CONG - DUNG - N G C N - HANH VA DAG DL/C MOI CUA PHU NCf NGAY NAY

Doan Thj Thai Van phdng Cong dodn - DHQG Hd Ngi

Trong lieh s^ m^'y ngan nam dUng nUdc va giiJ nUde eua dan toe ta, phu ni3 luon giii vai tro quan trong va ed nhutng eo'ng hien to Idn, gop phan xay dUng nen truyen thong ve vang ciia dan toe, dong thdi cung tao nen truyen thong ciia chinh minh: "Long yeu nUdc, d\ic by sinh, tri thong minh, tinh nhSn ai, son s^t thuy cbung, can cii chiu khd eua ngUdi vd, ngudi me, ngUdi chi, ngUdi em gai, la nhflng diic tinh quy bau dUdc hun due qua eac th§' he phu niJ may ngan nam qua da the hi§n ph^m gia va tieu bieu cho nhan each con ngUdi Viet Nam"^.

Noi dung eua v^'n de tren rat rong, pbong phu. Trong bai viet nay chung toi chi xin de c^p mot khia canh rat nhd va dttng lai d mtic do budc d^u trao doi ve Cong - Dung - Ngon - Hanh vd dgo di2c mdi eua phu nit ngdy nay,

Trai qua ca dem dai eua che do Phong kien thUc dan, mac dau hi anh hudng ciia tu tudng Khong giao (Ngu thi/dng: Nhan, l l , nghia, tri, tin; NgU ludn: mo'i quan he vua toi, cha con, anh em,ban be) va chinh sach ngu dan de cai tri thuoe dia, nhUng pham gia ciia ngUdi Viet Nam noi chung, ngUdi phu nut ndi rieng v&n sang ngdi vdi ban sic dan toe dam da khong gi xoa noi.

Tuf kbi CO Dang dSn dudng, nhat la sau Cach mang thang Tam

thanh cong, ca dan toe lai bUdc vao cuoc khang chien than thanh

^ B i phat bieu eua Tong Bi thiT Nong Diic Manh tai Dai hoi Phu nut Ian thii IX - Bao Phu nO,

so 10 thang 02/2002.

699

cbdng thUe dan Phap roi tiep den khang chien cho'ng My ciiu nU6c;

Khong chi tap trung cao nhat nhan tai, vat lUe ma ca tinh boa kbi

phach, ph^m gia eon ngUdi Viet Nam cho bai cuoc do siie mot mat, mot

eon thi nhan each, dao ddc ciia phu nuf - lUc lUdng chiem qua niia phan

dan so'cang dUdc thii thach va ren luyen vdi noi dung tam cao mdi.

Chi noi rieng noi dung "tam tdng" xUa kia da khae xa nhieu.

NgUdi phu nii trong khang chien khong con bd hep vai tro trong gia

dinh, khong troi buoe bdi chong con ma da vUdn len " tdng quan, tdng

chinh". Khong phan biet gia, tre, giau, ngheo, thanh thi, nong thon. O

dau, bS t eijt viec gi eiing c6 dong gop xiing dang eua phu nii.

Tren tien tuyen: Qua 18 chien dich trong khang chien cho'ng Phap

(1946-1954) phu nii da dong gop tong so': 9.578.000 ngay cong. Neu chi

rieng cac chien dich Idn da gop 50% tong so'ngay cong. Chien dich cang

16n, cang dai ngay, cang d ndi hiem yeu cang ed sU hy sinh dong gop

eua phu nO. nhieu. Tai chien dich Bien gidi (1950) eo 600.000 ngay cong

den Chien dich Tay Bic, Hoa Binh da cd 2.150.000 ngay cong va chien

dich Dien Bien Phu tran quyet chien chien lUdc ed tdi 2.381.000 ngay

cong lao dong trong mat tran cau dUdng.

• > ,

0 bau phUdng: nhfing ngUdi me, ngUdi chi khong chi ra siic tang

gia san xuat, "va ao", "nuoi quan" ma con tham gia du kich danh giac

giii lang thi dua eiing tien tuyen.

Tinh rieng tif nam 1951-1954 da c6 gan 1 trieu phu nut tham gia

du kich; va tu: khu V ra Bic c6 2000 gia dinh c6 t\i 3-4 con di bg doi.

Trong Khang chien Cbdng My cviu nude- pham gia nhan each truyen

thong eua ngUdi phu nii Viet Nam lai vUdt len xiing dang vdi tam cao

thdi dai. Tam chU vang "Anh hitng, bat khud't, trung hau, dam danf

dUde Dang, Nha nude tang cho phu nii la sU danh gia cong lao to Idn

700

eua phu nii dong gop cho khang chien va la sU due ket sau sSc truyen

thdhg tot dep ciia phu nii Viet Nam.

Sau cuoc khang chid'n cbdng My ciiu nUdc, ca nUdc di len ehu

nghia xa hoi; nhat la tu: kbi cong cuoc doi mdi do Dang ta kbdi xUdng

va lanb dao da ehuyen sang thdi ky mdi, thdi ky tiep tuc doi mdi, d^y

manh cong nghiep boa, bien dai boa, xay dung va bao ve To quo'c Viet

Nam XHCN, nham thUc hien mue tieu " Dan gidu, nitdc manh, xa hoi

cong bang, dan ehu, van minh".

Trong sU nghiep vi dai do ngUdi phu nii cd vai tro rat quan trong.

ThUe te, qua trinh doi mdi tren 15 nam qua cac tang Idp phu nii

lai to ro nang lUc, ph^m ch^'t eua minh, neu cao tinh than yeu nude,

doan ket phat buy tiem nang, siic sang tao trong hoc t^p, lao dong, san

xuli't va cong tac dat dUde nbiing thanh tich xuat s§c tren moi linb vUe.

Vdi 48% lao dong xa hoi; 51,48% dan so'ca nUdc, tren 20% can bo

quan ly nha nUde - vdi sd'ngUdi cd trinh do khoa hoe ngay cang tang;

rieng phu nii trong nganh sU pham chiem gan 52% va gan 40 % trong

cac trUdng dai hoc. Phu nii da cd cong bien gop phan vao sU phat trien

chung eua dat nUde, dap iing yeu efiu ngay cang cao ciia each mang;

xting dang vdi Idi khen ngdi eua Bac Hd kinh yeu ''Non song gam voc

Viet Nam do phu nH ta tre cung nhiC gia ra siJtc det iheu ma them tot

dep rUc r&\

Qua trinh ddng gop va trudng thanh eua phu nii trong cong cuoc

doi mdi, nhUng pham chat dao dxtc truyen tho'ng to't dep, trong do cd

noi dung: cong, dung, ngon, hanh eua ngUdi phu nu! trong nhieu

phUdng dien vAn con nguyen y nghia. Phu nfi ddng vai tro trung tam

trong viec xay dUng cac gia tri nay va la nbiing ngUdi quan trong sang

701

tao ra cac truyen tho'ng tot dep nhat ciia dan toe. NhU v^y, phu nfl la

nbiing ngUdi the bi$n ban chat tieu bieu cho ban s4c mang tinh lich sxi

dan toe va la nhutng ngUdi mang trong minh tU tudng dao diie yeu

nUdc va ehu nghia each mang.

TrUde kia, ngUdi phu nii dUde tieng la nen nep phai cham lo tot

viec te gia noi trd, tiic la sap xep viec nha cho ngan nap, chin ehu, coi

sdc, dieu hanh moi viec trong nha sao cho em dep, cdm lanh canh ngot

cho chong eon. Tif ehuyen tay bom chia khoa quan ly chi tieu, s^m stta

v^t dung... den viec may va theu thua. Tieu ehu^n hang dau "cong"

(biet lao dong) de kie'm song cho ban than, gia dinh va ddng gop cho xa

hoi. Trong dieu kien mdi: nen kinh te thi trUdng theo dinh hUdng xa

hoi chii nghia, m6i ngUdi phu nii khong the diing lai d yeu cSu chiu

thUdng, chiu khd, tan tao, sieng nang... va eiing khong chi d vi$c te gia,

noi trd ma yeu cSu ky thuat nii cong gia chanh dii de thudng thuEc "du

mui xoi, thiic hanh" va 'Nhiem nhat thay ditdng chi, mui kim" de tiep

noi thien chiie ngUdi phu nii d moi gia dinh trong viec to chiic cuoc

song, xay dUng gia dinh theo mue tieu "No dm, binh ddng, tien bg,

hg,nh phuc". Viec xay dUng cuoc song am no hanh phue va van minh

do cong siie eua ho bd ra, da gop ph§n vao cong cuoc doi mdi dat nU6c.

NgUdi phu nii ngay nay, ho ganh vac cong viec xa hoi ch^ng k6m gi

dan ong, eo nbiing mat con vUdt troi. Phu nH ngay cang tham gia

nhieu vao cong tac xa hoi, san xuat kinh te, tiep xuc vdi nhieu nguon

thong tin, cd trinh do kien thiic, y thiic binh d ing dUde nang cao va

dUdc phap luat bao ve. Cong phai bieu rong bdn vdi nhiing nha giao,

nha van, nha bao, nhiing nha lanh dao, nha khoa hoc, nha nghien

ciiu...Ngoai cong viec quan ly xa hoi, ngUdi phu nii vSn dam dUdng vai

trd ciia ho trong gia dinh, thue bien thien cbiic lam me, vd eua ngUdi

phu nii. Dieu nay qua that khong dl, eiing thdi gian nhu nhau trong

702

mot ngay, nhUng ngudi phu nU viia phai thu xep viec nha, vijfa thu xep

cong viec xa hoi thi tii diJte da dUde nang len mot tam cao mdi.

Vi dCi cd nhieu bien thien eua khoa hoc va cong nghe thong tin thi

cuoc so'ng gia dinh va tinh yeu doi liia v^n la sU lUa ebon phii hdp vdi

nhan tinh, phii hdp vdi sU thang tien gia tri tinh th^n eua nhan loai.

Nen phu nii ngay cang nhieu ngUdi biet va gidi tin hoc, ngoai ngii va

quan ly, to chtic lao dong hdp ly ed hieu qua cao v.v.

Nhu vay "Cong" da phat trien thanh gidi mot nghe, biet nhieu

nghe; da tii kien tri, chiu khd den thong minh, sang tao; t\i khong tie'e

cong sdc den nang cao tri thiic de rut ng in thdi gian de tang nang xuat

lao dong va hieu qua cbii't lUdng. Va, nhU the "Cong" khong con la yeu

cau kie'm song xa xUa ma da vUdn len tao ra cuoc so'ng dii day eua ban

than va gia dinh. NgUdi gia dUde cham sdc, ngUdi tre dUde phat trien

toan dien, gia dinh thanh ndi tho 16 chia se moi tam tu giiia cac the be

song no'i tiep nhau de eiing tien bo. Tii do xa hoi cang tot dep viing chic

len bdi gia dinh - mot te bao xa hoi to't dep ben viing bdn. Ddng gop to

16n Ky thuoc ve "Cong" ciia ngUdi phu nii.

Ciing vdi tieu chuan "Cong", "Dung" eiing dUde xa hoi rat quan

tam, khong rieng gi phu nii. "Dung"( ve dep ngUdi phu nii - phai dep)

theo quan niem rong eiing nhU hep ngay nay cang y nghia.

Neu xUa kia trong dieu kien lao dong ''dau tat, mat t6'V\ ''bdn mat

cho dat, bdn litng cho trdi" ngUdi phu nii vSn quan tam den "net ngoc

doan trang", v^n giii sao "khong tha thudt" va "khong chieu la Idi" thi

ngay nay, vdi tien bo xa hoi, ngUdi phu nii cd dieu kien giai phdng mot

phan cong viec gia dinh va thdi gian lao dong xa hoi, lai eo them nhiing

phudng tien va kien thiic de lam cho "Dung" nhan (ve dep ben ngoai)

cung nhu pham chat tam hon ben trong dUde boe 16 thUdng nhat qua

703

tam hon rat nhieu doi vdi mdi ngUdi. Cha ong ta cd cau "Cai net danh

chet cai dep"; "To't go bdn to't nUde sdn". Ngay nay, kbi miie so'ng eua

ngUdi dan d^n dUdc nang cao bdn ngoai nhu cau thiet yeu ve an, cl,

mac hang ngay thi nhu cau ve giai tri, lam dep cung trd nen khong

the thieu trong ddi song tinh than. TSft nhien c^n loai trii mot bo phan

rat nhd, khong dang ke da nhan thiic khong dung, khong ndi la sai da

lam dung my pham lam mat di ve dep tU nhien ma tao boa da ban

tang cho ho. Hoae sii dung nhiing bo trang phuc khong dung luc, dung

ndi lam mat ve trong sang, hon nhien eua ngUdi phu nii, tham chi to

ra thie'u ton trong minh va nhiing ngUdi xung quanh. Su bai boa, g^n

quyen nhau giiia binh thiic va noi dung, giiia the xac va tam hon, giiia

suy nghi va ed chi dep "Dung" eua ngUdi phu nii v^n la sU ke thiia ban

sic dan toe v\ia la yeu cau tien chi danh gia pham chat mdi ngUdi ciia

xa hoi tien bo ngay nay.

Su bai boa eua "Dung"cung bo 16 qua "Ngon" la tieu chuan thd ba

trong td "ditc" xUa kia eua phu nii. Cha 6ng ta da tCfng ndi "ngUdi khon

noi tieng diu ddng di nghe" , "ngitdi khon chi noi niia Idi cung khon"

va khuyen "ndi cho ra Idi, "Lieu Idi ma ndi cho viia long nhau"

Ngay nay, trong xa hoi md ciia, da phUdng, da dien, quan he giao

tiep cang mcl rong giiia cac qu6'c gia, cac cong dong, toe ngUdi, va cac

linh vuc khae nhau thi tieu chuan "Ngon" cang cao. Khong the chi

diing lai "trinh thUa, vang da", kh6ng chi la giao tiep lieh sU, bay to de

ngUdi khae bieu suy nghi, yeu cau eua minh vdi tap the.v.v. ma phai

tiep thu dUde noi dung chinh xac eua ngUdi tiep xuc vdi minh.

R6 rang, trong kbi md rong giao luu diic "Ngon" eua ngUdi phu nfl

v6 cung quan trong va can thie't. Trong viec khuyen chong, day con b

nha cho den viec dan xep, thUdng lUdng, doi thoai, tiep xiic trong cong

704

viec tii bu6n ban kinh doanh den ngoai giao chinh tri, tieng noi, each

n6i ciia phai nii thudng dUa d§'n ket qua mong muon bdn nhd sU mem

mai, uyen ehuyen ciia ca am thanh l^n tuf ngii. Ng6n ngii bieu dat y

nghi, nb^n tbtjfc eua ngUdi nii doi vdi cuoc song, vdi the gidi, to ro tri

thong minh, tinh nhay cam va tri thiic pbong phu ciia ho ve tu nhien

va xa hoi. Vi vay, phu nii chiing ta phan dong da y thiic dUde va thUe

te da dat cho minh yeu cau thUdng xuyen trau doi, ren luyen tif von

ngon ngii. Su hieu biet ngdn ngxi va each bieu dat ng6n ngii cho tbich

hdp v6i moi hoan canh, m6i trUdng.

Nhiing nh^n thttc chua dung, nbiing bieu hien diie "Ngon" sai trai

vdi truyen tho'ng dao ly, nep so'ng eua bo phan ngUdi "tho tuc pham

phu" da va dang bi dU luan len an va kbdng dung thii.

Nhu vay "Cong, dung, ngon" la ba diie vtta cd noi dung, bieu hien

cu the rieng vijfa ed khia canh eua "Hanh". Hanh la diic thii tu trong

tii diic. Do la khai ni§m bao quat dao diic eua ngUdi phu nii ma ngUcJi

xUa khuon lai trong yeu ciu "Ngay, thao, kinh, tin".

"Hanh" la ke tbtta cac yeu to' dao diic truyen tho'ng eua dan toe

dUde phat trien va nang cao trong qua trinh each mang- Do la dao diie

eua con ngUdi Viet Nam (trong do cd phu nii) "vita hong, vita ehuyen".

V6i nhiing diic tinh von c6, hien boa nhan ai, dung d i n chan thue,

ngUdi phu nii hien dai con phai ben bi boi d ip kien thiic, md mang tri

tue, phat buy tinh nhay cam ciia nii gidi de xdng vao trUdng ddi vdi sU

diing cam va quyet doan khong kem gi nam gidi.

Tom lai, sud't chieu dai lich sd, qua nhiing chang dUdng khae

nhau, d phUdng dien nay, Imh vUc khae; dii nhin nhan theo gdc do,

each danh gia nao thi "tii diic" (C6ng-Dung-Ng6n-Hanh) v^n cd nbiing

gia tri tich cUc va bieu hien ngay cang da dang pbong phu d moi ngUdi

705

phu nut Viet Nam. Bdi le, chinh ho da eiing dan toe vUdt qua ban che

lich sd de binh thanh nhiing pham chat dao diie c6 y nghia truyen

tho'ng, song dam da ban sic rieng ciia dan toe tiep thu nhiing tinh hoa

ciia thdi dai va nhan loai tien bo tren the gidi.

706