CPI ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán như thế nào?

Một thị trường chứng khoán (TTCK) dạn dày kinh nghiệm và linh hoạt với những biến động của nền kinh tế sẽ chịu ảnh hưởng rõ nét đối với sự "thăng trầm" của chỉ số tiêu dùng (CPI). Tuy nhiên, với TTCK Việt Nam, mọi biến thiên không phải lúc nào cũng tuân theo quy luật đó.

Theo quy luật: CPI tăng - TTCK tròng trành

Thông thường, chỉ số tiêu dùng (CPI) ôn hòa, ổn định ở mức khoảng 5% là điều kiện lý tưởng để TTCK hoạt động bình thường, tránh sốc nóng, lạnh trong giả định các nhân tố khác liên quan đến TTCK không đổi. Còn khi CPI tăng gây ảnh hưởng đến TTCK qua 4 cơ chế sau:

1. CPI tăng  sẽ trực tiếp làm tăng khó khăn cho các doanh nghiệp gắn với việc phải tăng lãi vay tín dụng, tăng lương và các chi phí đầu vào khác,từ đó làm tăng chi phí sản xuất và giá bán đầu ra, gây khó khăn về thị trường và nguy cơ đổ vỡ các kế hoạch, các hợp đồng kinh doanh nhiều hơn.

Điều này làm giảm lợi nhuận kinh doanh và lợi tức cổ phiếu, các Báo cáo tài chính kém sáng sủa và Chứng khoán của các doanh nghiệp cũng trở nên kém hấp dẫn hơn, đồng nghĩa với việc giảm sút nhiệt tình đầu tư và sự sôi động của TTCK…

2. CPI tăng  sẽ làm tăng áp lực buộc nhà nước phải thực hiện chính sách tín dụng thắt chặt, như giảm hạn mức tín dụng, tăng dự trữ bắt buộc, tăng lãi suất cơ bản và lãi chiết khấu ngân hàng,các điều kiện tín dụng khác cũng ngặt nghèo hơn, khiến các nhà đầu tư chứng khoán tiếp cận nguồn tín dụng khó khăn và đắt đỏ hơn, vì vậy làm giảm đầu tư vào TTCK…

3. CPI tăng  sẽ kéo theo việc phải tăng lãi suất ngân hàng, khiến lãi suất ngân hàng trở nên hấp dẫn hơn kinh doanh chứng khoán, thúc đẩy việc tăng mức gửi tiết kiệm hoặc mua vàng để bảo toàn tiền vốn của nhà đầu tư, điều này cũng khiến làm thu hẹp dòng  đầu tư  trên TTCK…

4. CPI tăng có thể còn gây 2 tác dụng trái chiều khác là :Tăng bán ra các chứng khoán "xấu" để rút vốn khỏi TTCK, và tăng mua vào những chứng khoán "tốt" để "ẩn nấp" lạm phát. Xu hướng bán tháo chứng khoán thường xảy ra khi trên TTCK có nhiều hàng hoá-chứng khoán chất lượng thấp và xuất hiện nhiều các tín hiệu làm giảm sút lòng tin của các nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư không chuyên nghiệp, vốn mỏng…

Lạm phát của Việt Nam 2007 đã đạt mức kỷ lục trong khoảng 15 năm qua, CPI tăng cao đang và sẽ ảnh hưởng đến TTCK Việt Nam theo cả 4 cơ chế tác động nêu trên, nghĩa là về cơ bản sẽ làm giảm sự sôi động mua - bán trên thị trường này so với tiềm năng và sự mong đợi của nhiều bên có liên quan.

TTCK Việt Nam đi ngược quy luật?

Tuy nhiên, có 2 điểm đáng chú ý riêng có của TTCK Việt Nam hiện nay khiến 4 cơ chế tác động nêu trên không hoàn toàn đầy đủ và tuân theo đúng về lô-gíc.

Một mặt, dường như các nhà đầu tư không chịu tác động nhiều lắm của các báo cáo tài chính chính thức của các doanh nghiệp và tổ chức có cổ phiếu niêm yết hoặc chưa niêm yết trên TTCK.

Đây là hiện tượng không bình thường, mà nguyên nhân có thể từ 2 phía: Chất lượng báo cáo tài chính và uy tín thực tế của doanh nghiệp chưa cao và tâm lý đầu tư ngắn hạn hoặc tự phát đám đông còn đậm.

Mặt khác, lãi suất ngân hàng đang “thực âm” và lượng tiền trong dân còn lớn, khiến nhu cầu đầu tư chứng khoán vẫn khá nóng nếu xuất hiện các cơ hội đầu tư hấp dẫn. Hơn nữa, ở Việt Nam lạm phát dường như đã ở ngưỡng đỉnh cao, trong khi TTCK lại đang ở đáy cơn sốt lạnh và đang trên đà hồi phục, dù chưa vững chắc.

Nói cách khác, trong giả định CPI không trở thành lạm phát phi mã hay siêu lạm phát kéo dài (tức từ trên 15% trở lên), thì TTCK vẫn chịu sự tương tác đồng thời và khá cân bằng bởi cả 2 luồng sức ép nhiều chiều trên. Vì vậy, TTCK không hoàn toàn đóng băng hay đổ vỡ, nhưng cũng khó sốt cao hoặc bán tháo như đã từng có vừa qua.

Theo TS. Nguyễn Minh PhongViện nghiên cứu phát triển KT-XH

VTC News