Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

22
8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2 http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 1/22 บท 7 ประว ติความเป็นมาและพื นฐานของลีน การผลตแบบลน (Lean Manufacturing)  คนอเมรก นใช เรยกระบบ การผลตแบบโตโยต า (Toyota Production System: TPS) ซง James Womack จาก MIT มาเผยแพรน    เป็นทยอมรบจากทุกคนอยางรวดเรววาเป็นแนวคดท   าวหน าในอุตสาหกรรมการผลต โดยา “Lean” กมุ งเน นท วใจของ TPS อยู แล ว น  นคือ การด “ไขม น” หรือความสูญเปลาในกระบวนการผลต อะไรทไมเกยวของโดยตรงกบการแปลงวตถุดบไปเป็นคุณคาหรบ ลูกค า ตามยามแลวถือเป็นความสูญเปลา (Waste) ท   งส   น คุ ณเป็นลนกตอ เมื อคุณไมมความสูญเปลา หรือพูดงายๆ คือ เมือคุณไมตองจดสรรทรพยากรไป ให งใดๆ นอกเหนือจากการผลตคุณคาหร บลูกค า น  นเอง Toyota เน นงาน ผลตของตวเองโดยม นยามน   อยูในใจและไดสรางสรรควธการอนแหวกแนว งมศูนยกลางญอยูแนวคดของการผลตแบบดง (Pull Production) ถาวเคราะหดูวธการผลตแบบดงน   ดๆ คุณจะรู   เลยวามนเป็นเพยงวธ สวยๆ ในการดความสูญเปลาออกจากทุกแงทุกมุมของกระบวนการผลตและ สงมอบผลตภณฑท มคุณภาพให ลูกคาได ตรงเวลาและดวยตนทุนท ต  สุดเทาท จะเป็นไปได และในภาพท I-1 น   คือองคประกอบเบื   องต นของการผลตแบบดง เรมจาก งซื   อของลูกคา ผลตภณฑจะถูกดงผานระบบ ไหลยอนกล ไปย  งซื   อว ตถุดบ ซงตรงขามก บระบบท ปกตจะเรยกกนวาระบบ “ผล ก” ทจะ ผล กว สดุผานระบบจากว ตถุดบไปย งจุดประกอบข   นสุดท ายใหเรวทสุดเทาทระบบ จะสามารถเคลื อนมนไปได ใหมกองสนคาคงคลงท   งทเป็นวตถุดบและเป็น บท

Transcript of Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

Page 1: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 1/22

บท 7

ประวตความเปนมาและพ นฐานของลน

การผลตแบบลน (Lean Manufacturing) ท คนอเมรกนใชเรยกระบบการผลตแบบโตโยตา (Toyota Production System: TPS) ซ ง James Womackจาก MIT มาเผยแพรน   เปนท ยอมรบจากทกคนอยางรวดเรววาเปนแนวคดท กาวหนาในอตสาหกรรมการผลต โดย วา “Lean” กม งเนนท หวใจของ TPS อย แลว น นคอ การ จด “ไขมน” หรอความสญเปลาในกระบวนการผลต

อะไรท ไมเก ยวของโดยตรงกบการแปลงวตถดบไปเปนคณคา หรบลกคา ตาม นยามแลวถอเปนความสญเปลา (Waste) ท  งส    น คณเปนลนกตอเม  อคณไมมความสญเปลา หรอพดงายๆ คอ เม อคณไมตองจดสรรทรพยากรไปใหส งใดๆ นอกเหนอจากการผลตคณคา หรบลกคา น นเอง Toyota เนนงานผลตของตวเองโดยม นยามน  อย ในใจและไดสรางสรรควธการอนแหวกแนวซ งมศนยกลาง คญอย ท แนวคดของการผลตแบบดง (Pull Production)

ถาวเคราะหดวธการผลตแบบดงน    ดๆ คณจะร  เลยวามนเปนเพยงวธ 

สวยๆ ในการ จดความสญเปลาออกจากทกแงทกมมของกระบวนการผลตและสงมอบผลตภณฑท มคณภาพใหลกคาไดตรงเวลาและดวยตนทนท ต ท สดเทาท จะเปนไปได และในภาพท  I-1 น  คอองคประกอบเบ  องตนของการผลตแบบดง

เร มจาก ส งซ    อของลกคา ผลตภณฑจะถกดงผานระบบ ไหลยอนกลบไปยง ส งซ  อวตถดบ ซ งตรงขามกบระบบท ปกตจะเรยกกนวาระบบ “ผลก” ท จะผลกวสดผานระบบจากวตถดบไปยงจดประกอบข  นสดทายใหเรวท สดเทาท ระบบ

จะสามารถเคล อนมนไปได ใหมกองสนคาคงคลงท  งท เปนวตถดบและเปน

บท

Page 2: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 2/22

8 สรางสถานะอนาคตแบบลน ดวยการจดการสายธารคณคาCreating Your Lean Future State

ภาพท  I-1 ระบบดง – จากลกคาไปถงผ จดสงวตถดบ

Page 3: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 3/22

บท 9

ช  นสวนระหวางการผลตอย ไปท วทกหนทกแหง เวลาท วสดเหลาน  ใชในการรอคอย(Material Wait Time) ถอเปนแหลงความสญเปลาหลกในระบบผลกและเปน

สาเหตใหเกดตนทนหลายๆ อยางท สะสมไวโดยไมมเหตผลท  ดรองรบ แตเปนเพยงเพราะวาคณสามารถ ไดเชนน    น ในทางตรงกนขาม กฎท ใชในระบบดงคอการผลตผลตภณฑเฉพาะเม อไดรบ ส งเทาน  นและในทนท 

แลวแนวคดน มนไมดตรงไหน?

แมมอาจโตแยงไดถงความ เรจของ TPS รวมท  งวธการแบบดงกเปนท 

ยอมรบอยางกวางขวาง กยงคงมปญหามากมายคางคาใจอย  อยางเชน จะเกดอะไรข    น ถาเคร องจกรมาเสยเอาตอน ส งซ    อเขามาพอด? จะเปนอยางไรถาลกคาเกดส งซ    อเปน 2 เทาจากท เคยส งเม อเดอนกอนและคณไมมวตถดบพอท จะผลตตามความตองการแบบใหมน    ได? จะเปนอยางไรถาผ  จดสงวตถดบของคณสงของมาใหไมทน? บรษทสวนใหญจงปองกนตวเองจากพวก “จะเปนอยางไรถา” เหลาน  โดยการเกบสะสมเอาไวในคลงเสยเลย แตการตอบโตแบบน  ขดแยงกบแกนของลน วธเล ยงเร องน  ท ดท สดคอใหวาดแผนผงสายธารคณคา

(Value Stream Mapping) ซ งสงเสรมระบบการผลตแบบดงขณะท กปองกนคณจากปญหาประเภท “จะเปนอยางไรถา” เหลาน  ดวย

ถาคณวาดแผนผงสายธารคณคาแลว (และหนงสอค มอเลมน  เขยนข  นจากสมมต ฐานวาคณไดวาดแลว) คณกจะไดเรยนร วธมองเหนตน เนดของ“ความสญเปลา” เพ อมองใหเหน “คณคา”  และวธ ใหคณคาไหลไปหาลกคาและยงไดพฒนาแผนการ เนนงานใหบรรลตามแผนผงสถานะอนาคต (Future

State Map) อกดวย ท จรง คณกบทมงานคง ลงคกอยากว งเขาไปในโโรงงานและ ใหบรรลสถานะอนาคตตามท วาดหวงไวแลวละส 

Page 4: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 4/22

10 สรางสถานะอนาคตแบบลน ดวยการจดการสายธารคณคาCreating Your Lean Future State

ชากอน!

ความกระตอรอรนเปนแรงกระต  นท  วเศษ แตถาไมมพ  นฐานในการ

ระบบลน ส งท คณมอย  ในมอกไมใชแผนการ ลนแลวละ แตคงเปนแผนสรางความหายนะมากกวา แผนผงสายธารคณคา (Value Stream Map) และแผนการ เนนงานเปนการเร มตนท ด แตจะมเพยงแคน  นไดเสยท  ไหน คณตอง

ใหกระบวนการท คณกระตอรอรนอยากจะเปล ยนแปลงและปรบปรงเหลอเกนน  นมความเสถยร เปนมาตรฐาน และเรยบงายข  นเสยกอน

บรษทสวนใหญเร ม โครงการลนไปพรอมกบความเช อผดๆ วากระบวน-

การของตวเองท มอย น  นดกวาท มนเปนอย  จรงๆ มากนก แตเม อเร  ม ลน พวกเขาจะพบทนทวากระบวนการเหลาน  น  นควบคมไมได และยงพบวากระบวนการท ไมเสถยรแกวงไปแกวงมา ซ  งคดวาจะสนบสนนการไหลอยางราบร นของผลตภณฑ วสด และขอมลการผลตน  น ไมสามารถ อยางน  นไดจรงเลย

ผ  คนหมดศรทธากบลนแลว เซลลการผลตยงคงผลตช  นสวนออกไปเร อยผลตผลตภณฑตาม ลงการผลตของโรงงาน ไมใชตามความตองการจรง

พนกงานไมสามารถ งานตามคา Takt Time ได อปกรณเสย และสงมอบไมทนและในไมชา พนกงานกมชดช  นสวนกองสมอย ระหวางเคร องจกรอกคร    ง สนคาคงคลงเพ มข    น ท  งยงส งซ  อระบบ MRP ราคาแพงเขามาอก แลวผ  บรหารอาวโสก จะหวาดระแวงทกอยางท เก  ยวกบลนไปหมด ผลลพธกคอไมมผลกระทบใดตอผล ไรท ไดเลย

การวาดแผนผงสายธารคณคาและการจด แผนการ เนนงานในการ

สรางสถานะอนาคตไมใชเคร  องรบประกนถงความ เรจ การวาดแผนผงเปนข  นตอนแรกท  เปนและ คญมาก แตถาคณอยากใหการ เนนงานน  คงอย ตดแนน ไมถอยหลงกลบ คณตองสรางเสถยรภาพ สรางมาตรฐาน และสรางความเรยบงาย แคน    คณกไดรบประโยชนจรงๆ ตามท ระบไวในแผนผงสถานะอนาคตแลว และเพราะเราเขาใจแนวคด คญท ซอนอย น   เราจงไดเขยนหนงสอ “สรางสถานะอนาคตแบบลน ดวยการจดการสายธารคณคา (Creating Your Lean Future State)” ข  นมา; และเพราะดวยแนวคด คญท ซอนอย น  น เอง

เราจงไดจดวาง ดบและโครงสรางของบทตางๆ เชนน   

Page 5: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 5/22

บท 11

วธ ใชหน งสอเลมน  

ภาพรวม

เน องจากลนจะ งานไดดท สดกเม อต  งอย บนกรอบการ งานท ม นคงของความมเสถยรภาพ (Stabilize) ความเปนมาตรฐาน (Standadize) และความเรยบงาย (Simplification) ในบท เราจงจะอธบายภาพรวมขององคประกอบ

คญแตละตวเหลาน   และเพราะการวางแผนและการ ลนจะตองอาศยความร  เก ยวกบลนและกฎเบ  องตนบางประการท  เปนตอความ เรจในการ ลน เราจงจะอธบายเก ยวกบกฎ คญเหลาน  ไวในบท ดวย

แบบฟอรม

เม อคณอานหนงสอไปเร  อยๆ จะพบวาในแตละข  นมแบบฟอรมและวธการใชท ชดเจนแสดงประกอบไปดวย เราไดรวบรวมแบบฟอรมเปลาทกฉบบไวใหแลวซ งคณสามารถดาวนโหลดไดจากเวบไซต http://publishing.eisquare.com/

download (ผ  ใช = 7062143 รหสผาน = EI-0066) ไปใชและแกไขไดโดยงายโดยจะมการใชไอคอนรป “Download” ตลอดท  งเลมเพ อแสดงใหร  วาเม อใดท คณสามารถใชแบบฟอรมท สามารถดาวนโหลดน  ได 

กรณศกษาและแผนผ งสถานะอนาคต

ตลอดท  งเลม เราจะใชกรณศกษาจากประสบการณของ “SLMS Molding,

Inc.” เพ อสาธตใหเหนถงกระบวนการ เนนงาน แบบฟอรมทกฉบบหรอข  นตอนการปฏบตทกอยางจะมตวอยางขอมลของ SLMS แสดงใหด และในแตละข  น จะมการเนนรปในแผนผงสถานะอนาคตใหดดวยวาอย  ณ จดใดในกระบวนการ

Page 6: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 6/22

12 สรางสถานะอนาคตแบบลน ดวยการจดการสายธารคณคาCreating Your Lean Future State

ภาพรวม: โมเดล 3ส ในการ ลน

หนงสอเลมน  จะกล นกรองส งท ดเหมอนเปนกระบวนการซบซอนใหเหลอ

แคระบบท ม 3 ข    น เรยกวา โมเดล 3ส ซ งประกอบดวยการสรางเสถยรภาพ(Stabilize) สรางมาตรฐาน (Standardize) และสรางความเรยบงาย (Simplifi-cation) เน องจาก 3ส น  คอหวใจ คญของวธการ เนนงานท จะไดอธบายตอไปในหนงสอ เราจงขออธบายคราวๆ ตอไปน  วาแตละตวน  นเหมาะกบกระบวนการน  อยางไร

1. สรางเสถยรภาพ (Stabilize) – ความตองการและกระบวนการ

การผลตจะตองถกออกแบบและควบคมตามความตองการของลกคาบทท  1 ของหนงสอเลมน  จงเร มตนดวยการเนนไปท การวางแผนปรมาณความตองการและพาคณผานข  นตอน คญในการประเมนลกคาและสอนวธประเมนประวตยอดขายและระบชวงสงต เพ  อใหคณสามารถหาคา Takt Time และ

หนดปรมาณสนคาคงคลงกนชน (Buffer Stock) ท เหมาะสมได 

และเพราะคณตองแนใจไดดวยวาผ  ควบคมวสด (Material Handler) จะเดนทางจากโกดงเกบวสดไปยงจดประกอบไดทนเวลา งาน คณจงตอง นวณดวยวาผ  ควบคมวสดควรจะ ช  นสวนจากจดประกอบไปยงจดจดสงบอยเพยงใดและท  ง 2 อยางน  เก ยวของกบการ หนดระยะ “Pitch” ซ งจะไดกลาวถงในบทน  ดวย

นอกจากน   คณยงตองประเมนการปฏบตการของตวเอง เก ยวกบแรงงาน

ลงการผลตของเคร  องจกร และขดความสามารถ (Capability) ดวย เพ อใหเขาใจชดเจนวาตอง อะไรบางจงจะผลตไดตามความตองการของลกคาและหนดสนคาคงคลงกนชน (Buffer Stock) และสนคาคงคลงนรภย (Safety

Stock) ท เหมาะสมได ซ งเราจะกลาวถงแตละเร องเหลาน  ในบทท  2

2. สรางมาตรฐาน (Standardize) – ภาพและวธการ

การ เทคนคการผลตแบบไหลอยางตอเน  อง (Continuous Flow) มาประยกตใชท วท  งโรงงานจะ ใหม นใจไดวาลกคาท  งภายในและภายนอกบรษท

Page 7: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 7/22

บท 13

(ปลายน ) จะไดรบผลตภณฑท  ตองการ ในเวลาท  ตองการ และในปรมาณท ตองการ การแปลงขอมลและกระบวนการผลตไปเปนระบบภาพ (Visual System)

ท  สนบสนนการไหล จะ ใหม นใจไดวาจะเกดการผลตข  นกเฉพาะเพ อตอบสนองตอความตองการของลกคาท  “ดง” จากกระบวนการปลายน  เทาน  น

บทท  3 จะไดอธบายเก ยวกบองคประกอบของผงแบบมองเหนไดดวยสายตา (Visual Layout) ซ งรวมถงการออกแบบเซลล (Cell Design) ซเปอรมารเกต (Supermarket) และระบบท อย  แบบมองเหนไดดวยสายตา (VisualAddress System) สวนบทท  4 จะไดกลาวถงกระบวนการผลตแบบมองเหนไดดวยสายตา (Visual Production Process) ระบบ Kanban และงานท เปนมาตรฐาน (Standardized Work) ซ งถอเปนหวใจของการปฏบตการแบบลน

3. สรางความเรยบงาย (Simplify) – กระบวนการและความร เบ องตนเก ยวกบไคเซนท มประสทธผล

การจะสรางเสถยรภาพและมาตรฐานอาจตองพ งพากนและสามารถค ขนานไปพรอมกนได ดวยการ ใหมความเสถยร คณจะประหยดไดท  ง

แรงงาน วสด อปกรณ และพ  นท  ดวยการ ใหเปนมาตรฐาน คณจะมการ งานท เปนข    นตอน ชวงเวลา งานของกระบวนการ การไหล และการมองเหนได ดวยสายตา (Visual) ซ ง ใหย งเสถยรมากข    น วธการ เนนงานและข  นตอนการปฏบตงานจะถก ใหเปนมาตรฐานเหมอนกนทกกะ ซ งชวยขจดการ งานซ  และมอปกรณมากเกนความ เปน สวนกระบวนการสรางความเรยบงายน  จะคอยๆ ชวยปรบปรงสายธารคณคาไปเร อยๆ อยางตอเน อง เม อคณ หนดอตรา

การไหลจะเกดการคนพบใหมและมการเปล  ยนแปลง การเปล ยนแปลงเหลาน  อาจเปน Kaizen Event 10 นาท งายๆ การคนพบอ  นๆ ตามประสบการณการลนของคณอาจ ไปส โปรแกรมการเปล ยนแปลงแบบกาวกระโดดในอนาคต

ได ทกคนในองคกรจง เปนตองเขาใจดวยวาอาจตองใชเวลาถง 2 ปจงจะได “เหน” ผลลพธจากการพยายาม ลนน  กได 

Page 8: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 8/22

14 สรางสถานะอนาคตแบบลน ดวยการจดการสายธารคณคาCreating Your Lean Future State

ภาพท  I-2 3 ข นตอนในการ ลน

ดงแสดงในภาพท  I-2 การ ลนท  ง 3 ข  นน  มหลายข  นหลายระดบ ซ งจะไดอธบายโดยละเอยดเม อคณอานหนงสอไปเร  อยๆ ข  นตอนวธการท กระจายอย ใน 3 สวนน   จะรวมกนเปนสายธารคณคา ซ งตองมครบทกข    นทกตอน บางข  นอาจตอง ตาม ดบ บางข    นอาจ ไปพรอมๆ กนไดคณอาจลองโยงระบบท กลาวถงในท น  เขากบแตละสถานการณของคณ ถาอนไหนไมเหมาะกบธรกจหรอดไมเขากนกบสภาพแวดลอมแบบของคณ กจงอยา ! ใหหาทางอ นมาแกปญหาหรอจดการกบส งท กงวลน  นแทน

ขอเตอนวา จงพยายามอยามองวาอะไรๆ กยากเกนไปหรอ ไมได ไปหมด การ ลนจะทาทายสมมตฐานเก ยวกบการผลตสวนใหญ (แมจะไม ท  งหมด) ของคณ และบงคบใหคณคนหาวธ ส งท เปนไปไมไดน  นให เรจลลวงใหได ถาคณไมม งม นส  ลน คณกจะหาขออางเหมาะๆ มาเล ยงงานยากน  จนได และการเปล ยนแปลงไปส ลนของคณกจะเห  ยวเฉา ซ งจดประสงคของหนงสอเลมน  คอการ ใหมนเบงบาน

ระบบลน

สรางเสถยรภาพ

การตรวจสอบจากลกคาคาTaktTime

ระยะPitchสนคาคงคลงกนชนสนคาคงคลงนรภยการจดสมดลแรงงานการจดสมดลเคร องจกรปรมาณWIPต  สด ขดความสามารถของกระบวนการ

สรางมาตรฐาน

เซลลรปตวU ซเปอรมารเกตระหวาง

กระบวนการผลตพ นท  หรบสนคารอจดสงระบบท อย งานท เปนมาตรฐาน(ใบอธบายวธ งาน)คมบง

สรางความเรยบงาย

การเบกช นงานตามจงหวะการปรบเรยบภาระงาน

Heijunkaผ  ควบคมวสดการไหลของขอมล(คมบง) ไคเซน

Page 9: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 9/22

บท 15

ภาพรวม: ทมและเคร องมอ

ทม เนนงาน

หลายองคกรหลกเล ยงการมอบหมายใหพนกงานเขารวมทมลนอยางเตมตว เหตผลหลกท มก มาอางคอเร องตนทน แตมนกไมใชเหตผลท ถกตองนกเราสามารถมองตนทนของสมาชกทมลนเหมอนเปนลกษณะของการลงทนได  กลาวคอ ตนทนดงกลาวจะถกตดจายและคนทนไดภายในชวงไมก สปดาหหรอเดอน (ไมใชป) เม อทมชวย ใหประหยดลงไดแลวการประหยดไดเหลาน  นก จะไหลตอเน องไปจนสดสวนผล ไรเพ มมากข  นเม อทมเร มมประสบการณ 

ทมท คณเลอกมา เนนแผนการสรางสถานะอนาคตน  จะตองไดรบการแบงเบาภาระเร องอ  นๆ ท    งหมด เพ อใหมเวลามาม ง งานน  ได ผ  บรหารอาวโสตองแจงเจาหนาท  สนบสนน (ฝายคณภาพ วสด วางแผน ซอม รง ฯลฯ) ใหทราบวาพวกเขาอย ในรายช อ “พรอมเรยกปฏบตงาน” (On Call) และทมสามารถตามใหไปชวยในโครงการท  หนดใหไดทมอาจมพนกงานรายช วโมงจากสายธารคณคาเปาหมายรวมอย ดวยสกคนและกมผ   ท มไหวพรบดๆ

การจดการสายธารคณคา

การจดการสายธารคณคา (Value Stream Management: VSM) ใหเคร องมอท ทรงพลง หรบการวางแผน ลน1 VSM เช อมแผนกลยทธเขากบงานประ วน มนเปนกระบวนการ หรบการวางแผนและเช อมโยงโครงการรเร มลน (Lean Initiative) ตางๆ ดวยการจดเกบและวเคราะหขอมลอยางเปนระบบและแสดงถงวธการวางแผนการเปล ยนแปลงไปส ลนท ไดรบการพฒนามาอยางดท สด ถาคณหวงจะสรางวสาหกจแบบลนของแท การร  ระบบและเขาใจมนอยาง

1 หรบรายละเอยดเพ มเตมเก ยวกบการจดการสายธารคณคา ใหดหนงสอ Value Stream management:Eight Steps to Planning, Mapping, and Sustaining Lean Improvements โดย Don Tapping, TomLuyster และ Tom Shuker (Productivity Press, 2002) หรอ ฉบบภาษาไทยในช อ ม งส ลน ดวยการจดการ 

สายธารคณคา (อ.ไอ.สแควร นกพมพ) และ ชดวดโอ Value Stream Management ท  จด โดย DonTapping, Tom Fabrizio และ Productivity Press Development Team (Productivity Press, 2001)

Page 10: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 10/22

16 สรางสถานะอนาคตแบบลน ดวยการจดการสายธารคณคาCreating Your Lean Future State

ดท สดกคอเปาหมาย ซ งหมายถงการตองร  วาจะใชเคร องมอและวธการลนวธใดและจะ มาบรณาการกบกระบวนการของคณอยางไร ผลสรปคราวๆ ของ VSM

จะชวยบอกไดวาคณควรมอะไรกอนแลวจงคอยเร  ม ลน ตอไปน  คอกระบวน-การ VSM ท  ง 8 ข  นตอน พรอมท  ง อธบายคราวๆ

1. ม งม นส ลน

2. เลอกสายธารคณคา

3. เรยนร  เก ยวกบลน

4. วาดแผนผงสถานะปจจบน

5. หนดมาตรวดแบบลน

6. วาดแผนผงสถานะอนาคต – ปรมาณความตองการ การไหล และการปรบเรยบ

7. จด แผนงานไคเซน

8. แผนงานไคเซนไปใช 

ม งม นส ลน

การม งม นส ลนตองมความเช อม  น 100% น  นคอ มความม งม นอยางเตมท  จากระดบสง การเขาไปมสวนรวมในโรงงานเตมตว ผ  จดการไมสามารถออก ส งใหเปนลนแลวกหวงวามนจะเกดข  นได พวกเขาตองมสวนรวมต  งแต เร มตนและตลอดการ เนนงาน แนวความคด (Ideas) ท ม นใจไดวา เรจแน

อาจมาจากคนท  งานน    น แตหากปราศจากการสนบสนนของฝายบรหารแลวคนเหลาน  กคงจะไมเตมใจเขารวมในกระบวนการเปล ยนแปลงน  นแน 

การท  จะลดและ จดความสญเปลาไดอยางมประสทธผล พนกงานตองสนบสนนการพยายามเปล ยนแปลงไปส ลนดวย จะใหพวกเขามากลววาการปรบปรงงานจะ ใหพวกเขาตกงานไมได! การ ใหพวกเขาสบายใจในการสนบสนนของตวเองตองเร มตนดวยการส อสารระหวางผ  บรหารระดบสงกบ

พนกงานทกระดบขององคกร สมาชกทม เนนงานหลก (Core ImplementationTeam) ตองไดรบคดเลอกจากคนในระดบบรหารและคนในสายการผลต ทมน  

Page 11: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 11/22

บท 17

ตองเปนผ  รบผดชอบคอยดใหเสนทางการส อสารเปดอย  ตลอด ต  งแตเร มตนผ  บรหารระดบสงตองส อสารชดเจนถงความ เปนท จะตองกลายมาเปนลน เม อ

ทกคนร    ถงความ เปนแลว ผ  บรหารระดบสงกจะตองหาทางเปดประต ยอมให คนอ นๆ ในองคกรไดใชความสามารถของพวกเขาชวยเหลออยางเตมท  

ส ง คญคอตองเขารวมในข    นตอนแรกๆ ของการ ลนใหมากท สดเทาท จะมากได ลนไมใชแควธการเดนสายการผลตในวธท แตกตางออกไป แตยงเปนวธการ งานและบรหารความสมพนธกบคนงานท แตกตางอกดวย และการม งม นเตมท กเปนเพยงส งเดยวท จะพาคณผานชวงเวลาท ยาก บากซ งมาพรอมกบการเปล ยนแปลงไปได 

เลอกสายธารคณคา

สายธารคณคาประกอบดวยทกอยาง (รวมท  งกจกรรมท ไมเพ มคณคา) ท เกดข  นในการแปลงวตถดบไปเปนสนคา เรจรป ภายในองคกรหน งๆ มสายธารคณคาหลายสาย เหมอนท มแมน หลายๆ สายไหลส  มหาสมทร สายธารคณคารวมทกการกระ เขาไวท    งหมด (ท  งท เพ มคณคาและไมเพ  มคณคา) ซ งเปน

ส ง เปนตอการ ไปส ผลตภณฑ ต  งแตวตถดบผานไปตามกระบวนการผลตไปจนกระท  งไดรบเงน ในอตสาหกรรมการผลต ตระกลผลตภณฑ (ProductFamily) แตละตระกลจะถกมองเปนสายธารคณคาคนละสายกน กระบวนการVSM ชวยใหคณบงช  และ จดองคประกอบท ไมเพ มคณคาไดอยางเปนระบบสายธารคณคาสายใดจะเหมาะแกการเลอกกข  นอย กบความตองการของโรงงานและลกคาของคณ โดยควรเลอกสายธารคณคาท  เปนตองไดรบการปรบปรง

เน  องจากผล ไรไมดสวนแบงตลาด ลงตก ตองการลดตนทน หรอเปนมาตรฐานเทยบเคยงใหกบจดปฏบตการอ นท เหลอ

เรยนร เก ยวกบลน

VSM ข  นตอนน    จะ ใหแนใจไดวาทกคน (ต  งแตผ  บรหารอาวโสลงไปจนถงพนกงานในจดปฏบตงาน) มความเขาใจในแนวคดและ ศพทดพอท จะ

เนนกระบวนการวางแผน VSM ให เรจเสรจส  นได ในระหวาง เนนการ คณจะพบวาการศกษาและการฝกอบรมคอส ง คญย  งตอความ เรจ ทม เนนงาน

Page 12: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 12/22

18 สรางสถานะอนาคตแบบลน ดวยการจดการสายธารคณคาCreating Your Lean Future State

หลกของคณจะตองเขาใจเคร องมอของการผลตแบบลนทกเคร องมอและจะชวยคณบงช  ดวยวาใครบางท  เปนตองไดรบการฝกอบรมและเม  อใด ย งไปกวาน  น

ขณะท  การ ลน เนนไป คนงานจะถกขอใหเรยนร  มากข    น และคณกจะตองมสารพดโปรแกรมและทรพยากรท จะสามารถใชเพ มระดบความเขาใจและทกษะของพวกเขาไดพรอมสรรพ มเคร องมอฝกอบรมหลายอยางท คณสามารถ ไปใชได ไดแก การ ลองสถานการณการเทยบเคยง การศกษาโครงการภายในองคกรท ประสบความ เรจ หนงสอและวดโอ ท ปรกษา และการอภปรายรวมกนเปนกล ม

วาดแผนผงสถานะปจจบนแผนผงสายธารคณคาใหภาพการไหลของวสดหรอขอมลของตระกล

ผลตภณฑหน  งๆ และเปนเคร องมอจดการการปรบปรงกระบวนการท ขาดไมได การจะปรบปรงกระบวนการ คณตองสงเกตและเขาใจมนกอนเปนอยางแรก โดยการวาดแผนผงกระบวนการ คณกจะไดภาพท ชดเจนของความสญเปลาท ไปขดขวางการไหล การ กดความสญเปลา ใหเราสามารถลดเวลา (Lead

Time) ท ใชในการผลตลงได ซ งชวยใหคณสามารถผลตไดตามความตองการของลกคา

แผนผงสถานะปจจบนถอเปนการตอกเสาเขม มนจงควรสะทอนขอมลเก ยวกบสายธารคณคาเปาหมายท เปนขอมลปจจบนและถกตองแมน ดวยการเกบรวบรวมขอมล หรบแผนผงสถานะปจจบนเร มตนจากแผนกจดสงสนคา (จดท ใกลกบลกคาท  สด) และคอยๆ ยอนข  นตนน ผานไปตามกระบวน-

การตางๆ วธน  จะชวยใหคณสงเกตและเขาใจสายธารคณคาจากมมมองของลกคาได สญลกษณท วไปท ใชในการวาดแผนผงสายธารคณคาดงแสดงในภาพท  I-3

Page 13: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 13/22

บท 19

ภาพท  I-3 สญลกษณท  ใช ในการวาดแผนผงสายธารคณคา

กญแจส การสรางการไหลแบบลนดอกหน  ง คอ การ ความเขาใจวาพนกงานรบทราบตารางการผลตกนไดอยางไร การเกบรายละเอยดเก ยวกบการไหลของขอมลสารสนเทศและการไหลของวสดคอแกนของการวาดแผนผงสายธารคณคา ใหถาม ถามตางๆ เชน “คณร  ไดอยางไรวาจะผลตอะไรเปนช  นตอไป”และแปลง ตอบท ไดไปเปนองคประกอบท มองเหนไดของแผนผงสถานะปจจบน

ทม เนนงานหลกจะวาดแผนผงสถานะปจจบนโดยการวาดภาพพ  นท ผลตคราวๆ ลงไปเกบขอมลจรงของกระบวนการในสถานท  ปฏบตงาน และใสขอมลลงในแผนผงโดยใชสญลกษณมาตรฐาน กระบวนการวาดแผนผงจะชวยใหคณเหนภาพการไหลของการผลตท  งหมด ไมใชแคการปฏบตการท แยกออกมาเด ยวๆ ทกคนในทมตองเหนพองกนท  งหมดวาแผนผงน  ถกตองและสะทอนสภาพความเปนจรงในปจจบน แลวจง ไปแปะใหทกคนไดด 

Page 14: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 14/22

20 สรางสถานะอนาคตแบบลน ดวยการจดการสายธารคณคาCreating Your Lean Future State

หนดมาตรวดแบบลน

วธท จะใหคนเขามามสวนรวมในการรเร มโครงการลนท ดท สดคอการหา

วธมองผลกระทบท ไดรบจากความพยายามของพวกเขา มาตรวดแบบลนชวยได โดยจะกระต  นการพยายามปรบปรงอยางตอเน  องของคณ มาตรวดใดจะเหมาะกบองคกรของคณกตองพจารณาจากสภาวะแวดลอมของคณเองเปนหลก แตมมาตรวดหลกท ใชกนท วไปอย หลายมาตรวดท องคกรซ งม งส ลนทกแหงควรใช น นคอ:

นวนช  นสวนตอช วโมงแรงงาน

รอบการหมนของสนคาคงคลง (Inventory Turns) ภายในสายธารคณคาและท  งโรงงาน

ปรมาณขอบกพรองของช    นสวนภายในและภายนอกตอ 1 ลานช  น(PPM) (โปรแกรมการจดการคณภาพโดยรวม: Total QualityManagement: TQM)

ชวงเวลาท เคร องจกรใชงานได (Uptime) และประสทธภาพการ เนน-งาน (Operational Efficiency: OE) เทยบกบความตองการ การ

รงรกษาทวผลแบบทกคนมสวนรวม: (Total Productive Main-tenance : TPM)

อตราการหมนเวยนของแรงงาน (Labor Turnover)

การสามารถผลตไดตามระยะ Pitch (โดยยดม  นตาม Takt Imageซ งคอมโนภาพของการไหลผานท  งโรงงานแบบทละช  นอยางแทจรง)

ในลน มาตรวดเหลาน  อาจเนนตางจากท เคย กนในระบบการผลตแบบผลกท วๆ ไป ตองแนใจวาคณเขาใจถงความแตกตางน  น และเม อ หนดไดแลววาจะใชมาตรวดใด ให นวณคาเสนฐาน (Base line) จากขอมลท ไดเกบรวบรวมมาในชวงกระบวนการการวาดแผนผง จง ไววา คนเรามกมปฏกรยากบส งท ถกวด ดงน  นดใหแนวาส งท คณวดน  นบรรลผลลพธท ตองการจรง!

Page 15: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 15/22

บท 21

วาดแผนผงสถานะอนาคต

การวาดแผนผงสถานะอนาคตคอหวใจ คญของ VSM ใหเนนท โมเดล

3ส ท ไดอธบายไวในหนงสอน   (สรางเสถยรภาพ สรางมาตรฐาน สรางความเรยบงาย) และออกแบบสถานะอนาคตตามความตองการของลกคา ตามหลกการไหล และตามหลกการปรบเรยบ การเขาใจในความตองการของลกคาชวยใหคณสรางเสถยรภาพ ใหจดปฏบตการเพ อใหผลตตามปรมาณความตองการไดโดยปราศจากการผลตมากหรอนอยเกนไป แลววาดการไหลของขอมลและผลตภณฑ ท  ผานไปตามจดปฏบตการตางๆ และสรางมาตรฐาน ใหจดปฏบตการเพ อคง

รกษาการไหลน  นไว การปรบเรยบคอข  นตอนสดทายท จะสรางความเรยบงายใหกบการควบคมการผลตเพ อใหอตราการผลตตรงกบจงหวะความตองการของลกคา

ทายบท เราจะมตวอยางแผนผงสถานะอนาคตไวให ซ งในบทตอๆ ไปจะไดใชแผนผงน    แสดงใหเหนถงแนวคดเฉพาะตางๆ ท กลาวถงในหนงสอเลมน  ดวย

Page 16: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 16/22

22 สรางสถานะอนาคตแบบลน ดวยการจดการสายธารคณคาCreating Your Lean Future State

 แผนผ งสถานะป จจบนและแผนผ  งสถานะอนาคต: กรณศกษา

SLMS MOLDING, INC.

SLMS คอบรษทผ  ผลตแบบเปนชด (Batch Production) ท ค  นเคยกนด เคร องจกรแบบเดยวกนถกเอามารวมกล มกนเปนแผนกๆ ช  นสวนถกยายจากแผนกหน งไปอกแผนกหน  งเปนชดใหญๆ เพ  อเอาไปผลต ผลตภณฑของบรษทชนดหน ง – Top and Bottom Support Arm – ถกจดสงไปยงบรษท DC Manu-facturing, Inc. โรงงานประกอบรถยนต Support Arm ถกประกอบในจดประกอบท วไปท  SLMS (ดแผนผงสถานะปจจบนในภาพท  I-4 หรบรายละเอยดของ

โรงงาน SLMS กอน ลน)ในข  นน   ผ  ควบคมวสดจะ วตถดบไปยงสายการผลตในปรมาณมากๆ

ในข  นตนวตถดบผานการข    นรป ซ งมเคร องฉดข    นรป 3 เคร  อง แตละเคร องมพนกงานควบคม เพ อ เปนช  นงาน Support Arm เคร องฉดข  นรปจะเดนเคร อง3 กะเพ อจดสงช  นสวนใหกบจดพนสและสงตรงไปจดประกอบ

การปรบเปล ยนเคร  องจกร (Changeover) ใชเวลาประมาณ 2 ช วโมงการเปล ยนสพลาสตกใชเวลา 15-20 นาท บางคราวผ  จดการกคดอยากลดเวลาท ใชในการปรบเปล ยนเคร  องจกรลง เปนความคดท  “นา ” มากกวา “ตอง ”บางคร    ง มผ   สงสยวา “จะเปล  ยนส ไม ในเม อไมตองเปล ยนกได?” แตท  งหมดท  งมวลแลว ผ  จดการกถอวาเม ออปกรณอย ในเคร องจกรและ ลง งานกแปลวาอะไรๆ กดอย แลว จงเดนเคร อง เดนเคร อง และเดนเคร อง

ประมาณ 1 สปดาหหลงจากน    น ช  นสวนท ข  นรปกถกพนส จดพนส

อตโนมตพนช  นงานคร    งละชดใหญๆ (Large Batch) ไลนสมตะแกรง (Rack)120 อน 1 ตะแกรงใสช  นสวนพลาสตกได 3 ช  น บรษทสามารถพนทกอยางไดใน1 กะ พวกเขาจง เชนน    น หลงจากท ช  นงานตองมาคางรอท จดน   จากน  นช  นสวนท พนสแลวกผานจดประกอบ แลวสดทายถกสงตอไปยงจดจดสงสนคา

หวหนางานจะบอกพนกงานทกวนวาวนน    ตองผลตอะไร และคดวาเปนหนาท รบผดชอบหลกของเขาท จะตองคอยดไมใหพนกงานวางมอ เม อผลตภณฑ

เตมรางเล อนทายไลน ผ  ควบคมวสดกจะขนไปยงคลงสนคา จากจดน  น ผลตภณฑ 

Page 17: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 17/22

บท 23

กจะถกจดสงไปใหลกคาทกวน ผ  บรหารจะเกบวตถดบไวเตมคลงเพ อใหแนใจวาจะไมมการหยดผลตเพราะสตอกหมด

จากมมมองของสายธารคณคา SLMS มเวลา ของผลตภณฑรวมท    งหมดประมาณ 63 วน ซ  งประกอบดวย 43 วนในท  เกบวตถดบ กวา 6 วนในคลงสนคา เรจรป และเปนช    นสวนระหวางการผลต (WIP) ในจดข    นรป พนส และประกอบ 13 วนโดยประมาณ ชดเจนวาการปฏบตการน  ยงหางไกลจากความเปนลนอกมาก

ความ เปนตองเปล ยนแปลงเร มปรากฏชดหลงจากท ลกคาเร มบนเร อง

ราคา บรษท DC Mfg. ลกคาหลกของ SLMS หรบ Support Arm ไดประกาศวาพวกเขาตองการใหลดราคาลง SLMS มโอกาสนอยมากท จะ ไดตามขอเรยกรองของลกคาหากไมมการเปล  ยนแปลงแบบกาวกระโดด และเน องจากผ  จดการของ SLMS ไดเขารวมสมมนาเก ยวกบการผลตแบบลน 2-3 คร    ง บรษทจงตดสนใจวาน อาจเปนทางท ด 

ผ  จดการบางคนเคยไดยนเร องการวาดแผนผงสายธารคณคาในการ

ประชมกล มอตสาหกรรมและตดสนใจวาน คงเปนจดเร มตนท ด พวกเขาวาดแผนผงสถานะปจจบนและสถานะอนาคตท  วางแผนไวดวย (ภาพท  I-5) ดวยความสงสยหรอบางทอาจเปนเพราะเสนหของความสยองขวญ พวกเขาจงเร ม

ลนของตวเอง และไมเคยหนหลงกลบอกเลย

Page 18: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 18/22

24 สรางสถานะอนาคตแบบลน ดวยการจดการสายธารคณคาCreating Your Lean Future State

  ภ  า  พ  ท           I  -   4  แ  ผ

  น  ผ     ง  ส  ถ  า  น  ะ   ป     จ  จ    บ

     น 

Page 19: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 19/22

บท 25

 จากส  งท มองเหน ส การลงมอ

แผนผงสถานะปจจบนและในอนาคต ใหคณเหนภาพการ เนนการ

ผลตของตวเองไดอยางละเอยด อยางไรกตาม แคการเหนวาตอง อะไรบางน  นยงไมพอ เม  อคณมแผนงานแลว คณตอง ใหมนเกดข    นจรงๆ ดวย หนงสอเลมน    จะรบชวงตอตรงตอนจบ VSM เพราะมจดประสงคเพ อชวยคณเปล ยนจากการมองส งท คณ เปนตอง ไปเปนการ ส งท คณ เปนตอง กรณศกษาท แสดงตอไปน   จะสาธตใหเหนวาประเดน คญๆ ท กลาวถงในบท น  สามารถรวมกนเปนวธการท ใชการไดดไดอยางไร บทตอไปจะ “ แหละ” ดานท แตกตางของวธการน   และจะไดแนะ แนวทางเฉพาะ หรบการ ใหมนใชการไดดดวย

ภาพท  I-5 คอแผนผงสถานะอนาคตของ SLMS Molding, Inc. ในแผนผง มการรวมจดประกอบและจดพนสเขาไวดวยกน โดยมเคร องฉดข  นรป3 เคร องผลตช  นสวนใหงานประกอบ/พนสท ถกรวมเขาไวดวยกนน    น และยงมซเปอรมารเกตระหวางจดข    นรปและจดประกอบใหมดวย สถานะอนาคตระบไววาจะมรอบเวลาท ใชในการผลตรวมท    งหมดเพยง 3 วนเลกนอย (หมายเหต: ในแผนผงสถานะอนาคตน   รอบเวลาท ใชในการผลตรวมท  งหมด หรบงานข  นรปยงคงเทาเดม แมวาจะมการลดเวลาท ใชในการปรบเปล ยนเคร องจกรลงแลวกตาม เน องจากตวแปรทางเทคนคของงานข    นรป ซ งในทางปฏบตแบบอ นแลวเวลาท ใชในการปรบเปล ยนเคร องจกรอาจลดรอบเวลาท ใชในการผลตลงได)

เพ อท จะบรรลสถานะอนาคตเชนน   SLMS ตองมรากฐานโครงสรางหรบเซลลประกอบใหมและระบบดงกอนท จะยายเคร  องจกร บรษทยงตอง

เขาใจความตองการของลกคาอยางถองแท อกดวย ไมใชแคจากมมมองของ

คา Takt Time! บรษทจะตองร  วาในจดประกอบตองการแรงงานท เพ มคณคา(Value-adding Labor) มากนอยเพยงใด ตองยอมใหมระบบ หรบจดเกบ WIPเพ อใหผ    ควบคมวสดหามนพบ นอกจากน  นแลวยงตองร    ดวยวาจรงๆ แลวจะตองม WIP เทาใด คญท สดคอ SLMS ตองมคาชวงเวลาท เคร องจกรใชงานได (Uptime) ของเคร องฉดข  นรปท ถกตองแมน กอนท จะสรางเซลลประกอบ

ไดเวลาเหมาะท จะดแผนผงสถานะอนาคตของสายธารคณคาในองคกร

คณเองแลว ปญหาและ ถามทกขอขางตนไดรบการแกไขแลวหรอยง? เม อ

Page 20: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 20/22

26 สรางสถานะอนาคตแบบลน ดวยการจดการสายธารคณคาCreating Your Lean Future State

อานตอๆ ไป คณจะไดเหนวา SLMS แกปญหาเหลาน  และปญหาอ  นๆ เพ อสรางเสถยรภาพและมาตรฐานใหการปฏบตการตางๆ ในกระบวนการ เนนแผนการ

ผลตแบบดงอยางไร หนงสอยงไดจดเตรยมแบบฟอรมทกอยางท  เปนตองใชในการผานแตละข  น ม แนะ การใชและการแสดงตวอยางเสรมจากกรณศกษาของ SLMS ไวใหดวย และน  กคองานหนกของการ การผลตแบบลน – ความแตกตางระหวางความ เรจและความลมเหลว

Page 21: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 21/22

บท 27

  ภ  า  พ  ท           I  -   5  แ  ผ

  น  ผ     ง  ส  ถ  า  น  ะ  อ  น  า  ค  ต

Page 22: Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

8/4/2019 Creating Your Lean Future State THAI Version - 2

http://slidepdf.com/reader/full/creating-your-lean-future-state-thai-version-2 22/22

28 สรางสถานะอนาคตแบบลน ดวยการจดการสายธารคณคา