دانشكده معماري و عمران آزاد قزوين خالصه مباحث

معاصر معماري دكتر ايمان رئيسي

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

2

www.htcarc.blogspot.com وبالگ تاريخ، تئوري و نقد معماري

صفحه فهرست مطالب

3 روش هاي دسته بندي معماري معاصر 5 معماري مدرن

11 آموزش معماري 23 معماري مدرن در ايران 28 معماري مدرن متاخر

ديكانستراكشنمعماري پست مدرن و معماري پست مدرن در ايران

33

39

هاي فضايي ميدان هنر و معماري مفهومي

تكيمعماري ها ايران امروزمعماري

49

57

61

65

68 منابعفهرست تفكيكي

.تصاوير مربوط به هر مبحث در لوح فشرده ي پيوست، استفاده نماييدجهت درك بهتر مطالب، لطفا از : توضيح

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

3

روش هاي دسته بندي معماري معاصر

پيشگامان طراحي ،نيكوالس پوزنر :الف

ترجمه فرح اصالت، انتشارات دانشگاه ،مدرن 1936 كتاب به زبان انگليسي چاپ اول تهران،

:فهرست مطالب كتاب

. نظريات هنري ازموريس تا روپوش .1

تا موريس و نهضت هنر و 1851از سال .2 .پيشه

. 1900 -1890نقاشي در سال .3

.آرنوو .4

مهندسي و معماري در قرن نوزدهم .5

. 1914 -1890انگلستان از .6

1914نهضت مدرن قبل از سال .7بيشتر ريشه يابي مي كند و همانگونه كه از نام

درن را كتاب برمي آيد پايه هاي طراحي م . 1936تا سال . تشريح مي كند

فضا، زمان و معماري ،زيگفريد گيدئين :ب

تا دسته بندي براساس تاريخ تحوالت 1960لسا

ابتدا تحوالت را بررسي مي نمايد، سپس به .معرفي آثار معماران مي پردازد

كوربوزيه، ميس وندور، آلوارآلتو،و، لگروپيوس يرن اوتزن

تاريخ معماري مدرن - لئوناردو بنه ولو :ججنبش مدرن تا پايان جنگ جهاني :يك لدج

پس از جنگ جهاني دوم تا پايان :دو لدج .دوم .دهه هشتاد

باهاوس -شرايط آغاز جنبش- :يك .ج

- )1918-27(شكل گيري جنبش مدرن - لكوربوزيه

:طرح مسائل شهرسازي

ديدگاه گروپيويس

ديدگاه لكوربوزيه

ديدگاه سيام

:معماري مدرن در آمريكا

ريچارد نوترا

رايت

ميس وندرو

بازسازي - اروپا پس از جنگ جهاني دوم :دو .ج انگلستان، شوروي ، ايتاليا

نشرجهاني معماري مدرن

گروه سيام – 60تحوالت دهه

زمزمه هاي پسا مدرنيته -دوران ترديدها

1900معماري مدرن از :ويليام كرتيس :د

.ريشه هاي تشكيل دهنده معماري مدرن .1

نظم يافتن معماري مدرن بين دو جنگ .2 .جهاني

معماري ، 1940دگرگوني و انتشار پس از .3 مدرن آمريكا، لكوربوزيه ، آلتو

.تداوم و تغيير در اواخر قرن بيستم .4

نقد ،ث اقليم، فرهنگ، منطقه در معماريبح درنمعماري م

:دسته بندي با رويكرد تئوري معماري :ه

كانت ، نيچه، بنيامين ←مدرنيته

←تجربه گرا، حادثه گرا ←فنومنولوژي نمارسل دوشا

-كانستراكتيويست هاي روس ←ساختارگرايي ياكوبسن، چامسكي

ليوتار - چارلز جنكز ←پسامدرنيته

دريدا، دلوز، فوكو ←پسا ساختارگرايي

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

4

:دسته بندي با رويكرد فضاگرايانه :ي

Monolithic استراتژي يكپارچه .1

Geometric هندسي

Figurative شكل گرايانه

Abstract مجرد كدر =پست مدرنيسم /شفاف =مدرنيته

nonGeometric غير هندسي

Fragmentation استراتژي پراكندگي .2

Field استراتژي ميدان .3

Conceptual يفهوماستراتژي م .4

.سلسله مراتب تاريخي ندارد

: عدر مجمو

ا توجه به تاريخببررسي خطي معماري مدرن، پست مدرن، :بررسي سبكي ...ليت مدرن،

، پراكنده، ميدان، يكپارچه :بررسي فضاگرايانه مفهومي

حاصل مجموع اين دسته بندي اين دوره برنامه

شوراي عالي انقالب فرهنگي سرفصل +ها .است

داستان معماري

. داستان معماري داستان پر رمز و رازي استدر اساطير سرزمين كرت واقع در جنوب شرقي

:يونان كنوني آمده است

صنعتگر افسانه (Daedalus) دايدالوس"زن ،اي يونان، گاوي از چوب براي پاسيفائه

د و بيسيفائه درون آن خوا منيوس، ساخت؛ ، از سرشرم از اين مينو تاوروس را زاد، مينوس

) هزار تو(زاده، به دايدالوس فرمان داد البيدنت را بسازد و مينو تاوروس را در آن انداخت

...."

نكته اي كه از طرح اين داستان نتيجه مي شود اينكه، معمار براي پاسخ به يك مسئله ابتدا يك

سيلة آن و سپس بو) پرگار(ماشين خلق مي كندماشين به خلق يك كانپست مي پردازد

.)البيرنت(

عبارتست از تكنيك يا ""ماشين معماريابزاري كه بوسيلة آن كانسپت معماري خلق

.مي شود

:براي مطالعه بيشتر بنگريد به

يونان - جلد دوم -تاريخ تمدن - ويل دورانت، –شركت انتشارات علمي و فرهنگي –باستان

. 877صفحه 137 0انتهر –چاپ دوم

مجله فضا و -ماشين معماري - سي، ايمانيرئنشريه دانشكده معماري آزاد – 2فضا شماره

همدان ويژه سومين كنگره سراسري دانشجويان 38صفحه - معماري و شهرسازي

ماشين معماري معماري كالسيك ، هندسه

پرسپكتيو .اقليدسي و تناسبات طاليي بودديد آورد و كوبيسم معماري رنسانس را پ

معماري پست مدرن هم . معماري مدرن رامحصول كالژ بود و شايد دياگرام ادوارد لورنتز باعث پديد آمدن معماري اواخر دهه هشتاد و

.نود باشد

پرگار →نت رالبي

هندسه اقليدسي →ك يمعماري كالس

پرسپكتير →معماري رنسانس

كوبيسم →معماري مدرن

كالژ →معماري پست مدرن

دياگرام →معماري قرن بيستم دو دهه آخر ادوارد لورنتز

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

5

بنابراين تاريخ معماري وابسته به تاريخ تفكر تفكر تحت شرايط زماني و مكاني خاص، . است

ماشين را بوجود مي آورد و ماشين هم معماري .توليد مي كند

خرد گرايي ،فرد گرايي ،سكوالريسم :مدرنيته

: موج سوم"ر كتاب د :آلوين تافلر

انقالب صنعتي ،افزايش ناگهاني توليد ،كه در "قرن هجدهم با پيدايش توليد كارخانه اي و

استفاده از ماشين،صورت گرفت سيماي جهان را بسيار بيش از انقالب اجتماعي فرانسه تغيير

" داد

)152ص ، گيدئين(

در هم ريختن دوراني آرام و مطمئن بشر "آشكارترين تاثير انقالب صنعتي هنوز بعنوان

باقي مانده است، فرد در زير قدم هاي توليد ماشيني بر زمين افتاده و استقالل خود را از

" دست داده است

)153ص ، همانجا(

دگرگوني سياسي در طول سده نوزدهم از دو " : سيستم فكري الهام گرفت

از اين دو ليبراليسم . ليبراليسم و راديكاليسمسرچشمه هايي قرن هجدهمي بود و داراي

انقالب هاي فرانسه و امريكا را الهام بخشيده ليبراليسم پرچم آزادي را در دست داشت.بود

... راديكاليسم انديشه حمايت از سرمايه داران

صنعتي بزرگ را مقبول مي دانست و راديكاليسم هوادار مردان خودساخته بود كه

دي بود،به يك نظام مهم از مالحظات اقتصاويژه از مالحظاتي كه از گرايش به صنعت مايه

.مي گرفتند،بود

)398ص ،فالمكي محمد منصور(

آهن قبل از صنعت

ترجيج برنز ←بكار رفتن آهن در يونان و روم . در برابر باران بخاطر مقاومت

←آلبرتي ←در رنسانس هم معمول نبود . بكار بردن مصالح درحالت طبيعي

حلقه ←در كليساي سن پيطر ←ژ ميكل آن .هاي آهني در گنبد نقش باربر ندارند

مقاومت كم در برابر باران ←دليل عدم توجه .و تغيرات جوي تهيه آن به ميزان ناچيز

:تيبه روش صنعتهيه آن

شركت داربي در ← 1740نخستين بار در ←انگلستان توانست شمش آهن تهيه كند

.توليد انبوه ميسر شد

توسط شركت ) 1775-79( رودخانه سورن پل متر 15متر و ارتفاع 30داربي دهانه پل

نخستين پل چدني

ساخته شدن پل هاي متعدد، ←

ساختمان تئاتر ←نخستين ساختمان آهني شيرواني تئاتر از آهن سقف 1786فرانسه

.ساخته شد

تقليد از سبك هاي :نكته مهم در قرن نوزدهم . ن نوزدهم استگذشته در معماري قر

پيشرفت صنعت در آن دوره فقط روش هايي نو براي ساختن بناهائي كه كهنه فراهم آورده

.بود

جدايي معماري از پيشرفت هاي صنعتي بوجود .آمده بود

.ستون چدني ساخته شد 1780در حدود

استفاده از ستون آهني به همراه مصالح ديگر .رواج يافت

ن چدني در و در تمام قرن نوزدهم ستو

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

6

.ساختمانهاي بسياري بكار برده شد

بازارهاي سرپوشيده،كتابخانه ها و قصر بلورين، .گلخانه ها و آسمان خراش ها در شيكاگو

نخستين ساختمان كامالً 1871تا سرانجام در .اسكلتي در فرانسه ساخته شد

تمام وزن ساختمان را -كارخانه شكالت سازي .چهارستون تحمل مي كردند

مي توان گفت اين ساختمان نقش اساسي در و .شكل گيري آسمان خراش ها داشته است

ويليام لوبارن جني 1883-85سرانجام در سال .اولين آسمان خراش را در شيكاگو ساخت

)185ص ،يدئونگ(

:خالصه اي از اختراعات

اختراع آسانسور مسافربري توسط 1853سال Otisشركت

آلياژي توسط كارخانه توليد فوالد 1856سال زيمنس

اختراع دينام توسط زيمنس 1867سال

اختراع تلفن 1876سال

اختراع اولين دستگاه ترموالكتريك 1882سال

انتقال برق به فاصله دور 1883سال

اختراع اولين چراغ برقي توسط 1884سال اديسون

اختراع اولين موتور احتراقي توسط 1885سال )409ص ،فالمكي( اديسون

:قصر بلورين اين بنا نقطه آغازي در :به اعتقاد اكثر مورخينساختمان براي نمايشگاه .معماري مدرن است

جوزف پاكتسن سرتوسط لندن 1851جهاني نقشه اي كشيده ، مستطيل .شده بود طراحي

متر 124متر و عرض 563شكل به طول نخستين بار از . متر مربع 74322سطح زيربنا

قطع شيشه . قطعات پيش ساخته استفاده شد بنابراين ساختمان .متر بود 25،1ها تا آن زمان

به گونه اي طراحي شد كه جام هاي شيشه قاب .بدون نياز به برش درمحل نصب شوند

هاي شيشه از چوب بود كه بر روي تپه هاي ستونهاي چدني هر طبقه . آهني قرار مي گرفتند

زير پيچ و مهره شده بر روي ستون هاي طبقه .بودند در مدت زمان شش ماه ساخته شد

)218ص، گيدئون(

:قصر بلورين از چند جهت حائز اهميت است

قطعات پيش ساخته .1

استفاده ازمصالح جديد ؛آهن و شيشه. 2

در معرض ديد بودن عناصر سازه اي. 3 )10ص، مزيني(

:مكتب شيكاگو

ي با مصالح در ابتدا شيكاگو داراي معماري سنتآتش 1871چوبي بود تا اينكه در سال عمدتاً

سوزي بزرگي در آن رخ داد و مركز شهر .كامالً تخريب شد

رپس از اين آتش سوزي امر ساختمان دشيكاگو رونق و رواج ناگهاني يافت و آسمان

23و 16و 14و 12خراش هائي به ارتفاع ...طبقه ساخته شدند

1893و 1883مكتب شيكاگو بين سالهاي .رشد يافت و قدرت گرفت

اساس مكتب معماري شيكاگو به آسمان خراش يا بعبارت ديگر مراكز اداري اين -هاي كار

.پيوسته است –شهر

معمار و ،ويليام لو بارون جني :موسس مكتب .مهندس ساختمان بود

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

7

به جزئيات وتزئينات عالقه :ويژگي جنينقش بسيار مهمي در تربيت معماران نداشت و

مكتب شيكاگو داشت حتي لوئي ساليوان هم .مدتي در دفتر كار او مشغول بود

تركيب روشهاي ساختماني فرانسه :ويژگي ديگرتركيب جالبي ←با جزئيات متخصصان آلماني

.بود

)312ص ،گيدئون(

1883- 5←جني ←نخستين آسمان خراش با ←ده طبقه شركت بيمه منازل بناي ←

به مقدار زيادي ضد -اصول جديد فن ساختمان -حريق شده است

مهمترين موارد اقتصادي دراستفاده :ازآسمانخراش

←رفه جويي در هزينه ساخت فونداسيون ص - .از كاهش وزن ساختمان حاصل مي شد

باال رفتن امكانات تجاري ساختمان -

امكان استفاده بهينه از فضا -

نور مصرفي در طبقات پايينكاهش -

كاهش كارهاي بنايي -

ماريان ( كم شدن زمان ساخت بنا - )6ص،بولي

:دهمچنين پيشرفت هايي مانن

روش توليد فوالد

ضد حريق شدن ساختمان

اختراع آسانسور

پيشرفت سيستم لوله كشي

براي نخستين بار در :اهميت مكتب شيكاگو قرن

آشتي برقرار نوزدهم بين مهندسي و معماري .شد

:ويژگي هاي مكتب شيكاگو

پرهيز از فرم هاي پيچيده گذشته

توجه به فرم هاي خالص

توجه به نقش پنجره در ساختمان

اسكلت كامالً باربر

پارتيشن بندي ←يكپارچگي فضايي

1889-ساختمان اليتر

طراح ويليام لوبارون جني

نخستين ساختماني است كه حتي يك ديوار .نداردباربر

داراي حجمي خالص و بي –ارتفاع هشت طبقه . پيرايه

مربع ←آشكار شدن اسكلت در نما

اين ساختمان نقطه شروع بي پيرايگي در معماري است و اهميت آن در وحدت بين فن

.ساختمان و معماري آن است

-ساختمان فروشگاه كارسون ،پيري واسكات 1906-1889

جني و استاد شاگرد ←طراح لويي ساليوان رايت

.اين كار مرمت و نوسازي شده است

. استفاده از فضاهاي بزرگ و پيوسته

توجه به ←استفاده از حداكثر نور طبيعي . پنجره هاي شيكاگو ←پنجره

در جهت افقي كشيده شده :پنجره هاي شيكاگوو در همĤهنگي كامل با اسكلت ساختمان

.هستند

از كاالهاي ة گسترده ايصقرن نوزدهم عر"اساسي را كه پيش از آن هرگز شناخته نشده

انديشه آن قرن در به . بودند، نشان مي دهددست آوردن برتري عقالني به كل جهان

در عين حال قرن نوزدهم در ... متمركز بود. نوعي تيرگي احساسات گنگ به سر مي برد

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

8

قرن نوزدهم بين جريانهاي گوناگون كه كامالً تمام جهات به آن دست مي كوركورانه در

قرن نوزدهم رهايي . يافت، دست و پا مي زداش را با فرار از گذشته جست و جو مي كرد

بهبود بخشيدن به اين دوگانگي در انديشه "...و احساس، هدف اساسي جنبش مدرن در هنر

،شماره يك ،فصلنامه ما ،شولتز(. و معماري بود )105ص

. عصر مهمي آغاز شده است" :لوكوربوزيهسنت ها ... روحيه جديدي به وجود آمده است

سبك . و رسوم باعث سركوب معماري شده اندعصر متعلق با ما و سبك متعلق ... ها دروغ اند

".به آن، روز به روز معين مي شوند

نه ديروز نه فردا ، بلكه فرم را " :ميس وندرو "ختتنها در همين امروز ميتوان معين سا

هر عصري فرم جديد خود را " :هانس مايررسالت ماست كه به دنياي جديد، . مي طلبد

اما دانش ما . شكلي جديد با معاني امروز بدهيماز گذشته باري است كه بر دوش ما سنگيني

"... مي كند

معماري با سنت قطع رابطه " :آنتونيوسانت اليامي كند؛ ضرورت ايجاب مي كند كه معماري

تضاد شديد بين ... باره از اول آغاز گردد دودنياي قديم و دنياي مدرن با چيزي مشخص

مي شود كه پيش از اين وجود نداشت 100ص ،شماره يك ،معماري ايران ،شولتز("... )106تا

انقالب بصري در دهه اول قرن بيستم عدول از نمايش . داد درهنرهاي تجسمي روي

←سم يكوب. زمرهه اشياء زندگي روواقع بينانم فر ↓نقطه بطور همزمان ندديد به شئي از چ

* انتزاع →درتضاد با نقش سنتي →آزاد ن اشياشيء و روابط بي ←ياء بازگشت به اش

هنر آنچه را كه رويت پذير است " :پل كله ".باز گو نمي كند، بكله رويت پذير مي سازد

سادگي در هنر، هدف ":كنستانتين برانكوزينيست بلكه هنر زماني به دست مي يابد كه

. انسان به مفاهيم واقعي اشياء نزديك شده باشد – بطري در فضا مي كشفد ← 1912در

يصة جهان هر شيء اساسي ترين خص –بوچوني .مين و آسمان نهفته استز در تعامل آن با

:هنر و توليدات صنعتي در انگلستان

پرنس آلبرت همسر ملكه در اثر حمايت هاي ويكتوريا از پيشرفت هاي صنعتي نمايشگاه

آشتي بين هنر و . متعددي در لندن برگذار شدانجمن ،تاسيس موزه ويكتوريا و آلبرت. صنعت

.مدارس هنري ،هنر و توليدات صنعتي

:وركبوند

نقد ،در آلمان باني وركبوند هرمان موتسيوس ← ي در صنايع تقليدهاي رايج از كارهاي دست

مركب از صاحبان ←پايه گذاري وركبوندن و نويسندگان هنرمندان ، معمارا ،صنايع. اعتالي كيفيت فرآورده هاي صنعتي بود :هدف

والتر گرو ،پيتر بهرنس ،هانري وان ده ولد .ميس وندرو در آن شركت داشتند ،پيوس

سه ↓. گ. ا. شركت آ ← پيتر بهرنسميس ،گرو پيوس :معماردر دفتر او كار كردند

لكوربوزيه ،وندرو

برگزاري نمايشگاه :برجسته ترين اقدام وركبوندي كو ←. در شهركلن بود 1914در اشتوتگارت نتيجه در 1927نهوف يسوا

. همكاري معماران و طراحان صنعتي در آلمانهمچنين ميس وندرو از طرف وركبوند براي

1929آلمان در نمايشگاه طراحي غرفه

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

9

.بارسلون اسپانيا انتخاب شد

در ← هنرنو ←لغت فرانسوي آر نوو :آرنوو

هانري وان :اين نهضت قهرمان. بلژيك و اروپا ده ولد

طرح هاي :مشخصه كارهايش :ويكتور اورتا

ت منهي وارو درهم رونده اي كه به صور ↓. گياهان خزنده در هم پيچ و تاب مي خورد

و پنجرهطراحي نرده ، سرستون شبكه جل

:معمار و نظريه پرداز فرانسه :ويوله لودوك ←رساالتي در باب معماري :كتاب مشهور

برنامه ها و نيازهاي -صداقت در معماري فن ساختمان تبليغ كردن استفاده -ساختمان .اي آهن

هنرمند بايد "و مكتب معماري وين :اتو وگنر

ايد دوست داشته باشند آنچه را عموم بتوجه ".بيافريند نه آنچه را ايشان دوست دارند

به نقش آوانگارد تاثير انديشه هاي 1905بانك وين :سوسياليستي اثر برجسته او

استفاده از آهن و :مسئله مهم در فضاي داخلي شيشه به حداقل رساندن ستونها

مخالفت شديد با تزينيات :آدولف لوس

تزيين و :مقاله ← "است تزيين جنايت"لوس معتقد است معماري 1908جنايت در

:ر دو مورد مي تواند به هنر نزديك شودفقط ددر موارد .طرح مقبره ها و طرح بناهاي ياد بود

ديگر چون معماري بايد به عملكرد و مقصودي دو . پاسخ دهد در مرحله هنر قرار نمي گيرد

اجتناب از طرح هاي - :ويژگي آثار لوسعريان ساختن معماري چنان - معمول زمانه

.كه واقعاً هست

در دفتر 1907در سال :والتر گورپيوس

شف آتليه مهمترين اثر . بهرنس كار مي كرد 1918ش فاگوس كارخانه كف ←آغازين او

تبديل به مدرسه ←سرپرست مدرسه هنري ي ساختمان مدرسه باهاوس دروايمار طراح

1926اهاس در سال ب

تمام فرم هاي ↓پل سزان ← :كوبيسم

يه طبيعت به استوانه و كره و مخروط قابل تجزلكوربوزيه كوبيسم ↔براك و پيكاسو ↓. اند

ا در نقاشي در معماري بيشتر مصداق داشت تشكستن ↓. چون معماري بعد زمان را هم دارد

پيروي فرم از ↓م مختلف عملكردها در احجا .عملكرد

پويايي، حركت، سرعت و بررسي :فوتوريسم

تاثير زمان در حجم و فضا پديده هاي علم و صنعت از آهن و شيشه و سيمان تا كارخانه

. برق و اتومبيل انگيزه حركت فوتوريست ها بودما اعالم مي كنيم كه عظمت و جالل دنيا با "

زيبايي تازه زيبايي تازه اي غنا يافته است؛ اين :معمار معروف ".را سرعت پديد آورده است

1914 ،انياتخانه گراد ←آنتونيو سانت اليا بطري در ←اومبرتوبوچوني :مجسمه ساز

1911-12فضا مي شكند

. از روسيه شوروي آغاز شد :كنستروكتيوسيم

.روسيه بود 1917زادة انقالب اكتبر

- :نظوريعني سازندگي دو م :كنستروكتيوسيمت بلكه بايد هنر ناشي از الهام دروني نيس

تقليد از طبيعت به هيچ -. آگاهانه بوجود آيد

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

10

تاتليت :صورت پذيرفته نيست معمار معروف-20بناي ياد بود انترناسيونال سوم در ←

ماكت معمار ←ر ماله ويچ كازيمي 1919 آرشيتكتونن :ساخت ا بدين صورتتركيب حجم ها و فضاه :ويژگي

.و با مواد مختلف

شكل گرفت پايه گذار 1917در سال :دستيل

تئووان دويسبرگ موندريان تاكيد بر انتزاع ، شرودر،ري خانه ريتوله خالص در معما

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

11

:آموزش معماري ،سيستم آموزشي در گذشته،به طور كلي

يعني يك استاد .بودسيستم استاد و شاگردي بعد از چندين سال تجربه مي توانست تجربه

در معماري نيز .ندخود را به ديگري منتقل كسال به 40 تا 30بعد از كارگريك .بودچنين

د و او نيز مي توانست يمقام معمار مي رسبه همين ترتيب .معماران ديگري را تربيت كند

معماري علمي است كه .مي شد تربيتمعمار از بحث ،ندين جنبه در آن دخيل استچ

،...روانشناسي تا بحث اجرايي و ايستايي و غيره شد كه دايره اطالعات بسيار مي كسي معمار اين روند ادامه داشت تا دوران .وسيعي داشت

در اين دوران چون سيستم زندگي .هتمدرنيدر بحث صنعت و تكنولوژي و متحول شد

نوع زندگي د وشپيشرفت هاي زياد حاصل مقوله سرعت نكته مهمي در و اساسا تغيير كرد

به طبع در همه رشته ها شد، زندگي مردمساز زياد و يعني نياز به ساخت .تاثير گذاشت

كافي نبود و مجبور سنتي شد و تعداد معمارانشدند سيستم آموزش را به صورت مدرن

يعني كالس آموزشي داشته اين. مطرح كردنداستاد به چندين نفر آموزش بدهد باشند و يك

،داشت شاگردي كه وجود و سيستم استاد و مريد و در آموزش سنتيروابط .دشمتحول

و شاگرد حق چون و چرا كردن . بود يمراد .نداشت

در تصوف هم اين بحث به صورت جدي چرا كردن كه شاگرد حق چون وبود،مطرح ،و استاد اگر گفت بمير رداستاد را ندا ي درباره

استان دنمونه مي توان به به عنوان .بايد بميردوي از شاعران .ابوسعيد ابوالخير اشاره نمود

شاگرد داشت به نام هاي دو و نامي ايران بود

و احمد كه كوچكتر بود .مه احمد كه و احمدابوسعيد احمد كه را دوست .احمد مه بزرگتر

از شاگردان او اي عده يروز .مي داشت تراعتراض كردند كه چرا به احمدكه توجه

مي خواهيد :استاد مي گويد بيشتري دارد؟بدانيد چرا؟ احمد مه را صدا مي زند و مي

ر بام بگير و از پله ها ب كمرگويد اين شتر را براين ،حضرت استاد :احمد بزرگ مي گويد .رو

نمي ،من پيرم ،چه فرمايشي است شما مي كنيد ،ببرم باالو در ضمن اگر اين را بردارم .متوان

استاد مي گويد بسيار . پله ها فرو مي ريزد احمد كه را صدا مي زند و استاد سپس. خوب

مي بالفاصلهمي دهد و او اواين دستور را به استاد مانع او .رود زير شتر تا آن را بلند كند

احمد :به ساير شاگردان مي گويد مي شود واعتقاد دارد و بي چون چرا دستورات كه به من

.مرا مي پذيرد وله آموزش قدر واقع نگاه سنتي به ماين مثال،

و رابطه استاد و شاگردي را به خوبي بيان مي .كند

پس از مدرنيته بحث پرسشگري به وجود آمد

هر چيزي را بدون چون چرا مقرر شد كه ما و سيستم د درشاين امر باعث . نمي پذيريم

استاد مقام واليت خود را از دست داد ،آموزش ،كه صادركننده راي بود يمقام عاليقدراز و

پايين آمد و تبديل به فردي شد كه كمي از دانشجويان بيشتر مي داند و قصد انتقال دانش

. اين نوعي جهش است .خود را دارد مهم است؟ چرا آموزش معماري اما

ت صنعتي از معماري مدرن و تحوال ابتداچون زيرا ،دشطرف مردم با عدم استقبال مواجه

تحول و نو هاي سنتي در مقابل انسان هميشه

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

12

آوانگاردمقاومت مي كنند و انسانهاي شدنبه ،معموال استقبال مي كنند از تغيير و تحول

همين دليل آدمهاي پيشرو تصميم گرفتند با يك مدرسه معماري را يكديگر جمع شوند و

ند تا بتوانند در جامعه تاثير بيشتري تاسيس كند شدر واقع يكي از مسائلي كه باعث .بگذارند

آموزش معماري جدي تر شود اين بود كه مكانهايي براي آنها وجود داشته باشد براي هم

در اين مورد اكثر معماران مدرن عالوه .فكريمقوله آموزش معماري امعماري بحرفه بر

.درگير بودندن نمونه فرانك لويد رايت مدرسه به عنوا

شخصي داشت در آمريكا كه به آموزش وكوربوزيه در ل دفتر .معماري مي پرداختمدرسه كوچكي در واقع ،خيابان سور پاريس

چون معماران بسياري را در اين دفتر .بوداو از فعاليت شاگردانآموزش داد و حوزه .برزيل تا ژاپن بودئيس مدرسه باوهاوس اولين ر، والتر گروپيرس

رفتبه آمريكا ،بعد از تعطيلي باوهاوس د وبو .كردهاروارد را پايه گذاري معماري و مدرسههانس بعد از والتر گروپيوس و ،روهه ميس وند

سومين رئيس مدرسه باوهاوس بود و بعد ،مايرو نخستين رفتاز تعطيلي آن به آمريكا

پايه MITمدرسه معماري را در دانشگاه دغدغه يكي از و به اين ترتيب كردگذاري

.معماران حرفه اي مساله آموزش بود هاي

قش مهمي در شكلي گيري و ندو مدرسه مدرسه عالي - 1 .توسعه معماري مدرن داشتند

گفته مي "زاروب"به تلخيص (ملي هنرهاي زيبا Beauty Art به انگليسي) فرانسوي(شود

ختمان در آلمان خانه سا -2 .شود گفته مي

باوهاوس لغتي آلماني است كه ترجمه انگليسي ( .)است "خانه ساختمان"آن

مدرسه از نظر فلسفه معماري و روش اين دو :تدريس در مقابل هم اند

:زارومدرسه ب

توسط شارل 1648 سال درمدرسه بوزار به صورت ،نقاش دربار لويي چهاردهم ،وبرولل

و آكادمي نقاشي و مجسمه سازي تاسيس شده )بوزار( به آكادمي هنرهاي زيبا 1795در سال

معماري به ، رشتهكه در آن مرحله ،تبديل شدجهت .نقاشي و مجسمه سازي اضافه شد

تدريسي دروس نظري كالس داشتند و براي كار آتليه آنها متفاوت بود .لي آتليهمدروس ع

سيستم آنها به اين .ريموز داآنچه ما امر ازصورت بود كه معماران بسيار برجسته اي در

يك مدرسه تدريس مي كردند و هر معمارآتليه داشت و در آن آتليه از دانشجوي سال .اول آموزش مي ديد تا دانشجوي سال آخر

يعني دانشجو مي توانست از قدم اول تا قدم را تمام يك استاد درس خود آخر زير نظر

الگوي تاسيس دانشكده هنرهاي زيباي .كندكه بعد از ،زار بودومدرسه ب ،دانشگاه تهران

ورود به .اين سيستم از بين رفت 1357 انقالبخيلي ها امتحان مي .مدرسه بوزار ساده نبود

:مانندنوابغ نقاشي .دادند و پذيرفته نمي شدندنقاشاني ،دگا، هانري ماتيس ادوارد مونه، ،مانه

.بودند كه از بوزار فارق التحصيل شدند

:مهم ترين ويژگي بوزارتركيب بندي اصل و اساس بود كمپوزسيون يا

تاكيد اصلي .در آموزش معماري مدرسه بوزاربر طراحي معماري بود و در طراحي معماري

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

13

دروس .تركيب بندي بسيار اهميت داشتدر ،نظري را به صورت جدي دنبال نمي كردند

سال اول دروس نظري به دانشجو تدريس مي شد و بعد تبديل به دروس عملي و آتليه مي

:از نظر سلسه مراتب تدريس .شدنظم كالسيك پنجدوره مقدماتي و :اولمرحله پنج .ي را در اين دوره آموزش مي داندمعمار

دوريك -1 :ند ازنظم معماري كالسيك عبارت) تكامپوزي(تركيبي -4كرنتين -3يونيك -2 توسكاني -5

وره د و دروه اول ي به دو دوره :مرحله دوم :دوم تقسيم مي شد

دروس نظري ارائه مي ،در سال اول دوره اول .تا آخر بود شد و در سال دوم دروس عملي

تماما و سال طول مي كشيد 5- 3دوره دوم ،دروس عملي بود اصل و اساس بر تقارن

اصول بيشتر به اين(تركيب بندي و تناسب بود )تا به عملكرد پروژه ها دتوجه مي ش

:بخش داشت سهكارهاي عملي اسكيس .3 دكور .2 پروژه .1

مطرح مي كردند ماه يك موضوع را دو :پروژهو مشابه سيستم امروز طراحي و كركسيون مي

.شد طراحي داخلي و طراحي صنعتيشامل :وردكاز طراحي يك خمير دندان تا محل زندگي .بود

مد نظر طراحي داخلي با جزئيات. يك دانشجواز طراحي ديوار، صندلي، گلدان تا لوگو يا .بود

در دكور مطرح مي ... جعبه ي خميرداندان و .شد

12اسكيس ها كركسيون نداشت و :اسكيساسكيس دانشجويان تا ندمي داد زمان ساعتراندو و گرافيك بسيار و در اين بخش بزنند

.مهم بود

از . (روش كار مدرسه بوزار روش پارتي بود) يك لكه گرافيكي به يك شكل مي رسيدند

يك شكل كلي طرح مي كردند كه گرافيك خوبي داشت بعد فضاها را در آن حل مي

به .اين روش را روش پارتي مي گويند .كردندزيرا ،شده استاين روش نقدهاي زيادي

.بطور جدي مطرح نمي شودعملكرد در آن دست آزاد بسيار ترسيم كروكي و اسكيس در

.اهميت داشتروش ژوژمان يا قضاوت در بوزار حالت بينابين

بر اساس .پروژه يا قبول مي شد يا رد .نداشترد هم كه و مانسيون يعني قبول(نمره نبود مانسيون مي 8-7هر دانشجو بايد )مردود بود

.التحصيل شود غداشت تا فار ،شيت ها در قطع بزرگ كار مي شدديگر اينكه

قطع آن بود و دانشجويان مربعمتر 2×5مثال دانشگاه بمانند و بخش مي توانستند شب در

عمده آموزش از همراهي دانشجويان سال بااليي با دانشجويان سال پاييني صورت مي

،)گاريبه فرانسه يعني ( واژه شارت .گرفتاست كه حتي روي ت كار چنانيعني فوري

هايي كه كار را از خانه به دانشكده حمل گاري .دردنك كار مي شيت هاهم بر مي كرد،

با پديد آمدن انقالب صنعتي اساتيد مدرسه بوزار در مقابل جريان مدرنيته مقاومت كردند

در نتيجه در ،موافق نبودند با اين تحوالت و .جريان معماري مدرن مدرسه بوزار افت كرد

نظم كالسيك تاكيد مي 5زيرا همچنان بر و توسط لويي كان 1950 هاي در سال .كردند

دوران دو معمار برجسته اواخر ،رابرت ونتوريتحول ساختاري در اين مدرسه بوجود ،مدرن .آوردند

غآقاي هوشنگ سيحون از بوزار فرانسه فار

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

14

.التحصيل شده اند

:مدرسه باوهاوسبه وجود 20مدرسه در اوايل قرن 2از تركيب

يكي دانشكده هنرهاي زيباي ساكسن و ،آمد هانري وان .مدرسه هنرهاي كاربردي ساكسن

رياست مدرسه را 1906-1915 ده ولدوالتر گروپيوس بعد رئيس آن ،برعهده داشت

.شدصنعت فلسفه مدرسه باوهاوس آشتي هنر و

پيشرفت هاي صنعتي را در مي خواسنتد .بودوالتر گروپيوس مي .ندزمينه هنر استفاده كن

من مي خواهم مرد عمل تربيت كنم نه :گويد -تربيت نوعي درودگر"هدفش .مرد كتاب

در واقع مسير خود را از مدرسه . بود "معمار .كردبوزار كامال جدا

را زي ،آغاز نشد معماري تدريس 1922تا والترگروپيوس معتقد بود هنوز دانشجويان

سال 3براي كار عملي در اين .آماده نشدندنظر تئوري دانشجويان را آماده مي فقط ازاصل در مدرسه باوهاوس بر ساختن .كردند

مدرس اصلي در .بود نه بر طراحي كردناصول اوليه .ايتن بود سيوهان ،دروس مقدمات

دانشجويان تدريس هنرهاي تجسمي را ايتن بهايتن شخصيت عجيبي داشت و بسيار .مي كرد بايد معتقد بود تمام دانشجويان .منظم بود

لباس فرم بپوشند و بسيار سختگير بود در به اواخر عمر عالقمند شد به دين زرتشتي و

بودا هم بسيار عالقه داشت و بسياري از تعاليم بودا را در مدرسه به دانشجويان آموزش مي

:ويان شاملكارآموزي دانشج هاي كارگاه. داد سنگ تراشي، فلز كاري، ،مبل سازيو نجاري

مجسمه سازي و ،نقاشي،و سراميك گچ كاري

قبل از اينكه وارد معماري شوند با . گرافيكتمام صنايع آشنا مي شدند و از نظر عملي

دروس نظري كه .بسيار مهارت پيدا مي كردنددروسي بود كه دركار هم تدريس مي شد

داد، مثال روش عقد قرار .عملي كارايي داشتمي يعني تئوري آموزش داده ،... و حسابداري

در سيستم .اشددر خدمت عمل ب كه شدبه ترم همهامتحان نداشتند و آلمان آموزش

بعد راه مي يافتند و به نوعي رقابت حذف مي .پروژه ها در پايان پذيرفته مي شدهمه . شدگروپيوس كناره گيري كرد و 1928 سال

سوسياليست سازشهر هانس ماير معمار ودل هيتلر دولت .رئيس مدرسه باوهاوس شد

ز اين مدرسه نداشت به دليل اينكهخوشي ا گرايش سوسياليستي شاكثر استاتيد

خواهيدليل ديگر نوگرايي و آزادي .داشتندبرعهده ماير رياست را سال هانس 2. آنان بوددر زمان .كناره گيري كرد، سپس داشت

رياست او دوره شهر سازي در مدرسه ميس وندرو 1930 سال .باوهاوس تاسيس شداما به دليل درگيري با ،رئيس باوهاوس شد

مدرسه تعطيل 1933 .دولت نازي داوام نياوردماه ميس وندرو در برلين به حيات 6شد و

تعطيل به كلي مدرسه ادامه داد و بعد از آن شد و اكثر اساتيد باوهاس به صورت دست

اين مهاجرت .جمعي به آمريكا مهاجرت كردندهنر و معماري آمريكا در باعث تحول اساسي

مدرسه معماري ، ميس وندرو در آمريكا. شدوالتر كرد ورا تاسيس MITدانشگاه

هاروارد را تاسيس معماري گروپيوس مدرسه و مدرس باهاوس نقاشه ك گي،موهولي نا .ردك

.كردنيو باوهاوس را تاسيس ،شيكاگودر ،بوديكي از نكات مهم مدرسه باوهاوس همگام

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

15

يعني هنر براي .شدن با روح زمانه است ويدمعماري امروز بايد به زبان خودش سخن بگ

لذا با .و ديگر فرم هاي گذشته تكرار نشودنظرات و تئوري هاي جديد مخالفت نمي

.كردندبه فارسي "شكل طرح و" با عنوان كتاب اتين

.هم ترجمه شده استتوسط 1926مدرسه باوهاوس طرح ساختمان

در ابتداباوهاوس .والترگروپيوس ارائه شدبازتاب .آمد دساءسال به 7بعد از ،يمار بودوا

وجود ، "مي كند پيرويفرم از عملكرد "شعارحذف تزئينات در ساختمان و احجام خالص

.باوهاوس مشهود است

چنن. معماري اروين س مدرسه :)كوپر يونيون(

آقاي .تاسيس شد 1895درسال اين مدرسه از نوابغ و كه پيتر كوپر بنيان گذار آن بود

او بسيار فقير و .دانشمندان آن زمان بودبود شبها تا صبح درس رمجبو .درمانده بود

بسيار سخت .روز را كار كندبخواند و تمام او پس از اتمام درس به .درس مي خواند

.اوضاع مالي اش بهتر شد كشفياتي دست زد وپس از آن تصميم گرفت مدرسه اي را تاسيس

كند كه در آن نوابغي كه اوضاع مالي خوبي دانشگاه علوم و هنر . درس بخوانند ،ندارند

مثل معماران برجسته اي .كردكوپر را تاسيس از ديلراليزابت و بان شيگرو ،دانيل ليبسكيند

رشته .اين مدرسه فارق التحصيل شده اندفقط ليسانس است و فوق ه وسال 5معماري آن

آزمون ورودي آن .ندارد ليسانس و دكترابسيار سخت است و تمام مراحل تحصيل آن

كنكور ورودي تست هوش و در .رايگان است .يرنددانشجو مي گ ازخالقيت

سال 1سال درس مي خوانند 3دراين مدرسه سال دوباره بر مي 1ند و نكار عملي مي ك

مدرك .ادامه تحصيل مي دادند و ندردگمدرسه كوپر يونين اولين مدركي بود كه توسط

انجمن معماري امريكا تاييد شد و مدرك آن .بسيار معتبر است

اساس آموزش در اين مدرسه بر مسائل فلسفي مدرسه قبلي نظري معماري بود بر خالف دو وبر مسائل نظري و تاكيد ) بوزار و باوهاوس(

سال 10(جان هيدك .در معماري استفلسفي رئيس اين مدرسه شد تا ،تدريس مي كرد بعد

بحثي را مطرح كرد ) كه درگذشت 2001سال مقوله يعني دو "معماري معماري"تحت عنوان

يكي حرفه و يكي رشته معماري ،داريمرشته معماري يك علم است و مانند .معماري

فلسفه ساير علوم بايد تئوري پردازي شود واما حرفه .آن مطرح شود تا بتواند پيشرفت كند

معماري چيزي است كه منجر به ساخت و ساز حرفه چيزيست كه " :هيدك مي گويد .مي شود

مي آموزيم و از طريق تكرار و بدون دخالت در واقع اين مدرسه مي ".مي آيد فكر بدست

خواست دانشجويي تربيت كند كه دغدغه اش باشد و در راستاي پيشرفت آن علم معماري

شاگرد برجسته اين مدرسه دانيل . دباش علم ، حدودالتحصيلي غليبسكيند بود كه بعد از فار

مطالعاتي هاي سال كار تئوري كرد و پروژه 15عماري كاغذي را مبحث بان شيگرو. انجام داد

از دل مدرسه كوپر يونين اين بحث .مطرح كرداو موفق شد لوله هاي كاغذي را و پديد آمد

كند كه بتوانند نقش اسكلت يا ديوار را توليد .داشته باشند

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

16

رشته چيزيست كه مطالعه مي كنيم و امري "است براي رشد و دريافت شخصي مانند تمام

".روشنفكران ديگر

:ندنل AAمدرسه و تاسيس شد 19موسسه معماري در قرن اين

. خصوصي انگلستان است معماري اولين مدرسهاين مدرسه رويكردي مشابه مدرسه كوپر

.يونين دارد و دغدغه مسائل تئوري را داراستولي عالوه بر مسائل تئوري بر مسائل تكنولوژي

ريچارد راجرز .و فني هم بسيار تاكيد مي شود او ازمعماران شاخص ش منيكالس گري و

غاز اين مدرسه فار ،معماري هايتك دنيا ).AASchool.org. (التحصيل شده اند

اين مدرسه بسيار كامل است هم دانشجويان بسيار ،ازنظر تئوري و هم از نظر تكنولوژي

.تربيت مي كند خوببراي مطالعه ي كامل تر، لطفا متن سخنراني

25ر مجله معمار شماره محسن مصطفوي را دمحسن مصطفوي .مطالعه نماييد 25و صفحه

.بود AAچندين سال رئيس مدرسه

نگاهي نوبه ،حرفي از جنس زمان"ي مقالهدكتر نوشته "شيوه هاي آموزش معماري ايران

، كه در فصلنامه هنرهاي زيباعيسي حجتمنتشر 50. ، ص1381، زمستان 12شماره

.لعه توصيه مي شودشده است، جهت مطا

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

17

:فرانك لويد رايت

در شيكاگو شروع ،1887امريكا 1867متولد استاد ( در كارگاه لويي ساليوان. به كار كرد

كار ) كهن سرور بزرگ(دلرآ و دنكمار) محبوب .كرد

معماري كه مانند سنگ و :معماري ارگانيك. درخت و گياه و گل از درون طبيعت مي شكفد

-توجه به ويژگي تنديس گونة ساختمان - .استفاه از مصالح طبيعي در كنار بتن

ترجمه گرايش هاي قرن نوزدهم به :ويژگياستفاده از پالن -زبان مدرن اوايل قرن بيستم

در -شومينه -قرارگيري بخاري -هاي صليبي ركز خانهم

رايت بزرگترين معمار قرن :فيليپ جانسون !است نوزدهم

:لوكوربوزيه

شارل ) مزيني منوچهربه تعبير (روح ناآرام :پدر .سوئيستولد در 1887 ←ادوار ژانره

ابتدا آموزش ساعت سازي ←ساعات ساز ه مدرس به سالگي 13در ) ساعت خودش( ديد

توسط معلمش با هنر آشنا ← رفت صنعتي ددر آتليه آگوست پره كار كر 1909- 10. شدمدت كوتاهي .آموزش خواص بتن مسلح ←

.در آتليه پيتر بهرنس كار كرد

بالكان، ← رفت مسافرت پند آموزسپس به ديداري از .روم و پاريس آسياي صغير، يونان،

به پاريس 1917. منابع فرهنگ مغرب زميني در صبح و معماري در نقاش ←بازگشت

اس اس ←ي دائم در تحقيق بود در نقاش .عصر )425ص گيديون، (كارش تصور فضائي

سنگ را به كار " :لوكوربوزيه چنين مي نويسدمي بريد از چوب و بتن استفاده مي كنيد و از

"...اين مصالح خانه ها و كاخها مي سازيد )از زمان و معماري ،76ص مزيني، (

منطق گرا و شاعر :لوكوربوزيه دو ويژگيد بر تأكي ← "خانه، ماشيني براي زيستن"

منطق گرايي ←عملكرد و سودمندي ← "ر زير نورمعماري بازي احجام د "

تنديس گونه ←شاعرانه پله – كف - سقف : ← 1915خانه دم اينو

قابليت -دگرگوني در مفهوم معماري ←ز استفاده ا ← 1920تكثير خانه سيتروئن براي كارگران ) پالن آزاد( اصول خانه دم اينو

- 30 :ويال ساوواپيلوتي + حياط در بام + جعبه، مكعب براي يك خانواده ← 1928پيلوتي –م شاعرانه هم منطقي و ه ←بورژوا

حياط در - ) زمان –فضا ( نماد معماري مدرن گرايش -پله آزاد -پنج اصل لوكوربوزيه - بام سطح شيب -پله ←گرانه در ويال ساووا تندس دار

بام، باغچه -2پيلوتي - 1 :پنج اصل لوكوبوزيهپنجره هاي -5نماي آزاد -4پالن آزاد -3

طولي

آثار از اين اصول اكثرتقريبا در 1922ازبه - توجه به معماري خانه. پيروي مي كرد

فضاي داخل را به -. خانه آزادي بيشتر دهدفضاي داخل را بتوان -. كندخارج متصل

)انعطاف پذيري( .بصورت دلخواه تغيير داد

1947 – 52 :آپارتمان هاي مسكوني مارسي 337 ،. نفر طراحي شده است 1600براي

از . نوع آپارتمان دارد23. آپارتمان داردآپارتمان يك اطاقه تا آپارتمان براي زندگي

صلي ويژگي هاي ا) فرزند 8پدر، مادر، (نفر 10تاكيد -2پنج اصل كوربوزيه -1 :اين مجموعه

فضاي تاالر اجتماعات در ←بر زندگي جمعي

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

18

و طبقه وجود فروشگاهها در د -3. وسط حجمخواربار فروشي، سبزي فروشي، قصابي، :)مياني(

لباس شوئي، سلماني، آرايشگاه خانمها، روزنامه ، رستوران و يك هتل فروشي، دفتر پست

فضاهايي براي استراحت، :درتراس بام .كوچكواستخر كم عمقي براي بازي كودكان در بام

،يك قسمت سرپوشيده در بام وجود دارد براي تن استفاده از ب .ورزش و امور اجتماعي والدين

بجا گذاشتن خطوط قالب ها و ميخ - مسلح استفاده از رنگ هاي متنوع در -هاي آنها

.بز، زردقرمز، س :جدارة تراس ها

.در اواخر عمر اصول خودش را نقد كرداو اعالم 1923اصل خود را در 5لوكوربوزيه

در .نموداصول خود را نقد 1955كرد و آقايان دوستان ": گفته استسيام آخرين كنگره

".به تغيير زمان توجه كنيد :نمازخانه رونشان يا كليساي رونشانفرانسه در از شاهكارهاي لوكوربوزيه در كشور

مرز بين فرانسه و سويس در دهكده اي به نام اين نمازخانه را بدون توجه .نوتردام قرار گرفته

تراكچر اصل خود طراحي كرد و داراي اس 5به در بعضي جاها به فلزي است و قطر ديوارها

به خاطر به وجود آمدن .مي رسد هممتر يكده تا حالتي خاص در ش باعثنور كيفيتي از

برج دوداراي .فضاي داخلي به وجود آوردناقوس است كه با الهام از برج هاي ناقوس

كه در خالف با مدرنيته ،كليساها ساخته شدهرا در معمارهاي مدرن استفاده از زي. است

لوكوربوزيه .لمانهاي تاريخي گذشته ممنوع بودادر نقاشي سبكي به نام پيوريسم يا ساده گرايي،

عدم نظم پنجره ها در نما .اشتد خلوص گراييكه فضاي روحاني در داخل ايجاد شدهباعث يك ده نور باشقطر زياد ديوارها باعث .گردد

فضاي داخل زاويه خاص به داخل بتابد و چارلز جنكز .مي كند كليسا را پر رمز و راز

شاخص ترين آثار معماري ،اثر 2معتقد بود ن نشاكليساي رو. 1 :هستند 20قرن

فرانك (هايم بيلبائو موزه گرگن -2) لوكوربوزيه( )گري

به سقف متصل نيستند و هاديوار، در اين كليسابا اين .سانتيمتر با هم فاصله دارند 10 حدود

كار او توانست به نوعي معلق بودن سقف را به رونشان خاتمه ي كليساي .نمايش بگذارد

.معماري مدرن استول لوكوربوزيه از رونشان عد ←هيلبر زايمر

. اصول پيشنهادي خود استگرايش تنديس گرايانه در رونشان مشهود

.استكاخ شوراها، اتحاد ←گرايش سازه گرايي

جماهير شوروي

تندسيگرايي، : سه ويژگي برجسته كوربوزيهتوجه به ماهيت ( سازه گرايي و بروتاليسم

)مصالح

رورميس وندمتولد شد، آخن آلمان در 1886مارس 27در بعنوان طراح تزئينات 1903تا1899از

ديوارهاي گچي در دفاتر محلي آخن مشغول شاگرد دستيار و1907تا 1905از ،به كار شدطراح مبلمان بود در هيمن سالها ،برونو هل

وي .بودكه در دانشگاه هنر مونيخ تحصيل كرددر دفتر 1911 تا 1908 در فاصله سالهاي 1910در سال . طراحي بود پيتر بهرنس همكار

رايت در برلينفرانك لويد نمايشگاه آثار ": در اين مورد گفته است ميس برگزار شد و

كارهاي رايت در ما معماران جوان انقالبي

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

19

بطور 1911از سال ." دروني بوجود آورددر سالهاي مستقل بكار معماري پرداخت و

چهار طرح بسيار خوب براي بنا 24تا 1921بين او. هاي بلند، ويال و ادارات ارائه نمود

عالوه بر ياد بود رزا 30تا 1925سالهاي لوگزامبورگ و كارل ليبك نشت خانه معروف

TUNGENHHAT اجرا نمود را طراحي و .طرح اين خانه بر اساس ايده پالن آزاد و فضاي

فضاي "فضا ها در آن سمبلي از بود و لسيا غرفه آلمان را در 1929وي در ."آزاد زندگي

نمايشگاه بين المللي در بارسلوناي اسپانيا ورود نازيسم و بدنبال آن متهم شدن .ساخت

معماري مدرن به فرهنگ بلشويسم به كارهاي تا اينكه در ،دفتري ميس در آلمان خاتمه داد

او تا سال .به شيكاگو مهجرت نمود1938 مدير دانشكده معماري موسسه آرمور 1958

ARMOUR ، كه بعد ها موسسه تكنولوژيگرديد و همزمان دفتر شخصي ، ايلي نويز شد

وي در مدت . خودرا در شيكاگو اداره مي كردفعاليت معماريش در شيكاگو پروژه هاي

از آن جمله خانه .متفاوتي را طراحي نمود در پالنو FARNSWORTH ثفارنس ور بلوكهاي آپارتماني بلند مرتبه در ،ايلي نويز SEGRAMساختمان سيگرام شيكاگو و

67تا 1962در سالهاي او. درنيويورك سيتياجرا نشنال گالري جديد برلين را طراحي و

در 1969آگوست 17در روميس وندر .كرد .سالگي درگذشت 84سن

:وندررو كار ميسدر مجموع بكار بردن ← و ريزبيني آثار بهرنس تدق

ليبر ←تأثير نقشه هاي آزاد رايت مصالح پالن

ترجمه ←ي دستيل بر ميستأثير نهضت هنر 1923خانه آجري ←برگ يسافكار تئووان دو

م در فضا گسترش فر ← :بيانيه معماري مدرن )1927( كوي وايسنهوف

ميس، گروپيوس، لوكوربوزيه ، هانس شارون، ساختمان ميس از . پيتر بهرنس، هيلبر زايمر

)ه مفصل تر استبقي

سطوح صاف يكپارچه بدون هيچ :هاويژگي . رفتگي بدون برجستگي يا فرو ،گونه تزيين

-پيوند خوردن پنجره ها :ويژگي مجموعه حذف بام هاي شيب دار ،تأكيد بر سطوح افقي

- غرفه آلمان در ( ):1929(پاويون بارسلون استفاده از سطوح صاف و ) نمايشگاه جهاني

تركيب فضاي بيرون و ،مسطح بدون تزيينز آهن و شيشه استفاده ا ←آزادي پالن ،درون پرده پوشي از پرهيز ←صداقت ←

،كراون هال/ 1922شيشه اي آسمان خراشخانه فارنزورث / IIT ،56-1952 دانشگاه مان هاي ليك شورآپارت / 1950 – 1945

1954 – 58 برج سيگرام / 1948 -50 :آلتو آلوار

1976 و به دنيا آمد 1898آلوار آلتو در سال در جنگ استقالل .فوت كرد در شهر فنالند

بسيار ناسيوناليست ،فنالند شركت كرده 1917 1923 و فارق التحصيل شد 1921سال ،بوده

.اولين كار معماري را انجام داد ،نيويورك نمايشگاه بين الملليدر 1939در

در 1940. پاويون فنالند را طراحي كرد 1963 و تدريس معماري كرد MITدانشگاه

.شدرئيس فرهنگستان فنالند او از . تو متخصص نوآوري و آزادي فرم بودآل

از ) غرفه فنالند(چوب بسيار استفاده مي كرد

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

20

،يك طرف حجم در اينكه ويژگي كارهاي اويك سطح صاف را طراحي مي كرد و در طرف

در واقع در .ديگر يك سطح منحني و نامنظمي كيفيت خاصي را به وجود مي فضاي داخل

از ديگر پروژه هاي معروف آلتو خوابگاه .آوردآلتو به آمريكا رفت و . است MITدانشجويان تدريس كرد و اين پروژه MITدر دانشگاه

سايت اين خوابگاه در .درطراحي كرا ) خوابگاه(به خاطر استفاده تمام ،كنار رودخانه قراردارد

اتاق ها از منظره رودخانه فرم را به شكل ظر از ن .با مصالح آجر. طراحي كرد مارپيچ

.سازماندهي فرم بسيار شاخص است .است از ديگر كارهاي آلتو تاالر شهر فنالند

برخالف معماران مدرنيستي كه به تزئينات آلتو ستونها را با الياف ،لي معتقد نبودندخي

آلتو به نوعي پيرو سنت .چوب تزيين مي كرددر دوره دوم فرانك لويد رايت است كه

خيلي پايبند به اصول معماري مدرن كارهايش )استفاده از آجر و تزيين( نبود

:فيليپ جانسون

او درتاريخ معماري معاصر به چند دليل بسيار :شاخص است

سال عمر كرد و توانست از حدود يكصد -1 21اولين سال قرن ابتداي نهضت مدرن تا

20حضور داشته باشد و تقريبا در طول قرن زندگي كرد و حضور فعال در تمام سبك هاي

تدا با سبك معماري مدرن اب .معماري داشتدر (بود ورشاگرد ميس وندر .شروع كرد

)داشتهمكاري با ميسبرج سيگرام طراحي به ،را طراحي كرد 1949- 51 خانه شيشه اي

بعد . معماري مدرن بود تعبيري شاخصي برايفليپ ،از شكل گيري جنبش پست مدرن

جانسون با آن همگام مي شود و معماري مدرن يكي از پست مدرنيست به را نقد مي كند و

.مي شود تبديل هاي شاخصاين ،پروژه مركز پست و تلگراف و تلفن آمريكا

معماري پست مدرن شاخصي برايپروژه نيز سپس فليپ جانسون همگام مي شود با .است

جنبش ديكانستراكتيويست ها و معماراني كه گرايش به سمت فولدينگ داشتند و با فرانك

سال وپروژه مشترك انجام داد چند گري .فوت كرد 2001

سالها رئيس موزه هنر مدرن نيويورك بود -2)MOMA (معتبرترين موزه هاي هنر از كه

مدرن دنيا است و نقش بسيار مهمي در در .معرفي نوابغ هنري دنيا داشتو شناخت

ساختمان اين ،رئيس اين موزه بود مدتي كه اوموزه را طراحي كرد و به عالوه سفر مي كرد به كشورهاي مختلف دنيا و استعدادهاي هنري را

رن براي شناسايي مي كرد و در موزه هنر مدآنها نمايشگاه مي گذاشت و آنها را به سطح

.جهاني معرفي مي كردGlass House يك مكعب خالص و

تحت تاثير انديشه هاي كه شيشه اي استاستاد ،رورميس وند ( است ورميس وندر

تركيب آهن و شيشه بود و بسيار عالقه مند حداقل برساند و بود كه عناصر معماري را به

) .را در معماري پديد آورد منوعي ميني ماليساستوانه آجري كه بجز. ستون فلزي دارد 8

، قرار دارد در آن كشدود سرويس بهداشتي ودر اين پروژه . ساير قسمت ها بدون ديوار است

به البته . بين بيرون و درون از بين مي رود مرزدن امكان محدود كر ،وسيله يك سري پرده

خانه شيشه اي ويالي .فضاها وجود داردفضاي داخلي آن .شخصي فليپ جانسون بود

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

21

داراي سطوح پارتيشن مانند چوبي است كه آن مبلمان .سازد خواب را از نشيمن جدا مي

.و استرطراحي ميس وندر هماهداي يك بخش از سايت به :برج سيگرام

ن آرستوران .شهر از ويژگيهاي اين برج استطبقه هم كف قرار دارد و طراحي داخلي آن در در اين .ماما توسط فيليپ جانسون انجام شدت

همكاري ورپروژه فيليپ جانسون با ميس وندر .داشت

:كنگرهاي معماري مدرن

،براي حمايت از حرفه معماري تشكيل نشدهدف از اين كنگره متحد ساختن معماران

مدرن و رساندن صداي آنها به گوش جهانيانمسابقه معماري برگزار شد 1928در سال .بود

براي ساختمان سازمان بين الملل در ژنو كه لوكوربوزيه نيز طرحي ارائه كرد ولي چون

داوران اين مسابقه اكثرا از اساتيد مدرسه بوزار و درنمريان معماري ج موافقبودند و

و اثري نموده رد را او كاربودند،لوكوربوزيه نكه به سبك بوزار طراحي شده بود را برنده

ا لوكوربوزيه و در اين راست .كردنداعالم به همراه مادام آلن كردندتالش دوستانش اولين كنگره معماري مدرن را در ،دوماندرو

ن كه در ايكردند،در ژنو برگزار 1928سال كنگره معماران مدرن راجع به اهداف خود

كنگره دوم با 1929در سال .صحبت كردند .موضوع خانه هاي ارزان قيمت برگزار شد

انديشه هاي سوسياليستي در ميان معماران معماراني مانند لوكوربوزيه .مدرن رواج داشت

و آلوار آلتو تحت تاثير انديشه هاي ماركس –قشار محروم جامعه قرار داشتند و خيلي به ا

معتقد - كارگران و از بين بردن اختالف طبقاتي

بودند به همين دليل موضوع كنگره دوم خانه چگونه مي يعني معمار .هاي ارزان قيمت شد

تواند پروژه هايي را ارائه دهد كه ارزان قيمت والتر .باشد و در اختيار عموم قرار گيرد

اولين بار ،مكنگره دو و درتگروپيوس و آلوار آلكنگره سوم در بلژيك برقرار .شركت كردند

نوترالوكوربوزيه، ريچارد والتر گروپيوس، .شدكنگره چهارم .دراين كنگره سخنراني كردند

ولي ،1933، قرار بود در مسكو تشكيل شودديكتاتوري حكومت به دليل .استالين اجازه نداد

معماران مدرن تصميم ،او در كشور شورويدر نقطه اي از زمين به آنها چون كه گرفتند

آن كنگره ندادند،اجازه برگزاري اين كنگره را ،تصميم مي گيرند. روي آب برقرار كنند بررا

ر از اساتيد ئمارسل برو .كشتي اجاره كنندمدرسه باوهاوس كشتي را اجاره مي كند و

كنگره چهارم بر روي آب بين بندر مارسي و نكته مهم اين كنگره. ي شودشهرآتن برگزارم

مهيج ترين كنگره و طوالني ترين اين بود كهسازي اساس شهر ،اين كنگره در .سيام بوددر بيانيه پاياني كنگره ريخته شد و اين مدرن

.دشارائه "منشور آتن"بيانيه تحت عنوان است كه منشور آتن در واقع اصول شهر سازي

.لوكوربوزيه آنها را نوشتبرگزار شد 1956 - 1955دهم در سال كنگره

يا "تيم تن"كه گروهي از معماران جوان به نام در . مسئول برگزاري اين كنگره شدند ،10گروه

زن و (ن بودند وساليس اسميت و اين گروه پيترنگاه اين گروه انتقادي بود نسبت به ) شوهر

معماري مدرن و در همين كنگره دهم به دليل ان مسئول برگزاري آن اينكه معماران جو

بسياري از معماران مسن شركت نمي ،بودند .ورگروپيوس و ميس وندر مانند آلتو، ،كنند

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

22

صحبت مي كند كه زمانه عوض :لوكوربوزيهدر .شده و ما بايد ديدگاه خود را تغيير دهيم

ن نقدهاي اساسي بر معماري كنگره گروه تيم تاز جمله نقدي بر سبك بين كردند،مدرن وارد

يك عالقه دارد كهالمللي يعني همان سبكي كه يعني .گونه ي معماري را در جهان تكثير نمايد

للي وجود داشته باشد كه يك سبك بين المبتن يا شيشه و بتوانيم باشد با آهن و مكعب

اين دهگروه .آن را در تمام دنيا تكثير كنيمعقايد و شرايط ،يمسبك را به دليل اختالف اقل

نقدهايي نيز .نقد مي كنندمختلف در جهان مانند عدم توجه به منابع محيطي و انرژيهاي

در يعني چون تكنولوژي .موجود مطرح گرديد يپيشرفت زياد زمينه ي سرمايش و گرمايش

، و سوخت هاي فسيلي با قيمت ارزان كرده بودكسي به اتالف انرژي و آسان بدست مي آمد،

.جه نمي كردتو

:مهم ترين دستاوردهاي كنگره هاي سيامتقويت اعتقاد اعضاي كنگره به اهدافي كه - 1

- 3 .رسيدن به اهداف مشترك -2 .داشتندرسيدن به قوانين ثابت اصول نقشه كشي ثابت

از كار خود صحبت نمي كردند و -4 .در جهانبه بحث خانه هاي - 5 .به كليات مي پرداختند

ابنيه به شهر و -6 .ارزان قيمت توجه داشتنددر منشور آتن اصولي ( .تاريخي توجه كردند

) ه تاريخينيع كردند براي نحوه برخورد با ابوض .توجه به رابطه انسان و محيط پيرامون او -7

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

23

:معماري مدرن در ايرانايران تا دوران صفويه بر اساس اصول سنتي

ايرانيان از تحوالت رخ داده در شد و مي ادارهدر دوره قاجار . .جهان اطالع چنداني نداشتند

حضور مستشاران خارجي در ايران زياد شد وتحوالت با اين موضوع سب توجه و آشنايي

پادشاه ايران در جنگ چالدران با .دشجهان در و د و شكست سختي خوردشاسلحه مواجه

مستشاران ،ن تكنولوژيفكر به خدمت گرفتن ايآلماني به ايران دعوت شدند و اسلحه جنگي

ترتيب ايران به سمت بدين كردند وخريداري در زمان امير كبير ايرانيان .مدرنيته رفت

.تربيت شدند جهت آشنايي با تحوالت جهان فراگيري م دانشجويان برايه اعزااولين دور

كمال الملك در اولين دوره .طب و نقاشي بودايتاليا سپس به فرانسه و براي يادگيري نقاشي

در طي سه و چهار دوره دانشجوياني . اعزام شدجهت يادگيري دانش هاي مدرن اعزام شده

در دوره ي سوم .آموزش ديده و اعزام شدند,ميرزامهدي خان شقاقي براي تحصيل د ررشته

معماري به فرانسه اعزام شدپدر او . معمار تحصيل كرده ايراني بود ليناو او

او در . با دربار ناصرالدين شاه در ارتباط بودو معماري ساختمانمهندسي ،زمينه راه سازي

پس از . گشتبازبه ايران و هكردتحصيل در و درگذشتپدرش بازگشت او به ايران

از و ديگر شد ارتباط او با دربار شاه قطع نتيجهاو نيز از .كاري به او ارجاع نشدطرف دربار

پس آورد و يكاري و بي پولي به كارگري رويباتفاقي بصورت يك روز , سال كارگريچند از

و شناختو هديدرا او وقت وزير امور خارجهپس . كرداو را به ناصرالدين شاه معرفي سپس

ارت ايران در طراحي سف از اين دربار سفارش

و چندين شدهكه اجرا ندداداستانبول را به او سپس مجموعه مسجد و . سال بعد تخريب شد

مدرسه سپهساالر تهران در مجاورت ميدان مدرسه مطهري (د ركبهارستان را طراحي

سنتي اين مدرسه در ادامه معماري ) كنوني يهاي جديد اما با نوع آوري ،ساخته شد ايران

طراحي ساختمان مجلس شوراي ملي .همراه بوددان بهارستان كه نقش ارزشمندي در در مي

به يك روايت ،تاريخ معاصر ايران داردطراحش ميرزا مهدي خان شقاقي بوده و به

در .است روايت ديگر پيمانكار اين پروژه بودهاين پروژه از سبك معماري كوشك هاي

باغهاي ايراني و همچنين از سر ستونهاي تخت از ن آ معماري .الهام گرفته شده است جمشيد

نگاه به معماري ) نئوكالسيك(التقاطي است نوع . ي روز حي با استفاده از تكنولوژگذشته و طرا

آتش دچار 1369در حدود سال اين بنا .بازسازي شد 1379 حدود سالو شدسوزي

:آندره گدار

انسوي كه تاريخ دان و معمار فر باستان شناس،او بنيانگذار ،سالها در ايران زحمت كشيد

اولين و همچنين فرهنگي ايران سازمان ميراث ه هنرهاي زيبا كدرئيس دانشكده معماري دانش

او ذهنيت مسئولين كشور را نسبت به .بودموزه ايران .مسائل ميراث فرهنگي حساس كرد

، توسط تير واقع است 30در خيابان كه باستانطاق اين بنا با الهام از .ه استگدار طراحي شد

ايوان موزه با الهام از .است كسري ساخته شدهمقبره حافظ .طاق كسري ساخته شده است

يك دهنه رواق كه او .اثر اوست هم شيرازيزمان كريم خان ساخته شده بود را به دو طرف

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

24

مسجد وكيل شيراز ستونهاي آن از نمود،تكثير .است الهام گرفته شده

ايران معاصردو جريان در معماري بطور كليمعماري كه از :نئوكالسيك - 1 :داردوجود

د و با رده كلمانهاي تاريخي گذشته استفاااستفاده از تكنولوژي روز ساخته شد مانند

:مدرن -2 و نيكالي ماركف ندره گدارآجرياني كه كامال همراه با جريان معماري

و همان جريان نمودمدرن در دنيا حركت مي الن مانند رو نمودنداجرا ايران را نيز در .و گابريل گوركيان دوبرول

ساختمان دانشكده معماري دانشكده هنرهاي 70يعني ،1319زيباي دانشگاه تهران سال

هوشنگ سيحون .پايه گذاري شد ،سال پيشجزء اولين دانشجويان اين دانشكده بود كه پس

درس را ،تحصيل در اين دانشكده چند سالاز ه مدرسه بوزار فرانسه رفت و در ب و هرها كرد

دانشكده هنرهاي .دشآنجا مشغول به تحصيل زيباي دانشگاه تهران بر اساس الگوي مدرسه

بوزار فرانسه به وجود آمد و همان سيستم الند طراحي آن به عهده رو .آموزشي را داشت

اولين رئيس آن آندره .دوبرول انجام گرفتالند رو ركووف،اسايتد آن نيكالي ما و گدار بود

.ركيان بودنددوبرول، گابريل گو

:نيكالي ماركوف است كه به ايران وارد اهل روسيه معماري

خانواده او در قتل عام تركيه به ايران –شدمعروفترين كار او دبيرستان .ندمهاجرت كرد

كالج امريكايي (البرز تهران است نام اصلي آن شكل Uالگوي ساخت آن –بود )ها در تهران

ا ساخته با الهام از بناهاي آموزشي اروپبوده و لمانهاي معماري اشده اما در طراحي آن از

قوس جناغي و فرم .استايران استفاده شده ايوانها و پنجره ها همه الهام گرفته ازمعماري

ماركوف نيز از معماران .ايران است گذشته .نئوكالسيك است در مجاور خيابان كه همهران ساختمان پست ت

سپه قبلي و خميني كنوني واقع شده از كارهاي سال پيش 3-2 اين ساختمان .ماركوف است

.زه پست است بازسازي شده و اكنون موالمانهاي معماري ايران زدر اين پروژه نيز ا

مانند طراحي ستون هايي .شده استاستفاده ساخته همنند تخت جمشيد از جنس كه از آجر

كارخانه قند كرج نيز از ديگر كارهاي شده اند اوست

:كريم طاهر زاده بهزادجزء اولين دانشجويان اعزامي به آلمان جهت او

رضا شاه از او . تحصيل در رشته معماري بوددعوت كرد كه به ايران بيايد و به معماري

كترا را رها او نيز درس د .ايران خدمت كنددر آلمان اولين كتاب . گشتازكرده و به ايران ب

سرآمدان « عنوانبا نوشتايران را معاصر هنر در ايران او دعوت به طراحي آرامگاه . »هنر

شبيه كه مي دهدارائه او طرحي .شدفردوسي سپس آندره گدار طرح مقبره بود، مقبره حافظ

شكل هرمي پله پله اي كه د كش فردوسي را ميف انجمن آثار پس از ساخت از طر .را داشت

. شد و تخريب گرفتهملي مورد اعتراض قرار به كريم طاهر زاده پس از ان بار ديگر اين كار

او نيز طرح كنوني را با شد وبهزاد پيشنهاد به شكل يك هخامنشي الهام از مقبره كورش

سپس يك فرم مكعب وطراحي كرد مستطبه ياز ستونها .گرفتشكل براي مقبره در نظر

كريم . كرداستفاده هم در نما تخت جمشيدمعماران نئوكالسيك ء طاهر زاده بهزاد نيز جز

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

25

ابتدا فضاي مقبره فضاي خيلي . قرار مي گيردانجمن آثار حدود دهه چهل،كوچكي بود در

ملي فضاي مقبره را توسط هوشنگ سيحون . گسترش داد

از ديگر كارهاي كريم طاهر زاده بهزاد طراحي اين در .ان شاه رضاي مشهد استبيمارستشبيه ستون تخت جمشيد هاي ستوناز پروژه كه ردداروي آن قرار يو گنبد هشداستفاده

. ه استتعريف شدين حجم به عنوان ورودي ا

:گابريل گوركيان اندوستاز و از معماران مطرح معماري مدرن

در كنگره او.بود سولوكوربزيه و والتر گروپيهاي سيام حضور جدي داشت و به دعوت

يمعماراو . آمدمقامات ايراني به ايران ساختمان از كارهاي او طراحي و بود مدرنيست

زارت جنگ يا همان ساختمان ودادگستري و با را ويالي ملك اصالني .وزارت دفاع است

به صورت مدرن لوكوربوزيه الهام از اصولپناهي نيز از اين اصول ويالي در . طراحي كرد .پيروي كرد

:پل آبكار

به به خارج از كشور مي رود و او .ارمني استباز مي سپس به ايران ،تحصيل مي پردازد

از كارهاي او ساختمان بيسيم تهران .گردددارد ياين پروژه رويكرد مدرنيسيت –.است

بين او معماري است كه بينا) مقاله مينا معرفت(معماري مدرن و معماري نئوكالسيك عمل مي

آجري قرمز رنگ است با ،آجر بهمني .كندرگه هاي سايه روشن كه اين به دليل نحوه

اين آجر در بافت نما استفاده و پخت آن است

ها را ساده و انساني طراحي او ورودي ،شدمي .مي كرد

:وارتان آوانسيان

و پس از كرد او نيز در خارج از ايران تحصيلهم .چندين حوزه فعاليت داشت بازگشت در

فعاليت هم در حوزه معماري هم نويسندگي و 1325در سال .معماري هاي صنفي و اجتماعي

ميكند معماري را تاسيس ي. او. جي. اناولين هوشنگ ) انجمن آرشيتكت هاي ديپلمه(

.بودندعضو اين انجمن .... سيحون،آندره گدار و له معماري ايران را وارتان تحت اولين مجكرد در پايه گذاري "آرشيتكت"مجله عنوان 6-5اين مجله به سردبيري وارتان .1325 سال

آن مدتي چاپ از دوره چاپ مي شود بعد مجله 40سپس در دهه .متوقف مي شوداو .نمودتاسيس » معماري نوين«ديگري به نام

به معماري مدرن گرايش داشت و تخصص در طراحي كنجهاي ساختمان داشت ويژه اي

از كارهاي او سينما ) پخ وارتاني مشهور است(كه است نياگاراي قبلي و سينما رودكي كنوني

ويژگي جالب اين .است جديدا بازسازي شده اين طرح داراي.تزئينات است حذفطرح

.پيش فضاي ورودي دارداه راه آهن تهران توسط شركت مهندسين ايستگ

مهندسين آلماني كه از ،مشاور كام ساكسبا رويكرد مدرنيسيتي ساخته ،كل شده بوديتش از با الهام هم ايستگاه راه آهن مشهد .شد

.معماري لوكوربوزيه ساخته شد :فروغيحسن م

محمد ،وزير فرهنگ دولت رضا شاه بودپسر در حركت ايران فردي تاثير گذار علي فروغي

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

26

در خارج از محسن فروغي .بود به سور مدرنيتهكشور به تحصيل معماري پرداخت و پس از

:بازگشت پروژه هاي مهمي را انجام داد از قبيلار راه هدر چ) هتل استقالل كنوني (هتل هيلتون

كه با رويكرد معماري مدرن طراحي پارك آباد او فرودگاه مهرديگر كارهاي از.شده استطراحي مقبره سعدي از ديگر .تهران است

از عناصراو در اين پروژه .كارهاي اوست: الهام گرفته استايران گذشته يمعماري

از ويژگي برهم زدن تقارنضمنا . گنبدو رواق .استمقبره سعدي هاي

:هوشنگ سيحونعلي . كروكي تبحر داشت ماو بسيار در ترسي

محمد قهوه اي از شاگردان او و ياكبر صارمهوشنگ سيحون شخصيت با نفوذي در . بودند

بهايي بود و چند سال عضو شوراي ،دولت بودنقاش بسيار او همچنين .شهر تهران بود

قبل از انقالب در فرانسه .است معتبري .برپا شد و پابلو پيكاسو نمايشگاهي از كارهاي او

به نام د آوردوسبكي در نقاشي به وجاو كه با استفاده از خطوط نقاشي ،خط -نقاشي

.گرايش نئوكالسيك داشت او. كشيده مي شودهمدان،آرامگاه مجموعه آرامگاه ابوعلي سينا در

كمال هاي خيام و آرامگاه نادرشاه در مشهد،او همچنين .از كارهاي اوست در نيشابور الملك

ويالي مسكوني نيز طراحي كردهتعدا زيادي .است

از سنگ گرانيت :مقبره ابوعلي سينا همدانيك طبقه است و بام .است همدان ساخته شده

بام باغايده ي (آن قابل استفاده است ودي ستوندار كه ورودي رواق ور) لوكوربوزيهداراي .ن مدرنيستي استآپالن وساختمان

ستون 9مقبره با .كتابخانه و نمايشگاه استدارد كه به پلكاندو ن بنااي.است تعريف شدهت سرمپ موجود ا 2و از بيرون بام مي رسد

بخش . به بام دسترسي ايجاد مي كندكه بام بصورت كاذب ايجاد شده و باعظيمي از

است كه بتوان روي آن پر شده خاكهندسه و تناسبات طاليي .درختكاري انجام دادبخش المان آن از گنبد .درآن رعايت شده

در استان گلستان الهام گرفته ) قابوس(كاووس .پره بتني است 12لمان داراي ا .شده است

محل اتصال ستون به كف داراي جزئيات قطعات پالستيكي قرار داده نوعي. خاصي است

تا در هنگام زلزله حركت داشته باشد و به . راحت تخريب نشود

آرامگاه باغدر وسط :آرامگاه نادرشاه مشهد

است كه فرم مدرني از گنبد ارائه شده روي باممجسمه نادرشاه و ،مقبره موزه نادرشاه .است

سربازانش نيز در آن قرار دارد كه توسط استاد داراي رواق اين بنا.است صديقي ساخته شده

مقبره از استراكچر براي نورگير .استورودي ر با نگ مرمفلزي با مصالح پر كننده س

.شده استضخامت كم استفاده تقويم جاللي :يادمان مقبره خيام نيشابوري

سيحون با الهام .كنوني ما از ابداعات خيام استاز انديشه هاي نجومي و كيهان شناسي خيام

اين المان كامال بتني .اين المان را طراحي كرداست و درون آن كاشيكاري با روش خاصي

را شكسته نستعليق انجام شده كه در آن خط .در كاشيكاري استفاده كرده است

از نقاشان برجسته ايراني :كمال الملك مقبرهبا استفاده از قوس هاي نيم در اين بنا .بود

ه و شدبيض و بيضوي ساساني طاق زني انجام

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

27

ي به وجود ربا استفاده از طرح مدرن كاشيكاقوسي كه به يكديگر 3طرح از .است آمده

و هندسه ويژه اي را به شكيل شده تمتصلند .وجود آورد

ساختماني و موزه طوس اطراف مقبره فردوسير همان سايت اثر فرنگي هم د هشبيه به كال

.هوشنگ سيحون است

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

28

معماري مدرن متاخر ز اين دوره را معماري مدرن متاخر جنكز لرچا

اين معماران جنبش معماري مدرن را . ناميدهم معمار نيويوركي با 5 .دچار تغيير كردند

جمع شدند و تصميم به احياء انديشه هاي كنفرانسي در 1969درسال . لوكوربوزيه گرفتندنيويورك برگزار شد تحت موزه هنر مدرن

از مطالعهمعماران براي كنفرانس"عنوان ."محيط

در واقع بعد از استفاده بي رويه از سوخت حدود در. فسيلي منابع محيطي دچار خطر شد

بحران انرژي در جهان رخ داد كه 60دهه همه را مجبور به تجديد نظر در نوع نگاهشان

–به استفاده از منابع محيطي ساخت

ساختمانهاي شيشه اي كه در معماري مدرن .ساخته مي شد بسيار مصرف انرژي داشت -1 :گروه پنج معمار نيويورك متشكل شده از

يچارد ماير ر -3پيتر آيزمن -2جان هيدك در سال –مي ثچالز گوا - 5مايكل گريوز -4

.با هم اين گروه را تشكيل دادند 1972سعي : معمار نيويوركي 5از ويژگيهاي كارهاي

.اين داشتند كه عمق فضا را افزايش دهند برديد بيننده هنگام نظاره نما در درون حجم نفوذ

از ديگر ويژگيهاي آنها استفاده از .كندساختار سازه اي نمايان .اكسپوز بود استراكچر

.استفاده مي كردند

جز معماران ليت مدرن :مايكل گريوزپايه گذاران معماري ازي شود و محسوب ممي باشد از آثار او خانه هم پست مدرن

ژه ويال گرايش به پرو. مان مي باشدهانزلتاكيد بر فرم مكعب ( . ه داردساوواي لوكوربوزي

حياط در و طبقه است 3داراي ) و رنگ سفيد

.د ربام دابازسازي ،"رافسبنا"از ديگر آثار مايكل خانه

نفوذ و استراكچراكسپوز .يك خانه قديمي است .ديد به عمق كار

در دوره پست مدرن بر خالف دوره مدرن مي يكي از ديگر . توان به گذشته نگاه كرد

استفاده از ،يهاي معماري پست مدرنويژگ .رنگ هاي جيغ يا روستايي است

آمريكا از ديگر فينيكس درساختمان شهرداري آثار مايكل گريوز است كه داراي فرم ويژه اي

ه شد تقارن وارد معماري و نظم هندسه،..است .است

هاي او تا اكنون به ايده آل :ريچارد مير

بقيه اين گروه .استمعماري لوكوربوزيه پايبند يا تغيير منصرف شدند اوليه از آن عقايداو معماري حرفه اي با جزئيات .ديدگاه دادند

خيلي تاثير گذار و جريان .بسيار دقيق است عالوه بر حجم مكعب به حجم .بودهساز ن

منحني عالقه مند بود و اغلب در كنار حجم . ايجاد مي كند مكعب حجم با سطوح منحني

ي ويالهاي مير اين است كه اكثرا نشيمن ويژگخانه مرتفع است و در دو طبقه ساخته مي

خانه اسميت .شومينه هميشه حضور دارد .شودنشمين با .از معروفترين كارهاي مير است

فضاهاي داخلي سفيد رنگ و در و ارتفاع دوبل .استنهايت سادگي

خيلي سريع مسير خود را از اين :ميثچالز گوا

فر جدا كرد و به سمت ساخت و ساز روي ن 5خانه شخصي خود او در هنگام همكاري .آورد

با اين گروه با همان عقايد لوكور بوزيه ساخته .شده

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

29

–استاد مدرسه كوپر يونيون بود :جان هيدك

سال رئيس 20حدودا –سال تدريس كرد 10او تاثير ) فوت كرد 2001( .آن بود تا آخر عمر

گذاشت از روي دانشجويان معماري برزيادي .ز شاگردان او بودجمله دانيل ليبسكيند ا

بان و بهرام شيردل از شاگردان او روشيگ بحثي مطرح كرد تحت عنوان معماري او. بودند

.رشته معماري معماري يا همان علم معماري يااو معتقد بود رشته چيزيست كه ما از طريق

را به دست تحقيق و پژوهش مي توانيم آنآوريم و در نقطه مقابل حرفه معماري قرار مي

كه ياد مي گيريم از استحرفه كاري . گيردطريق تكرار آن را ادامه مي دهيم و به تحقيق دست نمي زنيم و اين جداي از رشته معماري

ه كوپر او بحث تئوري را در مدرس .است .مي گرفت جدي پييونيون بسيار رم را در نظر گرفت تا ف 3او در اين پروژه

.ببيند آيا فرم از عملكرد تبعيت مي كند يا نهاو كيفيت فضاها را در فرم هاي مختلف را

پوسته 1967خانه الماس در . نمودبررسي درجه نسبت به شبكه ستونها 45ا پيرامون ر

چرخاند و به بررسي كيفيت فضاهاي آن و پروژه هاي او در حد تحقيقاكثر .پرداخت

خانه اي براي . وري بود و ساخته نشده اندتئقد معماري مدرن او بحثي در ن .شاعر يك

كه بايد به طراحي تخصصي مطرح مي كندبر خالف عقايد معماران .فضاها دست زد

شيشه اي و تكرار يك خانه كه معتقد به مدرناو معماري را مي پسنديد . ندآن در جهان بود

مصرف كننده كه به طور تخصصي به نيازهاي او خانه اي براي يك زن و شوهر .توجه كند

طالق گرفته اند و كه از يكديگر كردهطراحي

بخاطر كودكشان نمي خواستند جدا از هم با حفره هايي كه فقط كودك لذا. زندگي كنند

خانه اي آنها مي تواند از آن حفره ها عبور كنددر عين باهم .خاص براي ايشان طراحي نمود

.جدا از هم زندگي مي كردند بودناو بحث ديگري تحت عنوان فراتر رفتن از نگاه

او معمار را .غالب كار فرمايان را مطرح كردو مي گفت اسير نظرات كارفرما دانست

به خلق عملكردهاي جديد توجه معماران بايدطراحي فضايي براي ر اين راستا او .دننك

او به ضمنا. خودكشي را انجام داد و ساختبررسي تاثير معماران برنهادهاي دولتي و

يك از آثار اجرا شده او .قدرت پرداختفرم مكعبي دو .مجتمع مسكوني در برلين است

داراي شيب .يك استوانه در وسط در كنار وآب باران را جمع تيز به سمت داخل است و

تا ،آوري مي كند و در محلي ذخيره مي كند تفاده قرار گيردبراي آبياري مورد اس

از ديگر آثار جان هيدك است :تراس هاوسكه داراي تراسي است كه قابليت بسته شدن

.داردثار جان هيدك است آاز ديگر :10خانه شماره

اصل فضاي در آن فضاهاي سيركوالسيون. داراي راهرو هاي .مي دهد را تشكيلخانه

در اين راهروها مي توانستند از .طوالني استبهرام به نظرم . اظر اطراف لذت ببرندمن

براي طراحي سفارت ايران اين پروژهشيردل از .است الهام گرفتهدر برزيل

Wall Houseمعروفترين اثر جان هيدك .نام دارد )1972-73سال هاي ( يا خانه ديوار

در يك طرف و ادهديواري در وسط قرار دكه به صورت فشرده ،فضاهاي اصلي خانه

وروي هم قرار دارند و در طرف ديگر فضاي

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

30

فرعي خانه و فضاهاي خدماتي را قرار مي دهد كه به وسيله ديوار در ديد بصري كامال از هم

اواخر عمر جان اين پروژه در .شوند جدا ميقبل از ساخت كامل جان هيدك ساخته شد و

در اين پروژه گفته مي شود كه .ردهيدك من هيدك ازشيشه بزرگ مارسل دوشان جا

) ساختار اين شيشه دو بخشي است(الهام گرفته كار هيدك را شدن قسمتي تحليل گران اين دو

.مي دانند ي بزرگ دوشان شيشه هم ازلم

من مهم ترين نپيتر آيزبه نظرم :مننآيز پيتر لوكوربوزيه اگر. است 20معمار نيمه دوم قرن

.بدانيم 20مهم ترين معمار نيمه اول قرن رااوايل سبك ليت مدرن داشت و كم كم به

سپس به جنبش ديكانستراكشن روي آورد بعد به معماري نواري .جنبش فولدينگ

Stration روي آورد و سپس معماري پرشاز به تعبير چارلز جنكز كيهاني يا معماري كه

به خود ا ر نظر او ،علوم روز دنيا بهره مي گيرد .مه مي دهداادجلب كرد و همچنان به كار

يكي از مهم ترين . دارداو دكتراي معماري IAUS پژوهشي كارهاي او تاسيس موسسه ايست براي درآمريكا است كه موسسه

مجله اي در و مطالعات معماري و شهرسازيكه ،كردچاپ )مخالفان(پوزيشن اآمريكا با نام

و معماران صاحب نظر شدسال منتشر 10-15كولهاس از طريق رم .در آن مقاله مي دادند . دمن حمايت و مطرح شنمجله و موسسه آيز

با شماره نام كه من خانه هايي طراحي كرد نآيزدر 10.،... ، 6، 4، 3 ،2، 1 :شده بودندگذاري

وني ها فتحليلي مي گويند او از شماره هاي سموژه هاي اوليه در پر .در موسيقي استفاده كرد

در . فرم مكعب شروع مي كرد اش از حجم و

د و شكل مي يك فرآيند طراحي متحول مي ش ،اصالت را به فرآيند طراحي مي دهد او. رفتگ

به همين دليل وقتي شروع .نه به محصول نهاييبه كار مي كرد نمي دانست در پايان به چه

.چيزي مي رسد بر اساس انديشه هاي 1خانه شماره

او 2در خانه شماره .لوكوربوزيه ساخته شدبحثي را مطرح مي كند تحت عنوان

BLURING شفافيت ويژگي « :يا تارشدنمعماري پست در اما. بود»اصلي معماري مدرن

شدن يا كدر مدرن ويژگي اصلي ابهام يا تار 2يعني انسان به نوعي بعد از .شدن است

به شده،جنگ جهاني و بحران انرژي سرخورده او .ن دليل شفافيت كم كم كدر مي شودهمي

او .سعي كرد به نوعي كارهايش را مبهم كندالهام قسمتي را 9ساختار مربع از در اين خانه

اين ساختار بسيار ارزشمند است - گرفته 8ساختار كوشك هاي (درمعماري كالسيك

)قسمتي است 9بهشت بر اساس اين مربع در طبقه .طبقه مي گيرد ولين شبكه را در يكا

د واقع نوعي رفوقاني اين شبكه را مي چرخاند و 3درخانه شماره .ابهام به وجود مي آورد

ابتدا .فرآيند طراحي به خوبي مشاهده مي شودتكه آن را 9و سپس به 3يك مكعب بعد به

تعدادي ديوار در نظر مي گيرد .تقسيم مي كندديد مي و از آن حجم اوليه به يك حجم ج

.رسدبه دليل استفاده از صفحات افقي در كارهاي او

.دنداتقدين نام معماري مقوايي را بر آن نهنمو او هم از اين .يعني نوعي معماري سبك است

يكي ازمهم ترين خانه هاي او .نام استقبال كرداو در اين خانه چند .است 6خانه شماره

مثال .كرده استنوآوري و ساختار شكني ايجاد

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

31

يك پله سبز رنگ .دهد مفهوم پله را تغيير ميپله سبز . طراحي كردهو يك پله به رنگ قرمز

اما پله قرمز مسدود است ،به طبقه اول مي روداو عملكرد پله را تغيير .به سقف بر مي خورد و

محلي سكويي براي نشستن، مي تواند . دهد ميداخلي يا تنديسي در فضاي براي بازي بچه ها

در اين .باشد، اما از عملكردش تهي شده است كردهپروژه شكافي در برنه سقف و كف ايجاد

تا در اتاق خواب اصلي نتوانند يك تخت دو .نفره قرار دهند و دو تخت يك نفره قرار بدهنداو در همه پروژهايش ساختارهاي وضع موجود

در معماري او معتقد بود فرم مي .را مي شكند .ضعيف باشد و نه هميشه قوي ندتوا

در مجموع ويژگيهاي جنبش ليت مدرن "معماري و از زمان"كتاب 4فصل جدول (

سطح به صورت ناخود :عبارتند از )خوانده شودهر فرمي كه حاصل آيد، اواخر بين، واقع آگاه،

هنرمند تحت فشار، پر زرق ،نظام سرمايه داري ،هتكنيكي پيشرفت تكنيكي شيك و و برق،

ابهام آميز، فرم تنديس گون، ،سادگي پيچيدهضد تمثيل و ساختمان به مانند تزئينات،

. ...و استعاره

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

32

:فليپ جانسونبه ،بعد از مطرح شدن جريان پست مدرنيست

يا AT&Tساختمان .اين جنبش مي پيونددساختمان پست و تلگراف تلفن آمريكا كه نماد

برج است اما رويكرد ،معماري پست مدرن شددر آن از قوس در .اين برج متفاوت استده و در باال از فرم سطوح پاييني استفاده ش

جه شفافيت برج كم سنتوري استفاده شده و دركار مشترك او با ميس وندروه برج .است

موزه ملي شهر سئول در كره .سيگرام بودسيستم سازماندهي آن . كار اوست هم جنوبي

ال مركزي هوارد يك .لكردي استبسيار عمسپس به گالري هاي مختلف هدايت ،ديمي شودر دوره پست مدرن اين آثار را ( دمي شويبه ،او پس از پست مدرن .)داشت

ديكاسنتراكشن روي آورد و اولين نمايشگاه برگزار ديانستراكشن را در زمينه معماري او

او سالها رئيس موزه هنر مدرن .مي كنداولين نمايشگاه 1998در سال و رك بودنيويو

در موزه هنر مدرن را ديكانستراكتيوستها پس از آن فيليپ .برقرار كردنيويورك

.جانسون به ديكانستراكشن روي آوردكودكستان در يك جزيره كوچك اثر فيليپ

4. ن استجانسون با رويكرد ديكانستراكشمكعب ،رويكرد طراحي فرم در آن ايجاد شده

و در واقع اين بحث را 000استوانه اي شكل ومطرح كرد كه فرم ها براي كوكان بايد داراي

ش با يآخرين كارها .)بازيگوشانه(جذابيت باشد كه او يبانك و ساختمان اداري. فرانك گري بود

طراحي كرد در شهر برلين در حوزه معماري پست مدرن طراحي شد و داراي نظم و هندسه

درجه استفاده از قوس در آن، مشخص، اهداي بخشي از سايت به شهر، شفافيت كم،

كه )اتصال خشك(تصال سنگها بدون مالت امهره به استراكچرفلزي پشت وصل و پيچ با

.مي شوند

:بوتا ماريودر حوزه معماري پست .سوئيسي استمعمار

ي بسيار شيفته .مدرن فعاليت داشتند ويال و چند پروژه او با چ .وكوربوزيه بودهل

نظم و هندسه ،تقارن. مسكوني به شهرت رسيد ها را از سنگ هانما .جزء اصول كارهاي اوست

ي نواري همچون معماري يونان يا آجرهابه جزئيات بسيار دقت .باستان طراحي مي كرد

شكاف ها كه در احجام او وجود .مي كردو آب به يك ناودان متصل مي شود ،داشت

.تراسها را به بيرن مي ريزد

:اصول معماري پست مدرنهر اتفاقي را مي .شروع شده 1960اين سبك

پست مدرنيسم دوره همچنان در پذيرد و ماهم (به صورت دوگانه است بكس .قرار داري

مردم پسند و ، پيچيدگي و تضاد) اين هم آن متضاد ،معماري نشانه اي، پيرو عقايد جمع

موافق برداشت هاي ،ا معماري مدرناست بكالژ ،موافق طنز و مزاح و نماد سازي ،تاريخي

.و اختالط عناصر گوناگون

:تيشننمفراگدر .در دل پست مدرن مطرح شد، پراكندگي

اثر هنري با يك چيز كلي و كامل مواجه رد كنيم و پراكنده كنيم خ اثر هنري را .يمونش

اجزاء را كنار هم به قسمت هاي مختلف و فضاي بين اين اجزاء و ،تيشننببينيم در فراگم

فرم ديگر ،روابط آنها با يكديگر ارزشمند است

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

33

مكعب را ،مكعب خالص مدرنيسيتي نيستها و خرد كردن ها ناين شكست .خرد مي كنند

پيكاسو يكي از. را نسبت مي دهند به پيكاسو زپا اكتاويو ،است 20معتبرترين هنرمندان قرن

:نوشته استدر مقاله اي راجع به هنرمدرن :هنر مدرن بين دو نقطه نهايت زندگي كرده

مارسل يو ديگر) ييسپانياا( پيكاسو يكي پابلوپيكاسو به خاطر به وجود .)فرانسوي (دوشان

آوردن سبكي به نام كوبيسم در نقاشي شهرت يك نقطه يعني به يك شي از :كوبيسم. يافت

در .و آن را از چند جهت ببينيمنگاه نكينم .مطرح كنيمواقع زمان را در ديدن يك اثر

به عنوان اثر پيكاسو ، وشيزگان آوينيوند .است مطرح ماولين تابلوي كوبيس

فرم حذف :تيشننپيام اصلي در نهضت فراگماقتدار . بين فضا ستو تاكيد بر فضا و روابط بينا

در .شود فرم زير سوال مي رود و پراكنده ميتكنيكي ابداع شد كه آن ،دل جنبش كوبيسيمكالژ با پست مدرن بيشتر .را كالژ مي نامند

مدرن جنبش كالژ در ابتداي .همسو استاما در دوره پست مدرن مورد توجه ،مطرح شداز هر چيزي را مي توان هر :كالژ .قرار گرفت

.قرار داد اثردر زمان و مكاني

:ديكانستراكشناو فيلسوف .توسط ژاك دريدا مطرح شد

ي او نقد سحرف اسا .مطرح فرانسوي استافالطون .است و متافيزيك فلسفه افالطون

معروفي دارد به نام مثل افالطون يا غار بحثدر جهاني از ماكه او معتقد است .افالطون

مجازي يعني جهان ما .سايه ها زندگي مي كنيمي جهان ديگري جهان اصل .است و سايه وار

.نام جهان ايده كه جهان حقيقي استاست به

گفته "اراده معطوف به قدرت:نيچه در كتاب تا جهان را توصيف مي 2تمام ادياني كه استجهان خاكي و جهان عالي تحت تاثير .كنند

اين تفكر .انديشه افالطون شكل گرفته اند :دشافالطون اساس نوعي نگاه دوگانه به جهان

او ارزش ،يك/ صفر ؛مرد/ زن ؛بد/ خوبراست راست، بين چپ و :گذاري كرد مثال

بين اين جهان خاكي و آن جهان ،بهتر استاين انديشه .... جهان عالي بهتر است و عالي،

سال تاريخ فلسفه را تحت تاثير خود 2500ژاك دريدا انديشه هاي افاطون را نقد . قرار دادر جهاني زندگي مي ما د :او مي گويد، مي كند

به دليل .وجود ندارد تيقطعي هيچكنيم كه اينكه ما در جهاني از مفاهيم زندگي مي كينم :كه آن مفاهيم وابسته به ساير مفاهيم هستند

آن ساقه، اجزا، درختوقتي مي گوييم مثالدر نظر ما مطرح زمين و چوب برگ، ريشه،

و واژهبراي تفسير ساقه يك سري .مي شودديگر واژه ياي تفسير زمين به يك سري بريعني . بينهايت ادامه دارد منديم و اين تانياز

امكان پذير واژه ايدريافت قطعي از هر او بحث ديگري تحت اينكه ما بسته به .نيست

سطح شناخت و نوع زندگي مان فرهنگ ومفاهيم متعددي را نسبت به واژه ها به وجود

مثال در عربستان .، مطرح مي كندمي آوريماما در سوئد ،واژه براي شتر وجود دارد 16

ژاك دريدا ،فقط يك واژه براي شتر وجود دارددر اين دنيايي كه اساسش عدم مي گويد

هميشه شايد اشتباه كرديم كه قطعيت است،و جانب ديگر را گرفته مثبت جانب را يك

به بد ،بد بين خوب و اكنون. طرد كرده ايمبه ،بين انسانهاي سالم و ديوانه ؛يمتوجه كن

ديوانه ها توجه بيشتري كنيم و صحبت هاي

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

34

با توجه به اين ،طرف ضعيف را نيز بشنويمنظريه در معماري نيز بسياري از مفاهيم تغيير

جاي ستون مثال استفاده از ستون كج به .كردند ...صاف و من در جنبش ديكانستراكشن بحثي با زنپيتر آي WEEKرم ضعيف را مطرح مي كند عنوان ف

FORM يعني فرم ها حتما نبايد مانند دورانمي ،مدرن فرم هاي قوي و مشخص باشند

.توانند فرم هاي ضعيف و خوابيده و افقي باشدعملكرد 6خانه شماره ،منندر خانه هاي آيز

.تغيير كرده بود پله يعني ديكانستراكشن يا واسازيبر اين اساس

ساختارهايي كه در ذهن همه ما يدوباره ساز .اند و قطعي تلقي مي شدند كنون شكل گرفتهتا

سبك 1994-1988عده اي معتقدند از من و زنكه پيتر آي مطرح شد ديكانستراكشن

بقيه .ومي در اين زمينه فعاليت كردندچبرنارد فرانك يند،دانيل ليبسك ديد،ح هاانيز مانند ذ

اما فقط پيتر ،دندگري نيز در اين زمينه كار كربا ژاك دريدا در ارتباط ميوچمن و برنارد زنآي

.مستقيم بودندبه نام پارك 90مسابقه اي در اواخر دهه

سايت مخروبه .برگزار شد در پاريس ويلتالاي بوده كه رودخانه اي از وسط ان عبور مي

گرفتندتصميم چوميژاك دريدا با برنارد .دركشطرنجي در آنجا طراحي –ساختار شبكه اي

بين آن از در به نوعي سلسه مراتب را .شودبر شاساس. هيچ ورودي مشخص ندارد .نددرب

فرم 2 :او مي گويد .تيشن استناساس فراگمرا خرد هاخالص را در نظر گرفته سپس آن

–و سپس بر اساس سيستم شبكه اي كرده

راكشن زيرديكانست. (استشطرنجي نظم داده در طرح پارك ) تيشن استنفراگممجموعه

قسمتي نقطه، 3ومي ساختار چبرنارد الويلت سطح را مطرح مي كند و سه سطح نقطه، خط،

3ديگر مي گذارد مانند سطح، خط را روي هممعماري سوپر پوزيشن يا اين تكنيك را در .اليه

.قرار دادن اليه هاي مختلف روي هم مي نامند 3اساس كار به اين صورت است كه طراحي

سپس . اليه به صورت جداگانه انجام مي شوداقي روي هم قرار اليه را به صورت اتف 3اين

يك كيفيت جديد فضايي به داده در نتيجه .دست مي آيد

تحت فضاهايي كه ايجاد مي شوندبسياري از واين پارك فولي هايي او در .نيست معماركنترل

هت حذف ج .در درون آن جاي داد) گينديوا(تمام نقاط شدن همه سلسه مراتب و هم ارزش

اين فولي ها اكثرا كار حجمي است و .سايتاسري شمال يك گذر سر .بدون هيچ كاربري

.به جنوب پارك را به هم متصل مي كندبحثي در معماري ديكانستراكشن توسط ژاك

ح گلي الوا. ستس مدريدا مطرح شده با نام پاليدر ،كه ساخت آنها كار ساده اي نبود، بودند

ن نوشته مي آدوران پادشاهان مختلف روي يه شان در زمان پادشاه بعد اين الواح رو و دش

حكن آدي روي جدي مطالبشد و سابيده مياين لوح ،دوره نوشتن 4- 3بعد از .مي شد

حالت رمز گونه پيدا مي كرد و اليه هاي اين بحث .ي آن آشكار بودرو مختلف زماني بر

در معماري گسترش داده شد به عنوان مثال را جستجو الويلتتاريخچه پارك ،برنارد چومي

مي كند و در مي يابد در پيشينه تاريخي سايت قبال كشتارگاه وجود داشته و از آن تاريخچه براي طراحي كنوني پارك استفاده مي كند و

براي .ي كندفولي ها را به رنگ قرمز طراحي م

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

35

.خونهايي كه در آن جا وجود داشتهياد آوري

به دنيا 1944 در معمار هلندي :رم كولهاسنوبل معماري را پرايتزكر، جايزه وآمده

كولهاس .دريافت نموده است 2000درسال شركت الويلتطراحي پارك در مسابقه نيز اما .روش سوپر پوزيشن استفاده كرد و از كرده

ومي طرحش براي اجرا چدر هر حال برنارد فيليپ جانسون به دليل قوي بودن .برنده شد

كه كار او در محلي پيشنهاد داد ،طرح كولهاس .ديگر اجرا شود

چارلز .معمار آمريكايي است :فرانك گري

كتاب (نوشته در مورد او بسيار مطلب جنكزسبك معماري او جنكز .)معماري پرش كيهاني

اولين .ا سبك معماري پرش كيهاني مي داندرمونيكاي خانه طراحي شده توسط او در سانتا

در .عث شهرت او در سطح جهان شدآمريكا باو كرداين پروژه او يك خانه قدمي را خريداري

با مصالح دور ريز ساختمانهاي ديگر آن را اين در واقع نوعي نگاه .نمودبازسازي

مصالح و در معماري ديكانستراكتيوستي در او زيبايي شناسي جديدي را . شودمحسوب مي

مطرح مي كند كه با نام زيبايي شناسي مصالح كارهي او بر اساس .استفقير مشهور

روش كار او .تيشن يا پراكندگي استنمفراگاينست كه عملكرد را خيلي ساده و ابتدايي حل مي كند و فرم را بسيار پيچيده و تنديس گون

و ندارد او دغدغه پالن را .وجود مي آوردبه .بيشتر به فرم مي پردازد

فارق التحصيل مدرسه كوپر :دانيل ليبسكيند

معمار برجسته .شاگرد جان هيدك ويونيون

سال كار مطالعاتي 15 .حال حاضر دنيامشهور 1993از سال و درمعماري انجام داد

مي سالگي 5- 4در را پيانو ايست كه نابغه .شد .اركستر بود سالگي رهبر 9- 8در .نواخت

اسكيسهاي بي .سپس به معماري روي آوردپروژه او . داردتيشن نفراگم رويكرد عنوان اوطراحي 1989 در سال )درشت ريز(مگا مايكرواو تحت .تي داردسيمفهوم ديكاستراكتيو و شده

تاثير جان هيدك اعتقاد بسيار زيادي به معماري دارد و معمار را چيزي در حد خداوند

او . كسي كه مي تواند خلق كند .مي داندچيزي كه ،معماري را اولين ساختار مي داند

دانيل ليبسكيند .خاص است و ابداع مي شودمعماري كه قصد انجام كار :معتقد است

د داراي جهان بيني باشد و معماري را دارد باينسبت به جهان هستي مشخص را ديدگاهش

مگا را در راستاي اين بحث پروژه ماكرو .كندطراحي مي كند و ابراز مي كند اين نوع نگاه

از من جهان را پر :من به اين دنيا است و گفتتشاش از آشوب مي بينم و اغ مرج و پر هرج و

از اين پروژه و ا .و بي نظمي در آن فراوان استهمه پروژه هاي او از دل . تصوير مي سازد 10

از . )مگا مايكرو(چنين فضايي به وجود مي آيد است كارهاي او موزه جنگ در شهر منچستر

است انتزاعي كره زمينيك كانسپت آن كهو سپس كردهدر اثر انفجار كره را پراكنده كه

موزه تاريخ . استهم چيده كناراجزايش را .د برلين از كارهاي اوستيهو

او جايزه نوبل معماري را در سال :ديدح ذاحا

لندن تحصيل aaدر مدرسه ،گرفته 2004ماه 6و حدود شاگرد رم كولهاس بود و كرده

كرد، سپس دفتر شخصي اش را در دفتر او كار

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

36

او با شروع .طراح مد نيز است. تاسيس نموددر نمايشگاه .جنبش ديكانستراكش همراه شد

كار ي از او ارائه شد با نام پيك هنگ 1988صفحه را به صورت معلق با 3-4او .كنگ

كنسول زياد در دامنه كوه طراحي كرد سطح ،اين پروژه اجرا نشده .در آن مسابقه اول شد

پروژه ديگر او ايستگاه .شد اما باعث شهرت او است كه از نمونه هايآتش نشاني ويتراي

. نام گرفته استدكانستراكشن معماريكه ستاو ديگر مجموعه فرهنگي در اتريش اثر

به زمين باز مي از زمين شروع مي شود ودر معماري معاصر رويكردي به نام .گرددمعماري . مطرح شده است "معماري از زمين"

معماري زير زمين، : هاي قبل به صورتمعماري ، )مقابر مصري(اري روي زمين معم

در اين .مطرح شده اند) ساووا ويال(يلوت روي پفرم معماري از دل زمين بيرون مي رويكرد،

.آيد و به زمين باز مي گردد

معمار نيويورك 5او از اعضاي :مننآيزپيتر . معماري معاصر بسيار تاثير گذار درو بود

فرم از روش او نيز با 2000كليساي سال كسنر وپروژه مركز . شده استزمين طراحي

توسط ،كه نماد معماري ديكانستراكشن است سستپاليممن طراحي شد و از تكنيك نآيز

از اليه هاي تاريخ اقلعه ر .كرده استاستفاده او در مطالعه تاريخ سايت . بيرون كشيد سايت

نظامي در اي قلعه در گذشتهمتوجه مي شود سپس او نمادي ،آن سايت وجود داشتهنزديكي

از آن قلعه را در سايت قرار ميدهد و شكافي ن آن ايجاد مي كند به نوعي آن قلعه را ودر در

آن شنرد ديكانستراكرويك با .واسازي مي كندراهروي با ايجاد يك سپس .را طراحي مي كند

كل پروژه را سازماندهي شيشه اي وسراسري به عملكرد را اين پروژه همدر آيزنمن .نمود

كارفرما يك گالري نقاشي مثال .تمسخر گرفتهاي من گفت به جاي تابلو نآيز مي خواست، اما

چون اين مجسمه به نمايش بگذاريد نقاشي،گالري تماما شيشه ايست و مكاني براي نصب

اين پروژه نماد شاخصي از .تابلو نقاشي ندارد .كارهاي او در زمينه ضد عملكرد گرايي است

و به ستون معلق را مي نظير ستونمفاهيضمنا .دابه تير دكوراتيو تغيير د را تير تزييني و

از آثار سمبومركز گردهمايي كولديگر پروژه به موازات اين پروژه مبحث .است آيزنمن

بحث لوزژيل د. فولدينگ مطرح مي شودانديشه او. طرح كرفولدينگ را در فلسفه مه دارد كه او عقيد .افالطون را نقد مي كند

افالطون يك ساختار عمودي را در انديشه پايه و معتقد است راههاي موازي گذاري كرد

بحث .براي شناخت پديده ها وجود دارد زياديدر تضاد با كه انديشه افقي را مطرح مي كند

افالطون در انديشه ي سلسه مراتب عمودياين بحث او به معماري راه مي يابد و . است

يعني .افقي را گسترش مي دهدمعماري .معماري كه به صورت عمودي رشد نمي كند

با اين گرگ ليناثر سيرز افقيبرج

برجي .رويکرد طراحی شده استيكسري نوار بنام سيرز كه ازدر آمريكاست

رهاي ايده نوا ينل گگر ، كل شدهيتشعمودي يكي كه بهآورد عمودي را به صورت افقي در

.تبديل شدمعماري فولدينگ از آثار مشهور نوعي معماري آيزنمنمعماري ،كولمبوسدر

اما ،استبسيار وسيع سطح زير بنا افقي است،بحث همنما در .مقياس انساني داردنظم و تقارن در ،نظر داشته ديكانتراكشن را در

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

37

به معني چين و دفول ي واژه .نما وجود ندارد .ي استتاخوردگ

ژه اووپر است كه معمار فرانسوي :ژان نوول

به عنوان نمادي را مي توان اپراي توكيو براياگر . دانستپست مدرن براي ابهام در دوره

نماد معماري ،خانه شيشه اي فيليپ جانسونراوج اين ساختمان د ،بود و شفافيت مدرن

بسته بودن كامل و عدم شفافيت، ابهام است،ز آميز و مبهم داده سطوح خارجي بنا، كيفيتي را

از حجم كه تاالر اپرا است 2داراي .استهيچ تصوري از داخل نمي توان بيروني آن

.داشت و سوئيسي هستندمعماران :دمورن زوگ وهر

معماري كه در تراز اولشاگردان آلدو روسي جديدترين از آنها آشيانه پرنده .ايتاده انددنيا

.افتتاح شدپكن بود كه در المپيكايستگاه ،آنها هاي اولين ساختمانيكي ازكه در سايت آن شهر باسل است بانيسوزن

به دليل .حجم عظيمي از ريل قطار وجود داردميدان مغناطيسي بااليي كه در آنجا وجود دارد

پوسته است را 2ساختار فقس مانندي كه يكسري نوارهاي مسي دور آن كردند وطراحي

سون در نقد اين فيليپ جان .ه استديچرخسيرن الهه .دپروژه آن را مانند سيرن مي دان

اي بود در يونان باستان كه دريا نوردان را اساس كار .جذب مي كرد و به دريا مي كشاند

زوگ و دمورن در اين پروژه بر اساس پوسته هركارهاي آنها بيشتر به اكثردر و خارجي است

.ندپوسته و سطح پيراموني كار تاكيد مي كناز :در آمريكا دومينوس كارخانه شراب سازي

ان آن ساده و ساختم .ستديگر كارهاي آنها

كار عمده اي كه در اين پروژه . خطي استكه استقفس مشبك فلزي ، ساختانجام شده

و بافت متفاوتي داخلش قطعات سنگي ريختند .ايجاد نمودند

كليساي رو چارلز جنكز :موزه گوگنهايم بيلبائو

را بائوموزه گوگنهايم بيل و ان لوكوربوزيهنشبيلبائو .ميداند 20برترين هاي معماري قرن

بود در شمال اسپانيا ايالت پنجدرجه يشهراوضاع اقتصادي و شهر ناشناخته اي بود .سكبا

در .بسيار بد بود 80اين شهر در اواخر دهه بنياد گوگنهايم تصميم به ساخت 1992سال

است كه نهاد هايياين بنياد از .موزه اي گرفتبسيار از هنر مدرن حمايت كرده و در سرمايه

طرح .نيز نقش دارند هنر گذاري كالن جهانو آنقدر آن توسط فرانك گري داده شد

، جذابيت دارد كه پس از ساخت بيلبائوبسياري به او مراجعه كردند براي ساخت

در كشورهاي مختلف بناهايي شبيه آنمجدد اين . هاي تيتانيوم است نماي آن از ورق .هانج

2/0به ضخامت و مقاومت بااليي داردورق . ميليمتر ساخته مي شود و گران قيمت است

روي ربعد از ساخت اين پروژه شهر بيلبائو بتمام نقشه هاي جهان مي آيد و مشهور مي

پس از سال 3هزينه ساخت اين پروژه در .شوداين . مد هاي آن تامين شدافتتاح، از محل درآ

. پروژه اقتصاد اين شهر را متحول ساخترويكرد اين بنا ) .را مي رساند قدرت معماري(

مي توان تيشن مي باشد و نساس فراگمبر ااثر يك انفجار به جود آمده كه بر تصور كرد

از وسط .يك كل واحد را نمي توان ديد. است سايت بزرگراه رد مي شود كه فرانك گري

سنگها .حتي به آن طرف بزرگراه هم فكر كرد

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

38

با پيچ و (ك چسبيده شده اند خش جزئياتبا سال استراكچر آن كامال فلزي است .)مهره

به تعبيري پلي براي انتقال افتتاح شد و 2001 .بود 21به قرن 20قرن معماري

عده -1 :تفسيرهاي متفاوتي در مورد آن شدهعده اي - 2فته ناميده اند يك گل شك اي آن را

اثر "بطري در فضا مي شكند"م از لهمآن را مجسمه ساز نهضت ( .مي دانند ينبوچو امبرتو

بحث پويايي و كه 20فوتوريسم اوايل قرن سرعت را در اثر هنري دنبال مي و حركت ) .كرد

معماري به دليل اينكه در مسائل اقتصادي و ير است گدربه خصوص تكنولوژي عملكردي وبا جريانات نقاشي يا ساير هنرها به ،نمي تواند

به همين دليل نقاشان .طور همزمان پيش برود .خود را پيشرو تر مي دانند

. استويژگي ديگر آن در محل تقاطع احجام شيشه اي هاي باكس سري يك از فرانك گري

و ) عنصر واسطه شيشه اي(ستفاده كرده اشيشه اي مي boxهمه جا در نقاط اتصال

از اين پروژه اينست چارلز جنكزتنها نقد .بينيمدر ،نظم استمكه ورقهاي تيتانيوم پروژه

حاليكه كل پروژه ساختاري بر اساس پراكندگي فرانك گري دغدغه عملكرد .و بي نظمي دارد

نكته مهم اين .ندارد و فرم را پيچيده مي كندبين بيرون و ست كه نوعي تضاد پروژه اين

فضاي بيروني كامال شلوغ .درون ديده مي شودبرق است اما در درون خيلي ساده و و پرزرق و .ي استمينيماليست

بائو با موزه ژرژ مقايسه موزه گوگنهايم بيل موزه ژرژ پمپيدو در پاريس :پمپيدو در پاريس

و همه ي عناصر سقف آن اكسپوز است كهچشم شلوغي بينيد،سازه اي و تاسيساتي را مي

ي هاموزه بيلبائو فضادر اما ،را آزار مي دهدو مي كامال ساده و مينيماليستي است داخلي

.توان با دقت بر آثار هنري متمركز شد

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

39

:معماري پست مدرن در ايرانايران گرايشات پست درخورشيدي 40از دهه

به دليل تمايالت .مدرنيستي به وجود آمدضا شاه و اينكه خاندان پهلوي به ناسيوناليستي ر

ن وصل نوعي به تاريخ قبل از اسالم در ايرانوعي نگاه به ) هخامنشيان يا ساساني(شوند

گذشته و عزت و احترام براي معماري گذشته در آثار ايران در دوره مدرن نيز نگاه .حاكم بود

.معماري به خوبي مشهود است به گذشته دريحون نوعي نگاه به مثال در كارهاي هوشنگ س

گذشته وجود داشت با اينكه در اوج معماري يا كارهاي ماركوف يا كارهاي كريم ،مدرن بود

اين معماران به معماري . طاهرزاده بهزادگذشته نگاه مي كردند كه ما نام آنها را

اما در واقع ريشه هاي نگاه .نئوكالسيك نهاديمبه گذشته از زمان پهلوي اول به معماري ايران

اتفاق ديگري در ايران رخ داد كه .وارد شد 28كودتاي ،شد حس ملي گراييباعث تقويت

پس از آن مردم دچار سرخوردگي .مرداد بوددكتر محمد مصدق ،از آن پيش .شدند

د و نهحكومتي بر مبناي دموكراسي بنا توانست و شدايران قدرت گرفت و صنعت نفت ملي

،دست انگلستان از صنعت نفت ايران قطع شد تنها دوراني .خورد اساسي ياانگلستان ضربه

كه مردم ايران رنگ آزادي را به معناي استدكتر ماهه حكومت 9- 8واقعي ديد دوران

مرداد 28پس از كودتاي . مصدق بودمحمد مخصوصا ،ندمردم ايران سرخورده شد 40در اوايل دهه .روشنفكران و هنرمندان

جرياني در هنر ايران رخ داد كه گرايش پست شاملو :شاعراني نظير دراين راستا .مدرن داشت

اخوان ثالث نوعي اميد تازه را در خون مردم و اين گرايش .توسط اشعارشان .تزريق كردند

تقريبا همزمان مي شود با جريان پست ) 1960مصادف با 1340(ر دنيا مدرنيست د

تعدادي از هنرمندان ايراني براي تحصيل به .گشتندبه ايران بازرفته بودند امريكا و اروپا

در .لقب شارل دارد :حسين زنده رودي بسيار تاثير گذار بود د وفرانسه زندگي مي كن

نقاشي نوگراي ايران به سمت جريانهاي دراو جدول اعداد و رمزها را در .پست مدرن

هاي كارهاش قرار داد و با آنها تركيب بنديديگر نقاشي يك صحنه .مدرن پديد آورد

بلكه يك صحنه آبستره و ،رئاليستي نبودهايش را با او در دوره اي نقاشي. انتزاعي شد

سياه مشق هاي خطاطي انجام داد و تركيب جاد هاي مدرني از همان خوشنويسي سنتي اي

.كرداز نقاشان معتبر ايران هستند :اييصمحمد اح

كه تحت تاثير كارهاي زنده رودي نقاشيهايي به شكل م گرفته از سياه مشق هاي خطاطيالها

.است انتزاعي ترسيم كردهنقاشان برجسته معاصر زا :آيدين آغداشلو

او توسط بنياد فرح پهلوي بورس .ايران استبه انگلستان رفت دريافت كرد و براي تحصيل

هنري صصي شناخت و مرمت آثارو دوره تخاو جزء برترين صاحب نظران .گذارند باستاني

قبل از انقالب او سال .است عتيقهعرصه آثار ي در تهران بود و تمام ها رئيس موزه رضا عباس

مرمت كرد به نحوي كه رضا عباسي را آثارتبحر او در .مرمت آن قابل تشخيص نيست

او نيز بحث پست .ت مثال زدني استمرمو دنبال مي كندمدرنيست را در نقاشيهايش

.به نحوي آشفتگي انسان امروز را بيان مي كند "خاطرات انهدام"ر او تحت عنوان اثآمجموعه

در اين مجموعه سعي .مورد بحث امروز است

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

40

تچوال مي كند با آثار پكند برخورد كانس ميغرب را يعني تعدادي آثار مشهور جهان ،هنري

مثال .مي كشد و عمدا آنها را تخريب مي كندروي چشم هاي اين نقاشي ها دوپاره مينايتور

اثر او در دوران اين .ايراني را ترسيم مي كندجنگ و هنگاميكه خرمشهر به دست دشمن

از او در واقع در كارهايش .افتاد ترسيم شده .مي كنداستفاده نوعي كالژ

.بعد از اينكه فرح پهلوي همسر شاه ايران شدال دوم رشته به دليل اينكه او دانشجوي س

،و با هنر آشنا بودفرانسه بود معماري درو مي كردحمايت رابسياري از هنرمندان ايران

آنزمان ايران رهن در عظيم يهمين باعث تحول .شد

مار او برادر ايرج كالنتري مع :پرويز كالنتريكه ) مهندسين مشاور باوند(مطرح ايراني است

.سال اخير داشتند 30نقش زيادي در معماري پرويز كالنتري بحث جديدي با عنوان نقاشي بر

در نقاشي در .روي كاهگل را مطرح مي كند. واقع نوعي رهايي از بوم را به ارمغان مي آورد

موضوع نقاشيهاي او عمدتا معماري ايران است به نوعي مدرنيته را با )ي معماري ماسولهنقاش(

.مي آميزد سنت درهم 40در نقاشي ايران دهه :انجمن خروس جنگي

مكتبي تحت عنوان مكتب خروس جنگي به يك عده از نقاشان ايراني كه به .وجودآمد

علم فرانسه رفتند پس از بازگشت به ايرا ن قدو نقد هاي نقاشي هاي آن روز عليه مي كنند

اين يكي از اعضاي برجسته .جدي مي نويسندآنها مدتي . گروه استاد جليل ضياءپور بود

نشريه اي به نام خروس جنگي داشتند كه نقدهاي بسيار تند و تيزي راجع به سيستم

از دل اين مكتب .هنري ايران مي نوشتند

.خونه به وجود آمدمكتب سقا ،خروس جنگياستفاده از المانهاي ) هسقا خان(اين مكتب

،شمع قفل، زنجير،دخيل، :گذشته را رايج كردو شبكه هاي دست نمادين حضرت عباس

تمايه الهام براي يك خونه كه دستوري سقادر نقاشي ايران شد كه منتقدين جريان نوگرا

به عنوان .نام آن را مكتب سقا خونه گذاشتند جزء مسعود عربشاهي حسين زنده رودي، :مثال

نقاشان مكتب سقاخونه كار. اين مكتب بودندغه كارهايشان و خيلي ذغد .جنبه انتزاعي داشت

احسان يارشاطر در .مردم و جامعه را نداشتندنقدي كه بر نقاشي نوگراي ايران نوشته بر اين

از حصص همبهمن م .مسئله تاكيد نموده استنقاشان مطرح ايران است كه نقدهاي شديدي

يني شدن زندگي و به خصوص نسبت به ماشمقوالت جنسي در زندگي مدرن تاثير زياد

.داشتاست كه تركيب سنت و ينقاش :فرح اصولي

.است را در نقاشي هايش مطرح كرده مدرنيتهقرار نقاشيهاي موندريان اساس كارش را بر او

با صحنه هاي از مينياتور ايرانيآنرا ميدهد و .تركيب مي كند

او .استاد مجسمه سازي ايران :تناوليپرويز

در .احياگر مجسمه سازي معاصر ايران استرايران بسيار قبل از اسالم مجسمه سازي د

مانند مالساسال پيش تا 6000(رواج داشته .)ديده ايم تخت جمشيد مجسمه هايي كه در

به دليل مسائل ، مجسمه سازيبعد از اسالم .منسوخ شدشرعي و جلوگيري از بت پرستي يكي از داليل .مجمسمه سازي حرام اعالم شد

پيشرفت خوشنويسي در ايران ممنوعيت او اولين كسي بود كه .مجسمه سازي بود

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

41

مجسمه سازي را در ايران بعد از ممنوعيتش و اوايل دهه 30دهه او در اواخر .مطرح كرد

به صورت جدي به عنوان مجسمه ساز 40ا كه در اشعار نظامي او فرهاد ر .مطرح مي شود ،به عشق شيرين كوه را مي كند مشهور بود و

پدر مجسمه سازي ايران معرفي مي كند و مجسمه اي با نقش فرهاد كوهكن توليد مي

از بنياد فرح پهلوي بورس دريافت مي او .كندكند و به ايتاليا مي رود و دوره تخصصي

مجسمه سازي با برنز را مي گذراند و يك كامل و مجهز مجسمه سازي با برنز كارگاه

براي او در كرج خريداري مي شود و بسيار برترين ءجز او. مورد حمايت قرار مي گيرد

مطرح در سطح مجسمه سازان ايران وتاريخ و از را اكثر مضامين كارهاش .جهانيست

تخت گاه :فرهنگ گذشته ايران گرفته مانندكارش پرويز تناولي در دوره اي از داريوش،

را مطرح مي كند كه بار » هيچ«بحثي به نام معنايي و مفهومي زيادي دارد و چندين سال

:مانند .اين مقوله را در آثارش مطرح مي كند در پارك شفق تهران،. هيچ و قفس هيچ قفس

مجسمه تئاتر شهر مجموعه فرهنگي نياورن، .قرار دارد از آثار او هايي

به نوعي در همه اشخاص ذكر شده در باال يعني ، ش پست مدرن ايران قرار مي گيرندجنب .به گذشته را در كارهاشان داشتند نگاه

او پسر عموي فرح ديبا :كامران طباطبائي ديبابوده و به دليل روابطي كه با دربار داشت

از انقالب بسيار پيش .به ترك ايران شد رمجبو او در آمريكا تحصيل .در بنياد فرح نفوذ داشت

وي اكنون در .و بعد به ايران بازگشت .كرداولين كار او پس از .كند اسپانيا زندگي مي

ورود به ايران مجموعه پارك شفق در يوسف آباد تهران است كه مورد توجه عموم قرار

او از معماري گذشته ايران در كارهايش .گرفت ن آجر است استفاده ازآمصالح .استفاده كرده

به عنوان رواق آجر، وس،ق سه دري، طاق،عناصري ار تاريخ معماري ايران در اين كار

.شاخص استمجموعه موزه هنرهاي معاصر تهران از ديگر

، اين تقديننبه عقيده بسياري از م .آثار اوست سال گذشته ي 90يكي از بهترين آثار اثر

از مفاهيم زيادي كه در .است ايرانمعماري معماري گذشته ايران وجود داشته در آن

المان حياط مركزي، :استفاده كرده از جملهر كه از آن استفاده فرمال كرده به شكل يگباد

استفاده از مصالح سنتي در كنار مصالح . نورگيراز نكته نماي سنگي دركنار بتن اكسپوز، :مدرن

، ت انساني استتناسبا ،هاي مهم ديگر اين كارمقوله سير ، ساختمان افقي و كشيده است

كوالسيون اين موزه به خوبي حل شده و در نهايت هيچ مسير را به صورت تكراري بيننده

.طي نخواهد كرد از ديگر آثار اوست :مجموعه شهرك شوشتر نو

اين .اخان را برنده شودقكه باعث شد جايزه آشهر در مجاورت و مجموعه در خوزستان

صنعت اصلي خوزستان . واقع است شوشتر كهنبراي اسكان و اين شهرك قند و شكر است

كارمندان و كارگران كارخانه نيشكر طراحي .شد

جايزه اي است كه فردي به نام :خاناقجايزه آا خان كه يكي از افراد مذهبي و سياسي است قآ

او سرمايه دار عظيمي –در فرقه اسماعيليه سال به بهترين بنايي كه در چند هر –است

جايزه مي ،كشورهاي اسالمي ساخته مي شود

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

42

اين جايزه به كامران ديبا 1354دهند در سال :افرادي نظير) به اين مجموعه (تعلق گرفت

فرشيد موسوي از ديد، فرانك گري،ح هااذپروژه جداره .بوده اندخان اقداوران جايزه آ

سازي دروازه قرآن در شيراز كار مهرداد كار حسين ،پارك جمشيديه تهران ،ايروانيان

پاسبان حضرت و فرهاد ابوضياء نيز جايزه با شهرك شوشتر نو .خان را برنده شده انداقآ

دزفول والهام از شهرسازي قديم شوشتر 2داراي مركز محله هاي .ساخته شده استه خانمها در طبقه فوقاني قرار طبقه اي است ك

ر مراسم شادي و چه در چه د ،مي گرفتند .عزاداريها

نماز خانه اي در محوطه موزه فرش تهران از اولين نمونه اي . ديباستديگر آثار كامران

راب استفاده هاست كه از شكاف نور به عنوان ماين نمازخانه در اوج سادگي طراحي شده .كرده

عبدالعزيز فرمان فرمائيان تر دف كارموزه فرش ( ضلعدر ،آندو در كليساي نور تادائو) است

راب صليبي قرار داده كه نور از آن مي تابد، هم كامران ديبا قبل از او اين كار را نجام داده

،اين پروژه از دو مكعب تشكيل شده .استشكاف در دو ،به قبله چرخيده مكعب داخلي رو

بسيار . ب استراهآن قرار دارد كه ضلع م .طراحي شده مينيماليستي و ساده

از :شاپور در اهواز شهرك دانشگاهي جندي اسم شركت .كارهاي ديگر كامران ديباست

مخفف ديبا و .داض بود هندسين مشاورم آنهامجموعه هاي مسكوني كه جهت .امجد و ؟ بود

فضاهاي سايه انداز در ،اساتيد طراحي كردساختمان اداري دانشگاه كه .نماي جلو دارد

مسجد و داراي حياط مركزي مسقف استبدعت تازه اي او در اين ساختمان كهدانشگاه

ادامه گنبد را تا پايين و روي زمين آورد و گريو .داد

.از ديگر آثار اوست :فرهنگسراي نياوران .رويكردي شبيه به موزه هنرهاي معاصر دارد

از سنگ مرمر جزء اولين كساني بود كه او اخل با كيفيت براي نوررساني به محيط د

از بتن او در اين پروژه. متفاوت استفاده كردمجله معمار شماره .بيشتر استفاده كرد اكسپوز

مجموعه آثار كامران ديبا را معرفي كرده 10 .است

در معماري 40از حدود دهه :مهدي عليزاده

هاي در دوره اول كار .ايران حضور جدي داشتمعماريش گرايش به معماري گذشته ايران

بعد از انقالب در خارج از ايران بود و با .داشتمانند .شركت هاي بزرگ دنيا همكاري مي كرد

كه آسمان خراش در دنيا مي somشركت گرايش او بعد از انقالب به سمت .سازد

كه ،حمامي در سر بندر .استتك عماري هايمدر .طراحي كرد ،از شهرهاي خوزستان است

رويكرد مدرن نسبت با را آن فرم هاي گنبدي .استفاده كرده استبه گنبدهاي معمولي

ساختمان شهرداري سربندر از ديگر كارهاي در آن از طاقها و حياط مركزي با .اوست

اولين يكي از او .رويكرد نوين استفاده كردضد زلزله با استراكچر فلزي در هاي آپارتمان

استراكچر آن اكسپوز كه را طراحي كردتهران .است

به صورت مشترك با محسن :حيدر غيايي. ساختمان مجلس سنا را طراحي كردندفروغي

بعد از انقالب به ساختمان مجلس اسالمي تبديل شد و اكنون مجلسي خبرگان رهبري

شاخص ترين عنصر اين مجموعه زنجير .است

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

43

ه است كهتاريخ آمددر ( .عدل انوشيروان است سيار عادل بود و زنجيري را به درانوشيروان ب

خانه آويزان كرده بود و هر كس به او ظلمي شده بود اجازه داشته در هر ساعت از شبانه

در آورد و انوشيروان به داد صداروز آن را به آقاي ) انوشيروان عادل(. او رسيدگي ميكرد

حيدر غيايي مفهوم زنجير عدل را به صورت 2به صورت .كرده استال انتزاعي استفاده كام

به كار مي ،ستون كه كامال دكوراتيو هستنداي كار نظم و تقارن از مشخصه ه هندسه، .برد

به دليل بي .او در دوران پست مدرن استسيماي ما سقف اين ذوقي سازمان صدا و

اين .تا به حال مورد توجه قرار نگرفتهمجموعه ن مجموعه است كه سقف از بخشهاي مهم اي

بسيار تكنولوژيك و خاص است كه فرانسويها .آن را با تكنولوژي بسيار پيشرفته بتن ساختند

سال پيش جزو 40-35در همان زمان حدود با ظرافت .شاهكارهاي تكنولوژي به حساب آمد

از آجر شيشه اي و بتن .و دقت اجرا شدهساخته شده و نور را با كيفيت خاصي وارد

سقف شيشه اي پارلمان . داخل مي شدفضاي به ،مفهوم بسيار زياد را مي تواند داشته باشد

،سقف شيشه اي پارلمان آلماناز عنوان مثال به و طراحي شده است، كه توسط نورمن فاستر

مردم مي توانند ،گنبد رايشتاك معروف استاز باال به كار نمايندگانشان نظارت داشته

به نوعي تمثيل است به اين معني كه .باشندنور بر كار نمايندگان بتابد و كارهاي آنها

.بي هيچ پنهان كاري ،شفاف و آشكار باشد

مجموعه آزادي (مجموعه شهياد :حسين امانتمسابقه اي 1348-1347حدود سال ) فعلي

دنيا برگزار شد كه معماران زيادي از سراسر

امانت از شركت كردند كه در نهايت حسين .معماران جوان ايراني برنده اين مسابقه شد

داشت و بااليي بهاييت مقام آيينحسين امانت او شاگر هوشنگ سيحون .فرد برجسته اي بود

گفته او آنقدر باال بود كه معنوياما مقام ،بودهوشنگ سيحون به محض حضور او در اند

در . مي شد كالس به احترام او از جا بلنداين مسابقه هوشنگ سيحون رئيس زمان

بعضي ها شايعه پراكني ،شوراي شهر تهران بودشاگرد سيحون بوده كردند كه به دليل اينكه او

اما اين ،طرحش در اين مسابقه برنده شدشايعه حقيقت نداشت و مالك قبولي اين پروژه

.ارزشهاي نهفته درآن بودراي باشد ب ينماد بود او در اين پروژه كه قرار

لمان كه در تاريخ ااز دو ،تاريخ معماري ايراناستفاده داشتد معماري ايران بسيار كاربر

و قوس ) قوس ساساني(وس نيم بيض ق :كردمعماري در واقع او) قوس پنج و هفت(جناغي

معماري -1 :ايران را با اين كار به دو دورهمعماري ايران در -2ايران در دوران باستان و

اساس طراحي اين . كرددوره اسالمي تقسيم بخش اعظم اين مجموعه .پروژه قوسها هستند

به نام كه امروز قرار دارد ميداندر زير داراي سينما، و است فرهنگسراي آزادي

ورودي با پله به زير .نمايشگاه است گالري،به دليل . از طريق پله .اد مي كندايج يدسترس

قوس .نيستمديريت نااليق آن خيلي فعال بيض ساساني با يك كاربندي به قوس جناغي

اوايل صبح بيشتر قوس بيض .تبديل مي شودهنگام غروب قوس جناغي آن ديده مي شود و

تكنيك ساخت آن بسيار .ه مي شوددديبيشتر ي پيشرفته توسط شركت خارجي با پيچييدگ

سنگ هاي استفاده شده در .خاص اجرا شده

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

44

بدنه آن به صورت غير مشابه برش خورده ودر درون كاربنديها انتزاعي از . چيده شده است

.كاشيكاري قديم است با بيان مدرن پرشده .است ددر آن مشهو هندسه و تناسبات طاليي

نشانگر اهميت كه در اوج كار آبنما قرار دادهاز مجموعه زيرين .ن استآب در فرهنگ ايرا

مرحله آسانسور مي توان به بام رفت و 2با متر ارتفاع 100 .چشم انداز آن بسيار زيباست

ديگر كارهاي تكنولوژيك انجام شده دارد و ازسنگ گرانيت كوه الوند از اينكه در اين پروژه

مي است به ومقا در همدان كه سنگ بسيارده قالب را جاي بتن استفاده شعنوان قالب در

خارج نكردند و اين باعث افزايش استحكام بنا در فضاي زيرين برج از .شده استفاده

به تعبيري و نورپردازي شاخصي استفاده شدهگفته اند حسين امانت از تعاليم بهاييت در

طراحي مجموعه زيرين استفاده كرده كه شامل فضاي تو در تو مي باشد كه در آيين چند

بهاييت عارفي كه مي خواهد به حق برسد بايد حسين امانت در .مرحله عبور كند چنداز

.مي كند معماري هم اكنون فعاليتكانادا در :ساختمان سازمان ميراث فرهنگي تهران

اين مجموعه با الهام از ،خيابان آزادي فعلدربازارهاي .دهساختار بازار ايراني ساخته ش

سوق فضاي 4سوق وجود دارد كه آن 4ايراني تقسيم است به راسته هاي مختلف تقسيم مي

در اين پروژه پس از ورود به حياط مي .شود سوق و از آنجا تقسيم 4رسيد و سپس به يك

يك ساختمان ديگر بعد از .مي شود فضاهاانقالب به اين مجموعه اضافه شده كه از

هندسه، .حجت و دكتر مي باشد كارهاي مهدي. نظم و سلسه مراتب در اين بنا مشهود است

پنجره در عمقي نشسته كه نور متفاوتي را به

بدهد و در واقع شفافيت دوران مدرن در داخل .اين بنا به حداقل رسيده

در نزديكي مقبره كورش كه موزه ملي ايراناز ديگر كارهاي اوست كه ردهخامنشي قرار دا

سفانه به پايان نرسيده و فقط اسكلت بتني متاتمام .آن اجرا شده و تاكنون متوقف مانده

معماري آن زير زمين است به دليل اينكه از خط افق مقبره كورش فراتر نرود و به نحوي

احترام مقبره كورش حفظ شود در آن از .است ده كردهديوارهاي كج بتني استفا

روارد معماري را او دردانشگاه ها :نادر اردالن

قبل از بازگشت .آموخت و فارق التحصيل شدكتاب ،به ايران با همكاري همسرش الله بختيار

اين كتاب توسط .را نوشتند "حس وحدت"با الهام از سنت آنها .چاپ شد MITدانشگاه

الله .و مسائل فلسفي اين كتاب را نوشتنددر فلسفه تخصص داشت و به او كمك بختيار

بازگشت به ايران توسط پس از .فراواني كردبنياد فرح حمايت شد و آثار شاخصي به او

مجموعه مركز مديريت دولتي كه .محول شدتحت عنوان شعبه دانشگاه هاروارد در تهران

حبيب .ازكارهاي نادر اردالن است ،تاسيس شد ،آن زمان يكي از سرمايه دارانالجوردي،

جهت مديران كارخانه مركزيتصميم گرفت "مركز مديريت دولتي"به نام هايش در ايرناو با عقد قرار دادي با دانشگاه . تاسيس كند

جهت تربيت اين مركزهاروارد ترتيبي داد تا . مديران كارخانه هايش در ايران تاسيس شود

رفته در اكنون دانشگاه امام جعفر صادق نام گداراي ساختار باغ . ي پل مديريت تهراننزديك

باغي طراحي كرده كه در 4ايراني است او وسط آن كتابخانه اي شبيه به كوشك وجود

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

45

در پيرامون آن اقامتگاه دانشجويان را به .دارد. ضلعي با حياط مركزي طراحي كرد 6شكل

س سيستم سيستم طراحي اين پروژه بر اسارخالف آموزش حوزه هاي علميه است و ب

سيستم آموزش مدرن كه دانشجويان به صورت رديفي مي نشينند و به مدرس توجه

او اين سيستم را گذاشته كه .مي كننددانشجويان به صورت حلقوي مي نشينند و

استاد يكي از اعضاي اين حلقه است و مدرس بسيار از رنگ و بوي .متكلم وحده نيست

،ه،آجرمعماري ايران در اين بنا استفاده كرداو دريك سوئيت اقامت .قوس طاق و

اتاق را ،دانشجويان توسط نور گيري از پنجرهقبل از . قسمت مساوي تقسيم كرده 2به

سال اين دانشگاه فعاليت كرد و 2انقالب اساتيد استادان پروازي از هاروارد مي آمدند و

اين نفر كه از 60- 50تدريس مي كردند ه اند اكنون جزء دانشگاه فارق التحصيل شد

.برترين مديران كشور هستندنادر اردالن سالها در دفتر عبدالعزيز فرمان

سامان را نادر يكرد برجها فرمائيان كار مياما به اسم دفتر عبدالعزيز ،اردالن طراحي كرد

به همين دليل از اين .فرمان فرمائيان تمام شدد سپس نادر اردالن و يحيي .دفتر جدا مي شو

.ضي شركتي به نام مانداال تاسيس مي كنندفيوكانون ،يكي از كارهاي مهندسين مشاور مانداال

پرورش فكري كودكان در خيابان حجاب قبل از .كمي پايين تر از هتل الله است ،كنوني

اجرا 1375سال حدود انقالب طراحي شد و در مجموعه دانشگاه بوعلي سيناي همدان از .شد

.مهندسين مشاور مانداال استارهاي ديگر ككه ،ساختمان كانون پرورش فكري كودكانداراي ،ساختار آن بر اساس بازار ايراني است

طرف دو راسته بازار كه در دو، يك سرسرا آن غرفه هاي فروش محصوالت فرهنگي

نورهايي كه از سقف مي آيد، .كودكان استد رواقها بسيار حس بازار ايران را تداعي مي كن

.و زياد با كودكان در ارتباط نيست

او پس از انقالب به داليل :يحيي فيوضيمشكالت سياسي مجبور به خروج از ايران شد

رياست جمهوري آقاي خاتمي 1376و در سال تصميم به ساخت محلي براي برگزاري اجالس

سران كشورهاي اسالمي در زمان كوتاهي ط يكي پيشنهاد طراحي اين پروژه توس .گرفت

و شود از شاگردان او به يحيي فيوضي داده ميعمليات طراحي و اجرا ،به دليل كم بودن زمان

يحيي فيوضي .به صورت همزمان انجام شدقبل از انقالب طرحي با نام مركز موسيقي

تهران انجام داد كه گنبد طراحي شده آن را گنبد آن .براي ساختمان اجالس استفاده كرد

ه محورش به سمت يكي از مخروطي بود كمخروط ناقص .اضالع تغيير جهت داده بود

.بوداين پروژه رنگ و بوي معماري ايراني را كامال

هندسه و ،استفاده از آجر .در خود جاي دادهاز روزنه هايي كه در .نظم در آن مشهود است

هورنو مي آنرا كه ،معماري بازارها وجود دارد .روزنه ها را تكثير كرد فته و اينالهام گر ،نامند

و هنگاميكه نور وارد مي شود به دليل همپوشاني نورها سايه اي نمي بينيم و در طول

بسياري .ندارد مصنوعيروز نيازي به روشنايي از اجناس مورد استفاده از خارج كشور وارد

از ويژگيهاي مهم اين پروژه اين است كه .شدكه هم اكنون (از سيستم دراي وال 76در سال

در ) توليد مي شود ...و توسط شركت كناف

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

46

دور ستونها .بدنه اين مجموعه استفاده شدهت معلق آجر شيشه اي استفاده كرده كه حال

.بودن سقف را تداعي مي كند

ز امريكا دكتراي معماري را ا :علي اكبر صارمي يلوي .لويي كان بوده استاد راهنماي او .گرفته

از ،كان تاثير زيادي بر معماران معاصر داشت يحيي فيوضي،كامران ديبا، جمله نادر اردالن،حتت تاثير او علي اكبر صارمي

در شمال صارمي ي كهويالي . بودندمعمار 5با الهام از ،طراحي كرده براي خودش

از آثار معروف او .ه استشدنيويوركي طراحي شده طراحيخانه افشار است كه قبل از انقالب

معمار 5تحت تاثير هماين خانه .استمعمار نيويوركي بحث 5(نيويوركي انجام داده

) ايي در كارهايشان بسيار مطرح بودعمق فضدر اين پروژه فضاها اليه اليه است و ديد به

پوز استراكچراكس، عمق فضا نفوذ مي كندتداعي كننده ،استفاده از آجر ،است )نمايان (

خانه هاي قديمي ايران با سايه روشنها و پرو عده اي كارهاي صارمي قبل ،ها مي باشد خالي

از انقالب را بيشتر مي پسندند و كارهاي بعد از .را قوي نمي دانند انقالب او

وره كاري دارد در يك او دو د :فرهاد احمدي

مگرايش به سمت پست مدرنيس دوره كاري تك وت و در دوره ي ديگر گرايش به هايداش

.اكوتك و پايداري كه جهت :مجموعه فرهنگي سينمايي دزفول

در .خان كانديد شد اما رتبه نياورداقجايزه آدر آن از المانهاي . ساخته شد 71-72سالهاي

به عنوان ،معماري گذشته ايران استفاده شده قوسها، ،عملكرد نورگير دگيره از بااستفاد :مثال

گنبد همه و همه در آن جا و حياط مركزيدر اين بنا او حتي براي راندو از . داده شده

،وجود داشت يتكتنيكهايي كه در مينياتور ايران .است استفاده كرده

زندگي كاري او به به نظرم :ميرانهادي مير

قبل از آشنايي -1 :دو بخش تقسيم مي شودبعد از آشنايي با بهرام - 2بهرام شيردل اب

.شيردلدر دوره اول شيفته معماري ايران بود و سالها

در اصفهان رئيس طراحي شركت فوالد مباركه مهندسين مشاور نقش جهان .اصفهان بود

پارس را تاسيس كرد در تهيه طرح جامع گرايش به 74اصفهان نقش داشت تا سال

در دوره دوم .گذشته ي ايران داشت معمارياز مفاهيم معماري ايران در قالب فرم هاي

ه بعد ازپروژ. استفاده مي كرد امروزي و جديد . كتابخانه ملي وارد دوره دوم شد

هاي جمهوري اسالمي مجموعه فرهنگستانفرهنگستانهاي مسابقه ي 1374سال :ايران

دي طرح ها .جمهوري اسالمي ايران برگزار شدميران از مهندسين مشاور نقش جهان پارس مير

رتبه اول را كسب كرد اما به دليل دخالت طرح اول اجرا نشد و طرح مقامات حكومتي،

كار مهندسين مشاور (يرفته شد پذچهارم در آن زمان تشخيص دادند كه اين ) نقش

.طرح با معيارهاي اسالمي مغايرت داردايران در اين ميران از عناصر معماي گذشته مير

پلكان تخت :از جمله .پروژه استفاده كرده بودحياط تاالر ستوندار، طاقي، 4فرم جمشيد، داراي سه برج براي ساختمان. صفه مركزي،: است فرهنگستان جمهوري اسالميسه اصلي

-3فرهنگستان هنر -2فرهنگستان ادب -1

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

47

بعد به صورت نمادين آنها را .فرهنگستان علوم به هم وصل مي كند و كتابخانه مركزي باال دردر باال قرار مي دهد كه به صورت مشترك را

بصورت نمادين اين سه برج را .استفاده شود .در برابر هجوم فرهنگ غرب مي داندسدي

اين بنا را با الهام از مسجد كاج در اصفهان اين مسجد در حال حاضر .طراحي كرده بود

مي توان اين الهام ي آنتخريب شده و از بقايا ) 4-3فصلنامه شارستان شماره ( .را فهميد

،در زمان رياست جمهوري آقاي رفسنجانيدستور ساخت مركز اسناد رياست جمهوري در

مير ميران آن را ! در كرد ارفسنجان را صطراحي كرد يك ديوار با يك فرم مخروط بود، اين ساختار دقيقا در يخچالهاي مناطق كويري

برفها را در كنار ديوار جمع مي (است موجودسايه ديوار براي جلوگيري از آب از و . ردندك

شدن آنها استفاده مي كردند سپس برفها را به در دولت بعدي) داخل يخچال مي بردند

ضرورت وجود مركز اسناد رياست جمهوري در اين طرح رفسنجان مورد ترديد قرار گرفت و

به ورزشگاه نيبه سفارش خانواده ي رفسنجااما كردبا اينكه عملكرد تغيير .تغيير كردميران مير .فرم پروژه را تغيير نداد ميرميران

معتقد بود عملكرد خيلي مهم نيست و بر فرم فرم از "شعار كرد و در تضاد با تاكيد مي

پروژه. قرار داشت "عملكرد تبعيت مي كنديك استخر در فضاي باز .استخر است 2داراي

يكي سالن دارد 2-ديگري در فضاي بسته و .سالن ورزشهاي رزمي ديگري سالن كشتي و

.استراكچر بتني است

ساختمان اداري دفتر كار :پرويز مويد عهدتوسط پرويز مويد عهد نمايندگان مجلس

او سالها استاد دانشكده هنرهاي .طراحي شدبعد از انقالب از و بهايي بود، زيباي تهران بود

هنگام ساخت مصلي تهران ، دشران خارج اياو دعوت به طراحي ،توسط يكي از دانشجويان

اين بنا نقطه تاريكي در .اين مصلي مي شوداما در . تناسبات ندارد .رهاي اوستتاريخچه كا

آن از المان هاي معماري گذشته بسيار استفاده .نموده است

طرح :شورا اسالمي ساختمان جديد مجلس

قبل از انقالب توسط دفتر سردار نآاوليه افخمي و همكاران انجام شد اما با انقالب

دوباره تصميم به 73- 74سال متوقف شد درآقاي عبدالرضا ذكايي .ن گرفته شدآساخت

در دفتر سردار افخمي قبل از انقالب كهدسين بعد از انقالب مهن ، ومشغول به كار بود

اين پروژه ي، طراحمشاور پل مير را تشكيل داد همان طرحو او هم بر اساس و محول شد به ا .، طراحي را مجددا انجام دادسردار افخمي قبلي

هرمي :نقدهاي زيادي راجع به آن شد از جمله .كه كار شده بي ارتباط با معماري ايران است

انسان را .عظمت گرايي آن خيلي زياد استن سطح اي .مقياس انساني ندارد تحقير مي كند،

بود شيشه اي باشد كه با مخالفت بنا قرار زارت اطالعات مصالح آن به سنگ تغيير و

اين پروژه رويكردي ديكتاتور گونه دارد .يافتدر آن نقطه شاخصي وجود دارد همه نقطه ها

يكي از ستونهاي آن كه در . به آن ختم شده اساس ،پشت سر رياست مجلس قرار دارد

وعي سازه تك سازه است و ساختمان به ن .محوري را داراست

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

48

قبل از :كتابخانه ملي ايران جديد ساختمانانقالب مسابقه اي براي آن برگزار شد يك

ن گركان و فمهندسين مشاور آلماني به نام .با انقالب به اجرا نرسيد .همكاران برنده شد

و اشتپست مدرنيستي د يرويكرد

ساختمان كامال افقي .مقياس انساني البتهيم معماري ايران در حياط مركزي و مفاه .است

.آن رعايت شدهمسابقه اي ميان چند همبعد از انقالب

. دسين مشاور ايران برگذار مي كنندمهننقش جهان پارس، مهندسين مشاوري نظير

پير ، فرهاد احمدي دكتر صارمي، مشاور نقش،كه ازرطرح مهندسين مشاور پير .... و راز

،توسط يوسف شريعت زاده طراحي شده بوداين طرح هم داراي مقياس .برنده مي شود

ساختمان كامال افقي طراحي شده، ،است انسانياستعاره اي از قوسهاي ،دسازه بتني را دار

بتن نماي آجر، .دمعماري گذشته در آن وجواز نقدهايي كه به اين پروژه شده .اكسپوز

عملكردي ندارد و بازديد خوانايي :اينست كه .ده براي اولين بار سردرگم مي شودكنن

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

49

هاي فضايي ميداندر تزمند هواشناسي به نام ادوارد لورندانش

مختلف هواشناسي تحقيق مي كند و يحوزه هابه اين نتيجه مي رسد كه سيستم جهان بر

آشوبي و غير اساس يك سيستم بي نظم، –بر خالف تصور گذشته .استوار است پيوسته

حث افالطون به عنوان گذشته حال او در واقع بينده را مانند يك سيستم حلقوي بيان مي كند آ

ممكن ،كه مرز قطعي بين آنها وجود نداردسال پيش اتفاق 15يا 10است گذشته اي

بحث سير .به وقوع بپيوندد همامروز ،افتادد به سير خطي را در زمان تبديل مي كن

مدام حلقه در .)دياگرام پيچيدگي(چرخشي به .ل تغيير از شكلي به شكل ديگر استحا

بال زدن يك پروانه در برزيل مي تواند نوعي او مثالي مي .باعث يك طوفان شود در كاليفرنيا

زند كه مي خواهد ويژگي ميدانهاي فضايي را درجنوب )قرطبه(ا بمسجد كوردو :توضيح دهد

، نوشته ي"ايران دراسپانيا"كتاب . (اسپانيااو در .بسيار خواندني است شجاع الدين شفا

اين كتاب به اين بحث مي پردازد كه به وجود ترجمه افكار ،آمدن رنسانس در اروپا

هسته اوليه )دانشمندان ايراني بوده در اروپاسيستم محراب، :مسجد بسيار ساده بوده

در دوره هاي بعد مسجد را .شبستاني سادهگسترش مي دهند با توجه به افزايش مسلمانان

.سال توسعه آن ادامه داشت 400در حدود با :مي كند اين است كه تزبحثي كه ادوارد لورن

توسعه مسجد در چند دوره ساختار آن از هم .نپاشيد

اين است ميدان هاي فضايي يكي از ويژگيهايكه اينيت تكرار و توسعه دارند و ديگر كه قابل

رابطه برقرار است و هيچ نقطه ءجز ن كل وبي

.شاخصي در يك ميدان فضايي وجود ندارداين مسجد .سلسه مراتب فضايي نفي مي شود

سال است كه كليسا شده 300-400در حدود ا را با بمسجد كوردو تزادوارد لورن .است

مقايسه مي كند و سازي رنسانس سيستم شهراساس رسازي در رنسانس ببيان مي كند شهر

يعني بر اساس فرم هاي ،هندسه استوار استهندسه به دليل قالب هاي همخالص و

قابليت توسعه زيادي مشخص محدود است وندارد و اختالف اين معماري را با معماري قبلي

تكرار . تفاوت ميان جبر و هندسه مي داندجز خصوصيات شوندگي و نامحدود بودن را

دسه تنها يك راه ولي در هن ،جبري مي دانداو ساختار شهرسازي رايج .حل وجود دارد

،ا رفتنياسالم به اسپاايران را كه بعدها توسط زيرا قابليت تكرار .بر اساس جبرمي داند

ولي ساختار معماري .شوندگي و گسترش داردبه همين .اروپا را بر اساس هندسه مي داند

هادليل شهرهاي دروه رنسانس وقتي ظرفيت آن .ندديگر قابليت توسعه نداشت ،تكميل مي شد

.ستاره اي شكل هستند اكثرا شهرهاي رنسانسدر ايران سيستم شهرسازي ارگانيك است و

كه ؛گسترش از هر طرف امكان پذير است . ميدان فضايي نام گرفت اين كيفيتعدها ب

، يرانزيپاني ونقاشيهاي جيوپيرانزي همچنين از گزار بود، ياد مي تاثيرمن ندر كارهاي آيز كهش به خوبي مي توان ميدان يكه در كارها كند

نقطه شاخصي در كارهاي ،فضايي را لمس كرداو نيست و همه جاي آن داراي ارزش يكسان

.است

ماليسم ياحداقل گراييميني

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

50

وراين همان بحثي است كه ميس وندر Less Is Morنام دركارهايش با

. كردمطرح "بيشترهر چه كمتر غنايش "يعني ها حرف خود را تكنيك يعني با كم ترين اشيا و

يكي از هنرمندان مطرح . ديدر اثر هنري بزناو نقاش .مالويچ است ميركاز تمينيماليس

.ي است كه بعد به امريكا مهاجرت كردسرو 1914نقاشي او با عنوان مربع سياه كه در سال

ه داد ماليسم ناماوج ميني ، يكي از نقاطكشيده در نقد تند در واقع هنرمندان مينيماليسا

اين كار را انجام ، واقع گرايانه،نقاشي رئالليل رواج بيش از حد نقاشي به د .دادند وهنرمندان آن را بي ارزش شمردند تي،رئاليس

اين باور شدند كه اثر هنري بايد ذهن ببينده برنه اينكه هر آنچه كه ،را به خود مشغول كند

در نقاشي عينا تكرار هم ،هان خارج استدر جو هركسي برداشت خودش را بايد از اثر .شود

چنين عقيده اي همموندريان .داشته باشدداشت و آثار اين هنرمندان را انتزاع ناب يا

اين نقاشان در .تجريد خالص نام گذاري كردند .اوايل قرن مبناي نقاشي مدرن را گذاشتند

ن كه شهر را كشيده و آنقدر تابلويي از موندريا انتزاعي آن را ترسيم كرده كه ممكن است

تابلوي .در كي از شهر در بيننده القا نكند هاي خيابانكه يكي از اثر ديگر اوستبرادوي

نيويورك را نمايش داده معروف محله منهتنپر از آسمانخراش است و سيستم ،كه

او .شهرسازي آن كامال شبكه شطرنجي است .انتزاع نابي از اين محله را به ترسيم آورده

موندريان اصوال اساس كارهاش را بر سه رنگ و تناليته هاي سفيد و زرد قرمز، آبي، :اصلي

و در اين چارچوب كار مي شتگذا خاكستري

.درك

. ي درمعماري دارتمينيماليس رويكرد :تادائوآندوه در مكتب لوكوربوزي كه او معمار ژاپني است

او شاگرد شاگرد لوكوربوزيه .آموزش ديده .است و به صورت تجربي معماري را فراگرفته

نظر در او ساختار مكعب ساده را :خانه كوشينواو از بتن .خالي انجام داده و گرفته و در آن پر

اكسپوز در خارج پروژه استفاده كرده و همه او با محاسبات .چيز را در حداقل طراحي كرده

نور طبيعي را به درون هدايت مي كند و دقيق د نور وروقوشي را بر روي ديوار به واسطه ن

.ايجاد مي كند

بسياري معتقدند اولين :بروتاليسم در معماريبار بحث بروتاليسم توسط لوكوربوزيه مطرح

بايد مصالح لوكوربوزيه مطرح كرد كه ما .شدرا همانگونه كه هستند به كار ببريم و خيلي

يعني سنگ .مصالح را پرداخت يا صيقل نكنيمدر دهه . بايد ويژگي سنگ بودن را حفظ كند

زن و شوهر ،نوسپيتر و آليسون اسميت 60بحث بروتاليسم را به عنوان يك ،انگليسي

در كارهاي تادائوآندو –سبك مطرح كردند كه بتن را به شكل طبيعي در بدنه قرار داده و

نوعي بروتاليسم ،دادههيچگونه صيقلي به آن نمجموعه سينما ملت اثر .است را نمايش دادهران نمونه خوبي از در اي همرضا دانشمير

.بروتاليسم است

:يا حداكثرگرايي ماكسيماليسمبرخالف مينيماليسم است و سعي دارد با

.حداكثر اشياء و مصالح حرف خود را بيان كنداو .استازپيروان اين سبك واسيلي كاندينسكي

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

51

سالها در .از از اساتيد نقاشي مدرن استاصالتش .مدرسه باوهاوس تدريس مي كرد

روسي بود به آلمان مهاجرت كرد و بعد از آن او تابلويي دارد كه هيچ عنواني .به آمريكا رفت

ندارد و به نوعي ميدان فضايي كاملي است و هيچ بيانگر نيست و امكان برداشت خاصي را

بيشتر فضا و رابطه بين آن مهم نمي دهد و قابليت .نقطه شاخصي در كار وجود ندارد .است

و هنر"هاي او از كتاب .دارد همتوسعه به فارسي "سطح خط، نقطه،" و "معنويت

.است ترجمه شده و مدرن امريكا او نماد نقاشي :كالوجكسون پ

ويچ برخالف مال .از پيروان ماكسيماليسم استحرف خود را روي بوم مي كه با حداقل رنگ

ك با حداكثر رنگ اثر خود را نقاشي والپ ،زدينگ نتيپنام اين نقاشان را اكشن .مي كند

پوالكجكسون .گذاشته اند) نقاشان با تحرك(جهت نقاشي كردن را براي اولين بار قلم مو

به جاي اينكه با قلم مو رنگ را او ،حذف كردبا قوطي رنگ را روي بومي ،روي بوم بگذارد

سالگي 38سن در كهاي بوده نابغه .مي ريزديكي از آثار او در موزه .ردمبر اثر تصادف

توسط كامران ديبا ، كههنرهاي معاصر ايران ابعاد نقاشي .موجود است ،خريداري شده بود

هاي پوالك بسيار بزرگ است و در مواردي .هستند متر 7در 5به پينتينگاز ديگر نقاشان اكشن :وكروت كرما ،او رنگ را به جاي اينكه روي بوم بمالد .بود

مي ماليد و سپس روي بر روي كنده درخت .بوم مي كشيد

دو :)بلو لمهي كوپ(گروه آسمان آبي طراحي كرده اندخانه اي ،آرشيتكت اتريشي

يا خانه آزاد كه در Open Houseبه نام

اين پروژه با حداكثر عناصر صحبت مي كنند و كارهاي آنها در حوزه ديكانستراكشن قرار مي

ندو و گروه آسمان آبي در آ تفاوت تادائو .گيردسازي با حداقل عناصر فضا اين است كه آندو

عناصر راما گروه آسمان آبي با حداكث ،مي كردثي را با عنوان اين گروه بح .سازي مي كندفضا

مطرح كرد كه جالب اسكيس با چشمان بستهرا مي خواهيم به اياتميعني هنگاميكه ذهن .است

تمركز را ،اگر چشم باز باشد ،كاغذ منتقل كنيمخانه آزاد آنها از همين روش .برهم مي زند

.اسكيس هاي اوليه اش زده شده

:ماليسمپست مينيقبلي هنر شكل جنبشي بودكه در نقد جنبشهاي

مثال چرا اثر هنري بايد در گالري .گرفت .اثر هنري مي تواند در دل طبيعت باشد ؟باشد

يا در نقد اينكه چرا اثر هنري بايد قابل خريد يا مثال مقوله دوام اثر هنري را ؟فروش باشد

معتقدند يك اثر هنري چرا .زير سوال بردندري يك اثر هن. سال عمرداشته باشد 400بايد

دقيقه يا يك لحظه عمر داشته 5مي تواند تنها .باشدهنرمند آمريكايي كه دريك گالري :ماريا والتررا در گالري چيد و m 2چوب به ارتفاع 500

او .نام اثرش را يك كيلومتر شكسته گذاشتيك گالري در واقع يك كيلومتر چوب را در

مان بحثي به نام اينستاليشن يا چيد .جاي داددر رثايدن كه نحوه چ استهنر مطرح در

از ديگر آثار .گالري شاخه اي از هنر مي شود» آسمان و زمين«اثري به نام ماريا،شاخص

در حدود يك در مجدوده اي ،در اين اثر .استلوله فلزي به 400 ،يك كيلومتر كيلومتر در

ارتفاع ده متر را به فاصله ده متر از يكديگر در

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

52

اثر هنري او هنگامي .دده يك سايت جاي ميكامل مي شود كه رعد و برقي از آسمان به

به ويژه اينوك اين ميله ها بخورد و تصوير در واقع اين اثر ممكن است يك .وجود آورد

اين سايت را هوشمندانه او .لحظه كامل شود در جايي در مكزيك انتخاب كرده كه رعد و

اين اثر او قابل .ها تا سطح زمين مي آيند برقمالكيت دوام ندارد، خريد و فروش نيست،

.نداردهنرمندي هنري است كه ساكن :كاپور آنيش

voidاو يكسري ميدان فضايي و .لندن استتعدادي قطعه سنگ را در اين اثر .خلق مي كند

در گالري چيده و اظهار مي كند مساله اصلي ن او در اي. ستفضاهاي خالي بين قطعه سنگها

اثر هيچ نقطه شاخصي قرار نداده و قابليت گسترش را داراست و بين كل و جزء آن رابطه

.است برقرارماليسم يكي ديگر از هنرمندان پست ميني

تكنيك او بسته بندي كردن .كريستو استاو آثار هنري و معماري را بسته بندي .است

مدتي .مي كرد تا به گونه اي رمز آميز شوند ،بسته بندي قرار مي داداين آثار را به صورت

او مرزي در اين اثر .و سپس آنها را باز مي كر را در جزيره اي به صورت مصنوعي ايجاد كرده

در آسمان خراشي در اثر ديگري. استيك جزيره حتي. نيويورك را بسته بندي كرده

ساختمان .را در اقيانوس آرام بسته بندي كرد كار اش گنبد رايشتاككه (مجلس آلمان سال كه 10به مدت همرا ) است نورمن فاستر

.بسته بندي كرده بود ،در حال مرمت بود

. در حوزه پست ميني ماليسم است هم لند آرتجزيره هاي مصنوعي كه در اقيانوس به شكل

در اين هم ،حروف الفباي انگليسي درست شدو مد دريا اير به دليل جزراين جز .اند حوزه

دان فالوينگ با .يك ماه بعد از بين رفتنورهاي فلورسنت فضاهايي را ايجاد كرد كه

لجيمز تور. خاصيت ميدانها را داشتن راه وسآتشفشان مصنوعي ساخت، پيتر اسميت

كه يك ماه ،مصنوعي را در آب درست كرد .بعد جزر و مد دريا آن را از بين برد

:)بينابين( دوسيستمي

دانيل ليبسكيند در اين حوزه بسيار فعاليت دو دايره داخل هم را طراحي كرد كه او .داشته

او معتقد .ستهم شده ا جديدا آرم شركت او l , aاست اگر دوسيستم داشته باشيم به نام

هم پوشاني به نام محدوده ي و اين دو سيستمp وقتي در سيستم ،داشته باشندa ستيم ه

وقتي احساس آزادي نمي توانيم داشته باشيم ولحظه اي ،مي خواهيم وارد سيستم ديگر شويم

بين دو سيستم هستيد و آن هست كه شماداشته لحظه ايست كه مي توان احساس آزادي

وقتي مي خواهيم وارد سيستم ديگر .باشيمبين هست كه شما بين يك لحظه اي بينا ،شويم

آن لحظه ايست كه مي دو سيستم هستيد و وقتي در مرز بين .توان احساس آزادي كرداحساس آزادي خواهيم ،سيستم ها حركت كنيم

.داشت نه وقتي كه درون يك سيستم هستيد ،كولي ها كه خيلي درگير زندگي شهري نيستند

كساني اند كه همواره روي لبه ها راه مي روند و .آزاد ترند

اگر ما خود را در :دانيل ليبسكيند مي گويد شرايط بينابين قرار دهيم بهتر مي توانيم خالق

.باشيم

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

53

جريان دو سيستمي از مارسل دوشان آغاز شيشه بزرگ يا عروس را « بنام ر اوثا از .شده

»مجردها برهنه مي كنند حتي نقاش ديكانس تراكتيويست :لهاديويد س

اساس كار او دوسيستمي است .امريكايي استاو دو .دوگانگي را به نمايش مي گذاردو نوعي

وير را كنار هم مي گذارد كه هر كدام يك تصميزند و بيننده بايد بين آنها رابطه ايجاد حرفاز طريق است كه اين هنرمند معتقد .كند

پيامهاي بيشتري را مي ،مشاهده اين دو تصوربين اين دو توان منتقل نمود و ذهني كه بينا

.اشت هاي بيشتري داردبرد ،حركت مي كند

او انگليسي است از برترين :ديمن هرتز .شناخته شده 20مجسمه سازان نيمه دوم قرن

او به مرگ توجه كرده و سعي مي كند مقوله ديمن هرتز يكسري .مرگ را جاودانه كند

اين .حيوانات را در ماده فرمالين معلق مي كندماده باعث عدم نابودي جسم مي شود و بدن

يك عضو از انسان براي پيوند، .ا حفظ مي كندربه انسان ديگري آن را در فرمالين قرار مي

او اثري .دهند تا خاصيت خود را حفظ كنددو نيم (ر و فرزند جدا شده دارد به نام ماد

او گاو ماده اي كه فرزندي را در شكم .)شده داشته و به داليلي مرده را از وسط دو نيم مي

شيشه اي كه از ماده جعبه يدر دو كند و آنهامعلق مي كند و جدا از هم ،فرمالين پر است

ز ميان اين دو ا هنگام عبور .قرار مي دهداز وسط بدن گاوي عبور ،شيشه اي باكس

خواهيم كرد كه جاي بچه در درون آن خالي .فضا ي تجربه نشده اي است است اين فضا،

خانه ديوار جان هيدك كه به نوعي دوسيستمي است كه يك طرف ديوار فضاي اصلي قرار

دارد و طرف ديگر ديوار فضاهاي خدماتي قرار .دارد

من مبحثي به نام همراهي انسان با نپيتر آيز كامپيوتر مطرح مي كند و سعي مي كند اين دوسيستم را به موازات هم پيش ببرد در فرآيند

نوعي تعادل ميان اين سعي مي كرد او .طراحيپروسه توليد .برقرار شود) انسان،كامپيوتر (دو شبكه شطرنجي ساده در اثر همراهي :فرم

كامپيوتر و انسان به موازات هم به يك شكل من ندر واقع آيز .جديد و بديع تبديل مي شود

. كند نقد كند روند طراحي موجود راسعي مي در فرم .ور استاين روش طراحي فرآيند مح

شكل مي گيرد و از اول اطالعاتي راجع فرايند .موجود نيست محصولبه

در :مجموعه فرهنگي هنري استيتن آيلنداز .پروژه در كنار اقيانوس اجرا شده آمريكا، .هاي همراهي انسان و كامپيوتر استنمونه

در سال .اثر بهرام شيردل :تاالر همايش نارا

معماران مختلف ،مسابقه اي برگزار شد 1992كار شيردل ،از سراسر دنيا طرح ارائه كردند

طرح برگزيده بود اما طرح آراتا 10جزء ار طرح ساخت .زاكي برنده شد و اجرا شدسواي

منتقدين .بيني بودبهرام شيردل بر اساس بينانسبت داده ساختار معابد بودايي را به كار او

اول فضايي به عنوان ،نارا معابد شهردر .اندبد ساخته مي شد و بعد يك مجسمه بزرگ مع

يعني بين ظرف .بودا در درون آن مي گذاشتنديعني با .و مظروف رابطه دقيقي وجود ندارد

نگاه به مجسمه بودا فضاي داخلي را طراحي دو سيستم شيردل هم در اين پروژه .نمي كنند

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

54

يكي مكعب ساده و .متفاوت طراحي مي كندوي آن مي منظم و ديگري پوسته اي كه بر ر

از اين پروژه به نام . آيد و كامال نامنظم است معماري فولدينگ ياد مي شود بعد از اين پروژه

او بحث فولدينگ در جهان بسيار مطرح مي ي .شود و تئوريهاي آن مدون مي گردد

اثر دانيل :طرح توسعه موزه يهوديان برلين

و دو يبيندر اين پروژه بينا .بسكيند استليليبسكيند در مدرسه كوپر .سيستمي وجود داردشاگرد جان هيدك بود .يونيون تحصيل كرد

تئوري و مطالعاتي معماري انجامسال كار 15سال اخير در زمينه طراحي 15در .داد

او استاد بهرام شيردل .معماري وارد شده استموزه تاريخ يهوديان قديمي ساختمان .است

است تاريخيساختمان . است uبرلين به شكل طرح توسعه آن را . سال قدمت داردچندين و

ين اين پروژه از پربحث تر .ليبسكيند ارائه دادبحث اساسي .است 21پروژه هاي ابتداي قرن

داراي يك سيستم .اين پروژه دوسيستمي استل آن پر است كه در د پيوسته است و نامنظم وو خالي جاي داده منظم و يك سيستم ناپيوسته،

در مورد .كامال متضادند اين دو سيستمجاي خالي فضاهاي خالي گفته اند در واقع

يكي .يهوديان در شهر برلين را نشان مي دهدموسي و هارون بع الهام او را سمفوني امن ازبرگ در شوئن. برگ مي دانندد شوئنرنولآ

12نام موسيقي رح كرد بهموسيقي بحثي را مطي و در واقع سيستم هاي كالسيك موسيقي را تن

برهم زده و براي ذهني كه به موسيقيهاي غير قابل ،باخ عادت دارد كالسيك بتهون وبرگ با يك واسطه شوئن .تحمل و فهم است

صاحب سبك موسيقي (ايخي استاد عليرضا مش .است) پلي فوينك

نوجوانيدر .استليبسكيند نابغه بي نظيري رهبر اركستر بود و موسيقيدان برجسته اي

بود كه يك موزه ايده اصلي ليبسكيند اين .استبيانگر سرگذشت قوم شفضاهاي تهي بسازد كه

درون آن قرار كهيهود باشد نه اينكه اشيايي اي كه در واقع موزه .مي دهند بيانگر باشد

،سازي معماريموزه فضاست و از طريق فضا .ن سرگذشت تداعي شودآ

خانه :استوديو unگروه بن ون بركل ودر اين پروژه فضاهاي خانه را بر .موبيوس

اساس ميزان استفاده و ميزان زماني كه در آن .كرده اندطراحي ،فضاها اشخاص طي مي كنند

24سيستم خانه به صورتي طراحي شده كه در ده ساعت فرد يكبار از تمام فضاهاي خانه استفا

اين را به عنوان نقدي بر فضاهاي .ميكند .بالاستفاده در خانه هاي قديمي دانستند

فضاهاي خانه بر اساس نوع فعاليت سازماندهي 20اين خانه در دهه آخرقرن .شده است

.طراحي و اجرا شده استبيمارستان طراحي شده توسط لوكوربوزيه در

ه هم از سيستم ميدان در آن استفاد شهر ونيز، 28او يك مدول را براي قرارگيري .شده است

تخت بيمارستاني طراحي كرد و آن را در كل او در اين كار قابليت تكرار .تكثير كرد سايت

هم ارزشي همه و قابليت گسترش، شوندگي، .است فضاها را به نمايش گذاشته

:اثر دانيل ليبسكيند) ريزِ درشت(مگا مايكرو

او اين كارش را جهان بيني خودش معرفي كرده است و معتقد است امروز در چنين

.فضايي زندگي مي گنيم

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

55

.طرح برنادر چومي برنده شد :تليوپارك ال

من از تكنيك سوپر پوزيشن ندر طرح پيترآيزروي هم و رسيدن به يك قراردادن چند اليه (

.استفاده شده است )طرح اتفاقي-1949ليپ جانسون در سال خانه شيشه اي في

بيانيه معماري كه به عنوان ساخته شد 1951 1991سال بعد در سال 40 .مدرن است

خانه "فيليپ جانسون مسابقه بين المللي به نام سوال .را برگزار مي كند "شيشه اي ديگر حدود نيم قرنبعد از گذشت :مسابقه اين استدر پي فهيمدن اين جانسون، از خانه شيشه اي

؟ يا كه نگاه معماري چقدر تغيير كرده هستيمخانه شيشه اي اينكه امروز معمارن راجع به

؟ معماران برجسته اي از چگونه فكر مي كنندشركت مي ... ذاهاحديد و :سراسر دنيا مانند

كنند يك معمار جوان اندونزيايي كه مقيم دراو .پاريس است برنده شد با نام زيني زينول

طرح خود مكعب شيشه اي را در عرض برش و در دل هركدام كردهايي داد و قطعه قطعه

به همين دليل .نموداز اليه ها فضاهايي را خالي پس از اين كار .دارد) برش(تا سكشن nپروژه

معماري پديد مي آيد با نام در روشياو در ي كها معماري .استريشن يا معماري نواري

اي فرم به موازات هم حركت مي اليه ه آنمعماراني .كنند و ساختار فرم را شكل مي دهند

بهرام شيردل و من،نپيتر آيز ذاها حديد، :نظير .اين تكنيك طراحي انجام داده اند با....

.شدطراحي 1995در :ترمينال بندر يوكوهامااثر دو معمار جوان به نامهاي فرشيد موسوي و

موسوي ايراني . foaپلو گروه ئرازا آالخاندرودوي هر. اسپانيايي است زائراپولوتبار است و

تحصيل كرده اند و كارمند aaآنها در مدرسه دفتر معماران سپس .رم كولهاس بودنددفتر

اين پروژه را در سال .تاسيس كردند را خارجيدو طراحي كردند و برنده شدند و هر 1995

ولهاس جز رم ك .سالگي بودند 25در سن بحث اساسي در اين .اين پروژه بود انداور

پروژه با الهام از يك نقاش ايتاليايي به نام لوچو لوچو فونتانا نقاش مفهوم .فونتانا شكل گرفته

گرايي بود كه از سيستم نقاشي روي بوم خسته و با كردبعدي بوم را نقد 2شده بود و فضاي

واقع در. انداختكاتر يكسري شكاف روي بوم او از اين طريق فضاي بوم را سه بعدي كرد و

.عمق را به وجود آورددر بستر سايت ترمينال طراحان اين پروژه هم

اين .بندر يوكوهاما يكسري شكاف ايجاد كردندشكافها را در برخي جاها به پايين فشار دادند و

ند و در واقع تمام برخي جاها آنها را باال آورد. ين اين شكافها طراحي كردندبفضاها را بينا

در اين .معماري در دل سايت شكل گرفتهيا ميدانهاي فضايي پروژه كامال ويژگي فيلد

بين جزء قابليت گسترش، :رعايت شده اعم ازهيچ مركز و كل مي توان ارتباط برقرار كرد و

از ويژگيهاي ديگر .شاخصي در آن وجود نداردطراحي د شهراين پروژه اين است كه در امتدا

پروژه فضاي شهري شده است و به نوعي سطحاز معماري بايد به دل براي استفاده است و

. شكافها رفت

سال .كار رم كولهاس است :يووسكتابخانه ژ پيوسته طحرم كولهاس بحثي به نام س 1994

يساختار اصلي اين پروژه رمپ .مطرح نمودآيد و مي است كه دور پروژه مي چرخد و باال

پروژه يك كل .پروژه را سازماندهي مي كند

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

56

مكعب خالص است كه يك رمپ از دل آن شروع مي شود و باال مي رود و پيوستگي اينجا. خاصي را بين فضاها به وجود مي آورد

.رم كولهاس تعريف كتابخانه را تغيير مي دهدمخزن و سالن مطالعه :عموما كتابخانه ها شامل

فضا را تركيب پروژه اين دوهستند او در اين كل كتابخانه شامل رمپي است كه هم .مي كند

.مي توان كتاب برداشت و هم مطالعه كرد .پالن هيچ طبقه اي شبيه طبقه ديگر نيست

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

57

:هنر و معماري مفهومي. هنر مفهومي اساسا مديون مارسل دوشان است

مجسمه ساز و هنرمند بسيار چيره او نقاش،او توانست ذهن مخاطب را .دست معاصر است

.كند نري مشغول به اثردر هنگام ديدن اثر هنقدي كه مارسل دوشان بيان مي كند اينست

راستاي مسائل كه تمام تاريخ هنر تا امروز دريعني آثار هنري به گونه اي ،رفته بصري پيش

،بودند كه چشم بيننده را به خدمت مي گرفتندبه مخاطبانم حاال من مي خواهم لذت ذهني

مهم بصري اثر برايم يبدهم و ديگر زيباي .نيست

نقطه بي هنر مدرن بين دوبه تعبير اكتايو پاز، مارسل -2پيكاسو پابلو - 1نهايت زندگي كرده

آزاد كردن اثر هنري با مارسل دوشان .دوشان .از قيد مسائل بصري و توجه به مسائل ذهني

ن است تفاوت پيكاسو و مارسل دوشان در اي اثر هنري به جا 3000كه از پيكاسو در حدود

اثر 40-30مارسل دوشان داراي ، اماماندهپيكاسو با پركاري به شهرت رسيد .است

مارسل .مارسل دوشان با توجه به مسائل ذهنيدر .به دنيا آمد يدوشان در خانواده هنرمند

آمد و فرانسوي است داراي دو پاريس به دنياهنرمند كه مشهور بودند در برادر نقاش و

برهنه از پلكان پايين مي "از آثار او .فرانسهفوتوريسم (تركيبي از كوبيسم و فوتوريسم "آيد

نهضتي بود در هنر كه سرعت و پويايي و زواياي حركت را نشان مي داد و كوبيسم هم از

اين اثر قبل .است) مختلف به شي نگاه مي كردتوسط او نقاشي از مطرح كردن هنر مفهومي

تمام تاريخ هنر را كنار مي 1913سال .شدهنرمند مي تواند فكر :گذارد و ابراز مي كند

كند و يك چيدمان انجام دهد و آن چيدمان

نه اينكه ساعت ها وقت ،باشد اثر هنر ي اواو تعريف .رنگ سپري كند خود را با بوم و

او بحث حاضر آماده .هنرمند را عوض مي كندهنرمند فقط از .را در هنر مطرح مي كند

چيزهاي آماده كه در اطرافش موجود است انتخاب مي كند و كنار هم قرار مي دهد و اثر

بر روي چهار :مثال .هنري به وجود مي آوردپايه يك چرخ دوچرخه را پيچ مي كند و آن را

ل سا از ديگر كارهاي او در. اثر هنري مي نامدكه شامل يك ،اثري به نام چشمه است 1917

تما.كاسه توالت است كه آن را به نام آرامضا مي كند و ارسال مي كند براي نمايشگاه

او با ارسال اين كاسه .مجسمه سازي در پاريستوالت قصد داشت سطح شناخت داوران را

او از طريق اسمي كه براي اين اثر .محك بزندمي كند ذهن بيننده را سعي ،انتخاب مي كند

در . درگير كند و عكس العمل بيننده را دريابدليزاي داوينچي دخل و تصرف او در مونااين اثر

نام بي براي آن سبيل مي كشد و مي كند ومي گذارد و در l.h.o.o.qمحتوايي چون

تصوير پس زمينه آن هم تغييراتي ايجاد مي ) ناليزامو(كند و به نوعي نماد نقاشي كالسيك

.را به تمسخر مي گيرددر واقع او زمينه اي را ايجاد مي كند كه

هنرمند مي تواند براي خلق اثر هنرمند خود را از .از آثار هنري خود از آثار ديگر استفاده كند

را مي توان نام "شيشه بزرگ"ديگر آثار او او به دليل .دوسيستمي است يتابلوي .برد

داشت نقاشي اش را دلزدگي كه نسبت به بومعروس "و نام آن را كردبر روي شيشه ترسيم

مي گذارد او "، حتيرا مجردها برهنه مي كنندجنسي رابطه مسائلنقاشي بود كه خيلي با

همو هانري ماتيس پيكاسو .نزديكي داشت

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

58

سال 8به مدت او .درگير مقوله جنسي بودندسپس آن را ،زحمت كشيدشيشه بزرگ ايبر

كسي كه گالري آثار او را .كنار مي گذاردداشت تصميم گرفت آن را به نمايش بگذارد

نقل و بي احتياطي مي افتد و مي در اثر حمل واز اين اتفاق جالب است كه دوشان .شكند

استقبال مي كند و مي گويد اثر من تازه تكميل بحث جديدي را در هنرمند باز اين كار او! شد كند كه هنرمند در خلق اثر هنري دست مي

اتفاق را باز بگذارد و تنها خود او در خلق اثر .سهيم نباشد و به اتفاق هم امكان دخالت بدهد

بحث هنر مفهومي تا جايي پيش رفت كه معتقد بودند كه نفس كشيدن هنرمند هم نوعي اثر

مثال او براي شركت در يك .هنري استطري را ارسال كرد كه نمايشگاه در نيويورك ب

چند سي سي از هواي ،روي آن نوشته بوددر واقع توليد اثر هنري از يك كار ! پاريس

د آن را انجام يخاص كه يك فرد متخصص با همتمام كارهاي روزانه و دهد جدا مي شود

. مي تواند جز آثار هنري باشدhappennig )هنر اتفاق (

:ثوتجوزف كويك صندلي و سه صندلي اثر

متاثر از انديشه هاي و است 1965مربوط به سه بهدر اثر يك صندلي .مارسل دوشان بو

يك پديده را به نمايش گذاشته هر ،روش بيانمي خواهد صندلي را تعريف كند هاسه تاي آن

سمت راست تعريف ،سطي خود صندلي استوسمت چپ و يك فرهنگ لغت صندلي از

از نظر ذهني قصد دارد ،عكس صندلي استده را در گير كند كه واقعا كدام يك از اينها نبين

م بيشتر مفهوم صندلي را صندلي است و كدا .مي رساند

.گرايش كانسبتچوال دارد :يزوژوزف بكارهاي چيدمان با مدفوع .آمريكايي است

حيوانات انجام داده است و به سمت برخي از بيني مثبت انجام نوعي باز چيزها كه رد شده اند

.مي دهدمفهومي به اسم هنر شاخه اي ديگر در هنر

ش در ساخت يعني هنرمند خود .اجرا مي باشدبا ر واقع د(با تن و بدنش .اثر هنري نقش دارد

يز در يكي از وژوزف ب) حضور فيزيكي خودشش پتويي را به خودش مي پيچد و عصايي آثار

ك در دست مي گيرد و با يك سگ در داخل ي اتاق گيرد و با آن عصا به كفاتاق قرار مي

مي زند و سگ از خود عكس العمل نشان مي من آمريكا را دوست دارم "دهد نام اين اثر او

.است "و امريكا من را ياثر هنري براي نمايشگاهخواستند يك بويزاز

كت و ، يك دستدر پاريس ارسال كند .شلوارش را به عنوان اثر هنري ارسال كرد

يكسري هم هنرمندي به نام ويتا آكونچي

تصاوير بي ربط روي تخته سياه مي كشد و مي تكميل او جاهايي از آن پاك مي كند و اثر

.شود

كه طرح توسعه آن توسط :موزه تاريخ يهودبين ساختمان اصلي ،ل ليبسكيند ارائه شدنيدا

موزه و ساختمان قديمي از زير ارتباط وجود عي تقابل معماري دوره رنسانس و به نو .دارد

را لتتقابل سنت و او .است 20معماري قرن ستونهاي بتني كه بر روي آنها .مدرن است

49ستون بتني به نماد 49 ،كاشته شده درخت .كه در دين يهود نمادين استانسان است

.ها از هندسه فركتال تبعيت مي كند پنجره

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

59

اما ،فضا سازي آن بر اساس موزه تهي بودمسئولين تصميم گرفتند در آن نمايش اشياء را

داشته باشند و در آن اشيايي در ارتباط با همبراي جلوگيري از .تاريخ يهود قرار دادند

نشستن كبوتران در پشت پنجره ها يكسري سيم قرار دادند به فاصله چهار سانتيمتر از يكديگر تا تعادل كبوترام بر هم زده شود و .زمان بسيار كوتاهي در پشت پنجره ها باشندفضاي تبعيد آن پس از عبور از يك راهروي

متر و داراي سكوت كامل به يك در 40-30ظيمي كه به در گاو صندوقهاي بانكها خيلي ع

وارد فضايي مي شويد با ،شبيه است رسيده ،پس از بستن در .ديوارهايي از بتن اكسپوز

.درون فضايي با سكوت محض قرار مي گيريدقريبا فضا متر است و ت 8ارتفاع ديوارهاي آن

.نور از سقف مي آيد تاريك است و كورسوييبه شكل سياريب در فضايي ديگر صورتك هاي

د و نبر روي كف قرار دار كهساخته اند انسان هنگام راه رفتن بر روي آن نوعي زجر و درد انسانهايي كه در درون كوره هاي آدم سوزي ناله مي زدند را از طريق صداهايي كه از اين

ديد كننده به ا در اثر فشار وزن باز،صورتك هي براي بازديد كننده تداعي م ،وجود مي آيد

تمام اين موزه تجربه فضاست و درگيري .كند .ذهني با محيط

مدرسه ، درمعمار برجسته ژاپني :بان شيگرو

كوپريونيون تحصيل كرده و شاگرد جان هيدك يكي از بحث هايي كه او مطرح كرده .مي باشد

paper architectمعماري كاغذي ture شخصي خود را در ژاپن او ويالي .است

لوله هاي كاغذي را .است اغذ ساختهتماما از كبا فرمول شيميايي خاص در كارخانه توليد

.هم ضد حريق است هم ضد آب.... كرده اند به عنوان يك مصالح ساخت و ساز درسازمان

حتي .مسكن شهر سازي ژاپن ثبت شدهاز اين سيستم كاغذي همروشويي سرويسها

.ساخته شدهبان وراز ديگر آثار شيگ :خانه بدون ديوار

openاودر اين خانه همه چيز را .استحتي سرويس بهداشتي و حمام و ،طراحي كرده

مي در بعضي جاها .هيچ ديوار داخلي ندارداز پرده متحرك جهت محدود كردن توان

او در اين پروژه حتي .استفاده كردفضاها مختصر ديواري كه در خانه شيشه اي فيليپ

كارهاي ميس وندرو وجود داشت را جانسون وحذف كرده و تنها به قرار دادن پرده در فضايي

ز ديگر آثارا .مانند سرويس بسنده كرده .كليساي كاغذي است يك او معروف

:رم كولهاس

و است كه آ يال دالاز معروفترين كارهاي او واين ويال با الهام از ويال ساوواي لوكوربوزيه

ب ساووا داراي فرم مكعويال .طراحي شده .و پيلوتي است خيلي ساده با پنجره هاي خطي

رم كولهاس از ويالساووا و مشخصاتش استفاده او .اما در نهايت به پروژه ديگري رسيده ،كرده

.مدرس دانشگاه هاروارد استكولهاس بحثي را در معماري مطرح مي كند با

را مطرح لوكوربوزيه پالن آزاد(نام برش آزاد پروژه مركز گردهمايي آگادير در ) كرد

برش (اين رويكرد با .مراكش از كارهاي اوستاو معتقد است در طراحي بايد به گونه ) آزاد

مقطع را .اي عمل شود كه آزادي داشته باشيم بحث مانند( هرگونه مي خواهيم طراحي كنيم

يعني پروژه برشهاي ) لوكوربوزيه در مورد پالن

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

60

در دوران مدرن برشهاي .ي داشته باشدمتعدداو از اين طريق قصد دارد .طبقات مانند هم بود

.تنوع و جذابيت را به فضاها بدهداز ديگر ) چين(در پكن :تي وي برج سي سي

ه او الگوي ي اين پروژ .آثار رم كولهاس است حدود داراي و را تغييرداده برج سازي در دنيا

بر اساس آن سيستم. متر كنسول است 70 .نوار موبيوس است نوعي

تچوال آرت پعكاس كانس :مپلتورپرابرت در مورد از نقدهاي او .)هنر مفهومي(است

.تبعيضات سياه و سفيد بود

تچوال پكانس و هنرمند عكاس :شيرين نشاطكه اخيرا فيلم جالبي به است ايرانييست آرتاز ديگر .ساخته است "زنان بدون مردان"نام

مي در ايران)هنرمفهومي(سبك پيروان اينن نشاط شيري . نام برد عباس كيارستمي توان از

هايش را بر مبناي تضادهاي اجتماعي اساس كارمقوله حجاب را نقد ،موجود در جامعه قرار داده

در دوره اي .او ساكن امريكا ست .مي كندازكارهايش تكنيكي داشت كه تعدادي از

تهيه مي كرد و بر روي صورت آنها عكسها رادعاهاي اكثرا باكالژ را ،انجام مي داد كالژ

.نجام مي دادمذهبي ا

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

61

:تكيمعماري هاجين است و همواره عاين بحث با تاريخ

ه ژي و روش ساخت دغدغه معماران بودتكنولوتك مي گويند به اين اگر به دوره اي هاي. است

كه اين مقوله به نوعي در نماي دليل استتقدند بعضي مع .ساختمان آشكارتر بيان شد

تك از قصر بلورين است كه شروع معماري هايبه عنوان همبرج ايفل . داراي سازه اكسپوز بود

به طور . بودنمادي از معماري ها يتك مطرح د به بعد جرياني وار 60كلي درحدود دهه

تك يا ايمعماري شد كه آن را معماري هريشه .معماري با تكنولوژي پيشرفته نام نهادند

هاي شكل گيري اين سبك از آشيانه هاي ،معمار ايتاليايي نروي،جي يلوي پير .هواپيما بود

كه دهانه بين ،تعدادي آشيانه هواپيما ساختستونهاي آن صدوپنجاه تا دويست متر بود و

.را به وجود آورد هاسطوح عظيم بتني سقف يعني اثر معماري كه سازه در آن نقش :تكهاي

اساسي دارد و نمايان است و با تكنولوژي دهند كه پيشرفته مي توانند كارهايي انجام ب

.تاقبل از آن امكان نداشت نرويجي ياز ديگر كارهاي پيرلوي :سالن ورزشي

آن را با استراكچ سقف است كه دهانه عظيم .ربتني توانسته پوشش بدهد

طراح و مهندس سازه آلماني :ولرف ترسمينباكاو گنبدهايي را طراحي كرد كه به نام گنبد . بود

گنبدي كه تمام استراكچر .ژئودزي معروفندهيچ ستوني در زير آن در درون پوسته است و

.آن وجود نداردمغز متفكر به وجود آورنده :گروه آرشيگرام

60در دهه . معماري هايتك ناميده شده اندگرام را با جوان خالق معماري گروه آرشيچند

مغز متفكر آنان فردي پيتر .هم تاسيس كردند

وك بود كه مباحث تئوريك را مطرح مي ك جر وريچارد را :از ديگر افراد اين گروه .كرد

رنزو پيانو بودند كه بعدها در پروژه ژرژ پمپيدو تبديل به يكي از شاخص هاي معماري هايتك

اين گروه ديدگاه صنعتي به زندگي .شدندبرجي .ندخيالي داشت هاي پروژه اكثرا ، وداشتند

كه در آن كپسول هايي نصب شود و در اين كپسول ها حداقل هايي براي زندگي وجود

اين كپسول هاي قبليت تعويض و نصب ،دارددارد و هركس بخواهد مي تواند كپسول زندگي

بعدها .ر كنداش را تعويض كند و آنرا بزرگتژاپن خانه اي در ،ژاپني معمار ،روكاواوكيشو ك

.بود ساخت كه به همين شكل كپسولمسابقه بين المللي در شهر يك 70در دهه

ار نيماير و فيليپ اسك .پاريس برگزار شدپروژه با. اين مسابقه بودند انداور از جانسون

ژرژ پمپيدو در اين مسابقه بيان شد كه انقالبي حرف اصلي آن اين .ماري به وجود آمددرمع

بود كه بناي معماري مانند ماشينهاي صنعتي تمام اجزا ،كه چيزي را از ديد پنهان نمي كنندبه خاطر .و عناصر آن در معرض ديد باشد

اينكه دربافت بسيار متضادي قرارمي گرفت صدا و بسيار سر) بافت تاريخي شهر پاريس(

ر عليه برج ايفل مانند جوي كه ب. برپا كرداين پروژه آن بافت از شهر را .ايجاد شده بود

كه خيلي مورد توجه نبود رونق بخشيد و همامروزه تعداد بازديد كنندگان آن از ايفل

نكته ديگري كه وجود داشته در .بيشتر استزمين پروژه بسيار وسيع بوده در ،اين پروژه

طراحي نصف اين زمين ساخته مي شود و در در نظر گرفته يوي آن ميدان شهري بزرگجل

در واقع نيمي از زمين پروژه تقديم به .مي شودطبقه سالن 3-2در زير ميدان .شهر مي شود

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

62

اماروي آن به ،موسيقي و پاركينگ ساخته شدهتمام اجزاء آن در معرض ديد .شهر تقديم شد

به طور تقريبي ... تاسيسات و سازه، :استدر سقف .متر است 18000طبقهمساحت هر

كانال هوا و تاسيسات ،استراكچر همه ي هم .اكسپوز است

منطقه .در شهر پاريس است :سفان د ال طاقبه نام نيويورك كه در فرانسه سفان دال

تمام آسمانخراشها در آن .پاريس معروف استچون شهر پاريس شهر .واقع است منطقه

فراتر از خط تاريخي است اجازه ساخت و ساز تمام .آسمان شهر را صادر نكرده اند .است سدفانال آسمانخراشهاي آن در منطقه

كه در ،نماد شهر پاريس است سفان د الطاق ابعادش . امتداد محور تاريخي شهر ساخته شده

متر است 70دهانه ان .است 100×100×100چون دهانه آن .اجراي آن بسيار طوالني شد –

معمار گمنام آن اسپره كلسن .بسيار عظيم بودرد و ماواخر طراحي اين پروژه شمعمار .بود

پل آندرو طراحي آن ، معمار برجسته فرانسويپل آندرو متخصص طراحي .را تكميل كرد

رودگاه خميني ايران را فرودگاه در دنياست و ف 50 بيش از او –طراحي كرده پل آندرو

.است ساخته اهفرودگجزء معماري :)روزه لوومدر حياط ( روهرم لو

در .تك محسوب مي شود واقع در پاريسهايعظيم گفته اند كه اگر يك موزه يمورد اين

نمي ،دونده دو ماراتن به مدت يك هفته بدودسطوح گالريهاي .تواند همه جاي آن را ببيند

شكل uاين موزه فرم .آن بسيار عظيم استل سردرگمي كه بازديد كننده و به دلي دارد

شانه اي دروسط ن ،ممكن است دچار آن شودد كه ورودي باشد و حياط موزه طراحي ش

بازديدگان را به طبقه زيرين هدايت كند وسپس با كمك نشانه هاي راهنما مسير خود را

مهندس ، پي ام اين هرم از كارهاي آي .بيابنده سازه اي اين جنب .ساكن آمريكا استو چيني

است و تماما از شيشه پروژه بسيار خاص .است ساخته شده . تك استاز معماران سبك هاي :ژان نوول

پروژه اي كه باعث شهرت او .فرانسوي استشركتي در پاريس ،ياي عربدنانيستيتو ،شد

اراي ساختمان د .، استكه متعلق به عربها بودهكرار مدول ت يكيك نماي بسيار ساده است و

ديافراگم ،هركدام از اين مدولها .داردشونده است كه به نور حساس است و بسته به نوري

بسته مي شود و ميزان كه فضا نياز دارد باز و اواسط اين پروژه در .فضا را تنظيم مي كند نور

.بود مورد توجهبسيار ،ساخته شد 90دهه فراي اوتو است كار :استاديوم المپيك مونيخي چادري در زمان كه از نظر سيستم سازه ارتش آلمان در مدت ،خود بسيار پيشرفته بود

اين پروژه .ماه اين پروژه را ساخت 6- 7زمان هم از نظر تكنولوژي ساخت و زمان ساخت

.تك سيار شاخص است در سبك معماري هايب

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

63

جرز مركز با همكاري ريچارد را او :پيانو رنزود از آن از را طراحي كرد و بع پمپيدو ژرژ

از . تك شناخته شده اندپرچمداران معماري هاي .است آثار او فرودگاه كانساي واقع در ژاپن

مجبور به ساخت و محدوديت زمين داشتندجزيره بر روي اقيانوس جهت ساخت فرودگاه

سپس با پل ارتباط با مترو را از رو و .شدندد بستري به نام جزيره ايجا .زير ايجاد كردند

كار ارزشمند و مهمي بر روي اقيانوس بسيارتك سعي در استفاده از معماران هاي .بود

ساختارهايي دارند كه در دل طبيعت وجود پمپيدو از سيستم مثالًدر پروژه ژرژ .دارد

مفصل آرنج دست انسان الهام گرفته شده براي 60وژه يعني دهانه هاي پر .طراحي يك كنسول

براي آن شبيه به متر است و سيستم استراكچر .آرنج انسان جهت تحمل وزن طراحي كردند

ساي رنزو پيانو از فرودگاه كان در پروژه: سئوال( .استراكچر دايناسور الهام مي گيرد

بيش استراكچر يك دايناسور كه وزن سنگيني ،تن آن را به خوبي تحمل مي كند 10 از

)؟چيستاز كارهاي ريچارد راجرز :لندندر لويدز بانك

.است بارويكردهاي تك طراحي شده است كه void .صنعتي است سيستم طراحي آني صنعتي را به خوبي تداعي مركزي آن معمار

.مي كند s.o.mكارگروه :هاكآسمانخراش جان هن

به آسمانخراش سازي در دنيا است كهبلندترين آسمان خراش دنيا در دبي .معروفند

متر اين 850در حدود .ر اين گروه استكاآسمان خراش جان .آسمان خراش ارتفاع دارد

حجم آن مكعب است و .هاك در آمريكاستهنمتر ارتفاع دارد و سالها جز بلندترين 500

سيستم استراكچر . آسمان خراشهاي دنيا بودآن بسيار قوي و پوسته مانند است و استراكچر

اي داخلي مي توان سپوز در فضرا به صورت اك .ديد

از معماري هايتك به يگرايش 90در دهه يعني .پايدار ايجاد مي شودسمت معماري

تكي كه سعي مي كند الگوهاي معماري هايطبيعي را بيشتر استفاده كند و با طبيعت بيشتر

.تك مي نامنداصطالحا آن را اكو .سازگار باشد زورن .يعني محيط با تكنولوژي تركيب مي شود

به ريچارد راجرز كاالتراوا، نورمن فاستر، پيانو، .كردندسمت معماري اكوتك گرايش پيدا

كه ) گنبد رايشتاك(اختمان مجلس آلمان سسالها و به توپ بسته شد در جنگ هاي جهاني

بعد از اتحاد آلمان شرقي و ،بال استفاده بوددر مسابقه . گرفتندغربي تصميم به احياي آن

طراحي آن نورمن فاستر براي طراحي گنبد آن كه از نمونه هاي شاخص معماري .شدبرنده

يكي از ويژگيهاي شاخص بنا .هايتك استاينست كه به مردم اجازه مي دهد به باالي سر

نظارت كنند بر بحث هاي نمايندگان بروند وآنان و به حالت نمادين دموكراسي را بيان مي

.ه هاي آن ضد گلوله استشيش .كندتك نداريم اين دليل مادر ايران معماري هاي به

يك از جزئيات خط چون براي ساختن هركه بايد راه اندازي ،توليد كارخانه نياز است

گرايش به تكنولوژي در "مقاله ي . (شودفصل نامه آبادي شماره "ايران امروز معماري

).را ببينيد ايمان رئيسي نوشته ي 52اثر رنزو پيانو :ري تجيبائوممركز فرهنگي ژان

در جزاير .اكوتك بسيار شاخص استكه از تجيبائو ريمژان .اقيانوس آرام واقع استاين پروژه با استفاده از .قهرمان ملي آنان بود

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

64

.است ويژگيهاي اقليمي آن منطقه طراحي شدهفرم آن از مسكن سنتي رايج در آن منطقه

مسكن سنتي با نام ( .است دهالهام گرفته شبرگ درختان سقف را شاخ و كاناك كه با

چربي بوده همپوشش مي دادند و بدنه آن چوب انتخاب شده و از از هممصالح ) .است

بخش اعظم .مان فرم مسكن سنتي ملهم است سيستم تهويه اين پروژه طبيعي است كه از

.طريق هدايت بادهاي اقيانوس تامين مي گردد

در برلين منطقه شهري بزرگي :امدپوتسكوي است كه طرح طراحي شهري آن را به مسابقه

كار .پيانو برنده مي شود رنزو مي گذاراند و ، اين است كه جالب او پس از طراحي شهري

هريك از ساختمانها را به يك معمار معروف :جهت طراحي از معماراني نظير .دنيا مي دهد

.هانس هوالين وروكاوا،كيشوك ريچارد راجرز،توسط دايملر و كرايسلر سابقساختمان شركت

او در طراحي اين .است رنزو پيانو طراحي شدهساختمان از سيستم نماي آجري خشك استفاده

اگر نور .كرده و سيستم نما كامال هوشمند استالكترونيك بصورت پرده ها ،ساختمان زياد شود

.ميكندشود و نور را تنظيم بسته ميبدون مالت است و با پيچ و :سيستم نماي آجر

كلي به مهره محكم شده كه هنگام زلزله مش .وجود نيايد

تك در زمينه معماري هاي همبان روشيگبا همان معماري كاغذي است و فعاليت داشته

.را به وجود آورد يدهانه هاي عظيمسيستم اتصال اين لوله هاي كاغذي بست چوبي

.است كار :پمپيدو در پاريس توسعه موزه ژرژ طرح

چوبي آن از استراكچر بان است كه در شيگرو

.الهام گرفته كه شبيه كاله سنتي است در چين .شدافتتاح اخيرا اين كار ه نام معماري متحرك در معماي مبحثي ب

تك وجود دارد كه توسط سانتياگو كاالتراو هاي ب شدهمعمار برجسته سازه دنيا بسيار تعقي

او هم معماري را مي داند هم دكتراي .استاو در كارهايش بسيار از پديده هاي .سازه دارد

مثال طرحي شبيه چنگال .طبيعي الهام مي گيرددر بسته شدن دارد يا و حيوان كه قابليت بازكه متحرك است يا سقف ورودي ايستگاه مترو

بسته يا نيمه ساختمان عظيمي كه مي تواند باز،از طراحي هاي 2000سال يكليسا .باز شود

اوست كه اين قابليت را داشت كه كامال باز،او استاد طراحي پل .نيمه باز يا بسته شود

بائو بر پل پياده اي را در نزديكي بيل او .استشيشه سند آنروي رودخانه طراحي كرده كف

شب نور پردازي بالست شده است كه در .ميشود و بسيار زيباست

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

65

:ايران امروزمعماري

طرح كتابخانه ملي ايران را :هادي ميرميرانهزينه به دليل هيات داوران گفتند ئه داد امااار

برنده نشد و طرح يوسف شريعت ،اجراهاي هاي طرح فرهنگستان .ده برنده اعالم شداز

ميرميران در .از كارهاي ايشان است هم ايرانچون "طرح كتابخانه ملي از شعر ناصرخسرو

الهام گرفته "رگدازنده كه چكانيش به قي زراو اين طرح را لوح زريني تصور كرده كه .است

بخش سالن .است در دل زمين فرو رفته شيشه اي آن را پوشانيده اي كه پوسته ،مطالعهبه تعبيري اكسپرسيونيستي از دماوند است،به نظر بهرام شيردل تنها پروژه اي .تاسملهم

بود كه قابليت مطرح شدن در سطح بين المللي اما به دليل مسائل .را در آن مسابقه داشت

از ديگر كار .اجرايي و اقتصادي پذيرفته نشدكانون و ساختمان بانك توسعه صادرات هاي او

.است وكالي دادگستري

توكيو ساختمان سفارت ايران در پروژه ي بعد شيخ زين حسين (مهندسين مشاور باوند ركا

مدرن داراي ي رويكرد با است كه )الدينمورد بخش هاي و سراسري مسقف ورودي،

در مورد اين بنا مواردي .خانه استسفارتنياز مطرح شده كه از شهرهاي سنتي الهام گرفته

روش اين يكي از نقدهايي كه در . شده استمعمار بايد مراقب باشد كه ناي ،طراحي هست .سرايي نشود وارد داستان

دوره اي رويكرد كارهايش به :ام شيردلبهر

.سمت معماري استريشن يا معماري نواري بوددر كارهاش از يك مجسمه ساز فنالندي به نام

كه در مسابقه اي .الهام گرفته تراينن،او يموار جهت طراحي فرودگاه بين المللي امام خميني

طرح معماراني نظير برگزار شد، 1374سال در پل آندرو به اين مسابقه شيردل، مير ميران،

رويكرد جديدي در طراحي شيردل .دشارسال ساختمان آن بسيار افقي و .معماري ارائه داد

.است كشيده طراحي شدهكار مشترك آقايان :كتابخانه عمومي كانساي

دانشميرميران و رضا هادي مير بهرام شيردل،به ايران 1374در سال بهرام شيردل .است

ان پارس با هد و در شركت نقش جوارد ش وهمكاري نمود ماه 6 ي حدودميرميران به مدت .چند پروژه مشترك دارند آنها در اين مدتدر .ژه وجود داردودر اين پر يجنبه هاي نمادين

وجود دارد كه يكي روشن جعبه 2اين پروژه روشن قرائت جعبه ي .يك استاست يكي تار

در بين اين .تاريك مخزن است جعبه يخانه و .فضاي خالي است و ارتباط آنها از زير است دو

) معماري نواري(اين پروژه با رويكرد استريشن رضا دانشمير مسئول طراحي و طراحي شده .اين پروژه بود

كه در :ساختمان بانك توسعه صادرات ايرانبرنده ي يلح بهرام شيردل به دالاين پروژه طر

اين . است الهام گرفته پاز دياگرام كاس .نشدتا نما دارد و از هر زاويه اي يك نماي nپروژه

رين آثار يكي از برتبه نظرم (تازه دارد .)معماري معاصر ايران است

برنده اعالم براي اين مسابقه ميرانطرح مير ميران است طرح مير در حال اجراكنون شد و مقداري باز ش مكعب شكل است كه در يحجمصندوق است و گاو از ينماد گفته اند كهشده

پروژه شيردل بسيار پيشرو اما بسيار ساده است .بود

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

66

:ساختمان سفارت ايران در برزيلفت گروزارت امورخارجه تصميم 1378از سال

هاي ايرن خانهطراحي ساختمانهاي سفارت كهلف را به معماران برجسته در كشورهاي مخت جهت طراحي معماراني نظير .ايراني محول كند

شيردل، داراب ديبا و فرهاد احمدي، ميران،ميرنكته مهم اين بود اين .انتخاب شدند...

را نقد ميكردند تا ساير معماران معماران كاربه تعبير كامران .برطرف گردد عيوب كار

خود تعريف حشيردل با طرافشار نادري او در فضاي .است را عوض كرده خانهسفارتيك فضاي عمومي و يك فضاي خانه،سفارت

شهري در نظر گرفته و بخش امنيتي و عمومي آن 2مسئول طراحي فاز .از يكديگر منفكند

. آقاي كامران افشار نادري بود

:خميني امام ساختمان فرودگاه ر برجستهمعما او .پل آندرو بود طراحي آن كار

او ايده طراحي اش را .فرودگاه ساز دنياست يتداعي مي خواهم :اينگونه بيان نموده است

كه .داشته باشمآسمان شبهاي كوير از انتزاعيبه دليل ضعيفي مواجه شد واجراي بامتاسفانه

معتقد است او ،پايين بود اينكه كيفيت مصالحبخش فاز .نشده استكامال محقق اشايده كهبه مهندسين مشاور آتك اجرا نظارت بر و 2

محول شد كه متاسفانه با ايده پل آندرو مصالح . مطابقت نداشت و خوب ازكار در نيامد

سنگهاي . نما از خارج ازكشور وارد شدهاجرا اتصال خشك قرمز آذرشهر با تراورتن

است شده :ساختمان ميالد در نمايشگاه بين المللي

او ابتدا گرايش .است مهدي عليزاده يكار آقاو معماري گذشته ايران مبه پست مدرنيس

تك گرايش سپس به سمت معماري هاي ،داشتروز 72اين ساختمان در مدت .پيدا كرد

كامال صنعتي و با فلز ساخته شده .ساخته شدحتي كف طبقات آن از ورق فلزي به است،

اينكه سرعت به خاطر .است cm1ضخامت اين است كه كف در شايراد .باال برود اجرا

تم سيس. صدا را زياد منتقل مي كند و فلزي سر .تاسيساتي آن كامال اكسپوز است

دردوره جديد ودر آخرين :فرهاد احمدي

ه ه معماري اكوتك گرايش پيدا كردبكارهايش .است

.كشور ماست جواناز معماران :رضا دانشمير

مختلف سال در شركت هاي 10حدود او دفتر ميرميران، :مثال .مهندسين مشاور كاركرد

بعد از ده سال كارحرفه اي ..... شيردل و او قبل از .دفتري با نام خودش تاسيس كرد

چند . نقاش برجسته اي بود ،اينكه معمار بشودنمايشگاه عمومي و انفرادي ازآثار نقاشي او

اوسبك خاصي در نقاشي داشت كه .برگزار شدسعي در مبهم كردن آن پرترهيم يك با ترس .و بودشاگرد آيدين آغداشلدر نقاشي .داشت

كه است، باشگاه وزارت كشوراي ساختمان ،بعدها به مجموعه فرهنگستان هنر سپرده شد

طراحي و نظارت آن كار رضا دانشمير اجرا،است اما به دليل آنكه در دفتر مهندس

به ،داشتهمكاران فعاليت اسماعيل طاليي ودخل تصرفهايي در آن .نام دفتر او تمام شد

را فترامپي كه به زير زمين مي ر .ه استشدمسدود كردند و زيرزمين را به سالن تبديل

اين ساختمان نشانه هايي از معماري در .كردند ييسينماپرديس . ديكانستراكشن وجود دارد

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

67

سينما ملت .از آثار رضا دانشمير است همملت دايره المعارف چاپ در انشمير برايرضا د

.استانتخاب شده 21معماري قرن

جرياني در معماري الزم به ذكر است كه .است معاصر ايران توسط جوانان شروع شده

آنان به سمتي پيش مي روند كه در آينده مي ارائه در عرصه معماري جهان توان حرفي براي

. داشت

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

68

:منابعفهرست تفكيكي

:انقالب صنعتي و مدرنيته

ترجمه -فضا، زمان و معماري -گيدئين، زيگفريدتا 151ص -انتشارات امير كبير -منوچهر مزيني

318تا 310و ص 249

ترجمه -تاريخ معماري مدرن -بنه ولو، لئوناردوانتشارات مهندسان مشاور -حسن نيراحمدي

فصل اول -نيرستان

مباني و مفاهيم در معماري معار - قباديان، وحيدص - انتشارات دفتر پژوهش هاي فرهنگي - غرب

36تا 17

نشر - تاريخ معماري غرب -باني مسعود، امير 269تا 254ص -خاك

:مكتب شيكاگو و معماري مدرن

تا 43ص - و معماري از زمان –مزيني، منوچهر 58

ترجمه -پيشگامان طراحي مدرن-پوزنر، نيكوالستا 10ص - انتشارات دانشگاه تهران-فرخ اصالت

165تا 95و ص 36

ص -فضا، زمان و معماري -گيدئين، زيگفريد 372تا 362

مباني و مفاهيم در معماري معاصر - قباديان، وحيد 48تا 36ص - غرب

:آموزش معماري

تا 43ص - از زمان و معماري –منوچهر مزيني، 58

37ص -تاريخ معماري مدرن -بنه ولو، لئوناردو 58تا

ترجمه -نقطه، خط، سطح -كاندينسكي، واسيلي انتشارات بهار -علي پورصالح

ترجمه عريعلي -رنگ و خط - ايتن، يوهانس نشر بهار - شروه

– AAمدرسه معماري -مصطفوي، محسن

25ص -25ه فصلنامه معمار شمار

حرفي از جنس زمان، نگاهي نو به -حجت، عيسيفصلنامه -شيوه هاي آموزش معماري در ايران

50ص -1381زمستان -12شماره -هنرهاي زيبا

كيفيت براي عموم، زيبايي براي -زايس، راينهاردترجمه پريسا -)سالگرد تأسيس باهاوس(همه

34ص - 8فصلنامه معمار شماره - رضايي

AA درسه معماريسايت م

www.aaschool.ac.uk سايت مدرسه كوپريونيون

www.cooper.edu سايت مدرسه معماري هاروارد

www.gsd.harvard.edu

:لوكوربوزيه

كتاب از -بسوي يك معماري جديد - لكوربوزيهويراسته ي الرنس -مدرنيسم تا پست مدرنيسم

-نشر ني -ترجمه ي عبدالكريم رشيديان -كهون 202ص

تا 69ص - از زمان و معماري - مزيني، منوچهر93

329ص -فضا، زمان و معماري -گيدئين، زيگفريد 525تا 485و ص 462تا 423و ص 355تا

-دگرگوني آرمانها در معماري مدرن -كالينز، پيتر انتشارات قطره -ترجمه حسين حسن پور

157ص -تاريخ معماري مدرن -بنه ولو، لئوناردو 314تا 308ص و 163تا

تا 94ص - از زمان و معماري - مزيني، منوچهر99

ص -فضا، زمان و معماري -گيدئين، زيگفريد 553تا 547و ص 525تا 485

ترجمه ي محمد منصور - منشور آتن - لكوربوزيه نشر فضا - فالمكي

آلوار آلتو و مناظر اساطيري - ويليام كرتيس –فصلنامه معمار - ترجمه فرزانه فرزانه طاهري

70ص -4شماره

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

69

ص –تاريخ معماري مدرن -بنه ولو، لئوناردو 139تا 135

:معماري مدرن ايران

- پيشگامان معاري مدرن ايران - معرفت، مينانشر انجمن - كتاب تهران، پايتخت دويست ساله

ايران شناسي فرانسه

ترجمه شيرين - هلويمعماري دوره پ -اردالن، نادر 86، ص 15معمار - رضايي

نشر موسسه - معماري پهلوي اول - كياني، مصظفي مطالعات تاريخ معاصر ايران

معماري حسين - شافعي، بيژن و همكاران نشر ديد -طاهرزاده بهزاد

معماري نيكالي -دانيل، ويكتور و همكاران نشر ديد -ماركف

وشنگ بناهاي يادماني، ه -باني مسعود، امير 146ص -28شماره - فصلنامه معمار -سيحون

- معماري گابريل گوركيان در ايران -حكيم، نگار 78، ص 15و معمار 52، صفحه 14معمار

11شماره -فصلنامه معمار - روالند دوبرول

معماري صنعتي ايران بين -افشار نادري، كامرانص - 25شماره - فصلنامه معمار -دو جنگ جهاني

135

- ايران در جستجوي مدرنيته -و، رامينجهانيگل نشر مركز

انتشارات صراط - ما و مدرنيت -آشوري، داريوش

تاريخچه آموزش آكادميك - دهقاني، محمد رضا -37شماره -فصلنامه آبادي - معماري در ايران

4ص

:معماري پست مدرن

تا 243ص - از زمان و معماري - مزيني، منوچهر266

66، ص 12شماره - ارمجله معم - هيداك، جان

ترجمه آبتين -چهار پدر خوانده -بتسكي، آرون 68، ص 12معار -گلكار

( نشر خاك - ترجمه نيلوفر محوي -مير، ريچارد (در حال انتشار

تو معماري را -جودت، محمد رضا و همكاراننشر - ترسيم مي كني، ولي من آن را مي سازم

سمر

معمار مقدمه ي كتاب پنج -تافوري، مانفردودر -ترجمه ي محمد منصور فالمكي -نيويورك

-"ريشه ها و گرايش هاي نظري معماري"كتاب 299تا 289و ص 229پانوشت ص - نشر فضا

ترجمه - پست مدرنيسم چيست؟ -جنكز، چارلز نشر مرنديز -فرهاد مرتضايي

- پيچيدگي و تضاد در معماري - ونتوري، رابرتويراسته ي -يسمكتاب از مدرنيسم تا پست مدرن

- ترجمه ي عبدالكريم رشيديان - الرنس كهون 335ص - نشر ني

-پيچيدگي و تضاد در معماري –ونتوري، رابرت ترجمه محمود بشارتي

ترجمه عبداله جبل - لويي كان - جورگوال، رومالدو نشر خاك -عاملي

-18معمار - معماري و مردم - مزيني، منوچهر 5ص

ترجمه - با مردم ساختمان سازي -فتحي، حسن .انتشارات دانشگاه هنر -علي اشرفي

در قبول و رد مدرنيسم در - مزيني، منوچهر 50ص -11شماره - فصلنامه معمار -معماري

:... فولدينگ و ،معماري ديكانستراكشن

افسون زدگي جديد، هويت -شايگان، داريوش - ترجمه فاطمه ولياني - چهل تكه و تفكر سيار

.ن روزانتشارات فرزا

نو مدرن ها -جودت، محمدرضا و همكاران انتشارات معاني - كجايند

معماري -جودت، محمد رضا و همكاران -ديكانستراكشن ، معماري ديكانستراكتيويست

نشر پيام

ترجمه - برآمدن طرح از زمين سار -زاها، حديد

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

70

81ص -13معمار - سمرقند. د

ترجمه منوچهر - واسازي -جفري براد بنتنشر شركت پردازش و برنامه ريزي -يمزين

شهري

مباني و مفاهيم در معماري معار - قباديان، وحيد فصل نهم و دهم - غرب

ژيل دلوز، مردي كه افقي مي -باني مسعود، امير 20شماره -فصلنامه معماري و فرهنگ -انديشد

4ص –

فصلنامه معماري و -شئي نامرعي -دانشمير، رضا 53-52شماره - شهرسازي

فصنامه معمار شماره -واسازي - مزيني، منوچهر 440ص 10و شماره 57ص - 9

تا 284ص - از زمان و معماري - مزيني، منوچهر306

نشر هرمس -ژاك دريدا -ضيمران، محمد

نشر هرمس -ميشل فوكو -ضيمران، محمد

:معماري پست مدرن ايران

-سنت، مدرنيته، پست مدرن - گنجي، اكبر انتشارات صراط

فصلنامه هنر و معماري -آفريدن نو -اردالن، نادر

- معرفي و تحليل آثار معماري -ديبا، كامران 10شماره -فصلنامه معمار

تحول معماري در - فرمان فرماييان، عبدالعزيزفصلنامه - 1357تا 1320ايران در سال هاي

129ص - 25شماره - معمار

فصلنامه معماري و فرهنگ، ويژه ي معماري 19و18شماره - 1320 - 1357ايران معاصر

مروري بر ربع قرن معماري -ديبا، كامران 66ص - 15معمار - عبدالعزيز فرمانفرماييان

سايت حسين امانت

www.amanatarchitect.com

: جلسه دوازدهم

ترجمه وحيد -معماري پرش كيهاني -جنكز، چارلز

دانشگاه آزاد اسالمي - قباديان و داريوش ستارزاده واحد تبريز

-فصلنامه آبادي -ميدان تهي - رئيسي، ايمان 20ص -36شماره

مباني و مفاهيم در معماري معاصر - قباديان، وحيد فصل يازدهم - غرب

:هنر و معماري مفهومي

مباني و مفاهيم در آخرين -لوسي اسميت، ادواردترجمه عليرضا - جنبش هاي هنري قرن بيست

نشر نظر -سميع آذر

معماري و فرهنگ ويژه ي مفهوم در فصلنامه 22شماره -معماري

پنجره اي گشوده بر چيزي -دوشان، مارسل نشر فرزان روز - ترجمه ليلي گلستان -ديگر

كوچك، متوسط، بزرگ، خيلي - كولهاس، رم نشر خاك - ترجمه ايمان رئيسي -بزرگ

- فصلنامه معمار - شيگرو بان - رئيسي، ايمان 20شماره

فصلنامه معمار - رم كولهاس -امرانافشار نادري ك 10شماره –

:معماري هايتك

فصل ششم - از زمان و معماري - مزيني، منوچهر

مباني و مفاهيم در معماري معاصر - قباديان، وحيد فصل هفتم - غرب

حركت تدريجي هايتك به اورگاني -جنكز، چارلز 380ص – 36فصلنامه آبادي شماره - تك

شناسي در معماري بوم -موسوي، مير سعيدص -26شماره -فصلنامه معمار -نورمن فاستر

19

نشر - ترجمه مير سعيد موسوي -فاستر، نورمن خاك

- فصلنامه معمار -رنزو پيانو -افشار نادري، كامران 620، ص 8شماره

شماره - ويژه ي معماري پايدار -فصلنامه آبادي

دكتر ايمان رئيسي/ خالصه مطالب ارائه شده در كالس معماري معاصر و عمران آزاد قزوينمعماري انشكده د

71

42

:معماري امروز ايران

ويژه ي معماري -فصلنامه معماري و شهرسازي 84شماره –معاصر ايران

–ويژه ي معماري معاصر ايران -فصلنامه آبادي 52شماره

شرح جريان هاي فكري معماري -حبيبي، محسنانتشارات دفتر پژوهش هاي - و شهرسازي ايران

فرهنگي

گفتگو درباره ي زبان و -شيخ زين الدين، حسين 28ص -17ار معم –تكنيك

رويكرد شكلي به معماري هادي - رئيسي، ايمان -فصلنامه شارستان -ميرميران و بهرام شيردل

4و3شماره

پنج معمار جوان در مسابقه پارك - رئيسي، ايمانص -20شماره -فصلنامه معمار - فناوري پرديس

55

گرايش به -رئيسي، ايمان و فيروزه اماميفصلنامه - يرانتكنولوژي در معماري معاصر ا

52شماره -آبادي

دهه آخر قرن بيستم و دهه اول قرن معماري در :بيست و يكم

فضا و آزادي آن در آستانه ي -كاتوزيان، شهاب - فصل نامه معماري و شهرسازي -هزاره ي سوم

53-52شماره

شش مفهوم در –جودت، محمد رضا همكاران انتشارات مهندسان مشاور -معماري معاصر

.دت و همكارانجو

فرا معماري، -جودت، محمد رضا و همكاران فضاها در عصر الكترونيك

ترجمه حميد -معماري امروز -جوديديو، فيليپص -37شماره -فصلنامه آبادي - حسين مردي

640

رويكرد نقادانه به آثار معماري - رئيسي، ايمان

- ماهنامه ي ساخت و ساز -MVRDV گروه 32شماره

سخنراني در بيست و دومين كنگره -رآيزنمن، پيت 2005استانبول -ي اتحاديه بين المللي معماران

-82شماره –فصلنامه معماري و شهر سازي – 98ص – 83

پايانه بين -موسوي، فرشيد و آلخاندرو زائرا پولو 74ص 17فصلنامه معمار شماره -المللي يوكوهاما

22ص –18و شماره

ر بيست و يكمين كنگره سخنراني د -آيزنمن، پيتر -2002برلين -اتحاديه بين المللي معماران

10ص- 19فصلنامه معمار

گونه شناسي آثار فرشيد موسوي و -حكيم، نگار 24ص - 21فصلنامه معمار -آلخاندرو زائر و پولو

فصلنامه معماري و فرهنگ، ويژه معماري در عصر 20شماره - اطالعات

ژه ي معماري در فصلنامه معماري و فرهنگ، وي 17شماره -جهان امروز

گذر از جهان - گفتگوي چارلز جنكز با پيتر آيزنمنفصلنامه معماري و -مكانيكي به جهان الكترونيكي

71-70شماره - شهرسازي