Coverontwerp en illustratie: Herman Geurts

Opmaak binnenwerk: Els Post

Hartelijk welkom bij het Kerstconcert van Koorvereniging Bergen Vanavond kunt u een gevarieerd programma beluisteren van componisten uit heel verschillende tijden. Mocht u nog niet in een kerstsfeer verkeren, dan komt u daar vanavond vanzelf in terecht! Een concert is voor Koorvereniging Bergen altijd een unieke gebeurtenis. We repeteren graag en veel, maar vooraf weten we nooit precies hoe de uitvoering gestalte gaat krijgen. Dat wordt beïnvloed door de inspiratie van het moment, door de sfeer en niet in de laatste plaats door uw aanwezigheid. Daarom ook hoop ik dat u met een open gevoel de muziek tot u laat komen, en u laat raken door wat we met elkaar tot stand brengen, ook al is dat misschien anders dan u verwacht of kent van cd. Het is een bijzonder voorrecht om te zingen met fantastische solisten en om begeleid te worden door een prachtig orkest. Zeker in zo’n mooie kerk en voor zoveel toehoorders. Als u een concert ook eens van onze kant wilt mee maken, laat het ons weten. U kunt geheel vrijblijvend een aantal repetities bijwonen en wellicht bevalt het zo goed dat u een volgende keer met ons meezingt. Voor meer informatie: zie www.koorverenigingbergen.nl In elk geval kunt u vanavond vast even “proeven” hoe het is om met ons mee te zingen. Die kans krijgt u tijdens de toegift. Dank voor uw komst, namens koor, orkest en dirigent fijne feestdagen en wellicht tot ziens bij ons volgende concert. Berenda Dekkers voorzitter

Programmatoelichting Kerstconcert 2014 Een oratoriumkoor dat kerstmuziek zoekt komt eigenlijk altijd uit bij het “Weihnachtsoratorium” van Bach. Die muziek is groots, intiem, teer en niet sentimenteel. Veel kerstmuziek is mooi, maar niet geschikt om te programmeren voor een concert. Koorvereniging Bergen wilde iets anders en ging op zoek, en denkt dat het is gelukt : een afwisselend programma met prachtige kerstmuziek. “Unser Mund sei voll Lachens” Het concert opent met de Cantate “Unser Mund sei voll Lachens” van J.S. Bach (1685-1750). Cantates waren een onderdeel van de eredienst in de Lutherse kerk. Luther vond dat theologie die niet verkondigd werd door gesproken woord en/of muziek, zijn betekenis zou verliezen en niet zou werken. Muziek had dus een zeer belangrijke functie in de kerkdienst. In dat verband had Bach bij zijn aantreden in Leipzig in 1723 dan ook een theologisch examen moeten afleggen zodat gewaarborgd was dat hij op deze taak berekend was. Bach brengt de Cantate tot grote bloei maar al tijdens zijn leven raakte deze een beetje in onbruik. Onze kerstcantate BWV 110 is voor het eerst uitgevoerd op Eerste Kerstdag 1725. De opening is groots en is oorspronkelijk het openingsdeel van de vierde orkestsuite. In het snelle middendeel heeft Bach op meesterlijke wijze een zeer virtuoze koorpartij geschreven, in afwisseling met de solisten. Dat alles in Italiaanse concerto grosso stijl, maar de vorm (langzaam - snel - langzaam) is Frans. Bach hergebruikte wel vaker werken van zichzelf maar bijna altijd van wereldlijk naar geestelijk, zelden andersom. Het werk heeft een grote orkestbezetting met o.a. drie trompetten en drie hobo’s. Het tweede deel staat in groot contrast met het eerste deel: het is geschreven voor twee dwarsfluiten en basso continuo. Na een zeer kort recitatief volgt een indrukwekkende aria begeleid door hobo d’amore en basso continuo. Deel vijf is een duet voor sopraan en tenor. In het zesde deel is het woord aan de trompet, in een zeer feestelijke aria voor de bas. Het werk wordt afgesloten met een koraal voor koor. “Gruss an die heilige Nacht” Het tweede stuk is “Gruss an die heilige Nacht” van Max Bruch (1838-1920). Bruch is vooral beroemd geworden door zijn eerste Vioolconcert en Kol Nidrei voor cello en orkest. Zijn “Gruss an die heilige Nacht” is in 1892 gecomponeerd. Bruchs muziek is warm, mededeelzaam en zeer toegankelijk. Het werk kenmerkt zich door fijnzinnigheid en expressiviteit. De altsolo heeft een belangrijke rol in het geheel. Bijzonder is dat de trompet het

bekende kerstkoraal “Vom Himmel hoch, da komm ich her” speelt terwijl het koor dit koraal omlijst en versiert. De tekst wordt door Bruch als bekend verondersteld, want die wordt niet gezongen. Het is een harmonieus werk dat het oor streelt, maar niet verveelt. Het wordt onbegrijpelijkerwijs zelden uitgevoerd. “Magnificat” Na de pauze wordt het Magnificat van John Rutter (1945) uitgevoerd. Goede zingbare muziek van hedendaagse componisten, waar je ook nog graag naar luistert, is zeldzaam. Rutter schrijft, geheel volgens Engelse traditie, voornamelijk kerkmuziek. Hij gebruikt invloeden uit de Engelse, Franse en Duitse koortradities, met enige sporen van jazz en musical. Dat komt hem op kritiek te staan: zijn muziek zou te simpel zou zijn. Enige bescheidenheid zou de critici niet ontsieren. De tekst van het Magnificat is afkomstig uit de Bijbel, Lucas1: 46-55. Deze tekst geeft de vreugde en het geloof weer als Maria verkondigd wordt dat zij het Christuskind zal gaan baren. Het Magnificat is een geliefde tekst in zowel de Katholieke als de Anglicaanse kerk. Veel componisten, waaronder J.S. Bach hebben deze tekst op muziek gezet. Ook John Rutter waagde al eerder een poging, maar kon de juiste benadering en sfeer niet vinden. Op een gegeven moment kwam hij in aanraking met de Spaanse Mariafeesten: vreugdevolle gebeurtenissen waar de mensen al zingend en dansend de straat op gaan. Later realiseerde Rutter zich dat deze beelden de leidraad bij het componeren zijn geweest. Naar het voorbeeld van Bach heeft hij de liturgische tekst uitgebreid. Hij koos hier voor een lieflijk Oud-Engels gedicht: “Of a Rose” en het gebed “Sancta Maria”. Beide versterken de relatie met Maria. Ook gebruikte hij fragmenten uit de Gregoriaanse mis “ Missa cum Jubilo”. Het Magnificat is begin 1990 gecomponeerd en de première vond in maart van dat jaar in de Carnegie Hall in New York plaats. Bladmuziek is beschermd tot 70 jaar na het overlijden van de langstlevende tekstschrijver en/of componist. Na afloop van deze 70 jaar is het werk publiek domein en vrij voor gebruik. Werken uitvoeren van zowel Rutter als Vaughan Williams zijn daarom kostbare aangelegenheden en kunnen (helaas) weinig in het programma genomen worden. “Fantasia on Christmas Carols” Het laatste werk is van de Engelse componist Ralph Vaughan Williams (1872-1958). Hij studeerde bij Bruch en Ravel. Zijn composities zijn zeer melodieus en stralen doorgaans een rustige en gewijde sfeer uit. Vaughan Williams is een zeer productief componist (o.a. 9 symfonieën) wiens werk tot het vaste repertoire is gaan behoren. In Groot-Brittannië wordt zijn werk veel uitgevoerd.

De “Fantasia on Christmas Carols” uit 1912, is een prachtig werk: het opent met cello solo, dan zet de bariton in en daarna het koor dat de solist ondersteunt en begeleidt. Het werk ontvouwt zich op volstrekt natuurlijke wijze en eindigt met de zacht gezongen bede voor geluk in de toekomst. Zoals vele Engelse componisten schrijft Vaughan Williams uitstekende muziek voor de zangstem. Kerstliederen Na dit bijzondere kerstconcert is de stap van Vaughan Williams naar David Wilcocks snel gemaakt. Wilcocks is de man van de indrukwekkende jongenskoren en de componist van geweldige kerstmuziek. Hij voorzag bestaande liederen van prachtige harmonieën, bewerkte ze voor gemengd koor en schreef bij het laatste couplet de zogenaamde discant: een extra melodie boven de sopraanpartij. Wij hebben drie liederen uitgekozen om met u te zingen als toegift van dit concert en als opmaat voor de kersttijd. Om alles goed te laten verlopen is ons voorstel dat bij elk lied het koor het eerste couplet voorzingt, dan herhalen we het eerste couplet, maar nu wordt u van harte uitgenodigd om mee te zingen. Pieter-Jan Olthof dirigent

Programma

Johann Sebastian Bach

Kantate BWV 110 “Unser Mund sei voll Lachens”

Max Bruch

Gruss an die heilige Nacht

PAUZE

John Rutter

Magnificat

Vaughan Williams

Fantasia on Christmas Carols

Samenzang

“Unser Mund sei voll Lachens” Kantate BWV 110 am ersten Weihnachtstag

Johann Sebastian Bach 1685-1750

1. Chor

Unser Mund sei voll Lachens und unsre Zunge voll Rühmens. Denn der Herr hat Großes an uns getan. (Psalm 126:2-3) 2. Arie Tenor Ihr Gedanken und ihr Sinnen, Schwinget euch anjetzt von hinnen, Steiget schleunig himmelan Und bedenkt, was Gott getan! Er wird Mensch, und dies allein, Daß wir Himmels Kinder sein. 3. Rezitativ Bas Dir, Herr, ist niemand gleich. Du bist groß und dein Name ist groß und kannst's mit der Tat beweisen. (Jeremia 10:6) 4. Arie Alt Ach Herr, was ist ein Menschenkind, Daß du sein Heil so schmerzlich suchest? Ein Wurm, den du verfluchest, Wenn Höll und Satan um ihn sind; Doch auch dein Sohn, den Seel und Geist Aus Liebe seinen Erben heißt.

1. Koor Onze mond zij vervuld met lachen en onze tong zij vol lof, Want de Heer heeft grote dingen voor ons gedaan. 2. Aria Tenor Gij, gedachten en zinnen, zweef weg van hier en stijg snel ten hemel en bedenk wat God gedaan heeft! Hij wordt mens, en dat alleen opdat wij kinderen van de hemel zijn 3. Recitatief Bas Aan U, Heer, is niemand gelijk. Gij zijt groot en uw naam is groot, Gij kunt dat met uw daden bewijzen. 4. Aria Alt Ach Heer, wat is een mensenkind dat Gij zijn heil zo smartelijk zoekt? Een worm die Gij vervloekt als hel en satan om hem heen zijn: maar ook uw zoon die ziel en geest uit liefde zijn erfgename noemt.

5. Arie (Duett) Sopran -Tenor Ehre sei Gott in der Höhe und Friede auf Erden und den Menschen ein Wohlgefallen! (Lukas 2:14) 6. Arie Bas Wacht auf, ihr Adern und ihr Glieder, Und singt dergleichen Freudenlieder, Die unserm Gott gefällig sein. Und ihr, ihr andachtsvollen Saiten, Sollt ihm ein solches Lob bereiten, Dabei sich Herz und Geist erfreu‘n. 7. Choral Alleluja! Gelobt sei Gott, Singen wir all aus unsers Herzens Grunde. Denn Gott hat heut gemacht solch Freud, Die wir vergessen soll‘n zu keiner Stunde

5. Aria (Duet) Sopraan Tenor Ere zij God in de hoge en vrede op aarde en in de mensen een welbehagen! 6. Aria Bas Ontwaak, gij aderen en ledematen en zing de vreugdeliederen die God welgevallig zijn. En gij, gij vrome snaren moet Hem zoveel lof bereiden dat hart en geest zich verheugen. 7. Koor Halleluja! Geloofd zij God! Zingen wij allen uit de grond van ons hart want God heeft ons heden zoveel vreugde gebracht, dat wij die nooit mogen vergeten.

Johann Sebastian Bach (Eisenach, 21 maart 1685 - Leipzig, 28 juli 1750) Bach componeerde Cantate 110 in Leipzig voor de eerste Kerstdag. De cantate werd voor het eerst uitgevoerd op 25 december 1725.

Gruss and die Heilige Nacht

Max Bruch 1838-1920

Heil'ge Nacht, auf Engelschwingen nahst du leise dich der Welt, und die Glocken hör' ich klingen, und die Fenster sind erhellt. Selbst die Hütte trieft von Segen, und der Kindlein froher Dank jauchzt dem Himmelskind entgegen, und ihr Stammeln wird Gesang. Mit der Fülle süßer Lieder, mit dem Glanz um Tal und Höhen Heil'ge Nacht, so kehrst du wieder, wie die Welt dich einst geseh’n, da die Palmen lauter rauschten, und, versenkt in Dämmerung, Erd' und Himmel Worte tauschten, Worte der Verkündigung. Da, mit Purpur übergossen, aufgetan von Gottes Hand, alle Himmel sich erschlossen, glänzend über Meer und Land; da, den Frieden zu verkünden, sich der Engel niederschwang, auf den Höhen, in den Gründen die Verheißung wiederklang; Da, der Jungfrau Sohn zu dienen, Fürsten aus dem Morgenland in der Hirten Kreis erschienen, Gold und Myrrhen in der Hand! Da mit seligem Entzücken sich die Mutter niederbog, sinnend aus des Kindes Blicken nie gefühlte Freude sog.

Heilige nacht, op engelenwieken Kom je zachtjes naar ons toe, en de klokken hoor ik klinken en de vensters zijn verlicht. Zelfs de hut is vol van zegen, en de blijde dank der kinderen juicht het hemelse kind tegemoet, en hun gestamel wordt gezang. Met de volheid van zoete zangen met de glans op berg en dal, Heilige nacht, kom je terug, Zoals de wereld je eens zag. toen de palmen zuiver ruisten en, gehuld in schemering aarde en hemel woorden wisselden, woorden van verkondiging. Toen met purper overdekt, geopend door Gods grote hand, alle hemelen zich ontsloten, stralend over zee en land; toen, om de vrede te verkondigen, de engel neerdaalde, en op bergen en in dalen de machtige belofte klonk. Toen, om de maagdenzoon te dienen, koningen uit het morgenland in de kring der herders verschenen, goud en mirre in hun hand! Toen, in diepe verrukking, de moeder zich boog over het kind, en, zich verdiepend in zijn blik, nooit gevoelde vreugde ondervond.

Heil'ge Nacht, mit tausend Kerzen steigst du wunderbar herauf, o, so geh' in unsern Herzen, Stern des Lebens, geh' uns auf! Schau, im Himmel und auf Erden glänzt der Liebe Rosenschein: Friede soll's noch einmal werden und die Liebe König sein!

Heilige nacht, met duizend kaarsen, stijg je wonderbaarlijk op! Kom zo ook in onze harten levensster, ga voor ons op! Kijk in de hemel en op aarde Glanst de rozenschijn der liefde. Vrede zal het eenmaal worden, en de liefde zal koning zijn.

Max Christian Friedrich Bruch (Keulen, 6 januari 1838 - Berlijn 2 oktober 1920) Max Bruch was een tijdgenoot van Brahms en Mendelssohn en werd vooral bekend door zijn prachtige Concert voor viool en orkest opus 26.

Magnificat

John Rutter 1945

1. Magnificat Magnificat anima mea Dominum, et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo. Quia respexit humilitatem ancillae suae. Ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes 2. Of a rose, a lovely Rose Of a rose, a lovely rose, Of a rose is all my song. Hearken to me both old and Young, How this rose began to spring; A fairer rose to mine liking, in all this world ne know I none. Of a rose, a lovely rose, Of a rose is all my song. Five branches of that rose there been, The which be both fair and sheen; The rose is called Mary, heaven’s queen, Out of her bosom a blossom sprang. The first branch was of great honour; That blest Marie should bear the flower; There came an angel from heaven’s tower, To break the devil’s bond. The second branch was great of might, That sprang upon Christmas night; The star shone over Bethlem bright, That man should see it both day and night. Of a rose, a lovely rose, of a rose is all my song.

Met hart en ziel prijs ik de Heer, En ik juich om God, mijn redder. Want hij heeft zich het lot aangetrokken van mij, zijn minste dienares. Voortaan zullen jong en oud mij gelukkig prijzen. Over een roos, een lieflijke roos, Over een roos gaat heel mijn lied. Luistert allen, jong en oud. Hoe deze roos ontlook. Een schoner roos is volgens mij in heel de wereld niet gekend. Over een roos, een lieflijke roos, Over een roos gaat heel mijn lied. Vijf takken had de roos. Ieder schitterend en schoon. De roos droeg de naam van Maria, koningin der hemelen, Uit haar boezem ontlook een bloesem. Van grote eer was de eerste tak. Opdat de zalige Maria de bloem mocht dragen. Kwam een engel uit ’s hemels toren, Om de band des duivels te verbreken. Van grote kracht was de tweede tak, Ontloken in de nacht van Kerst. De ster scheen helder boven Bethlehem, zichtbaar voor ieder, dag en nacht. Over een roos, een lieflijke roos, Over een roos gaat heel mijn lied.

The third branch did spring and spread; Three kings then the branch gan led, Unto Our Lady in her childbed; Into Bethlem that branch sprang right. The fourth branch it sprang to hell, The devil’s power for to fell: That no soul there-in should dwell, The branch so blessed-fully sprang. The fifth branch it was so sweet, It sprang to heaven, both crop and root, There in to dwell and be our bote: So blessedly it sprang. Of a rose, a lovely rose, Of a rose is all my song. Pray we to her with great honour, she that bare the blessed flower, To be our help and our succour, and shield us from the fiendes bond. 3. Quia fecit mihi magna Quia fecit mihi magna, qui potens est, et sanctum nomen eius, Sanctus Dominus Deus Sabaoth, Pleni sunt caeli et terra gloria tua. Hosana in excelsis. 4. Et misericordia Et misericordia eius in progenies, et timentibus eum. 5. Fecit potentiam Fecit potentiam in brachio suo, dispersit superbos mente cordis sui. Deposuit potentes de sede, et exaltavit humiles.

De derde tak ontsprong en vertakte zich. Drie koningen leidde de tak naar het kraambed van Onze Vrouwe; In Bethlehem ontlook deze tak met recht. De vierde tak voerde tot in de hel, Om de kracht van de duivel te vellen: Opdat geen ziel in de hel hoefde blijven, ontlook vol zegen deze tak. Zo zoet was de vijfde tak, dat hij voerde naar de hemel, van top tot teen. Om daar te wonen en onze redding te zijn; Ontlook deze tak zo zegenrijk. Over een roos, een lieflijke roos, Over een roos gaat heel mijn lied. Bidden we tot haar met grote eer, zij die de gezegende bloem droeg. Ons tot hulp en ons tot redding, ter bescherming voor de duivelse band. Want de machtige God heeft grote dingen voor mij gedaan, en zijn naam is heilig, Heilige God, heer der heerscharen. Hemel en aarde zijn vol van Uw glorie: Hosanna in den hoge. Hij is barmhartig voor wie hem eerbiedigen van geslacht tot geslacht. Hij heeft zijn kracht getoond: De hoogmoedigen uiteen gejaagd, hun plannen verijdeld, de machtigen van hun voetstuk gestoten.

6. Esurientes Esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes. Suscepit Israel puerum suum, recordatus misericordiae suae. Sicut locutus est ad patres nostros, Abraham et semini eius in saecula. 7. Gloria Patri Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto, Sancta Maria, succure miseris, Iuva pusillanimes, refove flebiles: Ora pro populo, interveni pro clero, Intercede pro devoto femineo sexu: sentiant omnes tuum iuvamen, quicumque tuum sanctum implorant auxilium. Alleluia. Sicut erat in principio et nunc et semper et in saecula saeculorum. Amen

Wie honger leden, heeft Hij met alle goeds overladen, maar wie rijk waren heeft Hij met lege handen weggezonden. Zoals Hij onze voorouders had beloofd, is Hij zijn dienaar Israël te hulp gekomen, om Zijn barmhartigheid te bewijzen aan Abraham en zijn nakomelingen voor altijd en eeuwig. Ere zij de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Heilige Maria help de noodlijdenden, Help de weekhartigen, troost de wenenden. Bid voor het volk, reik de dienaren der kerk de helpende hand, wees een voorspraak voor alle vrome vrouwen: mogen allen de kracht van uw hulp voelen, wie ook in gebed om Uw heilige hulp vraagt. Alleluja. Als in den beginne, zo ook nu en altijd, en tot in eeuwigheid. Amen

John Rutter (Londen, 24 september 1945) John Rutter is een hedendaagse componist, organist en koordirigent. Hij schrijft hoofdzakelijk composities voor koren en is bekend als oprichter en dirigent van de Cambridge Singers. In 2011 schreef John als cadeau voor het bruidspaar William en Kate een nieuw koorwerk: This is the day.

Fantasia on Cristmas Carols

Ralph Vaughan Wiliams 1872-1958

This is the truth sent from above, The truth of God, the God of love: Therefore don’t turn me from your door, But hearken all, both rich and poor. The first thing which I will relate Is that God did man create, The next thing which to you I’ll tell, Woman was made with man to dwell. Then, after this ‘t Was God’s own choice To place them both in Paradise, There to remain from evil free, Except they ate of such a tree. And they did eat, which was a sin, And thus their ruin did begin, Ruined themselves, both you and me, And all of their posterity. Thus we were heirs to endless woes, Till God the Lord did interpose, And so a promise soon did run, That he would redeem us by his son. Come all you worthy gentlemen that may be standing by, Christ our Blessed Saviour was born on Christmas day. The blessed Virgin Mary unto the Lord did pray. Oh we wish you the comfort and tidings of joy. Christ our Blessed Saviour now in the manger lay He’s lying in the manger, while the oxen feed on hay.

Dit is de waarheid die ons gezonden is, de waarheid van de God van liefde. Sluit daarom niet je deur voor mij, maar luister allen arm en rijk. Het eerste wat ik u zal vertellen is: God schiep op een dag de man En wat ik u ook nog zeggen wil: De man kreeg een vrouw naast zich. En toen gaf God uit eigen keus hun Beiden plaats in ’t Paradijs, daar mochten ze gelukkig leven, als ze maar niet van de boom aten. Ze aten wel, een zondedaad, daarmee begon hun ondergang, Voor hen en voor u en mij, en voor heel hun nageslacht. Zo erfden wij ellende zonder einde Tot de Heer tussenbeide kwam En ons de belofte deed dat zijn Zoon ons verlossen zou. Komt allen, en wees waardige getuige, Christus de Verlosser werd op Kerstdag geboren. De Heilige Maagd Maria bad tot de Heer. O, wij wensen ieder troost en goed nieuws. Christus onze Verlosser lag daar in de kribbe, in de kribbe, terwijl de ossen hooi aten.

On Christmas night all Christians sing To hear the news the angels bring; News of great joy, news of great mirth. News of our merciful King’s birth. When sin departs before thy grace, Then life and health come in its place. Angels and men with joy may sing, All for to see the newborn King. God bless the ruler of this house and long on may he reign Many happy Christmases he live to see again. From out of darkness we have light, Which makes the angels sing this night. God bless our generation, who live both far and near Glory to God and peace to men. And we wish them a happy, a happy new Year. Both now and evermore. Amen.

In de kerstnacht zingen alle christenen En horen de boodschap van de engelen; Nieuws van grote vreugde en dankbaarheid, Nieuws over de geboorte van onze Koning vol genade. Het licht van Uw genade laat de zonde verdwijnen, en in plaats daarvan komt het leven en de gezondheid Engelen en mensen kunnen vol blijdschap zingen en de pasgeboren koning aanschouwen. God zegene de heerser van dit huis, dat hij lang mag regeren, en veel mooie kerstfeesten beleven! Uit het duister hebben we licht gekregen dat de engelen laat zingen in de nacht. God zegene ons, ver of dichtbij, allen met elkaar. Ere zij God en vrede voor alle mensen. We wensen hen een heel gelukkig Nieuwjaar. Nu en voor altijd. Amen.

Ralph Vaughan Williams

(Down Ampney, Gloucestershire, 12 oktober 1872 -

Londen, 26 augustus 1958)

Ralph studeerde, na zijn opleiding in Londen in 1897 , bij

Max Bruch in Berlijn, maar hield vast aan muziek uit de

Engelse traditie. Maurice Ravel, eveneens een leermeester

van Williams, zei over hem: “Hij is de enige leerling die

níet mijn muziek schrijft”.

Lid worden van Koorvereniging Bergen? Elk concert is voor ons weer een speciaal moment. Maar ook de repetities waarop we de uit te voeren werken instuderen zijn prettig. Elke maandagavond van 20.00 uur tot 22.00 uur, met uitzondering van de schoolvakanties, wordt in het Petrus Canisius College aan de Geestweg 19 in Bergen, hard gewerkt aan een mooi concert. Daarnaast is thuis studeren belangrijk om de aanwijzingen van onze dirigent een plaats te geven. We hebben heel veel trouwe leden die al jaren lid zijn van Koorvereniging Bergen, maar er komen ook steeds meer nieuwe en ook jongere leden bij. Dat is fijn. Met elkaar vormen we een enthousiaste groep zangers en zangeressen die niet alleen iets moois willen neerzetten, maar ook een fijne avond willen hebben. Muziek verbindt, ze brengt mensen dichter bij elkaar. Als je eens wilt meemaken hoe het toegaat op een repetitie: kom een keer langs. Het is prettig als je dit even van te voren laat weten, dan vangen we je op en krijg je een plaats toegewezen. Bevalt het, dan kun je na een paar repetities je stem laten testen door de dirigent. Hij bepaalt dan of je lid kunt worden en zo ja in welke stemgroep je past. Voor meer informatie en aanmelding: Els Post 072 5813981 info@koorverenigingbergen.nl www.koorverenigingbergen.nl

Heleen Koele - sopraan De sopraan Heleen Koele voltooide haar studie solo-zang aan het conservatorium van Zwolle in 1991. Daarna nam zij les bij Cora Canne Meijer, en tegen-woordig is Charlotte Margiono haar coach. Heleen is het liefst actief op zoveel mogelijk terreinen van haar vak. Zo vormt ze een duo met de pianist Steven

Faber, met wie ze liedrecitals geeft door het hele land. Heleen is met name actief in het oratoriumvak en zong als zodanig vele uiteenlopende stukken: van de Matthäus Passion van Bach tot het Requiem van Verdi (en dit zijn dan ook meteen haar twee lievelingsstukken). Sinds 1998 is Heleen ver-bonden aan het Nederlands Kamerkoor en ook daar zong ze vele solo’s: o.a. Requiem Mozart o.l.v. Jaap van Zweden en Thamos, ook van Mozart o.l.v. Kenneth Montgomery.

Lien Haegeman - mezzo-sopraan De Belgische mezzo-sopraan Lien Haegeman begon haar opleiding bij Lucienne Van Deyck aan het Koninklijk Conservatorium te Antwerpen. Zij voltooide haar muzikale vorming tot operazangeres bij Mya Besselink aan het Maastrichts Conservatorium en volgde ook Masterclasses bij Vera Rosza, Sarah Walker, Elly Ameling, Tom Krause en Rachel Yakar.

Lien heeft vele kleine en grote rollen vertolkt in binnen- en buitenland, ze zong in Duitse theaters. In eigen land was ze reeds te horen in “de Munt” te Brussel alsook meermaals in “De Vlaamse opera”. Niet alleen voor het operarepertoire, maar ook voor concerten en recitals is Lien Haegeman een veelgevraagd zangeres. Haar repertoire omvat werken uit de barok-periode tot het hedendaagse oeuvre waarmee ze concerteerde in o.a. België, Nederland, Frankrijk en Duitsland. Hierdoor mocht zij in meerdere mooie concertzalen zingen, o.a. het Concertgebouw te Amsterdam, en de Berliner Filharmonie te Berlijn en de Vlaamse Opera te Gent en Antwerpen. Ze werkte samen met befaamde dirigenten als o.a. Sir William Christie, Herve Nicquet en Jaap van Zweden.

Jan Van Elsacker - tenor Jan Van Elsackers palmares is nu al indrukwek-kend, de vrucht van een lange en mooie zang-carrière die hij als jong talent in het Antwerpse Kathedraalkoor begon. Na zijn studies piano en zang aan het Koninklijk Vlaams Muziekconser-vatorium deed hij zijn eerste ervaringen op door de samenwerking met La Petite Bande, Collegium

Vocale en Currende. Samen met klavecinist-organist Bart Rodyns heeft hij een nieuw ensemble opgericht dat onder de naam “Il Trionfo del Tempo” reeds opgemerkte concerten gaf in België en Nederland, o.a. in het ver-maarde festival van Brugge “Musica Antiqua”. Jan wordt ook regelmatig uitgenodigd in het buitenland om daar masterclasses te geven rond de Italiaanse vroegbarok.

Pieter Hendriks - bas / bariton Bas-bariton Pieter Hendriks studeerde bij Herman Woltman en Wout Oosterkamp aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. In 1997 was hij prijswin-naar van de Erna Spoorenberg Vocalisten Presentatie voor oratorium. Het concertrepertoire van Pieter Hendriks geeft blijk van zijn grote veelzijdigheid. Hij

zong de grote oratoria van Bach, Beethoven, Händel, Haydn, Mozart, Mendelssohn en Rossini en daarnaast zong hij werken van Schönberg, Szymanowski, Orff, Zemlinsky, Martin, Bernstein, Britten en Honegger. Hij werkte met bekende ensembles als het Orkest van de Achttiende Eeuw, Residentie Orkest, Radio Kamer Filharmonie, Koninklijk Concertgebouw-orkest, Noord Nederlands Orkest en het Combattimento Consort Amsterdam en soleerde onder dirigenten als Jaap van Zweden, Frans Brüggen, Mariss Janssons, Ed Spanjaard, Jan Willem de Vriend, William Christie, Daan Admiraal en Christian Zacharias.Ook op het operapodium was Pieter Hendriks de afgelopen jaren regelmatig te zien. Pieter Hendriks verleende zijn medewerking aan diverse cd- en dvd-opnames. Sinds 2002 is hij als eerste bas werkzaam bij het vermaarde Groot Omroepkoor in Hilversum.

Wim Voogd, orgel Wim Voogd volgde zijn opleiding aan de conservatoria van Den Haag en Rotterdam: orgel, piano en kerkmuziek. Als pianist en docent bijvak piano is hij verbonden aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Als dirigent-organist is hij verbonden aan de H. Driekoningenparochie in

Den Haag. Ook verleent Wim als continuospeler medewerking aan vele koor- en oratoriumuitvoeringen, zoals de passies van J.S. Bach. Als pianist speelt hij solo, als liedbegeleider en met instrumentalisten. Met fluitiste Froukje Wiebenga vormt hij een duo, dat zich vooral toelegt op de muziek van Ph. Gaubert en Franse muziek van na 1900. Met haar en Frank Goossens (altviool) vormt hij het Koetshuistrio, dat bijna alle werken voor deze bijzondere bezetting op het repertoire heeft staan.

Pieter-Jan Olthof, dirigent Pieter-Jan Olthof werd in 1946 in Alkmaar geboren. Hij genoot zijn opleiding aan het Koninklijk Conser-vatorium te Den Haag. Hij studeerde piano bij Jan de Man, klavecimbel bij Janny van Wering, koordirectie bij Frans Moonen en orkestdirectie bij Louis Stotijn. Behalve als pianoleraar is hij een veelgevraagd

docent orkest-directie en heeft als zodanig aan veel nationale cursussen medewerking verleend. Als muziekleraar is hij verbonden aan de Adriaan Roland Holstschool te Bergen, alwaar hij jaarlijks met het schoolkoor een concertuitvoering geeft. Pieter-Jan Olthof leidt behalve het koor van de Bergense Koorvereniging ook de koren van de Castricumse Oratorium Vereniging, Het Oratoriumkoor Schagen. Hij is tevens de vaste dirigent van het begeleidingsorkest voor Noord-Holland, dat behalve de begeleiding van de uitvoeringen van deze drie koren ook veelal jaarlijks een eigen concertuitvoering geeft waaraan vele gerenommeerde solisten hun medewerking hebben verleend. Ook leidde hij jarenlang het Noord-Hollands Jeugdorkest, een 90 leden tellend symfonieorkest met de meest talentvolle jonge muzikanten uit Noord-Holland. Van dit Noord-Hollands Jeugdorkest is hij eredirigent.

Leden Koorvereniging Bergen Sopranen Arianne Alijn, Carolien Boddaert, Nicky Brandwijk, Leenie van Breugel, Marga Brouwer, Lous Croon, Marina Doedens, Ans Dronkers, Thera van Eikeren, Beatrijs van Erdewijk, Jeanine de Graaf, Anja de Graaff, Let van ’t Hoff, Esther Hoogland, Saskia Janssen, Petra Kamp, Simone Koetzier, Rory Kraakman, Loekie Liefbroer, Andrea Mathlener, Jo-Anna Meijer, Hanna Onkenhout, Mimi Pennings, Els Post, Lucie du Quesne, Jitske Roodbergen, Annelies Schoonheim, Jettie Schram, Eva Schultz, Lies Sluis, Anneke Smit, Jacqueline Terpstra, Leida Thomson, Tatjana Tordoir, Jeannette Valk, Lily Visser, Joke Wals, Mansje Zijlma Alten Marian Abbekerk, Mieke Albers, Emmy Bangert, Agnes Boerwinkel, Gea Boswinkel, Ineke Brinkman, Truus Bronkhorst, Berenda Dekkers, Nicola van Diepen, Mary van Dijk, Tineke Dijk, Jenneke van Driel, Nan Duinmaijer, Nellie Groot, Lida de Haan, Vera Hauwert, Jos Hendriks, Wyhne Hornstra, Eva Huisingh, Truus van der Kaa, Danny van Keulen, Florie Keuning, Jacqueline van de Klundert, Rosalie Konijn, Maria Koning, Gerrie Koster, Joke Kroon, Marga van Lang, Erna Letsch, Janny Liefting, Anne Noest, Coby Pannekoek, Manita Schrijvers, Alide Seinen, Anneke Snel, Edith van Soest, Wies van Tilburg, Gré Tilstra, Greta Tromp, Ans Verhaar, Trudy Verlaat, Ineke de Vries, Rita Verschuur, Renate Wokke, Jowien van der Zaag Tenoren Jos Boekel, Bart Boersma, Menno Boorsma, Maarten Dahmen, Luck Dekker, Frank Hoogland, Harry Jonkers, Fred Kueter, Dick Olie, Peter Polak, Pim Weeda Bassen Jakob Brouwer, Iman François, Philip Hopman, Jeroen Kans, Ru Köhne, Sander Muns, Albert Pagnier, Jaap Schoen, Leo Scholte, Henk Schoonheim, Jan Tulp, Onno Walgien, Pierre Wijnen, Rolf Wolschrijn Koorvereniging Bergen is voor deze gelegenheid aangevuld met leden van Oratoriumkoor Schagen en de Castricumse Oratoriumvereniging. Waarvoor onze hartelijke dank!

He came down to earth from heaven Who is God and Lord of all, And his shelter was a stable, And his cradle was a stall; With the poor, and mean, and lowly, Lived on earth our Saviour holy. And through all his wondrous childhood He would honour and obey, Love, and watch the lowly maiden, In whose gentle arms he lay; Christian children all must be Mild, obedient, good as he. For he is our childhood’s pattern, Day by day like us he grew, He was little, weak and helpless, Tears and smiles like us he knew: And he feeleth for our sadness, And he shareth in our gladness. And our eyes at last shall see him, Through his own redeeming love, For that child so dear and gentle Is our Lord in heaven above; And he leads his children on To the place where he is gone. Not in that poor lowly stable, With the oxen standing by, We shall see him; but in heaven, Set at God’s right hand on high; When like stars his children crowned All in white shall wait around.

Child, for us sinners Poor and in the manger, Fain we embrace thee, with awe and love; Who would not love thee, Loving us so dearly? O come, let us adore him, O come, let us adore him, O come, let us adore him, Christ the Lord. Sing, choirs of angels, Sing in exultation, Sing all ye citizens of heav’n above; Glory to God In the highest: O come, let us adore him, O come, let us adore him, O come, let us adore him, Christ the Lord. Yea, Lord we greet thee, Born this happy morning, Jesus to thee be glory give’n; Now in flesh appearing: O come, let us adore him, O come, let us adore him, O come, let us adore him, Christ the Lord.

Christ, by highest heav’n adored, Christ, the ever lasting Lord, Late in time behold him come, offspring of a virgin’s womb: Veiled in flesh the Godhead see, hail th’incarnate Deity! Pleased as man with man to dwell, Jesus, our Emmanuel. Hark! The herald angels sing Glory to the newborn King. Hail the heav’n born Prince of Peace! Hail the Sun of Righteousness! Light and life to all he brings, Ris’n with healing in his wings; Mild he lays his glory by, Born that man no more may die, Born to raise the sons of earth, Born to give them second birth. Hark! The herald angels sing Glory to the newborn King.

Komende concerten Koorvereniging Bergen 27 maart 2015 Matthäus Passion van J.S. Bach 18 december 2015 Messiah van Händel Najaar 2016 Concert in het Concertgebouw in Amsterdam; met een bijzonder programma dat we nog niet kunnen verklappen. Projectlid worden Na de Matthäus Passion, beginnen in april 2015 de eerste repetities van de Messiah van Händel. Wil je meezingen? Dat kan! Je kunt project lid worden en samen met ons dit prachtige werk instuderen en uitvoeren. Als je belangstelling hebt, geef je op: info@koorverenigingbergen.nl De repetities zijn op de maandagavonden in het PCC van 20.00 uur tot 22.00 uur. De uitvoering is op 18 december 2015. Adverteren Wil je adverteren in het programmaboekje van ons eerstvolgende concert op 27 maart 2015? Dat kan al vanaf € 25,--. Meer informatie via info@koorvereniging.nl

Accolade makelaars Raadhuisstraat 8 1861 KS Bergen Tel: 072-5813003 info@accolademakelaars.nl Boekhandel Thomas Stationsstraat 7-9 1861 GA Bergen 072 581 2763 administratie@boekhandelthomas.nl De Berger Wijnhandel Jan Oldenburghlaan 4 1861 JT Bergen 072 581 2558 Eetcafé de Lamoraal Joke Smitstraat 33 1862 DD Bergen 072-5894550 Eetcafe.lamoraal@quicknet.nl Eerste Bergensche Boekhandel Oude Prinsweg 11 1861 CS Bergen 072-5812481 info@eerstebergenscheboekhandel.nl Esso tankstation Bergen Bergenweg 55 1862 JT Bergen essobergerweg@quicknet.nl Gea Boswinkel, psycholoog Gea.boswinkel@planet.nl

Maremka b.v. van Borselenlaan 2 1861 KE Bergen 072-5896016 j.vanbreugel@ziggo.nl Salon de Schelp praktijk voor huidverbetering Dorpsstraat 51 1861 KV Bergen Tel 072-5899083 info@deschelpbergen.nl Vergeet-mij-niet bloembinderij Raadhuisstraat 6 1861 KS Bergen 072-5897799 info@vergeetmijniet-bergen.nl Wokke Groenten-en Fruithandel Breelaan 8-8A 1861 GE Bergen 072 581 2037 info@wokke.nl Zonvaart Reizen Jan Oldenburglaan 16 1861 JT Bergen 5894930 Bergen@zonvaart.nl Kleding Atelier Willemijn Kleine Dorpsstraat 13A Bergen 072 581 8253 www.kledingatelierwillemijn.nl

Dit concert werd mede mogelijk gemaakt dankzij

financiële steun van

Vriend worden van Koorvereniging Bergen? Draag je Koorvereniging Bergen een warm hart toe? En wil je voortaan bij onze concerten verzekerd zijn van een goede plaats?Word dan Vriend van Koorvereniging Bergen. Dat kan al voor € 15,— per jaar. Je hebt dan bij aankoop van een kaartje een gereserveerde plaats in de kerk. Daarnaast wordt je uitgenodigd voor de vriendenfeesten en openbare repetities. Als je vriend wilt worden of meer informatie wilt, mail dan naar rosalie@koorverenigngbergen.nl

Dit jaar bestaat Koorvereniging Bergen 95 jaar! Voor dit concert hebben het VSB fonds en alle sponsoren op de pagina hiernaast, ons gesteund!