi mình laø thaàn töôïng nöõa. Nhaátlaø tröôùc ñoù coâ ñaõ töøng tö vaán cho hoï ñeán 2 tieángñoàng hoà. Coâ baät khoùc nhö theå mình saép maát heátbaïn beø, nhöng roài ngöôøi ta khuyeân coâ: “Neáu hoïthöïc söï laø baïn toát cuûa coâ thì hoï seõ muoán nhöõng gìtoát cho coâ. Neáu hoï laø ngöôøi xaáu, hoï seõ chæ bieát lôïiduïng. Thöû hoûi thaùi ñoä böïc töùc cuûa ngöôøi baïn tröôùcloái cö xöû cuûa coâ laø coù yù gì?”.Suzanne ñaõ nghe theolôøi khuyeân vaø coâ ñaõ coù theå noùi lôøi töø choái maøkhoâng caûm thaáy aùi ngaïi. Coâ ñaõ coù theå thaønh thaättöø choái. Khi cuoäc troø chuyeän saép baét ñaàu, coâ ñaõtranh thuû noùi: “Ñöôïc baïn taâm söï thaät laø quí, nhöbaïn bieát ñoù, toâi raát muoán giuùp baïn nhöng söï thaätlaø toâi coøn baän lo chuyeän gia ñình. Toâi cuõng bieát

raèng baïn thöïc söï gaëp vaán ñeà raéc roái, nhöng luùcnaøy toâi quaù baän. Vaäy baïn thoâng caûm nheù?”. Cöùtheá, söï vieäc dieãn ra toát ñeïp vaø cuoái cuøng Suzanneñaõ coù ñöôïc khoaûng thôøi gian quí baùu beân choàngmaø khoâng phaûi lo laéng.

##3. Traû laïi haøng keùm cho cöûa haøngNgöôøi thieáu töï tin thöôøng chaáp nhaän thieät thoøi

ñeå traùnh chuyeän phieàn toaùi. Hoï khoâng maáy tinvaøo khaû naêng coù theå xoay chuyeån tình theá. Moät víduï tieâu bieåu thöôøng gaëp laø tình huoáng mua phaûimoät moùn haøng dôûm.

Ngöôøi thieáu töï tin seõ caûm thaáy aùi ngaïi khiñem noù traû laïi cöûa haøng. Hoï cho raèng vieäc traû laïiñoà cho cöûa haøng seõ raát raéc roái. Vì theá hoï baèngloøng chòu thieät thoøi. Vaû laïi, ngöôøi thieáu töï tinthöôøng bò ngöôøi baùn haøng haêm doïa hoaëc nghóraèng ngöôøi naøy seõ cö xöû theo caûm tính khi coùngöôøi ñem haøng ra traû laïi. Maëc duø vaäy, baïn haõynhôù raèng ñöøng gheùt boû ngöôøi baùn haøng. Baïn chætìm caùch ñaït ñöôïc nhöõng gì baïn ñaõ traû tieàn. Neáuchaáp nhaän duøng ñoà dôûm thì baïn chaáp nhaän traû íttieàn. Nhö vaäy, baèng caùch traû laïi haøng xaáu, haøngloãi, baïn töï baûo veä quyeàn lôïi cuûa mình.

Moät soá ngöôøi sôï bò ngöôøi ta cho raèng mình laømoái phieàn toaùi. Nhöng trong tình huoáng naøy, baïnphaûi töï tin vì baïn seõ khoâng traû tieàn cho moùnhaøng xaáu. Vì theá duø baïn ñang laø moái phieàn toaùi,nhöng baïn ñang laøm ñieàu ñoù vì söï coâng baèng.

Söùc maïnh cuûa söï töø choáiMoät ngöôøi phuï nöõ mua

moät chieác ví da ôû moät cöûa hieäu noåi tieáng. Nhöngchæ sau 2 tuaàn, chieác ví raùch bung ra. Coâ ñem noùñeán cöûa haøng nhöng ngöôøi baùn haøng khoâng chòutraû tieàn laïi. Nhaän thaáy mình ñuùng neân coâ nhaátquyeát khoâng rôøi cöûa haøng. Coâ ñoøi gaëp giaùm ñoác.Ngöôøi naøy cuõng coá gaéng bieän minh ñeå coâ thua.Tuy nhieân, coâ nhaát quyeát khoâng chòu thua vaø cuoáicuøng chuû cöûa haøng phaûi traû laïi tieàn ñaày ñuû. Söïcöông quyeát cuûa coâ ñaõ maïnh hôn cuûa cöûa haøng.

Hình troøn: Khoâng, toâi muoán gaëp giaùm ñoác.

##4. Noùi lôøi töø choái vôùi coâng vieäc tình nguyeänBaïn ñaõ töøng ñoái phoù vôùi ngöôøi muoán baïn laøm

coâng taùc tình nguyeän maø baïn khoâng thích chöa?Khi ñoù baïn töï thuyeát phuïc mình roài mieãn cöôõngthöïc hieän coâng vieäc. Ñaây khoâng phaûi laø laàn ñaàutieân baïn laøm nhö vaäy. Bôûi leõ vieäc töø choái giuùp ñôõngöôøi khaùc veà thoâng tin hoaëc vaät chaát luoân laø

vieäc khoù khaên. Vieäc töø choái coù leõ cuõng ñi ngöôïc laïivôùi nguyeän voïng muoán ñöôïc tham gia vaø giuùp ñôõngöôøi khaùc.

Maët khaùc baïn cuõng lo laéng vì söï töø choái seõ laømcho baïn mang tieáng laø khoâng thaân thieän. Tuynhieân, töø choái laø moät trong nhöõng vieäc maø baïnphaûi laøm ñeå chöùng toû quyeàn öu tieân cuûa baïn vaøcuõng ñeå laøm chuû baûn thaân mình. Haõy nhôù raènggaät ñaàu vôùi ngöôøi khaùc laø laéc ñaàu vôùi baûn thaânmình. Töø choái khoâng ñoàng nghóa vôùi söï thoâ loã,khoù öa hoaëc xaáu xa. Noù chæ ñôn giaûn mang yù nghóalaø laàn naøy baïn khoâng theå ñaùp öùng yeâu caàu.

!!Thaåm ñònh tình huoángVieäc cöôõng laïi kieåu phuïc tuøng quen thuoäc seõ cho

baïn thôøi gian ñeå löôïng söùc vaø ñeå ñaùnh giaù naênglöïc ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu ñaëc bieät, ñoàng thôøiquyeát ñònh xem baïn coù thöïc söï muoán nhaûy vaøocuoäc khoâng. Ñieàu naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng trongtình huoáng töï nguyeän ñích thöïc chöù khoâng phaûi laømoät möu ñoà lôïi duïng ñöôïc saép ñaët saün.

Haõy xem xeùt kyõ nhöõng cuù gaät ñaàu thöôøng xuyeâncuûa baïn. Baïn thaáy chuùng coù thaät söï caàn thieátkhoâng? Nhieàu ngöôøi raát saün loøng giuùp ñôõ ngöôøikhaùc. Vieäc thöôøng xuyeân thích giuùp ñôõ ngöôøi khaùcthöïc ra laø ñeå thoûa maõn caùi toâi. Nhöng beân trong,loøng toát cuûa baïn coù theå bò ngöôøi ta lôïi duïng. Ñoù laønhöõng ngöôøi bieát raèng hoï luoân coù theå daãn duï baïn.

!!Ñöa ra lôøi töø choái chính ñaùngLôøi töø choái phaûi ñi keøm vôùi söï teá nhò vaø caûm

thoâng. Ñieàu naøy coù theå giuùp ngöôøi khaùc tìm thaáy

caùch giaûi quyeát vaán ñeà cuûa hoï. Baïn cuõng coù theåtìm ra moät con ñöôøng höõu ích maø khoâng phaûi giaûiquyeát toaøn boä vaán ñeà. Baïn coù theå ñöa ra caùch xoaychuyeån tình theá. Baïn coù theå baûo ngöôøi ñoù tìm gaëpmình neáu nhö cuoái cuøng hoï khoâng tìm ñöôïc caùchgiaûi quyeát, nhöng ñaây chæ laø caùch ñeå ñoäng vieân.

$$Hình thaønh nguyeân taéc töø choái

ÔÛ Myõ, caùc hoäp ñeâm ñeàu coù baûo keâ ñöùng chaán ôûcöûa. Ñoù laø moät gaõ cô baép, vaïm vôõ vaø lanh leï. Gaõcoù quyeàn cho pheùp ngöôøi vaøo caâu laïc boä. Chaúnghaïn moät soá caâu laïc boä coù leä “khoâng ñöôïc maëc quaànJeans”. Neáu coù ngöôøi vi phaïm thì gaõ naøy seõ chaënhoï laïi. Tuïc leä cuûa moät soá caâu laïc boä khaùc coù theå laø“Caám ngöôøi chuyeân nghieäp” hoaëc laø “Caám ngöôøidöôùi 30 tuoåi”. Ñieàu naøy coát ñeå taïo aán töôïng vaø thuhuùt moät giôùi aên chôi naøo ñoù. Neáu khoâng coù quyñònh nhö theá thì caâu laïc boä seõ trôû neân taàm thöôøng,ai cuõng coù theå vaøo ñöôïc.

Ñoái vôùi baïn cuõng vaäy. Neáu khoâng ñaët ra quyñònh naøo thì moïi ngöôøi coù theå ngang nhieân quamaët. Khi baïn coù quy ñònh, ngöôøi ta seõ bieát chínhxaùc vò trí cuûa mình vaø bieát hoï coù vaø khoâng coùquyeàn yeâu caàu vieäc gì. Ñoù cuõng laø chöùc naêng cuûanhaø giaùo. Ñieàu naøy cho pheùp baïn thay ñoåi caùch cöxöû cuûa ngöôøi khaùc ñoái vôùi mình. Khi baïn vaïchñònh ranh giôùi roõ raøng, thì söï thaåm ñònh cuûa baïnseõ laøm baïn trôû thaønh ngöôøi maïnh meõ hôn nhöõngngöôøi ñang muoán chæ trích, xeùt ñoaùn hoaëc haõmhaïi baïn. Theo ñoù, baïn coù theå cuûng coá söùc maïnh

cuûa mình vaø cuõng khieán ngöôøi khaùc phaûi suy nghólaïi loái cö xöû cuûa hoï. Khi hoï thaáy baïn laø ngöôøi coùqui cuû, hoï cuõng seõ caûm thaáy yeân taâm.

Laø ngöôøi coù qui cuû, baïn seõ trôû neân maïnh meõ.Söï töø choái cuûa baïn cuõng seõ roõ raøng hôn vaø lyù dobaïn töø choái laø vì baïn baûo veä cho nhöõng gì baïn ñaõthaåm ñònh.

%%Baøi taäp: Töï tin nhö moät “gaõ baûo keâ”Baøi taäp naøy seõ giuùp baïn coù ñöôïc chieán löôïc vaø

nieàm tin vöõng chaéc ñeå ñöa ra lôøi töø choái. Ñoàngthôøi noù cuõng giuùp baïn hieåu ñöôïc lyù do phaûi töøchoái. Haõy töôûng töôïng raèng baïn vöøa môùi mua moätcaâu laïc boä. Noù ñaïi dieän cho söï töï tin cuûa baïn.

Vieäc ñaàu tieân laø ñaët cho noù moät caùi teân. Chaúnghaïn nhö:

“Caâu laïc boä haïnh phuùc” hoaëc “Caâu laïc boä töïtin”.

Tieáp theo, haõy nghó ñeán nhöõng phoøng oác maøbaïn muoán coù trong caâu laïc boä töï tin naøy. Moãi

phoøng neân bieåu thò cho moät phaåm chaát cuûa ngöôøichuû noù. Chaúng haïn:

Phoøng “haïng nhaát”:Nôi tieáp ñoùn nhöõng ngöôøi töï tin nhaát.Phoøng “chieâu ñaõi”:Phuïc vuï ca nhaïc vaø khieâu vuõ.Phoøng “laøm vieäc”:Nôi yeân tónh vaø thoaùng maùt.Phoøng “tónh taâm”:Nôi suy ngaãm vaø taäp trung tö töôûng.Cuoái cuøng vaø cuõng laø phaàn quan troïng nhaát, ñoù

laø phaàn thieát laäp quy ñònh cuûa caâu laïc boä. Phaûiquy ñònh theá naøo ñeå taïo cho baïn coù söï töï tin cuûamoät “gaõ baûo keâ”? Nhöõng thaønh phaàn naøo maø baïnkhoâng muoán cho hoï böôùc vaøo caâu laïc boä? Hoï coù theålaø nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái, keùm coûi hôn ngöôøi khaùc,nhöõng ngöôøi muoán haïi baïn, ngöôøi khoâng daùm noùisöï thaät.

Roài döôøng nhö baïn nghe thaáy mình töï nhuû:“Toâi seõ khoâng bao giôø thaønh coâng nhö moät..”.“Toâi khoâng may maén nhö..”.“Toâi khoâng theå noùi nhöõng gì mình muoán noùi”.“Toâi khoâng daùm..”.Roài ñeán löôït “gaõ baûo keâ” laøm vieäc. Tieáng noùi

laïi vang leân trong ñaàu baïn:“Xin loãi! Yeáu ñuoái, so saùnh, sôï haõi seõ khoâng

phaûi laø thaønh vieân cuûa caâu laïc boä naøy. Vì theá anhkhoâng ñöôïc pheùp vaøo!”.

$$Xaây döïng söùc maïnh ñeå noùi lôøi töø choái

Neáu baïn caûm thaáy khoù chòu khi phaûi töø choáithì caùch toát nhaát ñeå coù ñöôïc söï töï tin laø “xaây döïngsöùc maïnh ñeå noùi lôøi töø choái”. Baïn seõ thöïc haønh töøchoái trong nhöõng tình huoáng deã xöû. Khi ñaõ quenroài, baïn seõ noùi lôøi töø choái trong tình huoáng khoù xöûhôn. Nhö vaäy, khi thöïc haønh ñieàu naøy, baïn seõ trôûneân töï tin vaø quyeát ñoaùn hôn.

##Caâu thaàn chuù: “töø choái”Haõy nieäm caâu thaàn chuù naøy trong taâm töôûng.

Caøng tuïng nieäm nhieàu, baïn seõ caøng trôû neân maïnhmeõ khi noùi lôøi töø choái.

Khi toâi noùi “khoâng” thì nghóa laø “khoâng”“Khoâng” laø “khoâng”

%%Baøi taäp: Luyeän taäp töø choáiÑeå maïnh daïn khi töø choái, baïn phaûi chuaån bò

moät thaùng trong vieäc ñaùnh moät daáu (chaúng haïnnhö daáu troøn xanh) treân ngoùn giöõa cuûa baøn tay ñeåtöï nhaéc nhôû mình thöïc haønh lôøi töø choái. Theâmvaøo ñoù, moãi laàn töø choái, baïn laïi laøm moät taùc ñoängnhoû treân cô theå. Chaúng haïn nhö voã 3 laàn vaøo ñaàugoái, hoaëc vuoát soáng muõi. Sau ñoù töï nhuû trong loøng:“Toâi thích töø choái. Toâi muoán töø choái nöõa”. Laâudaàn ñieàu naøy seõ trôû thaønh cuïm töø vaø phaûn xaïquen thuoäc. Khi luyeän taäp vieäc naøy ñöôïc 6 thaùng,khaû naêng töø choái cuûa baïn seõ phaùt trieån maïnh meõ

hôn. Baïn seõ coù ñöôïc khaû naêng maïnh daïn noùi lôøitöø choái moät caùch töï nhieân. Vieäc naøy seõ taïo “ñieåmtöïa” thieát yeáu cho hoaït ñoäng töø choái. Vì theá quavieäc luyeän taäp nhieàu laàn töø choái, baûn thaân baïn seõtöï hình thaønh khaû naêng maïnh daïn töø choái. Sauñaây laø nhöõng ví duï ñôn giaûn ñeå baïn xaây döïng khaûnaêng naøy:

· Ñöøng nhaác ñieän thoaïi khi ñang baän vieäc vìnhö theá seõ laøm giaùn ñoaïn coâng vieäc.

· Xoùa taát caû nhöõng thö ñieän töû khoâng coù giaù trò.· Döùt khoaùt khöôùc töø nhaân vieân tieáp thò vaøo giôø

aên toái.

$$Cuûng coá tinh thaàn vöõng maïnh

Moät trong nhöõng khoù khaên phoå bieán khi töøchoái laø chuùng ta phaûi noùi vôùi gioïng roõ raøng vaømaïnh meõ. Moät gioïng noùi nhö vaäy ñoøi hoûi phaûi coùsöï luyeän taäp veà tö töôûng. Phaàn naøy seõ chæ daãn chobaïn caùch luyeän taäp ñieàu ñoù.

##Hình thaønh quyeát ñònhÑeå khôûi ñaàu moät haønh ñoäng töø choái, baïn phaûi

hình thaønh moät quyeát ñònh. Baïn quyeát ñònh raèngseõ khoâng chaáp nhaän moät ñieàu gì ñoù, hoaëc seõ khoângleä thuoäc vaøo moät ñieàu naøo ñoù. Khi ñaõ hình thaønhñöôïc quyeát ñònh ñaàu tieân, khaû naêng töø choái cuûabaïn chöa phaûi ñaõ hoaøn thaønh. Moät quyeát ñònh roõraøng nhö theá seõ coù taùc duïng nhö moät höôùng ñi: Noùlaøm cho söï löïa choïn trôû neân roõ raøng vaø loaïi boûnhöõng nghi ngôø veà quyeát ñònh ñaõ choïn. Thoùi quen

vaø thaønh kieán laø nhöõng thöù voán aên saâu trongtaâm töôûng vaø raát khoù bò ñaøo thaûi. Vì theá moätquyeát ñònh döùt khoaùt seõ queùt saïch tính do döï vaøtaïo neân caùi goïi laø “baûn lónh” ñeå baïn coù theå gaätñaàu hoaëc laéc ñaàu. Söï quyeát ñònh ñöôïc hình thaønhtöø vieäc baïn bieát roõ nhöõng gì mình muoán.

##Hình dung vaán ñeàMoät khi ñaõ quyeát ñònh ñöôïc nhöõng gì mình

khoâng muoán, baïn haõy töôûng töôïng chính mìnhñang noùi lôøi töø choái. Ñoàng thôøi haõy laøm ñieàu naøytröôùc khi ñi nguû hoaëc ngay sau khi thöùc daäy vaøobuoåi saùng. Nhöõng thôøi ñieåm ñoù raát thuaän lôïi chovieäc luyeän taäp caù tính. Ñeå laøm ñieàu naøy, baïn haõyxem xeùt moät trong nhöõng tình huoáng saép xaûy ra.Chaúng haïn nhö baïn saép phaûi ñoái maët vôùi oâng chuûhoaëc saép phaûi tieáp chuyeän vôù vaån vôùi baïn beø.Trong khi hình dung, baïn haõy töôûng töôïng mìnhñang laâm vaøo tình theá ñoù vaø noùi lôøi töø choái, choduø baïn caûm thaáy khoâng thoaûi maùi. Tuy nhieân, ñoùmôùi chæ laø töôûng töôïng. Haõy töôûng töôïng raèngbaïn ñang töø choái moät caùch maïnh meõ: “Khoâng, toâiseõ khoâng nhö vaäy”. Haõy luyeän taäp nhö vaäy tröôùckhi ñi nguû vaø sau khi thöùc daäy. Haõy hình dung rahình aûnh baïn laéc ñaàu töø choái.

##Bieán suy nghó thaønh hieän thöïcBaïn seõ ñeán sôû laøm hoaëc gaëp gôõ baïn beø trong

ngaøy hoâm sau vôùi nhöõng gì ñaõ chuaån bò tröôùctrong ñaàu. Vieäc naøy seõ giuùp baïn deã thöïc hieän yùñònh. Khi söï vieäc xaûy ra vaø baïn khoâng muoán, baïnchæ ñôn giaûn noùi lôøi töø choái nhö ñaõ döï ñònh. Baïnphaûi taän duïng khaû naêng ñaõ luyeän taäp ñeå töø choái.

Vì vaäy ñeå töø choái, baïn phaûi chuaån bò kyõ veà maët tötöôûng.

Hình: khoâng – khoâng.$$Vöôït qua suy nghó tieâu cöïc

Coù moät soá ngöôøi töï duøng söùc maïnh tinh thaàncuûa mình ñeå haïi mình. Ñieàu naøy thöôøng dieãn rakhi hoï saép chaïm ñöôïc vaøo thaønh coâng hoaëc khi côhoäi toát saép söûa loù daïng. Phaàn naøy seõ giaûi thíchtröôøng hôïp “tieâu cöïc” vaø nguoàn goác sinh ra noù.Ñoàng thôøi cung caáp cho baïn 5 bieän phaùp khaécphuïc. Bao goàm söï phaùt trieån xu höôùng suy nghóñuùng ñaén, ñoäng vieân tính töï tin, hoïc caùch hoaøntaát coâng vieäc, trôû thaønh ngöôøi naêng ñoäng vöôn tôùithaønh coâng vaø phaùt trieån söùc maïnh tinh thaàn.

%%Kieåm tra xem: Baïn coù laø ngöôøi tieâu cöïckhoâng?

Trong 10 caâu döôùi ñaây, baïn haõy töï cho ñieåm töø1–10 (Ñieåm 1 nghóa laø baïn raát ñoàng yù vôùi yù kieántrong caâu. Coøn ñieåm 10 nghóa laø ngöôïc laïi.)

1. Coâng vieäc naøy khoâng ñem laïi thaønh coângcho toâi vaø caû ngöôøi khaùc. 9. Toâi nghó raèng söïvieäc seõ sai laàm trong khi noù laïi ñuùng.

2. Toâi sôï ngöôøi khaùc ghen gheùt khi toâi thaønhcoâng. 10. Toâi laøm nhöõng ñieàu thieät haïi cho coângvieäc vaø möùc thu nhaäp oån ñònh cuûa mình.

3. Ngöôøi khaùc ñuùng khi ñoå loãi cho toâi. Ñ i e å msoá:Döôùi 30: Roõ raøng nhöõng suy nghó sai laàm ñaõ

caûn trôû thaønh coâng cuûa baïn.30–70: Baïn caàn laømvieäc ñeå vöôït qua chính mình vaø neân luyeän taäpnhöõng baøi trong saùch naøy.Treân 70: Suy nghó cuûabaïn khoâng gaây haïi cho baûn thaân.

4. Toâi luoân chöøa laïi 10% thaønh coâng.5. Khi ngöôøi ta noùi toâi ñuùng thì toâi nghó raèng:

“Baïn bieát gì maø noùi”.6. Toâi baét tay vaøo laøm nhöng chaúng hoaøn thaønh

vieäc naøo caû.7. Toâi thích tranh caõi.8. Toâi laøm maát loøng nhöõng ngöôøi yeâu meán mình.

##“Tieâu cöïc” nghóa laø gì?Tình traïng naøy baét nguoàn töø nhöõng söï coá trong

quaù khöù, noù aûnh höôûng ñeán caùch suy nghó cuûa baïnveà söï thaønh coâng. AÛnh höôûng naøy maïnh ñeán noãinoù hình thaønh caù tính, baûn tính cuûa ngöôøi biquan. Ñieàu naøy cuõng coù nghóa laø moãi khi cô hoäiñeán trong cuoäc soáng, baïn seõ suy nghó tieâu cöïc vaøñeå cô hoäi qua ñi. Thoâng thöôøng thì ñieàu naøy khoângphaûi laø coá yù, nhöng chæ vì luùc ñoù baïn khoâng bieátcaùch ñoäng vieân baûn thaân. Haønh ñoäng töï laøm haïimình khoâng phaûi laø haønh ñoäng coù yù thöùc. Noù laøheä quaû cuûa nhöõng suy nghó tieâu cöïc trong tieàmthöùc. Nhöõng suy nghó naøy sinh ra töø nhieàu laànthaønh coâng vaø thaát baïi trong quaù khöù.

Ñoâi khi ngöôøi ta cuõng töï laøm haïi mình baèngcaùch laáy göông thaát baïi cuûa ngöôøi khaùc ñeå aùpduïng cho mình. Maëc duø söï thaát baïi ñoù chæ laø moättai naïn xui xeûo. Ñieàu naøy cho thaáy caùch ñaùnh giaù

vaán ñeà cuûa moãi ngöôøi. Hôn theá nöõa, nhieàu ngöôøicaûm thaáy haøi loøng vôùi thaát baïi. Hoï cho raèng thaønhcoâng laø daønh cho ngöôøi khaùc chöù khoâng phaûi hoï.

Vaäy laøm theá naøo ñeå baïn nhaän ra ñöôïc tìnhtraïng naøy? Söï töï laøm haïi mình coù leõ ñöôïc hìnhthaønh töø nhöõng traûi nghieäm vaø thaát voïng trongquaù khöù. Chaúng haïn nhö:

· Bò cho leo caây trong moät cuoäc heïn quan troïng.· Bò ngöôøi keùm taøi laán löôùt ñòa vò.· Bò ngöôøi khaùc haï nhuïc hoaëc bò soác do moät lôøi

xæ vaû naøo ñoù.· Lôõ laøm toån haïi ñeán taäp theå, coâng ty hoaëc

nhoùm baïn beø.Hình: Toâi khoâng laøm ñöôïc vieäc naøy ñaâu.

Ngöôøi tieâu cöïc Ngöôøi khoâng tieâu cöïc1. Theøm tranh caõi.2. Khoâng hoaøn thaønh

ñöôïc coâng vieäc cuûa chính mình.3. Tö ø cho ái côhoäi.4. Thoåi phoàng söï thaät.5. Quaù nhaïy caûmvôùi nhöõng caâu noùi xaáu mình. 6. L u o â nhoaøn taát coâng vieäc cuûa mình.7. Khoâng töï daènvaët baûn thaân khi thaát baïi.8. Bieát ruùt kinhnghieäm töø thaát baïi.9. Noùi ít laøm nhieàu.10.Bieát taän höôûng thaønh coâng.

%%Hoaïch ñònh chöông trìnhBaïn coù moät caùi heïn truøng ngaøy. Baïn baét ñaàu

xem xeùt noù moät caùch caån thaän, vì caùi heïn tröôùcraát haáp daãn. Vì theá baïn seõ caân nhaéc thaät kyõ. Ñeán

giôø, baïn thay ñoà roài xuoáng phoá vaø baét ñaàu chôø ñôïiñeán heïn.

Thôøi ñieåm heïn ñaõ ñeán nhöng baïn chaúng thaáyai xuaát hieän. Coù leõ ñaõ 20 phuùt roài vaø baïn vaãnchöa thaáy gì caû. Sau moät giôø chôø ñôïi, baïn nhaän raraèng ngöôøi aáy khoâng ñeán vaø baïn quyeát ñònh ñi veà.

Luùc ñoù baïn seõ coù caûm giaùc thaát voïng. Ñieàu naøycoù nghóa laø baïn vöøa ñaàu tö coâng söùc vaøo cuoäc heïn.Baïn ñaõ chuaån bò, lo lieäu tröôùc vaø chôø ñôïi. Chínhbaïn ñaõ raát “noùng loøng” nhöng baây giôø cuoäc heïnñaõ thaát baïi vaø taát caû nhöõng noãi mong chôø ñoù trôûthaønh voâ ích. Vì theá, thay vì trôû veà nhaø vôùi nieàmvui, vôùi cuoäc heïn suoân seû, baïn ñi veà vôùi noãi thaátvoïng chaùn naûn.

Ñaây cuõng laø giaây phuùt ñeå nhöõng buoàn phieàntieàm aån trong loøng baét ñaàu troãi daäy. Neáu baïn raveà vôùi yù nghó: “Hoï khoâng ñeán, vì mình khoâng haápdaãn” thì baïn seõ baét ñaàu cho raèng mình thöïc söïkhoâng haáp daãn. Vì thaønh kieán ñoù naûy sinh ngayluùc baïn ñang thaát voïng vaø bò toån thöông. Thaønhkieán naøy seõ ngaøy caøng saâu ñaäm. Vì theá laàn sau,khi ñöôïc môøi, baïn seõ chaùn naûn vì khoâng theå chòuñöïng caûnh thaát voïng laàn nöõa. Suy nghó tieâu cöïcñaõ trôû thaønh haønh ñoäng.

Cô hoäi. T h a á tvoïng. Sôï thaát voïng.

Töø choái cô hoäi.

Sau ñaây laø moät soá ví duï tieâu bieåu cho thaáy suy

nghó tieâu cöïc seõ laøm haïi haïnh phuùc:!!Tình caûmCuoái cuøng coù leõ baïn cuõng tìm ñöôïc ngöôøi thích

hôïp vôùi mình nhöng roài baïn laïi laøm hoûng vieäc.Baïn khoâng tin raèng mình xöùng ñaùng vôùi ngöôøiñoù.

!!Tieàn taøiCuoái cuøng baïn cuõng kieám ñöôïc moät soá tieàn nhöng

roài baïn laïi ñaàu tö vaøo moät nôi maø baïn bieát laøkhoâng khaû thi. Baïn khoâng tin raèng mình xöùngñaùng vôùi soá tieàn ñoù.

!!Danh voïngBaïn bò gaõy ñoå hoân nhaân hoaëc maát vieäc, vì theá

baïn sa ñaø vaøo röôïu cheø, duø baïn bieát roõ laø noù taihaïi. Baïn khoâng tin raèng mình laø ngöôøi coù baûnlónh.

Tieâu Chí 1Phaùt trieån suy nghó ñuùng ñaén

Ñeå ngaên chaën suy nghó tieâu cöïc thì moãi khi noùxaûy ra trong cuoäc soáng, chuùng ta phaûi phaùt trieån“suy nghó ñuùng ñaén”. Ngöôøi coù suy nghó ñuùng ñaénseõ xoa dòu ñöôïc nhöõng noãi ñau moät caùch hieäu quaû.

Chaúng haïn nhö tröôøng hôïp bò xuø cuoäc heïn, baïncoù theå phaûn öùng theo moät trong boán caùch sau:

1. Töï nhuû: “OÀ, chuyeän naøy khoâng quan troïng”.2. Ñi vaøo quaùn vaø laøm quen vôùi ngöôøi khaùc.3. Nhaän thöùc ñöôïc noãi ñau, söï böïc mình vaø taùc

haïi cuûa noù roài ñeå cho noù töï qua ñi.4. Thöøa nhaän raèng mình khoâng haáp daãn vaø

baïn seõ khoâng theå ñoå loãi cho ai khaùc ñeå bieän minhcho lí leõ cuûa mình.

Trong 4 caùch treân, caùch cuoái cuøng seõ taïo neân söïbi quan. Bôûi leõ baïn töï nhaän traùch nhieäm cho nhöõnggì sai soùt. Tuy nhieân, 3 caùch ôû treân ñeàu laø suynghó ñuùng ñaén. Caùch thöù nhaát laø duøng trieát lyù ñeålyù giaûi tình huoáng vaø khoâng ñoå loãi cho baïn veà söïcoá. Caùch thöù 2 laø caùch chuû ñoäng nhaát. Nghóa laøbaïn coù theå veà nhaø vôùi taâm traïng nhö theå cuoächeïn ñaõ thaønh coâng. Bôûi leõ khi ñoù söï mong moûicuûa baïn ñaõ ñöôïc ñaùp öùng vaø baïn khoâng caûm thaáyhoái tieác. Caùch thöù 3 döôøng nhö laø coù lyù. Vì khinhìn thaúng vaøo caûm xuùc cuûa mình vaø saün saøngchaáp nhaän thì noãi ñau seõ ít hoaønh haønh hôn.

Tieâu chí 2Ñoùn nhaän nhöõng caâu noùi töï tin

Nhöõng caâu töï nhuû hoaëc caâu noùi cuûa ngöôøi khaùcñeàu aûnh höôûng ñeán söï töï tin cuûa chuùng ta. Nhö ñaõnoùi ôû böôùc 2, vieäc laõnh nhaän moät caâu noùi xaáu seõgaây aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán quaù trình phaùttrieån tính töï tin. Cuõng vaäy, vieäc tieáp nhaän nhöõngcaâu noùi tích cöïc cuõng seõ aûnh höôûng ñeán quaù trìnhxaây döïng töï tin.

%%Baøi hoïc kinh nghieämTöøng voâ ñòch 7 laàn trong giaûi quaàn vôït

Wimbledon, Pete Sampras laø ngöôøi bieát roõ lôïi íchcuûa nhöõng lôøi ñoäng vieân. Trong suoát giai ñoaïngaëp khoù khaên, Sampras thöôøng ñem theo beân mìnhböùc thö cuûa vôï ñeå giuùp anh vöôït qua phuùt giaây thöûthaùch, vöôït qua söï yeáu ñuoái vaø tính do döï. Noäidung böùc thö ñoäng vieân vaø nhaéc nhôû raèng anh ñaõlaø nhaø voâ ñòch nhieàu laàn vaø thaäm chí neáu caàmvôït, anh coøn coù theå laø nhaø voâ ñòch laàn nöõa.

##Nhöõng lôøi töï nhuûBaïn nhaän ñöôïc nhöõng caâu noùi gì trong giaây

phuùt hoang mang hoaëc khoù khaên? Coù ai taëng baïnnhöõng lôøi toát ñeïp khoâng? Taïi sao baïn khoâng yeâucaàu ngöôøi thaân göûi thö vieát lôøi ñoäng vieân öu ñieåmcuûa mình? Neáu khoâng coù ai laøm ñieàu ñoù thì chính

baïn cuõng coù theå töï ñoäng vieân mình.Moät soá ngöôøi döôøng nhö khoâng bao giôø nghó

ñeán vieäc yeâu caàu ngöôøi khaùc ñoäng vieân mình. Hoïnoùi: “Chaéc chaén laø nhö vaäy. Bôûi leõ neáu toâi muoán,thì ngöôøi ta coù coå vuõ cho toâi moät caùch töï nhieânkhoâng?”. Vaán ñeà laø ôû choã: Ngöôøi thaân ñoâi khikhoâng bieát phaûi laøm gì ñeå giuùp ñôõ, tröø khi chuùngta maùch baûo cho hoï bieát. Muïc ñích cuûa nhöõng lôøiñoäng vieân laø nhaéc nhôû chuùng ta noã löïc vöôït quanhöõng thôøi khaéc nguy hieåm vaø khoù khaên. Lôøi noùiñoù seõ cho chuùng ta söùc maïnh ñeå vöõng loøng veà ñeánñích.

Tieâu chí 3Hoïc caùch hoaøn taát coâng vieäc

Roõ raøng suy nghó tieâu cöïc khoâng theå khieán ngöôøita hoaøn taát coâng vieäc. Noù gaây ra söï chaùn naûn vaøboû cuoäc hôn laø coá gaéng kieân trì ñeå ñi ñeán ñích.Ñieàu naøy coù nghóa laø coù raát nhieàu kieåu boû cuoächoaëc gaõy ñoå coâng vieäc trong cuoäc soáng maø leõ raneáu vöôït qua thoùi quen suy nghó tieâu cöïc, chuùng taseõ coù ñöôïc thaønh coâng.

##Theá naøo laø gaõy ñoå?Gaõy ñoå laø nhöõng vieäc maø chuùng ta boû dôû trong

ñôøi soáng caù nhaân hoaëc trong coâng vieäc laøm. Lyù docoù theå laø vì baïn quaãn trí, chaùn naûn hoaëc laõngqueân chuùng. Söï gaõy ñoå naøy seõ taùc ñoäng ñeán tínhtöï tin baèng caùch hình thaønh kieåu laøm vieäc dôûdang. Nghóa laø baïn coù tö töôûng ñaàu haøng tröôùckhi coâng vieäc kòp hoaøn thaønh.

Neáu muïc tieâu hoaëc thöû thaùch cuûa baïn coù söùchaáp daãn vaø baïn thuoäc loaïi ngöôøi chaúng laøm neânchuyeän thì söï gaõy ñoå ôû ñaây chính laø vieäc baïnchuyeån sang theo ñuoåi moät muïc tieâu môùi tröôùc khimuïc tieâu cuõ hoaøn thaønh.

· Nhöõng tröôøng hôïp nhö vaäy seõ rôi vaøo caùc hieäntöôïng sau ñaây:

· Moät veát daäp naùt treân xe vaãn coøn nguyeân maøbaïn ñaõ töøng döï ñònh söûa noù 6 thaùng tröôùc ñaây.

· Moät coâng vieäc baïn ñaõ boû dôû.· Moät coâng trình baïn ñang laøm nhöng baây giôø

noù ñang bò boû pheá trong xöôûng.· Moät khoùa hoïc tieáng Taây Ban Nha maø baïn ñaõ

ghi danh vaø boû dôû sau 4 tuaàn.· Moät moân theå thao maø baïn ñaõ tham gia nhöng

ñaõ ngöng luyeän taäp 3 thaùng roài.

##Bieän luaänNgöôøi boû dôû coâng vieäc coù xu höôùng raát haêng

say luùc baét ñaàu keá hoaïch, nhöng söï noàng nhieät ñoùnhanh choùng bò boác hôi khi hoï tìm ra nhöõng lyù dolaøm cho keá hoaïch ñoù trôû thaønh voâ nghóa. Bôûi leõnguoàn caûm höùng ban ñaàu ñaõ bò nhöõng thoùi quenvaø söï ham thích caùi môùi che laáp. Vì theá hoï thöôøngcoù böôùc khôûi ñaàu raát phaán khích, nhöng caûm xuùcnaøy khoâng ñuû maïnh ñeå soáng soùt tröôùc söï ñe doïacuûa nhöõng thoùi quen vaø cuoái cuøng noù phaûi taøn luïi.Khi ñoù, ngöôøi ta thöôøng bieän luaän cho coâng vieäc bòboû dôû nhö sau:

· Toâi khoâng söûa veát daäp treân xe naøy vì xe thöôøngbò va queït.

· Toâi chöa hoaøn thaønh coâng vieäc naøy vì toâi seõcaûi tieán noù toát hôn.

· Toâi boû dôû khoùa hoïc tieáng Taây Ban Nha vì toâiseõ soáng ôû Taây Ban Nha.

· Toâi boû dôû khoùa hoïc theå thao vì khoâng ai coå vuõtoâi.

##Hoaøn taát coâng vieäcTöø baây giôø, baïn ñöøng baét ñaàu moät keá hoaïch

khaùc khi chöa hoaøn taát caùc keá hoaïch ñaõ ñeà ra.Muïc ñích cuûa phaàn naøy laø xaây döïng nieàm tin vaø yùthöùc kyû luaät cuûa baûn thaân ñeå hoaøn thaønh nhöõnggì baïn mong muoán. Vieäc naøy cuõng giuùp baïn vöôïtqua loái suy nghó tieâu cöïc vì baïn seõ xaây döïng nhöõngyù töôûng maïnh meõ ñeå hoaøn thaønh coâng vieäc hôn laønghó ñeán vieäc boû cuoäc. Caùch toát nhaát ñeå thöïc hieänñieàu naøy laø tìm lyù do xaùc ñaùng ñeå hoaøn thaønhmoãi phaàn vieäc. Nhö trong nhöõng ví duï neâu treân:

· Baïn haõy söûa veát daäp treân xe ñeå moãi khi nhìnnoù, baïn thaáy thoaûi maùi.

· Baïn hoaøn thaønh coâng vieäc naëng nhoïc ñeå chöùngtoû naêng löïc cuûa mình.

· Baïn hoïc heát khoùa daïy tieáng Taây Ban Nha ñeåphaùt huy khaû naêng tieáp thu nhieàu ngoân ngöõ vaøbieát theâm moät ngoân ngöõ môùi.

· Baïn trôû laïi lôùp daïy theå thao ñeå chuaån bò theålöïc hoaøn thaønh theâm nhieàu vieäc khaùc.

Hình troøn:Toâi khoâng muoán hoaøn taát coâng vieäc naøy. Noù

khoâng haáp daãn.Neáu toâi hoaøn thaønh noù, toâi coù theå baùn hoaëc

taëng noù.Tieâu chí 4Phaán ñaáu trôû thaønh ngöôøi thaønh coâng

Haõy taäp quen daàn vôùi yù nghó raèng baïn seõ coùtheå thaønh coâng. Taïi sao baïn laïi khoâng theå thaønhcoâng ñöôïc nhæ? Chìa khoùa ñeå thaønh coâng laø phaûixaây döïng thoùi quen thaønh coâng. Ngöôøi tieâu cöïc seõluoân nghó raèng thaønh coâng daønh cho ngöôøi khaùcchöù khoâng phaûi cho hoï. Ñoàng thôøi hoï luùng tuùngvôùi yù nghó thaønh coâng, nhöng trong loøng vaãn luoânkhao khaùt noù. Bôûi leõ tö töôûng tieâu cöïc cuûa hoï ñaõxua ñuoåi thaønh coâng tröôùc roài. Theá neân vieäc thieátyeáu luùc naøy laø hoï phaûi trôû laïi vôùi yù nghó raèngmình seõ thaønh coâng.

##Haõy baét ñaàu vôùi töøng böôùc nhoûChìa khoùa ñeå ñaït ñöôïc thaønh coâng laø phaûi bieát

loâi cuoán thaønh coâng töøng chuùt moät ñeå baïn coù theåquen daàn vôùi vieäc taïo thaønh coâng trong ñôøi. Khihaønh ñoäng hôïp vôùi muïc ñích thì thaønh coâng seõñeán. Khi thaønh coâng ñeán thì noù seõ coøn ñeán nöõa vìthaønh coâng seõ loâi cuoán thaønh coâng. Laøm maát thaønhcoâng nhoû seõ daãn ñeán vieäc maát thaønh coâng lôùn vaømaát töï tin cuõng nhö nieàm tin vaøo baûn thaân, vaøocuoäc soáng.

Vì theá nhieäm vuï cuûa baïn laø phaûi ñôn giaûn hoùa

muïc tieâu, coâ ñoïng noù sao cho deã hoaøn thaønh. Baïnphaûi öôùc löôïng ñöôïc khoái löôïng coâng vieäc vaø nieàmvui maø noù mang laïi. Neáu quaù tham lam, baïn seõbuoäc mình laøm vieäc quaù taûi vaø seõ khoâng theå ñaïtñöôïc gì caû.

@@Baøi hoïc kinh nghieämTrong moân ñua ngöïa, moät huaán luyeän vieân ngöôøi

Anh, Martin Pipe, ñaõ ñoaït giaûi voâ ñòch quoác gianhieàu naêm lieàn vì oâng ñaõ göûi nhöõng chuù ngöïa treûtôùi tröôøng ñua khi bieát raèng chuùng chaéc chaén thaéng.OÂng nuoâi döôõng nieàm tin vaøo nhöõng chuù ngöïa cuûamình baèng muïc tieâu ñôn giaûn laø “vöôït qua thöûthaùch nhoû”. Vì theá chuùng trôû neân quen daàn vôùithaønh coâng. Roài oâng taêng daàn ñoä khoù, nhöng vìchuùng ñaõ quen thaønh coâng neân trong tröôøng ñua,chuùng chæ vieäc giaønh chieán thaéng.

%%Choïn muïc tieâu nho nhoûHaõy töôûng töôïng raèng Z laø ñieåm ñeán vaø baïn

thì ñang ñöùng ôû A. Khi ñoù baïn seõ thaáy töø A ñeán Zlaø moät con ñöôøng daøi thaêm thaúm. Ñieàu naøy deãlaøm cho ngöôøi ta naûn chí. Caùch toát nhaát ñeå vöôïtqua ñoaïn ñöôøng naøy laø ñaët ra nhöõng muïc tieâu nhonhoû. Noù coù theå laø B. B laø moät muïc tieâu ñôn giaûnvaø höôùng tôùi böôùc tieáp theo. Ñöøng höôùng taàm nhìnvöôït quaù muïc tieâu B. Khi ñaõ ñeán B, baïn haõy phaùcthaûo keá hoaïch ñeán C. Ñaây cuõng laø caùch tuyeät vôøiñeå vöôït qua nhöõng suy nghó tieâu cöïc, vì baïn chæthöïc hieän nhöõng muïc tieâu ñôn giaûn. Ñoàng thôøi,

treân ñöôøng ñeán muïc tieâu cuoái cuøng, baïn cuõng ñaõñaït ñöôïc haøng loaït nhöõng thaønh coâng nhoû.

##Nhaän ñònh thaønh coângHaõy xaùc ñònh roõ raøng moãi ñieåm thaønh coâng

treân ñoaïn ñöôøng daøi ñoù. Khi xaùc ñònh muïc tieâunhoû vaø hoaøn thaønh noù, baïn seõ caûm thaáy haøi loøngvaø töï nhuû raèng baïn ñaõ coù ñöôïc thaønh coâng. Coù leõbaïn cuõng neân thöôûng cho mình moät moùn quaø nhonhoû ñeå aên möøng thaønh coâng ñoù vaø töï ñoäng vieânmình baèng moät lôøi khen ngôïi vì ñaõ thaønh coâng.

Tieâu chí 5Xaây döïng söùc maïnh yù chí

Moät trong nhöõng caù tính maïnh meõ cuûa nhöõngngöôøi vöôït qua söï yeáu ñuoái cuûa baûn thaân laø söùcmaïnh yù chí. Hoï laø nhöõng ngöôøi ñaõ trang bò nhöõngtoá chaát ñeå hình thaønh moät yù chí maïnh meõ.

· YÙ chí seõ giuùp baïn vöõng loøng ñoái maët vôùi thöûthaùch.

· YÙ chí seõ giuùp baïn khoâng noùi “thua”.· YÙ chí seõ giuùp baïn töï tin vaøo khaû naêng cuûa

mình ñeå khoâng bò taùc ñoäng bôûi lôøi noùi hoaëc yù nghócuûa ngöôøi khaùc.

· YÙ chí seõ giuùp baïn khoâng rôøi boû öôùc mô.· YÙ chí seõ giuùp baïn vöôït qua trôû ngaïi.Moãi ngöôøi ñeàu coù yù chí rieâng cuûa mình duø ít

hay nhieàu vaø ai cuõng coù khaû naêng cuûng coá yù chícuûa mình. Chaúng haïn baïn chæ caàn naâng taï ñeåphaùt trieån cô baép, hoaëc taäp caùc baøi luyeän taäp laø

ñaõ coù theå laøm cho yù chí maïnh meõ theâm.Moãi laàn baïn söû duïng yù chí ñeå hoaøn thaønh coâng

vieäc thì yù chí seõ trôû neân maïnh meõ hôn. Moãi laànruõ boû söï yeáu ñuoái ñeå hoaøn thaønh moät ñieàu khoù laøbaïn ñang vun ñaép söùc maïnh cho yù chí, vun ñaépsöùc maïnh cho söï löïa choïn haønh ñoäng tích cöïc cuûachính mình.

Söùc maïnh yù chí ñöôïc vun ñaép theo nhöõng caùchraát ñôn giaûn. Chaúng haïn moät ngöôøi tænh giaác trongñeâm, nghe tieáng möa rôi vaø chôït nhôù mình boûqueân hoäp duïng cuï trong vöôøn. Khi ñoù anh ta coù hailöïa choïn: Moät laø queân ñi roài ñi nguû ñeå saùng maihaõy ra vöôøn caát thuøng ñoà. Hai laø trôû daäy, maëc aùomöa, böôùc ra vöôøn caát thuøng ñoà roài trôû laïi ñi nguû.

Vieäc choïn caùch naøo seõ phuï thuoäc vaøo giaù trò maøanh ta nghó veà thuøng ñoà. Giaù trò thuøng ñoà caønglôùn thì anh ta caøng quí thuøng ñoà vaø muoán baûoquaûn noù. Vaán ñeà ôû ñaây laø: Anh ta coù theå nhaémmaét nguû yeân khi bieát raèng coù ñieàu sai traùi ñangdieãn ra?

##Luyeän taäp yù chíYÙ chí ñöôïc hình thaønh moät caùch chaäm raõi vaø

töøng chuùt moät. Sau ñaây laø moät soá caùch xaây döïng yùchí:

· Haõy thöïc hieän böôùc böùt phaù ñaàu tieân ñeå phaùvôõ lôùp voû boïc an toaøn vaø taïo söï thay ñoåi baát ngôøcho baïn.

· Haõy ñoïc nhöõng caâu chuyeän veà nhöõng taám göôngkieân trì vöôn tôùi thaønh coâng. Chaúng haïn nhö HelenKeller, Mahatma Gandhi hoaëc Mother Teresa. Baïnseõ thaáy raèng söï kieân trì vaät loän vôùi nghòch caûnhcuûa hoï ñöôïc toâi luyeän bôûi söùc maïnh vaø yù chí kieâncöôøng.

· Ñöøng ñeå baùt ñóa qua ñeâm, haõy thu doïn nhaøbeáp saïch seõ ñeå chuaån bò cho buoåi saùng hoâm sau.Nhö vaäy, baïn seõ xaây döïng thoùi quen hoaøn taátcoâng vieäc, khoâng boû dôû coâng vieäc. Ñieàu naøy caønglaøm cho baïn trôû neân naêng ñoäng hôn.

· Khi böôùc vaøo phoøng luyeän taäp theå duïc, baïnhaõy oân laïi moät soá ñoäng taùc ñaõ taäp tröôùc ñaây ñeålaáy laïi khí theá taäp luyeän. Khaû naêng thöïc hieännhöõng vieäc phi thöôøng luoân tieàm aån beân trongbaïn. Noù vaãn hieän höõu cho duø baïn coù taùc ñoäng vaøonoù hay khoâng.

· Neáu baïn luoân caàm baøn chaûi ñaùnh raêng baèngtay phaûi thì haõy thöû chaûi raêng baèng tay traùi xemsao. Ñieàu naøy seõ phaù vôõ thoùi quen voán coù vaø seõlaøm baïn phaùt huy nhöõng taøi naêng môùi. Vieäc phaùvôõ thoùi quen vaø taäp quaùn cuõ seõ giuùp baïn söï chuaån

bò ñeå ñoái maët vôùi nhöõng tình huoáng môùi.

@@Baøi hoïc kinh nghieämMike trôû thaønh ngöôøi laõnh ñaïo ñoäi boùng cuûa

moät caâu laïc boä vaø ñaõ traûi qua nhieàu giaây phuùt khoùkhaên. Bôûi leõ caâu laïc boä laøm vieäc trong moâi tröôøng“qui loãi”. Khi ñoù, moïi ngöôøi ñeàu thöøa nhaän raèngsöï phaán ñaáu cuûa caùc thaønh vieân trong ñoäi ngaøycaøng giaûm suùt. Thaùi ñoä cuûa hoï chæ laø tieâu cöïc vaøtöï veä. Hoï chæ mong caàu baïi. Coâng vieäc tröôùc tieâncuûa Mike laø phaûi thay ñoåi cung caùch taäp luyeän cuûañoäi. Khi nghe Mike giaûng giaûi muïc ñích, caùc thaønhvieân nhaän thaáy mình coù ñöôïc cô hoäi ñeå theå hieäntaøi naêng trong hoaøn caûnh khoù khaên. Thay vì töïthan traùch, hoï taän duïng tình theá ñeå chöùng toûnaêng löïc cuûa mình. Baèng vieäc thay ñoåi tö duy cuûacaùc caàu thuû, Mike ñaõ chuyeån bieán moâi tröôøng “quiloãi” thaønh moâi tröôøng “thaønh coâng”. Nhôø vaäy, caùccaàu thuû baét ñaàu tieán boä moät caùch nhanh choùng.

$$Hoïc caùch xöû lyù

AÙp löïc töø coâng vieäc, gia ñình, xaõ hoäi hoaëc nhöõngmoâi tröôøng töông töï seõ laøm cho baïn caûm thaáy khoùthích nghi vôùi cuoäc soáng haøng ngaøy. Moâi tröôøngnaøy coù theå raát khoù chòu, ñoái vôùi baïn hoaëc vôùingöôøi khaùc, nhöng söï nhaän thöùc noù laø böôùc ñaàutieân ñeå tìm ra höôùng giaûi quyeát vaán ñeà. Trongvieäc naøy, baïn seõ phaûi traûi qua 5 böôùc: Hoïc caùch xöûlyù; giaûm thieåu tham voïng cuûa ngöôøi khaùc; khaéc

phuïc tính do döï; traùnh xao laõng; duy trì tieán ñoä vaøkhoâng khí laøm vieäc thoaûi maùi.

@@Kieåm tra xem: Baïn xöû lyù ñeán möùc naøo?Ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä xöû lyù cuûa baïn trong cuoäc

soáng haøng ngaøy, vôùi moãi caâu trong 10 caâu döôùiñaây, baïn haõy töï cho ñieåm töø 1–10 (Ñieåm 1 nghóalaø baïn raát ñoàng yù vôùi yù kieán trong caâu. Coøn ñieåm10 nghóa laø ngöôïc laïi.)

1. Toâi chaúng ñaët ra muïc tieâu gì vì toâi khoângmuoán phaûi thaát voïng khi thaát baïi. 8. Tuytoâi ñaõ laøm vieäc heát mình, nhöng khoái löôïng coângvieäc döôøng nhö khoâng giaûm suùt tí naøo.

2. Toâi khoâng theå nhìn beà ngoaøi ñeå ñaùnh giaù söïvieäc. 9. Toâi khoâng daùm noùi ra nhöõng gì mìnhkhoâng theå kieåm soaùt ñöôïc ñeå ngöôøi ta ñöøng chotoâi laø thieáu kinh nghieäm.

3. Toâi lo ngaïi quaù vaø khoâng daùm quyeát ñònh.10. Toâi gaùnh vaùc quaù nhieàu coâng vieäc bôûi toâi khoângdaùm töø choái, sôï ngöôøi ta seõ nghó raèng toâi keùm coûi.

4. Toâi khoâng bao giôø haøi loøng vôùi coâng vieäc toâivöøa hoaøn thaønh. Ñieåm soá:Döôùi 30: Baïn caûmthaáy quaù taûi vaø khoâng theå chòu noåi aùp löïc cuoäcsoáng.30–70: Baïn caàn hoïc hoûi theâm veà caùch xöû lyùcoâng vieäc vaø neân luyeän taäp nhöõng baøi trong saùchnaøy.Treân 70: Baïn ñang xöû lyù toát coâng vieäc.

5. Toâi nghó raèng neáu mình khoâng laøm toát coângvieäc thì toâi seõ laø ngöôøi keùm coûi.

6. Toâi caûm thaáy raát khoù giao phoù vì toâi khoângtin raèng ngöôøi khaùc laøm ñöôïc coâng vieäc ñoù.

7. Vaøo cuoái ngaøy, toâi caûm thaáy meät moûi, kieätsöùc vaø töï hoûi raèng “Cuï theå hoâm nay toâi ñaõ laømñöôïc gì?”

##Caûm thaáy quaù taûiKhi noã löïc cuûa baïn khoâng ñuû ñeå ñaùp öùng yeâu

caàu coâng vieäc, baïn seõ caûm thaáy bò chìm ngaäp, quaùtaûi vaø khoâng theå kieåm soaùt xöû lyù ñöôïc nöõa. Tìnhtraïng naøy khoâng chæ dieãn ra treân chieác baøn ngaäpgiaáy tôø, thö ñang môû v.v... maø coøn xuaát hieän trongluùc quyeát ñònh, luùc ñang coá gaéng vöôn tôùi muïc ñíchhay muïc tieâu cuûa mình, hoaëc luùc ñang suy nghó veàmoät tình huoáng hieåm ngheøo tröôùc maët.

!!Luù laãnTình traïng naøy xaûy ra khi chuùng ta suy nghó

quaù möùc caàn thieát ñoái vôùi vieäc xöû lyù coâng vieächieäu quaû. Khi ñoù trí oùc seõ maát phöông höôùng vìchöùa quaù nhieàu thoâng tin. Noù laøm cho baïn caûmthaáy bò chìm ngaäp. Chaúng haïn, baïn ñònh daønhmoät ngaøy ñeå laøm baûn baùo caùo, nhöng khi ñeán sôûlaøm thì chuoâng ñieän thoaïi reo, heä thoáng maùy tínhgaëp söï coá, coøn seáp thì muoán baïn döï moät buoåi hoïpquan troïng. Vì theá baûn baùo caùo bò laõng queân vaølaøm cho tình theá caøng traàm troïng theâm. Khi söïvieäc nhö vaäy xaûy ra nhieàu laàn vaø thöôøng xuyeân,baïn seõ kieät söùc vaø khoâng theå gaùnh vaùc theâm gìnöõa. Ñuùng luùc ñoù, tình traïng böùc xuùc seõ xaûy ra vaøbaïn muoán ñi nghæ. Noùi toùm laïi, traùch nhieäm cuûabaïn ngaøy caøng lôùn so vôùi khaû naêng giaûi quyeátcoâng vieäc.

Caûm giaùc quaù taûi cuõng aûnh höôûng xaáu ñeán söïtöï tin. Coù leõ baïn ñaõ khoâng coù ñuû tinh thaàn, theålöïc vaø nguoàn caûm höùng ñeå coù theå kieåm soaùt “anninh traät töï” cuûa vaán ñeà. Haäu quaû laø söùc chòuñöïng cuûa baïn daàn daàn bò suy giaûm.

BÖÔÙC 1$$Nhaän bieát tình traïng quaù taûi

Ñöøng töï xaáu hoå veà tình traïng quaù taûi cuûa mình.Nhieàu ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi laøm coângtaùc laõnh ñaïo, thöôøng khoâng muoán nhaän raèng mìnhñang trong tình traïng khoâng theå kieåm soaùt noåicoâng vieäc. Laøm nhö vaäy chaúng khaùc naøo noùi raèngbaïn khoâng xöùng ñaùng vôùi coâng vieäc. Bôûi vì (vaøchaéc chaén laø) ngöôøi xöùng ñaùng vôùi coâng vieäc thìphaûi kieåm soaùt ñöôïc coâng vieäc. Thöïc ra, ñieàu naøykhoâng phaûi luùc naøo cuõng ñuùng. Coù nhieàu lyù do raáthôïp lyù vaø chính ñaùng ñeå giaûi thích caûm giaùc neâutreân.

##Nhìn nhaän vaán ñeà vôùi baûn thaânCaùch naøy cuõng gioáng nhö ngöôøi nghieän röôïu

thöïc hieän böôùc cai röôïu ñaàu tieân baèng caùch nhaänraèng hoï bò nghieän röôïu. Vieäc nhaän raèng mình bòquaù taûi laø böôùc quan troïng ñaàu tieân. Coù theå coùnhöõng ngöôøi thaân caän raát saün loøng giuùp baïn ñöôngñaàu vôùi tình huoáng hieän nay cuûa baïn, nhöng vaánñeà ôû choã baïn ngaïi nhôø vaû.

##Nhìn nhaän vaán ñeà vôùi ngöôøi khaùcKhi ñaõ chaáp nhaän söï thaät, baïn coù theå tuyeân boá

raèng mình seõ coá gaéng kieåm soaùt tình hình. Caùitoâi vaø danh döï coù leõ khoâng deã cho pheùp baïn laømñieàu naøy. Bôûi leõ vieäc naøy seõ phaù vôõ nieàm khaokhaùt muoán ngöôøi khaùc xem mình nhö thaàn töôïng,

ngöôøi coù theå giaûi quyeát moïi raéc roái. Tuy nhieân,caûm nghó thaát baïi ñoù laïi raát coù lôïi. Neáu baïn khoângcoøn mô moäng thì coù theå baét ñaàu soáng thöïc vôùi baûnthaân mình vaø khoâng quan taâm ñeán nhöõng gì ngöôøikhaùc nghó veà mình.

BÖÔÙC 2$$Giaûm thieåu aùp löïc töø ngöôøi khaùc

Neáu phaûi chòu aùp löïc töø ngöôøi khaùc, baïn haõy coágaéng ñieàu ñình laïi vôùi hoï. Khi caûm thaáy quaù taûi,baïn haõy ngöng tieáp nhaän caùc khoaûn thoâng tinmôùi ñeå raûnh tay xöû lyù coâng vieäc coøn toàn ñoïng. Khiñaõ giaûi quyeát xong, baïn môùi coù theå tieáp tuïc xöû lyùcoâng vieäc môùi.

Nhôù raèng baïn luoân coù khaû naêng vaø quyeàn haønhthöïc hieän caùc khaâu caàn thieát ñeå coâng vieäc tieántrieån toát nhaát. Ñoâi khi ngöôøi khaùc khoâng bieáttình caûnh cuûa baïn vaø khi baét tay vaøo vieäc, hoï seõ

raát vui vaø giuùp baïn laøm coâng vieäc hieäu quaû hôn.##Giaûm nheï aùp löïc coâng vieäcÑoâi khi coù nhöõng ngöôøi quaù yû laïi vaøo chuùng ta

vaø lôïi duïng söùc löïc vaø loøng toát cuûa chuùng ta. Chuùngta ñaõ coáng hieán cho hoï heát taát caû söùc löïc. Hoï tieápnhaän vaø khoâng coù söï ñeàn ñaùp naøo caû. Khi ñoùchuùng ta trôû thaønh “bòch maùu” ñeå phuïc vuï vaø ñeåhoï taän duïng, ñoøi hoûi. Hoï seõ khoâng cho chuùng tathay ñoåi vì hoï ñang troâng caäy chuùng ta.

Nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn tröôùc, lôøi töø choái thöôøngmang laïi lôïi ích cho ta vaø caû cho ngöôøi. Chaúnghaïn nhö baèng caùch giaûm thieåu aùp löïc treân chínhmình, baïn seõ xöû lyù coâng vieäc cuûa mình toát hôn.Nhôø ñoù, baïn seõ thaáy mình taøi gioûi, maïnh meõ, vaøñoäc laäp hôn. Nhöõng ngöôøi khaùc cuõng seõ nhaän raraèng hoï khoâng theå lôïi duïng baïn nhö hoï töôûng vaølôøi töø choái cuûa baïn seõ laøm hoï phaûi ñaùnh giaù baïncao hôn.

Hình troøn: Döøng laïi.Nghieân cöùu phaûi thöïc hieän - Hoäi hoïp - Baùo caùo

phaûi vieát.BÖÔÙC 3$$Khaéc phuïc tính trì hoaõn

Khi gaëp phaûi tình traïng quaù taûi, söï trì hoaõnraát deã xuaát hieän. Söï trì hoaõn laøm hoûng coâng vieäc,bao goàm coâng vieäc chöa khôûi söï vaø caû coâng vieäcchöa hoaøn thaønh. Khi ñoù chuùng ta caûm thaáy khoùbaét ñaàu coâng vieäc hoaëc do nghó raèng phaûi laømvieäc quaù taûi neân chuùng ta ñaõ khoâng theå hoaøn

thaønh noù; hoaëc bôûi vì chuùng ta ñaõ kyø voïng quaùnhieàu vaøo keát quaû coâng vieäc. Vì theá chuùng ta trìhoaõn coâng vieäc ñeå khoâng phaûi töï traùch baûn thaân.

Khi hình thaønh haøng loaït vieäc trì hoaõn, baïnseõ bò yeâu caàu coâng vieäc aùm aûnh lieân tuïc vaø khibuoâng xuoâi thì baïn seõ khoâng coøn ñuû söùc ñeå nghóñeán moät keát quaû myõ maõn nöõa. Khi ñoù, trong ñaàubaïn seõ vang leân nhöõng caâu ñaïi loaïi nhö:

· Ñieàu gì xaûy ra neáu mình quyeát ñònh sai?· Mình muoán ñi taém bieån nhöng mình cuõng

muoán ôû laïi.· Mình bieát ñaèng naøo cuõng thua nhöng coøn nöôùc

thì coøn taùt.· Mình raát muoán chuyeån nhaø nhöng vieäc tìm

nhaø môùi khoù quaù.

$$Kieåm soaùt söùc chòu ñöïngTrong cuoäc soáng, moïi ngöôøi ñeàu phaûi chòu ñöïng

moät soá ñieàu naøo ñoù. Chuùng laø nhöõng vieäc laøm takhoù chòu vaø goùp phaàn laøm toån haïi loøng töï tin.Chuùng laø nhöõng kyù sinh truøng laøm caïn kieät söùcchòu ñöïng hoaëc naêng löïc cuûa chuùng ta. Khi ñoù naïnnhaân cuûa chuùng coù theå coù nhöõng trieäu chöùng nhoûnhaët nhö suùt cuùc aùo maø khoâng coù thôøi gian söûalaïi; hoaëc toài teä hôn nöõa laø hình aûnh moät gaõ chuûtaøn baïo taëng cho baïn moät cuoäc soáng baát haïnh ôûnôi laøm vieäc.

Trong cuoäc soáng, khoâng ai traùnh khoûi söï lo nghó,nhöng baïn coù theå giaûm bôùt söï buoàn phieàn. Ñoâikhi ngöôøi ta queân raèng hoï coù theå kieåm soaùt söï lo

nghó. Khi coù ñöôïc khaû naêng kieåm soaùt söùc chòuñöïng, baïn seõ trôû thaønh ngöôøi coù quy cuû vaø töï tinñeå giaûi quyeát coâng vieäc vaøo ñuùng thôøi ñieåm caànsuy nghó, cho duø baïn coù muoán xöû lyù noù hay khoâng.Ñieàu naøy seõ laøm cho baïn phaùt trieån ñöôïc baûnlónh.

@@Baøi taäp: Tieán böôùcLaäp danh saùch 5 ñieàu maø baïn ñang phaûi chòu

ñöïng trong moãi tình huoáng sau ñaây vaø xaùc ñònhxem muïc naøo baïn coù theå giaûi quyeát ñöôïc. Ñieàuquan troïng khoâng phaûi laø vaán ñeà lôùn hay nhoû.Moãi muïc seõ coù moät soá ví duï cung caáp moät soá yùkieán:

##Trong nhaø· Beà boän.· Thaûm caàn giaët.· Töôøng caàn sôn laïi.· Ñoà ñaïc quaù cuõ vaø moøn.· Caùc hoa vaên trang trí traàn caàn ñöôïc laøm

saïch.##Trong coâng vieäc· Toâi ñang laøm vieäc quaù nhieàu giôø.· Toâi ñang bò boùc loät.· Toâi ñang ñi sai höôùng.· Töông lai thì khoâng theå ñoaùn tröôùc ñöôïc.· Toâi khoâng ñuû kieán thöùc.##Theå traïng

· Toâi quaù maäp.· Toâi uoáng röôïu quaù nhieàu.· Toâi caàn phaûi aên kieâng.· Theå traïng toâi khoâng caân ñoái.· Toâi huùt thuoác quaù nhieàu.##Taøi chaùnh· Möùc tieâu xaøi cuûa toâi quaù cao.· Toâi khoâng ñeå yù ñeán ñònh möùc chi tieâu haøng

thaùng.· Toâi bò nôï bao vaây.· Toâi ñaõ treã heïn thanh toaùn nôï quaù laâu.· Toâi bò traû löông quaù thaáp.##Sinh hoaït· Phaûi laøm vieäc suoát ngaøy maø khoâng giaûi

trí.· Toâi khoâng coù ngaøy nghæ troïn veïn.· Toâi khoâng bao giôø bieát öu tieân cho baûn thaân.· Toâi quaù phuï thuoäc vaøo coâng vieäc.· Toâi khoâng theå ngöng nghæ ñöôïc.

Haõy söû duïng danh saùch 5 muïc gôïi yù nhöõng ñieàumaø baïn ñang phaûi chòu ñöïng ñeå hình thaønh söï caûitieán cho ít nhaát laø moät muïc trong danh saùch naøy.Khi hoaøn thaønh chuû ñeà thöù nhaát, baïn haõy chuyeånsang chuû ñeà thöù hai v.v... Cuoái cuøng, danh saùchmoâ taû nhöõng ñieàu phaûi chòu ñöïng seõ giaûm thieåuvaø baïn seõ coù khaû naêng giaûi quyeát coâng vieäc toáthôn laø trì hoaõn chuùng nhö tröôùc ñaây. Ñieàu naøy seõ

hoã trôï cho loøng töï tin cuûa baïn, vì noù seõ laøm baïnnhaän thaáy raèng moïi vieäc khoâng khoù nhö baïn töôûng.Ñoàng thôøi baïn cuõng seõ khoâng bò naûn chí tröôùcnhöõng thöû thaùch lôùn nhoû trong töông lai.

BÖÔÙC 4$$Traùnh xao laõng

Ñieàu quan troïng laø baïn phaûi duy trì qui cuû laømvieäc moãi ngaøy. Chaúng haïn, baïn raát thích truy caäpmaïng, ñaëc bieät neáu baïn laø nhaân vieân vaên phoønghoaëc ngöôøi tuyeån duïng vaø khoâng phuï thuoäc ai caû.

Moät ñieàu caàn löu yù nöõa khi bò quaù taûi laø chuùngta thöôøng toû ra voäi vaøng (ngöôøi baän quaù nhieàucoâng vieäc) vì khoâng muoán ñoái maët vôùi hieän traïngmaø mình khoâng theå kieåm soaùt ñöôïc. Ñieàu naøylaøm chuùng ta caûm thaáy mình vaãn ñang laøm vieäcvaø töï ñaùnh löøa mình baèng caùch baøo chöõa: “Khixem xong vaán ñeà, toâi seõ giaûi quyeát ñöôïc thoâi...”.

BÖÔÙC 5$$Duy trì tieán ñoä vaø khoâng khí laøm vieäc thoaûi

maùi

Baïn phaûi xaây döïng moät loái thoaùt cho tình traïngquaù taûi. Neáu khoâng thì aùp löïc coâng vieäc seõ laømtieâu hao naêng löïc cuûa baïn. Trong nhöõng khoaûnhkhaéc nhö theá, baïn phaûi noã löïc hôn bao giôø heát.Ñieàu chính yeáu laø baïn phaûi bieát caùch phoái hôïpñoàng boä giöõa theå chaát vaø tinh thaàn. Sau ñaây laømoät soá bieän phaùp höõu hieäu ñeå baûo toaøn naêng löïc:

· Taäp theå duïc.· Ñi khieâu vuõ.· Ñi boä thö giaõn.· Chôi theå thao.· Quan taâm ñeán caùc hoaït ñoäng ngoaøi coâng vieäc.· Taäp thö giaõn vaø caùc moân luyeän taäp tinh thaàn.

$$Töï tin trong moâi tröôøng giao tieáp xaõ hoäi

Nhieàu ngöôøi caûm thaáy khoù môû lôøi vôùi ngöôøi xalaï trong moâi tröôøng giao tieáp xaõ hoäi vì chuùng tathieáu töï tin ñeå troø chuyeän vôùi “ngöôøi laï” vaø caûmxuùc thöôøng gaëp trong tình huoáng naøy laø “ngaïi”.Hay noùi ñuùng hôn laø baïn “sôï môû lôøi”. Vì theá phaànnaøy seõ höôùng daãn baïn kyõ naêng giao tieáp vôùi moâitröôøng xaõ hoäi vaø vöôït qua caûm xuùc ngaïi nguøngvoán coù, baèng caùch thöïc hieän 8 tieâu chí ñôn giaûn.

@@Kieåm tra xem: Baïn “sôï môû lôøi” ñeán möùc naøo?Ñeå ñaùnh giaù möùc sôï haõi cuûa baïn, vôùi moãi caâu

trong 10 caâu döôùi ñaây, baïn haõy töï cho ñieåm töø 1–10 (Ñieåm 1 nghóa laø baïn raát ñoàng yù vôùi yù kieántrong caâu. Coøn ñieåm 10 nghóa laø ngöôïc laïi.)

1. Toâi cöùng löôõi khi ñöùng tröôùc coâng chuùng.10. Toâi khoâng hoøa mình vaøo coâng vieäc ñöôïc.

2. Toâi raát deã queân teân ngöôøi. Ñieåm soá:Döôùi30: Roõ raøng söï sôï haõi ñaõ caûn trôû baïn.30–70: Baïncaàn laøm vieäc ñeå vöôït qua caûm giaùc “sôï môû lôøi” vaøneân luyeän taäp nhöõng baøi trong saùch naøy.Treân 70:Baïn laø ngöôøi töï tin vaø khoâng bò caûm giaùc “sôï môû

lôøi” ñe doïa.3. Toâi raát khoù môû lôøi tröôùc.4. Gioïng noùi cuûa toâi voán ñaõ nhoû.5. Toâi sôï ngöôøi ta nghó mình hoà ñoà neáu toâi ñöa

ra caâu hoûi.6. Toâi sôï ngöôøi khaùc baøn taùn.7. Toâi thaáy luùng tuùng khi coù ngöôøi laï xuaát hieän.

8. Toâi khoâng daùm nhaän ñònh ngöôøi khaùc.9. Toâi ngaïi khi taâm söï vôùi ngöôøi khaùc.

##Beänh “sôï môû lôøi”Nguyeân nhaân cuûa tình traïng “sôï môû lôøi” sinh

ra töø söï chuù troïng vaøo nhöõng ñieàu nhoû nhaët hônlaø coâng vieäc lôùn. Cuõng deã nhaän thaáy raèng ngöôøihay “taùn” (baøn chuyeän ngöôøi khaùc) thöôøng laø ngöôøithích toø moø cuoäc soáng cuûa ngöôøi khaùc. Sôû dó hoï trôûneân nhö vaäy laø vì hoï ñaõ “söu taäp” quaù nhieàu chuyeänvaët vaø thoâng tin. Neáu baïn cuõng bò böùc xuùc vì taøngtröõ quaù nhieàu löôïng thoâng tin muoán chia seû thìbaïn cuõng trôû thaønh ngöôøi nhö vaäy.

##Nguoàn goác cuûa caûm giaùc “ngaïi”Caûm giaùc “sôï môû lôøi” coù theå laøm toån haïi ñeán

naêng löïc giao tieáp xaõ hoäi cuûa nhieàu ngöôøi. Noù coùtheå laø trôû ngaïi lôùn trong giao tieáp ñoái vôùi caùcdoanh nhaân. Söï keùm coûi trong giao teá seõ khieánngöôøi nhuùt nhaùt khoâng daùm heïn gaëp ngöôøi khaùc.Vì vaäy vieäc naøy coù theå taïo neân baàu khoâng khíngoät ngaït cho thaønh vieân môùi, vì hoï caûm thaáy

khoù laøm quen. Taùc haïi cuûa chöùng “sôï môû lôøi” baétnguoàn töø moâi tröôøng giao tieáp ñaàu tieân trong xaõhoäi.

!!“Ñöøng noùi chuyeän vôùi ngöôøi laï”Lôøi caûnh baùo naøy haàu nhö ñaõ xuaát hieän töø khi

chuùng ta coøn nhoû. Noù laø lôøi caûnh baùo maø ngöôøi tathöôøng noùi vôùi luõ treû ñeå baûo veä chuùng. Nhöng saunaøy lôøi caûnh baùo ñoù ñaõ in saâu vaøo tieàm thöùc ñeåchuùng ta “Ñöøng noùi chuyeän vôùi ngöôøi laï” vì hoïcuõng naèm trong soá ngöôøi caàn phaûi ñeà phoøng. Vìtheá chuùng ta chæ muoán môû lôøi vôùi nhöõng ngöôøiquen vaø ñaùng tin caäy.

!!“Ñöøng toø moø”Treû voán ñöôïc daïy baûo söï kính troïng vaø khoâng

ñöôïc toø moø veà coâng vieäc cuûa ngöôøi lôùn vì ñoù laøkhuoân pheùp. Theá roài söï giaùo duïc ñoù laïi theo chuùngta cho ñeán luùc tröôûng thaønh. Ñieàu naøy cuõng coùnghóa laø chuùng ta khoâng daùm hoûi ngöôøi laï vì sôïngöôøi ta nghó mình toø moø hoaëc xaâm phaïm cuoäcsoáng rieâng tö cuûa hoï.

5 ñaëc ñieåm cuûa ngöôøi “sôï môû lôøi”1. Lo ngaïi yù nghó cuûa ngöôøi khaùc veà mình.2. Khoâng muoán bò xem laø keû hoà ñoà.3. Caûm thaáy e theïn vaø luùng tuùng khi coù ngöôøi

laï xuaát hieän.4. Lo ngaïi veà nhöõng ñieàu seõ noùi tieáp theo.5. Sôï maéc phaûi taät toø moø ñôøi tö cuûa ngöôøi khaùc.

5 ñaëc ñieåm cuûa ngöôøi khoâng “sôï môû lôøi”

1. Vui veû vaø saün loøng môû lôøi gôïi chuyeän.2. Bieát caùch taïo ñieàu kieän giuùp ñôõ ngöôøi luùng

tuùng trong tình huoáng khoù xöû.3. Chaân thaønh quan taâm ñeán cuoäc soáng cuûa

ngöôøi khaùc.4. Bieát laéng nghe.5. Thöôøng xuyeân caäp nhaät kieán thöùc.

!!Thaàn khaåu haïi xaùc phaømNeáu chuùng ta hoaëc luõ treû ñaët caâu hoûi cho cha

meï hoaëc thaày coâ, khoâng phaûi vì toø moø maø chæ vìmuoán hieåu bieát, nhöng hoï quaù baän bòu ñeán noãikhoâng theå traû lôøi thì coù leõ chuùng ta nhaän thaáymình khoâng neân hoûi theâm nöõa. Ñieàu naøy daïy baûochuùng ta khoâng neân quaù toø moø vì khoâng theå nínnhòn noåi nhu caàu hieåu bieát.

!!“Ñöøng ngaét lôøi ngöôøi khaùc”Khi ñöùa treû ñang khao khaùt noùi, khao khaùt theå

hieän tình caûm, thì chuùng ta ñöøng ngaét lôøi noù. Bôûileõ neáu ngaét lôøi thì baïn seõ daäp taét nguoàn caûmhöùng cuûa ngöôøi khaùc tröôùc khi caâu chuyeän cuûa baïnñöôïc trình baøy.

Nhöõng tình huoáng nhö vaäy thöôøng taùc ñoängxaáu ñeán beänh “sôï môû lôøi” cuûa ngöôøi lôùn. Khi gaëpngöôøi laï maët, taâm lyù naøy seõ xuaát hieän, ñaàu oùcchuùng ta nhö muoán ñoùng baêng laïi vaø cöùng löôõilaïi chaúng thoát ra ñöôïc lôøi naøo.

BÖÔÙC 1$$Caäp nhaät kieán thöùc

Neáu baïn caûm thaáy quaù khoù môû lôøi, thì haõy baétñaàu baèng vieäc caûi thieän voán kieán thöùc cuûa mình.Chaúng haïn, moãi tuaàn baïn neân tìm toøi hoïc hoûiñieàu môùi veà nhöõng lónh vöïc khaùc nhau nhö:

· Caùc söï kieän dieãn ra treân theá giôùi.· Theå thao.· Caùc kieåu thôøi trang môùi.· Bieán ñoäng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn.· Caùc söï kieän ñoåi môùi.· Caùc söï kieän khoa hoïc.· Xu höôùng phaùt trieån kinh doanh.· Phim vaø saùch môùi phaùt haønh.· Nhöõng tieán boä veà söùc khoûe vaø ñôøi soáng.· Moät soá göông saùng.

Coâng trình söu taäp naøy seõ laø nhöõng yù kieán haápdaãn ñeå môû ñaàu caâu chuyeän. Ñeå taïo söï haáp daãn,baïn phaûi trang bò nhieàu thoâng tin. Ñeå coù nhieàuthoâng tin, baïn phaûi ñoïc nhieàu.

BÖÔÙC 2$$Baét ñaàu moät cuoäc troø chuyeän

Caùch toát nhaát ñeå baét ñaàu cuoäc troø chuyeän laøphaûi ñôn giaûn, khoâng coù yù tranh luaän, ñoái khaùng.Chaúng haïn baïn coù theå:

· Ñöa ra moät tin töùc môùi nhaát.· Baøn veà tình traïng giao thoâng trong vuøng.· Neâu leân nhöõng ñaëc ñieåm vaø xu höôùng chuyeån

bieán thôøi tieát.· Baøn veà nhöõng ñoåi môùi trong cô quan.· Neâu hieän töôïng giôùi treû trôû laïi kieåu thôøi trang

cuõ.

Khi baïn chia seû yù kieán vaø nhaän ñònh cuûa mình,ngöôøi khaùc seõ caûm thaáy ñoàng tình. Khi taát caû ñeàuvoâ hieäu, baïn haõy ñöa ra lôøi khen.

Hình troøn: Hoâm nay trôøi noùng quaù phaûi khoâng?ÖØ, nhöng toâi thích trôøi naéng.BÖÔÙC 3

$$Ñaët caâu hoûi

Nhieàu ngöôøi cho raèng caùch toát nhaát ñeå duy trìcuoäc troø chuyeän laø phaûi ñaët caâu hoûi. Haõy hoûi hoïxem:

· Hoï thích xem phim hay xem ca nhaïc.· Hoï nghó gì veà söï kieän theå thao hoaëc vôû dieãn

toái qua.· Queâ hoï ôû ñaâu?· Hoï ñaõ laøm vieäc ñöôïc bao laâu?

Tuy nhieân, vaán ñeà chính laø baïn phaûi hoïc caùchsöû duïng caâu hoûi ñeå baét ñaàu cuoäc ñaøm thoaïi chöùkhoâng phaûi ñeå hoûi. Ñöøng ñaët quaù nhieàu caâu hoûi,ñoàng thôøi cuõng neân traùnh nhöõng caâu hoûi coù tínhchaát ñieàu tra, caù nhaân hoaëc laøm ngöôøi nghe khoùchòu.

Hình troøn:Baïn ñaõ xem traän toái qua chöa?ÖØ noù hay quaù.BÖÔÙC 4$$Boäc baïch taâm söï cuûa mình

Maëc duø khaù maïo hieåm khi baïn boäc baïch taâmsöï cuûa mình, nhöng nhö vaäy baàu khoâng khí seõ trôûneân thaân maät hôn. Khi baïn côûi môû taám loøng thìngöôøi khaùc cuõng côûi môû vôùi baïn.

Haõy chuaån bò tröôùc moät soá chuû ñeà khoâng gaây

tranh luaän ñeå coù theå söû duïng chuùng vaøo luùc baétñaàu caâu chuyeän hoaëc ñeå laáp vaøo nhöõng phuùt giaâyim laëng boái roái.

Taát nhieân laø baïn khoâng muoán vaïch aùo cho ngöôøixem löng, hoaëc cung caáp nhieàu thoâng tin ñeå hoïbieát ñôøi tö cuûa mình. Neáu linh tính baïn caûm thaáyñieàu khoâng oån thì neân ñoåi chuû ñeà nhö:

· YÙ kieán cuûa anh veà boä phim gaàn ñaây.· Anh hoïc tröôøng naøo.· Nhaø anh nuoâi loaïi thuù cöng gì.· Anh thích ñoäi boùng naøo.· Anh thaáy nhaø haøng naøo coù moùn ngon.

Hình: Toâi thích caùc con thuù nhoû laém. Baïn coùnuoâi thuù cöng khoâng?

Toâi coù nuoâi moät con meøo, teân noù laø Byron.

BÖÔÙC 5$$Chuù troïng khaéc phuïc nhöõng phuùt giaây im

laëng, luùng tuùng

Moät trong nhöõng noãi sôï haõi môû lôøi cuûa nhieàungöôøi laø nhöõng phuùt giaây laëng im vaø luùng tuùng.Ñoù laø khoaûnh khaéc im laëng khi hai ngöôøi khoângcoøn gì ñeå noùi vaø baïn thì ñang tìm chuû ñeà môùinhaèm tieáp tuïc caâu chuyeän. Söï luùng tuùng ñoù döôøngnhö daøi voâ taän cho ñeán khi moät trong hai ngöôøinoùi lôøi xin loãi vaø caâu chuyeän keát thuùc.

Nhöõng gì baïn coù theå laøm ñeå ngaên chaën nhöõngphuùt giaây ngôù ngaån ñoù khi cuoäc noùi chuyeän trôûneân nhaït nheõo? Phuùt giaây toài teä nhaát thöôøngdieãn ra khi caû hai ñaõ noùi heát yù. Vì theá baïn haõy coágaéng döï truø hai hoaëc ba yù töôûng haáp daãn ñeå tungra vaøo giôø khaéc im laëng ñoù. Chuùng laø nhöõng yùtöôûng veà caùc söï kieän môùi, veà aâm nhaïc, theå thaochaúng haïn.

BÖÔÙC 6$$Taäp nhôù teân ngöôøi

Nhieàu ngöôøi maéc taät deã queân teân ngöôøi khaùcngay khi vöøa nghe lôøi giôùi thieäu. Bôûi leõ hoï ñaõkhoâng chaêm chuù laéng nghe hoaëc xung quanh quaùoàn aøo.

Khi nghe teân ngöôøi khaùc, baïn haõy caån thaänlaéng nghe. Neáu ñöôïc, baïn coù theå noùi: “Xin laëp laïiteân anh? Toâi chöa nghe roõ laém”; “Teân baïn thaäthay. Baïn coù theå noùi laïi ñöôïc khoâng?” hoaëc “Baïn coùtheå ñaùnh vaàn teân mình ñöôïc khoâng?”. Baïn cuõngcoù theå phaùt aâm laïi teân cuûa hoï moät hoaëc hai laànnöõa trong cuoäc noùi chuyeän. Ñieàu naøy giuùp baïn deãghi nhôù teân vaø cuõng chöùng toû cho ngöôøi ta bieátraèng baïn coù bieát teân hoï. Chaúng haïn:

· Caûm ôn, vì GeraId ñaõ cho bieát tin naøy.· Charlene, toâi thöïc söï bieát ôn baïn ñaõ chia seû

vôùi toâi.· Naøy Helen, caâu chuyeän ñoù thaät hay.· Raát vui ñöôïc gaëp baïn, Will.Hình troøn: Toâi ñaõ mong ñöôïc gaëp laïi baïn, Val.Tuy nhieân, haõy caån thaän, ñöøng laøm ñieàu naøy

moät caùch thaùi quaù. Bôûi leõ vieäc laëp laïi nhieàu laànteân ngöôøi khaùc seõ coù theå laø daáu hieäu bôõn côït vaølaøm ngöôøi khaùc böïc mình.

BÖÔÙC 7

$$Taïo moái thieän caûm

Nhöõng gì baïn noùi ra chæ dieãn caûm ñöôïc 20%caûm xuùc cuûa baïn trong giaây phuùt ban ñaàu. Gioïngnoùi cuûa baïn seõ bieåu hieän theâm 30%. Ñoàng thôøi50% coøn laïi seõ bieåu thò yù töôûng baèng ngoân ngöõcuûa cô theå. Ñaây laø 8 caùch ñeå taïo aán töôïng ban ñaàutoát ñeïp.

##1. Xem nhö gaëp laïi ngöôøi baïn cuõHaõy töôûng töôïng raèng baïn gaëp ngöôøi maø baïn

gaëp ñaàu tieân hoaëc ñang coá gaéng taïo aán töôïng laømoät ngöôøi baïn cuõ laâu ngaøy gaëp laïi. Baïn raát vui vaøcaûm kích khi gaëp laïi hoï. Haõy caûm nhaän nhö vaäyvaø baïn seõ thaáy töï nhieân hôn.

##2. Tö theá ñoái xöùngKhi ngöôøi ñoù khoanh tay, baïn cuõng khoanh tay.

Neáu hoï nheï nhaøng baét tay, baïn cuõng laøm nhö hoï.Neáu ñang ngoài thì baïn baét hai chaân cheùo nhaunhö tö theá cuûa hoï. Haønh ñoäng naøy troâng coù veû raáttöï nhieân, nhöng ngöôøi khaùc khoù nhaän ra vaø hoï seõcaûm thaáy baïn laø ngöôøi deã meán vaø ñoàng caûm. Trongkhi laøm ñieàu naøy, cuoäc troø chuyeän seõ ngaøy caøngñoàng ñaúng hôn laø ñoái khaùng.

##3. Ngoân ngöõ ñoái xöùngNeáu ngöôøi ñoù goïi teân ñöùa con môùi sinh cuûa

mình laø “cu tí” thì baïn ñöøng goïi noù laø ñöùa beù hoaëcñöùa treû maø cuõng phaûi goïi noù laø “cu tí”. Neáu ngöôøiñoù coi ngheà nghieäp cuûa hoï nhö moät chöùc vò thìbaïn cuõng ñöøng goïi ngheà cuûa hoï laø “ngheà”. Haõy söûduïng nhöõng töø ngöõ ñaëc bieät ñeå ñaùp laïi ngoân ngöõ

cuûa hoï. Nhö vaäy, hoï seõ nghó raèng baïn laø ngöôøicuøng hoäi cuøng thuyeàn.

##4. Hôi cuùi ngöôøi veà phía tröôùcVieäc kheõ cuùi ngöôøi veà phía ngöôøi noùi seõ chöùng

toû raèng baïn ñang quan taâm ñeán nhöõng gì hoï noùi,baïn muoán laéng nghe moät caùch chaêm chuù vaø khoângmuoán boû soùt moät töø naøo. Traùi laïi, tö theá hôi ngaûngöôøi ra sau chöùng toû baïn ñang chaùn nghe hoaëckhoâng thoaûi maùi vaø muoán chuyeån sang ñeà taøikhaùc.

##5. Luoân chuù taâmHaõy ñeå ngöôøi khaùc bieát raèng hoï laø ngöôøi quan

troïng nhaát trong buoåi gaëp gôõ, baèng nhöõng suynghó cuûa baïn veà hoï. Haõy töï nhuû raèng hoï laø ngöôøiquan troïng nhaát trong phoøng. Haõy taäp trung taátcaû vaøo hoï vì baïn cuõng muoán ngöôøi khaùc laøm nhövaäy vôùi mình. Ñöøng nhìn baâng quô vaøo khoaûngkhoâng, hoaëc nhìn leân bôø vai cuûa hoï ñeå xem coùngöôøi naøo quan troïng hôn böôùc vaøo hay khoâng.Haõy taäp trung nhìn hoï. Moãi laàn döøng laïi khoaûng2, 3 giaây. Tuy nhieân, ñöøng nhìn chaèm chaèm vaøcaêng thaúng vaøo maét ngöôøi khaùc vì seõ laøm hoï caûmthaáy khoù chòu.

##6. Ñuïng chaïmMoät caùi baét tay nhieät tình luùc ban ñaàu coù theå

taïo ñöôïc nhöõng aán töôïng baát ngôø. Ñeå coù ñöôïc caùibaét tay thaân maät, baïn haõy töôûng töôïng nhö ñanggaëp ñöôïc ngöôøi thaønh coâng vaø ñaày baûn lónh. Cöïutoång thoáng Myõ Bill Clinton luoân bieát caùch taänduïng ngoân ngöõ cô theå vaø moät trong nhöõng ñoäng

taùc thöôøng thaáy cuûa oâng laø naém hai tay laïi. Ñieàunaøy muoán aùm chæ haønh ñoäng baét tay moïi ngöôøi.Haõy giô cao caùnh tay cuûa hoï leân roài ñaët chuùng vaøotay traùi cuûa baïn. Baøn tay baïn caøng aám thì baïncaøng truyeàn ñöôïc luoàng caûm öùng cho hoï. Moät ñoängtaùc nöõa laø caén chaët moâi ñeå toû loøng xoùt thöông chonoãi ñau cuûa ngöôøi khaùc. Chaúng haïn neáu coù ngöôøikeå caâu chuyeän thöông taâm, baïn coù theå kheõ caénmoâi ñeå toû thaùi ñoä ñoàng caûm.

##7. Thay ñoåi ngöõ ñieäu vaø gioïng noùiÑöøng noùi chuyeän vôùi gioïng ñeàu ñeàu. Baïn phaûi

bieát söû duïng ngöõ ñieäu ôû nhöõng choã caàn nhaán maïnh.Ñoàng thôøi cuõng phaûi bieát thay ñoåi toác ñoä gioïngnoùi. Vieäc taêng toác seõ taïo neân nhöõng khoaûnh khaécthuù vò cho caâu chuyeän. Moät gioïng noùi chaäm raõi seõraát toát ñeå moâ taû tình caûm dòu daøng vaø söï töôngphaûn. Neáu muoán taïo khoâng khí thaân maät, baïnhaõy haï thaáp gioïng, gaàn nhö thì thaàm.

##8. Quan taâm ñeán ngöôøi ngheMoät soá ngöôøi vì sôï luùng tuùng neân ñaõ noùi lieân

tuïc. Hoï sôï ngöôøi nghe khoâng höùng thuù. Hoï khoângdaùm ngöøng laïi vì sôï ngöôøi nghe noùi lôøi xin loãi roàiboû veà. Vì theá, ñeå kieåm tra, thænh thoaûng baïn cuõngneân ngöng laïi, hoûi xem ngöôøi nghe nghó gì veànhöõng ñieàu baïn noùi hoaëc hoûi xem hoï coù yù kieán gìkhoâng. Neân ñeå ngöôøi nghe cuøng phaùt bieåu yù kieánhôn laø töôùc ñoaït cô hoäi ñöôïc noùi cuûa hoï.

BÖÔÙC 8$$Taäp kyõ naêng bieát laéng nghe

Neáu baïn laø ngöôøi keùm taäp trung hoaëc khoângbieát laéng nghe thì vieäc môû lôøi seõ raát khoù khaên.Thuû thuaät taïo moät khoaûng laëng cho ngöôøi nghe laøkyõ naêng raát quan troïng ñeå môû lôøi cho caâu hoûi ñaàutieân.

Khoaûng laëng naøy cuõng coù theå raát khoù xaùc ñònh.Khi chuùng ta laéng nghe, thì cuoäc noùi chuyeän seõtrôû neân deã daøng. Khi ñaàu oùc ñaày traøn nhöõng ñieàucaàn phaûi noùi thì chuùng ta seõ khoâng naém baét ñöôïcgiai ñieäu cuûa caâu chuyeän vaø khoù coù theå chuyeån ñeàtaøi.

Ñeå luyeän taäp kyõ naêng bieát laéng nghe, moãi ngaøybaïn haõy daønh ra moät phuùt im laëng ñeå laéng nghe.Ñôn giaûn laø chæ laéng nghe aâm thanh ôû xung quanh.

· Coù bao nhieâu aâm thanh khaùc nhau ôû xungquanh baïn?

· Tieáng ñoäng naøo gaàn, xa?· Chuùng laø nhöõng aâm thanh vang voïng hay

choùi tai?· Chuùng laø nhöõng aâm thanh khoù nghe hay eâm

dòu?

Noùi caùch khaùc, haõy laéng nghe moät caùch chínhxaùc vaø hoïc caùch phaân tích nhöõng aâm thanh ngheñöôïc ñeå trôû thaønh ngöôøi saønh soõi. Ñieàu naøy seõgiuùp baïn trôû neân traàm tónh vaø coù khaû naêng laéngnghe lôøi noùi cuûa ngöôøi khaùc toát hôn.

##AÙp duïng lyù thuyeát vaøo haønh ñoängHaõy nhôù ñöøng xem thöôøng lôøi môû ñaàu caâu

chuyeän. Caùc doanh nhaân thöôøng ñöôïc nhaân vieânxem troïng vaø tin töôûng. Muoán ngöôøi khaùc hieåumình thì khoâng coù caùch naøo toát hôn laø thieát laäpmoät cuoäc troø chuyeän. Maëc duø noùi chuyeän vôùi ngöôøilaï coù leõ khoù, nhöng ñöøng vì theá maø ñaàu haøng.Haõy thöïc haønh ngheä thuaät môû lôøi cuøng 8 tieâu chíneâu treân.

$$Luyeän taäp noùi vaø trình baøy

Caûm giaùc sôï haõi khi ñöùng tröôùc coâng chuùng(cho duø vôùi lôøi trình baøy caù nhaân nhoû nhoi ôû moätdieãn ñaøn cuûa tröôøng tieåu hoïc, cao ñaúng hay trongsôû laøm, hoaëc vôùi nghi thöùc long troïng trong buoåidaï hoäi, trong tieäc cöôùi) ñeàu ñöôïc xem laø noãi sôïkhuûng khieáp nhaát ñoái vôùi moïi ngöôøi. Ngay caû nhöõngngöôøi bình thöôøng toû ra raát töï tin cuõng coù theåruøng mình khi nghó ñeán noãi sôï haõi naøy. Chính vìvaäy phaàn naøy seõ giuùp baïn chinh phuïc noãi sôï haõicuûa mình vaø trôû thaønh ngöôøi noùi chuyeän thaønh

coâng tröôùc coâng chuùng.%%Kieåm tra xem: Baïn coù töï tin khi noùi tröôùc

coâng chuùng khoâng?Ñeå ñaùnh giaù möùc töï tin cuûa baïn, vôùi moãi caâu

trong 10 caâu döôùi ñaây, baïn haõy töï cho ñieåm töø 1–10 (Ñieåm 1 nghóa laø baïn raát ñoàng yù vôùi yù kieántrong caâu. Coøn ñieåm 10 nghóa laø ngöôïc laïi.)

1. Toâi caûm thaáy lo laéng khi bieát mình saép phaûitrình baøy tröôùc coâng chuùng. 8. Toâi sôï seõ bò cöùngmieäng trong khi noùi.

2. Toâi coá gaéng traùnh phaûi trình baøy tröôùc coângchuùng baèng moïi caùch. 9. Toâi sôï seõ maát ñi söïtín nhieäm khi toâi noùi naêng vuïng veà.

3. Toâi raát lo laéng, khoå sôû khi nghó ñeán giaâyphuùt phaûi ñöùng tröôùc coâng chuùng. 10. To âi sô ïngöôøi khaùc seõ hoûi caâu toâi khoâng theå traû lôøi.

4. Toâi raát ngaïi ñöùng döôùi aùnh ñeøn ñeå noùi tröôùccoâng chuùng. Ñieåm soá:Döôùi 30: Roõ raøng baïn laøngöôøi sôï phaùt bieåu tröôùc coâng chuùng.30–70: Baïncaàn luyeän taäp kyõ naêng noùi tröôùc coâng chuùng vaø söûduïng nhöõng kieán thöùc trong saùch naøy.Treân 70:Baïn laø ngöôøi töï tin khi phaùt bieåu tröôùc coâng chuùng.

5. Toâi lo ngaïi veà söï luùng tuùng cuûa mình tröôùccoâng chuùng.

6. Toâi sôï ngöôøi ta seõ chæ trích khi toâi trình baøy.

7. Toâi sôï ngöôøi khaùc thaáy raèng toâi sôï haõi vaøyeáu ñuoái.

##Taïi sao chuùng ta sôï haõi khi phaùt bieåu tröôùcñaùm ñoâng?

Neáu khoâng laàm thì ñaây laø moät vaán ñeà coù theålaøm toån haïi ñeán tính töï tin cuûa con ngöôøi. Caûmxuùc veà vieäc phaûi noùi hoaëc trình baøy tröôùc coângchuùng coøn maïnh meõ hôn vieäc hình thaønh baøi dieãnthuyeát. Ñoái vôùi ngöôøi dieãn thuyeát thieáu töï tin, noãisôï haõi seõ troãi daäy vì hoï baát ngôø trôû thaønh taâmñieåm cuûa moïi söï chuù yù. Khi ñoù, moïi aùnh maét ñeàuñoå doàn veà baïn vaø ñôïi chôø ñeå nghe nhöõng gì baïnphaûi noùi. Baïn caûm thaáy seõ bò cöôøi neáu nhö phaïmbaát kyø moät loãi naøo hoaëc bò cöùng mieäng vì quaùcaêng thaúng.

Tuy nhieân, söï vieäc naøy khoâng phaûi luùc naøo cuõngxaûy ra nhö vaäy. Khaùn giaû cuûa baïn, coù leõ ñaõ ñöôïcchoïn loïc, cuõng coù ngöôøi toû ra ueå oaûi, nhöng cuõng coùngöôøi quan taâm ñeán nhöõng gì baïn phaûi noùi. Ñoàngthôøi hoï cuõng coå vuõ vaø kính meán baïn neáu nhö baïntoû ra xöùng ñaùng hoaëc taïo cho hoï moät cô hoäi ñeåñaùnh giaù baïn.

@@5 ñaëc ñieåm cuûa ngöôøi gioûi dieãn thuyeát1. Muoán chia seû kieán thöùc vôùi ngöôøi khaùc.2. Thích cuøng ngöôøi khaùc tìm toøi hoïc hoûi.3. Khoâng sôï haõi aùp löïc cuûa söï thaønh coâng.4. Töï tin vaøo naêng löïc baûn thaân ñeå chinh phuïc

nhöõng khaùn giaû khoù tính nhaát.5. Luoân nhanh choùng ruùt kinh nghieäm töø nhöõng

sai phaïm.

Böôùc 1$$Khoâng sôï khaùn giaû

Noãi sôï lôùn nhaát cuûa vieäc dieãn thuyeát hoaëc trình

baøy coù lieân quan ñeán khaùn giaû. Moái lieân heä giöõangöôøi noùi vaø ngöôøi nghe ôû ñaây laø gì? Coù leõ khiñöùng tröôùc khaùn giaû, baïn seõ caûm thaáy mình phaûibình tónh vaø taäp trung. Chính yeâu caàu ñoù ñaõ trôûthaønh aùp löïc ñeå ñaùp öùng söï mong moûi cuûa khaùngiaû. Coù theå baïn nghó raèng mình seõ bò khaùn giaûñaùnh giaù vaø seõ phaïm loãi. Ñoàng thôøi ñöùng döôùiaùnh ñeøn maøu, baïn trôû thaønh taâm ñieåm cuûa moïisöï chuù yù. Vì theá ngöôøi dieãn thuyeát seõ töï veä, thaämchí laø phoøng thuû ñeå ngaên ngöøa nhöõng baát traéctieàm aån.

Baèng caùch taän duïng töøng chi tieát nhoû, ngöôøidieãn thuyeát coù theå thay ñoåi lôøi noùi ñeå ñaùp öùngnhu caàu cuûa moät hay nhieàu khaùn giaû. Trong moätbaøi dieãn thuyeát, baïn seõ khoâng theå laøm vöøa loøngtöøng ngöôøi. Ñaây cuõng laø noãi sôï khoù taû cuûa nhöõngngöôøi dieãn thuyeát thieáu töï tin. Ñöùng tröôùc khaùngiaû, moïi thöù ñeàu ñöôïc thoåi phoàng. Vì theá neáu ngöôøidieãn thuyeát toû ra boái roái hoaëc coù xu höôùng tranhluaän thì ñieàu naøy seõ laây lan cho khaùn giaû.

Ñieàu naøy seõ taïo ra aùp löïc beân trong vaø laøm chongöôøi dieãn thuyeát dò öùng vôùi phaûn öùng töï nhieâncuûa khaùn giaû.

· Hoï seõ xeùt ñoaùn mình aø?· Hoï seõ chæ trích mình?· Ñieàu gì xaûy ra neáu hoï khoâng laéng nghe?Nhöõng caâu hoûi naøy luoân aùm aûnh suy nghó cuûa

nhöõng ngöôøi dieãn thuyeát thieáu töï tin. Noù laøm toånhaïi tính töï tin vaø trôû thaønh noãi day döùt.

Khaùn giaû + yù kieán = söù meänh.

##Chia seû kieán thöùcCaùch suy nghó toát nhaát ñeå hình thaønh baøi dieãn

thuyeát hoaëc trình baøy laø baïn phaûi yù thöùc ñöôïcraèng baïn hieän dieän laø ñeå chia seû kieán thöùc. Moãilaàn chæ noùi chuyeän vôùi moät ngöôøi. Thaät vaäy, haõynhìn thaúng vaøo maét ngöôøi nghe moät luùc, vôùi thaùiñoä bình thöôøng nhö trong cuoäc troø chuyeän. Vieäcnaøy ñaàu tieân seõ khoù thöïc hieän neáu nhö baïn coù yùñònh doø xeùt hoaëc khoâng quen nhìn vaøo maét ngöôøikhaùc. Nhöng vieäc naøy seõ raát coù lôïi cho thoùi quendieãn thuyeát.

@@Baøi hoïc kinh nghieämTony laø moät nhaïc coâng döông caàm thaønh ñaït

vaø noåi tieáng. Baøi hoïc quí giaù nhaát maø anh hoïcñöôïc sau 15 naêm bieåu dieãn nhö moät baäc thaày laø:Vai troø cuûa khaùn giaû laø thöôûng thöùc nhöõng noã löïccuûa ngöôøi nhaïc coâng khi anh ta muoán theå hieän vaøtruyeàn taûi noäi dung baøi nhaïc.Ñieàu naøy nghóa laøsöï coáng hieán tröôùc tieân cuûa ngöôøi nhaïc coâng luoânlaø baøi nhaïc. Moãi laàn bieåu dieãn laø ngöôøi nhaïc coângñöôïc cung caáp cô hoäi ñeå hoøa nhaäp taâm hoàn vaøo baøinhaïc. Neáu khoâng coù söï hoøa nhaäp naøy, khaùn giaû seõchaúng coù caûm xuùc gì veà ngöôøi nhaïc coâng. Khi nhaïccoâng bieát hoøa nhaäp caûm xuùc vaøo baøi nhaïc, khaùngiaû seõ coù aán töôïng khoù queân. Vì theá vai troø cuûanhaïc coâng phaûi laø ngöôøi truyeàn taûi thoâng tin, coønvai troø cuûa khaùn giaû laø nhaân chöùng cho nhöõngthoâng tin ñoù.Neáu dieãn vieân nhaän thöùc ñöôïc ñieàunaøy thì hoï seõ ít bò aûnh höôûng bôûi söï ña daïng cuûakhaùn giaû. Ngay caû khi chæ coù 5 ngöôøi trong khaùn

phoøng, ngöôøi dieãn vieân vaãn xem ñaây laø cô hoäi ñeåtheå hieän taøi naêng vaø phuïc vuï khaùn giaû.

@@Ai coù naêng löïc?Coù moät phuï nöõ laøm vieäc ôû phoøng thí nghieäm.

Coâ phaûi trình baøy veà quaù trình nghieân cöùu cuûamình, nhöng thieáu söï töï tin ñeå laøm vieäc naøy. Coâphaûi trình baøy cho caùc ñoàng söï vaø hoï coù quyeàn chætrích. Ñieàu naøy laøm coâ raát lo ngaïi vì caûm thaáy bòtoån thöông khi phaûi nghe nhöõng lôøi pheâ bình vaølo ngaïi vieäc bò ngöôøi khaùc ñaùnh giaù. Coâ lo sôïnhöõng lôøi chæ trích vì coâ cho raèng chuùng mangtính caù nhaân. Tröôùc ñoù coâ ñaõ töøng bò toån thöôngvì nhöõng lôøi chæ trích.Ñieàu naøy laøm coâ khoâng theånoùi löu loaùt vaø thieáu taäp trung. Noù laøm coâ phaïmsai laàm nghieâm troïng vaø trôû thaønh muïc tieâu ñeåkhaùn giaû chuù yù. Khaùn giaû ñaõ khoâng nhaän thaáy öuñieåm cuûa coâ. Bôûi leõ chính coâ ñaõ quaù thoåi phoàngvai troø cuûa khaùn giaû.

Böôùc 2$$Xaùc ñònh noäi dung baøi phaùt bieåu

Böôùc tieáp theo laø phaûi xaùc ñònh noäi dung nhöõnggì baïn muoán noùi. Nhieäm vuï cuûa baïn laø laøm ngöôøixöôùng ngoân vieân cho baøi dieãn thuyeát. Ñieàu naøycuõng coù nghóa laø baïn phaûi vöõng vaøng cho duø khaùngiaû coù thích mình hay khoâng. Coù theå baïn khoângphaûi laø ngöôøi nhö vaäy, nhöng ñoù laø yeâu caàu ñeådieãn thuyeát. Khaùn giaû seõ hieåu hoaëc khoâng hieåu

baøi noùi chuyeän cuûa baïn. Tuy nhieân, laø ngöôøi truyeàntaûi thoâng tin, baïn phaûi yù thöùc vai troø, traùch nhieämcuûa mình.

##Chuaån bò soá “voán” khoång loàKhi chuaån bò baøi dieãn thuyeát, ñieàu quan troïng

laø phaûi coù voán. Noùi caùch khaùc laø baïn phaûi chuaånbò moät noäi dung phong phuù, chaát chöùa nhieàu yùtöôûng vaø caûm nghó veà chuû ñeà ñaõ choïn. Neáu coù theå,baïn haõy daønh thôøi gian tröôùc khi dieãn thuyeát ñeåñaàu tö cho coâng vieäc naøy. Haõy thu thaäp nhieàu víduï, tìm kieám thoâng tin vaø tham vaán nhöõng ngöôøikhaùc. Nghóa laø cuøng soáng vaø thôû vôùi chuû ñeà baøidieãn thuyeát cuûa mình. Ñaây laø caùch phoå bieán ñeåtrang bò soá voán kieán thöùc. Bôûi leõ baïn seõ phaûi phaùtbieåu neân baïn caàn thu thaäp yù kieán töø khaùn giaû.

##Hoïc taäp nhöõng baäc thaày dieãn thuyeátÑeå naâng cao kyõ naêng giao tieáp, sao baïn khoâng

nghieân cöùu nhöõng baêng töø cuûa caùc nhaø huøng bieänñaïi taøi treân dieãn ñaøn theá giôùi? Chaúng haïn nhö:

Winston Churchill:“Chuùng ta seõ chieán ñaáu vôùi boïn chuùng treân

töøng caây soá doïc bôø bieån” (1948).Malcolm X:“Boû phieáu hoaëc laø cheát” (1964).John F. Kennedy:“Ñöøng ñoøi hoûi ñaát nöôùc phaûi laøm gì cho baïn”.

(1961).Martin Luther King, Jr:“Toâi coù moät giaác mô” (1963).

Franklin D. Roosevelt:“Ngaøy soáng trong oâ nhuïc” (1941).

##Thö giaõnThö giaõn trong khi ñang dieãn thuyeát cuõng raát

quan troïng. Ñaëc bieät laø luùc baïn ñang bò caêng thaúng.Khi ñoù, baïn haõy thôû chaäm, ñeàu. Haõy töôûng töôïngraèng ngay muõi baïn coù moät coïng loâng vaø baïn haõycoá gaéng thôû nheï nhaøng ñeán möùc khoâng laøm noùbay ñi. Khi ñoù baïn chæ taäp trung vaøo coïng loângtröôùc muõi maø thoâi. Phöông phaùp thôû nhö vaäy seõgiuùp baïn laáy laïi ñöôïc bình tónh.

BÖÔÙC 3$$Hoïc taäp kyõ naêng phaùt bieåu

Phaûi luyeän taäp kyõ naêng dieãn thuyeát cho thaättoát tröôùc khi tieán leân buïc phaùt bieåu. Ñieàu naøy ñoøihoûi baïn phaûi coù söï chuaån bò tröôùc. Ñaây laø moät soáphöông phaùp vaø baøi taäp giuùp baïn coù söï chuaån bòtoát. Nhöõng baøi taäp sau ñaây seõ giuùp baïn caûm thaáytöï tin hôn.

@@Baøi taäp: Suy nghó nhanh nhaïyMuïc ñích cuûa baøi taäp naøy laø giuùp baïn phaùt

trieån tö duy nhanh nhaïy, linh hoaït, hieäu quaû hônkhi caàn phaùt bieåu. Baøi taäp seõ raát hieäu quaû neáucuøng luyeän taäp vôùi moät ngöôøi baïn.Ñöùng ñoái dieänvôùi ngöôøi baïn, caùch nhau khoaûng 3 feet. Ñaët ra

yeâu caàu cho ngöôøi baïn. Chaúng haïn nhö: “Haõy neâu4 caùi teân phuï nöõ baét ñaàu baèng chöõ C”. Ngöôøi ñoù coùtheå seõ traû lôøi:“Charlotte, Clara, Cathy, Chloe”. Sauñoù ngöôøi naøy cuõng hoûi laïi baïn moät caâu töông töï:“Haõy neâu teân 4 quoác gia khôûi ñaàu baèng chöõ S”. Coùtheå baïn seõ noùi: “South Korea, Surinam, Scotland,vaø Sweden”. Haõy tieáp tuïc hoûi nhau nhö theá. Ñöøngñaët caâu hoûi quaù khoù. Muïc ñích laø ñeå phaùt trieåntính chính xaùc vaø nhanh nhaïy. Thöïc hieän baøi taäpnaøy vôùi tieán ñoä nhanh trong 10 phuùt. Khi taäpxong, baïn seõ caûm thaáy ñaàu oùc nhanh nhaïy vaø saécbeùn.

@@Baøi taäp: Luyeän gioïngBaøi taäp naøy seõ giuùp baïn khi ñang ñoái dieän vôùi

soá ñoâng khaùn giaû.Trong khi ñoïc lôùn, baïn haõy töôûngtöôïng töøng lôøi noùi laø muõi teân töø cöûa mieäng baythaúng ñeán khaùn giaû. Haõy baét ñaàu baøi taäp vôùicaûnh khaùn giaû ôû gaàn, roài ôû xa:· Ta äp no ùi ô ûkhoaûng caùch 1 meùt.· Taäp noùi ôû khoaûng caùch cuoáiphoøng.· Taäp noùi ôû khoaûng caùch beân kiañöôøng.

@@Baøi taäp: Caân baèng hoaït ñoäng cuûa hai baùncaàu naõo

Baøi taäp naøy giuùp baïn caân baèng baùn caàu naõotraùi (quaûn lyù tö duy loâgic) vaø baùn caàu naõo phaûi (töduy saùng taïo). Ñoàng thôøi giuùp chuùng phoái hôïp vôùinhau moät caùch haøi hoøa.Haàu heát suy nghó cuûa conngöôøi ñeàu thieân veà moät trong hai loaïi naøy. Nhöõng

ngöôøi “hoaøn haûo”, thöôøng taøi gioûi veà caû hai baùncaàu. Ngöôøi thuaän baùn caàu naõo traùi thì thöôøng coùnaêng khieáu veà oùc suy luaän, toå chöùc, saép xeáp, phaântích vaø suy nghó chính xaùc. Ngöôøi thuaän baùn caàunaõo phaûi thì gioûi veà myõ thuaät, xuùc caûm vaø saùngtaïo.Söû duïng hai quaû banh tung höùng, hoaëc hai quaûboùng meàm. Moãi tay caàm moät quaû roài nheï nhaøngthaûy chuùng cho ngöôøi baïn ñöùng caùch khoaûng 1meùt. Coá gaéng thaûy banh rôi vaøo ñuùng tay ngöôøibaïn. Ngöôøi ñoù cuõng seõ thaûy banh trôû laïi cho baïn.Thöïc hieän baøi taäp ít nhaát laø 5 phuùt. Ñöøng laømñoäng taùc moät caùch khoù khaên. Haõy taïo thaønh nhòpñieäu khi thaûy banh. Sau khi hoaøn thaønh baøi taäp,baïn seõ caûm thaáy ñaàu oùc thö thaùi, caân baèng vaøsaûng khoaùi.

@@Baøi taäp: Luyeän taäp thay ñoåi toác ñoäLuyeäntaäp ñoïc vôùi nhieàu toác ñoä khaùc nhau.

Choïn moät maåu tin töùc roài coá gaéng ñoïc lôùn:·Thaät chaäm.· Thaät nhanh.· Thaät ñeàu vaø theo trìnhtöï.Sau baøi taäp naøy, baïn seõ coù khaû naêng dieãn thuyeátvôùi nhöõng toác ñoä khaùc nhau, hôn laø noùi quaù nhanhdo quaù caêng thaúng, lo laéng veà phaûn öùng cuûa khaùngiaû.

@@Baøi taäp: Phaùt trieån tính linh hoaïtBaøi taäpnaøy seõ giuùp baïn phaùt trieån tính linh hoaït trongkhi dieãn thuyeát.

Haõy töôûng töôïng baïn ñang ñoïc lôùn tieáng cho:·Ñöùa treû.· OÂng baø noäi.· Ngaøi boä tröôûng.·

Moät löôïng khaùn giaû khoaûng 10.000 ngöôøi.Laøm theánaøo ñeå thay ñoåi toác ñoä khi ñoïc cho moät ñöùa treûhoaëc ngaøi boä tröôûng? Laøm theá naøo ñeå thay ñoåigioïng khi phaùt bieåu tröôùc 10.000 khaùn giaû vaø bieátcaùch ñoåi gioïng khi ñoïc cho oâng baø noäi nghe?

BÖÔÙC 4$$Giao löu vôùi khaùn giaû

Caùch thöùc baïn giao tieáp vôùi khaùn giaû seõ xaùcñònh möùc ñoä hieäu quaû cuûa baøi dieãn thuyeát. Ngöôøidieãn thuyeát dôû thöôøng khieán khaùn giaû nguû gaätkhi ñöùng laáp loù ôû buïc goã hoaëc söû duïng nhöõng coângcuï trôï giuùp dieãn thuyeát. Nhöõng coâng cuï naøy giuùphoã trôï veà maët thoâng tin, nhöng neáu quaù laïm duïngchuùng, baïn seõ khoâng coù söï giao tieáp toát vôùi khaùngiaû cuûa mình.

Ñöøng quaù hoaûng nôï, theå hieän taát caû caûm xuùc.Neáu baïn taâm ñaéc vôùi chuû ñeà thì haõy ñeå cho khaùngiaû caûm nhaän nieàm phaán khích ñoù. Nieàm phaánkhích seõ laøm khaùn giaû nhôù maõi buoåi noùi chuyeänvì noù naâng cao möùc truyeàn ñaït kieán thöùc giöõangöôøi dieãn thuyeát vaø khaùn giaû.

Neáu baïn ñöùng treân buïc, thì haõy nhôù raèng baïncoù theå böôùc ra phía tröôùc. Ñoâi khi ngöôøi dieãn thuyeáttaän duïng ñöôïc söùc maïnh cuûa caùi buïc goã. Cöïu toångthoáng Bill Clinton ñaõ minh chöùng ñieàu naøy quabuoåi thuyeát trình trong suoát cuoäc tranh cöû toångthoáng naêm 1992 vôùi George Bush vaø Ross Perot.Clinton ñaõ böôùc ra vaø ñöùng phía tröôùc buïc goã ñeå

phaùt bieåu trong khi caùc ñoái thuû cuûa oâng thì chæñöùng sau buïc goã ñeå noùi. Ñieàu naøy ñaõ cho thaáy caûmgiaùc döôøng nhö hoï bò che khuaát trong khi Clintonthì coù veû thaønh thaät vaø côûi môû.

##Traû lôøi nhöõng caâu hoûi khoùNgöôøi dieãn thuyeát keùm töï tin raát sôï nhöõng caâu

hoûi khoù. Hoï sôï giôùi haïn kieán thöùc cuûa mình bò loävaø khaùn giaû seõ khoâng coøn xem troïng vaø hoï seõ bòmaát maët tröôùc khaùn giaû. Vaán ñeà naøy coøn nghieâmtroïng hôn nöõa neáu nhö ngöôøi noùi ñaët mình trongcöông vò nhaø nghieân cöùu, nghóa laø ngöôøi phaûi traûlôøi taát caû caùc caâu hoûi.

Chaáp nhaän vai troø naøy nghóa laø ngöôøi dieãnthuyeát phaûi chòu söùc eùp naëng neà vì phaûi laø ngöôøihoaøn haûo. Vì theá vieäc xaây döïng hình aûnh cuûa baïntrong maét khaùn giaû laø voâ cuøng quan troïng. Caùch

lyù töôûng ñeå môû ñaàu caâu chuyeän laø phaûi ñeå chokhaùn giaû bieát thaân theá vaø sôû tröôøng cuûa mình,keøm theo lyù do baïn muoán thöïc hieän baøi noùi chuyeäncuûa mình. Haõy cho hoï bieát lónh vöïc chuyeân moâncuûa baïn ñeå hoï tin töôûng vaøo nhöõng gì baïn coù theålaøm. Ñieàu naøy seõ laøm khaùn giaû yeân taâm. Maëtkhaùc vieäc naøy cuõng ngaàm baûo raèng baïn khoângtheå traû lôøi taát caû caùc caâu hoûi maø khaùn giaû ñangmong ñôïi. Haõy noùi raèng neáu baïn khoâng theå traûlôøi hoï ngay laäp töùc thì baïn höùa seõ trôû laïi vôùi caâuhoûi ñoù trong tuaàn sau. Hoûi xem hoï coù ñoàng yù nhövaäy khoâng. Khi daøn döïng buoåi thuyeát trình theocaùch ñoù, khaùn giaû seõ bieát raèng baïn ñang muoántheå hieän hai vai troø. Ñoàng thôøi baïn seõ thoaùt khoûiaùp löïc naëng neà vì khoâng bò xem laø nhaø chuyeânmoân, sieâu vieät.

Hình troøn döôùi: Toâi seõ trôû laïi ñeà taøi cuûabaïn trong tuaàn tôùi.

@@AÙp duïng lyù thuyeát vaøo thöïc haønhToùm laïi, khi dieãn thuyeát hoaëc trình baøy haõy

nhôù:· Theå hieän kyõ naêng huøng bieän.· Hoïc taäp nhöõng baäc thaày.· Thö giaõn baèng caùch thôû chaäm vaø ñeàu.· Phaûi xaùc ñònh quan ñieåm roõ raøng.· Phaûi nhaäp taâm vôùi chuû ñeà.· Chia seû kieán thöùc cho khaùn giaû.· Noùi chuyeän vôùi moät ngöôøi trong soá khaùn giaû

moät luùc.· Cuøng giao löu vôùi khaùn giaû.· Neáu coù theå thì traû lôøi caâu hoûi ngay, coøn khoâng

thì höùa traû lôøi trong thôøi haïn nhaát ñònh.

$$Söï so saùnh tieâu cöïc

Möùc töï tin cuûa chuùng ta coù leõ thaáp hôn voán coù.Bôûi leõ chuùng ta thöôøng töï so saùnh vaø thaáy mìnhkhoâng baèng nhöõng ngöôøi haïnh phuùc hôn hoaëc thaønhñaït hôn. Ñieàu naøy giaûi thích taïi sao chuùng ta quaùvoäi vaõ ñöa ra nhöõng so saùnh ñeå roài giaûm thieåuvaán ñeà baèng caùch chaáp nhaän nhöõng gì mình coù vaøbaèng caùch vui möøng vì xem thaønh coâng cuûa nhöõngngöôøi khaùc nhö cuûa chính mình. Xeùt cho cuøng, coøncoù nhieàu ngöôøi laâm vaøo tình caûnh coøn toài heä hônchuùng ta.

%%Kieåm tra xem: Baïn coù so saùnh mình vôùingöôøi khaùc khoâng?

Ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä so saùnh cuûa baïn, vôùi moãicaâu trong 10 caâu döôùi ñaây, baïn haõy töï cho ñieåm töø1–10 (Ñieåm 1 nghóa laø baïn raát ñoàng yù vôùi yù kieántrong caâu. Coøn ñieåm 10 nghóa laø ngöôïc laïi.)

1. Toâi nhìn ngöôøi khaùc vaø ghen tî vôùi nhöõng gìhoï coù. 9. Toâi bò giao ñoäng veà ñòa vò vaø vieäc laømcuûa ngöôøi khaùc.

2. Toâi khoù chòu khi thaáy ngöôøi khaùc thaønh coâng.10. Toâi khoâng vui khi thaáy ngöôøi khaùc thaønh coâng.

3. Toâi cho raèng mình phaûi thaønh coâng nhieàu

hôn nöõa. Ñieåm soá:Döôùi 30: Söï so saùnh tieâucöïc ñaõ laøm toån haïi söï töï tin cuûa baïn.30–70: Baïncaàn vöôït qua söï so saùnh tieâu cöïc vaø luyeän taäpnhöõng baøi trong saùch naøy.Treân 70: Söï so saùnhtieâu cöïc khoâng laøm toån haïi baïn.

4. Toâi cho raèng mình chöa gioûi nhö...5. Khi thaønh coâng, toâi thaáy coù leõ ngöôøi khaùc seõ

laøm coâng vieäc ñoù toát hôn mình.6. Toâi nghó raèng coøn nhieàu ngöôøi khaùc gioûi hôn

mình.7. Toâi khoâng maøng ñeán söùc maïnh vaø taøi naêng

cuûa mình.8. Toâi nhìn ngöôøi khaùc vaø nghó: “Toâi seõ coù ñöôïc

ñòa vò nhö hoï”.##So saùnh tieâu cöïc laø gì?Moät caùch phoå bieán nhöng raát dôû laø chuùng ta töï

taán coâng vaøo loøng töï tin cuûa mình baèng caùch töï sosaùnh mình vôùi ngöôøi khaùc. Ñaëc bieät laø so saùnhvôùi nhöõng ngöôøi hôn chuùng ta veà tieàn cuûa, ñòa vò,ngoaïi hình, taøi naêng. Nhö vaäy söï töï tin cuûa chuùngta seõ bò giaûm suùt traàm troïng. Dó nhieân laø nhöõngngöôøi maø chuùng ta so saùnh, ghen tî coù moät soá ñaëcñieåm maø chuùng ta muoán coù.

Chaúng haïn ñoù laø ñòa vò baïn muoán trong coângty hoaëc trong ngheà nghieäp. Thöïc ra vaán ñeà khoângphaûi vì con ngöôøi maø baïn ghen tî maø vì baïnmuoán nhöõng gì hoï coù. Ñoù coù theå laø moät daùng veûmaø baïn ao öôùc. Hoaëc giaû baïn laø ngöôøi luoân töï haïthaáp baûn thaân vaø nghó raèng mình khoâng quantroïng, ngöôøi khaùc môùi laø quan troïng.

##So saùnh tieâu cöïc tieán trieån nhö theá naøo?Söï so saùnh baét ñaàu xuaát hieän khi chuùng ta

chaäm böôùc trong cuoäc ñua vaø nhaän thaáy raèng ngöôøikhaùc nhanh hôn mình. Ñieàu naøy thöôøng dieãn ratrong caùc kyø thi ôû tröôøng, khi ngöôøi khaùc coù thöùhaïng cao hôn chuùng ta. Noù aûnh höôûng maïnh meõkhi chuùng ta laø thanh nieân vaø bò baïn trai hoaëcbaïn gaùi boû rôi. Ñieàu naøy dieãn ra trong coâng vieäckhi ngöôøi khaùc ñöôïc thaêng tieán vaø qua maët chuùngta. Ñoái vôùi ngöôøi lôùn tuoåi thì hieän töôïng naøy cuõngxaûy ra khi ngöôøi keùm taøi laïi giaønh ñöôïc thaønhcoâng nhieàu hôn.

@@10 kieåu so saùnh tieâu cöïc1. Haøng xoùm kieám nhieàu tieàn hôn ta.2. Em gaùi toâi coù ñöôïc nhieàu baïn trai thoâng

minh hôn toâi coù.3. OÂng chuû coù chieác xe to hôn vaø chaïy nhanh

hôn xe toâi.4. Anh toâi coù caên nhaø lôùn hôn toâi.5. Ngöôøi khaùc maëc trang phuïc theå thao hôïp

hôn toâi.6. Toâi khoâng ñuû taøi ñeå laøm trong coâng ty lôùn.7. Baïn beø troâng haáp daãn hôn toâi.8. Ñoàng nghieäp laøm vieäc hieäu quaû hôn toâi.9. Baïn beø hoøa ñoàng hôn toâi.10. Toâi seõ khoâng theå thaønh coâng baèng cha toâi.$$Nhöõng yeáu toá taùc ñoäng gaây ra söï so saùnh

Caùc muïc quaûng caùo thöôøng giôùi thieäu hình aûnhcuûa moät chieác xe hoaøn haûo ñeå ñi laïi, moät thieát bòhoaøn haûo caàn thieát, caên nhaø hoaøn haûo caàn coù,cuoäc soáng hoaøn haûo nhö mong öôùc v.v... Noãi khaokhaùt söï hoaøn haûo laø voâ taän. Chaúng haïn ôûHollywood, ngöôøi ta khoâng chæ saên tìm nhöõng ngoâisao ñieän aûnh. Ñeå thaønh coâng trong ngheä thuaätmoùc tuùi coâng chuùng, baïn phaûi laø moät dieãn vieân coùtính caùch ñaëc bieät hoaëc moät daùng veû ñaày aán töôïng,hoaëc caû hai. Ngaøy nay, moïi ngöôøi ñeàu mô öôùc mìnhgioáng nhö taøi töû ñieän aûnh, taøi töû phim truyeànhình hoaëc ngoâi sao nhaïc pop. Ngaøy nay, 75% soángöôøi tìm ñeán thaåm myõ vieän ñeàu mong muoán coùñöôïc daùng veû cuûa moät nhaân vaät noåi tieáng naøo ñoù.

##Ngoaïi hìnhBaïn coù nghó raèng: “Mình quaù maäp. Mình quaù

oám. Chaéc mình ñang coù vaán ñeà khoâng oån?”.Maëc duø phaåm giaù laø do baïn töï nghó cho mình,

nhöng noù thöôøng khieán baïn phaûi chuù troïng veàhình theå. Ngoaïi hình laø nhöõng gì baïn töï nhaänxeùt veà mình vaø nhöõng gì baïn caûm nhaän veà cô theåcuûa mình. Chuùng toâi muoán neâu leân moái lieân heägiöõa phaåm giaù vaø ngoaïi hình vì nhieàu lyù do.

Haàu heát moïi ngöôøi ñeàu raát quan taâm ñeán nhöõnggì ngöôøi khaùc nghó veà mình. Khoâng may laø ngöôøita laïi thích ñaùnh giaù keû khaùc qua trang phuïc,daùng veû hoaëc kieåu toùc. Neáu moät ngöôøi caûm thaáymình laäp dò thì ngoaïi hình vaø phaåm giaù coù leõ seõkhoâng töông thích.

Moät soá ngöôøi nhaän thaáy mình phaûi thay ñoåi töduy hoaëc haønh ñoäng ñeå caûi thieän baûn thaân. Nhöngneáu chaïy theo ngoaïi hình thì baïn seõ phaûi gaëp raécroái vôùi nhöõng lôøi baøn taùn. Kieåu ñaùnh giaù ñoù naûysinh töø vieäc baïn vaø ngöôøi khaùc ñaùnh giaù laãn nhau.

Vaäy vieäc ñaàu tieân laø phaûi yù thöùc raèng “toâilaø toâi”. Nghóa laø vaán ñeà ngoaïi hình, kích thöôùc,maøu saéc khoâng thaønh vaán ñeà. Nhôù raèng cuoái cuøngkhoâng coù gì quan troïng baèng chính baïn, hieän traïngcuûa baïn, vaø söï haøi loøng cuûa baïn. Cuõng nhôù raèngcoù nhöõng ñieàu veà ngoaïi hình maø baïn khoâng theåthay ñoåi, chaúng haïn nhö chieàu cao hoaëc côõ giaøy.Vì theá baïn neân chaáp nhaän hieän traïng cuûa mình.Tuy nhieân, neáu muoán thay ñoåi ngoaïi hình thì baïnneân xaùc ñònh roõ muïc ñích. Chaúng haïn neáu muoángiaûm caân thì baïn phaûi luyeän taäp thaân theå 3, 4laàn moãi ngaøy vaø aên ñuû chaát. Vieäc thöïc hieän muïcñích ñaõ ñeà ra coù theå giuùp baïn caûi thieän phaåm giaùcuûa mình.

@@Baøi hoïc kinh nghieämMoät trong nhöõng ngöôøi cuoái cuøng baïn coù theå

hoïc hoûi veà söï so saùnh tieâu cöïc laø nhaø voâ ñòch quaànvôït Myõ Andre Agassi. Tuy nhieân, taïi giaûi voâ ñòchmôû roäng Phaùp naêm 2001, ñieàu baát ngôø ñaõ xaûy ravôùi Andre. Anh ñang chôi vôùi Sebastian Grosjeanvaø ñang daãn ñieåm deã daøng, khi chæ coøn 2 seùc nöõalaø vaøo traän thöù hai thì cöïu toång thoáng Myõ BillClinton ñeán, vôùi söï hoan hoâ nhieät lieät.Agassi hoaøntoaøn khoâng coøn ñöôïc chuù yù ñeán, anh caûm thaáydöôøng nhö theá giôùi cuûa mình suïp ñoå. Anh khoâng

giöõ ñöôïc phong ñoä nhö bình thöôøng vaø hai seùc tieáptheo anh bò ñoái phöông haï guïc. Thaáy vaäy, toångthoáng Clinton bò soác vaø boû ñi. Agassi nhanh choùngtraán tónh. Roài Clinton trôû laïi vaø Agassi laïi ñeåthua nöõa. Agassi ñaõ thua cuoäc. Anh bò maát töï tinbôûi söï xuaát hieän cuûa ngöôøi coù danh tieáng hôn mình.

Hoaït ñoäng 1$$Nghó veà ngöôøi khaùc

Con ngöôøi raát deã ghen tî khi thaáy ngöôøi khaùcthaønh coâng. Söï ghen töùc laø taâm lyù muoán sôû höõuvaø noù coù aûnh höôûng xaáu ñeán söï töï tin. Bôûi leõ noùlaøm baïn nghó raèng ngöôøi khaùc gioûi hôn mình vaøtaøi ngheä cuûa mình chaúng coù nghóa gì caû.

Ñoâi khi, beänh “thaàn töôïng” ñoái phöông hoaëcñoàng nghieäp baét nguoàn töø yù nghó nhaän xeùt baûnthaân theo kieåu: “Ngöôøi khaùc gioûi hôn mình nhieàu”.Thöû moät laàn khoâng chieàu theo caùi toâi. Khi ñoù baïnseõ töï nhuû: “Toâi khoâng theå laøm nhöõng gì hoï laøm”.

Tuy nhieân, baïn cuõng coù theå chaáp nhaän raèng coùngöôøi gioûi hôn mình. Vaäy sao baïn khoâng taän duïngsöï thaønh coâng cuûa hoï ñeå taïo caûm höùng cho mìnhthay vì ñeå noù laøm haïi baûn thaân? Chaúng haïn baïncoù theå töï hoûi:

· Toâi coù theå hoïc ñöôïc gì töø hoï?· Hoï coù nhöõng gì maø toâi phaûi ghen tò?· Neáu toâi laøm coâng vieäc cuûa hoï thì lieäu toâi coù

thaønh coâng nhö hoï khoâng?Hình troøn: Laøm sao maø hoï coù theå ñaït ñöôïc vò

trí nhö vaäy nhæ?Hoaït ñoäng 2$$Hoïc caùch ñaùnh giaù baûn thaân

Khi con ngöôøi so saùnh mình vôùi ngöôøi khaùcmoät caùch tieâu cöïc, hoï thöôøng boû qua nhöõng thöù toátñeïp maø hoï ñang coù trong cuoäc soáng. Vì theá baïn

caàn boå sung theâm moät ñieàu caàn thieát vaøo voánsoáng. Ñoù laø haõy ñaùnh giaù ñuùng ñaén nhöõng gìmình ñang coù hôn laø lo buoàn veà nhöõng gì mìnhchöa ñaït ñöôïc.

Nhieàu ngöôøi bieát caùch boû qua nhöõng ñieàu nhoûnhaët ñeå laøm cuoäc soáng theâm töôi ñeïp. Trong cuoäcsoáng vaên minh, vôùi kieåu suy nghó “caøng to caøngtoát”, ngöôøi ta deã laõng queân nhöõng nieàm vui nhonhoû vaø ñôn giaûn. Ñoù laø nhöõng moùn quaø nhoû maøchuùng ta coù moãi ngaøy. Nhöõng nieàm vui ñôn giaûnluoân vaây quanh chuùng ta töøng phuùt, töøng giôø vaøtaát caû chuùng ta caàn nhaän bieát söï hieän dieän cuûachuùng.

##Nhöõng khoaûnh khaéc tri aânHaõy thöû daønh ra chuùt thôøi gian cho vieäc tri aân.

Ñoù laø nhöõng giaây phuùt maø baïn caûm thaáy taâm ñaécvôùi nhöõng ñieàu toát laønh trong cuoäc soáng. Chaúnghaïn:

· Toâi raát bieát ôn söï hoã trôï vaø tình yeâu thöôngcuûa gia ñình mình.

· Toâi raát yeâu quí coâng vieäc vaø baïn ñoàng nghieäpcuûa mình.

5 ñaëc ñieåm cuûa ngöôøi hay so saùnh mình vôùingöôøi khaùc 5 ñaëc ñieåm cuûa ngöôøi khoâng so saùnhmình vôùi ngöôøi khaùc

1. Hoï nghó raèng coøn nhieàu ngöôøi khaùc gioûihôn mình.2. Hoï queân laõng söùc maïnh vaø taøi naêngcuûa mình.3. Hoï nhìn ngöôøi khaùc vaø nghó: “Mìnhseõ khoâng bao giôø ñaït ñöôïc ñòa vò nhö ngöôøi aáy”.4.

Hoï ghen tò vôùi thaønh coâng cuûa ngöôøi khaùc.5.Hoï xem ngöôøi khaùc nhö thaàn töôïng. 1.Hoï thaáy töï tin veà mình vaø haønh ñoäng cuûa baûnthaân.2. Hoï hoïc caùi hay cuûa ngöôøi khaùc.3.Hoï xem ngöôøi khaùc nhö baïn ñoàng haønh, khoângphaûi laø ñoái thuû.4. Hoï vui khi thaáy ngöôøi khaùcthaønh coâng.5.Hoï vöõng tin vaøo baûn thaân mình vaønhöõng gì mình laøm.

Hoaït ñoäng 3$$Khaúng ñònh baûn thaân

Moät moái nguy hieåm daãn ñeán söï so saùnh, ñoù laøvieäc khoâng nhaän ñöôïc söï taùn thöôûng vaø khen ngôïikhi laøm toát coâng vieäc. Neáu tình traïng naøy xaûy rathöôøng xuyeân, noù seõ hình thaønh caûm nghó döôøngnhö baûn thaân mình laø ngöôøi keùm coûi. Baøi taäp sauñaây seõ laø ví duï veà vaán ñeà khaúng ñònh baûn thaân.

BAØI TAÄP: KHAÚNG ÑÒNH BAÛN THAÂNNeáu baïn luoân so saùnh mình vôùi ngöôøi khaùc

moät caùch tieâu cöïc trong coâng vieäc thì haõy thöû laømbaøi taäp naøy ñeå khaúng ñònh mình.Laäp danh saùchnhöõng naêng löïc maø baïn theå hieän ôû nôi laøm vieäcvaø nhaåm noù moãi ngaøy tröôùc khi böôùc vaøo laømvieäc. Thay vì suy nghó quaù nhieàu veà nhöõng caùi toátcuûa ngöôøi khaùc, baïn haõy töï hoûi raèng “Toâi gioûi veàcaùi gì?”· Toâi gioûi veà caùi gì?· Toâi laø ngöôøi kieânnhaãn.· Toâi bieát caùch toå chöùc.· Toâi bieát laéng nghe.·Toâi bieát giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà khoù khaên.

Hoaït ñoäng 4$$Hoïc caùch töï tin

Töï tin moät caùch yeáu ôùt cuõng seõ khieán chuùng tasuy nghó tieâu cöïc. Khi lôõ phaïm loãi nheï, chuùng tacoù theå töï xæ vaû mình laø “ngu ngoác”. Khi lôõ laøm rôùtvaät gì, chuùng ta laäp töùc nghó raèng mình “vuïngveà”. Haàu heát moïi ngöôøi ñeàu aâm thaàm töï kieåmñieåm mình nhieàu laàn trong ngaøy. Nhöõng lôøi “töïkieåm” aâm thaàm ñoù seõ taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán suynghó vaø haønh ñoäng cuûa chuùng ta.

Caùc nhaø chuyeân moân ñaõ chöùng minh raèngkhoaûng 87% nhöõng yù nghó töï nhuû ñeàu ôû daïng tieâucöïc, töï phaù huûy vaø laøm haïi baûn thaân mình. Coù leõbaïn ñaõ töøng bieát ñeán cuïm töø “bieát chaéc”. Töï nhuûcuõng laø moät kieåu “bieát chaéc” gioáng nhö baïn choraèng mình coù theå chaéc chaén laøm ñöôïc moät vieäcnaøo ñoù. Khi nhöõng lôøi töï nhuû thuoäc loaïi tích cöïc(Nghóa laø nghó raèng: Toâi bieát mình coù theå laømñöôïc vieäc ñoù) thì baïn cho pheùp baûn thaân mìnhvöôn tôùi thaønh coâng. Vì theá baïn coù theå thaønhcoâng. Ngöôïc laïi, khi nhöõng lôøi töï nhuû thuoäc loaïitieâu cöïc (Nghóa laø nghó raèng: “Toâi bieát mình seõgaëp raéc roái. Toâi khoâng ñuû söùc laøm giaùm ñoác”) thìbaïn cho pheùp baûn thaân mình ñaàu haøng. Vì theáthaäm chí baïn coù theå khoâng muoán vöôn tôùi thaønhcoâng. Thöôøng thì nhöõng lôøi töï nhuû seõ phaûn aùnhgiaù trò vaø caùch cö xöû maø baïn hoïc ñöôïc töø thuôû beù,vaø caû nhaân phaåm cuûa baïn khi trôû thaønh ngöôøilôùn.

##YÙ nghó vaø caùch cö xöûNhöõng lôøi töï nhuû coù theå chæ ñaïo yù nghó vaø caùch

cö xöû. Neáu baïn nghó raèng: “Toâi bieát mình coù theålaøm ñöôïc vieäc ñoù” thì baïn seõ coá gaéng noäp ñôn xinvieäc ñoù. Trong suoát cuoäc phoûng vaán, baïn seõ theåhieän ñöôïc söï töï tin vaø naêng löïc cuûa mình. Ñoàngthôøi baïn cuõng coù moät cô hoäi toát hôn ñeå thaønhcoâng. Neáu baïn töï nhuû: “Toâi seõ khoâng bao giôø coùñöôïc vò trí ñoù” thì baïn seõ khoâng noäp ñôn xin vieäcvaø chaéc chaén baïn seõ khoâng coù ñöôïc coâng vieäc ñoù.

87% yù nghó töï nhuû tieâu cöïc.12% yù nghó töï nhuû tích cöïc.

##AÛnh höôûng cuûa theå xaùc vaø tinh thaànNhöõng lôøi töï nhuû tieâu cöïc coù theå laøm gia taêng

noãi ñau buoàn vaø laøm cho nhöõng chöùng beänh nhöñau ñaàu, ñau bao töû trôû neân traàm troïng hôn. Noùcuõng coù theå khieán baïn lao mình vaøo con ñöôøng töïphaù huûy baûn thaân vaø suy nghó buoàn chaùn theokieåu: “Khoâng ai quan taâm ñeán mình caû. Vaäy saomình khoâng uoáng theâm nöõa?”. Raát may laø lôøi töïnhuû tích cöïc coù theå mang hieäu quaû ngöôïc laïi, daãnñeán söï töï tin vaø loái soáng tích cöïc.

##Lôøi töï nhuû môùiNhö moät ví duï, haõy töôûng töôïng raèng baïn vöøa

nhaän ñöôïc moät coâng vieäc môùi meû vaø khoù khaên.Baïn coù theå nghó: “Toâi khoâng theå laøm ñöôïc. Noùkhoù quaù. Toâi khoâng bieát caùch laøm vieäc naøy”. Tuynhieân, sao baïn khoâng töï nhuû theo moät kieåu khaùc?Chaúng haïn baïn coù theå töï nhuû raèng: “Haõy nhìn

vaøo thöû thaùch. Coâng vieäc naøy cho duø coù khoù khaênnhöng seõ cho mình moät cô hoäi ñeå hoïc hoûi kyõ naêngmôùi”. Döôùi ñaây laø moät soá ví duï veà nhöõng kieåu töïnhuû tích cöïc vaø tieâu cöïc.

##Söû duïng nhöõng töø maïnh meõVieäc xaây döïng baûn thaân baèng nhöõng suy nghó

tích cöïc trong moät thôøi gian daøi seõ laø caùch vöõngchaéc ñeå laøm cho baïn tìm ñöôïc nguoàn caûm höùngcho öôùc muoán cuûa mình. Chaúng haïn neáu muoántheo ñuoåi moäng laøm giaøu, thì suy nghó tích cöïcphaûi laø: “Toâi laø ngöôøi giaøu coù”. Vaán ñeà laø ôû choãneáu baïn khoâng giaøu thì tieàm thöùc seõ deã daøng loaïiboû yù nghó ñoù vì hieän taïi baïn khoâng thöïc söï giaøu.Ñieàu ñoù chaúng khaùc naøo cho raèng baïn cao 2 meùt,trong khi thöïc söï baïn chæ cao 1,85 meùt. Khi söûduïng töø “Toâi laø..”. cho baûn thaân mình thì baïn ñaõtöï kích thích baûn thaân khöôùc töø kieåu nhaän ñònhcuûa tieàm thöùc.

Vaán ñeà Suy nghó tieâu cöïc Suy nghó tíchcöïc

Phaûn ñoái. “Ñieàu gì xaûy ra neáu hoï töø choái?”“Ñieàu gì xaûy ra neáu hoï ñoàng yù?”

So saùnh. “Toâi khoâng ñuû söùc..”. “Nhöõng gìmình coù theå hoïc töø..”.

Trôû ngaïi. “Noù quaû laø vaán ñeà”. “Coøn co ù moätcon ñöôøng khaùc”.

Hoaøn thaønh. “Mình ñaõ laøm ñöôïc nhöng..”.“Mình raát vui vì ñaõ laøm heát söùc”.

Ngöôøi khaùc. “Ngöôøi khaùc seõ nghó gì neáu

mình laøm vieäc naøy?” “Mình chính laø chuûbaûn thaân”.

Keát quaû. “Khoâng bieát mình coù phaïm loãi gìkhoâng?” “Khoâng bieát mình coù hoïc ñöôïc kinhnghieäm gì khoâng?”

Tuoåi taùc. “Mình ñaõ quaù giaø ñeå laøm vieäc naøy”.“Coù theå hôi muoän, nhöng mình thích thöû laøm”.

Quyeát taâm.“Mình khoâng theå laøm ñöôïc”.“Mình khoâng caàn phaûi ñaït keát quaû quaù hoaøn haûo”.

Moät caùch hieäu quaû hôn ñeå thuyeát phuïc baûn thaânlaø kieåu söû duïng nhöõng töø ngöõ maïnh meõ. Chaúnghaïn haõy töï hoâ khaåu hieäu vôùi mình raèng “Toâi muoánñöôïc giaøu coù”. Coù leõ baïn cuõng caàn phaûi duøng ñeáncuïm töø khaúng ñònh: “Toâi giaøu coù”. Tuy nhieân, khiaùp duïng kieåu duøng töø maïnh meõ thì töø quan troïnglaø “giaøu”. Trong khi suy xeùt, haõy nghó ñeán nhöõngquan ñieåm khaùc nhau veà söï giaøu coù vaø yù nghóa cuûanoù ñoái vôùi baïn. Cuoäc soáng seõ thay ñoåi ra sao neáubaïn laøm giaøu?

Qua vieäc nhaän thöùc veà söï giaøu coù, baïn seõ xaâydöïng yù thöùc ñeå tieàm thöùc chaáp nhaän yù nghóa cuûacuïm töø môùi ñoái vôùi baûn thaân. Nhö vaäy, baïn ñaõlaøm cho tieàm thöùc thöïc söï chaáp nhaän cuïm töø môùiñoù. Baïn ñaõ hoaøn toaøn tin töôûng vaøo cuïm töø môùimaø khoâng caàn phaûi thuyeát phuïc tieàm thöùc chaápnhaän ñieàu naøy.

Haõy thöôøng xuyeân taäp nhaän thöùc nhöõng töømaïnh meõ. Moãi tuaàn baïn haõy choïn moät töø môùi.Trong suoát thôøi gian raûnh, baïn haõy suy nieäm veà yù

nghó cuûa noù. Ñaây laø nhöõng töø khaùc nhau laøm víduï:

· Giaøu coù· Caûm höùng· Khoûe maïnh· Sinh löïc· Thoâng thaùi· Thoâng minh· Söùc maïnh· Nieàm tin

Hoaït ñoäng 5$$Theå hieän phong ñoä cao nhaát

Moãi khi laøm toån haïi loøng töï tin qua vieäc sosaùnh tieâu cöïc vôùi ngöôøi khaùc, chuùng ta cuõng laømtoån haïi chính tinh thaàn cuûa mình. Dó nhieân vieäclaøm cuûa chuùng ta khoâng phaûi laø hoaøn haûo nhöngtreân thöïc teá khoâng ai muoán laøm nhöõng vieäc toånhaïi nhö vaäy. Dó nhieân laø ngöôøi khaùc coù theå laømtoát hôn coâng vieäc cuûa chuùng ta, nhöng cuõng coùnhöõng ngöôøi laøm dôû hôn ta.

Chuùng ta hoïc ñöôïc gì töø nhöõng ngöôøi laøm vieäctoát hôn? Chuùng ta giuùp gì cho nhöõng ngöôøi laøm dôûhôn? Vieäc hieåu ñöôïc baûn thaân laø tieâu chí quantroïng nhaát cuûa caùc nhaø tö töôûng vó ñaïi. Theá thìbaïn coù bieát ñöôïc thaân phaän cuûa mình vaø nhöõng

vieäc mình neân laøm khoâng?

@@Taïi sao phaûi xem troïng ñöôøng loái haønh ñoäng·Xaùc ñònh roõ ñöôøng loái haønh ñoâïng seõ taïo cho baïnhöôùng ñi nhaân baûn cho cuoäc soáng.· Ñöô øng lo á ihaønh ñoâïng chính laø chieác ñeøn soi saùng, moät chieácmoû neo, hoaëc ñoâi khi noù laø löông taâm cuûa chuùngta.· Noù seõ phaûn aùnh giaù trò cuûa baïn. Noù gioángnhö baûn hieán phaùp cuûa chính mình, hoaëc nhö toøaaùn löông taâm ñeå baïn döïa vaøo ñoù maø phaùn quyeát.·Noù cuõng laø coâng cuï ñaïi dieän vaø phaûn aùnh nhöõngphaåm chaát toát ñeïp nhaát, saâu thaúm nhaát trong conngöôøi.· Ñöôøng loái haønh ñoâïng ñöôïc ñuùc keát töø phaåmchaát ñaïo ñöùc cuoäc soáng vaø noù coù moái lieân heä maätthieát ñeán giaù trò baûn thaân. (Chaúng haïn nhö giaùtrò cuûa Harley Davidson laø: thaønh thöïc, ngaythaúng, giöõ lôøi höùa, toân troïng moïi ngöôøi, thích tìmtoøi hoïc hoûi.)· Ñöôøng loái haønh ñoäng ñöôïc thieát laäptheo chieàu höôùng toát seõ taïo cho baïn nguoàn caûmhöùng vaø thuùc ñaåy baïn tieán boä.

Neáu thieáu töï tin, con ngöôøi deã coù nhöõng suynghó haï thaáp mình hoaëc cho raèng vieäc mình laø aivaø mình laøm ñöôïc nhöõng gì khoâng quan troïng.Ngöôøi töï tin thì cho raèng hoaït ñoäng cuûa mình laøquan troïng vaø hoï luoân thaáy ñöôïc yù nghó vaø taàmquan troïng trong coâng vieäc cuûa mình. Chaúng haïn,ngöôøi thaày giaùo luoân quan taâm ñeán hoïc sinh vaø coùyù thöùc veà yù nghóa vieäc laøm cuûa hoï ñoái vôùi töônglai cuûa lôùp treû. Vì theá hoï theå hieän taát caû taâmhuyeát trong khi laøm vieäc. Ngöôøi gioûi baùn haøng seõphuïc vuï khaùch haøng toát nhaát ñeå laøm vieäc coù yù

nghó cho khaùch haøng. Vì theá ngöôøi baùn haøng gioûiseõ laø ngöôøi theå hieän ñöôïc naêng löïc cao nhaát trongcoâng vieäc baùn haøng. Muïc ñích cuûa nhöõng ví duïnaøy laø ñeå moãi ngöôøi trong chuùng ta noã löïc laømvieäc heát mình cho muïc ñích ñaõ choïn. Bôûi leõ moãingöôøi laø moät dieãn vieân saém moät vai nhoû trongmaøn kòch lôùn, maøn kòch cuûa theá gian. Anh giaùovieân vaø ngöôøi baùn haøng chæ laø hai trong soá caùcvai dieãn cuûa vôû kòch. Moãi vai dieãn seõ goùp phaànnhoû cuûa mình ñeå taïo neân boä maët cuûa cuoäc soáng.

Vieäc xaùc ñònh lyù töôûng soáng seõ giuùp baïn hìnhthaønh ñöôøng loái haønh ñoäng. Ñöôøng loái haønh ñoängkhoâng ñöôïc ca tuïng treân thöông tröôøng. Bôûi leõ noùlaø nhöõng gì raát phöùc taïp vaø sinh ra töø söï nhaänthöùc toång theå. Tuy nhieân, ñöôøng loái haønh ñoäng seõñoùng goùp phaàn tích cöïc vaøo troïng ñieåm, muïc ñíchvaø höôùng ñi cuûa cuoäc soáng.

##Hình thaønh ñöôøng loái haønh ñoängCoâng vieäc naøy baét ñaàu töø coâng cuoäc caûi caùch tö

töôûng. Haõy vieát ra taát caû nhöõng gì maø baïn cho laøquan troïng. Haõy suy nghó veà nhöõng khía caïnhkhaùc nhau cuûa cuoäc soáng: gia ñình, coâng vieäc, baïnbeø, ngöôøi thaân, tinh thaàn, quan ñieåm ñaïo ñöùc, öôùcmô vaø muïc tieâu. Baïn coù theå hình thaønh ñöôøng loáihaønh ñoäng töø vieäc traû lôøi cho nhöõng caâu hoûi:

· Baïn muoán soáng trong moâi tröôøng naøo?· Baïn muoán laø ngöôøi nhö theá naøo?· Taïi sao baïn laøm ñieàu naøy? Vì ñoäng cô naøo?· Vieäc laøm cuûa baïn mang laïi lôïi ích gì cho

nhöõng ngöôøi khaùc?

· Neáu baïn khoâng laøm vieäc naøy thì nhöõng ngöôøixung quanh bò thieät thoøi gì?

· Ñieàu gì laøm cho baïn toûa saùng vaø caûm thaáy yeâuñôøi? Baïn yeâu thích hoaït ñoäng gì?

· Ñieàu gì höùng thuù nhaát vaø coù yù nghóa nhaáttrong ñôøi baïn?

· Neáu ñöôïc ngöôøi khaùc ngöôõng moä, baïn muoánhoï ngöôõng moä mình veà lónh vöïc gì?

Taát caû nhöõng caâu hoûi treân seõ cho baïn suy nghótích cöïc veà baûn thaân mình vaø nhöõng gì baïn muoántheå hieän. Ñöôøng loái haønh ñoäng ñöôïc thieát keá ñeåchuyeån taûi nhöõng ñieàu naøy. Moät khi baïn ñaõ thöïchieän cuoäc caûi caùch tö töôûng, thì haõy tìm nhöõngmoái quan heä giöõa nhöõng yù töôûng, vaø quyeát ñònhnhöõng gì phaûi laøm ñoái vôùi ñöôøng loái haønh ñoäng.Muïc ñích cuûa vieäc naøy laø ñeå taïo kim chæ nam chocuoäc soáng vaø höôùng hoaït ñoäng vaøo nhöõng gì thöïcsöï quan troïng.

Haõy vieát ra ñöôøng loái haønh ñoäng sao cho aántöôïng nhaát. Baïn coù theå thieát laäp moät keá hoaïchdaøi haïn hoaëc chia nhoû chuùng ra thaønh nhieàu giaiñoaïn khaùc nhau trong cuoäc soáng. Tuy nhieân, ñöøngphaùc thaûo moät keá hoaïch quaù daøi, haõy vieát sao chobaïn coù theå deã daøng nhôù laïi ñöôøng loái haønh ñoäng.Ngoaøi ra, baïn cuõng caàn phaùt trieån ñöôøng loái haønhñoäng. Chaúng haïn baïn phaùt trieån moät keá hoaïchphuï, cho pheùp tieán haønh cuøng vôùi traùch nhieämchính. Chæ nhaän thöùc ñöôøng loái haønh ñoäng vaãnchöa ñuû. Baïn phaûi vieát chuùng ra vaø treo chuùng leân

töôøng moät caùch aán töôïng, ôû choã deã nhìn thaáynhaát.

$$Töï tin trong nhöõng tình huoáng thoâng thöôøng

Chöông naøy seõ baøn veà söï phaùt trieån loøng töï tintrong nhöõng tình huoáng deã laøm ngöôøi ta hoaøi nghi,lo aâu ñeå theå hieän nhöõng vieäc nhö: loâi cuoán ngöôøikhaùc phaùi, yeâu caàu traû löông cao, traû lôøi ñieän thoaïivaø caïnh tranh trong thi ñaáu theå thao. Trong nhöõngtình huoáng nhö vaäy, caûm xuùc seõ taêng leân ñoät ngoätvì baïn coù theå nhaän ñöôïc nhöõng haäu quaû toài teähoaëc keát quaû baát ngôø khi coù söï hieän dieän cuûa tieànbaïc, söï caïnh tranh hoaëc caùc moái quan heä.

Chính vì vaäy töï tin ñaõ trôû thaønh yeáu toá thieátyeáu ñeå gia taêng cô hoäi thaønh coâng. Bôûi leõ baïncaøng töï tin thì caøng khieán ngöôøi khaùc tin vaøo baïnvaø cô hoäi may maén nhôø ñoù maø gia taêng.

Böôùc vaøo 4 lónh vöïc naøy vôùi taâm traïng ngôø vöïcvaø lo aâu thì chaúng khaùc naøo nhö coá gaéng nhaäp cösang nöôùc khaùc maø khoâng coù loaïi tieàn hoaëc giaáytôø hôïp leä. Töï tin coù theå giuùp baïn chuaån bò toát ñeåñöông ñaàu vôùi nhöõng thöû thaùch phía tröôùc.

$$Loâi cuoán ngöôøi khaùc phaùi

Coù leõ baïn seõ thaáy aùi ngaïi khi coù söï xuaát hieäncuûa ngöôøi khaùc phaùi vì baïn caûm thaáy khoâng antoaøn vaø thieáu töï tin do sôï bò töø choái. Cuõng coù theåbaïn bò ngöôøi naøo ñoù loâi cuoán vì hoï coù thöù baïn caànvaø baïn lieàn ñaët hoï ôû vò trí thoâng thoaùng coøn baïnthì ôû theá keït. Chaúng haïn nhö baïn xem hoï coù baûnlónh nhö moät ñaïi gia, coù taøi trí hôn ngöôøi, hoaëc laøngöôøi noäi trôï taøi ba.

Ngöôøi khaùc phaùi caøng haáp daãn ñoái vôùi baïn thìbaïn caøng bò troùi buoäc, vì ñieåm soá maø baïn chaámcho hoï seõ ngaøy caøng taêng cao. Söï ngöôõng moä cuûabaïn ñoái vôùi ngöôøi ñoù taêng cao thì veû haáp daãn cuûahoï cuõng taêng cao. Neáu hoï töø choái baïn thì hoï caønghaáp daãn, baïn seõ caøng thaát voïng.

Veû haáp daãn cuûa hoï + nhu caàu ngöôõng moä cuûabaïn = söï lo aâu.

##Caûm thaáy mình haáp daãnBí quyeát ñeå töï tin trong tình huoáng giao tieáp

xaõ hoäi laø caûm nhaän veà nhöõng öu ñieåm cuûa mình.Khi ñoù, ngöôøi khaùc cuõng seõ caûm thaáy haïnh phuùckhi ôû beân baïn vaø baïn seõ trôû thaønh ngöôøi coù “malöïc” loâi cuoán. Vieäc caûm thaáy mình taøi gioûi baétnguoàn töø caûm giaùc thaáy mình laøm ñöôïc nhieàu vieäc

“troâi chaûy”.??? Hình 113:Nhu caàu ngöôõng moä.Söï haáp daãn cuûa ngöôøi khaùc.Hình troøn: Ngheà nghieäp - Ngheà nghieäp.##Laøm vieäc troâi chaûyNhöõng vieäc naøo laøm baïn caûm thaáy mình taøi

gioûi? Ñoù coù theå laø:· Taäp theå hình.· Taäp Yoga.· Chôi theå thao.· Ñi boä döôõng sinh.· Ñi khieâu vuõ.· Ngaâm mình trong boàn taém.· Nghæ cuoái tuaàn.· Tónh taâm.· Ca haùt.· Taùn döông ngöôøi khaùc.Ñoâi khi ngöôøi ta khoâng laøm nhöõng ñieàu mình

muoán vì nhöõng aùp löïc khaùc hoaëc vì hoï khoâng muoánbò xem laø ngöôøi ích kyû. Chaúng haïn neáu baïn coùmoät coâng vieäc caàn laøm, leõ taát nhieân laø baïn vaïchra keá hoaïch vaø chuaån bò naêng löïc ñeå ñaùp öùng coângvieäc. Neáu khoâng laøm quen tay, cuoái cuøng baïn seõphaûi toán raát nhieàu coâng söùc. Moät soá ngöôøi choraèng cöù laøm vieäc quaàn quaät thì seõ laáy loøng ñöôïcngöôøi khaùc.

Vì theá haõy ghi vaøo nhaät kyù ít nhaát moät vieäc

maø baïn laøm troâi chaûy trong moät tuaàn vaø laäp keáhoaïch cho caùc hoaït ñoäng khaùc xung quanh nhöõngvieäc baïn ñònh laøm. Baèng caùch naøy, baïn seõ coù vieäcphaûi laøm ñeå buø vaøo nhöõng luùc troáng vaéng. Ñoù laøböôùc ñaàu tieân quan troïng nhaát ñeå trôû thaønh ngöôøihaáp daãn ñoái vôùi baûn thaân mình vaø vôùi ngöôøi khaùcphaùi.

##Ñaàu tieân laø heïnMuïc ñích cuûa cuoäc heïn ñaàu tieân laø tìm hieåu xem

ngöôøi aáy thích gì vaø roài ñaët keá hoaïch ñeå chinhphuïc naøng (hoaëc chaøng). Ñoái vôùi giôùi laøm aên baänroän, cuoäc heïn ôû quaùn caø pheâ hoaëc quaùn bar laø moätkhôûi ñaàu thích hôïp. Moät quaùn bar saïch ñeïp ôû nhaøhaøng hoaëc quaùn caø pheâ, quaùn sinh toá vôùi khoângkhí töôi maùt seõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho cuoäctroø chuyeän vaø gôïi yù cho moät laàn taùi ngoä nöõa. Gaëpngöôøi thích söï baát ngôø, baïn coù theå choïn caûnh treânsaân thöôïng. Moät nôi cao nhaát thaønh phoá cuõng coùtheå gaây aán töôïng cho caû hai ngöôøi. Cuõng coù nhöõngnhaø haøng thieát keá phaàn saân thöôïng ñeå khaùchthöôûng thöùc caûnh trôøi ñeâm.

##Cuoäc heïn ñaàu tieânNhieàu ngöôøi ngaïi nguøng ñeán noãi laøm ñuû moïi

caùch ñeå traùnh cuoäc heïn ñaàu tieân. Tuy nhieân, saukhi traán tónh laïi baïn seõ caûm thaáy ñaây coù theå laømoät dòp raát thuù vò. Baïn ñöôïc gaëp maët ngöôøi aáy vaøseõ coù raát nhieàu ñieàu môùi laï.

Trôû ngaïi lôùn nhaát khi nam nöõ gaëp gôõ nhau laøvieäc tìm hieåu vaø giao tieáp. Baïn seõ noùi nhöõng gì?Coù neân keå veà thôøi thô aáu, kinh nghieäm vöôït quabeänh taät, keá hoaïch cho töông lai, hoaëc nhöõng laàn

gaõy ñoå tình caûm?##Ñieàu gì xaûy ra neáu toâi khoâng noùi ñöôïc gì caû?Ñieàu ñaàu tieân caàn nhôù laø ngöôøi ta thöôøng maéc

phaûi taät noùi quaù nhieàu trong laàn gaëp ñaàu tieân. Hoïthöôøng giaønh noùi moät mình, ræ raû vôùi chuû ñeà chaùnngaét. Hieän töôïng naøy baét nguoàn töø tình traïngñaàu oùc ñang caêng thaúng hoaëc sôï nhöõng giaây phuùtim laëng vaø luùng tuùng.

Nhôù raèng neáu nhö ngöôøi aáy thích baïn hoaëcmuoán bieát nhieàu veà baïn thì hoï seõ ñöa ra nhieàu caâugôïi yù.

Neáu hoï khoâng ngöôõng moä baïn, hoï seõ khoâng noùinhieàu vaø ñieàu ñoù seõ laøm caâu chuyeän khoù coù theåtieáp tuïc. Cho duø baïn raát haáp daãn, nhöng neáu hoïkhoâng höôûng öùng thì cuoái cuøng baïn cuõng phaûi ñaønhchaøo thua. Vì theá haõy coá gaéng laéng nghe chuû ñeàmaø hoï thích baøn. Laéng nghe cuõng laø moät haønhñoäng aûnh höôûng ñeán ngöôøi noùi.

Khi bieát ñöôïc caùch giao tieáp, thì phaàn coøn laïiseõ trôû neân deã daøng hôn. Chaúng haïn, khi baïn ñangnghe thì haõy coá gaéng hieåu khoâng chæ ñieàu ngöôøiaáy noùi maø coøn phaûi tìm hieåu xem taïi sao hoï laïinoùi nhö vaäy. Ñeå gaây ñöôïc nhieàu thieän caûm, baïncaàn nhôù hai ñieàu:

· Keå veà baûn thaân mình.· Daønh moät khoaûng thôøi gian ñeå laéng nghe.

Ñieàu quan troïng laø baïn phaûi chöùng toû cho ngöôøiaáy bieát raèng: Khi noùi chuyeän, baïn gaït boû taát caûnhöõng vieäc beân ngoaøi vaø chæ taäp trung vaøo ñeà taøi

cuûa hai ngöôøi. Nhöõng ñieàu khoâng quan troïng seõñöôïc baøn sau, trong nhöõng luùc thích hôïp.

##Heïn theâm cuoäc heïn thöù haiTröôùc khi keát thuùc caâu chuyeän, neáu muoán gaëp

laïi ngöôøi aáy thì ñaây laø caùch toát nhaát ñeå gôïi yù cuoächeïn tieáp theo. Tuy nhieân, baïn caàn xaùc ñònh tínhieäu ñoàng yù cuûa ngöôøi kia. Caên cöù vaøo caùch traû lôøivaø thaùi ñoä cuûa hoï, baïn thaåm ñònh möùc ñoä thaønhcoâng cho lôøi môøi heïn gaëp laàn sau.

!!Khoâng khí cuoäc heïn aám cuùngNeáu cuoäc heïn mang laïi nieàm vui vaø söï aám cuùng

cho caû hai thì baïn neân baøy toû tình caûm chaânthaønh baèng caùi nhìn thaân aùi, nuï cöôøi, cöû chæ thaânthieän, coù theå kheõ chaïm vaøo baøn tay cuûa hoï hoaëccaùnh tay. Baïn coù theå cöôøi moät caùch thoaûi maùitreân tinh thaàn vui veû côûi môû. Haõy neâu caûm xuùcvui söôùng cuûa baïn veà cuoäc heïn vaø hoûi xem hoï coùmuoán heïn gaëp nöõa khoâng. Haõy noùi vôùi gioïng nheïnhaøng vaø vui veû.

!!Khoâng khí cuoäc heïn teû nhaïtNeáu cuoäc noùi chuyeän trôû neân teû nhaït thì cuõng

khoâng coù nghóa laø ngöôøi aáy khoâng muoán gaëp laïibaïn laàn nöõa. Ñöøng voäi naûn loøng khi thaáy ngöôøiaáy coù veû deø daët vaø muoán coù thôøi gian ñeå tìm hieåukyõ hôn veà baïn. Cuõng coù theå hoï laø ngöôøi môùi vöøachia tay vôùi ai ñoù vaø giôø ñaây muoán duøng thôøi gianñeå xoa dòu noãi ñau.

Ñöøng voäi eùp hoï phaûi nhaän lôøi môøi heïn gaëptrong luùc hoï ñang chaùn naûn. Haõy ñeå hoï ñöôïc yeân

tónh. Coù leõ toát nhaát laø neân goïi ñieän cho hoï. Nhöngphaûi chaéc chaén laø caû hai bieát soá ñieän thoaïi cuûanhau hoaëc coù theå göûi thö cho nhau. Baïn coù theå göûivaøi doøng cho hoï ñeå baøy toû nieàm caûm kích veà tìnhbaïn cuûa hai ngöôøi. Söï hoài aâm cuûa hoï seõ laø manhmoái taïo ñieàu kieän cho baïn tieán xa hôn.

Neáu hoï baûo raèng raát vui vì buoåi toái ñoù thì baïncoù theå ñeà nghò moät cuoäc heïn tieáp theo. Neáu hoïkhoâng traû lôøi, baïn haõy ñôïi theâm vaøi ngaøy nöõa roàihaõy goïi ñieän hoûi veà caûm xuùc cuûa hoï. Neáu cuoäc troøchuyeän ñieän thoaïi toát ñeïp thì haõy ñöa ra lôøi ñeànghò cho cuoäc heïn tieáp theo.

!!Khoâng khí cuoäc heïn laïnh luøngCuoäc troø chuyeän seõ trôû neân laïnh luøng neáu caû

hai quaù khaùch saùo, khoâng töï nhieân vaø khoâng thaânmaät. Ñoù cuõng laø tröôøng hôïp khi hai beân ít nhìnnhau, lôøi noùi thì göôïng eùp vôùi caûm giaùc xa laïkhoâng bình thöôøng.

Haõy töï hoûi mình xem taïi sao cuoäc noùi chuyeänlaïi dieãn ra nhö theá. Chính baïn hay ngöôøi aáy caûmthaáy khoâng thoaûi maùi hoaëc coù chuyeän gì khoâng oångiöõa hai ngöôøi? Baïn coù coá gaéng xaây döïng khoângkhí thaân maät cho cuoäc noùi chuyeän khoâng? Söï traùiyù coù ít hôn söï ñoàng yù khoâng? Neáu cuoäc troø chuyeänkhoâng suoân seû thì ñöøng töï daèn vaët baûn thaân. Haõyruùt kinh nghieäm töø noù.

##Cuoäc heïn thöù hai bò töø choáiNeáu ngöôøi aáy töø choái cuoäc heïn thöù hai, baïn

ñöøng töï daèn vaët baûn thaân. Moãi laàn heïn laø moätlaàn hoïc kinh nghieäm quí baùu ñeå baïn bieát caùch hoøahôïp vôùi ngöôøi khaùc phaùi. Söï töø choái cuõng coù theå laømoät tín hieäu ñôn giaûn baùo raèng ngöôøi aáy khoânghôïp vôùi baïn. Moãi laàn heïn gaëp ñeàu coù nhöõng caùihay ñeå hoïc hoûi. Haõy ruùt kinh nghieäm töø cuoäc heïnlaàn naøy ñeå aùp duïng cho laàn sau.

Baïn coù theå laøm nhöõng gì toát hôn cho cho cuoächeïn laàn sau? Chaúng haïn:

· Ít noùi veà baûn thaân hôn.· Côûi môû vui veû hôn.· Hoûi nhieàu hôn.· Khen nhieàu hôn.Neáu baïn chöa coù kinh nghieäm heïn hoø thì coù leõ

neân thöû gaëp gôõ vaøi laàn ñeå coù ñöôïc söï töï tin vaøthoaûi maùi ñuùng möïc. Cuoäc heïn laø cô hoäi ñeå baïnkhaúng ñònh mình vaø cuõng laø cô hoäi töông töï ñoáivôùi ngöôøi khaùc. Qua thöïc teá, baïn seõ caûm thaáyvöõng vaøng trong moät cuoäc heïn vaø qua ñoù taïo ñöôïcsöùc haáp daãn ñoái vôùi ngöôøi khaùc, ngöôøi thích conngöôøi thaät cuûa baïn.

@@AÙp duïng lyù thuyeát vaøo thöïc haønh

Ñeå thaønh coâng khi khôûi ñaàu moät moái quan heä,haõy nhôù:

· Phaùt hieän öu ñieåm baûn thaân.· Coá gaéng caûm nhaän yù nghó vaø caûm xuùc cuûa

ngöôøi khaùc.· Bieán cuoäc heïn ñaàu tieân cuûa baïn thaønh moái

quan taâm cuûa ngöôøi khaùc.· Baøn veà nhöõng chuû ñeà maø caû hai ñeàu thích.· Laéng nghe ngöôøi kia noùi.· Thaåm ñònh tình caûm cuûa ngöôøi kia tröôùc khi

ñöa ra lôøi heïn tieáp theo.· Ruùt kinh nghieäm sau moãi laàn heïn gaëp.

$$Yeâu caàu taêng löông

Nhieàu ngöôøi sôï gaëp oâng chuû ñeå yeâu caàu taênglöông vì ngöôøi chuû thöôøng ñöôïc xem laø ngöôøi coùquyeàn löïc vaø taøi gioûi. Haõy töôûng töôïng raèng baïnquyeát ñònh khoâng chòu nhaän khoaûn löông thaáp vaøgaëp oâng chuû ñeå trình baøy vaán ñeà taêng löông. Laømtheá naøo ñeå coù ñuû töï tin ñeå thöïc hieän ñieàu ñoù?

##Xaây döïng loøng töï tinHaõy nghó veà söï ñoùng goùp cuûa baïn ñoái vôùi coâng

ty:· Noã löïc baïn theå hieän trong coâng vieäc.· Thaønh quaû baïn ñaït ñöôïc trong coâng vieäc.· Nieàm töï haøo baïn coù trong coâng vieäc.

##Choïn ñuùng thôøi ñieåmTröôùc heát haõy choïn kyõ thôøi ñieåm toát nhaát ñeå

tìm gaëp oâng chuû. Taát nhieân ñoù khoâng phaûi laø thôøiñieåm ñoøi taêng löông khi coâng ty vöøa coù ñôït giaûmbieân cheá. Lyù töôûng nhaát laø chôø ñôïi thôøi cô. Neáubaïn vöøa tranh luaän vôùi oâng chuû veà moät vaán ñeànaøo ñoù thì khoâng neân ñoøi taêng löông trong luùcnaøy. Chæ neân ñeà nghò taêng löông khi gaëp cô hoäitoát. Nghóa laø caû baïn vaø coâng ty ñeàu thuaän lôïi. Coágaéng thöïc hieän vieäc naøy ngay thôøi ñieåm thuaän lôïinhaát hoaëc sau khi baïn hoaøn thaønh moät keá hoaïchñem laïi nguoàn lôïi lôùn cho baïn vaø coâng ty.

@@Baøi taäp: Nghó ñeán thaønh coângToång keát taát caû nhöõng coâng söùc baïn ñaõ ñoùng

goùp cho coâng ty hoaëc cô quan, roài quyeát ñònh möùclöông thoûa ñaùng cho söï ñoùng goùp ñoù.Baây giôø haõytöôûng töôïng raèng phieáu löông ñang göûi ñeán ngaânhaøng chöùa taøi khoaûn cuûa baïn. Baïn caûm thaáy theánaøo?Haõy thöôûng thöùc caûm giaùc nhìn thaáy tieànlöông cuûa baïn ñang nhaäp vaøo taøi khoaûn. Haõy vuisöôùng vì moùn tieàn ñoù. Haõy vui leân vaø baïn seõhaïnh phuùc vôùi khoaûn tieàn kieám ñöôïc. Khi trongloøng traøn ngaäp nieàm vui söôùng, baïn haõy laøm moätñoäng taùc nhoû chaúng haïn nhö buùng tay hoaëc khaûynheï vaøo muõi. Ñoäng taùc naøy seõ khieán baïn theâmkhao khaùt hoaëc theøm muoán caûm giaùc ñöôïc höôûngmöùc löông xöùng ñaùng vôùi coâng söùc cuûa mình.Haõythöïc hieän ñieàu naøy moãi ngaøy hai laàn. Vaøo giaâyphuùt tröôùc khi baïn böôùc vaøo phoøng Giaùm ñoác ñeåxin ñöôïc taêng löông, haõy laøm moät ñoäng taùc nhoû

nhö ñaõ moâ taû ñeå hoã trôï tinh thaàn vaø caûm thaáy söïvui söôùng vôùi möùc löông môùi.Baây giôø, baïn ñaõ chuaånbò xong khí theá ñeå böôùc vaøo vaên phoøng coâng ty,haõy nhaän thöùc roõ raøng veà giaù trò vaø coâng vieäc cuûamình.

##Tieán haønh khaûo saùtTieán haønh khaûo saùt möùc löông baèng caùch tìm

hieåu möùc löông cuûa nhöõng ngöôøi ôû vò trí nhö baïnñöôïc höôûng hoaëc seõ ñöôïc höôûng. Töø ñoù suy ra möùclöông baïn xöùng ñaùng ñöôïc höôûng. Neáu ñöôïc thì cöùñem theo baát cöù taøi lieäu naøo hoaëc ngay caû moätmaåu giaáy khi gaëp oâng chuû ñeå trình baøy vieäc taênglöông. Vì ñoù laø ñieàu raát coù lôïi. Raø soaùt thoâng tintreân baùo hoaëc treân maïng, cuõng nhö tham khaûo yùkieán ngöôøi khaùc ñeå xaùc ñònh möùc löông thoûa ñaùngcuûa mình.

##Xaùc ñònh yeâu caàuPhaûi yeâu caàu hôn möùc baïn mong ñôïi. Ñieàu naøy

coù nghóa laø baïn xem troïng coâng vieäc vaø raát muoánñaït ñöôïc nhöõng gì ñaõ yeâu caàu. Haõy neâu nhöõng gìbaïn muoán, nhöng ñöøng bieán cuoäc thöông löôïngthaønh moät kieåu “toáng tieàn”.

##Ngoân ngöõ cuûa cô theåNgoân ngöõ cuûa cô theå ñoùng vai troø coát caùn. Ñöøng

rôøi maét khoûi oâng chuû, khoâng nhìn leân traàn nhaø,cöûa soå hoaëc nhìn xuoáng nhöõng moùng tay cuûa mình.Ñöøng nghòch ngôïm baát cöù thöù gì, chaúng haïn nhöcoät laïi toùc hoaëc nôùi loûng daây ñoàng hoà maëc duø baïncaûm thaáy ngöùa ngaùy tay chaân. Haõy ngoài thaúng

löng vaø mæm cöôøi. Trang phuïc cuõng goùp phaàn khoângnhoû vaøo vieäc naøy. AÊn maëc phuø hôïp vôùi cöông vòcuûa mình. Ñöøng quaù hôû hang vaø aùo quaàn chæ neânphuø hôïp vôùi coâng vieäc. Ñoàng thôøi haõy aên maëc phuøhôïp vôùi vò trí môùi.

##Tieáp caän chuû ñeàPhaûi chuaån bò saün keá hoaïch. Haõy döïa vaøo taát

caû nhöõng thaønh quaû cuûa baïn, taát caû nhöõng vieäcmôùi maø baïn laøm ñöôïc trong coâng ty, caùch thöùchoaøn thaønh noù vaø chöùng toû cho oâng chuû thaáy vieäclaøm cuûa baïn. Chaúng haïn nhö baïn coù phaûi laømtheâm nhieàu giôø trong nhöõng luùc taêng ca khoâng?

##Ñöøng noùi gioïng tuyeät voïngBaïn ñang yeâu caàu taêng löông, vì theá ñöông nhieân

baïn laø ngöôøi xöùng ñaùng ñöôïc höôûng möùc löôngnhö vaäy. Tuy nhieân, cho duø coù laøm gì thì cuõngñöøng noùi nhöõng lôøi tuyeät voïng. Khi noùi vôùi oângchuû veà vieäc taêng löông thì haõy noùi treân tinh thaànbaïn xöùng ñaùng ñöôïc nhö vaäy. Caàn nhaát laø ñöøngbao giôø than phieàn raèng baïn ñang bò maéc nôï vìnhö vaäy laø töï haï thaáp baûn thaân.

Hình troøn: Toâi seõ phaûi baùn xe neáu nhö oângkhoâng taêng löông.

@@AÙp duïng lyù thuyeát vaøo thöïc haønhÑeå thaønh coâng trong vieäc yeâu caàu taêng löông,

haõy nhôù:· Ñaùnh giaù ñuùng ñaén veà coâng söùc cuûa mình ñoái

vôùi coâng ty.

· Choïn ñuùng thôøi ñieåm thích hôïp ñeå gaëp oângchuû.

· Khaûo saùt ñeå ñònh giaù trò coâng vieäc cuûa mình.· Yeâu caàu treân möùc mong muoán.· Trình baøy vôùi tinh thaàn baïn xöùng ñaùng ñöôïc

taêng löông, khoâng quò luïy hoaëc noùi lôøi tuyeät voïng.· Thöïc hieän nhöõng baøi taäp suy nghó thaønh coâng.$$Traû lôøi “cöùng” trong ñieän thoaïi

Nhieàu ngöôøi trong coâng vieäc laøm aên raát sôïnhöõng cuù ñieän thoaïi “traû lôøi cöùng”, ñaëc bieät laønhöõng ngöôøi môùi lo vieäc vaø caûm thaáy hoï phaûi noùicöùng ñeå loâi cuoán khaùch haøng. Neáu baïn laø ngöôøimaãn caûm, baïn seõ khoâng muoán laøm maát thieäncaûm hoaëc laøm ngöôøi nghe ñieän thoaïi phaûi böïcmình. Coù leõ baïn cuõng sôï bò toån thöông khi ngöôøita coù yù töø choái lôøi chaøo haøng cuûa mình. Coù leõngöôøi nghe ñieän thoaïi seõ daäp maùy vaø chöûi ruûacuõng neân. Khi baïn toû ra “luïy” trong giao dòch thìsöï töø choái seõ thaúng thöøng hôn. Ñôn giaûn bôûi vìbaïn coù thaùi ñoä tuyeät voïng vaø caàu xin söï chaápthuaän töø phía khaùch haøng.

Söï töï tin trong tình huoáng naøy coù ñöôïc töø vieäctin raèng baïn seõ thaønh coâng cho duø ñoái phöông coùlaøm gì ñi nöõa. Noù giuùp baïn ñuû duõng caûm ñeå noùicöùng vaø tin raèng: “Hoâm nay quaû laø ngaøy toát. Cuoäcgiao dòch naøy seõ thaønh coâng”.

##Chuaån bò cho cuoäc goïi ñieänTröôùc khi ñònh thöïc hieän cuoäc goïi ñeå noùi cöùng,

baïn haõy chuaån bò tinh thaàn vaø khí theá vôùi nhöõngbaøi taäp moãi ngaøy. Söùc maïnh tinh thaàn seõ ñöôïchình thaønh baèng caùch töï hoûi mình moät soá caâu hoûikhieán baïn tin vaøo söùc maïnh vaø naêng löïc theå hieäncoâng vieäc cuûa mình. Vì khi noùi lôøi döùt khoaùt, baïnphaûi chuaån bò moät kho tö töôûng ñaày khí theá ñeå söûduïng. Baïn coù theå ñaët moät soá caâu hoûi nhö:

· Toâi coù khaû naêng gì cho coâng vieäc?· Toâi ñaït ñöôïc thaønh coâng gì trong coâng vieäc?· Khaùch haøng hoaëc ñoàng nghieäp cho raèng toâi coù

öu ñieåm gì?· Toâi laøm lôïi gì cho ngöôøi maø mình ñang giao

dòch qua ñieän thoaïi?

@@Taëng danh hieäu cho mìnhHaõy nghó ra moät caùi teân hoaëc danh hieäu maø

baïn coù theå ñaët cho mình ñeå moâ taû hoaït ñoäng hoaëclyù do baïn xuùc tieán coâng vieäc. Ñaây laø moät soá ví duï:

Danh hieäu Haønh ñoängVoâ kî. Baïn thöïc hieän moïi ñieàu.Thuû lónh. Baïn chæ ñaïo ngöôøi khaùc.Voâ ñòch. Baïn vöôït qua moïi trôû ngaïi trong coâng

vieäc.Baùo thuø. Baïn muoán chöùng minh sai laàm cuûa

nhöõng ngöôøi cho raèng baïn khoâng theå thaønh coâng.Nhaø taøi trôï. Baïn muoán giuùp ñôõ gia ñình.Tieân phong. Baïn muoán phaù vôõ giôùi haïn

coâng vieäc.

Caàu thuû. Baïn vui veû ñoùn nhaän tình caûm cuûanhöõng ngöôøi khaùc.

Nhaø taøi phieät. Baïn ñang laøm vieäc ñeå thunhieàu lôïi nhuaän.

Nhaø taøi trôï. Baïn phuïc vuï ñaéc löïc cho ngöôøikhaùc.

Chieán binh. Baïn muoán gio û i hôn moïingöôøi.

Ngoâi sao. Baïn muoán thöïc hieän öôùc voïng cuûanhöõng ngöôøi khaùc.

AÁn töôïng. Baïn muoán xaây döïng cuoäc soáng töôiñeïp hôn.

##Ngheä thuaät goïi ñieän thoaïiPhaàn quan troïng nhaát cuûa baát kyø cuoäc goïi ñieän

thoaïi naøo naèm ôû 15 giaây ñaàu tieân. Bí quyeát ñeå noùichuyeän thaønh coâng trong ñieän thoaïi laø phaûi coùgioïng noùi ñaày baûn lónh. Sau ñaây laø moät soá ñeànghò:

· Giöõ gioïng töï nhieân.· Vieäc coá tình ñoåi gioïng ñeå taïo aán töôïng, chæ

laøm cho gioïng noùi trôû neân keäch côõm vaø laøm chogioïng noùi cuûa baïn bò aûnh höôûng xaáu sau naøy.

· Ñöùng thaúng khi goïi ñieän: Ñieàu naøy seõ laømtaêng theâm söï quyeát ñoaùn vaø söùc maïnh. Mæm cöôøikhi noùi. Vieäc naøy la øm cô theå tie át ra chaátendorphins. Endorphins laø loaïi hoùc moân giuùp côtheå caûm thaáy saûng khoaùi. Nhö vaäy, baïn vaø ngöôøinghe cuøng caûm thaáy bôùt caêng thaúng.

· Chuù yù traû lôøi ngöôøi ñang goïi ñieän. Ngöôøi

aáy coù thöôøng nghe laàm teân baïn hoaëc yeâu caàu baïnlaëp laïi teân mình hay khoâng? Hoï coù hay ngöøng laïikhi baïn chôø hoï noùi khoâng? Ñieàu naøy coù theå hoïkhoâng nghe roõ hoaëc chöa hieåu roõ yù baïn.

· Chuù yù laéng nghe. Haõy ñeå cho ngöôøi kiabieát raèng baïn ñang chuù yù laéng nghe. Söû duïngnhöõng töø: “Vaâng”, “Toâi hieåu” vaø “Daï ñöôïc”.

· Xaùc ñònh roõ muïc ñích cuoäc goïi. Ñaây laø ñieàucaàn thieát. Noù laøm cho caùch giao tieáp cuûa baïn roõraøng vaø hieäu quaû. Ñieàu naøy nghe coù veû hieån nhieân,nhöng nhieàu ngöôøi ñaõ thöïc hieän khoâng toát vaø vìtheá hoï keùm töï tin trong nhöõng phuùt giaây ñaàutieân.

· Tìm hieåu nhieàu veà coâng ty hoaëc ngöôøi maøbaïn ñònh goïi ñieän.

· Coá gaéng taïo moái daây lieân laïc vôùi coâng tytröôùc khi baïn goïi ñieän. Neáu khoâng theå laøm ñöôïcñieàu naøy thì phaûi xaùc ñònh ngöôøi maø baïn caàn gaëp(chaúng haïn nhö tröôûng phoøng toå chöùc, ñoäi tröôûnghoaëc quaûn ñoác).

· Phaûi nhaõ nhaën vaø nhieät tình. Neáu ñaõ tìmñöôïc ngöôøi caàn lieân heä, baïn haõy hoûi ngöôøi ñoù coùtheå daønh chuùt thôøi gian hoäi yù hoaëc cho baïn moätcaùi heïn.

· Coá gaéng traû lôøi ngaén goïn vaø taäp trung vaøovaán ñeà chính.

· Toû thaùi ñoä thaân thieän nhöng khoâng phoâtröông.

· Ghi nhôù (nhöõng teân ñaëc bieät).· Nhôù ñaùp öùng hoaëc göûi moïi thöù hoï yeâu caàu.

Hoûi xem hoï coù muoán baïn giao tieáp qua ñieän thoaïi,thö tín, v.v...

· Ñöøng queân noùi lôøi caûm ôn sau moãi cuoäcñieän thoaïi quan troïng (nhö cuoäc phoûng vaán, chiaseû thoâng tin, v.v...)

$$Töï tin trong moâi tröôøng caïnh tranh

Phaàn naøy coù theå aùp duïng cho caû hai tình huoángcaïnh tranh trong theå thao vaø trong coâng vieäc, nôingöôøi ta xeùt khaû naêng cuûa baïn. Vaán ñeà khoânglöôøng tröôùc ñöôïc laø vieäc caïnh tranh coù theå laømtoån haïi söï töï tin. Noù coù theå laøm caù nhaân caûmthaáy phaûi chòu aùp löïc naëng neà vaø caûm thaáy “Mìnhkhoâng ñuû söùc”, hoaëc “Mình khoâng gioûi nhö ngöôøita”. Haàu nhö haøng naøy chuùng ta ñeàu phaûi traûi quathöû thaùch khaû naêng cuûa baûn thaân. Khi ñoù söï töïtin coù theå bò giaûm suùt nhanh choùng cho duø chuùngta coá gaéng heát söùc mình. Vì vaäy vieäc xaùc ñònhmuïc tieâu ñuùng ñaén laø raát quan troïng.

##Caïnh tranh trong theå thaoNeáu tham gia baát kyø moät moân theå thao naøo,

sau khi vaùn ñaáu keát thuùc, seõ coù ngöôøi luoân hoûi baïnmoät caùch voâ tö raèng “Baïn ñaõ thaéng haû?” hoaëc“Baïn ñaõ thi ñaáu nhö theá naøo?”. Neáu baïn ñaùp laïilaø “Khoâng, toâi ñaõ thua roài”, hoaëc “Toâi ñöôïc 7 ñieåm,treân trung bình” thì ñieàu ñoù seõ taïo neân moät caûmgiaùc thieáu soùt. Baïn seõ thaáy aùnh maét ngöôøi ñoáidieän nhö muoán bieåu loä raèng baïn ñaõ thua. Coù leõbaïn lo laéng veà ñieàu hoï nghó veà mình. Baïn caûmthaáy nhö hoï cho raèng hoï gioûi hôn baïn vaø baïn

caøng lo laéng hôn.##Caïnh tranh trong coâng vieäcCaâu hoûi maø ngöôøi baùn haøng thöôøng gaëp phaûi

laø “Coâ baùn ñöôïc bao nhieâu?”. Neáu baïn laø ngöôøichaïy haøng thì caâu hoûi seõ laø “Coù bao nhieâu ngöôøiñaët haøng?”. Neáu baïn laø giaùo vieân thì ñuïng phaûicaâu hoûi veà keát quaû baøi thi cuûa hoïc sinh. Coù voâ soánhöõng kieåu doø hoûi nhö vaäy ñeå kieåm tra trình ñoätay ngheà.

##Nhaéc nhôû ñoäng vieân baûn thaânTrong nhöõng luùc nhö vaäy, chuùng ta caàn töï nhaéc

nhôû baûn thaân raèng mình laø ngöôøi töï tin, vaø nhöõngcaâu hoûi khoù chòu ñoù chaúng qua laø ñeå toâi luyeän “voántöï tin” cuûa mình maø thoâi. Khi thieáu töï tin, chuùngta seõ sôï ñoái ñaàu vôùi thöû thaùch. Söï sôï haõi vaø lo aâuseõ ñeø naëng leân chuùng ta. Ñeå giöõ vöõng töï tin tröôùcsöï ñe doïa ñoù, baïn haõy suy xeùt veà taát caû nhöõnggiaây phuùt khi baïn haõnh dieän, khi baïn thua, hoaëckhi coá gaéng heát söùc mình maø chaúng bieát keát quaûhoaëc haäu quaû seõ ra sao. Chuùng coù theå laø cuoäc thilaáy baèng laùi, bieåu dieãn trong buoåi hoøa nhaïc hoaëcthöïc hieän moät cuoäc goïi khoù khaên. Roõ raøng laø chuùngta phaûi coù töï tin trong nhöõng tình huoáng ñoù ñeåtheå hieän coâng vieäc, theå hieän söï töï tin vaø ngay caûloøng can ñaûm cuûa mình.

@@Baøi taäp: Soå tay töï tinHaõy saém moät quyeån soå tay môùi vaø baét ñaàu ghi

laïi nhöõng luùc thöû laøm moät ñieàu môùi trong cuoäcsoáng. Vieäc baïn thaønh coâng hay thaát baïi khoâng

thaønh vaán ñeà, chæ caàn baïn haønh ñoäng töï tin trongtình huoáng ñoù. Haõy laøm vieäc treân tinh thaàn raèngbaïn thöïc söï haõnh dieän veà baûn thaân vaø vieäc laømcuûa mình. Haõy nuoâi döôõng söï töï tin baèng khaûnaêng theå hieän coâng vieäc. Ñaây laø moät soá ví duï.·Naêm 1970. Chaïy ñua trong tröôøng. Ñaõ chaïy nhanhheát söùc.· Naêm 1988. Toå chöùc moät hoâïi nghòchuyeân ñeà veà thuû ngöõ (ngoân ngöõ cuûa ngöôøi khieámthính) cho caùc nhaø doanh nghieäp. Thaät söï ñaõ laømtoát vai troø cuûa mình.· Naêm 1999. Boû huùtthuoác. Ñaõ phaûi noã löïc keàm cheá.Vaøo cuoái tuaàn, haõyñoïc to nhöõng söï kieän naøy. Neáu coù theå thì haõy nhôøngöôøi khaùc ñoïc chuùng cho baïn nghe vaø lyù töôûnghôn nöõa laø chôi moät baûn nhaïc laøm neàn. AÂm nhaïcseõ taïo ñieàu kieän cho caûm xuùc daâng traøo vaø chopheùp baïn caûm nhaän nhöõng suy tö cuûa mình. Söûduïng cuøng moät loaïi nhaïc nhö theá moãi laàn baïnlaøm baøi taäp naøy. Baïn caøng luyeän taäp nhieàu laànbaøi naøy thì caøng deã xaây döïng loøng töï tin cuøng vôùiaâm nhaïc vaø caûm xuùc toát ñeïp. Sau 6 thaùng, baïn coùtheå chæ caàn chôi nhaïc khoâng caàn phaûi thöïc hieänbaøi taäp maø vaãn thaáy töï tin vaø can ñaûm.Haõy coágaéng thöïc hieän baøi taäp naøy moãi tuaàn trong vaøithaùng. Loøng töï tin seõ ñöôïc cuûng coá khi baïn haõnhdieän veà baûn thaân, coøn söï yeáu ñuoái vaø nhöõng lôøichæ trích seõ laøm toån haïi ñeán töï tin. Baøi taäp naøyseõ giuùp baïn nhaän bieát vaø khôi daäy baûn naêng töïtin cuûa chính mình vaø baïn seõ caûm nhaän ñöôïcnieàm tin hoàn nhieân vaø trong saùng maø baïn ñaõtöøng coù khi coøn nhoû.

$$Luyeän taäp naâng cao loøng töï tin

Caùc baøi taäp haøng ngaøy, caùc thuû thuaät vaø kyõthuaät trong chöông trình naøy ñöôïc thieát keá ñeågiuùp baïn thöïc hieän taát caû nhöõng muïc tieâu ñaõ baønluaän. Muïc ñích chính cuûa chöông trình laø giuùp baïncoù ñöôïc söï töï tin thöïc söï trong cuoäc soáng.

##Söû duïng chöông trìnhÑeå xaây döïng vaø phaùt trieån loøng töï tin, baïn

phaûi luyeän taäp suy nghó töï tin haøng ngaøy cho ñeánkhi coù ñöôïc thoùi quen vaø phong caùch töï tin môùimoät caùch oån ñònh. Moãi ngaøy chæ neân laøm moät baøitaäp, vaø ñeå daønh thôøi gian cho thoùi quen vaø phongcaùch töï tin hình thaønh vaø phaùt trieån. Haõy daønhra 3 thaùng ñeå thöïc hieän chöông trình naøy. Baïn coùtheå ñöôïc pheùp ngöng chöông trình trong vaøi tuaànkhi coù ñöôïc moät soá thaønh coâng, nhöng haõy coágaéng giöõ vöõng neà neáp ñeå xaây döïng neàn taûng chomoät nieàm tin vöõng chaéc. Neàn taûng naøy caøng vöõngchaéc thì baïn caøng xaây döïng ñöôïc söï töï tin vöõngchaéc ñeå vöôït qua thöû thaùch.

!!Ngaøy 1: Chuaån bò tinh thaànBaïn ñaõ boû ra bao nhieâu thôøi gian cho nhöõng

suy nghó vôù vaån? Söï lo laéng khoâng caàn thieát seõlaøm toån haïi nghieâm troïng ñeán tính töï tin voán coù.Söï lo laéng böøa baõi seõ daãn ñeán söï yeáu ñuoái, chaànchöø vaø thuï ñoäng. Söï lo laéng thaùi quaù seõ laøm chuùngta trôû neân bi quan. Söï lo laéng thaùi quaù thöôøngnhaèm vaøo nhöõng vieäc maø chuùng ta khoâng theåthöïc hieän ñöôïc, hoaëc nhöõng vieäc khoâng bao giôøxaûy ra.

@@Baøi taäp: Theo doõi yù nghóBaøi taäp ñôn giaûn naøy nhaèm giuùp baïn loaïi boû

nhöõng suy nghó vaån vô trong ñaàu vaø laáy laïi söïyeân tónh ñeå töï tin trong moïi quyeát ñònh.Tröôùc tôøgiaáy traéng, baïn haõy ghi laïi moïi yù nghó trong ñaàutrong khoaûng 30 phuùt. Ñöøng voäi kieåm duyeät nhöõngyù nghó naøy. Haõy vieát ra taát caû nhöõng yù nghó saâuxa nhaát khi chuùng vöøa xuaát hieän cuõng nhö nhöõngyù nghó coù saün trong ñaàu. Chæ laøm vieäc naøy trongkhoaûng 30 phuùt. Vieát moïi ñieàu baïn nghó roài vöùtmaûnh giaáy ñi.Neáu baïn thaät söï khoù coù theå daønh rañöôïc 30 phuùt trong ngaøy thì coù theå laøm vieäc naøychæ trong 5 phuùt ñeå duy trì baøi taäp. Sau ñoù coá gaéngtaêng daàn thôøi gian cho baøi taäp. Phaûi la øm ve äsinh phoøng taém.Söï vieäc ñoù thaät phieàn phöùc.Taïisao quaû ñaát laïi coù hình caàu?

!!Ngaøy thö 2: Chuaån bò hình daùngSöï thieáu töï tin thöôøng bieåu hieän ôû daùng ñi vaø

ñieäu boä. Ngöôøi töï tin seõ theå hieän phong caùch töïtin moät caùch töï nhieân. Vì ñaây laø vaán ñeà nhaïycaûm neân neáu muoán phaùt trieån töï tin, baïn phaûitheå hieän phong caùch töï tin cuûa mình. Ñieàu naøy seõchöùng toû söï töï tin cuûa baïn vaø ngöôøi khaùc cuõngcaûm thaáy tin baïn. Haõy quan saùt daùng ñi cuûa mình.

@@Baøi taäp: Daùng ñi töï tinDaùng ñi töï tin khoâng caàn phaûi quaù nhanh. Noù

chæ caàn thích hôïp vôùi baïn vaø theå traïng cuûa baïn.Daùng ñi töï tin coù theå ôû daïng thanh thaûn vaø thö

thaùi hoaëc coù theå laø daùng veû nhanh nheïn, thaúnglöng vaø coù taùc phong nghieâm nghò. Haõy thöû ñi vôùicaû hai kieåu nhö vaäy. Ñieåm chính cuûa baøi taäp laøphaûi tìm cho mình moät kieåu ñi ñaày töï tin vaø coùchuû ñích.

!!Ngaøy thöù 3: Saün saøng töø choáiÑaây laø ngaøy baïn taäp thoùi quen noùi lôøi töø choái

ñeå taêng theâm töï tin vaø giaûm bôùt noãi sôï haõi. Ñeåbaét ñaàu, baïn haõy quan saùt taát caû nhöõng ñieàu maøbaïn thích traû lôøi “coù” hôn laø “khoâng”. Chaúng haïn:

· Cho pheùp ngöôøi khaùc qua maët mình.· Khoâng phaûn ñoái khi baïn khoâng ñöôïc phuïc

vuï toát trong cöûa haøng hoaëc nhaø haøng.· Cho pheùp ngöôøi khaùc laán löôùt mình.· Chaáp nhaän hieän traïng keùm khi bieát raèng

mình vaãn coù theå laøm toát hôn.· Khoâng muoán pheâ bình, nhaän xeùt vaø baøn

taùn veà ngöôøi khaùc.@@Baøi taäp: Xaùc ñònh lôøi töø choái cho laàn sauTrong soå tay, haõy ghi laïi nhöõng ñieàu saép tôùi

maø baïn seõ traû lôøi “coù” nhöng trong loøng laïi muoánnoùi “khoâng”. Chaúng haïn neáu baïn vöøa môùi bò ngöôøita qua maët, haõy quyeát ñònh nhöõng ñieàu phaûi laømtieáp theo vôùi chuyeän naøy. Haõy söû duïng nhöõng bíquyeát ôû böôùc 4 cho vieäc naøy.

!!Ngaøy thöù tö: Xöû lyù vieäc toàn ñoïngÑaây laø ngaøy baïn xöû lyù nhöõng chuyeän phieàn

toaùi nhoû nhaët thöôøng ngaøy maø baïn ñeå toàn ñoïng.

Khi xöû lyù, baïn phaûi giaûi quyeát coâng vieäc ñuùng vaøothôøi ñieåm caàn giaûi quyeát, cho duø baïn coù muoán haykhoâng.

Vieäc trì hoaõn seõ gaây ra tình traïng doàn neùn, öùñoïng. Chaúng haïn, neáu baïn chæ thoaùng nghó ñeánvieäc phaûi caïo röûa veát ræ seùt cuûa chieác xe, baïn seõkhoâng bao giôø coù ñuû caûm höùng ñeå tieán haønh coângvieäc. Theá laø baïn heïn mình ñeán thöù ba. Ñeán thöùba, vì baïn ñaõ töï höùa raèng seõ laøm vieäc naøy neânñaønh phaûi huy ñoäng heát naêng löïc vaø yù chí.

Vieäc xöû lyù nhöõng coâng vieäc toàn ñoïng seõ xaâydöïng thoùi quen giaûi quyeát coâng vieäc ngay töø ñaàutröôùc khi chuùng trôû thaønh vaán ñeà trôû ngaïi. Cho duøbaát cöù tình huoáng naøo, baïn cuõng phaûi gaùnh vaùcvaø giaûi quyeát noù. Neáu baïn khoâng giaûi quyeát thìcaøng ngaøy noù seõ caøng trôû neân khoù khaên hôn. Baïncaøng ñeå toàn ñoïng nhieàu vieäc (vaø höùa seõ laøm chuùng),baïn caøng phaûi gaùnh vaùc naëng neà hôn vaø ñieàu naøyseõ khôûi ñaàu cho tính löôøi bieáng, höùa haõo vaø nhöõngthoùi taät khaùc. Vì theá haõy coá gaéng heát söùc ñeå giaûiquyeát coâng vieäc toàn ñoïng.

@@Baøi taäp: Xöû lyù vieäc toàn ñoïngLaäp danh saùch nhöõng vieäc toàn ñoïng trong:·

Nhaø.· Coâng vieäc.· Vaán ñeà söùc khoûe.· Sinh hoaïtñieàu ñoä.· Vaán ñeà taøi chính Nhaø: Thay boùng ñeøntrong beáp.Vieäc laøm: yeâu caàu taêng löông.Söùc khoûe:taäp theå hình.Taøi chính: kieåm tra ngaân saùch.

Töø danh saùch treân, haõy choïn ra:· Moät ñieàu phaûilaøm veà coâng vieäc nhaø.· Moät ñieàu phaûi laøm veà coângvieäc trong coâng ty.· Moät ñieàu phaûi laøm ñeå khaécphuïc tình traïng söùc khoûe.· Moät ñieàu phaûi laøm veà

vaán ñeà taøi chính.· Moät ñieàu phaûi laøm cho rieângbaûn thaân mình.

!!Ngaøy thöù 5: naêng ñoäng thöïc hieänHaõy baét ñaàu baét tay vaøo vieäc ñeå xaây döïng loøng

töï tin. Nhöõng vieäc caàn laøm, nhö ñaõ moâ taû ôû böôùc10, laø nhöõng vieäc baïn thöïc söï vui thích ñeå thöïchieän. Chuùng laø nhöõng ñieàu baïn thöïc söï muoán laømhôn laø nhöõng vieäc baïn chæ caûm thaáy neân laøm.Chuùng laø nhöõng vieäc laøm cho baïn caûm thaáy phaánkhích vaø soâi noåi.

Nhieàu ngöôøi coù caûm giaùc toäi loãi veà nhöõng vieächoï muoán laøm vì hoï sôï ngöôøi ta cho raèng mình íchkyû. Hoï coù thoùi quen hi sinh cho ngöôøi khaùc tröôùckhi nghó ñeán baûn thaân mình. Hoï thöôøng lo ngaïiraèng “Ngöôøi ta seõ nghó gì neáu mình chæ lo cho baûnthaân?”. Tuy nhieân, nhöõng ngöôøi baïn toát seõ uûng hoäkhi baïn bieát lo cho baûn thaân.

@@Baøi taäp: Moät hoaït ñoäng thuù vòChoïn moät hoaït ñoäng maø baïn thích cho hoâm

nay vaø daønh thôøi gian ñeå thöïc hieän noù.##Ngaøy thöù 6: Ngoân ngöõ cuûa töï tinHoâm nay laø ngaøy choïn ra moät tieâu chí ñeå luyeän

taäp. Tieâu chí laø töø ngöõ bieåu thò cho nhöõng gì baïnmuoán xaây döïng. Chaúng haïn, vaøo nhöõng luùc thanhtònh trong ngaøy, luùc keït xe, luùc ñang xeáp haøng,baïn coù theå xaây döïng loøng töï tin baèng caùch suynghó:

· Ai laø nhöõng ngöôøi töï tin?· Nhìn quanh–nôi naøo theå hieän söï töï tin?· Baïn thaáy töï tin ôû nhöõng nôi naøo trong

cuoäc soáng haøng ngaøy?· Vieäc noùi chuyeän moät caùch töï tin vôùi ngöôøi

khaùc coù yù nghóa gì?· Khi töï tin, baïn caûm thaáy theá naøo?· Töï tin ñaõ ñem laïi cho baïn nhöõng gì ñeå laøm

moät vieäc maø tröôùc ñaây baïn khoâng laøm ñöôïc?· Baïn coù theå toû ra töï tin cho duø baïn khoâng

thöïc söï töï tin khoâng?

@@Baøi taäp: Söû duïng tieâu chíNeáu chuû ñeà baïn choïn laø söï töï tin thì tieâu chí seõ

laø “töï tin”. Haõy vieát tieâu chí cuûa baïn vaøo moät taámtheû ñeå deã ghi nhôù trong ngaøy. Haõy nhaåm töø ngöõñoù. “Töï tin. Töï tin. Töï tin”. Haõy caûm nhaän aâmhöôûng cuûa noù. Vôùi phöông phaùp naøy, baïn seõ göûimoät thoâng ñieäp cho chính baûn thaân mình raèngbaïn raát muoán phaùt trieån phaåm chaát quan troïngnaøy vaø muoán theå hieän noù trong cuoäc soáng.

!!Ngaøy thöù 7: töï coå vuõTöï coå vuõ laø moùn quaø voâ giaù trong vieäc xaây

döïng loøng töï tin. Bôûi leõ noù laø caùch göûi nhöõngthoâng ñieäp tích cöïc hôn laø tieâu cöïc cho baûn thaânhoaëc chæ bieát mong chôø vaøo söï lôøi khen ngôïi cuûangöôøi khaùc. Thôøi ñieåm toát nhaát ñeå laøm vieäc naøylaø luùc tröôùc khi baét tay vaøo vieäc. Haõy nhaéc nhôû

baûn thaân veà moät soá phaåm chaát maø baïn seõ theåhieän trong coâng vieäc hoâm nay.

Neáu baïn khoâng bieát phaûi laøm gì hoaëc quaù boáiroái khoâng bieát phaûi theå hieän naêng löïc theá naøo chocoâng vieäc thì haõy thöû hoûi yù kieán 4 - 5 ngöôøi baïnhoaëc ñoàng nghieäp xem hoï thaáy baïn coù naêng löïc gìcho coâng vieäc. Haõy yeâu caàu hoï ghi laïi yù kieán ñoùvaøo giaáy cho baïn maø khoâng caàn ghi teân.

@@Baøi taäp: Töï coå vuõKhi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc naêng löïc caàn coù cho coâng

vieäc trong ngaøy, baïn haõy nhaåm laïi chuùng tröôùckhi laøm vieäc vaø ôû nhieàu thôøi ñieåm trong ngaøynhö: buoåi tröa, giôø aên tröa, giôø nghæ tröa. Chaúnghaïn: “Hoâm nay toâi seõ theå hieän khaû naêng toå chöùctoát coâng vieäc, laøm vieäc ñuùng giôø giaác, hoã trôï chongöôøi khaùc vaø khaùch haøng”.Khi ñaõ hoaøn thaønhcoâng vieäc trong ngaøy, haõy suy nghó veà khaû naêngbaïn ñaõ theå hieän trong khi laøm vieäc.

!!Ngaøy thö 8: reøn luyeän yù chíReøn luyeän yù chí laø hoaït ñoäng raát caàn thieát ñeå

xaây döïng loøng töï tin, bôûi leõ noù tieáp theâm naênglöôïng cho nguoàn sinh löïc cuûa con ngöôøi maø ai cuõngphaûi caàn ñeán noù baát cöù luùc naøo. Thieáu yù chí, conngöôøi deã daøng boû cuoäc vì caûm thaáy khoù khaên vaøthieáu nieàm tin vaøo thaønh coâng.

@@Baøi taäp: Tieán theâm moät böôùcCoâng vieäc cuûa baïn hoâm nay laø choïn moät hoaït

ñoäng maø baïn thích ñeå thöïc hieän laâu daøi. Ñoù cuõng

laø moät caùch ñeå reøn luyeän yù chí. Sau ñaây laø moät soáví duï:

Ñöøng maát höùng. Khi coù ngöôøi baùc boû yù kieáncuûa baïn, ñöøng voäi chaáp nhaän söï baùc boû ñoù, maøhaõy xem nhö ñaây laø cô hoäi ñeå tìm hieåu theâm veànhöõng gì hoï thöïc söï muoán.

Nhaéc nhôû. Nhaân vieân cöûa haøng hoaëc nhaø haøngphuïc vuï khoâng toát vaø baïn caûm thaáy khoù chòu.Ñöøng boû qua. Haõy nhaéc nhôû hoï vaø giaûng giaûi caùchlaøm vieäc toát hôn.

Khoâng chôø ñôïi. Neáu phaùt hieän ñieàu gì saitraùi, ñöøng ñôïi ngöôøi khaùc ra tay. Haõy töï mình söûachöõa. Baïn chính laø nhaân toá laøm thay ñoåi söï vieäc.

Thöû laøm ñieàu môùi laï. Thöïc hieän vaøi hoaïtñoäng töø thieän hoaëc moät soá hoaït ñoäng maø baïn choraèng mình khoâng theå laøm ñöôïc hoaëc ñaùng ngaïcnhieân.

Tìm caûm höùng. Ñoïc nhöõng maåu chuyeän veàngöôøi khoâng bao giôø boû cuoäc vaø ñaõ thaønh coâng.

Laøm ngay.Khoâng ñeå baùt ñóa chöa röûa qua ñeâm.Haõy röûa chuùng ngay toái nay vaø chuaån bò moät nhaøbeáp saïch seõ cho saùng mai.

Ñeà ra muïc tieâu môùi. Khi ñaõ tìm ñöôïc, haõyraø soaùt laïi caùc muïc tieâu ñeå taêng theâm söùc maïnhtinh thaàn cho böôùc keá tieáp.

Ñi laøm sôùm. Ñeán coâng ty sôùm 30 phuùt,tröôùc nhöõng ngöôøi khaùc. Baïn seõ ruùt ra ñöôïc nhieàuñieàu hay vaø coù söï khôûi ñaàu toát cho ngaøy môùi.

!!Ngaøy thöù 9: Thöïc haønh tha thöùHoâm nay, chuû ñeà cuûa baïn seõ laø vieäc luyeän taäp

haønh ñoäng tha thöù. Khaû naêng bieát tha thöù seõgiuùp baïn vöôït qua nhöõng thoùi quen xaáu chaúng haïnnhö ñoå loãi cho ngöôøi khaùc hoaëc cho chính baûnthaân mình.

@@Baøi taäp: Tha thöù cho ngöôøiCoâng vieäc hoâm nay laø phaûi tha thöù ít nhaát laø

moät laàn cho mình, cho ngöôøi khaùc hoaëc cho moätnhoùm naøo ñoù. Haõy thöû thöïc hieän nhöõng yù töôûngsau:· Tha thöù cho ngöôøi taøi xeá ñaõ xöû söï khoângñuùng.· Tha thöù cho baûn thaân khi laàm loãi.·Tha thöù cho ngöôøi phuïc vuï lôõ ñoå nöôùc cam vaøo aùokhoaùc cuûa baïn.· Tha thöù cho ngöôøi ñaõ treã heïn.

!!Ngaøy thöù 10: Tin caäyVieäc xaây döïng nieàm tin giöõa baûn thaân vaø taøi

naêng laø raát quan troïng. Söï tin caäy laø ngöôøi baïnñöôøng quan troïng ñeå xaây döïng loøng töï tin, bôûi leõnieàm tin cuûa baïn caøng vöõng maïnh thì baïn caøngcoù söùc maïnh ñeå hình thaønh nhöõng quyeát ñònh khoùkhaên vaø laøm nhöõng ñieàu maø tröôùc ñaây baïn khoângbao giôø daùm nghó ñeán.

@@Baøi taäp: Tin caäy vaøo baûn naêngBaøi taäp vui nhoän vaø ñôn giaûn naøy seõ chæ chieám

khoaûng 20 phuùt. Baïn chæ caàn moät bao dieâm vaømoät khoaûng troáng treân saøn.Laáy moät bao dieâm vaøquaêng noù treân saøn phía tröôùc baïn. Baây giôø haõynhaém maét laïi, ñi ñeán nhaët bao dieâm vôùi söï töï tin.Ñöøng noân noùng hoaëc chaùn naûn neáu nhö thaát baïi

laàn ñaàu. Coù theå baïn seõ phaûi coá gaéng tröôùc khinhaët ñöôïc bao dieâm, nhöng haõy kieân trì, baïn seõthaønh coâng. Khi ñaõ thöïc hieän ñöôïc baøi taäp naøy,baïn haõy nhaém maét tröôùc khi quaêng bao dieâm vaøluyeän taäp laïi. Nhôù nhaém maét, tieán tôùi nhaët baodieâm leân. Vieäc naøy tuy khoù hôn, nhöng neáu kieânnhaãn, baïn seõ laøm ñöôïc. Tieáp tuïc quaêng bao dieâmxa hôn nöõa roài tieán ñeán nhaët noù vôùi nieàm vui vaøloøng töï tin. Ñöøng lo laéng veà vò trí bao dieâm. Haõyñeå baûn naêng cuûa baïn chæ ñaïo taát caû.

!!Ngaøy thöù 11: Môû lôøiHoâm nay, baïn seõ taäp trung phaùt trieån loøng töï

tin baèng caùch môû lôøi cho cuoäc troø chuyeän.@@Baøi taäp: Môû lôøi cho cuoäc troø chuyeänHaõy môû lôøi troø chuyeän vôùi ngöôøi maø baïn chöa

töøng quen bieát, ñoàng thôøi cuõng ñeå bieát khaû naêngbaïn coù theå duy trì cuoäc noùi chuyeän ít nhaát laø moätphuùt. Baïn coù theå thöïc hieän ñieàu naøy baèng caùchtroø chuyeän vôùi ngöôøi kia vaø ñaët theâm caâu hoûi chohoï. Baïn coù theå ñeà caäp ñeán nhöõng chuû ñeà phoå bieánsau ñaây:

· Thôøi tieát. · Xu höôùng thôøi trang.· Söï kieän theå thao. · Chöông trình

tivi phoå bieán.· Bieán ñoäng theá giôùi. · Tin töùc trong

cô quan.· Doøng nhaïc phoå bieán. · T ì n h

hình giao thoâng.Moät soá caùch khaùc ñeå môû ñaàu caâu chuyeän:

· Hoûi ñöôøng.· Hoûi giôø.· Cu øng nhaänñònh moät tai naïn.· Khen veû ñeïp cuûa vaät duïng maøngöôøi kia ñang coù.· Nhaän xeùt caûnh quan. ·Troø chuyeän veà tình hình söùc khoûe neáu ñang ôûphoøng maïch.· Baøn veà boä phim saép trình chieáu khiñang xeáp haøng mua veù xem phim.·Neáu ñang ngoàiuoáng caø pheâ thì baøn veà thöïc phaåm aên uoáng.

!!Ngaøy thöù 12: YÙ thöùc thöïc taïiCoâng vieäc cuûa baïn hoâm nay laø phaûi töø toán vaø

coù yù thöùc khi haønh ñoäng. Khi coù yù thöùc trong hieäntaïi, baïn seõ khoâng phaûi lo laéng veà quaù khöù vaøtöông lai. Khi coá gaéng böôùc voäi vaøng, coá gaéng ñoåiñôøi, baïn raát deã rôi vaøo chieác baãy nhaèm vaøo nhöõngaûo töôûng cuûa töông lai. Ñieàu naøy cuõng coù nghóa laø“Giuïc toác baát ñaït”. YÙ thöùc veà thöïc taïi nghóa laønhö vaäy. Vì vaäy taát caû caûm xuùc ñeàu phaûi taäp trungvaøo coâng vieäc ñeå soáng trong hieän taïi.

Moät trong nhöõng trôû ngaïi chính cuûa vieäc nhaänthöùc thöïc taïi laø hoaøn caûnh soáng cuûa caù nhaân.Nhöõng suy nghó bi quan, lo ngaïi veà quaù khöù vaøöôùc voïng veà töông lai coù theå laøm chuùng ta laïc loáitrong thöïc taïi, trong hieän taïi, trong khoaûnh khaécmaø chuùng ta ñang soáng. Trong khi baûn thaân söï töïtin thì raát traàm laëng, noù khoâng saùnh böôùc vôùinhöõng suy tö böøa boän.

@@Baøi taäp: Taäp trung vaøo thöïc taïiÑeå giuùp giaûm lo aâu, baøi taäp naøy seõ raát ñôn

giaûn, chæ trong 30 giaây vaø baïn coù theå thöïc hieännoù ôû moïi nôi.

Böôùc 1: Taäp trung vaøo nhöõng muïc tieâu beânngoaøiHaõy taäp trung vaøo moät ñieàu gì ñoù ôû xungquanh. Chaúng haïn, daønh 10 giaây ñeå taäp trung vaøobaát cöù vaät gì baïn thaáy. Chaúng haïn nhö moät vaättrong phoøng, moät hoaït ñoäng ngoaøi cöûa soå hoaëcmoät taûng maây troâi.Böôùc 2: Taäp trung vaøo hôi thôûTaäptrung vaøo hôi thôû khoaûng 10 giaây. Hít vaøo chaämvaø saâu roài thôû ra chaäm vaø ñeàu. Thænh thoaûng neânlaëp laïi baøi taäp naøy. Böôùc 3: Laéng ngheTaäp trungkhoaûng 10 giaây vaøo nhöõng gì baïn coù theå ngheñöôïc. Haõy laéng nghe nhöõng aâm thanh xungquanh.Baïn nghe ñöôïc bao nhieâu tieáng ñoäng?Chuùngôû gaàn hay xa?Chuùng traàm hay choùi tai?

!!Ngaøy thöù 13: nhìn nhaän vaán ñeàHoâm nay, baïn seõ xaây döïng quan ñieåm tích cöïc

veà cuoäc soáng. Ngöôøi töï tin laø ngöôøi coù theå nhìnthaáy moät caùch töï nhieân nhöõng thuaän lôïi hoaëc côhoäi trong baát cöù tình huoáng naøo. Ngöôøi bi quanthì chæ nghó ñeán nhöõng khía caïnh xaáu cuûa vaán ñeàmaø thoâi.

@@Baøi taäp: Suy nghó tích cöïcChaúng haïn neáu baïn ñang ôû phoøng raêng thì

ñöøng neân suy nghó saâu saéc nhö trong caùc tröôønghôïp khaùc. Baïn chæ neân suy nghó ñôn giaûn.·Mình raát may vì coù boä raêng. Cuoäc soáng maø khoângcoù raêng thì seõ khoå laém. · Neáu kho ângchòu ñau khi khoan raêng thì raêng mình seõ ruïng.Nhöõng khoù khaên trong cuoäc soáng seõ giuùp mình

laøm ñöôïc nhieàu ñieàu toát.Coá gaéng aùp duïng loái suynghó tích cöïc naøy moãi khi baïn caûm thaáy chaùnnaûn.

!!Ngaøy 14: Giaûm thieåu lo buoànNoãi lo buoàn vaø tai hoïa luoân hieän dieän trong

cuoäc soáng. Söï taäp trung cuûa chuùng ta thöôøng bòngöôøi khaùc quaáy nhieãu baèng nhöõng coâng vieäc ñoøihoûi söï ñaùp traû nhö chuoâng ñieän thoaïi reo, thö tíngöûi ñeán maùy tính cuûa chuùng ta hoaëc coù ngöôøi muoánnhôø chuùng ta laøm moät vieäc gì ñoù. Taát caû nhöõngñoøi hoûi ñoù daàn daàn laøm suy yeáu söï taäp trung vaøkhaû naêng hoaøn thaønh coâng vieäc. Ñieàu naøy cuõng coùnghóa laø chuùng ta buoäc phaûi phaán ñaáu, daãn ñeántình traïng ñuoái söùc vaø caûm thaáy khoâng theå ñaûmñöông noåi coâng vieäc.

@@Baøi taäp: Taäp trung tö töôûngHaõy daønh thôøi gian trong ngaøy ñeå taäp trung

vaøo moät coâng vieäc naøo ñoù vaø coá gaéng loaïi boû taátcaû moïi ñieàu khaùc ra ngoaøi. Haõy töï thuyeát phuïcbaûn thaân raèng “Toâi seõ taäp trung taát caû ñeå laømvieäc X trong 15 phuùt”. Trong 15 phuùt ñoù, khoângnghó ñeán baát cöù ñieàu gì ñe doïa cuoäc soáng. Thöïchieän ñieàu naøy treân xe buyùt hoaëc ñang chôø ñôïi heïn.Haõy ñaët ra thôøi löôïng 15 phuùt ñeå taäp trung vaøomoät ñoái töôïng naøo ñoù. Noù coù theå laø moät vaán ñeàtrong coâng vieäc, moät muïc ñích caù nhaân hoaëc moätmoái quan heä hieän haønh. Trong tuaàn tieáp theo,thôøi löôïng seõ taêng 20 phuùt vaø sau naøy cöù moãituaàn baïn laïi taêng thôøi löôïng theâm 5 phuùt.

!!Ngaøy thöù 15: Baøy toû yeâu caàuNgöôøi thieáu töï tin thöôøng khoâng daùm noùi leân

yeâu caàu cuûa mình. Hoï sôï bò töø choái hoaëc bò ngöôøita cho mình laø tham lam, ích kyû. Moät loãi thöôønggaëp nöõa laø mong ñôïi ngöôøi khaùc seõ khaùm phaù ranhöõng gì mình muoán. Ñieàu ñoù dó nhieân laø raát khoùxaûy ra. Haõy daønh thôøi gian ñeå suy nghó veà quaùkhöù. Haõy tính xem coù bao nhieâu laàn baïn daùm noùiñieàu mình khoâng muoán thay vì noùi ñieàu mình muoán.Chaúng haïn nhö “Toâi khoâng muoán tieáp tuïc lo laéngveà chuyeän naøy nöõa”. “Toâi khoâng muoán laøm coângvieäc naøy nöõa”. “Toâi khoâng muoán phaûi nhaéc nhôûbaïn laàn nöõa”. “Toâi khoâng thích nhöõng gì ñangdieãn ra ôû ñaây”.

Ñöøng ñoøi hoûi, vì nhöõng gì baïn muoán coù thöôøngkhoâng baèng nhöõng gì baïn ñaõ coù. Ngöôøi bieát ñieàuchænh öôùc muoán seõ laø ngöôøi coù coâng vieäc toát hôn,kieám ñöôïc nhieàu tieàn hôn, ít phieàn toaùi vaø ít loaâu. Noùi chung laø hoï caûm thaáy haïnh phuùc hôn.

Vaû laïi, khoâng phaûi heã muoán laø ñöôïc. Khi ñoøihoûi nghóa laø baïn baét ñaàu xa rôøi thöïc teá ñeå tìmkieám nhöõng thöù môùi laï hôn. Khi neâu leân yeâu caàucuûa mình, thì cuõng coù nghóa laø baïn muoán khaúngñònh ñeå ngöôøi khaùc thaáy raèng baïn coù quyeàn. Lôøiyeâu caàu cuûa baïn coù theå nhaèm muïc ñích:

· Ñeå ñöôïc thaêng chöùc.· Ñeå luõ treû bieát chính xaùc nhöõng gì baïn muoán,

thay vì chuùng phaûi ñoaùn töø lôøi noùi cuûa baïn.· Ñeå vôï hoaëc choàng khoâng coøn mô moäng veà

nhöõng ñoøi hoûi cuûa coâ aáy hoaëc anh aáy nôi baïn.Khi baét ñaàu neâu leân yeâu caàu cuûa mình vôùi nhöõng

ngöôøi xung quanh, baïn seõ maát ñi nhieàu moái quanheä vaø moät soá ngöôøi coøn laïi seõ tin töôûng baïn hôn.Cuõng vaäy, baïn caøng gia taêng öôùc muoán cuûa mìnhthì ngöôøi khaùc seõ caøng giaûm thieåu nhöõng gì maøhoï muoán baïn coù. Nguyeân lyù naøy raát hieån nhieânvaø ñaùng hoïc hoûi.

@@Baøi taäp: Tuyeân boá roõ raøngHoâm nay, haõy neâu leân nhöõng gì baïn muoán, ít

nhaát laø moät laàn. Haõy noùi moät caùch roõ raøng:“Nhöõng gì toâi muoán laø…”. Ñoàng thôøi cuõng yeâu caàunhöõng ngöôøi xung quanh neâu leân öôùc muoán cuûa hoï.Neáu khoâng ñoàng tình, baïn haõy baûo raèng baïn khoânghieåu roõ nhöõng gì hoï muoán.Khi neâu öôùc muoán, ñieàuquan troïng laø baïn phaûi luoân nhôù töø “Toâi” chöùkhoâng phaûi “Anh”; nhôù töø “Chuùng toâi” chöù khoângphaûi “Hoï”.Haõy thöïc haønh baøi taäp naøy vaø baïn seõnhaän thaáy nhöõng thöù mình ñaït ñöôïc seõ nhieàuhôn, coâng vieäc nhieàu hôn, tieàn nhieàu hôn vaø thaønhcoâng cuõng baét ñaàu taêng leân.

!!Ngaøy thöù 16: Ñoùn nhaän lôøi khenNhieàu ngöôøi caûm thaáy luùng tuùng khi ñöôïc khen

hoaëc khi coù ngöôøi noùi toát veà hoï. Hoï nghó: “Anhkhoâng neân noùi toát cho toâi” ñoàng thôøi töø choái lôøikhen baèng caùch nhanh choùng chuyeån ñeà taøi caâuchuyeän. Hoï cho raèng mình khoâng xöùng ñaùng ñöôïckhen ngôïi vaø caûm thaáy boái roái. Neáu baïn cuõng vaäythì ngöôøi khaùc khoù coù theå khen ngôïi baïn. Ñieàu ñoù

chaúng khaùc naøo ngöôøi ta taëng quaø maø baïn khoângbao giôø môû noù ra xem.

@@Baøi taäp: Vui veû khi ñöôïc khenBaøi hoïc hoâm nay laø saün saøng ñoùn nhaän moïi

lôøi khen taëng. Thay vì töï ñoäng choái töø, baïn haõyvui veû ñoùn nhaän vaø noùi: “Caûm ôn”. Ñoù laø caùchtieáp nhaän lôøi khen. Ngöôøi khen cuõng seõ caûm thaáyvui vì lôøi noùi cuûa hoï ñöôïc ñoùn nhaän.Nhö vaäy, baïnñaõ taïo neân cô hoäi ñeå ngöôøi khen vaø ngöôøi nhaänñeàu ñöôïc thoûa maõn. Bôûi leõ khoâng ai muoán lôøi khentoát ñeïp cuûa mình bò quaêng trôû laïi vaøo maët. Vì baïncuõng xöùng ñaùng ñöôïc khen taëng nhö nhöõng ngöôøikhaùc, neân haõy baét ñaàu luyeän taäp thoùi quen tieápnhaän lôøi khen.

!!Ngaøy thöù 17: Chuùc möøng thaéng lôïiNeáu ñaõ thaønh coâng vôùi nhöõng baøi taäp cuûa nhöõng

ngaøy tröôùc thì hoâm nay seõ laø ngaøy chuùc möøng söïthaønh coâng ñoù. Ngöôøi töï tin khoâng bao giôø trìhoaõn cô hoäi chuùc möøng, vì hoï bieát taän höôûng nieàmvui thaønh coâng vaø giaù trò cuûa noù. Vieäc chuùc möøngthaønh coâng laø caùch ñeå baïn taän höôûng noù vaø mongmuoán ñöôïc thaønh coâng nöõa.

@@Baøi taäp: Chuùc möøng thaønh coângHaõy chuùc möøng thaønh coâng baèng caùch:·

Mua cho mình moät moùn quaø hoaëc toå chöùc tieäc.·Ñaët veù ñi nghæ maùt.·Töï khen ngôïi mình hoaëc töïthöôûng cho mình nhöõng phuùt giaây giaûi trí.·Töï thu xeáp moät khoaûng thôøi gian nghæ ngôi. ·Toå chöùc tieäc.· Vui vôùi baïn beø.Muïc ñích chính cuûa

nhöõng hoaït ñoäng naøy laø ñeå baïn taän höôûng yù nghócuûa nhöõng thaønh coâng do mình ñaït ñöôïc.

$$Keát luaän

Chuùc möøng baïn vöøa traûi qua quaù trình reøn luyeän!Ñoù laø vieäc xaây döïng loøng töï tin vaø vöôït qua söï yeáuñuoái cuûa baûn thaân ñeå coù ñöôïc khoâng ít duõng khí vaøloøng can ñaûm. Neáu baïn hoaøn thaønh nhöõng baøitaäp chính yeáu ñeå xaây döïng vaø cuõng coá loøng töï tinthì baây giôø baïn seõ thaáy mình raát khaùc so vôùi luùcmôùi mua quyeån saùch naøy. Giôø ñaây, baïn neân oân laïiquaù trình laøm vieäc vaø ñeà ra nhöõng böôùc tieáp theo.

##OÂn laïi quaù trình laøm vieäcMoãi thaùng, baïn neân xem laïi moät soá tieâu chí vaø

nhöõng gì baïn hoïc ñöôïc trong quyeån saùch naøy. Haõyluoân thaän troïng xem xeùt nhu caàu cuûa mình vaø yùthöùc veà nhöõng gì mình muoán vaø nhöõng gì mìnhphaûi laøm ñeå ñaït ñöôïc öôùc muoán ñoù.

Haõy nhôù lôøi khuyeân trong phaàn giôùi thieäu ñeåthöïc haønh caùc baøi taäp cuøng vôùi moät ngöôøi baïn. Söïtrôï giuùp seõ raát caàn thieát trong giai ñoaïn naøy, vìbaïn ñang coá gaéng xaây döïng nhöõng thoùi quen vaøñöùc tính môùi ñeå caûi thieän nhöõng khuyeát ñieåm cuûabaûn thaân.

Söï hoã trôï seõ laøm baïn caûm thaáy mình khoângñôn ñoäc trong cuoäc haønh trình. Nhôù raèng söï töï tinchæ phaùt trieån trong moâi tröôøng caûm thoâng vaø coåvuõ. Vì theá baïn haõy taän duïng moïi söï trôï giuùp neáucoù. Baïn cuõng laø ngöôøi xöùng ñaùng ñöôïc giuùp ñôõ.

Loøng töï tin cuõng ñöôïc hình thaønh töø nhieàu noã

löïc nhoû cuøng höôùng veà moät muïc ñích hôn laø phuïthuoäc vaøo chæ moät noã löïc lôùn lao. Trong cuoäc haønhtrình naøy, cuõng coù theå xuaát hieän nhöõng thaát baïivaø nhöõng luùc chaùn naûn, nhöng chìa khoùa thaønhcoâng laø ôû choã baïn quyeát ñònh raèng mình seõ trôûthaønh ngöôøi töï tin, raèng seõ khoâng cho pheùp mìnhsoáng moät caùch yeáu ñuoái.

Ñöøng hi voïng söï töï tin cuûa mình töï nhieân seõphaûi lôùn maïnh hoaëc nghó raèng mình chæ caàn thíchtöï tin hôn laø ñuû. Haõy quyeát taâm ñeå trôû thaønhngöôøi töï tin hôn. Moät khi ñaõ quyeát ñònh nhö vaäy,baïn seõ phaán ñaáu ñeå hoaøn thaønh muïc tieâu ñoù. Nhôùraèng söï töï tin luoân tieàm aån trong con ngöôøi cuûabaïn ôû moïi luùc. Ñoâi khi noù bò laán aùt bôûi nhöõngnghi ngôø, nhöng söï töï tin cuûa baïn khoâng bao giôømaát ñi. Luùc naøo noù cuõng chôø dòp ñeå vuøng leân vaøgiuùp baïn coù ñöôïc cuoäc soáng toát ñeïp nhaát.

Bìa 4:Ñaây laø quyeån saùch daønh cho nhöõng ai caûm thaáy

taøi naêng vaø naêng löïc cuûa mình bò tính do döï laømtoån haïi. Noäi dung saùch seõ cung caáp cho baïn moätgiaùo trình deã hieåu ñeå xaây döïng loøng töï tin vaøphaåm giaù ñeå baïn theå hieän noù trong tình huoánggiao tieáp haøng ngaøy.

Laøm chuû baûn thaân.Hoïc tính quyeát ñoaùn.Vöôït qua nhöõng trôû ngaïi cuûa baûn thaân.Phaùt trieån kyõ naêng giao tieáp xaõ hoäi.Haøi loøng vôùi baûn thaân.

Ngöôøi thieáu töï tin raát sôï bò toån thöông vaø sôïmaát töï tin.

Baûn naêng töï tin cuûa baïn luoân saün coù trong moïiluùc.

Con ngöôøi sinh ra ñaõ voán coù töï tin.

Neáu töï tin thöïc söï thì caûm giaùc do döï khoângtheå toàn taïi.

Baïn töï tin.

Töï tin cuûa baïn taêng leân.

moïi ngöôøi tin töôûng baïn.

Neáu Bình tónh nghóa laø khoâng cho baát cöù caùi gìxen vaøo giöõa baûn thaân vaø naêng löïc cuûa mình.

Kieâu ngaïo laø thaùi cöïc cao nhaát cuûa töï tin.

Söï chæ trích phaù huûy töï tin.

Söï Caûm giaùc bò truø daäp coù theå seõ huûy hoaïi loøngtöï tin.

Neáu chöa töøng thaát baïi thì khoâng theå coù thaønhcoâng.

Caàn maïo hieåm ñeå khaùm phaù taøi naêng cuûa chínhmình.

Ñöøng chopheùp ngöôøi khaùc chaø ñaïp mình. Haõy töï veä baèng caùch xaây

döïng moät tinh thaàn maïnh meõ

Thua keo naøy baøy keo khaùc

Ngöôøi ñaõ boû cuoäc töø laàn ñaàu tieân thì seõ khoâng

bao giôø coù ñöôïc thaønh coâng lôùn.

Luoân luoân ruùt kinh nghieäm töø thaát baïi.

Höôùng veà muïc ñích.

Chuyeån tieâu cöïc thaønh tích cöïc.

Coù leõ baïn laø ngöôøi chæ trích baûn thaân naëng neànhaát.

Baïn coù khaét khe vôùi baûn thaân khi bò thaát baïikhoâng?

Hoïc caùch töø choái cuõng laø hoïc caùch soáng.

Haõy noùi “khoâng” ñeå töø choái nhöõng gì baïn khoângmuoán.

Nhöõng ngöôøi töø choái thöôøng bò coi laø laïnh luøng.

Ñöøng queân raèng ngöôøi khaùc cuõng coù quyeàn yeâucaàu baïn. Vì theá ñöøng khöôùc töø yeâu caàu cuûa hoï moätcaùch thoâ loã.

Ñöøng baét baûn thaân mình phaûi chòu thieät thoøichæ vì baïn khoâng daùm töø choái.

Chaáp nhaän ngöôøi khaùc laø töø choái baûn thaânmình.

Baïn laø ngöôøi chòu traùch nhieäm cho cuoäc soángcuûa chính mình.

Haõy quyeát ñònh nhöõng gì baïn muoán tröôùc khinoùi lôøi töø choái.

Naêm tieâu chí vöôït qua suy nghó tieâu cöïcRaát may laø baïn coù theå taán coâng nhöõng suy

nghó tieâu cöïc thoâng qua naêm tieâu chí ñöôïc moâ taûchi tieát ôû nhöõng trang sau.

Tieâu chí 1: Phaùt trieån suy nghó ñuùng ñaén.Tieâu chí 2: Ñoùn nhaän nhöõng caâu noùi töï tin.Tieâu chí 3: Hoïc caùch hoaøn taát coâng vieäc.Tieâu chí 4: Phaán ñaáu trôû thaønh ngöôøi thaønh

coâng.Tieâu chí 5: Xaây döïng söùc maïnh yù chí.

Chuû ñoäng suy nghó ñeå kieåm soaùt tình huoáng.Nhaän thöùc caûm xuùc roài ñeå cho söï vieäc troâi qua.

Söùc maïnh yù chí cuõng coù nghóa laø söï baùc boû giôùihaïn hieän taïi vaø mong muoán thay ñoåi noù.

Haõy taïo cô hoäi ñeå baûn thaân ñöôïc thöû thaùch.

Naêm böôùc ñeå hoïc caùch xöû lyù coâng vieäcCaûm giaùc quaù taûi cuõng töïa nhö caûm giaùc bò

choân vuøi trong ñoáng tuyeát lôû, nghóa laø bò coângvieäc choân vuøi. Vaäy laøm theá naøo ñeå baïn ñoái phoùvôùi noù khi ñaõ hoaøn toaøn bò kieät söùc bôûi haøng khoáicoâng vieäc phaûi laøm?

Moät laàn nöõa, haõy trôû laïi vôùi 5 böôùc:BÖÔÙC 1: Nhaän bieát tình traïng quaù taûi.BÖÔÙC 2: Giaûm thieåu aùp löï töø ngöôøi khaùc.BÖÔÙC 3: Khaéc phuïc tính trì hoaõn.BÖÔÙC 4: Traùnh xao laõng.BÖÔÙC 5: Duy trì tieán ñoä vaø khoâng khí laøm vieäc

thoaûi maùi.

Haõy thaønh thöïc vôùi baûn thaân.

Taùm böôùc caàn laøm ñeå caûi thieänbeänh “sôï môû lôøi”Ñeå caûi thieän khaû naêng môû lôøi tröôùc ngöôøi laï

khi giao tieáp, haõy thöïc hieän 8 böôùc sau:Böôùc 1: Caäp nhaät kieán thöùc.Böôùc 2: Baét ñaàu moät cuoäc troø chuyeän.Böôùc 3: Ñaët caâu hoûi.Böôùc 4: Boäc baïch taâm söï cuûa mình.Böôùc 5: Chuù troïng khaéc phuïc nhöõng phuùt giaây

im laëng, luùng tuùng.Böôùc 6: Taäp ghi nhôù teân ngöôøi khaùc.Böôùc 7: Taïo moái thieän caûm.Böôùc 8: Taäp kyõ naêng bieát laéng nghe.

Voán kieán thöùc caøng nhieàu thì baïn caøng deã môûlôøi ñeå moâ taû noù vôùi ngöôøi khaùc.

Ñöøng ñôïi ngöôøi khaùc quan taâm ñeán baïn, haõy töïmôû lôøi tröôùc.

Hoûi nhöõng caâu lòch söï maø khoâng quaù rieâng tö.

Thoå loä moät ít thoâng tin veà baûn thaân.

Haõy chuaån bò tröôùc moät soá chuû ñeà khoâng gaâytranh luaän ñeå coù theå söû duïng chuùng vaøo luùc baétñaàu caâu chuyeän hoaëc ñeå laáp vaøo nhöõng phuùt giaâyim laëng boái roái.

Duøng kyõ naêng laéng nghe ñeå nhôù teân.

Duøng ñieäu boä thích hôïp ñeå taïo aán töôïng toátban ñaàu.

Vieäc baét chöôùc cöû chæ seõ laøm hoï nghó raèng baïnlaø ngöôøi ñoàng caûm.

Boán böôùc ñeå thaønh coâng khi dieãn thuyeát tröôùccoâng chuùng

Vieäc khaéc phuïc noãi sôï haõi coù theå ñöôïc giaûi quyeátthoâng qua 4 böôùc sau ñaây:

Böôùc 1: Khoâng sôï khaùn giaû.Böôùc 2: Xaùc ñònh noäi dung baøi phaùt bieåu.Böôùc 3: Hoïc taäp kyõ naêng phaùt bieåu.Böôùc 4: Giao löu vôùi khaùn giaû.

Phaûi tìm hieåu kyõ chuû ñeà dieãn thuyeát.

Thö giaõn baèng caùch thôû chaäm vaø ñeàu

Chia seû caûm nghó cuûa baïn.Noùi chuyeän vôùi moät ngöôøi trong ñaùm ñoâng moät

luùc.Baøy toû caûm xuùc veà chuû ñeà.

Neáu coù theå thì traû lôøi caâu hoûi ngay, coøn khoângthì höùa traû lôøi trong thôøi haïn nhaát ñònh.

Baïn coù thöïc söï haïnh phuùc khi cao hoaëc thaáphôn, toùc quaên hôn hoaëc thaúng hôn?

5 hoaït ñoäng ñoái trò söï so saùnh tieâu cöïcCoù 5 hoaït ñoäng caàn theå hieän:

Hoaït ñoäng 1: Nghó veà ngöôøi khaùc.Hoaït ñoäng 2: Hoïc caùch ñaùnh giaù baûn thaân.Hoaït ñoäng 3: Khaúng ñònh baûn thaân.Hoaït ñoäng 4: Hoïc caùch töï tin.Hoaït ñoäng 5: Theå hieän phong ñoä cao nhaát.

Neáu coù 1 trieäu baûng Anh, toâi seõ laøm gì?Toâi seõ soáng ôû ñaâu?Toâi seõ ñi xe gì?Toâi seõ boá thí cho nhöõng ai?

Toâi khao khaùt thaønh coâng.Toâi tin raèng mình seõ thaønh coâng.Toâi vöõng tin vaø can ñaûm.

Haõy tìm kieám nhöõng ñieàu laøm baïn caûm thaáyhôïp vôùi mình

Haõy noùi veà chuû ñeà maø caû hai ngöôøi cuøng quantaâm.

Ñöøng noùi quaù nhieàu khi môùi gaëp maët laàn ñaàu -ñaây laø loãi thöôøng gaëp.

Tìm caùch giao tieáp thích hôïp, phaàn coøn laïi seõtrôû neân deã daøng.

Laøm bao nhieâu höôûng baáy nhieâu

Ñöøng sôï phaûi ñoøi hoûi quyeàn lôïi. Haõy haønh ñoängnhö coâng ty baùn xe hôi. Ñoù chaúng qua chæ laø söïthöông löôïng.

Söï töï tin ñeán töø vieäc baïn tin raèng mình seõthaønh coâng.

Baïn ñaõ töøng traûi qua haøng traêm laàn thöû thaùchloøng töï tin.

Chöông trình 17 ngaøy töï tinNgaøy thöù nhaát: Chuaån bò tinh thaàn.Ngaøy thöù 2: Chuaån bò hình daùng.Ngaøy thöù 3: Saün saøng töø choái.Ngaøy thöù tö: Xöû lyù vieäc toàn ñoïng.Ngaøy thöù 5: Naêng ñoäng thöïc hieän.Ngaøy thöù 6: Ngoân ngöõ cuûa töï tin.Ngaøy thöù 7: Töï coå vuõ.Ngaøy thöù 8: Reøn luyeän yù chí.Ngaøy thöù 9: Thöïc haønh tha thöù.Ngaøy thöù 10: Tin caäy.Ngaøy thöù 11: Môû lôøi.Ngaøy thöù 12: YÙ thöùc thöïc taïi.Ngaøy thöù 13: Nhìn nhaän vaán ñeà.Ngaøy thöù 14: Giaûm thieåu lo buoàn.

Ngaøy thöù 15: Baøy toû yeâu caàu.Ngaøy thöù 16: Ñoùn nhaän lôøi khen.Ngaøy thöù 17: Chuùc möøng thaéng lôïi.

Ñoøi hoûi töùc laø baïn baét ñaàu xa rôøi thöïc teá.