Nộidung

VỀTÁCGIẢ

LỜINHÀXUẤTBẢN

LỜITỰACỦATÁCGIẢ

CHƯƠNGI.THỜITHƠẤU

CHƯƠNGII:LỜITIÊNTRI

CHƯƠNGIII:TÔICHUẨNBỊXUẤTGIA

CHƯƠNGIV:TRƯỚCTHỀMCHÁNHĐIỆN

CHƯƠNGV:TẬPLÀMTUSĨ

CHƯƠNGVI:ĐỜISỐNGTRONGTUVIỆN

CHƯƠNGVII:LUYỆNTHẦNNHÃN

CHƯƠNGVIII:YẾTKIẾNĐỨCĐẠT-LAILẠT-MA

CHƯƠNGIX:TRẠIHOAHỒNG

CHƯƠNGX:TÍNNGƯỠNGVÀSINHHOẠT

CHƯƠNGXI:TRỞTHÀNHTUSĨ

CHƯƠNGXII:THẢODƯỢCVÀNHỮNGCÁNHDIỀU

CHƯƠNGXIII:TRỞVỀNHÀ

CHƯƠNGXIV:SỬDỤNGTHẦNNHÃN

CHƯƠNGXV:MIỀNBẮCVÀNHỮNGNGƯỜITUYẾTBÍẨN

CHƯƠNGXVI:TÔIĐƯỢCTẤNPHONGLẠT-MA

CHƯƠNGXVII:MỘTCUỘCĐIỂMĐẠO

CHƯƠNGXVIII:TÂYTẠNG–CHÀOTẠMBIỆT!

VỀTÁCGIẢ

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

TuesdayLobsangRampatựnhậnmình là linhhồnmộtvịLạtmangườiTâyTạngđãmượntạmxáccủamộtngườiAnhtênlàCyrilHoskin(8tháng4năm1910-25tháng1năm1981).CáitênTuesday(thứBa)liênquanđếnlờiôngkểrằngcácquýtộcngườiTâyTạngđượcđặttêntheongàymàhọsinhra.

Vàotháng11năm1956,cuốnsáchđầutiênvớitựađềTheThirdEye(ConmắtthứbahayTâyTạnghuyềnbí)đượcxuấtbảnởAnh.CuốnsáchkểlạinhữngkinhnghiệmcủaôngkhilớnlêntrongmộttuviệnởTâyTạngtừnămlênbảytuổi.Tựađềcuốnsáchliênquanđếnmộtcuộcphẫuthuậttrêntránđểmởraconmắtthứbalàmtăngcườngkhảnăngnhìnhàoquangcủaông.

Trong cuốn The Rampa story (Câu chuyện của Rampa) và Doctor fromLhasa(BácsỹtừLhasa),ôngkểrằngthânxácôngđãbịhủyhoạinặngnềvìnhững đòn tra tấn của phát xít Nhật nên đã mượn xác của Cyril HenryHoskinđểviếtranhữngcuốnsáchkýtênlàLobsangRampa.ÔngCyrillàmộtngườithợsửaốngnước,saukhihồncủaTusĩBácsĩRampanhậpvàomớibắtđầuviếtnhữngcuốnsáchvềTâyTạng.

CácsáchviếtbởitácgiảT.LobsangRampa

Con mắt thứ ba hayTây Tạng Huyền bí -(TheThirdEye-Lầnđầuxuấtbảnnăm1956).Đây là cuốn sáchđầu tiên,một cuốn tự truyệnvềcuộchànhtrìnhcủamộtthanhniêntrẻđểtrởthànhmộtvịLạtmaytếvàtrảiquaphẫuthuậtđể mở con mắt thứ ba. Chúng ta có được cáinhìnthoángquavềcuộcsốngtronglạtmaviệnở Tây Tạng và hiểu biết sâu sắc về kiến thứctâm linh. Cho đến thời điểm này cuộc sốngtrongcáclạtmaviệnởTâyTạngvẫnchưađượcbiếtđến,ngaycảvớimộtsốítngườiđãthựcsự

viếng thămTâyTạng.Lobsang đã vào tu việnChakporiởTâyTạngvàđượchọcnhữngđiềubímậtnhấtcủakhoahọcTâyTạngbítruyềnvànhiềuđiềuhơnnữa.

Bác sĩ từLhasa - (Doctor fromLhasa - Lầnđầuxuấtbảnnăm1959)câuchuyệntiếptụcvớiviệcLobsangrờiLhasavàsốngởTrùngKhánh,TrungQuốc.Ởđây,ôngđẩymạnhnghiêncứuykhoa, học lái máy bay và cuối cùng bị ngườiNhậtbắtvà tra tấn.Lobsang trảiqua thờigianrất dài sống trong trại tập trung, làm việc nhưcácnhânviênytếchínhthứcchođếnngàyôngtrốnthoát.Lobsanglàmộttrongsốrấtítngườicòn sống sót khi quả bom nguyên tử đầu tiênném xuống Hiroshima. Trong cuốn sách ôngcũnghướngdẫnlàmthếnàođểsửdụngmộtquảcầuphalêchokhoachiêmtinhvàtậpthởđểcảithiệnsứckhỏe.

CâuchuyệncủaRampa-(TheRampaStory-Lầnđầuxuấtbảnnăm1960),hànhtrìnhcủaBácsĩRampa tiếp tụckhiôngđi từHànQuốcvàoNga, qua Châu Âu, đi thuyền sang Mỹ, cuốicùngkếtthúcởAnh.Lobsangbịbắtvàtiếptụcchịu đựng sự tra tấn cho đến khimột lần nữa,ôngtrốnthoátbằngcáchláichiếcxeô tôsangtrọng. Trong cuốn sách này, Lobsang cho biếtôngđãmượn tạm thânxáccủamộtngườiđànông người Anh tên là Cyril Henry Hoskins,ngườimongmuốnrờikhỏithếgiớinày,đểtiếptụcnhiệmvụđặcbiệtcủamình.

Hangđácủangườicổđại - (TheCaveof the

Ancients –Lầnđầuxuất bảnnăm1963), cuốnsáchcho tamộtcáinhìn thoángvào lịchsửđãqua củaTrái đất và những cư dân của nó thờiđó, những người đã giấu các thiết bị kỹ thuậtcao mà cho đến ngày nay vẫn còn bí ẩn.Lobsang cùng với Thầy của ông,ĐạiĐứcLạtMaMingyarDondup,đãđếnthămnơimàcôngnghệ này được cất giấu và nhìn thấy tận mắtthiếtbịtuyệtvờinày.Côngnghệnàyvẫnđangchờđợinhữngngườicóthểsửdụngnócholợiíchcủanhânloạivàthờigianđóđangđếngần.

SốngvớivịLạtMa-(LivingwiththeLama–Lần đầu xuất bản năm 1964), cuốn sách đượcmột trong những con mèo của Bác sĩ Rampa,FifiGreywhiskers,đọcchoôngviếtbằngngoạicảm,. Loài vật không câm như nhiều ngườinghĩ, chúng tamới câm so với tất cả các loàiđộng vật. Tất cả các loài động vật đều có thểgiao tiếp thông qua thần giao cách cảm, conngườicũngcókhảnăngnàynhưngđãbịngănchặndobảnchấtxấuxacủahọ.Fifinóivềcuộcsốngcủamình trướckhigặpBác sĩRampavànhữngcuộchànhtrìnhhọđãcùngbênnhau.

Bạnlàmãimãi-(YouForever–Lầnđầuxuấtbảnnăm1965) làcuốnsáchđầu tiên tronghaicuốnsáchtựluyệntậpsiêuhìnhhọc.Cuốicùng,chân lý!Cuốn sách này giải thích bằng nhữngthuật ngữđơngiản rõ ràng làm thếnàođểbắtđầu học một vài kỹ năng siêu hình và nhữngđiềucóthểlàm,nhữngđiềukhôngđượclàmđểđạtđượcmụctiêuđó.Cácnộidungđượcnóitớigồmduhànhbằngthểvía,thầngiaocáchcảm,thấuthị,hàoquangvànhiềuhơnnữa.

Trítuệngườixưa-(WisdomoftheAncients–Lần đầu xuất bản năm 1965) là cuốn sách thứhai trong hai cuốn sách tự luyện tập siêu hìnhhọc.TrongcuốnsáchnàyLobsanggiải thíchýnghĩahoặcnhiềutừhuyềnbítheomộtdạngdễhiểu cho người phương Tây. Nhiều bài tập vềthở, về đá, về chế độ ăn kiêng và tại sao bạnkhôngnêntậpthểdục.

Chiếcáocàsa -(TheSaffronRobe–Lầnđầuxuấtbảnnăm1966)cuốnsáchđưaranhìnsâusắc hơn nữa vào cuộc sống củaBác sĩRampatrongLạtmaviệnvớingườiThầycaoquýcủaông,ĐạiĐứcLạtMaMingyarDondup.Nguồngốc của Phật giáo, với những câu chuyện cóthựcvềThái tửGautama,và làmthếnàoNgàitrởthànhĐứcPhậtvớiTứdiệuđế.

Cácchươngcủacuộcđời-(ChaptersofLife–Lầnđầuxuấtbảnnăm1967)BácsĩLobsangnóivề các chiều, về các thế giới song song vànhữnglời tiêntri,cungcấpchongườiđọcmộtsựhiểubiếtsâusắchơn.Tácgiảcũngtrảlờicáccâuhỏivề tôngiáonóichungvàKitôgiáonóiriêng.Tôngiáophụcvụmộtmụcđíchmànhiềungườibỏquakhichúngtacóthểthấyrõxãhộivàcộngđồngđangngàycàngmụcnát.

Vượtlênchiềuthứmười-(BeyondtheTenth–Lầnđầuxuấtbảnnăm1969)Cuốnsáchgồmnhữngcâuhỏivàlờigiảiđápđầutiênnày.BácsĩRampađưaralờitưvấn,giảngdạyđểchămsóc cho cơ thể vật chất và tinh thần của bạn,mục đích của cuộc sống, cái chết, tái sinh vàUFO.Một vài liệu pháp thảo dược cho nhữngcăn bệnh thông thường. Bác sĩ Rampa cũnghướngdẫncáchbắtđầuchonhữngngười thựcsựmuốnbiếtlàmthếnàođểnhìnthấyhìnhảnhhàoquang.

Nuôidưỡngngọn lửa - (Feeding the Flame–Lần đầu xuất bản năm 1971) mười cuốn sáchđầu tiên đã cố gắng để thắp sáng ngọn nến,nhưngbâygiờchúng taphảinuôidưỡngngọnlửađó,ngọnlửacủacuộcđời.Nhiềucâutrảlờichonhữngcâuhỏicủangườiđọc.Bằngchứngxácthựcvềluânhồibằngcáchtríchdẫnmộtvídụ trong lịch sử và giải thích sự kiện đó mộtcáchchitiết.

Ẩnsĩ - (The Hermit – Lần đầu xuất bản năm1971),BácsĩLobsanggặpmộtẩnsĩmùđểtiếptục việc học của mình và phát hiện về nhữngngười đầu tiên sống trên trái đất, những ngườinàyđượcgọilàNgườiLàmVườncủaTráiĐất.Chúng ta không phải là hành tinh duy nhất có

ngườiởtrongtháidươnghệnàymàcảtrongbấtkỳ hệ mặt trời và thiên hà nào khác. Một cáinhìnchânthựcsâusắcvềnhàtiêntriMosesvàĐứcChúaGiêsuKitô.

Ngọn nến thứ mười ba - (The ThirteenthCandle – Lần đầu xuất bản năm 1972), cuốnsáchkể thêmvềhành trình trongcuộcđời củaBác sĩ Lobsang.Ông cũng trao đổi chi tiết vềvấn đề đồng tính luyến ái, và cũng đưa vào ýkiếncủamộtngườiđồng tính.Kỹ thuật thởvàChânNgã được giải thích chi tiết hơn vàmộtvàiquanniệmsailầmvềThầyhướngdẫnTâmlinh.Một lầnnữa,ông lạiđi sâuhơnvàocáchduhànhbằngthểvía.

Ánh sáng ngọnnến - (Candlelight – Lần đầuxuấtbảnnăm1973)trongcuốnsáchnàyBácsĩLobsangchochúngtabiếtvềconlắcvàlàmthếnào để sử dụng chúng. Những biểu đồ hoàngđạo và chiêm tinh học.Ông cũng đưa vào nộidungmộtcuộchọptrướcđóvớibáochí–đượcngườibạn thâncủaông,ôngAlainStanke,sắpxếp. Trả lời các câu hỏi của người đọc và tậptrungnhiềuvềbíẩncủacuộcsống.

Hoànghôn-(Twilight–Lầnđầuxuấtbảnnăm1975)Lobsanggiảithíchviệcduhànhbằngthểvía và các cấp độ của nó. Ông chuyển đến ởCalgaryvàtrảlờinhiềuhơnvềnhữngbíẩncủacuộc sống và bí ẩn lớn nhất củaTrái đất rỗngcủa chúng ta một cách chi tiết hơn. Bác sĩRampagiảithíchsửdụngconlắcmộtcáchđúngđắnnhưthếnào,sứcmạnhcủalờicầunguyện,hônnhânvàlydị,phùthủyvàsởhữu,vànhiều,nhiềuvấnđềkhác.

Nhưđãxảyra-(AsitWas–Lầnđầuxuấtbảnnăm1976)Cuốn sách này tiếp tục câu chuyệnvềcuộcđờicủaBácsĩRampa,từkhiôngsốngở Tây Tạng đến những chuyến phiêu lưu trêntoàncầu.CũnglàCÂUCHUYỆNCÓTHẬT-trựctiếptừphíabênkia-vềcuộcđờicủaCyrilHenryHoskins trước khi Bác sĩ RampamượnxácCyril,đểgiảithíchnhữngnhậnxétthôthiểnrằngôngchỉlàmộtngườithợsửaốngnước.

Tôi tin - (I Believe – Lần đầu xuất bản năm1977)trongcuốnsáchnàyBácsĩRampanóivềmộtngườitựsát,chínhxácnhữnggìsẽxảyra,vàhọsẽphảitrảnhưthếnàomónnợmànócóthể trảidàiquanhiềukiếpsống–mỗimột lầnđiềukiệnsẽtrởnêncàngkhókhănhơnnếuhọkhônghọchỏitừnhữngsailầmcủahọ.Bấtcứaidựtínhtựtửnênđọcđiềunàytrướckhihànhđộngquyếtliệtnhưvậy.Bêncạnhđó,ôngcũngđưa ra cái nhìn về ThượngĐế từ những quanđiểmkhácnhau,vềPhongtràoGiảiphóngPhụnữ,nơiphụnữbắtđầuđisaiđường.

Bađờisống-(ThreeLives–Lầnđầuxuấtbảnnăm 1977), cuốn sách kể về những kiếp sống

củabangườirấtkhácnhauvànhữnggìhọcảmnhận được khi chết tuỳ theo niềm tin nơi họ.Chúng ta sẽđượcdẫn theo từngconđườngvàthấycuộchànhtrìnhđưahọđếnđâu,cáchtấtcảchấm dứt tại cùng một nơi. Trước hết là mộtngườivôthần,thứhailàmộtNgườiDoTháicảisangnhữnggiáopháikhác,cuốicùngmộttusĩThiênchúagiáo.

Nhà thông thái Tây Tạng - (Tibetan Sage -Lần đầu xuất bản năm 1980) cuốn sách cuốicùngcủaBácsĩRampa.ÔngnhớlạinhữngtrảinghiệmvớiThầycủamình trongngôiđềnbêntronghangđộngcủangườixưa.ThếgiớiđượcbắtđầunhưthếnàobởivụnổlớnvàBigBanglàgì.Giảithíchthêmnódiễnranhưthếnàovàcáctáchạicủadầukhíkhôngphảilànhiênliệuhóathạch.ĐâylànhữnglờicuốicùngcủaBácsĩLobsang trướckhi rời trái đất nàyđểkhôngbaogiờquaytrởlạivàotháng1năm1981,ởđộtuổikhoảngtừ271và306tuổi.

BảndịchcuốnTheThirdEye

Gia đình EmilGroup chúng tôi lần đầu được biết đến tác giả TuesdayLobsangRampaquacuốnTâyTạngHuyềnBícủadịchgiảNguyễnHữuKiệt–mộtcáitênđãrấtquenthuộcvớiđôngđảobạnđọcnóichung,vàgiađìnhEmilGroup chúng tôi nói riêng qua rất nhiều bản dịch các tác phẩm khácnhau,nhưÁChâuHuyềnBí,ĐườngĐạoTrongKỷNguyênMới,ChânsưvàThánhđạo,…Cuốnsáchđãhoàntoànthuhútchúngtôi,vìvậy,chúngtôiđãtìmkiếmvàthuthậpđầyđủ19cuốnsáchcủatácgiả,nhưngtrongđómớicóduynhấtcuốnTheThirdEyeđãđượclượcdịchratiếngViệt.

TừlòngngưỡngmộnhữngtrithứcmàĐứcLạtma-ysĩLobsangRampađãtruyềntảiquabộsáchvàvớisựkínhtrọngsâusắc,chúngtôiđãbắttayvàonghiêncứucáccuốnsáchcủaôngvàbắtđầudịchmộtvàicuốn,mongmuốn

đượcgiớithiệu,chiasẻđếnvớimọingười.Đólànhữngnộidungcógiátrịtâmlinhcao,nhữnglờichỉbảocholớpngườiđisaukhôngngừngtudưỡng,nângcaonhữngphẩmchấttốtđẹp,lấymụctiêuphụngsựnhânloạilàmđầu.

TrongbảndịchcuốnConMắtThứBanày,chúngtôiđãsửdụngbảndịchTâyTạngHuyềnBícủadịchgiảNguyễnHữuKiệtvàbổsungmộtsốnộidung,hiệuđínhchosátvớibảngốcmàôngđã lượcquahoặckhôngdịch,vớimụcđíchcóđượcmộtbảndịchđầyđủtươngứngvớibảngốctiếngAnhcủa tácgiả.Đểquývịbạnđọc tiện theodõi,chúng tôixin tóm tắtmộtsốđiểmhiệuđínhchínhnhưsau:

-Têncuốnsách,chúngtôilấytênConMắtThứBachosátnghĩavớitêncuốnsáchtrongtiếngAnhTheThirdEyethayvìTâyTạnghuyềnbínhưdịchgiảNguyễnHữuKiệtđãsửdụng.

-BổsunggiớithiệutómtắtvềtácgiảT.LobsangRampavàtómlượcnộidụngnhữngcuốnsáchcủaông.

-BổsungLờinhàXuấtbản,Lờitựacủatácgiả.-Bổsunghaichương:

ChươngXII:Thảodượcvànhữngcánhdiều.

ChươngXV:Miềnbắcvànhữngngườituyếtbíẩn

-Táchhaichương:

ChươngX:TínngưỡngvàSinhhoạt,vàChươngXI:Trởthànhtusĩ

ChươngXVII:Mộtcuộcđiểmđạo,vàChươngXVIII:TâyTạng–Chàotạmbiệt.

-Bổsungmộtsốđoạnchưadịchcăncứtheobảngốc.

Chúng tôi đã cố gắng trình bày nội dung và theo sát nghĩa bản gốc tiếngAnh, tuynhiênchúngtôibiếtvẫncònrấtnhiềuhạnchế.Vìvậy, rấtmongnhậnđượcsựgópýcủabạnđọcđểcácbảnhiệuđínhvềsausẽtốthơn,cũngnhưrútkinhnghiệmchocáccuốntiếptheo.

TổnghợpbởiEmilGroup

Email:emilgroup.net@gmail.com

Nguồn:http://www.lobsangrampa.org

LỜINHÀXUẤTBẢN

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

TựtruyệncủamộtvịLạtMaTâyTạnglàmộtcuốnsáchghilạinhữngtrảinghiệmđộcđáo,vàđươngnhiênrấtkhóđểchứngthực.Đểnỗlựcxácminhnhững điều Tác giả tuyên bố, NhàXuất Bản đã gửi bản thảo tới gần haimươi độc giả là những chuyên gia tinh thông và có trải nghiệm, một sốngườicòncónhữngtrithứcđặcbiệtvềchủđềnày.Ýkiếncủahọmâuthuẫnđếnmứctráingượcnhau.Mộtsốngườiđặtnghivấnvềphầnnàyhayphầnkhác trong cuốn sách, trong khi vài chuyên gia khác lại chấp nhận khôngchútnghingờvềnhữngđiềumàngườikháccholàcầnxemxét.DùsaothìnhữngngườilàmcôngtácxuấtbảnchúngtôicũngtựhỏirằngcóchuyêngianàođãtrảiquaquátrìnhđàotạocủamộtLạtMaTâyTạngđạttớihìnhtháipháttriểncaonhấtcủanókhông?CóaiđóđãlớnlêntrongmộtgiađìnhTâyTạngkhông?

TácgiảLobsangRampađãcungcấptàiliệuchứngminhrằngôngcóbằngykhoacủaĐạihọcTrùngKhánh,vàtrongcácvănbằngđóôngđượcmôtảlàmộtvịLạtMacủa tuviệnPotalaởLhasa.Nhiềucuộc tròchuyệncánhâncủachúngtôivớiôngđãchứngminhônglàmộtngườicóquyềnnăngvàtrithứckhác thường.Vềcuộcsốngcánhâncủamình,ôngthểhiệnsựdèdặtđôikhikhóhiểu;nhưngmọingườiđềucóquyềnriêngtưvàLobsangRampacótháiđộnhưvậycólẽđểchegiấusựantoànchogiađìnhôngvẫnđangsốngởmảnhđấtTâyTạnghiệnđangdoTrungQuốcquảnlý.Thậtvậy,mộtsốchi tiết,chẳnghạnnhưvị trí thựccủachaôngởTâyTạng,đãđượccốtìnhngụytrangvìmụcđíchnày.

Vì những lý do này Tác giả buộc phải nhận và đã tự nguyện nhận tráchnhiệmduynhấtvềnhữngvềnhữnggìôngviết trongcuốnsách.Tacóthểcảm thấy rằng đâu đó ông đã giành được sự tin tưởng của người phươngTây,dùcáinhìncủangườiphươngTâyvềvấnđềcuốnsáchnóitớirấtkhóđểkhẳngđịnh.KhôngítnhàxuấtbảntintưởngrằngcuốnsáchConMắtThứBa1nàyđíchthựclàcáchgiáodụcvàđàotạomộtcậubéTâyTạngtronggiađìnhvàởmộttuviện.Chínhvớitinhthầnnàymàchúngtôixuấtbảncuốnsách.Chúngtôitinrằng,bấtcứngườinàokhôngphảichúngtôiítnhấtcũng

sẽđồngýrằngtácgiảđượctrờiphúchomộtkỹnăngtườngthuậtđặcbiệt,tài năng gợi cảnh và những nét đặc sắc của sự hấp dẫn và thích thú khácthường.

LỜITỰACỦATÁCGIẢ

Tôi làmột người TâyTạng.Một trong số ít người đến được với thế giớiphươngTâymớilạnày.VìtôichưabaogiờđượchọctiếngAnhmộtcáchchínhthứcnêncấutrúccâuvàngữpháptrongcuốnsáchnàycòncầnphảihọchỏinhiều.“TrườnghọctiếngAnh”củatôilàmộttrạitùcủaNhậtBản,nơimàtôiđãhọctốtnhấtcóthểtừnhữngnữbệnhnhân-tùnhânngườiAnhvàngườiMỹ,cònkỹnăngviếtđượchọcbằngphươngpháp“thử-sai”.

Giờ đây đất nước thân yêu của tôi đang bịTrungQuốc xâm lược như đãđượctiênđoán.Vìlýdonàytôiphảigiấutênthậtcủamìnhvàbạnbè.Làngườiđãlàmnhiềuviệcđểchốnglạinhữngkẻxấuxa,tôihiểurằngnhữngngườibạncủatôiđangsốngtrongcácnướcđósẽbịliênluỵnếudanhtínhcủatôibịpháthiện.Vìđãtừngởtrongtaybọnchúng,cũngnhưNhậtBản,bản thân tôi đã cónhững trải nghiệmvềnhữnggì đòn tra tấn có thể làm,

nhưngcuốnsáchnàykhôngphảiviếtđểnóivềđiềuđó,mànóviếtvềmộtđấtnướcyêuchuộnghòabìnhnhưngđãbịhiểulầmvàbịbópméosựthậtquálâu.

Tôiđượcbiếtrằngmộtsốđiềutôiviếttrongcuốnsáchbịcholàkhôngthểtinđược.Đólàquyềncủađộcgiả,nhưngTâyTạnglàmộtđấtnướcbíẩnđốivớiphầncònlạicủathếgiới.Cónhữngngườinướcngoàiviếtmộtcáchchếnhạokhinhmiệtlà“dântộccưỡirùabiển”.Nhưngnhiềungườiđãnhìnthấycá“hóathạchnguyênvẹnnhưsống”.SaunàyngườitamớipháthiệnravàlấymộtmẫuvậtbảoquảnlạnhchởbằngmáybaysangMỹđểnghiêncứu.Nhữngngườinàyđãkhôngđượcaitin.Nhưngcuốicùnghọđãđượcchứngminhlàsựthậtvàđúngđắn.Nhữngđiềutôilàmcũngsẽnhưvậy.

T.LOBSANGRAMPA

WrittenintheYearoftheWoodSheep.

CHƯƠNGI.THỜITHƠẤU

Aha!Aha!Đãlêntớibốntuổirồimàkhôngngồivữngtrênlưngngựa!Misẽkhôngbaogiờtrởnênmộtngườihùng!Rồiđâychamisẽnóisao?

Vừanóixong,ôngTzuthẳngtayquấtvàomôngconngựamộtngọnroida,đầungọnroicũngđétluôncảvàongườikỵmãbấtđắcdĩ,vànhổluônmộtbãinướcbọtxuốngđấtmộtcáchkhinhbỉ.

NhữngnócnhọnvàmáibầubịtvàngcủađiệnPotalachóisángdướiánhmặttrờinónggắt.Gầnbên chúng tôi, hồ sen trongvắt củangôiĐềnRắngợnsónglăntăn.Đằngxa,trênđườngmòngồghềđásạn,nhữngkháchlữhànhvừarờikhỏithủđôLhassacốgắngthúcgiụcnhữngconYak(giốngbòTâyTạng)đimauhơn,vớinhữngtiếngkêuinhỏi.Từnhữngđồngcỏxanhởkếcận,vọngđếntai tôinhữngtiếngkènkhổnglồdonhữngsưsãinhạccôngthựctậpthổikènởmộtnơivắngvẻ.

Nhưngtôikhôngcóthờigiờđểngắmnhìnnhữngcảnhvậtvẫntừngdiễnrahằngngàymàtôiđãquenmắtnhàmtai.Côngviệccủatôitronghiệntại,ôimộtcôngviệckhónhọcthaylàngồivữngtrênlưngconlừanhỏbấtkhamcủa tôi.Nhưng con lừaNakkim lại có những ý nghĩ khác.Nómuốn táchkhỏingườikỵmãtíhoncủanó,đểcótựdoăncỏ,nằmlăntrênđấtvàchơimộtmình.

ÔngTzulàmộtôngthầyrấtkhóchịu.Suốtđời,ôngluônluônnghiêmkhắc

vàkhótánh;tronglúchiệntại,trongvaitròvõsưquyềnthuậtvàhuấnluyệnviênkỵmãchomộtđứatrẻ lênbốntuổi,ôngthườngtỏrabấtmãnvànổinónghơnlàkiênnhẫn.XuấtxứtừvùngKham,ởmiềnĐôngxứTâyTạng,ôngđượcchọnlựacùngvớivàingườikhácnhờbởivócvạccaolớnvàlựclưỡng,cònnhiềungườicóvóccaohơnhaithướcthìđượctuyểndụnglàmnhữngsưsãicảnhbinhtrongcáctuviện.Họmặcáodàivàđộnvairấtcaođểchocóvẻtolớn,lấylọboimặtđểchocóvẻhungtợn,vàxửdụngnhữngcâygậytovàdàiđểtrừngphạtnhữngkẻbấthảo.

NhưvậyôngTzu làmộtvị sư sãi cảnhbinh,kiêmchứcvõ sưdạyquyềnthuậtvàmôncưỡingựachomộtthiếunhiconnhàquýtộc!

Khôngthểđiđứngđượclâuvìbịtậtởchân,ôngtachỉdichuyểnbằngcáchđingựa.Năm1904,quânAnhdướiquyềnchỉhuycủađạitáYounghusband,đãxâmlăngxứTâyTạngvàgâynênnhiềusựtànphá,thiệthại.ChắchẳnlàhọnghĩrằngphươngtiệntốtnhấtđểthuphụcđượctìnhthânhữucủaTâyTạnglàbắnphánhàcửa,làngmạcvàgiếthạidântộccủaxứấy.Trongcuộcphòng thủdiệtđịch,ôngTzuđãbịđạnbắnvẹtmấtmộtphầnxươnghángbêntráikhiôngchiếnđấungoàimặttrận.

Cha tôi làmột trongnhữngviênchứccóquyền thềnhất trongChánhphủ.Ngườithuộcdòngquýtộcvàcóthếlựcrấtmạnhtrongviệcquốcchính.Chatôi caogần tới hai thước, và cómột sứcmạnhphi thường.Hồi còn thanhniênngườiđãcólầnrasứcgiởhỏngmộtconlừakhỏimặtđất;ngườilàmộttrongnhữngngườiTâyTạngcóthểchiếnthắngnhữngthổdânvùngKhamtrongnhữngcuộcsotàivềmônđôvật.

HầuhếtngườiTâyTạngcótócđenvàmắtnâusẫm.Chatôilàmộtngoạilệ,tócôngmàunâuhạtdẻ,vàmắtôngmàuxám.Ông thườngcónhữngcơngiậndữđộtngộtmàchúngtôikhôngbiếtlýdo.

XứTâyTạngđãtrảiquamộtthờikỳloạnly.Năm1904khiquânđộiAnhxâmlănglãnhthổTâyTạng,vịQuốcvươngxứnàylàĐứcĐạtLaiLạtMasangtịnạnbênxứMôngCổ,giaoquyềnnhiếpchínhlạichochatôivàcùngvớinhữngviênchứctrongnộicáctrongkhiNgàivắngmặt.Năm1909,Ngàitrở về nước saumột thời gian sống tạiBắcKinh.Năm1910, quânTrungHoa,đượckhích lệ tinh thầnbởicuộcxâm lăng thànhcông trướcđâycủaquânđộiAnh,bènđemquântấncôngthủđôLhassa.MộtlầnnữađứcĐạtLaiLạtMalạilưuvongtịnạnnhưnglầnnàyngàisangẤnĐộ.Năm1911,trongcuộccáchmạngTrungHoa,quânTàubịđánhbật ra thủđôLhassa,

sau khi đã gây nhiều cảnh giết chóc tang thương đối với dân chúng TâyTạng.Năm1912,đứcĐạtLaiLạtMa trởvể thủđôTâyTạng.Trongkhingàivắngmặt,suốtthờikỳvôcùngkhókhănởquốcnội,chatôiđãcùngvớicác quan chức đồng liêu trong nội các đảmđương trọng trách củaChánhPhủ.Mẹtôithườngnóirằngtráchnhiệmnặngnềđóđãlàmchochatôigiảmthọrấtnhiều.Mộtđiềuchắcchắnlàngườikhôngcóthờigiờsănsócconcáivàngườikhônghềcódịpbiểulộtìnhphụtửđậmđàđốivớichúngtôi.

DườngnhưtôicócáikhảnăngđặcbiệtlàhaylàmchochatôinónggiậnnênôngTzu,bảntínhvốnđãkhắcnghiệt,lạiđượcchatôigiaophótráchnhiệmlàbuộc tôiphảivâng lời tuyệtđối,bằng lờiêmdịuhay“Bằngroivọtnếucần.”

ÔngTzulạicoiviệccưỡingựadởcủatôinhưlàmộtsựsỉnhụcchovaitròhuấnluyệnviêncủaôngta.ỞTâyTạng,trẻcontrongcácgiađìnhquýtộctậpcưỡingựatrướckhitậpđi!Làmmộtngườikỵmãgiỏilàmộtđiềutốicầnthiếttrongmộtxứnúinonkhôngcóphươngtiệngiaothông,mộtxứmàmọisựdichuyểnđều làbằngcáchđibộhaycưỡingựa.Connhàquýphái tậpcưỡingựahànggiờhàngphútmỗingày.Khihọđãtậpluyệntinhnhụcđếnmức tuyệt luân,họcó thểđứngvững trênyênngựađangphinướcđại,vàbắncunghaybắnsúngvàocácmụctiêudiđộng.

Đôikhitừngđoànkỵmãđãtậpluyệnthuầnphụcphinướcđạitrongnhữngcánhđồng,vàtrongkhisãingựanhưbay,họđổingựavớinhaubằngcáchnhảytừyênngựanàysangyênngựakhác.Trongkhiđó,nămlênbốntuổi,tôilạithấyrấtkhóđểngồivữngtrênyênngựa.

Conlừacủatôi,Nakkim,cóbộlôngbờmxờm,vàcócáiđuôidài.Cáiđầuhẹpcủanórấtthôngminh.Nóbiếtvôsốcáchlạlùngđểhấtngãkẻthiếutựtincưỡinó.Mộttròđùataiquáiưathíchcủanólàchạymộtđoạnngắn,sauđóđộtngộtdừnglạivàchúiđầuxuống.Khitôitrượtvềtrướclêncổvàrồilên đầu nó, nómới hất lên bất thình lình để tôi bị lộn nhào trước khi rơixuốngđất.Sauđónóđứngnhìntôivớivẻhàilòngvàthoảmãn.

NgườiTâyTạngkhôngbaogiờcưỡilừaphinướcđại;nhữngconlừathìnhỏbévànhữngngườicưỡitrôngrấtkỳcụctrênmộtconlừaphinướcđại.Hầuhết thờigianđềubướcđinhẹnhàng thong thảđủnhanh,chỉđinướckiệutrongnhữngbàiluyệntập.

XứTâyTạng làmộtnước sùng thượng thầnquyền.Sự“Tiếnbộ” của thế

giớibênngoàikhônglàmchodântộcxứấyhamthích.NgườiTâyTạngchỉmuốn tựdo thiềnđịnhsuy tưvàvượtquanhữnggiớihạncủa thểxác.Từlâu, nhữngnhàhiền triết củaxứnàyvẫn từngbiết rằngnhững tài nguyênphongphúcủaxứTâyTạngkhêugợilòngthamcủacácnướcTâyPhương,và họ biết rằngkhi nào người ngoại bangđếnxứnày là sẽ không có hòabình.GiờđâysựxâmlăngcủaCôngsảnởTâyTạngđãchứngminhđiềuđólàđúng.

NhàtôiởtạikhuLingkhor,mộtkhuvựcsangtrọngcủathủđôLhassa,ởbênđườnglộbaoquanhđườngphố,vàởdướibóngmátcủađiệnPotala.ChungquanhLhassacóbađườngvòngđồngtâm,conđườngởvòngngoài,cũnggọilàđườngLingKhorlàconđườngquenthuộccủakháchhànhhương.

CũngnhưtấtcảcácngôinhàkhácởLhassa,vàolúctôimớisinh,nhàtôichỉcóhaitầngởphíadaymặtrađườnglộ.Mọingườiđềubịtuyệtđốicấmngặtkhôngđượccấtnhànhiềutầngvàvượtquáchiềucaođó,vìkhôngaiđượcphéptừ trêncaonhìnxuốngĐứcĐạtLaiLạtMa.Nhưngvì lệnhcấmnàythậtrachỉápdụngmỗinămcómộtlầnvàodịprướclễhằngnăm,nênnhiềungườidânTâyTạngcấttrênnócbằngcủanhàhọthêmmộttầngnữabằngcâyváncóthểtháogỡđượcdễdàng,màhọcóthểsửdụngmỗinămtrongmườimộttháng.

Nhàtôiởlàmộtngôikiếntrúccổbằngđá,hìnhvuông,xâytrênmộtkhuđấtrộng và bao quanhmột cái sân giữa. Gia súc được nuôi ở tầng trệt, cònchúngtôisốngởtầngtrên.Chúngtôimaymắncócầuthangvớinhữngbậcbằngđádẫntừtầngtrệtđilên;hầuhếtcácnhàởTâyTạngđềucómộtcáithang hoặc trong những nhà tranh của nông dân, đều có một cái cột màngườitadùngđểthoáthiểmtrongtrườnghợpkhẩncấp.Nórấttrơn,khisửdụng,nhữngngườinôngdânxoa taybằngbơconyak rồibámvàocộtvànhanhchóngtrượtxuốngtầngdưới.

Năm1910,trongcuộcxâmlăngcủaquânTrungHoa,nhàtôibịtànpháhếtmộtphần,nhấtlànhữngváchtườngphíatrong.Vềsau,chatôiđãchoxâycất lạibốntầnglầu.Vìnhữngtầng lầunàykhôngdayrangoàiđườngcái,tứcconđườngLingKhor,nênchúngtôikhôngthểtừtrêncaonhìnxuốngđứcĐạtLaiLạtMatrongcuộcrướclễhằngnăm,thànhthửkhôngaiphànnànhayphảnđối.

Cánhcửalớntrổracáisângiữarấtkiêncốvàtrởnênxámxịtvớithờigian.QuânTàukhôngchọcthủngnổicánhcửadàyvàchắcnịchnàynênchúngđã

triệthạmộtgóctườngđểlọtvàonhà.

Từmộtvănphòngđặtngaytrêncáicửanày,ngườiquảngiaquansátnhữngkẻravào.Ôngtacóquyềnthâudụnghoặcsathảinhữngkẻnôbọc,vàchămlochuđáomọiviệclớnnhỏtrongnhà.Khinhữngtiếngkèntrongnhữngtuviện đón chào bóng hoàng hôn, đánh dấumột ngày sắp tàn, thì những kẻhànhkhấtcủathủđôLhassatềtựuđếntrướccánhcửasổcủavịquảngiađểnhậnlãnhnhữngphầnăncủahọtrongchiềuhômđó.Theotụclệđó,tấtcảnhữngnhàdanhgiáquýtộcbốthíchokẻnghèoởtrongvùnghọở.Nhữngkẻtùphạmbịxiềngxíchcũngthườngđếnxinănvìkhámđườngrấthiếmnênhọđirảokhắpcácnẻođườngđểxincủabốthí.

ỞTâyTạng,nhữngkẻ tuphạmgiớikhôngbịkhinhkhihayđốixử tàn tệnhưnhữngkẻhạcấp.Ngườitabiếtrằngphầnnhiềutrongthànhphầncủahọcólẽởvàotìnhtrạngcủanhữngngườitùphạmkianếuhọbịbắtquảtang,vậynênnhữngkẻphạmphápítmaymắnhơnđượcđốixửmộtcáchtươngđốidễchịu.

Cóhaivịsưtrụtrongcácphòngphíatayphòngcủavịquảngia;đólàcácvịtưtếcóphậnsựcầunguyệnTrờiPhậtgiahộchogiađìnhchúngtôi.Nhữnggiađìnhquýtộcbậctrunghaybậcthấphơnchỉcómộtvị tưtếtrongnhà;cấpđẳngxãhộicủagiađình tôibắtbuộcphảicóhaivị.Cácvị tư tếnàykhôngđượchỏiýkiếntrướcmỗibiếncốhayquyếtđịnhquantrọng,vàhọcóbổnphậncầunguyệncácđấngThiêngLiêngchechởvàbanânhuệchogiađìnhchúngtôi.Banămmộtlần,họlạitrởvềtuviệncủamình,vànhữngvịsựkhácđếnthaythế.

Mỗicháiởhaibênhôngnhàlàmộtđềnthờnhỏ,trongđónhữngngọnđènthắpbằngbơcháysángngàycũngnhưđêmtrênmộtbànthờbằnggỗchạm.Trênbànthờ,bảychénnướcThánhđượclauchùisạchbóngvàđượcthaynướcmớinhiềulầntrongngày.

Cácvịtưtếđượcănuốngđầyđủ,dùngthứcănnhưngườitronggiađìnhđểnhữnglờicầunguyệncủahọđượcsốtsắnghơnvàđểthầnthánhbiếtrằnghọđượcbiệtđãi.

Ởbên tráiphòngvịquảngia, làphòngcủavịcốvấn luậtpháp,vịnàycóphậnsựxemxétcáchgiữgìnnhàcửacủagiađìnhtôichođúngtheonghithức của nhà quyền quí.Người TâyTạng rất tôn trọng luật lệ, và để làmgươngchodânchúng,chatôiphảixửthếnhưmộtcôngdângươngmẫu.

Anh tôi,Paljor, chị tôi,Yasodharavà tôi cùngở tạiphầnmớixâycất củangôinhà,nằmmộtbêncủacáisântáchbiệtkhỏiconđường.Phíabêntrái,chúngtôicómộtđềnthờnhỏ,phíabênphảilàlớphọcmàconcáicủagianôcũng học ở đó. Bài học của chúng tôi dài và gồm nhiều loại khác nhau.Paljorkhôngsốngđượclâuvìkhôngđủsứckhỏeđểchấpnhậncuộcsốngkhắckhổdànhchomọiđứatrẻconnhàquýtộc.Anhtôiquađờitrướckhilênbảytuổi.KhiấyYasolênsáuvàtôimớilênbốn.Tôivẫncònhìnhdunganh tôi, chỉ còn làmột cái xáckhônghồn, ngàymànhữngÂmCôngđếnlượmxácanhtôiđểlàmlễ“điểutáng”tứclàchặttừngmảnhquăngchokênkênăntheophongtụcbổnxứ.

Khitôitrởthànhngườicontraikếnghiệpcủagiađình,thìsựgiáodụccủatôiđượcsănsócchuđáo.Nămtôilênbốntuổi,tôihãycònlàmộtkỵmãquádở!Chatôivốndĩđãlàmộtngườirấtnghiêmkhắc,nayvớitưcáchlàmộtchứcsắccủagiáohội,bènđặttôivàomộtthứkỷluậtsắtđểlàmgươngchosựgiáodụccủanhữngđứatrẻkhác.

ỞxứTâyTạng,mộtđứatrẻthuộcgiaicấpcàngcaothìsựgiáodụccủanólạicàngnghiêmkhắc.Vànhàquýtộcđãbắtđầuchủtrươngmộtkỷluậtítkhắckhổhơnchosựgiáodụcthiếunhi,nhưngchatôikhôngđồngý,việnlẽrằngnhữngđứatrẻnghèohènkhônghyvọngcómộtđờisốngtiệnnghisungsướnghơntrongtươnglai,cầnphảiđượcđốixửmộtcáchdịudàngtửtếkhichúngcònnhỏ.Tráilại,nhữngđứatrẻconnhàquýtộc,đượcthụhưởngmọithứtiệnnghisungsướngkhiđếntuổitrưởngthành,nêncầnphảiđượcgiáodụctrongsựkhắckhổtốiđakhichúngtôicònnhỏ,đểnhờsựkinhnghiệmtrongđaukhổmàchúngmớibiếtthươngngườivềsaunày.ĐócũnglàquanđiểmchánhthứccủaChínhphủTâyTạng.Chánhsáchđórấttaihạiđốivớinhữngđứatrẻcóthểchấtyếuđuối,nhưngcònnhữngđứanàovượtquađượcmàkhôngchếtthìsẽcóthểđươngđầuvớibấtcứmộtnghịchcảnhnào?

VõsưTzuchiếmmộtgiannhàởtầngdưới,gầncửavào.Saukhiđãcódịpquansátđủmọihạngngườitrongnhiềunămvớitưcáchlàmộtsưsãicảnhbinh,ôngtakhôngthểsốngẩndậtlánhđời,vìcuộcsốngđókhôngthíchhợpvới nếp sống quen thuộc của ông ta. Gần bên phòng của ông là nhữngchuồngngựa,trongđóchatôinuôihaichụcconngựa,cùngnhữngloàivậtkéoxekhác.

NhữngngườigiữngựakhôngưaôngTzuvìtínhquásốtsắngcủaôngtavàthóiquenhayxenvàocôngviệccủahọ.

Khichatôicưỡingựađiđâu,thìluônluôncósáungườikỵmãvõtrangđitheohộvệ.NhữngngườicậnvệnàyđềumặcđồngphụcvàôngTzu luônluônkiểmsoátchặtchẽđểgiữchoyphụccủahọlúcnàocũngđượcchỉnhtề.

Vìmộtlýdomàtôikhôngbiếtrõ,sáungườikỵmãnàycóthóiquenngồitrên lưng ngựa sắp thành hàng, quay lưng vào tường củamột lẫm lúa, vàphóngngựachạytheokhithấychatôivừaxuấthiện.Tôinhậnthấyrằngnếutôinghiêngmìnhrangoàicửasổcủalẫmlúa,thìmộttrongnhữngngườikỵmãlọtvàotầmtaycủatôi.Mộtngàynọ,nhânlúckhôngcóviệcgìlàm,tôibènrónrénđếngầnvàxỏmộtsợidâygaivàocáiđaidanịtlưngcủaytrongkhiyđangkiểmđiểmđồtưtrangtrướckhilênđường.Kếđótôicộtchặtcảhaiđầudâyvàmángmộtđầuvàocáimóc sắtbên trong lẫm lúa.Việcấyhoàntoàndiễnratrongâmthầmkhôngaiđểý,giữalúcmọingườiđangbậnrộnrốirít.Khichatôivừaxuấthiện,đoànkỵmãphóngngựachạytheo,trừrangườithứsáumắcphảisợidâynênbịtévàkêulaỏmtỏi.

Cáiđainịtlưngcủaysútravàtrongcơnnáoloạn,tôilénrútlạisợidâygaivàbiếnmấtmàkhôngaihaybiết.Ngàyhômsau,tôilấylàmkhoáitrámànóivớinạnnhânsựđùanghịchcủatôi:“Thếnào,NêTúc,tôitưởngchỉcómộtmìnhtôilàcưỡingựadở,cònanhcũngvậysao?”

Ngày của chúng tôi rất dài khi phải giữ tỉnh táo suốtmười tám giờ trongngày.NgườiTâyTạngtinrằngkhôngkhônngoanchútnàomàngủkhitrờicòn sáng,maquỷ củangày có thểđếnbắt người ta.Thậmchí trẻ sơ sinhcũngbịgiữtỉnhtáođểchúngkhôngtrởthànhquỷquấyphá.Nhữngngườiốmcũngphảiđượcgiữtỉnhtáo,vàsẽcómộttusĩđượcgọiđếnđểlàmviệcnày.Khôngaiđượcmiễnkhỏiđiềunày,ngaycảngườichếtcũngphảigiữđượctâmthứccànglâucàngtốt,saochohọsẽbiếtđượcconđườngđúngđểđếnđượcvùngđấtbiêngiớitừđómớitớiđượcthếgiớibênkia.

ChươngtrìnhhọccủachúngtôigồmcóHánvăn,chữTâyTạng,toánhọcvàkhắcbảngỗ.TiếngTâyTạngcóhaingônngữkhácbiệt,tiếngphổthôngvàthểkínhngữ.Chúngtôisửdụngtiếngphổthôngkhinóivớingườihầuvànhữngngườithuộctầnglớpthấphơn,cònthểkínhngữđượcdùngđốivớinhữngngườitầnglớpngangbằnghoặccaohơn:Conngựacủangườiởtầnglớpcaohơncũngphảiđượcnóichuyệntheocáchkínhngữ!Vínhưconmèođộcđoáncủachúngtôiđangrìnhrậpngangquasântrongmộtcôngviệcbíẩnnàođó,gianôsẽnóichuyệnvớinó:“PussPusstônkínhcóthểhạcốđếnuốngsữahỏngđượckhôngạ?”Dùcónóivới“PussPusstônkính”thếnào

chăngnữa,côtacũngsẽkhôngđếntrừkhicôtamuốn.

Lớphọccủachúngtôilàmộtgianphòngrấtrộngcóthểchứađộsáuchụcđứatrẻ.Chúngtôingồixếpbằngtrênsàngạch,trướcmộtcáibànhaymộtcáighếdài,caođộnămtấctâyvàngồixoaylưngvềphíathầyđểkhôngthểbiếtrằngthầycónhìnmìnhhaykhông.Thầybắtchúngtôihọcmộtcáchrấtkhamkhổvàkhôngđểchúngtôinghỉngơimộtgiâyphútnào.GiấyởTâyTạngđược làmbằng tay và rất đắt tiền, quá tốn kémđể trẻ con lãngphí.Chúngtôithườngsửdụngnhữngbảngđáđen,nhữngphiếnđámỏngvàlớnchừngmườihai vàmườibốn inchemỗi chiều. “Bút chì” của chúng tôi làmột loại phấn cứng có thể lấy trên các ngọn đồi Tsu La, cao hơn Lhasakhoảngmườihaingànfeet,màLhasađãcaohơnmựcnướcbiểnmườihaingànfeet.Tôiđãtừngcốgắnglấyphấnmàuđỏnhạt,nhưngchịYasolạirấtrấtthíchphấnmềmmàutím.Chúngtôicókhánhiềuphấnmàukhácnhau:đỏ,vàng,xanhdatrời,vàxanhlácây.Mộtsốmàusắc,tôitin,làdocócácquặngkim loại trongnềnđất.Chodù làvì saođichăngnữa thìchúng tôicũngrấtvuithíchkhicóchúng.

Số học làm tôi chán thực sự.Nếu có bảy trăm támmươi ba nhà sư,mỗingườiănhếthămmươihaicốctsampamỗingày,vàmỗicốcchứađượcnămmươi támpanh,bìnhchứacầnphảicókích thướcnhư thếnàođểđủcungcấpchomộttuần?ChịYasocóthểlàmnhữngbàinàyvàchảcóvấnđềgìvớinó.Còntôi,vâng,tôithìkhôngthấysángsủanhưvậy.

Tôitrởvềphòngriêngcủamìnhkhichạmkhắc.Đólàmmônhọcmàtôirấtthíchvà có thể làmkhá tốt.Vềviệc ấn loát ởTâyTạng, người ta thườngdùngnhữngbảngỗcókhắcchữ,nênviệckhắcbảngỗđượccoinhưmộtbộmônrấthữuích.Trẻconchúngtôikhôngcógỗđểmàlãngphí.GỗrấtđắtvìđượcmangđếntừẤnĐộ.GỗTâyTạngrấtdai,khócắtvàthớkhôngphùhợp. Chúng tôi sử dụng loại vật liệumềm của đáXte-a-tit, nó có thể cắtđượcdễdàngbằngdao.Đôikhichúngtôisửdụngphomatbòyakđãhỏng!

Cómộtphần trongchương trìnhhọcmà tôikhôngbaogiờquên là lặp lạinhữngĐiềuRăntôngiáo.ChúngtôiphảiđọcnhữngĐiềuRănnàykhivàolớpvàlặplạimộtlầnnữatrướckhirờikhỏilớpvàogiờtanhọc.Đólà:

Hãylấyânbáoân,lấyđứcbáođức

Đừngănhiếpnhữngkẻhiềnlành

Hãysiêngđọccáckinhđiểnvàgiáolý

Hãygiúpđỡkẻđồngloại

Luậtphápkhắcnghiệtđốivớikẻgiàusang

Đểdạyhọsựthôngcảmvàsựcôngbằng

Luậtphápkhoanhồngđốivớikẻnghèohènđểanủihọ

Hãytrảdứtnghiệpquảnợnầncàngsớmcàngtốt

Đểcho chúng tôi không thể nào quên, nhữngĐiềuRănđó được viết trênnhữngtấmbảngđóngtrênbốnváchtườngcủalớphọc.

Tuynhiên,cuộcđờihàngngàycủachúngtôikhôngphảihoàntoàndànhchosựhọcvàsựsốngkhắckhổ.Chúngtôicũnglaomìnhvàonhữngcuộcchơiđiềnkinh,thểdụcmộtcáchhăngsayngoàigiờhọc.NhữngmônthểdụcnàyđượcđặtrađểtạochochúngtôimộtthểxáccườngtrángcóthểchịuđựngkhíhậuvôcùnggắtgaocủaxứTâyTạng.Ởxứnày,vàolúcgiữatrưamùahènhiệtđộ lênrấtcaovàbanđêmcó thểxuống thấpdướikhôngđộ.Vàomùađông,thờitiếtcònlạnhhơnthếrấtnhiều.

Bắncung,mộtmônthểdụcrấttốtđểlàmnởnangbắpthịtvàđểtậpnhắmđíchmột cách chính xác, là bộmônmà chúng tôi rất thích.Cung nỏ củachúngtôidùngđềulàmbằnggỗmunnhậpcảngtừẤnĐộ;ngườitachếtạonhữngcáinábằnggỗbảnxứ.LàPhật tửchânchính,chúngtôikhôngbaogiờbắncácloàithúvật.Đểtậpbắncung,chúngtôidùngnhữngcáibiadiđộng,mànhữngkẻgianônúpởchỗkhuấtcầmdâykéolênhoặchạxuốngbấtthầnmàkhôngchochúngtôihay.Phầnnhiềunhữngbạnhữucủatôicóthểbắn trúngđích trongkhihọsãingựanhưbay.Vềphần tôi, trái lại, tôikhôngthểngồivữngtrênlưngngựađượclâunhưthế!

Nhảyxalạilàvấnđềkhác.Mônthểthaonàykhôngcóngựađểtôiphảibậntâm.Chúngtôichạynhanhhếtmứccóthể,mangtheomộtcâysàodàinămmét,saukhitốcđộđạtmứctốiđa,chúngtôichốngsàođểnhảyvọtxa.Tôithườngnóirằngnhữngngườikhácbịmắckẹttrênlưngngựalâuđếnnỗihọkhôngcósứcmạnhởđôichân,nhưngtôi,ngườithườngxuyênphảisửdụngđôichâncủamình,thựcsựcóthểnhảysào.Nóquảlàcáchtốtđểbăngquasuối, và rất thích thúkhi nhìnnhữngngười đang cốgắng theo sau tôi laoxuốngnước,ngườinọnốitiếpngườikia.

Mộttròchơitiêukhiểnkháclàđicàkheo.Chúngtôidùnghaicâycàkhêu,

giốngnhưhaicâynạnggỗnhưngrấtdài,cóbànđạpđểxỏhaichânvàođó,vàsaukhiđãngụytranglàmnhữngngườikhổnglồ,chúngtôithườngxápchiếnvớinhautrongnhữngcuộcđấusứcdịkỳ,kẻthualàkẻbịténgãtrướcnhất.Càkheodochúngtôitựlàm,chúngtôikhôngchỉlượnxungquanhtớicáccửahànggầnnhấtvàmuanhữngthứnhưvậy.Chúngtôiphảisửdụnghếtkhảnăngcủamìnhđểthuyếtphụcngườicoikho–thườnglàngườiquảngia–saochochúng tôicó thểxinđượcnhữngmảnhgỗphùhợp, thớvừaphải,vàkhôngđượccóhốcmắtgỗ.Sauđó,chúngtôiphảikiếmđượcnhữngmẫugỗnêmphùhợpnhấtđểlàmchỗđểchân.Vìgỗrấtkhanhiếmkhôngđượclãngphí,chúngtôiphảichờcơhộithuậntiệnvàhỏixinvàothờiđiểmthíchhợpnhất.

Tròchơiđácầudànhchocáccôgáivànhữngngườiphụnữtrẻ.Mộtmẩugỗcólỗđượclàmởcạnhtrên,vànhồilôngvàotrong.Quảcầulôngđượcgiữtrongkhôngtrungbằngcáchsửdụngđôichân.Cáccôgáisẽnângváylênvừađủcaođểcóthểđáchândễdàngvàchỉđượcdùngchân,nếuchạmtaylàbịloại.Mộtcôgáinhanhnhẹncóthểgiữquảcầutrongkhôngtrungđếnmườiphút.

NhưngởTâyTạngnhấtlàởvùngngoạiôthủđôLhassa,tròchơithịnhhànhnhất làmôn thảdiều,màngười ta có thểgọi làmôn thểdục củadân tộc.Chúng tôi chỉ có thể chơi diều vào nhữngmùa nhất định. Nhiều năm vềtrước,ngườitanhậnthấyrằngthảdiềutrênnhữngvùngnúicaođãgâynênnhữngtrậnmưalũ,khiđóngườitanghĩrằngcólẽcácvịthầnmưađãnổigiận,nêndânchúngchỉđượcphépchơidiềuvàomùathu,tứclàmùatạnhráoởTâyTạng.Cónhữngngàynhấtđịnh,ngườitagiữimlặngkhôngkêutoở cácmiềnnúi, vì tiếngvangcủahọgâynênmột sự chuyểnđộngquámaucủanhữngđámmâymùẩmthấptừẤnĐộbayqua,dođómàcóthểdẫnđếnnhữngtrậnmưalũbấtngờ.

Ngàyđầumùathu,mộtcondiềuđầutiênđượcphónglêntừnócđiệnPotala.Trongvàiphút,nhữngcondiềukhácđủmọihìnhthức,lớnnhỏđủcỡvàđủcácmàusắc,liềnxuấthiệntrênnềntrờiLhassa,trênđóchúngbaylượnnhảynhóttheochiềugióthổimạnh.

Tôirấtsaymêcuộcchơinàyvàluônluônsắpđặtcáchnàođóđểcondiềucủamìnhlàmộttrongnhữngconbaylênđầutiên.Mọiđứatrẻconđềutựtaychếtạocondiềucủamình,thườnglàvớimộtcáisườnbằngtređượcbọcphíangoàibằngmộtthứhàngtơrấtđẹp.Chúngtôilàmdiềubằngnhữngvậtliệuhảohạng,vìdanhdựcủagiađìnhcũngcóliênhệtrongcuộcchơinày.

Saukhicáisườnbằnggỗnhưcáihộpđượcchếtạoxong,chúngtôigắnvàođóđầu,haicánhvàđuôimộtconrồngcóhìnhdángdữtợn.

Cuộcchiếnđấubằngdiềudiễnramộtcáchvôcùngsôinổi,khiấy,chúngtôicốgắnghạnhữngcondiềucủađịchthủ.Đểthựchiệnđiềuđó,chúngtôigắnnhữngmảnhchaitrêndiềucủamìnhvàngâmsợidâydiềutrongmộtthứkeotrộnvớibộtthủytinhnghiềnnát;sauđó,chúngtôichỉcầnphóngdiềulênđểcắtđứtsợidâycủacácđịchthủvàbắtlấycondiềucủahọ.

Đôikhi,lúctrờitốichúngtôilénthảdiềulêntrờisaukhiđãcộtchặtnhữngcáiđènnhỏthắpbằngbơvàobêntrongcáisườngỗ,chỗđầurồng.Đôimắtrồngliềnphóngranhữngtialửađỏvàmìnhrồnglónglánhmuônmàunghìnsắc,nổibật trênkhôngtrunggiữanềntrờikhuyauám.ChúngtôiđặcbiệtthíchcuộcchơinàykhicónhữngđoànthươngbuônlớnchởhàngtrênlưngnhữngconYaktừvùngLhodzongđếnthủđôLhassa.Vớisựngâythơcủacon trẻ,chúng tôinghĩ rằngngười thươngbuôn“Dốtnát”ởcácvùngquêhẻolánhchắcchưabaogiờnghenóiđếnnhữngphátminhdiễmảotânkỳnhưnhữngcondiềucủachúngtôi.Vậynênchúngtôiquyếtđịnhgâychohọmộtphensợsệtkinhhoàngnênthân.

Một trongnhữngphátminhkhácnữacủachúngtôi làgắntrongmìnhcondiềubaloạivỏốckhácnhau,vàđặtcáchnàođóchogióthổivàolàmcácvỏốcphátranhữngtiếnghúkinhhồn.Khithảdiềulêntrời,conrồnglửauốnkhúcmuônmàuphátranhữngtiếngrúrùngrợntrongđêmkhuya,vàchúngtôihyvọngrằngnósẽgâychocáctaythươngbuônđếntừcáctỉnhlẻxaxôisựsợsệtmàhọsẽnhớsuốtđờikhôngquên.

Mặcdùlúcđótôikhôngbiếtchơidiềucóíchchotôi trongcuộcsốngsaunàykhitôithựcsựbaytrênchúng.Bâygiờnóchỉlàmộttròchơi,mặcdùrấtlôicuốntôi.Chúngtôicómộttròchơicóthểlàrấtnguyhiểm:chúngtôilàmnhữngchiếcdiềulớn–khoảngbamétvuôngvớiđôicánhnhôratừhaibên.Chúngtôithườngđặtnhữngchiếcdiềunàytrênmặtđấtgầnconsôngnơicógió lùamạnhlên trênkhông.Chúngtôicưỡinhữngconngựavớimộtđầudâydiềubuộcvòngquanheo,vàsauđóchúngtôiphinướcđại,nhanhhếtmứccóthể.Chiếcdiềunảylênrồibaylêntrênkhôngmỗilúcmộtcaohơnchotớikhinógặpluồnggióđặcbiệtnàylùalên.Sẽcómộtcúgiậtvàngườicưỡisẽđượcnhấcthẳnglênkhỏi lưngngựa,cólẽ lêncaođếnhơnbaméttrongkhôngtrungvàlắclưxuốngdầnmặtđất.Mộtvàikẻkhốnkhổgầnnhưbị xé làm hai nếu họ quên không rút chân khỏi bàn đạp ngựa, nhưng tôi,chưa bao giờ giỏi cưỡi ngựa, luôn luôn có thể bị ngã khỏi lưng ngựa, và

được nhấc bổng lên làmột niềm vui sướng. Tôi, kẻ thích phiêu lưumạohiểmngungốc, thấy rằngnếu tôigiật chiếcdâyđúngvào thờiđiểmđượcnhấc lêncao thì tôicó thểbay lêncaohơn,vàxahơn,cúgiậtmạnhkhônngoansẽlàmchotôikéodàichuyếnbaythêmvàigiây.

Cómộtlầntôigiậtdâymạnhquá,cùnglúcgióđẩymạnhkhiếntôibayđếntậnnócnhàmáibằngcủamộtngườinôngdânmàtrênđóđangcấtgiữnhiênliệuchomùađông.

NhữngngườinôngdânTâyTạngsống trongnhữngngôinhàmáibằngcómộtlancannhỏ,nơiđócấtgiữphânbòyakđãđượcsấykhôđểdùnglàmnhiên liệu.Ngôinhàđặcbiệtnàyđược làmbằnggạchbùnkhô thayvìđaphần làmbằng đá, không có cả ống khóimà chỉ làmột lỗ hổng trênmáidùngđểxảkhóitừngọnlửabêndưới.Sựxuấthiệnđộtngộtcủatôiởmộtđầudây thừng làmhất tungnhiên liệuvàvì tôibịkéo lêquamáinhà, lôitheohầuhếtnhiênliệuquacáilỗhổngxuốngnhữngconngườibấthạnhbêndưới.

Tôikhôngđượcưachuộng.Sựxuấthiệncủatôi,dùlàquacáilỗhổngđó,đãđượcđónchàovớinhữngtiếngchósủakhủngkhiếp,vàsauđólàtrậnđòncủachủnhàđanggiậndữ, tôiđãbị lôi tới trướcchatôiđểnhậnđượcmộtliềuthuốcđiềuchỉnhnữa.Đêmđótôiphảinằmsấpmặt!

Ngàyhômsautôicómộtcôngviệckhóchịulàđiđếncácchuồngbòvàthunhặtphânbòyakđểmangtớinhàngườinôngdânhômtrướcvàđưalênmáinhà,mộtcôngviệcrấtkhónhọc,vìlúcđótôicònchưađếnsáutuổi.Nhưngmọingườirấthàilòng,trừtôi;nhữngđứatrẻkhácđượctrậncườithỏathê,ngườinôngdânấybâygiờcónhiềugấpđôinhiênliệu,vàchatôiđãchứngminh rằng ông làmột người nghiêm khắc. Còn tôi? Tôi đã phải ngủ sấptrongđêmtiếptheo,vàtôikhôngcònlấylàmbuồnphiềnvớiviệccưỡingựanữa!

TâyTạngkhôngphải làxứ có thểdungnạpnhữngngười có thể chấtyếuđuối.ThủđôLhassaởvàomộtvùngcaonguyênbốnngàn thướccaohơnmặtbiển,cómộtthờitiếtrấtchênhlệchgiữacựcnóngvàcựclạnh.Nhữngvùngcaohơnlạicómộtkhíhậugắtgaohơnnữa.Nhữngngườicóthểchấtyếuđuốicóthểlàmliênlụyđếnsựsốngcủakẻkhác.Chínhbởilẽđó,chứkhôngphảidosựtànác,màsựgiáodụcthiếunhithậtlàvôcùngkhắckhổnhưđãkểtrên.

Ởnhữngvùngsơncước,ngườitađemngâmnhữngđứatrẻsơsinhdướisuốinước lạnh và xem chúng có đủ sức chịu đựng dẻo dai haykhông, để có quyền sống như mọi người. Tôi thường thấynhữngngườiđidiễuhànhđếnmộtngọnsuối,ởmộtvùngnúinon chiều cao trên sáu ngàn thước.Đến bờ suối, đoàn ngườidừng lại,một bà lãobồngđứa trẻ sơ sinh trên tay, rồi cả giađìnhgồmcha,mẹvàthânquyếnđứatrẻngồivâychungquanhbà.Khingườitalộthếtáoquầnđứatrẻ,bàlãobènngâmthânmìnhđứabésơsinhdướinướcsuối,chỉcònthấycáiđầunhôlênkhỏimặtnước.Dướinướcsuốilạnhbuốt,thânmìnhđứatrẻtrởnênđỏau,rồixanhgiờn,nhữngtiếngkêucủanóđãimbặt,nókhôngcònkêulaphảnđốinữa.Nócóvẻchếtlịm,nhưngbà

lãođãtừngkinhnghiệmnhiềuvềviệcnàybènrútnólênkhỏimặtnước,lauchùikhôráovàmặcquầnáolạichođứabé.Nósốnglạichăng?Đólàcácthầnlinhđãquyếtđịnhnhưthế.Nếunóchết,thìđólạicànghayvìnókhỏiphải chịu những sự khổ đau về sau này của cuộc đời trần thế! Người takhôngthểlàmgìkháchơndướimộtkhíhậugắtgaonhưởTâyTạng.Khôngnêncónhữngkẻbệnhhoạn,yếuđuốiởmộtxứmàmọiphươngtiệncứutrợytếđềuthiếuthốn:Thàđểvàiđứabésơsinhchếtcònhayhơn.

Khianhtôiquađời,thìtôicầnphảixúctiếnviệcmộtcáchráoriếthơn.Thậtvậy,vàonămlênbảytuổi,tôiđãphảibắtđầuchuẩnbịtươnglai.Tôisẽđitheoconđườngnàovàchọnlựanghànhhoạtđộngnào?Điềuđósẽdocácnhàchiêmtinhquyếtđịnh.ỞTâyTạng,bấtcứviệcgìlớnnhỏ,từviệcmuamộtconYakđếnviệcchọnmộtnghềnghiệp,đềudosựquyếtđoáncủacácnhàchiêmtinh.Trướcngàysinhnhậtnămtôilênbảy,mẹtôimởmộtcuộctiếp tânkhổnglồ, trongdịpđónhữngquankháchgồmcácnhàquýtộcvàcácchứcviêncaocấptrongChínhphủđượcmờithamdựđểnghenhữnglờitiêntricủacácnhàchiêmtinh.

Mẹtôilàmộtmệnhphụđảmđang,vớimộtvócvạcphươngphi,mộtgươngmặttrònvàtócđenhuyền.NhữngphụnữTâyTạngbớiđầutheomộtkiểurấtmỹthuậtvàcàitrênmáitócmộtchiếclượcgỗ.Nhữngchiếclượcgỗnàythườngsơnmàimàuđỏthắm,cócẩnnhữnghộtđáquí,cẩmthạchhoặcsanhô,lànhữngmỹphẩmlàmrấtkhéoléo.Khiđượccàitrênmộtmáitócđenhuyềncósứcdầubóngloáng,nhữnglượcsơnmàiđótạonếnmộtvẻđẹprấtthanhlịch.

NhữngáodàiTâyTạngcónhữngmàu sắc rấtvuimắtmànổibậtnhất làmàuđỏ,màulụcvàmàuvàng.Thườngngàycácbànộitrợđeophíatrướcngựcmộtmảnhvải trơnvớimột cái vệt ngangkhácmàu,nhưngmàu sắcđượcchọnchotiệpvớinhaumộtcáchmỹthuật.Họđeonhữngchiếcbôngtaimàkíchthướclớnnhỏtùynơigiaicấpcủahọtrongxãhội.Mẹtôi,xuấtthântừmộtgiađìnhquyềnquí,đeonhữngchiếcbôngtaidàitrênmuờilămphântây.

NgườiTâyTạng chủ trươngmột sự bình đẳng tuyệt đối giữa namvà nữ.Nhưngvềvấnđềcoisócnộitrợgiađình,mẹtôikhôngphảichỉbằnglòngvớisựbìnhđẳng.Vớimộtýchíđộctàivàmộtquyềnhànhtuyệtđối,mẹtôingựtrị tronggiađìnhnhưmộtnhàvua,mẹtôibiếtmẹtôimuốngìvàkhimuốngìmẹtôiphảiđượccáiđó.

Trongsựnhộnnhịpxônxaonhândịpchuẩnbịcuộctiếptân,mẹtôimớithậtsựlàcóđấtdụngvõ.Nàolàtổchức,phảiralệnh,soạnthảokếhoạchđể“lênđứt”nhữngkẻlánggiềng.MẹtôitỏrarấtthôngthạovìtrongnhiềuchuyếnduhànhtheochatôisangẤnĐộ,BắcKinhvàThượngHải,mẹtôiđãthuthậpđượchằngkhốinhữngsángkiếnnướcngoài.

Khingàytiếptânđãđịnh,nhữngsưsãinhưthưkýviếtthiệpmờitrênmộtloạigiấydày,làmbằngtay,chỉđượcdùngtrongnhữngdịpgiaotếtốiquantrọng.Mỗithiệpmờiđộbamươiphânbềngangtrênsáumươiphânbềdàivàcóđóngtriệnsoncủangườigiatrưởng.Mẹtôicũngđóngtriệnsonriêngcủamìnhvàođóvìngườithuộcvềdòngdõiquýphái.Ngoàiralạicònmộtcái triệnchungchocảgiađình, tức là có tất cảbacái triện sonđóng trênthiệpmời,làmchonótrởnênmộtbảnvănkiệnthậtlàtrịnhtrọng.Nghĩđếnviệcmìnhlànguyênnhânchotấtcảnhữnglễnghitrịnhtrọngtôithấyrùngmình.Tôikhôngbiếtrằngtầmquantrọngcủatôithậtrachỉlàphụthuộcvàomột tậpquánxãhội.Nếungười tanóicho tôibiết rằngcuộc tiếp tân longtrọngnàysẽđemnhiềuvinhdựchochamẹtôi,thìtôisẽkhônghiểugìcả.Bởivậy,tôivẫnnơmnớplosợ.

Những sứ giả đem thơ được đặc biệt thu dụng trong dịp này để đem cácthiệpmờiđếncácquankhách.Mỗingườiđềucưỡimộtcontuấnmãvàcầmnơitaymộtcáigậyngắncókhehởởmộtđầuđểxếpcáithiệpmờivàođó,ởngoàibaocóinnhữngphùhiệuchínhthứccủagiađìnhchúngtôi.

Khicácsứgiảđãsẵnsànglênđườngthìtrongsânnhàchúngtôidiễnramộtcảnhtượngnáođộngkhôntả.Cácgianôkêugọinhauđếnkhancảcổhọng,

ngựahívangtai,nhữngconchóngaođenlớnsủaầmlênnhưđiên.Sauchầurượubiacuốicùng,nhữngchàngkỵmãđặtmạnhlycốcxuốngbàn, trongkhi đó những cánh cổngnặngnề đãmở ra với những tiếng động ầm ĩ vàđoànkỵmãvừaphóngngựaphinướcđại,vừahétvangtainghethậtrùngrợn.

Nếu họ mang những bức thơ tín viết tay thì đồng thời các sứ giả cũngchuyểnđạtluônmộtthôngđiệptruyềnkhẩu,mànộidungcóthểhoàntoànkháchẳn.Hồithờixưa,nhữngtaycônđồ,cườngđạothườngphụckíchcácsứgiảđemthơởgiữađườngrồingụytrangvàdùngnhữngbứcthôngđiệpđóđể tấncôngmộtngôinhàkhôngphòng thủhaymộtđoàn thươngbuônchẳnghạn.Từđó,ngườitathườngcốýviếtnhữngthơtíngiảđểgàibẫyvàdụ bọn cướp đến những chỗ có phục binh và tiêu diệt chúng. Thủ tục cổtruyềnvề việc gởi đimột lượt hai thôngđiệp,một viết tay vàmột truyềnkhẩu,làmộtdisảncủaquákhứ.Dầuchoởthờiđạinày,ngườitacũngcókhigởiđihai thôngđiệpsongđôinhưthế; trong trườnghợpđó thìchỉcóthôngđiệptruyềnkhẩumớicógiátrị.

Trongnhàtôithậtlànáonhiệttưngbừng!Nhữngváchvàtrầnnhàđượcphếtlênmộtlớpsơnmới,nhữngsàngỗđượcđánhbóngtrơntruđếnnỗiđiphảicoichừngkẻotrượtngã.Nhữngbànthờđượclauchùivàsơnphếtlạisạchbóng.Mộtsốlớnnhữngngọnđènmớithắpbằngbơđượcđemrasửdụng;cónhữngngọnđènbằngvàngvànhữngngọnđènkhácbằngbạc,nhưngcảthảyđềulauchùibóngloángđếnnỗikhôngthểphânbiệtđượcnữa.Mẹtôivàngườiquảngiakhôngngớtchạytớichạyluitrongnhà,chỉtrích,sửađổichỗnày,dọndẹpsắpđặtchỗkiavàra lệnhchonhữngkẻgianô làmviệckhôngngưngtay.Chamẹtôicótrênnămchụcngườinôbộcgiúpviệcnhàvà có một số khác được thâu dụng thêm trong việc tiếp tân. Không mộtngườinàolànhànrỗivàtấtcảđềulàmviệcmộtcáchhănghái.Sânnhàcũngđượcquétdọn,lauchùichođếnkhinhữngtảngđáchiếusángngờinhưmớivừađemởđộngđávề.Đểlàmchosânnhàcóvẻlộnglẫy,nhữngchỗtrốngởgiữacácphiếnđácũngđượctôthêmmộtlớpmàu.Khimọiviệcđềuxongxuôi,mẹtôitụtậptấtcảgianhânvàralệnhchohọhãymặcđồngphụctươmtất,chỉnhtề.

Trongnhàbếp,cósựhoạtđộngráoriếtngàyđêmđểchuẩnbịđầyđủcácđồcaolươngmỹvịđãikhách.XứTâyTạnglàmộtcáitủlạnhthiênnhiên,đồvật thựcmộtkhiđãnấunướngxong, có thểđểdành rất lâumàkhônghưhoại,vìthờitiếtlạnhvàkhôráo.Dẫuchokhitiếttrờinóngbức,bầukhông

khíkhôráocũnggiữchocácthứcănkhônghư.Nhờđó,thịtcóthểđểdànhsuốtnămmàvẫntươi,cònlúamìcóthểđểdànhsuốtnhiềuthếkỷ.

VìngườiPhậttửgiữgiớikhôngsátsinh,nênngườitachỉănthịtnhữngconthúvìrủirobịngãchếttrongkhenúi,hoặcchếtbởicáctainạnkhác.

Nhàbếpcủagiađìnhtôicótrữsẵnnhiềuloạithịtnày.ỞTâyTạngcũngcónhữngngười làmnghềđồ tể,bán thịtnhưngnhữnggiađìnhPhật tửchínhthốngkhônggiao tiếpvớihạngngườinày,vìhọ thuộcvềmộtgiaicấphạtiện,“Bấtkhảtiếpxúc”.

Mẹtôiquyếtđịnhtiếptântheomộtlốivừakhácthườngvừalinhđìnhtrọngthể,vàđãikháchmộtmónđặcbiệt làmónmứthoađỗquyên.Vài tuần lễtrước,nhữngkẻgianônhàtôiđãcưỡingựađếntậntriềnnúiTuyếtSơnlànơicónhữngloạihoađẹpnhất.ỞTâyTạng,hoađỗquyênmọcrấtlớnvàcórấtnhiều loại thuộcđủcácmàusắcvàhương thơm.Người tachọnnhữnghoachưanởhẳnvàđemvềrửasạchmộtcáchrấtcẩn thận.Thậtvậy,nếumộtcáihoahơinátmộtchútlàlàmchomứtbịhỏng.Kếđó,mỗihoađượcđểngâmtrongmộtcáibồnthủytinhlớnchứađầynướcvàmậtong,rồiđậythật chặt để cho kín gió.Mỗi ngày và liên tiếp trong nhiều tuần, bồn hoađượcđemphơinắngvàxoaytrởtừngkỳhạnđểchotấtcảcácphầncủahoađềuđượchứngánhnắngcầnthiết.Hoatrongbồnnởlớntừtừvàthấmnhuầnchấtnướcphamậtong.Cóngườithíchđemphơigióvàingàytrướckhiănđểchohoađượckhôvàhơigiòn,màvẫnkhôngmấthươngvịhaysắctươicủanó.Họcũng rắcđường lêncáccánhhoađểchonócóvẻđượm tuyếtgiốngnhưthiênnhiên.Tấtcảnhữngphí tổnđểlàmmónmứthoanàylàmchochatôinhănnhó,cằnnhằn.Ngườinói:“Vớicáigiátiềnđểmuanhữngbônghoađẹpnày,chúngtacóthểmuasáuconYakmẹcùngvớimộtbầyYakcon.”Mẹtôiđápvớimộtgiọngđầynữtính,“Ôngđừngngớngẩn.Cuộctiếp tân của chúng ta nhất định phải thành công, và dầu sao chăng nữa,nhữngphítổnnàylàphầnviệcnộitrợcủatôi”.

Mónvi cá nhập cảng từTrungHoa làmộtmónmỹvị khác,màngười tadùngđểnấucanh.Cóngườinóirằngmóncanhvicálàmóntuyệtđỉnhcủanghệthuậtlàmbếp.

Riêng tôi, tôinhận thấymónấyrấtdở,và thật làmộtcựchìnhkhi tôibắtbuộcphảiănmónvicá.CámậpđượcchởđếnxứTâyTạngtrongmộttrạngtháimàngườitakhôngcònnhậnranóđượcnữa!Tacóthểnóimộtcáchônhòalànóhơi“kémtươi”,điềunàycóngườilạichorằnglàmchovicácàng

trởnênngonhơn.

Mónmăngtrenon,cũngnhậpcảngtừTrungHoa,làmónănrấtngon,đólàmóntôi thíchnhất.Cónhiềucáchđểnấumăng,nhưngtôi thíchnhất làănsốngvớimộtchútmuối.Tôiluônluônchọnnhữngbúpmăngvàngvàxanhđểănriêng,vàbởiđónhiềukhúcmăngđểtrongbếpbịngắtđứtđầutrướckhiđemlênsoongchảo.Ngườiđầubếpcóvẻnghingờtôi,nhưngykhôngcóbằngcớ.Thậtđángtiếc,vìchínhycũngthíchănbúpmăngsống!

ỞTâyTạng,nấubếplàcôngviệccủađànông,phụnữcũnglàmbếpnhưnghọrấtvụngvềvàkhôngchịucảitiến.Đànôngcósángtạovàchịukhóhơn,bởiđóhọnấuănrấtthiệnnghệ.Riêngvềmônquétdọnvàngồilêđôimách,thìphụnữchiếmgiảiquánquân,vàlẽtấtnhiênhọcũngrấtgiỏivềvàimônkhácnữa.Nhưngnhấtđịnhlàkhông,nếunóivềviệclàmmóntsampa.

MóntsampalàmónăncănbảncủangườiTâyTạng.NhiềungườiTâyTạngquanhnămngàythángchỉsốngbằngmóntsampavàtràđếnsuốtđời.Móntsampalàmbằnglúamạchnhasấykhôchođếnkhinótrởthànhgiònvàcómộtmàuvàngsậm.Nhữnghột lúamạchnhakhiđómớiđượcgiã,và tánthànhbột,bộtnàylạiđượcnướnglênlầnnữavàđặttrongmộtcáichén,rồingườitađổvàođótrànóngtrộnvớibơconYak,mộtloạibòlôngdài.Kếđóngười ta trộn cho đều để cho nó đông đặc lại thànhmột thứ bánh và chothêmmuối,chấthànthevàbơconYaktùysởthíchtừngngười.Thứbánhđógọilàtsampa,cóthểcuốntrònlạivàcắtthànhtừngkhoanh,rồidọnrađểăn.Móntsampalàmónănthôngthườngcủahạngngườibìnhdân,nócóđủchấtbổbéođểchongườidânTâyTạngcóthểsốngdướimọikhíhậuvàtrongmọihoàncảnh.

Mộtnhómgianôlàmmóntsampa,mộtnhómkháclàmbơtheomộtphươngphápđặcbiệtcủadânbảnxứ.Nhữngcáibao lớnbằngda trừu,bềmặtcólôngtrộnvàotrong,bềtráilộnngượcrangoài,đượcdùnglàmdụngcụđánhsữa.NgườitađổtrongcácbaodađóđầysữaconYakhaysữadê.Đểtránhkhỏibịhaohớt,phầntrêncácbaodađóđượctúmvàxếplạirồimaylạithậtchắc.Kếđó,nhữngbaodađựngsữamớiđượcnhồithậtmạnhchođếnkhisữa trở thànhchấtbơ.Đểđánhsữabằngphươngphápnày,người tadùngmộtchỗcónhôlênnhữngtảngđábềcaochừngbamươiphân.Saukhiđãđổđầysữavôbao,ngườitamớibuôngnhữngbaođóchorơixuốngcácmôđá,việcnàygọilà“đánhsữa”.Chừngmườikẻgianôlàmcôngviệcnàytrongnhiềugiờliêntiếp.Họvừahítmộthơithởvàovừagiơcácbaodalêncao,vàbuôngcácbaodachorơixuốngnhữngmôđávớimộttiếngđộngêmdịu

“uỵch”.Đôikhimộtbaodađãquácũhoặcdongườiđánhsữaquávụngvề,thìnhlìnhnổbungra.Tôicònnhớmộtgianhânnhàtôirấtkhỏemạnhlựclưỡng,ythườnghaykhoekhoangsứcvóccủamình.Ylàmviệcnhanhgấpđôikẻkhác,vàsựcốgắnglàmgâncổynổivồnglên.Mộtngàynọ,cóngườinóivớiy:

-“AnhTimon,chắcanhgiàrồi,vìbâygiờanhlàmviệckhôngnhanhbằngkhitrước.”

Hétlênmộttiếnggiậndữ,Timonbènnắmlấyphíatrênmộtbaoda,giơlêncao với hai cánh tay khỏemạnh để buông cho nó rơi xuống. Nhưng sứcmạnhcủayđãphảnngượclạiy,trongkhiycònnắmcáimiệngbaodathìphầndướiđãlởxuốngvàrớtxuốngnhữngmôđá.MộtcâycộtbơhãycònhơilỏngvọtravàvăngtrúngngayvàogiữamặtTimon,y“lãnhđủ”tấtcảvàomiệng,vàomắt,vàomũi,vàotai,vàotóc.Nămchụcđếnsáuchụclítbơchảytuônxuốngdọctheothânmìnhyvàbaophủybằngmộtchấtnhờnmàuvàng.

Nghetiếngđộng,mẹtôihốihảchạyvào.Đólàlầnđầutiêntrongđờimàtôithấymẹ tôi đứng sững nhìn trong im lặng. Có lẽmẹ tôi tức giận vì thấynhữngbấynhiêubơbịhủyhoạichăng?Haymẹtôiđanglongạichothằngngốcđangbịngẹtthở?Dùrằngthếnào,mẹtôibènnắmlấycáibaodaráchbụngvàđậpmộtcáilênđầuy.ChàngTimonvôphướcbèntrượtngãxuốngđấtnằmsóngsượttrênmộtcáiao…bơ!

NhữnggianôvụngvềnhưTimoncóthểlàmhủyhoạimấtnhiềubơ.Chỉhơicẩuthảmộtchúttrongkhibuôngtaychocáibaorơixuốnglànhữngsợilôngliềntáchrờirakhỏidavàlẫnlộnvớichấtsữa.Lượmlấyhaihayhaichụcsợilôngtrongchấtbơđãlàmxong,làmộtđiềurấtthôngthường,nhưngnếulại thấycócảchùmlôngtrongđóthìấy làmộtđiềurấtdở.Chấtbơbịhưhoạiđượccấtriêngmộtnơiđểdùngđốtđèn,hoặcđểbốthíchonhữngkẻănmày,họsẽnấulạivàlọcsạchbằngmộtmiếnggiẻcũđểdùngănlần.

Sẽlà“saisót” trongviệcchuẩnbịnấunướngnếukhôngnóiđếnngườiănxin.Nếuchủnhàmuốnnhữngngườihàngxómbiếtgiađìnhmìnhsốngởmứccaonhưthếnào,họsẽchuẩnbịthựcphẩmthựcsựtốtvàchongườiănxinăn trướcnhưlà“nhữngsaisót”.Rấthài lòng,nhữngquýôngđãđượcchoănuốngđầyđủnàysauđósẽđilangthangđếnnhữngnhàkhácnóihọđãănngonnhư thếnào.Nhữngngườihàngxómsẽhưởngứngbằngcáchnhìnnhậnrằngnhữngngườiănxinđãcómộtbữaănrấttốt.

CónhiềuđiềuđểnóivềcuộcsốngcủanhữngngườiănxinởTâyTạng.Họkhôngbaogiờmuốnbằngcáchsửdụng“mánhlớinhànghề”đểcóthểsốngcực kỳ tốt.Không có gì là hổ thẹn trong việc ăn xin ở hầu hết các nướcphươngĐông.Nhiều tusĩđiănxin từngôichùanàyđếnngôichùakhác.Việcănxinđượcghinhậnlàthựctếvàkhôngtồitệhơnchútnàoviệcquyêngópchomụcđích từ thiệnởcácnướckhác.Nhữngngườinuôi ănnhà sưđangtrênđườngđượccoilàđãlàmđượcmộtviệctốt.Nhữngngườiănxincũngvậy;họcónhữngchuẩnmựcđạođứccủamình.Nếumộtngườiđãchongườiănxin,thìngườiănxinđósẽởngoàivàkhôngtrởlạixinngườiđólầnnữatrongmộtthờigiannhấtđịnh.

Haitusĩđếnởtrongnhàcủachúngtôicũngthamgiavàocôngviệcchuẩnbịchosựkiệnsắptới.Họđếnbênxáccácconvậtởnơichứathựcphẩmvàcầunguyệncholinhhồncủanhữngconvậtđãcưtrútrongthânxácnày.Chúngtôicóniềmtinrằngnếumộtconvậtbịgiết,thậmvìtainạn,vàbịănthịt,thìcon người sẽ nợ con vật đó.Món nợ đó được trả bằng cách có tu sĩ cầunguyệnbêntrêncơthểconvậtvớimongmuốnrằngconvậtsẽđầuthaivàotìnhtrạngtiếnhóacaohơntrongcuộcsốngtiếptheotrêntráiđấtnày.TrongcáclạtmaviệnTâyTạngvàcácđềnthờ,mộtsốtusĩdànhtoànbộthờigiancủahọđểcầunguyệnchođộngvật.Cáctusĩcủachúngtôicónhiệmvụcầunguyệnchonhữngconngựa, trướckhichúng lênđườngđihành trìnhdài,nhữnglờicầunguyệnđểtránhchochúngkhôngbịmệtmỏiquá.Theođó,nhữngconngựacủachúngtôikhôngbaogiờ làmviệchaingàyliềnnhau.Nếunóbịcưỡi trongmộtngày, thìnóphảiđượcnghỉngơivàongàyhômsau.Quy tắcnàyđượcápdụngchođộngvật làmviệc.Vàchúngđềubiếtđiềuđó.Nếutìnhcờmộtconngựađượcchọnđểcưỡi,mànólạivừabịcưỡingàyhômtrướcrồi,thìnóchỉđứngyênvàtừchốikhôngdichuyển.Khiyênngựa đã được tháo ra, nó sẽ quay đi với một cái lắc đầu nhưmuốn nói:“Vâng, tôi rấtvuivìsựbấtcôngđãđượcgỡbỏ!”Nhữngcon lừaxấu tínhhơn.Chúng sẽ đợi chođếnkhi chúngđãđược chất hàngxong, và sauđóchúngmớinằmxuốngvàtìmcáchlănmìnhlênhànghóa.

Chúngtôicóbaconmèo,vàchúngluônluônlàmviệc.Mộtconsốngtrongchuồngngựavàthựchiệnsựtrừngphạtcứngrắnđốivớinhữngconchuột.Ngườitaphảirấtđềphòngchonhữngconchuộtđểgiữchochúngkhôngbịmèoănthịt.Mộtconmèonữasốngtrongbếp.Nóđãgiàvàhơingốc.Mẹcủa nó vì hoảng sợ súng của tay lính viễn chinhYounghusband vào năm1904,nênnóđãbị sinhnonvà làchúmèoconduynhất sốngsótcủa lứasinhđó.Phùhợpvớisựkiệnđó,nóđượcđặttênlàYounghusband.Conmèo

thứbalàmộtmệnhphụđứngtuổivànghiêmtrangrấtđángkính,sốngcùngvớichúngtôi.Nólàmộtkiểumẫuvềtráchnhiệmlàmmẹ,vàđãlàmhếtsứcmìnhđể trôngnom lũmèocon,đảmbảochúngkhôngbịchết.Khikhôngphảidínhlíutớivaitròbảomẫucủalũmèocon,nóthườngtheosaumẹtôiđitừphòngnàysangphòngkhác.Nólàmộtconmèonhỏmàuđen,vàmặcdùrấtthíchănngon,nhưngnótrôngnhưmộtbộxươngdiđộng.ĐộngvậtởTâyTạngkhôngphảilàvậtnuôi,nhưngcũngkhôngphảilàkẻhầu,chúngcũngcómụcđíchhữuích,cónhữngquyềnlợigiốngnhưconngười.TheoPhậtgiáo, tấtcảcác loàiđộngvật, tấtcảcácsinhvật trongthực tếđềucólinhhồn,vàđượctáisinhtrêntráiđấttheonhữnggiaiđoạntiếnhóaliêntục.

Những thơ trả lờicho thiệpmờicủachúngtôikhôngbao lâuđãđến.Nhữngngườikỵmã phóng nước đại đến nơi, tay vung lênnhữngcâygậynhỏcóchẻmộtđầucóđựngnhững thơ tín.Khi đó người quản giamớibước ra để nghinh đón sứ giả của các nhàquýtộc.Saukhirútbứcthôngđiệptừtronggậyra,ngườisứgiảcũngthốtlênmộtthôngđiệptruyềnkhẩu,thậmchíkhôngkịplấylạihơi thở. Kế đó, y sụm xuống trên hai đầugốivàđểrơimìnhxuốngđấttrongmộtdàncảnh rất khéo léo, dường nhưng để tỏ cho

mọingườithấyyđãxảthânkhôngquảncônglaokhónhọcđểlàmtrònbổnphậnvàđểđếnnhàtôikịpgiờ!

Trongnhữngdịpđó,nhữnggianônhàtôithườngvâychungquanhyvànói:“Tộinghiệp thằngnhỏ!Yđến thật làmau!Thật làmộtkỳcônghãnhữu!Chắchẳnlàychạymauđếnmuốnđứngtim.Thậtlàcaoquýthay,mộttinhthầnphụcvụhăngsaynhưthế!”

Mộtngàynọtôi,đãngứamiệngxenvàocâuchuyệnvànói:“Ấykhông!Ykhôngcóchạymauđếnmuốnđứngtim!Tôivừathấyyngồinghỉmệtởđầulànggầnđây.Chắcynghỉlấysứcđểchạymộtđoạnđườngcuốicùng!”Sựtếnhịbắtbuộctôiphảibỏquakhôngnóiđếncáicảnhtượngvụngvềlúngtúngtiếptheođó.

Saucùng,ngàyđạinhậtđãđến,cáingàymàtôivẫnengạibiếtbao,vìngườitaquyếtđịnhcuộcđờitươnglaimàkhôngcầnhỏiýkiếncủatôi.Nhữngtianắngđầutiêncủamặttrờibìnhminhvừalódạngtừđằngsaucácngọnnúi

xaởtậnchântrời,thìmộtngườigianôbướcvàophòngtôi:“Cậuchưangủdậyư,cậuLobsang?Haylàcậugiảvờngủ?Đãbảygiờrồi,vàchúngtôicónhiềuviệcphảilàm.Thôi,cậuhãythứcdậyđi!”tôibỏmềnravàngồidậy.Đólàngàymàconđườngtươnglaisẽrộngmởtrướcmắttôi.

ỞTâyTạng,trẻconđượcgọibằngtênchamẹđặtchokhicònsốngtronggiađình.TôisinhvàongàyThứBa,vì thếTuesdaylà têncủatôi.Sauđó,Lobsang là têndochamẹtôiđặtcho.Nhưngkhimộtđứa trẻbướcvào tuviện,nónhậnđượcmộttênkhác,đólàphápdanhcủanó.Đólàtrườnghợpcủatôichăng?Phảiđợinhữnggiờsắptớiđâymớibiếtđược.TôiđãlênbảytuổivàmuốntrởnênmộtngườichèođòđểthảthuyềnlênhđênhtrênsôngTsangPo,cáchđóđộsáuchụccâysố.Nhưnghãykhoan,đểcònxemlại.Tôi có thật sự muốn điều đó chăng? Dầu sao, những người chèo đò đềuthuộcgiaicấpdưới,vìđòcủahọđềulàmbằngdaconYakđóngtrênnhữngcái khuônbằnggỗ.Tôi,một anh lái đò?Tôi,một người thuộc gia cấp hạtiện?Không.Khôngphảivậy.Tôimuốntrởnênmộtnhàchuyênnghiệpvềmônthảdiều.Ừ,phảiđấy,thảdiềutrênkhôngtrung,nhảytựdonhưkhôngkhí,cònhơnlàngồitrongmộtchiếcđòcăngbằngdathú,làmhạnhâncáchvàtrôitheodòngnướcxoáymạnhnguyhiểm.Mộtchuyênviênthảdiều,đólà điềumà tôimuốn làm, và tôi sẽ chế tạo những con diều khổng lồ vớinhữngcáiđầutolớnvàđôimắtsángrựcnhưlửa.Nhưnghômnay,nhữnggiáosĩchiêmtinhsẽcóquyềnquyếtđịnh.Cólẽtôiđãchờđợiquálâu:Naythìđãquá trễđểnhảyquacửasổvàchạy trốn.Cha tôichắcsẽchongườichạytheobắttôitrởlại.Dầusao,tôilàconnhàthếgiavọngtộcvàtôiphảituân theo truyền thống.Biếtđâucácnhàchiêmtinhchẳng tiên tri rằng tôisinhrađờiđểlàmmộtchuyênviênthảdiều?Tôichỉcóthểđợichờvàhyvọng.

CHƯƠNGII:LỜITIÊNTRI

-Yulgye, anhbứnghết tóc của tôi!Dừng tay lại,khôngthìđầutôisẽsóinhưmộtôngsãi.

-Hãy để yên, Lobsang. Cái bín tóc của cậu phảiđượcthắtchongayvàthoabơcholángbóng,nếukhôngthìbàlớnsẽtrừngphạttôi.

-Hãynhẹtaymộtchút,Yulgye,anhvặncổtôiđauquá!

-Khôngsaođâu,tôiphảilàmgấpmớiđược.

Tôingồidướiđấtvàmộtkẻnôlệphũphàngvớihaibàntaychuốimắn,vặncáibíntóctôinhưngườitavặncái“Maniven”quaymáyxehơi!Saucùngcáibíntóctôitrởnêncứngđơnhưmộtconyakbịrétcóngvàsángngờinhưánhtrăngrằmtrênmặthồ.

Mẹ tôi bận rộn quay cuồng như cơn lốc, bà di chuyển trong nhàmau lẹdườngnhưngườicóphépphânthânởnhiềuchỗcùngmộtlúc.Cónhữngchỉthị vàogiờ chót, những sự chuẩnbị cuối cùng, và rất nhiều lời lăngxăngdườngnhưmộtmệnhphụbốnmươicáixuân.Chatôitrốncảnhnáonhiệtồnàođóbằngcáchbếmônvàrútluivàophòngriêngcủamình.

MẹtôiquyếtđịnhđưachúngtôiđếnJoKang,ngôiđềnlớnởthủđôLhassa;đóhẳn làvìmẹ tôimuốnchocuộc lễ tiếp tânđượcdiễn ra trongmộtbầukhôngkhítôngiáo.Vàolúcmườigiờsáng,mộttiếngcồngvớibaâmđiệukhácnhauđiểmgiờtựuhọp.Chúngtôitấtcảđềucưỡingựa,chatôi,mẹtôi,Yasovàtôicùngvàingườitrongthânquyếnsửasoạnlênđường.ChúngtôinoitheoconđườngLingKhor,vàđivòngquanhdướichânđiệnPotala,mộttòa cungđiện lâuđài nguynga tráng lệ củaĐứcĐạtLaiLạtMa, độmộttrămbamươithướcbềcaovàbốntrămthướcchiềudài.SaukhiđiqualàngShô,vàđingựamấtnửagiờtrênđồngbằngKyiChu,chúngtôiđãđếntrướccửađền.Chungquanhđềnlànhữngngôinhàtrọ,cửatiệmvàchuồngngựađợikháchhàngtrongnhữngđámngườihànhhương.Từngàyđượcdựnglêntrướcđâymườibathếkỷ,ngôiđềnJoKangvẫnluônluôntiếpđónkháchhànhhương.Ngôiđềncổđãbiểu lộnhữngnét tànphácủa thờigian.Cácviêntảngđádướinềnđãbàyranhữngđườngnứtnẻsâuđếnnhiềuphântây

donhữngbướcchândẫmlêncủahàngngàntínđồ.NhữngtượngthầnbằngvàngcủanềntôngiáoTâyTạngđượcxếpthànhhàngdàidọctheocácváchtường.Nhữngmànlướisắtdầyvàkiêncốgiữgìnnhữngphotượngnầyđốivớinhữngtínđồmàlòngthamcóthểmạnhhơnlòngsùngtín.Nhữngtượngthần lớn nhất phần nhiều đều tràn ngập đến quá nửa thânmình với hàngđốngngọcquývàchâubáomànhữngngườisùngtíncầuxinânhuệthiêngliêngđãđặtlênđó.Trênnhữngchânđènbằngvàngkhối,nhữngngọnbạchlạpđượcthấpthườngxuyên,tỏaraánhsángkhôngbaogiờtắtđãtừmườibathếkỷ.

Từnhữnggócâmucủangôiđềnvọngđếntaichúngtôinhữngtiếngchuôngngân, tiếng cồng, tiếng tù và thổi vang tai.Chúng tôi noi theo con đườngvòngtrướcchánhđiệntheonhưtruyềnthốngbắtbuộc,vàsaukhiđãlễbáixong,chúngtôibướclêntrênnócbằngcủangôiđền.Nơiđâychỉcómộtsốítngườicóđặcquyềnđượclên.Chatôi,vớitưcáchBảoThếcủaGiáoHội,luônluôncómặtởtạiđâymỗikhiđếnviếngngôiđềnnầy.

Tiệnđây, tôixinnóisơ lượcvềnềnchính trịcủaxứTâyTạng.ĐứngđầuquốcgiavàGiáoHộilàĐứcĐạtLaiLạtMa,tụcgọilàPhậtSốngTâyTạng.Ngàivừalàvịnguyênthủquốcgiacầmquyềnchínhtrị,vừalànhàlãnhđạotôn giáo, vừa là vị ThẩmPhán tối cao cầm cán cân công lý của dân TâyTạng.Mọingườidânbấtcứsanghènđềucó thể thỉnhcầuđếnNgài.Nếumột sự khiếu nại hay đơn thỉnh nguyện có lý do chính đáng, hoặc trongtrườnghợpcósựbấtcôngoanức,ĐứcĐạtLaiLạtMasẽxétxửđể thỏamãncácnguyệnvọngvàsanbằngmọinỗibấtcông.Thậtkhôngphảilàquáđángmànóirằngtấtcảmọingười,khôngtrừmộtai,đềuyêumếnvàkínhtrọngNgài.Ngàilàvịquốcvươngcóquyềnhànhtuyệtđối.NgàisửdụnguyquyềnthếlựccủaNgàivìhạnhphúccủadânchúng,chứkhôngbaogiờvìnhữngmụcđíchíchkỷ.NgàiđãtiênđoánsựxâmlăngcủaquânTrungCộngtừnhiềunămvềtrước.NgàicũngbiếtrằngnềntựdocủaxứTâyTạngtạmthờisẽtrảiquamộtthờikỳxuốngdốc.Vìnhữnglýdođómàmộtsốítngườitronggiới tusĩđượcmộtsự thụhuấnđặcbiệt,đểnhữngkiến thứcHuyềnMônmàcácnhàđạosĩthờixưađãgópnhặttừnhiềuthếkỷsẽkhỏiphảibịmaimộtvàđắmchìmtrongquênlãng.

DướiquyềnlãnhđạocủaĐứcĐạtLaiLạtMacóhaiHộiĐồng:MộtlàHộiĐồngTônGiáo,gồmcóbốnvịcaotăngởcấpđẳngLạtMa.NhữngvịnàyđềuchịutráchnhiệmtrướcđấngThậmThâm(mộtdanhhiệukháccủađứcĐạt Lai LạtMa. Người ta thường gọi ngài là đức Thái Tuế, đấng Thậm

ThâmLeTrèsProfond,đấngKhônLường, I’Inappréciable).vềnhữngvấnđềliênquanđếncáctổchứclạtmaviện(lamaseries)vàđạoviệntrongxứ.Tấtcảnhữngvấnđềtâmlinhvàtôngiáođềuphảiquataycácvịấyphátlạc.

KếđólàHộiĐồngNộiCác,gồmcóbốnvịTổngTrưởngtrongsốđócóbavịthuộcthànhphầndânchínhvàmộtvịlàtusĩ.Cácvịnàynắmquyềncaitrị toàn xứvà đảm trách việc hòa hợpQuốcGia vàoGiáoHội thànhmộtkhốiduynhất.

Haiviênchứcchínhphủmàngười tacó thểgọi làcácvịThủTướng, làm“Ủyviênliênlạc”vớihaiHộiĐồngtrên,vàđệtrìnhnhữngýkiếncủahaiHộiĐồngnàylênchoĐứcĐạtLaiLạtMa.Haivịấyđóngmộtvaitròquantrọng trongnhữngphiênhọp rấthiếmcủaQuốcHội,gồmnămmươinghịviệnđạidiệnchocácgiađìnhquýtộcvànhữngtuviệnlớnnhấtcủathủđôLhassa.QuốcHộichỉnhómtrongnhữngtrườnghợprấtkhẩncấp,nhưhồinăm1904khiĐứcĐạtLaiLạtMalưuvongtịnạnsangMôngCổtrướcsựxâmlăngcủaquânđộiAnh.Vềđiểmnày, tưởngcầngiải thíchrõrằngsựlưuvongtịnạncủaĐứcĐạtLaiLạtMakhôngcónghĩalàNgàichạytrốn.ChiếntranhởxứTâyTạngcóthểvínhưmộtcuộcchơicờtướng:Bênnàoôngtướngbịbắtthìbênđóthua.ĐứcĐạtLaiLạtMalàvịQuốcVươngcủaxứTâyTạng.Khôngcóngài,thìmọisựchiếnđấuđềutrởnênvôích:Ngàiphảiđượcẩntrúantoànđểbảovệsựhợpnhấtcủaxứsở.

SốnghịsĩQuốcHộicóthểlênđếnbốntrămngườikhinàonhữngthânhàonhânsĩởcáctỉnhthamdựđôngđủcácphiênnhóm.Cónămtỉnh:Thủđô,nhưthườngđượcgọilàLhasa,nằmtrongtỉnhU-Tsang.Shigatsecùngtrongmột quận. Gartok là miền tây của Tây Tạng, Chang ở phía bắc của TâyTạng, trongkhiKhamvàLho-dzong là các tỉnhmiềnđôngvànam tươngứng.

Vớithờigianqua,đứcĐạtLaiLạtMacànggiatăngquyềnhànhcủaNgàivàkhôngcầnđến sựgiúpđỡýkiếncủanhữngHộiĐồnghaycủaQuốcHộinữa.XứTâyTạngchưabaogiờcóđượcmột sựcai trị anhminhvà sángsuốtnhưthế.

Từtrênnócđềnnhìnraxa,làmộtphongcảnhvôcùngngoạnmục.NằmvềphíađônglàvùngđồngbằngLhassaxanhtươi,rảiráccónhữngcụmrừngnhỏvớinhữngdòngsuốinhỏuốnkhúc,phảnchiếuánhnắngmặttrờinhưnhữngconrắnbạc, trướckhichảyvàosôngTsangPôởcáchđósáumươicây số.Ởphía bắc và nam, nhữngdãynúi cao dựng lên chơmchởmnhư

thànhquáchbaobọcchungquanhcácvùngthunglũngvàcaonguyênTâyTạng,làmchodântộcxứnàysốngbiệtlậphoàntoànvớithếgiớibênngoài.Nhiềulạtmaviệnđượcdựnglêntrêncáctriềnnúi.Ởtrênnhữngngọnnúicao hơn, có những đạo viện nhỏ nhô lênmột cách nguy hiểm trên nhữngsườnnúicheoleobênbờvựcthẳm.Vềphíatây,haingọnnúisongđôicủađiệnPotalavàtuviệnChakporinhôlênởđằngxa.Giữahaingọnnúinày,cánhcửaTâyMônchiếusángngờitrongánhsángbìnhminhcònsươngmờlạnh lẽo.Màu đỏ sậm của nền trời càng nổi bật lênmột cách dị thường,tươngphảnvớimàutuyếttrắngtinhbaophủcácdãynúinhôlênởphíachântrời.

Trênđầuchúng tôi,nhữngđámmây lợt lướtnhẹ trongkhônggian.Trongthànhphố,ởgầnbên,toàThịSảnhdaylưngvàomặtbắccủangôiđền.SởNgânKhốởsátbêncạnh,cùngvớinhữnggianhàng,cửatiệmvàchợbúamàngườitacóthểmuađủmọithứ,thượngvànghạcám.Cáchđókhôngxa,ởvềphíađông,làmộttuviệncủanữgiớivàvùngcưtrúcủaÂmCông.

Nhữngkháchhànhhươngđã tấpnập trước cửađền,một trongnhữngnơithánhđịa lớnnhất củaPhậtGiáo.Chúng tôinghe tiếngnói chuyệnkhôngngớtvànhững tiếngđộngồn ào của các tínđồhànhhươngđến từnhữngvùngxaxôivớinhữngđồlễvậtmàhọđemcúngdângvớihyvọngđượcƠnTrênbanânhuệ.Cóngườiđemtheonhữngconthúmàhọđãmualạiởlòsátsinhvớinhữngsốtiềnnhỏnhoikhiêmtốncủahọ.Cứusốngmộtsinhvậtdầuđólàmộtconthúhaymộtngười, làmộtnghiệptốtrất lớnvềphươngdiệntâmlinh.

Trongkhichúngtôinhìnxemnhữngcảnhtượngcổđiểnđó,chúngtôinghenhữngtiếngkinhkệngânngacủacácsưsãi,cónhữnggiọngthâmtrầmcủacácvịsưgiàchenlẫnvớinhữnggiọngthanh,nhẹcủanhữngchútiểusơcơ.Tiếngtrốngvànhữngtiếngkèncũngtrỗidậyvangtai.

Nhữngsưsãikhôngbậnrộncôngviệc,chạytới lui lăngxăngkhôngngớt.Vàivịmặcáomàuvàng,nhữngvịkhácmặcmàutím,nhưngphầnđôngmặcáotràngmàuđỏlợtcủanhững“Sưsãi thường”,màuhoànkimvàmàuđỏsậmdànhchocácsưsãitrongđiệnPotala.Nhữngchútiểusơcơvàcácsưsãicảnhbinhmặcáogiàsậmcũngqua lại lăngxăng.Hầuhếtđềucómộtđiểmchung:Áocủahọdầucũhaymới,đềulàáocàsavátừngmiếngnhưcủaĐứcPhậtngàyxưa.

Những sư sãi có phận sự trong điện Potalamặcmột chiếc áo vàng ngắn,

khôngtay,ởbênngoàiáodàicủahọ.Màuhoàngkimđượccoinhưmộtmàulinh thiêng ở Tây Tạng (nó không bao giờ phai, bởi nó là một màu tinhkhiết),vàđólàmàuchánhthứccủađứcĐạtLaiLạtMa.NhữngsưsãihaycácvịLạtMacaocấphầucậnbênngoài,cóquyềnmặcáongắnmàuvàngphủngoàiáocủahọ.

TừtrênnócđềnJokangchúngtôiđivềphíađiệnPotalathìthấycónhiềuvịáovàngđiqualại.Chúngtôingướcmắtnhìnlênthìthấynhữngngọncờtôngiáophấtphơtrướcgióvànhữngmáibầucủangôiđềnchiếulónglánhdướiánhmặttrời.

Nềntrờiđỏthắmtrôngtuyệtđẹpvớinhữnglànmâynhẹvàdài,coidườngnhưmộtbứctranhvẽ.Chúngtôivừađangngắmcảnhmàcảmthấysaysưangâyngất,thìmẹtôiđãgiánđoạncáigiâyphúthuyềndiệuđómànói:

-Thôi tađikẻomất thờigiờ.Mìnhphảivềxemchừngkẻobọngianônólàmhưviệc.

ChúngtôibènlênngựatrởvềnhàtheoconđườngLingkhor,mỗibướcchânngựavangtrênmặtđườnglộcàngđưatôiđếngần,điềumàtôigọi làmộtcuộc“thửthách”,nhưngmẹtôithìcoinhưlàngàyĐạiNhậtcủamình.

Vềđếnnhà,mẹtôixemquatấtcảmọiviệcmộtlầncuốicùng,vàchúngtôiliềnănuốngmộtbữanobụngđểchuẩnbịchờnhữnggìsắpđến.Thậtvậy,chúngtôibiếtrằngtrongnhữngdịpnhưthế,nhữngquankháchđượcthếtđãiănuốngnosay,cònnhữngngườinhàthìphảilotiếpđãimàthôi,chớkhôngđượcănuốnggìcả.

Tiếng nhạc trống vang rền báo hiệu các sư sãi nhạc công đã đến, họ liềnđượcđưavàokhuvườnphíasaunhà.Họcómangtheonhữngkènloa,kènống,trống,tùvà,vàđeochụpchõatrêncổ.Họvừabướcvàokhuvườn,vừanóichuyệnhuyênthuyênvàgọiđemrượubiauốngchothấmgiọngđểlấyhứng.Những tiếng rít chát chúa và tiếng thổi điếc tai của những kèn loa,chiếmtrọnmấtnửagiờ:Cácsưsãiđang“lêndây”vàthửlạinhữngnhạckhícủahọ.

Vịquankháchđầutiênđãđến,vớimộtđoàntùytùngcưỡingựatheohầuvàcầmnhữngngọncờhiệubayphấtphơtrướcgió,gâynênnhữngtiếngđộngồnàongoàisân.Nhữngcổngsắtmởtoangvàcácgianônhàtôiđứngsắphànghaibêncửavàođểnghinhtiếpnhữngngườimớiđến.Vịquảngiacùngvới hai người phụ tá đứng kèm hai bên, mỗi người cầm nơi tay hàng tá

nhữngkhănchoàngcổbằnglụamàngườiTâyTạngdùngđểdângchokháchnhư một cách chào hỏi theo phong tục bổn sứ. Có tất cả tám loại khănchoàngđểdângchocácvịkháchtùychứcvịhaycấpbậccaothấp,vàngườitaphảibiếtdângcáinàochothíchhợpkẻomanglỗibấtkính.ĐứcĐạtLaiLạt Ma chỉ ban cho và thu nhận những khăn choàng thượng hảo hạng.NhữngkhănchoàngnàytêngọilàKhata,vàđâylànghithứcđểdângbiếu:Nếungườigiatrưởngcócấpbậcnganghàngvớikhách,thìyđứngthụtlạiởphíasau,vàđưahaitaythẳngtớitrước.Ngườikháchcũnglàmynhưvậy.Kếđó,ngườigiatrưởngváichàovàđặtcáikhănchoànglênhaicườmtaycủavịquýkhách,ngườinàycũngđáp lễ, rồigỡhaicườmtay ra,cầm lấykhănchoàngtrởqualộnlạinơitayđểtỏramìnhchấpnhậnmónquàbiếu,vàgiaocáikhănchomộtngườihầucận.

Nếungườibiếukhănlàngườiởđẳngcấprấtthấp,thìyquìxuống,lelưỡirachào(nghithứcnàytươngđươngvớicửchỉngảnónchàocủangườiphươngTây)vàđặtcáikhănchoàngdướichânkhách,kếđókháchđáplễbằngcáchđặtcáikhănchoàngriêngcủamìnhvòngquanhcổngườigiatrưởng.

ỞTâyTạng,mọiquàbiếuđềucókèmtheomộtcáikhănchoàngtươngứng,hoặc những thơ khen tặng hay văn bằng tưởng lệ cũng vậy. Những khănchoàngcủachánhphủmàuvàng,cònnhữngkhănchoàngkhácmàutrắng.NếuđứcĐạtLaiLạtMamuốnbanmộtdanhdựlớnlaochomộtngườinào,ngàiđặtnơicổngườiấymộtkhănchoàngcộtbằngmộtsợichỉtơđỏcóbavòng.Vànếutrongkhiđóngàiđưahaibàntayra,lòngbàntaylậtngửalêntrời, thì đó làmột cái danhdự rất đặcbiệt!Thậtvậy, ngườiTâyTạng tinchắcrằngquákhứvàtươnglaiđềucóghitrênnhữngđườngchỉtronglòngbàn tay.ĐứcĐạtLaiLạtMa,bằngcách lậtngửahaibàn taycủaNgài, tỏlòngưuáivàthiệncảmđậmđànhất.Vềsau,tôiđượcNgàibanchocáidanhdựđóhailần.

Đâynóivềngườiquảngiađứngtiếpđónkháchtrướccửavớihaingườiphụtáởhaibên.Ychàokháchvànhậnkhănchoàngcủakháchrồiđưaquachongườiphụtáđứngbêntả.Trongkhiđóngườiphụtáđứngbênhữuđưachoymộtkhănchoàngthíchnghimàyđặtlêncườmtayhaylêncổcủangườikhách, tùy theo cấp bậc tương xứng. Tất cả những khăn choàng này đềuđượcsửdụnglạirấtnhiềulần.

Vịquảngiavàhaingườiphụtámỗilúccàngthêmbậnrộn,vìquankháchđếnmỗi lúccàngđông.Dầuchohọđến từnhững trang trại lánggiềng, từthànhphốLhassa,haytừnhữngvùngngoạiô,nhữngđoànkỵmãtùytùng

của họ luôn luôn đếnbằngLingkhor, rồi đi vào con đườngnhỏ thuộc địaphậncủagiatộcchúngtôi,ởdướibóngmátcủađiệnPotala.Nhữngbàmệnhphụphunhânphảiđibằngngựatrongnhiềugiờ,dùngmộtcáimặtnạbằngdađểchemặtchokhỏibịnhữngngọngiólốccóquếnđầycátbụi.Trêncácmặtnạấythườngcópháchọanhữngnétchândungcủavịchủnhân.Khiđếnnơi,cácbàmớilộtmặtnạravàđồngthờicởi luôncáiáotơibằngdaconYak.Nhữngbứcchândungấyluônluônlàmtôithíchthú:Cácbàcànggiàvàxấu,thìnhữngbứcchândungvẽtrênmặtnạlạicàngtrẻvàđẹp!

Mộtsựhoạtđộng tấpnậpdiễnra trongnhà tôi.Nhữnggianôkhôngngớtđem ranhững tấmnệmchokháchngồi.ỞTâyTạngngười takhôngngồitrên ghế,mà ngồi trên tấm nệmđộmột thước vuông và dày độ haimươiphân.Banđêm,ngườitaghépnhiềutấmnệmlạiđểlàmchỗngủ,vàchúngtôithấynằmngồitrênnệmthoảimáidễchịuhơnlàngồitrênghếbànhhaynằmtrêngiường.

Khikháchvừađến,họđượcmờidùngtràphabơ; và kế đó họ đượcđưavàophòng ăn.Tạiđây,đủcác thứcănđãdọn sẵn và khách cóthể ăn uống tùy thíchtrongkhichờđợicuộctiếptânthậtsựbắtđầu.Bốnmươivịphunhânthuộc gia đình quyềnquý đã đến cùng vớinhững vị quý bà tâmphúccủahọ.Trongkhi

mẹtôiđangtiếpđónmộtnhómcácbàmệnhphụnày,thìmộtnhómcácbàkhácđidạokhắpnơi trongnhà,ngắmnhìnbànghếvà thưởngthức trịgiácácđồvật tranghoàng.Thậtchẳngkhácnàomộtcuộc“xâm lăng”vĩđại:Cácbàkháchcómặtởkhắpnơi,đủcáchìnhdạng,đủcácmàusắc,đủmọihạngtuổi.Cóvàibàxuấthiệnởnhữngchỗbấtngờnhấtvàkhôngchútdodự,cấttiếnghỏibọngianôgiátiềncủamónđồnày,haygiátrịcủamónvậtkhác.Nói tómlại,cácbàxửsựnhưtấtcảmọingườiđànbàkhác trên thếgiới.Đócũnglàsựthườngtình.ChịYasocủatôiđủngđỉnhtrongmộtbộlễphụcmớitoanhvàbớiđầutheokiểumớinhất,hayítrađólàchịnghĩnhư

vậy.Tôithìchorằngkiểutóccủachịthậtlốlăng,nhưngtôiluônluônvẫncóócchỉ tríchnhữngviệc làmcủanữgiới.Dầusao,cóđiềuchắcchắn làngàyhômđótôithấycácbàcóvẻtựdoxâmlăngmộtcáchđộcđáo.

Đểlàmchocuộctiếptâncàngsôinổiđìnhđámhơnnữa,nhữngcôgáikiểumẫu cũng cómặt trong hàng quan khách. Ở Tây Tạng, một vị phu nhânthuộcdòngsangphảicórấtnhiềuyphụcsangtrọngvàđồnữtrangquýgiá.Nhữngbộyphụcnàycầnphảiđược triển lãmvàonhữngdịpgiao tếcôngcộng,nhưngvìngườitakhôngthểlàmnhưvậynếukhôngthayđổiyphụcthườngxuyên,nênnhữngcôgáiđượchuấnluyệnđặcbiệt,gọilà“chủngnữ,”đượcdùnglàmkiểumẫu.Bởiđó,nhữngcôchủngnữnàykhoácvàonhữngbộyphụcvàđeođồnữtrangcủamẹtôi,vàvừangồilenlỏitrongđámquankháchvừauốngnhữngchéntràphabơnhiềuđếnnỗiđếmkhônghết,trướckhiđi thaybộyphụckhácvàđeonhữngđồnữ trangkhác.Lẫn lộn tronghàngquankhách,cáccôấycũnggiúpđỡmẹtôitrongvaitrònữchủnhân.Trongmộtngày,cáccô“chủngnữ”đócóthểthayđổiyphụcvànữtrangđếnnămsáulần.

Cácquýkháchbênnamgiới thì chúýnhiềuhơnđếnnhững trò chơi tiêukhiểnởtrongvườn.Ngườitađãchomộtđoàntròxiếcđếnđểgiúpvui.Bangườitrongđoànnàycầmdựngđứngmộtcâysàocaonămthước,trênchóthếtcómộtngườinữachổngngượcđầuvàgiữthăngbằngtrênđỉnhcâysào.Khi đó, cây sào bị giật ra thình lình và người làm trò xiếc nhẹmình rơixuốngđấttrênhaichânnhưmộtconmèo.Nhữngđứatrẻconnhìnxemtròxiếcnàybènrủnhauramộtchỗvắngđểbắtchước.Chúngtìmđượcmộtcâysàocaođộhai,bathướcvàcầmdựngđứnglên.Mộtđứatrẻganlìnhấttrèolên.Nhưngơkìa,khiythửchổngngượcđầulêncâysào,ymấtthăngbằngvà rơi xuốngnhưmột tảngđá lênđầunhữngđứakhác.Nhưngmay thay,những đứa này cómột cái sọ khá cứng, và ngoài ra những cục u to bằngnhữngquảtrứngvịt,khôngaibịthươngnặng.

Mẹ tôi xuất hiện trongkhuvườn,ngườihướngdẫnmộtnhómcácbàphunhânmuốnxemcáctròbiểudiễnvànghenhạc.Điềunàykhôngkhó,vìcácsưsãinhạccôngđãcóđủthờigiờđểsưởiấmlòngbằngnhữngchầurượubiadồidàothỏathích.

Mẹtôiănmặcmộtcáchlongtrọngđặcbiệt:Áokỵmã“Bolero”ngắnmàuvàngtím,trênmộtcái“Jupe”bằngnỉmàuđỏsậmdàiđếngótchân.Nhữngđôiủngrấtcaobằngnỉtrắngtinhvớinhữnggótđỏthắmvànhữngsợidâyủngrấtđẹplàmnổibậtmàuyphụcmộtcáchrấtmỹthuật.Bêntrongchiếc

áokỵmã,mẹtôimặcmộtáolótbằnglụađỏ.Phủbênngoàilàmộtcáikhănchoàngbằnglụathêuvắtngangtrướcngựctừvaibênmặtquahôngbêntráivàcột lạiởbênhôngvớimộtcáikhoenbằngvàngkhối.Cáikhănchoàngnày thòng xuống đến tận lưng, cómàu đỏ thắm ở phía trên dây lưng, vàchuyểnquamàuvànglợtđếnmàuvàngnghệrấtđậm.

Mẹtôiđeotrêncổbagóibùacộtbằngmộtsợidâyvàng,màmẹtộikhônglúcnàorời.Bagóibùanàylànhữngmónquàcướicủamẹtội,haigóilàquàtặngcủagiađình,vàgóithứba,mộtdanhdựđặcbiệt,làquàtặngcủađứcĐạtLaiLạtMa.Mẹ tôi cũngđeođồnữ trang rất quýgiá, vì ởTâyTạngnhữngđồnữtrangcủamộtvịphunhânnhiềuhayíttùyởcấpđẳngcủahọtrongxãhội.Bởiđó,mộtngườichồngphảitặngđồvàngngọcchovợmỗikhiđượcthăngquantiếnchức.

Phảimấtnhiềungàyđểlàmđầutóccủamẹtôi,vớitấtcảmộttrămlẻtámlọntóc.Sốmộttrămlẻtámlàmộtsốlinhthiêng,vànhữngphụnữcónhiềutócđểcóthểkếtthànhbấynhiêulọnrấtđượchâmmộ.Đầutóccủamẹtôichia làmhaiphầncómộtđườngchẻởgiữa,đượckết lạibởimộtcáimãobằngcâyđặttrênđỉnhđầunhưmộtcáinón.Mãonàysơnmàuđỏthắm,cónhậnkimcươngchiếu lóng lánh,cẩnvàngvàngọc thạch.Mẹ tôiđeomộtđôihoa taibằngsanhôrất lớnvànặngđếnnỗiđểcho trái taikhỏibịquácăngvàcóthểđứtra,ngườiphảigiữnólạibằngmộtsợichỉđỏquấnchungquanhvànhtai,vàđầusợichỉthòngxuốnggầnđụngtớidâylưng.Tôingắmnhìnmẹtôimàphảinhìnnhậnrằngmẹtôirấtđẹp.Tuynhiên,vớiđôibôngtainặngnhưthế,mẹtôilàmsaoquayđầulạiphíasau?

Nhữngquankháchđibáchbộdạochơi,vừangắmcảnhtrongcáckhuvườnvừa trằm trồ khen ngợi. Nhiều người ngồi riêng từng nhóm để trao đổinhữngcâuchuyệnvặt.Nhấtlàcácbàthìkhôngđểlỡmấtmộtphútnàomàkhôngnóichuyệncủangườilánggiềng…

Nhưngthậtsự,tấtcảđềuđợichờđếnphầnchínhcủabuổitiếptân,kỳdưcácmụckháctrongchươngtrìnhchỉlàmộtsựchuẩnbịtinhthầnđểđưahọđếncáigiờphútquan trọngkhi cácnhàđạo sĩ chiêm tinhnói tiên trivềbướcđườngtươnglaicủatôi.Cuộcđờitôisaunàysẽtùythuộcnơiquyếtđịnhcủahọ.

Ngàyđãsắptàn,khiánhtàdươngkéodàibóngcủavạnvậtvàcâycỏtrênmặt đất, các quan khách đều tỏ ra uể oải đối với các trò giúp vui và tiêukhiển.Bửatiệcnosayđặthọtrongmộttrạngtháithụcảm.Nhữngkẻgianô

mệt mỏi vẫn còn đem thêm thức ăn lên bàn khi những dĩa chén đã cạn,nhưngsaucùngmọingườiđãănuốngnođủvớigiờkhắctrôiqua.Nhữngngười làm tròxiếcgiúpvuicũngbắtđầucảm thấymệtmỏi,hếtngườinọđếnngườikia,họlầnlầnrútlui,đivàonhàbếpnghỉngơivàgọithêmmộtchầurượubiacuốicùng.

Cácnhạccôngvẫncònsắcdiện tươi tắn, thổikèn loa,đánhchụpchõavàđánhtrốngmộtcáchđầyhứngkhởi.Trênnhữngtàncâyto,loàichimsợhãivìtiếngđộngồnàođãrờikhỏinhữngtổquenthuộccủachúng.

Không phải chỉ có chim là biết sợ sệt.Những conmèo cũng đã biếnmấtdạngvàẩnnúptrongnhữngchỗkínđáotừkhinhữngquankháchđầutiêncùngcácđoàn tùy tùng rầmrộđếnnhà.Nhữngconchóngaođen lớncủanhà tôicũngêmhơi lắng tiếng,giấcngủđãkhớpmỏchúng.Chúngđãănuốngnobụngđếnmứckhôngcònsứcđểănnữa.

Trờicàngtốidầntrongnhữngkhuvườn.Mùihươngthơmngátxônglêntừnhữngbìnhlưhươngkhóitrầmnghingút.NhữngkhuvườncủachatôinổitiếngkhắpxứTâyTạngvìnhữngkỳhoadịthảovànhữnghònnonbộvĩđạinhậpcảng từTrungHoa.Cónhữngcây lê, cây táo, câymơ lùn,bêncạnhnhữngcâycổthụcaolớn,trêntàncâycócắmcờxíbayphấtphơdướingọngiónhẹbanchiều.

Cuốicùng,vầnghồngđãkhuấtdạngsaunhữngdãynúiTuyếtSơnxatíttậnchântrời.Mộtngàyđãchấmdứt.Từnhữnglạtmaviệnvọngđếntiếngkènđiểmgiờkhắctrôiqua;hằngtrămngọnđènbơđãđượcthắpsángkhắpnơi,trêncáccànhcây,dướinhữngmáinhà,vàcónhữngngọnđènkhácthảlướtnhẹtrênmặtnướcêmđềmcủaaosentrongvườnnhà.Chỗnày,cóngọnđènbịkẹttrongcáclásenchẳngkhácnàonhữngchiếctàubịkẹttrênbãicát,vàchỗkia,vàingọnđèntrôilênhđênhphiêubạtvềcáicùlaonơiđónhữngconhạcsẽtrúngụlúcbanđêm.

Mộttiếngcồngvừađiểm,mọingườiquayđầunhìnlại:Mộtcuộcdiễnhànhtừđằngxasắpsửađếngần.Trongkhuvườnnhà,đãdựngsẵnmộtcáilềurấtlớn,màntreotrướngrủ.Cửalềumởrộng,bêntrongcóđặtmộtcáisàngỗvàbốncáiđônTâyTạnglàmchỗngồi.

Đoànngườidiễnhànhbướcđếntrướclều,dobốnngườigianhâncủanhàtôicầmđuốcdẫnđường.Theosauhọlàbốnngườinhạccôngthổikènloabằngbạc.Kếđó,cha tôi,mẹ tôi,bước lênsàngỗcùngvớihaivị trưởng lão, là

nhữngbậcgiáosĩkiêmchứcThiênGiámQuan,đảmnhiệmviệctiêntricácđiềuhọaphướccủaquốcgia.

Nhữngvịtrưởnglãonày,xuấtxứtừvùngNechung,lànhữngnhàchiêmtinhgiỏinhấtcủaxứTâyTạng.Nhữnglờitiêntricủacácvịnhiềulầntỏrađãchínhxácvàđúngnhưcácsựviệcđãxảyravềsau.Mộttuầnlễtrướcđó,đứcĐạtLaiLạtMađãmờicácvịđếnđểnhìnxemtươnglaicủamộtđứatrẻlênbảytuổi.Haivịấyđãlấylásốcủatôivànghiêncứucặnkẽtừnglytừngtítrongnhiềungàynhữngảnhhưởngcủacácvìtinhtú.

HaivịLạtMađemtheolásốchiêmtinhvànhữngbảngđoánsố.HaivịkháctiếnđếnvàđỡhaivịThiênGiámQuangiàbướclênsàngỗ,trênđóhaivịnàyngồisátcạnhnhaunhưhaipho tượngbằngngà.NhữngchiếcáorộngbằnglụaTrungHoamàuvànglạicànglàmnổibậttuổitáccaoniêncủahọ.Họđộitrênđầuchiếcmãolớncủacácđạosĩmàtrọnglượngcóvẻquánặngđốivớinhữngcáicổnhănnheocủahọ.Cácquankháchđềuvâyquanhcáisàn gỗ và ngồi trên những tấm nệm trải dưới đất.Những câu chuyện đềungưngbặt,mọingườiđều lắng tainghe lờiphánquyếtcủavịniên trưởngtronghaivịThiênGiámQuan lão thành.Vịniên trưởngbắtđầunóibằngmộtgiọngnhẹnhàng:

-“Lhadremigchonangchig”.Quỷthầnvànhângiancùngbịchiphốinhưnhaubởinhữngđịnhluậthuyềnbítrongvũtrụ.(Ýnói:Ngườitacóthểtiênđoánviệctươnglai.)

Bằngmộtgiọngtrầm,vịThiênGiámQuancaoniênđưaralờitiêntrisuốtmộttiếngđồnghồ.Kếđó,ngườinghỉngơitrongmườiphút,vàlạinóithêmmộtgiờnữa,khiđó,người tiếptụcvạchtrầntươnglaicủatôidướinhữngnétđạicương.

-“Lạquá, thật làkỳdiệu!”Toàn thểcử tọabấtgiác thốt lên trongkhihọđangđắmchìmtrongmộtcơnthíchthúmêly.

Nhưthế,ngườitađãnóichotôibiếttrướctươnglaicủatôi:“Saumộtgiaiđoạnthửtháchcamgogiankhổ,đươngsốsẽlàmộtđứatrẻlênbảytuổi,sẽbướcchânvàotuviệnđểđượcthụhuấnnhưmộttusĩkiêmysĩgiảiphẫu.Ysẽgặpnhiềunghịchcảnhgianlao,sẽrờikhỏixứsởvàsốngởngoạiquốc.Ysẽmấthếttấtcả,sẽphảilàmlạicuộcđờitừconsốkhôngvàsaucùngysẽthànhcông”.

Cuộctiêntriđãbếmạc,cácquankháchcũngđãgiảitánlầnlần.Nhữngvị

kháchởxacònnánlạinhàtôimộtđêmđểsángngàyhômsaulênđường.Nhữngngườikhác trởvềngayđêmđócùngvớigianhân tùy tùngcủahọdướiánhsángcủanhữngngọnđuốc.Họ tựuhợpởngoàisân,giữanhữngtiếng ngựa khuamóng sắt trên nền đá và những tiếng người kêu gọi lẫnnhau.

Mộtlầnnữa,cáicổngsắtnặngnềlạimởtoangầmĩđểchođoànngườingựađiqua.Tiếngchânngựakhuavangvànhữnggiọngnóichuyện tròcủahọngheđãthưadần,vàsaucùngchỉcònlạicáiimlặngcủađêm.

CHƯƠNGIII:TÔICHUẨNBỊXUẤTGIA

Trongnhàtôi,vẫncònsựhoạtđộngnhộnnhịpồnào.Tràbơđượcrótnhưsuốichảyvàthứcănđược dọn ra vào giờ chót để đãi những quankháchcònởlạiđêmnay.Tấtcảcácgianphòngtrong nhà đều có người, không còn phòng nàochotôi.Tôiđithẩnthơ,lòngbuồnmanmác;để

giết thờigiờ, tôivừađibáchbộvừađánhữngviênsỏivà tấtcảnhữnggìnằmdướichân,nhưngsựbậnrộnđócũngkhôngđủlàmchotôigiảikhuây.Khôngaichúýđếntôi:Nhữngquankháchđềuđãmỏimêvàhàilòng,cònnhữnggianô thìmệtnhoàivàbựcbội.Tôi thầmnghĩvàcằnnhằn:”Loàingựacólẽdễthôngcảmhơn.Tasẽngủchungvớilũngựađêmnay.”

Những chuồng ngựa đều ấm áp, và nằm trên đống rơm rạ cũng êm lưng,nhưnggiấcngủkhóđến.Mỗikhitôichợpmắtthiếpđi,thìmộtconngựalạithúctôi,hoặctôibịđánhthứcmộtcáchđộtngộtbởimộttiếngđộngtừtrongnhà.Lầnlần,mọivậtđềuđắmchìmtrongimlặng.Tôingồinhổmdậynhìnrangoài,thấyđènlửalầnlầnđãtắt.Tronggiâylát,chỉcònlạiánhtrănglạnhlùngphảnchiếusángngời trênnhữngngọnnúiđầy tuyếtphủ.Nhữngconngựađãngủ,cóconngủđứng,cóconnằmnghiênquamộtbên.Saucùngtôicũngđãngủthiếpđi.Sángngàyhômsau,tôibịđánhthứcdậymộtcáchphủphàng,cóngườinóivớitôi:

-DậyđiLobsang.Tôicònphảithắngyênngựa,màcậunằmchoánhếtchỗ.

Thànhthửtôiđứngdậyđivềnhàđểkiếmthứcănđỡdạ.Trongnhà,đangcósựnáođộngồnào.Cácquankháchsửasoạnravềvàmẹtôichạytừnhómnàysangnhómkhácđểtiễnkhách.Chatôithìbànvềviệcsửanhàvàvườnchođẹpthêm.Ngườinóichomộtôngbạngiàbiếtýđịnhsẽnhậpcảngkínhthủy tinh từẤnĐộ để làm cửa sổ.Ở Tây Tạng không có kính, người takhôngchế tạokính trongxứ,và thật là tốnkémmànhậpcảngkính từẤnĐộ.CửasổcácnhàởTâyTạngcónhữngkhuôngỗ,trênđócócăngmộtthứgiấysápsángđụcnhưngkhôngtrongsuốt.Nhữngcánhcửasổbằnggỗnặngđượcgắnởngoài,khôngphảiđểphòngkẻgianmàđểtránhnhữngcơnbãocát.Cơnbãocátnày,đôikhiquyệntheonhữngviênsỏinhỏ,cóthểlàmgãynátnhữngcửasổ trơn,khôngcóphòngvệ.Nócũngcó thểcắtđứtda thịttrênmặtvàtrênbàntayvớinhữngvếtcắtrấtsâu;bởivậyđidulịchtrong

nhữngmùagiólớnthậtnguyhiểm.

DânchúngthủđôLhassaluônluônđểýcoichừngngọnnúicủađiệnPotala.Nếuthìnhlìnhnóbiếnmấtdướimộtđámsươngmùđenkịt,mọingườisẽlotìmchổẩnnúpantoànđểtránhbão.Nhưngkhôngphảichỉcóloàingườilàmớibáođộng:Loàivậtcũngbiếttrướckhisắpcóbãonêncácloàichó,ngựathườngđitrướcngườiđểkiếmchổẩnnúp.Loàimèokhôngbaogiờbịbãolàmhại,cònloàiYakkhôngcógìphảisợ.

Saukhingườikháchcuốicùngđãrờikhỏinhà,chatôichogọitôivànói:

-Conhãyđichợmuasắmnhữngthứcầndùng,ÔngTzubiếtconphảimuasắmnhữngvậtgì.

Tôinghĩđếnnhữngđồdùngcầnthiết:Mộtcáichénđựngtsampabằnggỗ,một cáidĩabạcvàmộtxâuchuỗigồmmột trăm lẻ támhộtbằnggỗđánhbóng.Sốmột trăm lẻ támnày làmột con số linh thiêng, nó cũng chỉ bấynhiêunhữngđiềugiớirănmàmộtvịsưsãicầnphảinhớ.

Chúngtôilênđườngrachợ,ôngTzucưỡingựacòntôicưỡilừa.Saukhiquanhiềukhúcđườngquanhco,chúngtôiđãđếnkhuchợbuônbántấpnập.Tôinhìnquanhdườngnhưđólàchuyếnđiđầutiên.Nhưngtrongthâmtâm,tôiengại rằng đó là chuyến đi cuối cùng! Những tay thương buôn vừa đếnLhassa, tràn vào các cửa tiệm và tranh luận sôi nổi để định giá hàng.CóngườiđemtràsangđâytừTrungHoa,nhữngngườikhácđemtơlụatừbênẤnĐộ.Chúngtôivạchđườngđixuyênquađámrừngngườiđếnnhữngcửatiệmcónhữngđồvậtmà tôi cầndùng.Thỉnh thoảngôngTzu traođổi lờichàohỏivớimộtbạngiàquentừhồiniênthiếu.

Tôicầnmuamộtáotràngmàuđỏsậm,cỡlớn,khôngphảichỉvìlýdotôisẽlớnthêm,màcũngvìmộtlýdokhácrấtthựctế.Ởxứnày,nhữngngườilớnmặcáorấtrộng,nịtsátlưng.Phầntrênchiếcáocóthểdùngnhưmộtcáitúiđựngmọithứcầndùng.Mộtsưsãi“Trungbình”chẳnghạn,đemtheotrongcáitúiđómộtchénăntsampa,mộtcáidĩa,mộtcondao,vàithứbùaphép,mộtbaogạomạchnhađãsấyvà thường làmột ít tsampa.Nhưng tađừngquênrằngmộtsưsãiluônluônđemtheotrongmìnhtấtcảnhữnggìysởhữutrênthếgiannày.

ÔngTzukiểmsoátviệcsắmsửacủatôi.Tôichỉđượcmuanhữnggìtốicầnthiết,tấtcảđềulànhữnghạngrấtxoàng,tươngxứngvớimột“Chútiểusơcơ nghèo”:Một đôi dép bằng da conYak,một cái bọc nhỏ để đựng gạo

mạchnhasấy,mộtcáichénbằnggỗ,mộtcáidĩacũngbằnggỗ(chứkhôngphảibằngbạc!)vàmộtcondao.Thêmvàođólàmộtxâuchuỗihạngthườngmàtôiphảitựmìnhđánhbóngtấtcảmộttrămlẻtámhột;đólàtấtcảnhữnggìmàtôiđượcmuasắm.Chatôilàmộtnhàquýtộctỷphú,cónhữngtàisảnrộnglớnkhắpnơitrongxứ,trongmộtthờigiantậpsựlàmmộttusĩ,vàngàynàochatôicònsốngthìtôiphảilàmộtchútiểunghèomàthôi.

Tôi nhìn mộtlầncuối,đườngxá và dãy nhàhai tầng ở haibên. Tôi cũngnhìn cả nhữngtiệm bán hànghóa treo lủnglẳng nhữngkhúcvi cámậpvà những yênngựa ở trướccửa. Một lầnnữa,tôilắngtainghe những lờinói đùa của

nhữngngườiláibuônvànhữngcâutrảgiávuivẻcủanhữngkháchhàng.Tôichưatừngthấyconđườngnàymangvẻấmcúngdễchịunhưthếbaogiờ,tôiướcaocáisốphậncủanhữngngườinhìnthấynóhằngngàyvàsẽtiếptụcsốnghằngngàyởtạiđây.Nhữngconchóhoangđirongkhắpchốn,đưamũiđánhhơivậtnọvậtkia,vàcất tiếngsủavang;nhữngconngựađợichủralệnhcấtvó,thỉnhthoảnglạihílênmộttràngdài.NhữngconYakvừathốtranhữngtiếngkêukhàngiọngvừalenlỏigiữanhữngđámngườibộhành.Cóbaonhiêusựbíẩnởđằngsaunhữngcửasổbọcgiấysápkia!Cóhằngbaonhiêunhữnghànghóa lạ lùngđến từbốnphương,đãđượcchởxuyênquanhững cánh cửa gỗ chắc nịch kia, và có bao nhiêu giai thoại kỳ thú mànhữngcánhcửasổmởkiacóthểthuậtchotanghenếuchúngbiếtnói.Tôinhìntấtcảnhữngvậtấydườngnhưlànhữngvậtđãquenthuộctừlâu.Tôikhônghềnghĩrằngcóngàytôisẽtáingộnhữngcảnhvậttrêncácđườngphốnầy,dầurằngthỉnhthoảngchỉmộtđôilần.Tôinghĩđếnnhữnggìtôimuốnlàm,nhữnggìtôimuốnmua.Sựmơmộngcủatôibỗngnhiênbịgiánđoạnmộtcáchphũphàng,mộtbàntayvừatolớnvừahămdọa,hạxuốngtrước

mặttôi,kéovànhtaitôivàvặnxoaynómộtvòngđaukinhkhủng.ÔngTzuquátto,dườngnhưmuốnchocảthếgiớiđềunghe:

-Lobsang,miđãbiếnthànhphotượngđárồichăng?Tatựhỏikhôngbiếtnhữngthiếuniênđờinaynuôinhữnggìtrongóccủachúng.Vàothờibuổicủata,khônghềcónhưvậy.

ÔngTzucóvẻbấtcầnvềviệctôisẽbịđứtmộtvànhtainếutôicứđứngyênmộtchỗ,haytôimuốngiữnólạibằngcáchđitheoông.Tôicóthểlàmgìđượcngoàiraviệc“Tranhthủthờigian?”Trênđườngvề,ôngTzuvừacưỡingựađitrướcvừacằnnhằnvàchỉtríchrõrệt“Cáithếhệhiệnkim,gồmtoànnhững bọn vô ích, lười biếng, bất trị, và luôn luônmơ tưởng chuyện trênmây”,nhưngkhivừađếnđườnglộLingkhor,chúngtôigặpmộtcơngiólớnthổimạnh;tôibènnépmìnhvàophíasaucáithớtlưngkhổnglồcủaôngTzuđểtránhcơngiông.

Khi tôivềđếnnhà,mẹtôi liếcmắtnhìnquanhữngđồvậtdụngmàtôiđãmua.Tôi lấylàmthấtvọngkhimẹtôichorằngnhữngvậtấycũngkhátốtđốivớitôi.TôiđãhyvọngrằngmẹtôisẽquởtráchôngTzu,vàsẽchophéptôimuanhữngđồdùngcóphẩmchấttốthơn.Mộtlầnnữa,nhữnghyvọngcủatôivềcáidĩabằngbạclạitiêutannhưmâykhói,vàtôiphảichấpnhậncáidĩabằnggỗmuaởmộttiệmtạphóaởLhassa.

Trongtuầnlễcuốicùng,ngườitakhôngđểtôisốngyênlặngmộtmình.Mẹtôi bắt buộc tôi phải đi theo người để viếng thăm các gia đình quý tộc ởLhassavàđểchào từgiã, trướckhi tôi lênđườngxuấtgiađểbướcvào tuviện.

Mẹ tôi rất thích những dịp xuất hành như thế, những cuộc viếng thămxãgiaovànóichuyệnhànhuyên,nógồmmộtphầnchươngtrìnhhằngngàycủamẹtôi.Tôicảmthấychánngấy;đốivới tôi,nhữngcuộcviếng thămđó lànhữngcựchìnhvìtôikhôngcónăngkhiếuđểhòamìnhmộtcáchvuivẻvớinhững kẻ phàm tục. Tôi chỉmuốn chơi đùa thỏa thích ở ngoài trời trongnhữngngàycònlại,thảdiều,nhảysàohaybắncung;nhưngthayvìđượctựdo tiêukhiển, tôibị lôikéođikhắpnơinhưmộtconYak trúnggiảihạngnhất,và trìnhdiệnvớinhữngbànhạtnhẽovôduyên,họkhôngcóviệcgìlàmkháchơnlàngồisuốtngàytrênnệmnhungêmấmvàsaibảokẻtôitớ.

Khôngphảichỉcómẹtôimớilàmtôibựcmình.TôicònphảiđitheochatôiđếnlạtmaviệnDrebung.Tuviệnnàylàtuviệnlớnnhấtthếgiới,vớitấtcả

mườingànsưsãi,vớinhữngngôiđềncaovút,vànhàcửadinhthựxâybằngđá.Đólàmộtcộngđồngtuviện,mộtthànhphốcótườngràochungquanh,vàcũngnhưmọithànhphố,nócóthểsốngtựtúc.Drebungcónghĩalà“NúiGạo”,vàthậtvậy,nógiốngnhưmộtđốnggạochấtlênthànhnúinếunhìntừđằng xa, với những đài cao và mái bầu chiếu rạng ngời duới ánh nắng.Nhưng tôikhôngcòn lòngdạnàođể thưởng thứccáiđẹpcủanhữngcôngtrìnhkiếntrúcthẩmmỹ.Tôithấyselòngkhiphảilãngphímộtthờigiờrấtquýbáucủamình.ChatôicóviệccầnbànluậnvớivịSưTrưởngvàcácvịphụtá,nêntôichỉcóthểđithấtthểumộtmìnhtrongtuviện,nhưmộtvậtvôchủtrôigiạtlênhđênhsaucơnbãotố.Khithấycáchcưxửcủangườilớnđốivớivàikẻthiếunhisơcơ,tôicónhữngcơnsợhãiđếnrùngmình.

Drebunglàbảytuviệnsátnhậplàmmột,gồmcóbảydòngtu,vàbảygiáođườngkhácnhau.Thậtquálớnlaođồsộđểcóthểđặtdướisựđiềukhiểncủamộtngười;bởivậycóđếnmườibốnvịSưTrưởng,tấtcảđềuchủtrươngmộtkỷluậtsắt,đảmnhiệmcôngviệccaiquảntuviệnnày.

Khicuộcviếngthămkếtthúc,tôicảmthấyrấtsungsướng,nhưngtôicònhàilònghơnkhiđượcbiếttôisẽkhôngvàotuviệnDrebunghaytuviệnSera,ởđộnămcâysốphíabắcthủđôLhassa.

Tuầnlễcuốicùngđãchấmdứt.Ngườitatịchthunhữngcondiềucủatôiđểlàmquàchokẻkhác;nhữngcungtêncủatôibịbẻgẫyđểlàmchotôihiểurằngtôikhôngcònlàmộtđứatrẻcon,vàbởivậytôikhôngcòncầnnhữngmón đồ chơi đó nữa. Tôi có cảm tưởng rằng quả timmìnhmuốn vỡ nát,nhưngdườngnhưkhôngaichúýđếnđiềuấy.

Đêmhômấy,chagọi tôivàophònggiấycủangười;đólàmộtgianphòngtrangtrírấtmỹthuật,cóbàynhữngphosáchcổrấtquýgiá.ChatôingồigầnbênbànthờtổtiênvàralệnhchotôiquìtrướcmặtngườiđểbắtđầunghilễđọcquyểnGiaPhảcủadònghọ.Lịchsửcủagiađìnhtôitừbaonhiêuthếkỷtrước,đượcghichéptrongquyểnsáchkhổnglồđó,bềdàyđếnmột thướcrưỡivàbềngangbatấc.Trongấycóghitênhọcácvịtổtiênsánglậpcủadònghọnhàtôi,cùngnhữngcônglaohạnmãnhờđómàcácvịấyđượcbanquyềntướcquýhiển.Trongđócũngcóghichépnhữngcôngtrạngmàgiađìnhtôiđãlậpnêntrongviệcphụcvụxứsởvàphụngsựvịchúatểcủađấtnướctôi,làĐứcĐạtLaiLạtMa.ĐólàlầnthứnhìmàquyểnGiaPhảđượclậtrachotôi,vìtôithấyngàysinhthángđẻcủatôiđãcóghichépsẵntrongđó.Cácnhàchiêmtinhđãcăncứvàonhữngchitiếtđóđểlậpnênlásốvàphánquyếtnhữnglời tiên trivề tương laicủa tôi.Tôiphải tựmìnhký tên

vàobảnGiaPhả,vìngàyhômsausẽlàngàybắtđầumộtcuộcđờimới,khitôibướcchânvàotuviện.

Kếđó,quyểnsáchđượcxếplạivàđểvàochỗcũ.Quyểnsáchấyrấtnặng;chatôihơilảođảodướitrọnglượngcủanókhingườiđứngdậyđặtnóvàomộtcáihộpthếpvàng.Ngườikínhcẩnđặtcáihộpdướibànthờ,trongmộtcái ô vuông xây bằng đá rất sâu. Kế đó, người nấu sáp trong một cái“Soong”nhỏbằngbạc,trãisápmỏngtrênnắpôvàđóngtriệncủangườilênđóđểniêmphonglại.Sauđó,chatôimớingồinghiêmchỉnhlêntấmnệmởgiữa phòng.Người gõmột tiếng vào cái chuông nhỏ đặt gần bên, vàmộtngườinôbộcđemvàomộtcáikhaytràphavớibơ.Saumộtcơnimlặngkéodài,chatôimớikểchotôinghebísửcủasứTâyTạng,mộtchuyệnlịchsửcổxưađếnbaonhiêunghìnnămvàthậmchíđượccoinhưcổsửdẫuởvàothờikỳcuộcđạihồngthủy.NgườithuậtchotôingherằngđãcómộtthờikỳxứTâyTạngchỉlàmộtvùngbiểncảmuôntrùng,điềunàyđãđượcchứngthựcbởinhữngcuộckhảocổdưới lòngđất.Ngườinói rằngchođếnngàynay,khingườitađàođấtởchungquanhthủđôLhassa,họcóthểtìmthấynhữngbộxươngcávànhữngloạivỏsò,vỏốcrấtdịkỳ,cùngnhữngđồkhícụlạlùnglàmbằngkimkhí,màngườitakhôngbiếtrõcôngdụngcủanó.Nhữngsưsãithườngtìmthấynhiềuđồkhícụđókhihọthámhiểmcáchangđộngtrongvùng,vàhọđemđếnchochatôi.Chatôimớiđưachotôixemvàimónđồkhícụđó.Rồingườinóiquachuyệnkhác:

-Theonhưluậtđịnh,connhàquýtộcphảiđượcnuôitrongsựkhắckhổ,cònconnhànghèosẽđượchưởngmọisựdễdãi,khoandung.Trướckhiđượcnhậnvàotuviện,concònphảitrãiquamộtcuộcthửtháchrấtgianlao.

Chatôichotôibiếtrằngtôicầnphảitỏratuyệtđốidễdạyvànhắmmắttuântheomọilịnhtrênsaikhiến.Nhữnglờicuốicùngcủachatôikhônglàmchotôiyênlòng.Ngườinói:

-Conhỡi,chắcconsẽnghĩrằngchalàngườinghiêmkhắcvàkhôkhan,lạnhlùng.Chachỉnghĩđếndanhdựcủagiònghọnhàta.Chanói thậtchoconbiết:Nếuconkhôngđược thâunhậnvào tuviện thì conđừng trởvềnhà.Chừngđóconsẽbịđốixửnhưmộtngườixalạởcáinhànày.

Nóiđếnđó,cha tôi rahiệuchotôi lui ra,màkhôngnói thêmmột lờinào.Lúcbanchiều, tôiđã từgiãYaso,chị tôi.Chị rấtxúcđộng:Chúng tôiđãchơichungvớinhautừthuởnhỏ,naychịđãlênchín,lớnhơntôihaituổi.Tôikhôngsaogặpđượcmẹ.Mẹtôiđãđingủsớmvàtôikhôngthểnàotừ

giãbà trướckhi lênđường.Tôibèn lui vềphòng riêngmộtmìnhđểnghỉđêm cuối cùng. Tôi nằm dài trên những chiếc nệm trải dưới đất, nhưngkhôngsaongủđược.Tríóctôinghĩliênmiênđếnnhữngđiềuchavừanóilúcbanchiều.Tôinghĩđếntínhnghiêmkhắcđộcđoáncủachatôi,vàtôihồihộpnghĩđếnđêmhômsau,khimàlầnđầutiêntôisẽngủxanhà.Bênhè,vầngtrăngvẫn tiếp tụcsoibóng.Mộtconchimănđêmvừanhảyvừađậpcánh trênkhungcửasổ.Saucùng tôingủ thiếpđi lúcnàokhônghay.Khitrờichưasáng,mộtngườigiabộcđãđánhthứctôidậyvớimộtchéntsampavàmộtchéntràbơ.ÔngTzuthìnhlìnhbướcvàophòngkhitôiđangănbữađiểmtâmthanhđạmđó,vànói:

-Conhỡiđâylàgiờphútmàchúngtaphảilybiệtnhau.Tasẽcóthểtrởlạicoisócbầyngựanhưtrước.Conhãyránglàmtrònbổnphận,vàhãynhớtấtcảnhữnggìmàtađãdạycon.Nóiđếnđây,ôngtaquaygótluira.

Tháiđộđórấtlàcậnnhântình,tuyrằnghồiấytôikhôngđượcvừaý.Nhữnglời từgiãđầycảmxúccó lẽđã làmchosự lênđườngcủa tôi trởnênkhókhănhơnnhiều,đólạilàmộtchuyếnrađiđầutiên,màtôinghĩrằngkhônghẹnngàytrởlại.Nếulúcấymẹtôithứcdậyđểnóivớitôimấylờitừgiãthìchắcchắnlàtôiđãcốgắngthuyếtphụcbàhãygiữtôiởlạibênngười.Nhiềuđứa trẻTâyTạngsốngmộtcuộcđời rấtdịudàngêmái,còn tôiphảisốngmộtcuộcđờikhắckhổvềđủmọiphươngdiện.Vềsautôipháthiệnrarằngsởdĩmẹtôikhôngtừgiãtôivàogiờphútchót,ấylàdolệnhcủachatôi,đểchotôitậplấytánhcươngnghịvàcókỷluậttrongnhữngnămđầutiên.Tôiănđiểmtâmxong,bèndồncáichénvàcáidĩavàotrongáo,vàlấythêmmộtcáiáotràngđểthayđổi.Vớicáiáonày,tôilàmmộtcáibọctrongđó,tôigóimộtđôiủnglótbằngnỉ.Tôivừabướcrakhỏiphòngthìmộtngườigianôdặntôinênđinhẹbướcđểkhỏilàmmấtgiấcngủcủangườitrongnhà.Tôibướcrahànhlang.Khitôixuốngđếnbậcthangtamcấpđểđirađườnglộ,thìbóngtốihãycòndầyđặctrướckhiánhbìnhminhxuấthiệnđểmởđầumộtngàymới.

Tôibướcrakhỏinhàtrongtìnhtrạngđó.Tôiđilủithủimộtmình,bănkhoănlongạivàlòngdạsesắt.

CHƯƠNGIV:TRƯỚCTHỀMCHÁNHĐIỆN

Tôinoitheoconđườngđưađến tu viện Chakpori, tuviện này vừa là một đạoviện vừa là một trường ykhoa có tiếng là kỹ luật rấtcao.Tôiđibộvượtquamấycây số đường trường dướiánhsángbìnhminhmỗilúccàng tỏ rạng. Đến ngoàicổng lớn đưa vào sân mặttiềncủa tuviện, tôigặphaithiếunhikháccũngđếnxinđược thu nhận. Chúng tôinhìn nhaumột cách dè dặt,

nhưngkhôngainóivớiaimộtlờinào.Chúngtôiđịnhbụnglàhãytỏralịchsựvớinhaunếuchúngtôisẽcùngthụhuấntrongmộttuviện.

Chúngtôigõcửamộtcáchedècùngmộtlúcnhưngkhôngai trả lời.Mộtbạnđồngcảnhngộcủatôilúcấycúixuốnglượmmộtviênđálớnđậpvàocửacổngđểlàmchongườitachúý.Mộtvịsưsãixuấthiện, taycầmmộtcâygậy, lúcđóchúng tôi sợđếnnổi tưởngchừngnhưcâygậy to lớnbộiphần.Vịsưsãicấttiếnghỏi:

-Chúngbâymuốngì,lũtiểuquỷ?Chúngbâytưởngrằngtaokhôngcóviệcgìlàmkháchơnlàphảimởcửachonhữnglũtiểuyêunhưtụibâysao?

Tôiđáp:

-Chúngtôimuốntrởnêntusĩ.

-A!Tusĩ?Tụibâygiốngnhưlũkhỉthìđúnghơn.Hãyđứngđợitạiđây,vịChưởngMônđoànSơCơtiếpchúngbâykhinàoNgườicóthờigiờ.

Cánhcửalớnđóngsầmlạirấtmạnh,vàmộtbạnđồngđộivớitôivôýđứnggầnbênsuýtbịténgã.Chúngtôingồixuốngđấtvìđứnglâuđãmỏichân.Lácđáccóvàingườiđãvàotuviện.Mộtmùiđồănxàonấungonlànhtừnhàbếpbaylọtrangoàicửasổvàphảngphấttrongkhôngkhí,làmchotôi

cảm thấy như chịumột cực hình vì cơn đói bụngmỗi lúc càng tăng.Ôi!Thứcănngon lànhấy tuyởgầnkềmộtbên,nhưngđồng thờicũng lạixacáchvớichúngtôibiếtbao!

Saucùngcánhcửa lớn lạimở rộng,vàmộtvị sư sãidángcaovàgầyốmxuấthiện.Ôngtaquátto:

-Lũtiểuyêu,chúngbâymuốngìđây,hử?

-Chúngtôimuốntrởthànhtusĩ.

Ôngtanóilớn:

-Lạytrời,đờinaysaocóchuyệnlạvậy?

Ngườitusĩrahiệuchochúngtôibướcvàobêntrongbứctườngràocủatuviện.Ngườiấyhỏichúngtôilànhữngthứgì,chúngtôilàai,vàthậmchítạisaochúngtôisinhrađờiđểlàmgì!

Thậtkhôngkhógìmàhiểurằngchúngtôikhônggâyranơingườiấymộtấntượngtốtlànhnàocả!

Ôngtanóivớithiếunhiđầutiên,ngườinàytựxưnglàconcủamộtngườimụcđồng:

-Vôđâymaulên.Nếungươivượtquađượcnhữngcuộcthửthách,thìngươisẽđượcthunhận.

Kếđóôngtanóivớingườithiếunhikia:

-Còn thằng kia?… sao,mi nói gì?… chami làm nghề đồ tể?A! đó làngườihàngthịt,mộtngườiphạmgiớisátsinhvàkhôngtuântheogiớiluậtcủaPhật.Vậymàmicòndámtớiđây?Cútđimaukẻotalạichomiăngậybâygiờ!

Nóixongôngtanhảytớichụplấythằngnhỏ,thằngnàythấythếnguybènquêncảsựmệtnhọcvàcốgắngthuthậptinhthần.Nhanhnhưchớp,nóquayđầutrởlại,phóngrangoàiđườnglộvàchạymộtmạchvắtgiòlêncổ,làmchođườngcáidậybụilêntừngđợtnhỏ.

Chỉcònlạimộtmìnhtôi.Ngườitusĩquaylạinhìntôivớicặpmắthungtợnvàtôicảmthấysợsệtđếnnỗichútnữatôiđãngấtxỉungaytạichổ!Ôngta

bènquơgậymộtcáchhâmdọavàquátlớn:

-Cònthằngnhỏnày!Milàai?…Aha!Conmộtvịhoàngthânquốcthíchmàmuốntrởthànhtusĩ.Nhưngtrướchếtmiphảichứngminhgiátrịcủamitớiđâu,cùngnhữnggìmicótrongbụng.Đâykhôngphảilàchỗcủanhữngconnhàquýtộcươnghèn,nhunhược.Mihãyluilạibốnchụcbướcvàngồiyêntạichỗtheotưthếngồithiềnchođếnkhicólệnhmới.Cấmkhôngđượccựaquậychíđếnmộtsợilôngnheo!

Nóixong,ôngtaluigótđingay.Tôilặnglẽthunhặtkhăngóivàlùilạibốnchụcbước,ngồixuốngtrongtưthếkiếtgiàtheonhưlờidặn.Tôingồiyênnhư thế suốt ngày không cựa quậy. Những cơn gió lốc hất vàomình tôinhữngbụibậmcủađườngxá, lầnlầncátbụiđóngvàomìnhtôi,chấttừngđốngnhỏtrênhaibàntaylậtngửa,trênvaivàlenlỏivàotóctaicủatôi.

Khiánhsángmặttrờimỗilúccàngyếudần,tôicàngcảmthấyđóikháthơn,mộtcơnkhátnướcnhưcựchình,nó làmkhôcuốnghọngtôi.Từlúcsángsớmđếngiờtôichưaănuốnggìcả.Nhữngsưsãitrongtuviệnrấtđông,họđiqualạikhôngngớt,nhưngkhôngaiđểýđếntôi.Vàiconchóhoangthỉnhthoảngngừnglại,đưamỏvàomìnhtôiđểđánhhơimộtcáchtòmò,rồilạibỏđi.Mộtđám trẻnhỏđingangqua.Mộtđứa trongbọnchúngkhôngcóviệcgìlàm,chắchẳnlàngứatay,bènnémvàomìnhtôimộtviênsỏitrúngnơimàntang,máuchảyròngròng.Nhưngtôivẫnkhôngcựaquậy.Tôiđãquásợhãi.Nếutôithấtbạitrongcơnthửtháchnày,chatôisẽkhôngđểchotôitrởvềnhàvàtôisẽkhôngbiếtphảiđiđâu.Tôikhôngcòncóthểlàmgìhơnlàngồiyên,âmthầmchịukhổsởvớicácbắpthịtđauđớnnhưdầnvànhữngkhớpxươngtêcứng.

Mặt trờiđãkhuấtdạngsaunhữngdãynúi,vàđêmtốiđãđến.Các tinh túchóilậplòetrênnềntrờiuám.Hàngnghìnnhữngngọnđènnhỏthắpbằngbơchiếusángởcáccửasổcủanhữngtuviện.Mộtngọngiólạnhnhưbăngđãdậylên.Tôinghetiếnggiórít lạnhlùngvà tiếngláxàoxạc trênnhữngcànhliễucùngvớinhữngtiếngđộnglàmthànhbảnnhạclạlùngbíhiểmcủabanđêm.

Dùviệcgìđãxảyra,tôivẫnngồiyênbấtđộng,vìhailýdochính:

Mộtlàvìtôiquásợhãi,vàhailàtứchicủatôiđãquátêcứngđểcóthểcửđộngđược.Khiđó,tôinghecótiếngdépđitrênđấtcát.Tôinhậnrađólànhữngbướcchâncủamộtônglãođanglầnmòtìmđườngđitrongbóngtối.

Mộtbóngđenxuấthiệntrướcmặttôi,đólàmộtvịsưsãigiàđãcònglưngvàmệtmỏisaubaonhiêuđêmkhổhạnh.Nhữngbàntaycủangườiđãrun,điềunàykhônglàmchothảnnhiênkhitôithấyôngtalàmđổnghiênchéntràcầmnơitay.Trongbàntaykia,ôngtacầmmộtbátTsampa,vàđưachotôiluôncảhaithứ.Tôivẫnngồiyênkhôngcửđộng.Ôngtanói:

-Conhỡi,hãycầmlấy,vìconcóquyềncửđộngtrongnhữnggiờbanđêm.

Tôibènuốngchéntrà,vàsớtmónTsampavàocáichénriêngcủatôi.Ônglãolạinói:

Bâygiờconhãyngủđinhưngkhitrờihừngsáng,conhãyngồilạitrongtưthếcũ,vìđâylàmộtcuộcthửtháchchứkhôngphảilàmộthìnhphạtvôích,nhữngkẻnàovượtquacuộc thử tháchnàymớicó thểđược thunhậnvàodòngtucủachúngta.

Nóixong,ônglãocầmlấynhữngchénbátvàđi thẳng.Tôibènđứngdậy,vươn vai, duỗi thẳng tay chân, rồi nằm xuống nghỉ lưng; tôi vừa nằmnghiêngmộtbênvừaănchénstampa.Quảthậtlàtôiđãquákiệtsức.Saukhiănno,tôikêcáigóiáođểgốiđầuvànằmluôndướiđất.Bảynămcủacuộcđời tôi trên thếgiannày thật làkhôngđược sungsướngchútnào.Cha tôiluôntỏranghiêmkhắctrongmọiviệc,nghiêmkhắcmộtcáchkinhkhủng,tuyvậyđâylàlầnđầutiênmàtôingủxanhàvàsuốtngàyhômđótôikhônghềsửađổitưthế,hoàntoànngồiyênbấtđộng,xácthểbịdàyvòvìcơnđóikhát.Tôikhôngbiếtngàymaisẽđưađếncho tôisốphậnnhư thếnào,vàngườitasẽbắttôiphảichịunhữngđiềugìnữa.Nhưngbâygiờ,tôiphảingủ,ngủdướimàn trời lạnh lẽo,côđơn,mộtmìnhvớisựsợhãibóng tối,mộtmìnhvớisựsợhãinhữngngàysắptới.

Dườngnhưtôichỉnhắmmắtđượckhôngbaolâu thìđã thứcgiấcvì tiếngkènthổivangtai.Tôivừamởmắtđãthấyánhbìnhminhphảnchiếutrênnềntrờiđằngsaunhữngdãynúi.Tôihốihảthứcdậyvàliềngiữlấytưthếngồithiền.Trướcmặttôi,cảtuviệnđiềuđãdầndầnthứcgiấc.Lúcđầunógiốngnhưmộtthànhphốbịđắmchìmtronggiấcngủ.Kếđó,tiếngđộngnhẹbanđầumỗilúccàngtăngdầndầnvàtuviệntrởthànhồnàonáonhiệtnhưmộtcáitổongvòvẽtrongmộtngàymùahạ.Khimặttrờilódạng,nhữngtoánsưsãiđầucạosạchbóngđiqualạitrongnhữngcửatuviện.

Mặttrờicànglêncao,tôicàngcảmthấytêbuốtcáckhớpxương,nhưngtôikhôngdámcửđộng;tôikhôngdámngủthêm,vìchỉmộtcửđộngnhẹlàtôi

đã thất bại và sau đó tôi biết đi đâu?Cha tôi đã nói rõ ràng:Nếu tu việnkhông bằng lòng thu nhận tôi, thì cha tôi cũng sẽ không nhận tôi trở về.Từngnhómnhỏcácsưsãibướcrakhỏicácgiannhàcủatuviệnđểlàmcôngviệchàngngày.Vàithiếuniênđirảongoàisân;đôikhichúngnólấychânđámộtcái,hấtvăngcátbụibaymùmịtvànhữngviênsỏinhỏvềphíatôingồi,hoặcchúngđuanhauthốtranhữnglờithôbỉ,tụctằn,cốýnhắmvàotôilàmmụctiêu.Thấytôikhôngđáplại,chúngchánnảnbỏđitìmnhữngnạnnhânkhácdễchọcghẹohơn.Mộtngàynữalạiquamau;lầnlầnmặttrờilạingảvềtâyvànhữngngọnđènbơcủatuviệnlạiđượcthắpsáng.Tronggiâylát,tôiđãngồidướiánhsao,vìđólàngàythượngtuần,trănglênhơimuộn.

Thìnhlình, tôicảmthấylosợ;haylàngườitađãquêntôirồi?Hayđâylàmột cuộc thử thách, trongkhiđó tôi phải chịunhịnđói?Tôikhônghề cửđộngsuốtngàyhômđó,mộtngàykéodàivôtận,vàsựđókhátđãlàmchotôimệtnhừ.Thìnhlình,mộttiahyvọngnhennhúmtronglòngtôivàlàmtôimuốnnhảydựnglên.Tôinghecótiếngchânđivàmộtbóngđentiếnvềphíatôi.Nhưngthanôi,đólàmộtconchóngaolớnvàđenđangkéolêmộtvậtgì.Khôngmộtmảymaychúýđếntôi,nóvẫntiếptụcđithẳng,cũngkhôngchútxótthươngchocái tìnhtrạngkhókhăncủatôi.Niềmhyvọngcủatôibènsụpđổ.Tôicảmthấymuốnkhócđểchónglạisựyếuhènđó,tôibèntựnhắcnhởlấymìnhrằngchỉcóđànbàcongáimớidạidộtmàsửsựnhưthế.

Saucùng,tôinghetiếngbướcchâncủavịsưgià.Lầnnày,ônglãonhìntôivớiđôimắtdịuhiềnvànói:

-Conhỡi,đâylànhữngđồănthứcuốngchocon,nhưngsựthửtháchchưaphảilàhết.Cònngàymainữa.Conhãynhớđừnglàmmộtcửđộngnào,vìcónhiềungườiđãthấtbạivàogiờphútchót.

Nóixong,ônglãotừbiệtđingay.Trongkhivịsưgiànóichuyện,tôiuốngchéntràbơvàmộtlầnnữa,sớtstampavàocáibátriêngcủatôi.Mộtlầnnữa,tôi lạinằmdàidướiđất, thậtracũngkhôngsungsướnggìhơnđêmtrước.Vừanằmtôivừasuynghỉvềcáchđốixửbấtcôngnày,tôikhôngcònmuốnlàmtusĩnữa.Ngườitakhôngđểchotôicóquyềnđịnhđoạtsốphậncủatôi,chẳngkhácnàonhưtôilàmộtconlừabịbắtbuộcphảitrèoquamộttruyềnnúi,thếthôi.Tôingủthiếpđitrêncáiýnghĩđó.

Ngàyhômsau,cuộcthửtháchbướcquangàythứba.Khitôingồidậytheotưthếtọathuyền,tôicảmthấyyếusứchơnmọingàyvàđầuóctôichoángváng.Tôithấytuviệndườngnhưxoaytíttrongmộtkhốixamùgồmnhững

tòa dinh óc, nhữngmàumè sặc sỡ, những đốm đỏ với những núi non vànhữngsưsãiquaycuồng lẫn lộnvớinhaumộtcáchvôcùnghỗnđộn.Tôiphảilàmmộtcốgắngphithườngđểvượtquađượccơnchóngmặtđó.Tôicảmthấykinhhoàngvớiýnghỉrằngtôicóthểthấtbạisaukhiđãchịutấtcảnhữngsựđaukhổtrongnhữngngàyqua.Tôicócảmgiácrằngnhữngtảngđámàtôingồiởtrên,lầnlầnđãtrởnênbénnhọncũngnhưdaocắt,nólàmchotôiđaunhứcởnhữngbộphậnnhạycảmnhấttrongmìnhtôi.

Ôngmặt trời dường như đứng yênmột chỗ; ngày ấy kéo dài như vộ tận.Nhưng sau cùng, ánh nắng bắt đầu dịu bớt, vầng hồng đã xuống thấp vàngọngióchiềuđãthổiphấtphơmộtsợilôngchimdomộtconchiménbayquađãbỏ rớt lại.Lạimột lầnnữa,nhữngánhđènbơđã lần lượtnối tiếpnhauthấpthoángquakhungcửasổ.Tôithầmnghĩ.

- “Tôimong saođược chết trongđêmnay, tôi khôngcònchịuđựngđượcnữa.”

Ngaylúcấy,cáibóngđencaolớncủavịchưởngmônĐoànSơCơxuấthiệnnơikhungcửa.Ôngtanói:

-Conhỡi,hãylạiđây!

Tôithửđứngdậy,nhưnghaichântôiđãchaicứngđếnnỗitôiphảinằmdàitrênmặtđất.Ngườilạinói:

-Nếuconmuốnnằmnghỉ,concóthểởlạiđâymộtđêmnữa.Takhôngthểchờđợilâuhơn.

TôibènhốihảthulượmkhăngóivàtiếnlạigầnvịChưởngMônvớibướcđikhậpkhểnh.Ôngtanói:

-Vàođây.Conhãydựcuộclễtốivàsángmaiconhãyđếngặpta.

Bêntrongtuviện,khôngkhírấtấmápvàmùihươngtrầmlàmchotôicảmthấykhỏemạnh.Vìquáđói,giácquannhạycảmcủa tôicho tôibiết rằngcáchđókhôngxachắccóthứcănnolòng,tôibènđitheomộtnhómsưsãihướngvềphíataymặt.À,cóđồănđâyrồi:Tsampavàtràbơ!Tôirángchenlênhàngđầudườngnhưtôiđãquenlàmnhưvậysuốtđờitôi!

Cácsưsãitoannắmchớptôikhitôibòbốncẳnluồngquachânhọđểđitớitrướcnhưngvô ích; tôiđangmuốnăn,vàkhôngcógìcó thểngăncản tôiđượcnữa.Saukhiđãănuốngnolòng,tôitheochâncácsưsãivàotrongnội

điệnđểdựcuộclễ.Tôiđãquámệtmỏiđểcóthểhiểubiếtnhữnggìxảyra,nhưngkhôngaiđểýđếntôi.Saucuộclễ,khicácsưsãisắphàngmộtđirangoài,tôimớilẻnraphíasaumộtcâycộtlớn,nằmdàixuốngmặtsànbằngđá,gốiđầutrêncáibọcvảiđựngquầnáocủatôivàngủmộtgiấcngonlành.

Tôiđangmơmànggiấcđiệpthìnhữngtiếngđộngchungquanhđánhthứctôidậymộtcáchphủphàng.Cónhữnggiọngnóithốtlên:

-À,mộtconmamới.Mộtđứaconnhàgiàu.Tahãyđánhchonómộttrận!

MộtchútiểuSơCơphất lêntrênkhôngcáiáodài thayđổimàyđãrútratrongbọcquầnáogóiđầucủatôi,mộttênkhácđoạtlấyđôigiầyủngcủatôi.MộtnắmTsampamềmvàướttừđâunémtớitrúngvàogiữamặttôi.Nhữngcúđấmđátớitấpnhưmưanhắmvàotôitừtứphía,nhưngtôikhôngtựvệ.Đócóthểlàmộtcuộcthửtháchđểxemtôicótuântheohaychăng,lờirănthứmười sáu nói rằng: “Ngươi hãy chịu đựng sự đau khổ và tai họamộtcáchkiênnhẫnvàanphận.”

Bỗngnghecótiếngquátlớn:“Cóchuyệngìxảyraởđây?”kếđólànhữngtiếngthìthầmsợhãy:

-À!VịchưởngMônđãđến!Chúngtađãbịbắtquảtang!

TôiđanglogỡmiếngTsamparakhỏimắttôi,thìvịchưởngMônnhómSơCơliềnquayvềphíatôi,nắmlấycáibímtóctôivàkéotôiđứngdậy.

-Đồgàmáiướt!Đồnhunhược!Mimàmuốntrở thànhmộtnhàlãnhđạotươnglai?Hãylãnhlấymấyquảđấmnày!

Kếđó,tôibịđòndướimộttrậnmưaquảđấmtànbạo.

-“Đồvôdụng,đồhèn,thậmchímicũngkhôngbiếttựvệ…”nhữngcúđấmđávẫntiếptụcdườngnhưkhôngbaogiờngừng.

TôibènnhớlạilờinóicủavõsưTzulúcôngtừgiãtôi:

-“Conhãylàmbổnphận,vàhãynhớtấtcảnhữnggìtađãdạycon.”

TôibèngiữthếthủvàlừadịpđưatayđẩynhẹmộtcáitheomộtthếvõTâyTạngmàvõsưTzuđãdạytôi.VịChưởngMôn,tronglúcbấtthầnkhôngkịpđỡ,vừathốtlênmộttiếngrênsiếtvìđauđớn,vừabaybổnglênkhỏiđầutôi,rơixuốngsàngạchtrongtưthếnằmsắprồichùitớitrướctrêncáisóngmũi,

làmsóngmũibịlộtda,vàngừnglạikhiđầuôngtavavàomộtcáicộtlớnvớimộttiếngđộngkinhhồn!

Tôi thầmnghĩ:“Thôi rồi!Phennàymìnhchắcchết.Âucũngđànhvậyđểchấmdứttấtcảmọinỗiloâu.”Thếgiớidườngnhưngừnglại.NhữngthiếuniênSơCơđềunínthở.Mộttiếnghétlớn,trongchớtmắtvịChưởngMôncao lớn và xương xẩu đã đứng phắt dậy.Máu từ trong hai lỗmũi ông tatuôngrađỏ lờm.Thật làmộtcảnh tượngquáigở,vìkhiđóông tacất lêntiếngcườivangtrongmộtchuỗicườidàicởimởvàthậttình!Ôngtanóivớitôi:

-À,vậymilàmộtcongàchọi,phảichăng?Gàchọihaychuộtướt?Milàgiốngnào?Đểcònxemlạimớibiết.

VịChưởngMônbènquaylạiphíamộtthiếuniênmườibốntuổi,cómộtthânxáctolớnrồiđưatayrahiệuvànói:

-NgaQuắn,milàcontrâumộngnặngcânnhấtcủatuviệnnày.Mihãytỏchomọingườithấyrằngconnhàláibuôncógiátrịhơnconnhàvươnggiảhaychăngtrongmộtcuộcđấuvõ.

Lầnđầu tiên trongđời, tôi thầmtạơnôngTzu,vịvõsưgiàcủa tôi.Thuởthiếuthời,ôngtatừnglàmộtchuyênviênvềmônvõthuậtTâyTạng,mộttayvôđịchxuấtxứtừvùngKham.Theolờiôngtanói,ôngtađãtruyềnlạichotôitấtcảcácthếvõbítruyền,nhờđótôicóthểđốiđịchvớicảnhữngngườilớn.Tôiđãtiếnbộrấtnhiềuvềmônvõthuậtnày,trongđósứcmạnhvàtuổitáckhôngcóíchlợigìcả.Vìcuộcđấuvõnàyquyếtđịnhtươnglaicủatôi,nênsaucùngtôicảmthấyyêntâm.

NgaQuắn làmột thanhniên lực lưỡngvàkhỏemạnh,nhưng thiếu lanh lẹmềmdẻotrongnhữngcửđộngcủay.Hiểnnhiênlàyđãquennhữngcuộcđánhđấmhunghăngtrongđóbạolựccủaygiúpchoynắmưuthế.Ylaomìnhtớitrướcđểnắmlấytôivàquyếthạđượctôi.Tôikhôngnaonúng,nhờđãcóhọcvõvớiôngTzuvàtronghuấnluyện,đôikhiôngtacũngtỏrabạotàn.KhiNgaQuắnkhởithếcông,tôibướcquamộtbênđểtránhvàthuậntaytôivặnmộtcánhtaycủay.Haichânybịmấtthăngbằng,ylảođảoxoaynửavòngtrướckhiténgãchúiđầuxuốngđất.Ynằmrênmộthồitrênsàngạch,rồithìnhlìnhyđứngdậyvàphóngtớitôi.Tôithụpxuống,ngãmìnhtrênsàngạchvàđưatayvặnmộtchâncủayvàolúcysắpsửađèlênmìnhtôi.Lầnnày y xoay trọnmột vòng, lảo đảo trên hai chân và té ngã, vai trán nện

xuống đất.Nhưng y chưa thật sự đo ván.Y cố gắng đứng lên và đi thậntrọng từngbướcchungquanh tôi, rồi thình lìnhnhảyquamộtbên,ychụpmộtcáiđỉnhbằngđồngcódâyxíchvàquaytítnólêntrênkhông.Mộtkhígiớinhưvậythậtlàchậmchạp,nặngnềvàdễtránh.Tôibướcmộtbướctớitrước,luồnmìnhdướináchyvàđưamộtngóntaynhẹnhàngđiểmvàochỗnhượcởphíadướicủay,nhưvõsưTzuthườngchỉdạychotôivềmônđiểmhuyệt.Yliềnngãlănxuốngđấtnhưmộttảngđáhaitaybuôngsợidâyxúcxích,cáiđỉnhđồngbịhấtvăngvàođámtrẻsơcơvànhómsưsãiđangđứngchungquanhnhìnxemchuộcđấuvõgâylênmộtcuộcnáođộngồnào.

NgaQuắnnằmbấttỉnhtrongnửagiờ.Sựđiểmhuyệtđặcbiệtđóthườnglàmcho linhhồn rờikhỏi thểxácđểđichâudu trêncõi trunggiớihoặcđểcónhữnghoạtdộngtươngtự.

VịChưởngMônĐoànSơCơtiếnđếngầntôi,vỗvaitôimộtcáithậtmạnhlàmtôisuýtnữacũnglạinằmđován,vànói:

-Conhỡi,quảthậtconlàngườihùng.

Tôiđánhbạođáplại:

-Nhưvậybạchsưtôn,concóxứngđángđượcănuốngchútítgìchăng?Từmấyngàynay,conchưađượcănuốngđầyđủbữanào.

VịChưởngMônnói:

-Con hỡi, con hãy ăn uống cho thỏa lòng. Sau đó, con hãy bảomột đứatrongnhómsơcơdẫnđườngchoconđếngặpta.Từnayconsẽlàmtrưởngđoàndểdạyvõnghệchochúngnó.

Vịsưgiàđãđemthêmthứcănchotôihaiđêmtrướccũngvừađếnngaykhiđó.Ôngtanói:

-Conhỡi,conđãhànhđộngxứngđáng.NgaQuắnđãtỏrahốngháchđốivớinhómsơcơ.Conhãythaychânnóởchứcvụđoàntrưởng,nhưngconhãycólòngtừbinhânhậutrongmọiquyếtđịnh.Conđãcómộtsựgiáodụcrất tốt.Conhãysửdụngtàinghệcủaconchođúngchỗvàchớnêntruyềnthụvõnghệchonhữngkẻkhôngxứngđáng.Bâygiờconhãytheotavàtasẽchoconănuốngnolòng.

Khitôiđếntưthấtcủangười,vịChưởngMônđoànSơCơtiếpđóntôimộtcáchrấtưuái.Ngườinói:

-Conhãyantọa.Tamuốnbiếtxemvềmặttríthứcconcóxuấtsắcnhưvềmônvõnghệkhông.Conhãycoichừng,tasẽhỏikhóconđấy.

Kếđó,ngườimớiđưarachotôinhiềucâuhỏi,vừasáthạch,vừaviết tay.Chúng tôi ngồi đối diện nhau trên những chiếc nệm, và cuộc trắc nghiệmdiễnrasuốtsáutiếngđồnghồ,trướckhingườituyênbốhàilòngvềsựgiảiđápcủatôi.Tôicảmthấyđãmệtmỏi,ngườibènđứngdậyvànói:

-Conhãytheota.TasẽđưaconvàotrìnhdiệnvớivịSưTrưởng.Đólàmộtcáivinhdựđặcbiệt,consẽhiểulýdotạisao.

Tôi đi theo vị Chưởng Môn qua những hành lang rộng lớn, những vănphòng,nhữngnộiđiện,nhữnglớphọc…Chúngtôibuớclênmộtthanglầu,vượtquanhữnghành langchằngchịtnhưmêcung,đingangnhững thánhđiệnthờvịThầnvàkhochứacácloạithảodược.Lạilênmộtcầuthangnữa,saucùngchúngtôibươclênsânthượng,trênnócbằngcủatuviệnvàđivềphía tịnh thất của vị Sư Trưởng.Đến trước cửa, cómột tượng Phật bằngvàng,biểutượngcủangànhYhọc;quakhỏicửachúngtôiđãbướcvàotuthấtcủaSưTrưởng.

VịChưởngMôndặntôi:

-Conhãyváichàođảnhlễvàlàmtheota.

NgườiliềncúilạyvịSưTrưởngsaukhiđãchắptayváibalần.Tôilàmtheo,tronglònghồihộp.VịSưTrưởngđiềmnhiênnhìnchúngtôi,vànói:

-Cácconhãyantọa.

Chúngtôingồitrênnhữngchiếcnệm,haichânxếpbằng.VịSưTrưởngimlặngnhìntôimộtlúcrấtlâu.Kếđóngườinói:

-HỡiLobsang,tabiếttấtcảnhữnggìvềcon,tấtcảnhữnggìđãđượctiêntritừtrước.Cuộcthửtháchmàconđãphảichịu,thậtlàgianlao.Consẽhiểulýdo tại sao trongmột vài năm nữa.Nhưng còn bây giờ, con hãy biết rằngtrongmộtngànsưsãi,chỉcómộthaingườilàcókhảnănghọchỏinhữngviệccaoxa,vàcóthểđạttớimộttrìnhđộtiếnhóacao,cònbaonhiêuthìchỉlàmnhữngbổnphậnthôngthườnghằngngày.Họlànhữngngườilàmviệcbằngtaychân,vàlầnchuỗitụngniệmmàthôi,chứkhôngcầnhọchỏigìcả.Ởđâykhôngthiếunhữngngườiđó.Chúngtachỉthiếunhữngngườigiữgìncái kho tàng kiến thứcHuyềnMôn khi xứ này bị nạn ngoại xâm.Con sẽ

được thụhuấnđặcbiệt,mộtsựhuấn luyện ráo riếtđể trongvàinămngắnngủiconsẽcónhiềukiếnthứchơnlàmộtvịLạtMacóthểthuthậpđượcsuốtcảmộtđời.ConđườngĐạosẽgaygo,hiểmtrởvàthườnglàdẫyđầygiankhổ.Thậtvậy,tuluyệnđểcóđượcnhãnquangthầnthôngđòihỏinhiềucôngphu rấtkhónhọc,vàxuấthồnđi châudu trêncõi trunggiớiđòihỏihànhgiảphảicómộtbộthầnkinhhệvữngchắckhônggìlaychuyểnvàmộtýchícứngrắnnhưsắtđá.

Tôichămchúnghevớitấtcảtâmhồn,khôngmấtmộtchữnào.Nhữngđiềuđóđốivớitôidườngnhưquákhókhăn.Tôikhôngcómộtnghịlựccứngcỏiđếnbựcđó!VịSưTrưởngnóitiếp:

-Ởđâyconsẽhọcykhoavàkhoachiêmtinh.Chúngtasẽgiúpđỡconvềmọimặt.Concũngsẽhọccácphápmônbítruyền.Conđườngcủaconđãđượcvạchsẵn,hỡiLobsang.Tuyconmớicóbảytuổi,tanóivớiconnhưnóivớimộtngườilớn,vìvậyconsẽđượcgiáodụcnhưmộtngườitrưởngthành.

Nói xong, SưTrưởng khẽ nghiêng đầu, vị ChưởngMôn đoàn SơCơ bènđứngdậyvàcúi rậpmìnhchàorất lâu.Tôi làmy theovịChưởngMônvàchúngtôicùngluira.Khivềđếntưthất,vịChưởngMônmớiphátansựimlặng:

-Conhỡi,consẽphải làmviệcnhiều.Nhưngchúngtasẽgiúpđỡconhếtlòng.Bâygiờ,conhãytheota,đểtachỉchổchoconđicắttóc.

ỞTâyTạng,khimộtđứathiếusinhbướcvàotuviện,ngườitabắtycạohếttóc,chỉ trừmộtcáichõmnhỏởđỉnhđầu,cáichõmnàycũngsẽđượccạoluônvàongàymàynhậnđượcmộtphápdanhmớivàbỏcáitêncũ.

VịChưởngMônđưatôiđiquamộtdãyhànhlangđếnmộtgianphòngnhỏ,dùng làmnơihớt tóc, tạiđâyngười tabảo tôingồixuốngđất.VịChưởngMônnói:

-TâmChu,ngươihãycạosạchtócchongườithiếunhinày.Ngươicũngcạoluôncáichõmvìysẽnhậnphápdanhluônngàyhômnay.

TâmChubướctới,vớibàntaymặtynắmlấycáibíntóccủatôi,dởhỏnglên,vànói:

-À,à,cậunhỏnày.Bíntócđẹpthật,thoabơlángbóngvàgiữgìncẩnthận.Cắtnóđithậtlàsướngtayxiếtbao.

Ybènlấymộtcâykéorấtlớn,giốngnhưloạikéomànhữngngườinôbộcnhàtôidùngđểxéncâylàmvườn,vàgọito:

-TưTỷ,lạiđâycầmdùmmộtđầu.

TưTỷ,ngườiphụtácủay,chạyđếnvàkéocáibíntóccủatôimạnhđếnnỗitôigầnbịdởhỏnglênkhỏimặtđất.Miệngháhốc,TâmChubắttayvàoviệcvớicâykéocùn.Saunhiềucơnbựcmìnhvàcằnnhằn,cáibínđãcắtxong.Nhưngđóchỉlàmớiđầu.Ngườiphụtáđemtớimộtthaunướcnóngbỏngđếnnổi,khiydộinướclênđầutôi,tôiđauđiếngnhảynhổmmộtcái.Ngườithợcạohỏi:

-Cógìkhôngổn,hử,cậunhỏ?Phỏngnướcsôichăng?

-Phảiđấy,nướcnóngquá.

-Đừngsợ,khôngviệcgì,nướcnóngnhưvậy,cạotócdễhơn!

Yvừađápvừa lấycondaobacạnh,hình tamgiác,màởnhà tôingười tathườngdùngđểcạosàngỗmỗikhirửanhà.Saucùng,saumộtthờigiandàidườngnhưvôtận,đầutôiđãđượccạosạch.

VịChưởngMônbèngọitôivàophòngriêngvàđặtchotôimộtphápdanhmới.Đólàmột tênTâyTạngrấtdài,nhưngtrongquyểnsáchnày, tôivẫndùngcáitêncũchotiện.

Kếđó,tôiđượcđưavàomộtlớphọc.Tôicảmthấyđầutôitrơtrẽnnhưmộtquảtrứngmớiđẻ.Vìtôiđãđượchấpthụmộtnềngiáodụctốttronggiađình,người tacho rằng tôicónhữngkiến thứccaohơnmức trungbình,nênhọxếptôivàolớphọccủanhữngthiếuniênsơcơmườibẩytuổi.Tôicảmthấynhưmột người tí hon sốnggiữanhữngngười khổng lồ.Những thiếuniênnàyđãthấytôiđánhngãNgaQuắn,nênkhôngaimuốnquấyrầytôi,trừramộtđứalớnxácvànguxuẩn.Ytiếnđếngầntừphíasaulưngtôivàđặthaibàntaytolớnvàdơbẩnlênđầutôi,hãycònrátvàêẩmvìmớicạotrọc.Tôiđứngphắtdậyvàvớimộtđầungóntay,tôiđiểmnhẹvàophíadướicùichỏcủay,làmchoylùilạithétlênvìđauđớn.Sauvụấy,cácđứatrẻkhácbènđểtôiyên.VịChưởngMônvừaquaylưngkhiđứatrẻđặthaitaylênđầutôi,sauđómớiđượcbiếtnhữnggìđãxảyra.NhưngkếtqủacủavụxungđộtlàmchoVịChưởngMônbấtgiáccười lớnđếnnỗiNgườivui lòngđểchochúngtôivềsớm.

Lúcấyđãgầntámgiờrưỡi,chúngtôicònđượctựdotrongbakhắcđồnghồtrướckhicuộcdựlễtốiđúngchíngiờmộtkhắc.Nhưngtôiđãquávộimừng.MộtvịLạtMarahiệuchotôibướclạigầnvàolúctôivừarakhỏilớphọc.Tôibướcđếngần,ngườinói:“Hãytheota.”

Tôivânglờiđitheovàtựhỏikhôngbiếtchuyệngìđangchờđợitôiđây.VịLạtMabướcvàomộtphòngâmnhạc,tạiđâycóđộhaichụcthiếunhimới,cũngnhưtôi.Banhạccôngsắpsửachơinhạc,mộtngườiđánhtrống,mộtngườithổitùvà,vàngườithứbathổikènbằngbạc.VịLạtManói:

-Tấtcảmọingườicùnghát,đểtacóthểsắpđặtgiọngháttừngnhómtrongcuộchợpca.

Các nhạc công đánh một bản nhạc rất quen thuộc mà ai cũng hát được.Chúngtôivừacấttiếnghát…thìcặpchânmàycủavịNhạcSưđãnhướnglênrấtcao!Sựngạcnhiênhiệntrêngươngmặtngười,kếđósắcdiệnngườilộvẻđauđớnkhôntả.Ngườiđưahaitaylêntỏdấuphảnđốivàkêuto:

-“Ngưnglại!Ngưnglại tấtcả!CácemxécảlỗtaicủađấngThánhThần!Hátlạitừđầuvàcoichừng!”Chúngtôihátlạilầnnữa,nhưnglầnnày,ngườicũngchậnchúngtôilại.Lầnnày,ngườibướcđếntrướcmặttôivànó:

-Thằngngốc,miđịnhchếnhạotachăng?Lầnnàykhinhạcbắtđầumisẽhátmộtmình vìmi khôngmuốn hòa giọng với những đứa khác.Một lầnnữa, cácnhạccông lại trổinhạc,vàmột lầnnữa tôi lạihát.Nhưngkhôngđược lâu.VịNhạcSưhoàn toàn thấtvọngvàgiậndữkhoa chânmúa taytrướcmặttôivànói:

-Lobsang,âmnhạckhôngphảilàmộttrongnhữngtàinăngcủami.Trongnămchụcnămtrờitừngàytađếnđây,tachưabaogiờnghemộtgiọnghátvụngvềnhưthế.Vụngvềư?Đượcvậycònđỡ.Giọngmihoàntoànsai,vôphươngcứuvãn.Nàythằngnhỏ,misẽkhôngđượchátnữa.Tronggiờâmnhạc,misẽhọcmộtmônkhác.Khidựlễtrongnộiđiện,miphảicâmmiệnglại,khôngthìmilàmhỏngtấtcả.Bâygiờ,mihãycútđi,thứlỗtaitrâu!

Thếlà,tôilánhđichỗkhácchơi.

Tôi đi dạo chơi cho đến khi những tiếng kèn điểmgiờ hành lễ cuối cùngtrongngày.Chỉmớingàyhômquatôibướcchânvàotuviện,nhưngtôicócảmtưởngrằngdườngnhưtôiđãcómặtnơiđâytừthuởxaxămnào!Tôicảmthấyrằngtôiđinhưngườimêngủvàtôibắtđầucảmthấyđói.Cólẽ

nhưvậycònhayhơn,vìnếulúcấytôinobụngthìchắclàtôiđãngủgật.Cóngườinắmlấytayáotôivànhấcbổngtôilêntrênkhông.MộtvịLạtMacaolớn,vẻmặthiềnhòa,đặttôingồitrênhaivairộngcủangười,vànói:

-Conhỡi,coichừngconđếntrễgiờdựcuộclễtốivàconsẽbịquở.Nếuconđếntrễ,consẽkhôngđượcăn,vàchừngđóbụngconsẽrỗngkhôngnhưmộtcáitrống!

KhivịLạtMabướcvàonộiđiện,ngườivẫncònkhiêngtôitrênvai.Ngườingồingayphíasaunhữngtấmnệmdànhriêngchođámsơcơvàcẩnthậnđặttôingồixuốngtrướcmặtngười.Ngườinói:

-Con hãy coi đây, và lập lại những gì ta nói.Nhưng khi ta cất tiếng hátthánhca,thìconhãyimlặngchớmởmiệngđónhé,aha!

TôithầmbiếtơnvịLạtMađãcólòngưuáiđốivớitôi.Từtrướcđếngiờ,ítcóngườiđãtỏratốtbụngđốivớitôi.Sựgiáodụcmàtôiđãhấpthụđượctrongquákhứchỉlàđặttrênmộtnềntảngquáttháo,thịnhnộhayđánhđập.

Tôiđãngủ thiếpđi trongmột lúc.Khiđó tôigiậtmình thứcdậy, tôinhậnthấy rằng cuộc lễ tối đã chấmdứt tự bao giờ.VịLạtMađã cõng tôi đếnphòngănkhitôicònđangmêngủ,vàđặttôingồixuốngtrướcbàn,trênđóngườiđãđặtsẵntràbơ,Tsampavàrauđậunấuchín.Ngườinói:

-Conhãyănno,rồiđingủ!Tasẽchỉchoconbiếtbuồngngủcủacon.Đêmnay,concóquyềnngủthẳnggiấcđếnnămgiờsáng.Conhãyđếngặptakhiconthứcdậy.

Đólànhữnglờicuốicùngmàtôinghetrướckhitôithứcgiấcvàolúcnămgiờsáng.Một thiếuniênsơcơđã tỏracó thiệncảmvới tôi từđêmtrước.Đếnđánhthứctôidậymộtcáchrấtkhókhăngiữalúctôicònmêmangiấcđiệp. Khi thức tỉnh tôi mới thấy rằng tôi đã nằm trên tấm nệm giữamộtphònglớn.Ngườithiếuniênnói:

-VịLạtMaMingyarĐạiĐứcđãdặntôiđếnđánhthứcsưhuynhđúngnămgiờsáng.

Tôingồidậyvàxếpba tấmnệmchồngchất lênnhausátvách tường theogươngnhữngđứatrẻkhác.Tấtcảnhữngtrẻsơcơđãrangoài;ngườibạntrẻcủatôibènnói:

-Chúngtahãyănđiểmtâm;rồisauđótôisẽđưasưhuynhđếngặpMingyar

ĐạiĐức.

Khiđó,tôibắtđầucảmthấythoảimáidễchịuhơn,khôngphảitôithíchtuviệnhaytôimuốnởlạiđó,màtôinghĩrằngvìkhôngthểlàmsaohơn,nêntốtnhất là tôinênêm thuậnvàhòamìnhvớihoàncảnh.Đếngiờănđiểmtâm,vịsưxướngngônđọcbằngmộtgiọngtrầmmộtđoạnkinhrúttrongmộttrămmườihaiquyểncủabộkinhKangyurcủaPhậtGiáoTâyTạng.Vịsưhẳnđãnhìnthấytôiđãngtrívàlora,vìthìnhlìnhngườigọigiậttôilại:

-Này,thằngnhỏ,tavừamớinóinhữnggì?Hãytrảlờimau!

Nhanhnhưchớpvàkhôngsuynghĩmộtgiâyđồnghồtôiđápngay:

-Bạchsưông,ngàivừanóirằng:Thằngnhỏnàyđãngtríkhôngnghetađọckinh,taphảibắtnótạitrận!

Câutrảlờiấylàmcảcửtọađềubấtgiáccườiầmlên,vànhờđótôikhỏibịđònvìtộivôkỷluật.Vịsưcũngmỉmcườiđólàmộtviệchiếmcóvàgiảithíchrằngngườimuốntôilậplạiđoạnkinhngườivừađọc,nhưngthôi,“Lầnnàythìnhưvậycũngđược”.

Mỗibữaăn,vị sưxướngngônđềungồi trướcmộtbànnhỏvàđọcnhữngđoạnkinhPhật.Cácsưsãikhôngđượcphépnóichuyệntronggiờăn,hoặcnghĩđếnnhữngchuyện riêng tư,màphải lắng taingheđọckinh.Họphảitiêuthụthánhgiáocùngmộtlượtvớithứcăn.ChúngtôitấtcảđềungồitrênnhữngchiếcnệmđặtdướiđấtvàăntrênnhữngchiếcbànnhỏcaođộnămtấtTây.Khôngaiđượcgâytiếngđộnghoặcđểcùichỏlênbàn,vìđólànhữngđiềubịtuyệtđốicấmnhặt.

Tại tu việnChakporl, người ta áp dụng kỹ luật sắt.Danh từChakporl cónghĩalà“ThiếtSơn”haynúisắt.Trongphầnlớncáctuviện,kỹluậtthườnglỏnglẻovàthờikhoábiểukhôngđượcápdụngchặtchẽ.Cácsưsãicóthểlàmviệchoặcnghỉngơitùyý.Cóthểchỉcómộtngườitronghàngngànsưsãithậttìnhmuốntiếnbộtâmlinh,vàchínhngườiđómớitrởnênmộtvịLạtMa,vìdanhtừLạtMacónghĩalà“ThượngNhân”,vàkhôngápdụngchotấtcảmọingười.Trongtuviệncủachúngtôikỷluậtrấtchặtchẽvàthậmchícòngắtgaolàkhác.Chúngtôiphảitrởthànhnhữngngườilãnhđạocủagiaicấp tu sĩ.Đối với chúng tôi, thì trật tự và giáo dục là tuyệt đối cần thiết.Chúngtôikhôngđượcphépmặcáotrắng,làmàuáothôngthườngcủacấpsơcơ:Áocủachúngtôimặcphảilàmàuđỏsậmnhưáocủacácvịsưsãi.Chúngtôicũngcónhữngkẻnôbộcđểsaikhiếnnhưngđólànhữngsãilao

công,nôbộc,cóphậnsựquétdọn,lauchùivàcoisócphầnsinhhoạtthựctếcủatuviện.Chúngtôithayphiênnhaulàmcôngviệchènmọnnày,đểchonhữngýnghĩtựphụ,kiêucăngkhôngcóchỗmàchenvàođầuóccủamình.Chúng tôi phải luôn luôn nhớ câu sáo ngữ Phật Giáo: “Hãy tựmình nêugươngtốtchokẻkhác.Hãylàmđiềuthiệnvàtránhmọiđiềuác.ĐóchínhlàgiáolýcủaPhậtdạy”.

VịSưTrưởngcủatuviện,tứcvịLạtMaChampaLa,cũngnghiêmkhắcnhưcha tôivàđòihỏimột sựvâng lời tuyệtđối.Một trongnhững lờidạymàngườithườnghaynhắcđếnlà:“Ðọcvàviếtlànhữngthenchốtcủamọiđứctính”.

Bởiđó,trênlĩnhvựcnày,chúngtôicórấtnhiềuviệcphảilàm.

CHƯƠNGV:TẬPLÀMTUSĨ

Tại tuviệnChakpori,mộtngày của chúng tôibắt đầu từ lúc nửađêm.Khi tiếngkènbáo đầu canh bavang dội âm thanhđến những hànhlang u tối, chúngtôi còn đang ngáingủ đã phải thứcdậy xếp lại nệm

chiếuvàdòdẫmtìmcáiáotràngtrongbóngtối.Mặcáoxong,chúngtôivừabướcđivừadồnmọivậtdụngvàoáotràng.

Chúngtôibướcxuốngthanglầuvànệngótgiàytrêncầuthangvớinhữngtiếngđộngồnào,vìvàogiờnàychúngtôithườngbựcbộikhôngvui.Trongphầngiáolýcủachúngtôicócâu:“Thànghỉngơivớimộttâmhồnantĩnhcònhơnlàngồithamthiềntụngniệmmàômcơntứcgiậntronglòng.”Tôithường cómột ý nghĩ bất kính “Nếu vậy, tại sao người ta không để chochúngtôinghỉngơitrongsựyêntĩnh?”

Sựthứcgiấcvàolúcnửađêmlàmchotôitứcgiận!Nhưngkhôngaichotôimộtlờigiảiđápthỏađáng,thànhthửtôivẫnphảiđicùngvớimọingườivàođiệnthờđểdựcuộclễcầunguyệngiữakhuya.

Tạiđây,vôsốnhữngngọnđènthắpbằngbơchiếuánhsánglunglinhxuyênquanhữngluồngkhóihươngnghingútbaylượntrongkhôngkhí.Dướiánhsánglậplòenày,giữanhữngbóngngườiqualại,nhữngphotượngkhổnglồcủacácvịthầndườngnhưcũngcửđộngvànghiêngmìnhđáplạitiếnghátthánhcacủacácnhàsư.

Hàng trămnhàsưvàcácchú tiểuđềungồixếpbằng trênnhững tấmnệmxếpthànhnhữnghàngdàitrongđiệnthờ.Họngồiđốidiệnvớimộthàngvàquay lưng vào một hàng khác. Họ cất tiếng hát những bản thánh ca dudương,dùngnhữngtiếtđiệuđặcbiệt,vìngườiĐôngphươngđã từnghiểu

biết về những công năng thần bí của âm thanh. Cũng giống nhưmột âmthanhđượcphátrađúngcáchcóthểgâychấnđộnglàmvỡmộtcáily,mộtbảnnhạcdùngnhiềuâmthanhhợplạitheomộttiếtđiệunhấtđịnhcũngcónhữngcôngnăngsiêuhình,thầnbí.

TrongbuổilễcũngcóđọckinhKangyur.Thậtlàmộtcảnhtượnghuyhoàngkhihàngtrămnhàsưmặcáotràngmàuđỏsậm,vớimảnhlụayểmtâmmàuvàng che trước ngực, vừa nghiêngmình vừa hòa tấu những bài thánh ca,kèmtheotiếngngâncủanhữngcáichuôngnhỏvàtiếngtrống.Nhữngđámkhóihươngtrầmvàđènnhangnghingútluồnquachâncácphotượngthầnkhổnglồ,ngườitacócảmgiácrằnggiữacáiánhsánghuyềnảođó,nhữngphotượngấycũngnhìnchúngtôinhưđểchứngkiếncuộclễuynghiêm.

Buổilễkéodàigầnmộtgiờ,sauđóchúngtôi trởvềphòngđểngủlạichođếnbốngiờsáng.Mộtcuộclễsớmbắtđầuvàolúcbốngiờmộtkhắc.Đếnnămgiờ,chúngtôiănđiểmtâmvớitsampavàtràphabơ.Dẫuchotrongkhiăn,chúngtôicũngcònphảilắngnghegiọngnóiđộcâmchánphèocủavịsưxướngngôn.Trongkhiđó,vịsưgiámthịngồikếbêndòxétchúngtôivớicặpmắtcúvọ.

Vàolúcnày,ngườitađưarachochúngtôitấtcảmọithôngtrivàhuấnlệnh.Thí dụ như trong trường hợp có việc cần phải đi ra thành phố Lhasa, thìtronggiờănđiểmtâmngườitanêutênnhữngnhàsưcóphậnsựnhậnlãnhcôngviệcđó.Nhữngvịnàyđượcphép rờikhỏi tuviện trongmộtkhoảngthờigiannhấtđịnhvàđượcphépvắngmặttrongmộtvàibuổilễtrongngày.

Đếnsáugiờ,chúngtôivàolớphọc,sẵnsànghọcbuổihọcđầutiên.LờirănthứnhìcủaPhậtgiáoTâyTạngdạyrằng:“HãylàmtrònbổnphậntôngiáovàhọchỏiThánhgiáo.”Trongsựngâythơcủatuổilênbảy,tôikhônghiểutại sao người ta phải tuân theo lời răn này, trongkhi lời răn thứnămdạyrằng:“Hãykínhtrọngnhữngbậctrưởngthượngvànhữngngườithuộcdòngquýtộc”lạikhôngđượctuyệtđốituântheo?

Thậtvậy,theokinhnghiệmtôithấyrằngcómộtcáigìđánghổthẹnkhisinhtrưởngtrongmộtnhàquýtộc.Tôi thậtsựđãlànạnnhâncủađiềuđó.Hồiđó, tôi không hiểu rằng giai cấp củamột người không phải là điều quantrọngmàchỉcóđứchạnhmớilàđángkể.

Đếnchíngiờ,chúngtôingưnghọctrongbốnmươiphútđểdựmộtcuộclễkhác.Sựgiánđoạnnàyđôikhicũngdễchịu,nhưngchúngtôiphảitrởvềlớp

họcvàomườigiờkémmườilămphút.Khiđó,mộtmônhọckháclạibắtđầuvàsựhọckéodàichođếnmộtgiờtrưa.Chúngtôivẫnchưađượcphépănuốnggìvàphảidựmộtcuộclễtrưađộnửagiờtrướckhidùngbữatrưagồmcótsampavàtràphabơ.

Kếđó,làmộtgiờlàmcôngviệcnhàđểgiúpchúngtôivậnđộngcơthểvàđểdạychúngtôiđứctínhkhiêmtốn.Nhữngcôngviệcdơbẩnnhấtvàkhóchịunhấtđượcgiaophóchotôi,dườngnhưnhiềulầnhơnlàtheosựluânphiên.Đếnbagiờchiều,chúngtôitụhọplạiđểnghỉngơimộttiếngđồnghồ.Tronggiờđó,sựnghỉngơilàbắtbuộc,cấmkhôngđượcnóichuyệnhaycửđộng;chúngtôiphảigiữimlặnghoàntoàn.Chúngtôikhôngthíchsựsắpđặtđóchútnào,vìmộtgiờlàquángắnchogiấcngủtrưavàquádàiđểngồiyênmàkhônglàmgì!

Saugiờnghỉtrưađó,đúngbốngiờ,chúngtôitrởlạilớphọc.Đếnđâymớibắtđầugiaiđoạngianlaonhấttrongngày,kéodàisuốtnămtiếngđồnghồ,không một phút nào ngơi nghỉ. Trong năm tiếng đồng hồ đó, chúng tôikhôngđượcrờikhỏilớphọcvìbấtcứmộtlýdogì.Nếutráilệnh,chúngtôisẽbịtrừngphạtrấtnặngnề.Cácvịthầydạysửdụngnhữngcâygậytolớnmột cách tự do và có vài vị tỏ ra rất sốt sắng trong việc trừng phạt kẻ viphạm.Chỉnhữnghọctrònàokhôngthểchịuđựngđượcnữa,hoặcnhữngkẻthậtnguxuẩnmớidámđirangoài,vìkhihọtrởvềlớp,sựtrừngphạtlàđiềukhôngthểtránhkhỏi.

Đếnchíngiờ tối,chúng tôimớiđượcgiải thoátđểdùngbữaăncuốicùngtrongngày,cũngchỉgồmcóbấynhiêumón là tràbơvà tsampa.Đôikhi,nhưngrấthiếm,chúngtôiđượcănrau,thườnglànhữngkhoanhcủcảitrắnghayđậutươi.Nhữngthứrauđậunàychỉănsống,nhưngcũngănđượcđốivớinhữngthiếusinhbụngđói.

Cómột lần,nămtôi lên támtuổi,người tachochúngtôiănbúpmăngtâytrộngiấm.Tôirấtthíchănmăngtây,vìtôithườngđượcănmónấyhồicònởnhà.Vìăncònthèm,tôiđãdạidộtđềnghịvớimộtbạntrẻngồigầnbênđổicáiáotràngthứhaicủatôiđểlấyphầnăncủanó.Vịsưgiámthịbắtgặpquảtang chuyện này, bèn gọi tôi ra đứng giữa phòng ăn để công khai thú tộitrướcmặtmọingười.Đểtrừngphạttộithamăn,tôiphảichịunhịnđóinhịnkháttronghaimươibốngiờ.Còncáiáotràngcủatôithìbịtịchthu,việnlẽrằngnókhôngcóíchlợigìchotôi,vìtôiđãmuốnđổinólấymộtvậtkhôngcầnthiếtlắm!

Đếnchíngiờrưỡi,chúngtôitrởvềphòng.Khôngailàngườikhôngvềmauđểngủ!Lúcđầu,tôinghĩrằngnhữnggiờhọcdàiquámứcđócóthểlàmhạisứckhỏetôi,vàcólẽtôisẽlănrachếtbấtcứlúcnàohoặctôisẽngủluônkhôngbaogiờthứcdậynữa.Cùngvớinhữngtrẻ“mamới”khác,chúngtôithườngrútluivàomộtgóckínđáođểngủgàngủgật.Nhưngdầndầntôiđãlàmquenvớithờikhoábiểukhắtkheđó,vàsaucùngthìnhữngchuỗingàydàivôtậnđókhôngcònlàmchotôikhóchịunữa.

Lúcấyđãgầnsáugiờkhingườithiếuniêndẫnđườngđưatôiđếntrướccửatư thất củaĐại đứcMingyar.Tuy tôi khônggõ cửa, người cũng lên tiếngtrước gọi tôi vào. Phòng khách củaĐại đức rất trang nhã với những bứctranh tuyệtđẹp.Vàibức tranhđượcvẽngay trên tườngvànhữngbứchọakhácđượcvẽtrênnhữngbứctrướngbằnglụa.Trênnhữngbànnhỏcósắpnhữngphotượngcácvị thầnhaynữthầnbằngvànghoặccẩmthạch.Trêntườngcũngcógắnmộtbánhxeluânhồirấtlớn.

Ngồi theo tư thếhoa sen trênmột tấmnệm, trướcmột cáibànđầynhữngsáchvở,vịLạt-mađangnghiêncứukinhđiểnkhitôibướcvào.Ngườinói:

– Lobsang, con hãy ngồi đây gần bên ta, chúng ta sẽ nói chuyện nhiều.Nhưngtrướchết,đốivớimộtthiếuniênđangởtuổisắplớn,tacầnhỏiconmộtcâulàconcóđượcănuốngđầyđủkhông?

–Bạchngài,có.

–Sưtrưởngcónóirằngchúngtasẽlàmviệcvớinhau.Chúngtađãtìmthấyđượctiềnkiếpcủacon,conđãtiếnbộkhálắm.Bâygiờchúngtamuốnpháttriển lạivàikhảnăngvà sởđắcmàconđã thu thậpđược trongkiếp sốngtrước đây. Chúng ta muốn rằng trong khoảng vài năm, con sẽ thu hoạchđượcnhiềukiếnthứchơnlàmộtvịLạt-macóthểthuthậpđượcsuốtcảmộtđời.

Nóiđếnđây,Đạiđứcbènngừnglạivàchămchúnhìntôimộtlúcrấtlâu,vớiđôimắtsángdườngnhưsoithấumọivật.Ngườilạinói:

–Mọingườiphảiđượctựdochọnlựaconđườngcủamình.Tươnglaicủaconsẽrấtgianlaokhổcựctrongbốnmươinămnếuconchọnconđườngtốt,sẽđưađếnnhữngphầnthưởnglớnlaotrongkiếpsau.Tráilại,trênmộtconđườngkhác,consẽđượcgiàusangvớiđầyđủmọisựtiệnnghisungsướngởcõi trần,nhưngconsẽkhôngcóđượcsựtiếnbộtâmlinh.Vậyconhãytựmìnhquyếtđịnhlấy.

Nóixong,ngườinhìntôitrongmộtcâuhỏikhônglời.Tôiđáp:

–Bạchngài,chaconcónóirằngnếuconthấtbạivàrờikhỏi tuviện,conkhôngnên trởvềnhà.Làmsaoconcó thể sốngcuộcđời sung sướng tiệnnghi nếu conkhông có nhà để trở về?Và ai sẽ chỉ dẫn cho con theo conđườngtốtnếuconchọnconđườngđó?

Đạiđứcmỉmcườivànói:

–Conđãquênrồichăng?Chúngtađãtìmbiếtđượckiếptrướccủacon.Vìthế,nếuconchọnconđườngdễdãitiệnnghi,consẽđượcquiđịnhngôithứtrongmộttuviệnnhưmộtvịhóathân,vàtrongvàinăm,consẽđượcđưalên chức vị Sư trưởng. Cha con chắc sẽ không cho đó làmột sự thất bạichứ?

Tôibènhỏitiếp:

–BạchĐạiđức,nhưngtheoýngàithìđócóphảilàmộtsựthấtbạikhông?

Ngườiđáp:

–Phải.Vớitấtcảnhữnggìmàtabiết,thìđốivớita,đólàmộtsựthấtbại.

–BạchĐạiđức,aisẽhướngdẫncon?

–Tasẽ làngườihướngdẫncon,nếuconchọnconđường tốt.Nhưngconhãytựmìnhquyếtđịnhlấy,khôngaicóquyềnépbuộccon.

TôingướcmắtlênnhìnĐạiđức,vàcảmthấyrấtyêumếnngườiđốidiệnvớitôilúcấy.Đólàmộtngườicaolớn,vớiđôimắtđenhuyền,cáinhìntrongsáng,mộtgươngmặtcởimởvàmộtvầngtráncaorộng.Phải,tôithấytrànđầythiệncảmđốivớingười!Tuytôimớilênbảy,cuộcđờitôitrướckiathậtlàvấtvảkhổcựcvàtôiđãtừnggặpgỡnhiềunhânvật,thậtsựtôiđãcóthểxétđoántínhchấtcủamộtngười.Tôinói:

–BạchSưphụ,consẽchọnconđườngtốtvàướcmongđượclàmđệtửcủangài.

Tôinóithêmvớimộtgiọngbănkhoăn:

–Nhưngchắclàconsẽkhôngthíchlàmviệcnhiều!

Đạiđứccấttiếngcườilớn,mộtgiọngcườicởimởsưởiấmlòngtôi:

–Lobsang,ởđờikhôngailàngườithíchlàmviệcnhiều,nhưngítcóngườithànhthậtnhìnnhậnđiềuấy.

Đạiđứcnhìnvàođốnggiấytờtrênbànvànói:

–Mộtphéptuluyệnbímậtsẽcầnthiếtđểgiúpchoconmởđượcnăngkhiếuthầnnhãn.Sauđó,chúngtasẽsửdụngkhoathôimiênđểthúcđẩysựhọchỏicủaconchomaucókếtquả.Chúng tasẽgiúpcon tiếnrấtxa trêncáclãnhvựcykhoavàhuyềnvi.

Tôicảmthấyengạitrướcmộtchươngtrìnhbềbộnnhưthế,hứahẹnmộtsựlàmviệcráoriếtkhôngngừngvàkhónhọcbiếtdườngnào!Nhấtlàsaukhitôiđãtrảiquabaonhiêusựhọcvấnkhắckhổtrongbảynămqua,khônghềcóthờigianchocácmôngiảitrí…vàchơidiều!

VịLạt-madườngnhưđọcđượctưtưởngcủatôi.Ngườinói:

–Thậtvậy,nàycon!Saunàyconsẽcóthờigianđểchơidiều,nhưngđósẽlànhữngcondiềuthậtlớn,cóthểchởngườingồibêntrong.Cònhiệngiờ,tacầnthiếtlậpmộtthờikhắcbiểuhợplýđếnmứctốiđa.

Sưphụtôilạicúixuốngmớgiấytờtrênbàn:

–Xemnào,từchíngiờsángđếnmộtgiờtrưa,cóđượcchăng?Phảiđấy,tahãybắtđầunhưvậy.Conhãyđếnđâymỗibuổisángđúngchíngiờthayvìdựbuổilễsáng,vàchúngtasẽthảoluậnvềnhữngvấnđềquantrọng.Buổihọcđầutiênsẽlàsángmai.Concómuốnnhắngìvớichamẹconkhông,tasẽđếnviếngsongthânconngàyhômnay.Conhãyđưachotamớtóccũcủaconhômtrước!

Điềuđólàmtôihoàntoànngạcnhiên.Khimộtthiếuniênđượcnhậnvàotuviện,ngườitaxuốngtócchonóvàgửicáibímtócdàivừacắtchochamẹquatrunggiancủamộtchútiểukhác,đểchobiếtrằngconhọđãđượcthâunhận.TrongtrườnghợpnàythìchínhĐạiđứcMingyarđíchthânmangcáibímtóccủa tôivềnhà!Điềunàycónghĩa là từnayĐạiđứcsẽhoàn toànđảmtráchcuộcđờitôi,vàtôiđãtrởnênđứacontâmlinhcủangười.

Đại đứcMingyar làmột nhân vật rất quan trọng,một người có trí thôngminhhiếmcóvànổitiếngkhắpxứTâyTạng.Tôitinchắcrằngdướisựdìudắtcủamộtvịđạosưnhưngài,tôikhôngthểnàothấtbại.

Sánghômấy,khitrởvềlớphọc,tôilàmộtngườihọctròrấtđãngtrí.Tôiđể

tưtưởngvẩnvơđâuđâu,vàbởiđóvịthầydạylạicódịpthỏamãnkhuynhhướngsửdụnggậygộcthẳngtay!

Tôinhậnthấycácthầydạyđãtỏranghiêmkhắcmộtcáchquáđáng.Nhưngđểtựanủi,tôinghĩrằngdầusaotôiđếnđâylàđểhọchỏi.Đólàlýdovìsaotôitáisinh,tuyrằnghồiđótôikhôngbiếtrõtôicầnphảihọcnhữnggì.

ỞTâyTạng,ngườitatintưởngrấtmạnhnơisựtáisinh.Họtinrằngkhiđãđạttớimộttrìnhđộtâmlinhnàođóthìngườitacóthểchọnlựasinhvềmộtcảnhgiớikháchoặctáisinhnơithếgiannàyđểhọchỏithêmhayđểgiúpđỡkẻkhác.Cókhimộtbậchiềngiảmuốn thựchiệnmột sứmạngnhấtđịnhtrong đời mình, nhưng lại qua đời trước khi hoàn thành sứ mạng. Trongtrườnghợpđó,người ta tinrằngvịhiềngiảcóthểtáisinhnơi thếgianđểhoàntấtcôngviệcbỏdởtrongkiếptrước,vớiđiềukiệnlàcôngviệcấysẽhữuíchchonhânloại.

Khôngmấy ai có thểnhờngười khác truybiết những tiềnkiếp củamình.Việcấyđòihỏimộtvàisựấnchứng,tổnphítiềnbạcvàmấtnhiềuthìgiờ.Nhữngngườinào,cũngnhưtrườnghợpcủatôi,cóđượcnhữngsựấnchứngđó,đượcgọi lànhữngvịhóa thân.Nhữngvịnàykhicòn trẻđượcdạydỗtheomộtkỷluậtvôcùngkhắckhổ,giốngnhưtrườnghợpcủatôi,nhưngđếnlúctrưởngthànhsẽđượcsựkínhtrọngcủatấtcảmọingười.

Vềphầntôi,ngườitasẽdànhchotôimộtsựhuấnluyệnđặcbiệtnhằmtăngcườngnhữngkiến thứccủa tôivềhuyềnhọc.Để làmgì?Hồiđó, tôichưađượcbiếtrõlýdo.

Nhữngngọnroigiángxuốngnhưmưalàmtôigiậtmình,vàđưatôi trởvềcuộcđờithựctế.

–Thằngngốc!Đồgàn!Nhữngýnghĩđentốinàođãlọtvàotrongcáisọdàyđặccủamày?Maychomàyvìđãđếngiờdự lễ,nếukhôngchắcmàycònphảiănđònthêmnữa!

Kèmtheolờimắngmỏấy,vịthầydạythịnhnộđávàomôngtôimộtđáthậtmạnhrồibướcnhanhrakhỏilớp.Mộtbạnđồngmôncủatôinói:

–Bạnđừngquênrằngtrưanayđếnphiênchúngtaphảilàmcôngtácdướibếp.Tôihyvọngchúngtacóthểchovàođầybaomóntsampa.

Côngtáclàmbếprấtcựcnhọc,vìnhữngvịsưgiámthịđốixửvớichúngtôi

nhưnhữngkẻnôlệ.Khôngcóvấnđềnghỉngơisauhaigiờcôngtácnặngnhọcđó.Làmbếpxong,chúngtôiphảitrởlạilớphọcngay.Đôikhingườitagiữchúngtôidướibếpquálâu,nênchúngtôiđếnlớphọctrễgiờ.Khichúngtôiđếnnơithìvịthầydạynổitrậnlôiđìnhphânphátchochúngtôimộtloạtnhững trận roi,gậyxốixảnhưmưa,khôngđểchochúng tôi cóchútmảymaycơhộibiệnbạchchosựtrễgiờđó!

Côngtácđầutiêncủatôitrongnhàbếpsuýtnữađãlàcôngtáccuốicùng.Theonhữnghànhlanglótđá,chúngtôiđiđếnnhàbếp…khôngchúthứngkhởitronglòng.Mộtnhàsưnétmặtrấtcáukỉnhđứngđợichúngtôingoàicửa.Khivừathấychúngtôiđến,ôngtakêuto:

–Maulên,thậtlàmộtlũlườibiếngvàvôdụng.Mườiđứađầutiênhãyvàonấucácnồixúp!

Tôi lọt nhằmsốmười, phảiđi cùngvớinhững thiếu sinhkhácxuốngbếptheomộtcầuthangnhỏ.

Dướinhàbếp,nhiệtđộnóngkinhkhủng.Trướcmặtchúngtôi,nhữngbếplòphát ranhững tia lửađỏ.Nhiên liệuđốt lò làphânbòyakphơikhôvàépthànhtừngbánhtròn,đượcchấtlêntừngđốnglớngầnbêncácchảođun.Vịsưchỉhuyviệcnấubếpquátlớn:

–Hãyvácxẻnglênvàxúcphânkhôđổvàolò!

Tôichỉlàmộtđứatrẻmớilênbảytuổi,lẫnlộntrongđámthiếusinhmàđứanhỏnhấtcũngkhôngdướituổimườibảy!Tôichỉvừagiơcáixẻnglêntoanxúcphânchovàolò,thìvôýthếnàođãlàmlậtđổchảonướcđangsôilênhaibànchâncủavịsư.Ythét lêntrongcơnthịnhnộ,nắmlấycổhọngtôixoaymộtvòng…vàloạngchoạngténgã.

Tôinhảyraphíasau,nhưngtôicảmthấyđaunhóikinhkhủngvàngửithấymùidathịtcháykhét.Tôiđãténgãtrênmộtđầucâysắtnungđỏtừtrongbếplòvăngra!Thétlênvìđauđớn,tôingãlăngiữanhữngtrothancháyâmỉ.Phầntrênđùibêntráicủatôi,gầnchỗxươngháng,bịcháyđếntậnxương.Chỗdathịtbịbỏngấyđểlạimộtvếtsẹotrắngmàhiệnnayvẫncònlàmtôikhóchịu.CũngchínhvếtsẹoấyvềsauđãlàmchongườiNhậtnhậnrađượctôi.

Mộtcơnnáoloạnđãdiễnrasauđó.Nhữngnhàsưkháctừkhắpnơivộivàngchạyđến.Ngườitanhanhchóngđỡtôiđứngdậygiữađốngtrothan.Tôibị

nhữngvết bỏngkhắp cả thânmình, nhưngnặngnhất là vết thươngởđùi.Ngườitavộivãcõngtôilênnhữngtầnglầutrên,ởđómộtvịLạt-maysĩcốgắngchữatrịvếtbỏngđểcứulấycáichântôi.Thanhsắtnungđỏlàmộtvậtdơbẩnvàđãđể lại trongvết thươngnhữngmảnhgỉ sét.Vịysĩphảimoitrongvếtthươngđểlấyrahếtnhữngmảnhsắtgỉnày,chođếnkhivếtphỏngđượcrửathậtsạch.Kếđó,ôngrịtthuốclênvếtthươngvàbăngbócẩnthận.Cònnhữngvếtphỏngnhẹởkhắpthânmìnhthìôngthoalênmộtchấtthuốcnướclàmbằngdượcthảo,giúptôigiảmđaurấtnhiều.

Nhưngsựđauđớnnhứcnhốivẫnâmỉvàtôitưởnglàsẽkhôngcònsửdụngchântráiđượcnữa.Khiđãbăngbóxong,vịLạt-maysĩgọimộtnhàsưđếnkhiêngtôivàogianphòngbêncạnhvàđặtnằmtrênnệm.Mộtvịsưgiàbướcvào,ngồidướiđấtbêncạnhgiườngtôivàbắtđầuđọckinhcầunguyện.Tôithầmnghĩ:“Thậttốtđẹpthaykhicầunguyệnơntrênchechởchotôisaukhitôivừabịmộttainạn!”

Saucáikinhnghiệmbảnthânvềsựđauđớncùngcựcnày,tôiquyếtđịnhsẽsốngmộtcuộcđờiđứchạnh.Tôinhớđếnmộtbứctranhvẽcảnhđịangục,trongđóquỉsứhànhhìnhmộtnạnnhânbằngcáchlấydùisắtnhọnnungđỏđốtvàothânmìnhyởgầnchỗmàtôibịbỏng.

Cólẽnhiềubạnđọcsẽnghĩrằng,tráivớiđiềumànhiềungườivẫntưởng,cácnhàsưlạilànhữngkẻácôn!Nhưngthậtra,trướckhikếtluậncầnphảihiểu cho đúng về khái niệm nhà sư ở xứTâyTạng.Danh xưng “nhà sư”đượcápdụngchotấtcảnhữngngườiđànôngsốngtrongmộttuviệnLạt-magiáo,chodùcóphảilàngườituhànhhaykhông.Vìthế,hầunhưbấtcứngườinàocũngcóthểtrởnênmộtnhàsư.

Mộtđứatrẻthườngđượcgửivàotuviệnrồitrởthànhnhàsưmàkhôngcầnđượchỏiýkiến.Đôikhi,đócóthểlàmộtngườitrưởngthànhđãcháncôngviệcđichăncừuvàmuốncómộtmáinhàấmcúngđểchesươngtránhtuyếtkhitiếttrờilạnhlẽoxuốngđếnbốnmươiđộâm.Khiđó,anhtađếnxinlàmnhàsưtrongtuviện,khôngphảivì lý tưởngtôngiáo,màvìmuốntựđảmbảoítnhiềutiệnnghivậtchất.Cáctuviệndùngnhữngnhàsưloạiđónhưnhữngngườicôngnhânđểlàmnhữngcôngviệcxâycất,càybừahayquétdọn.Ởnhữngxứkhác thì nhữngngườinhư thếphảiđượcgọi lànôdịch,ngườilàmthuêhaymộtdanhxưngtươngtựnàođó.Phầnnhiềuhọđãsốngmộtcuộcđờirấtkhổnhọc,vìsốngởnhữngvùngcaonguyêntừbangànđếnbảyngànthướccaohơnmặtbiểnkhôngphảilàmộtcuộcsốngdễchịu.

Vì thế, danh xưng “nhà sư” đối với người Tây Tạng chỉ có nghĩa làmộtngườisốngtrongtuviện,khôngkhácgìhơnmọingườithường.NgườiTâyTạngdùngdanhtừtrappađểchỉnhữngvịtusĩthựcsựlàngườituhành.

Những vị Lạt-ma là những bậc cao tăng, thuộcmột đẳng cấp cao. Đó lànhữngbậcđạosư,haytônsư.ThídụnhưvịLạt-maĐạiđứcMingyarsẽlàvịtônsưcủatôi,vàtôisẽlàđệtửcủangười.

Kếđó,ởđẳngcấpcaohơnnữa lànhữngvịSư trưởng.Khôngphải tất cảnhữngvịnàyđềuđảmtráchtrôngcoimộttuviện.NhiềuvịnắmgiữnhữngchứcvụcaotrongChínhphủ,hoặcđihoằnghóatừtuviệnnàyđếntuviệnkhác.ĐôikhimộtvịLạt-macóthểcóđẳngcấpcaohơnmộtvịSưtrưởng,tùytheonhữnghoạtđộngcủangười.

NhữngngườiđượcxemlànhữngvịHóathân(Nhưngườitađãchứngminhrằngđólàtrườnghợpcủatôi.)cóthểđượcchỉđịnhlàmSưtrưởngvàonămmườibốntuổi,saukhiđãvượtquamộtcuộcthirấtkhókhăn.Nhữngvịnàythườnglànghiêmkhắc,nhưngkhônghungdữvàkhôngbaogiờbấtcông.

Mộtthídụkhácvềcácnhàsưtầmthườnglàtrườnghợpcácnhàsưbảovệ.Nhiệmvụduynhấtcủahọlàduytrìtrậttự.Họkhôngcóphậnsựgìtrongviệctếtựhaylễbáiởcácđềnchùa.Họchỉcómặtđểgiữchomọiviệcdiễnra theođúngcácqui tắc, luật lệ.Họthườngrấthunghăng,cũngnhưphầnnhiềucácnhàsưlaodịchnhưđãnóiởtrên,nhưngkhôngphảivìthếmàhọlàmgiảmuytíncủacáctuviện.Ngườitakhôngthểlênánmộtvịgiámmụcvìôngtacómộttênlàmvườnthôlỗ!Cũngnhưngườitakhôngthểmongđợingườilàmvườnấysẽtrởnênmộtvị thánhchỉvìôngtađãlàmtôi tớchomộtvịgiámmục!

Trongtuviệncómộtnhàtù.Đâylàmộtnơikhôngdễchịuchútnào,nhữngkẻbịnhốtvàođócũngkhóchịukhôngkém.Kinhnghiệmduynhấtcủatôivềnơiđólà lầnchữabệnhchomột tùnhânbịốm.Khi tôichuẩnbịrời tuviệnthìđượcgọiđếnmộtkhámtù.Bênngoàisânsaulànhữnglancantròn,caogầnmộtmét.Nhữngkhốiđátodùngđểxâyrộnghếtcảchiềucaocủalancan.Mặttrênđượcốpbằngnhữngtấmđádàycỡbắpđùivàbaophủmộtcungtròncóđườngkínhkhoảnggầnbamét.Bốnsưsãicảnhbinhnắmchặttấmđáởgiữa,vàkéonósangmộtbên.Mộtngườidừnglạivàcầmlênmộtsợidâythừngđượcbệnbằnglôngconyak,ởcuốisợidâycómộtvòngtrònmỏng.

Tôinhìnvớivẻkhôngvui,thôithìđànhphómặcbảnthânvàođó?“Bâygiờ,ThưaĐứcLạtMay sĩ tônkính,”ngườiđànôngnói, “Ngàihãybướcvàođây,đặtchânvàochỗnàyvà tôi sẽhạngàixuống.”Tôi lo lắng làm theo.“Ngàisẽcầnmộtngọnđèn,thưangài,”nhàsưcảnhbinhnóivàđưachotôimộtngọnđuốcđangcháysángđượclàmbằngsợitẩmbơ.Tôicànglolắnghơn;tôicầnphảinắmlấysợidây,vừaphảigiữngọnđuốc,đồngthờiphảitránhchomìnhkhỏibịbỏngcũngnhưlàmcháysợidâythừngmỏngmanhmàrấtđángngờ lànósẽchịuđược tôi.Nhưngrồi tôicũngđãxuống, sâuchừngtámđếnmườimét,giữanhữngbứctườngẩmướt,mộtcáisànđábẩnthỉu.Quaánhsángcủangọnđuốctôinhìnthấymộtkẻbấthạnhtrôngnhưconquỷđangnépvào tường.Chỉnhìn lướtquamột lượt làđủ thấyquanhanh tachẳngcóchúthàoquangnào,vìvậykhôngcósựsống.Tôiđãđọcmộtbài cầunguyện cho cái linhhồnđang lang thanggiữa các cõi của sựsốngấy,vàvuốtcặpmătnhìnchằmchằmđờdại, sauđógọiđểđượckéolên.Côngviệccủatôiđãxong,bâygiờđếncácâmcônglàmviệc.Tôihỏilýdoanhtaphảivàotùvàđượcbiếtrẳngđólàmộtngườiănxinlangthang,đãtớichùađểđượcchoănvàchỗngủ,vàsauđótrongđêmanhtađãgiếtmộtnhàsưđểcướpmộtíttàisản.Anhtađãbịbắttrongkhichạytrốn,vàbịđưatrởlạinơianhtađãgâyratộiác.

Trởlạivấnđềtôibịphỏnglửakhiđilàmcôngtácdướibếp.Hiệulựccủachấtthuốcvừatandần,tôihồitỉnhlạivàcảmthấynhưmìnhbịlộtda.Trongcơnmêsảng,tôitưởngtượngdườngnhưmộtngọnđuốcđangcháyđượcđặtvàomộtcái lỗtrốngtrongbắpđùibêntráicủatôi.Thờigiantrôiqua.Tôilắngnghenhữngtiếngđộngtrongtuviện.Vàiloạiâmthanhđãquenthuộcvớitôi,nhưngcónhiềuloạikhácmàtôikhôngnhậnralànhữngtiếngđộnggì.

Toànthântôirungchuyểnvìnhữngcơnđauđớndữdội.Tôinằmsấp,nhưngnhữngvếtphỏngcũnglanrộngđếnphíatrướccủathânmìnhtôi.Tôinghemộttiếngđộngnhẹ,cóngườiđếnngồigầnbêntôi.MộtgiọngđầythiệncảmvànhântừcủaĐạiđứcMingyarthìthầmbêntaitôi:

–Conơi,chắclàconđauđớnlắm.Thôihãyngủđi.

Vài ngón tay nhẹ nhàng lướt trên lưng tôi dọc theo xương sống, nhẹ lướtthêmnữa,vàthêmnữa.Thếrồi…tôimêmanngủthiếpđi.

Mộtvầngmặt trời êmấmchiếu rạngngời trướcmắt tôi.Tôi thứcgiấcvàchớpmắtliênhồi.Tưtưởngđầutiênđếnvớitôikhitôivừachợttỉnhlàhình

nhưcóngườiđátôivàiđávìtôiđãngủquálâu.Tôiđịnhnhảyxuốnggiườngđểhốihảđidựbuổilễsáng,nhưngtôiliềnténgửarasau,khắpmìnhmẩyđaunhứcnhưrần.Thìrađóchỉlàmộtcơnmêsảng…Chântráitôiđauquá.Mộtgiọngdịuhiềnưuáinóivớitôi:

–Lobsang,conhãynằmyên.Hômnayconcóthểnghỉ.

Tôi quay đầu nhìn lại thì vô cùng ngạc nhiênmà thấy rằng tôi đang nằmtrongphòngcủaĐạiđứcMingyar,vàngườiđangngồigầnbên tôi.Ngườinhậnthấysựngạcnhiêncủatôivàmỉmcười:

–Tạisaoconngạcnhiên?Phảichănglàmộtviệcthườngtìnhkhihaingườibạnphảiởgầnbênnhaunếumộtngườibịđauốm?

Tôiđápbằngmộtgiọngrãrờimệtmỏi:

–NhưngSưphụlàmộtvịLạt-macaocả,cònconchỉlàmộtđứatrẻnhỏ.

– Lobsang, chúng ta đã cùng đi với nhau một đoạn đường rất dài trongnhữngkiếptrước.Hiệngiờconchưanhớlạiđượcđiềuđó,nhưngtathìnhớrõ,vìchúngtađãsốngrấtgầnbênnhautrongnhữngkiếpvừaqua.Bâygiờ,concầnphảinghỉngơiđểlấylạisức.Chúngtasẽđiềutrịbắpchânconchomaulành,conđừnglogìcả!

Tôiliêntưởngđếncuộcluânhồisinhtửvànghĩđếnnhữngđiềurăntrongcácthánhkinhcủaxứtôi:“Ngườicótâmhồnquảngđạisẽsốngmộtcuộcđờigiàusangkhôngbaogiờdứt,cònkẻhà tiện rít róngsẽkhôngbaogiờgặpđượcsựưuái,từtâm.Ngườicóquyềnthếhãysốngmộtcáchrộngrãihàophóngvớinhữngkẻđếnnhờvảmình.Hãynhìnxađểthấyconđườngdàicủasựluânhồisinhtử.Vìsựgiàusangluânchuyểnnhưnhữngbánhxe,naynóthuộcvềngườinày,mainósẽthuộcvềngườikhác.Kẻhànhkhấtởkiếpnàycóthểtrởnênmộtvịvươnghầuởkiếpsau,cònvịvươnggiảngàynaycóthểtrởnênkẻănmàytrongmộttươnglainàođó.”

Khiđó, tôihiểumộtcáchchắcchắnkhôngcònnghingờgìnữa,mặcdầutrong cơn đau đớn thể xác và mặc dầu tuổi tôi còn nhỏ, rằng Đại đứcMingyar, sưphụ tôi, làmộtngười tâmđứcvà tôi có thể tin tưởngnơi lờigiáohuấncủangười.Rõrànglàsưphụtôibiếtrõrấtnhiềuđiềuvềtôi,nhiềuhơnnhữnggìmàchínhtôicóthểbiếtđược.Tôirấtnónglòngmuốnlàmviệcchungvớingườivàtôiquyếtđịnhrằngtôisẽlàmộtngườiđệtửgươngmẫu.Tôicảmthấymộtcáchrõrệtrằnggiữachúngtôicómộtsựđồngthanhđồng

khírấtchặtchẽvàtôilấylàmcảmkíchsựxoayvầncủađịnhmệnhđãđặttôidướisựhướngdẫndìudắtcủangười.

Tôiquayđầunhìnrangoàicửasổ.Nhữngtấmnệmcủatôiđangnằmđượcđặttrênmộtcáibànđểtôicóthểnhìnthấybênngoài.Cảnhvậtthậtlàhùngvĩ.Đằngxa, bên ngoài nhữngnóc nhà chen chúc phía dưới cửa sổ, thànhphốLhasavươnmìnhdướiánhnắngmặttrời,vớinhữngngôinhànhỏsơnmàu nhạt xinh xắn. Trong thung lũng, con sôngKỳGiang uốn khúc giữanhữngcánhđồngxanhtươinhấtthếgiới.Nhữngdãynúixatíttậnchântrờiửngmàuđỏsậmvớinhữngđỉnhnúiđộituyếttrắngphau.Trênnhữngngọnnúigầnhơn,cónhữngvệtmàuvànglónglánhchennhautrênsườnnúi,đólànóccủanhữngtuviện.Bêntaytrái,điệnPotalanhôlêncaonhưmộtngọnnúibiệtlập.Vềphíataymặt,cómộtcụmrừngnhỏtrongđórảirácnhữngđềnchùavàtrườnghọc.ĐólàđịaphậncủavịThiêngiámquan,mộtnhânvậtquantrọnggiữvaitròduynhấtlàtạonênmộtnhịpcầugiaocảmgiữacõitrầngianvới cảnhgiớivôhình,và tiên trinhữngđiềuhọaphúccủaquốcgia.

Dướimắttôi,trênsânmặttiền,nhữngnhàsưthuộcđủcáccấpqualạikhôngngớt.Vàivịtrongsốđó,nhữngnhàsưlaodịch,mặcáomàunâusậm.Mộtnhómthiếusinhcủamộttuviệnởxamặcáotrắng.Nhữngnhàsưcaocấpcũng cómặt ở đó, đềumặc áomàu đỏ sậm, vớimảnh yểm tâmbằng lụavàng,chỉrarằnghọthuộcthànhphầnviênchứctốicaocủaChínhphủ.Mộtvàivịcưỡingựahaycưỡilừa.Nhữngthườngdânthìcưỡingựađủmàucòncácnhàsưbắtbuộcphảicưỡingựatrắng.

Tấtcảnhữngcảnhtượngđólàmchotôiquêncảhiệntại.Điềulàmtôiquantâmhơnhết là làmsaochochóngbìnhphụcđểcó thểsửdụng trở lạiđôichân.

Bangàysau,ngườitabảotôirằngtốthơntôinênngồidậyvàthửđiđứngxem sao. Chân trái tôi còn cứng đơ và làm cho tôi rất đau đớn. Chỗ vếtphỏngđãsưnglênvàcómủvìnhữngmảnhsắtvụngỉsétkhôngthểgắprahết.Vìtôikhôngthểđiđứngmộtmình,ngườitalàmchotôimộtcâynạnggỗ để tôi dùng và đi bằngmột chân. Tôi đi nhún nhẩy như con chim bịthương. Toàn thân tôi vẫn còn những vết phỏng và những chỗ phồng da,nhưngchântráilàmtôiđauđớnnhiềuhơncácchỗkhác.

Tôi không thể ngồi được, phải nằm nghiêng bên mặt hoặc nằm sấp. Tôikhông thể dự các buổi lễ cầu nguyện hay đi đến lớp học, nên Đại đức

Mingyar,sưphụtôi,dạytôihọctạitưthấttừsángđếnchiều.Ngườituyênbốhàilòngvềnhữngkiếnthứcmàtôithuthậpđượctrongthờiniênthiếu.Ngườinói:

–Nhưngrấtnhiềutrongnhữngkiếnthứcđóchỉlànhữngkýứcconđãmangtheotừkiếptrước.

CHƯƠNGVI:ĐỜISỐNGTRONGTUVIỆN

Haituầnlễ trôiqua.Nhữngvếtphỏngcủatôiđãgầnkhỏihẳn.Cáichânvẫncònlàmtôihơiđau, nhưngngày cànggiảmdần.Tôi yêu cầuđượcápdụngthờikhắcbiểunhưthườnglệvìtôi thấymình cần phải cử động đôi chút.Tôiđược phép ngồi tùy ý hoặc nằm sấp. NgườiTây Tạng thường ngồi xếp bằng theo tư thếhoasen,nhưngtôikhôngthểngồinhưvậyvìchâncònđau.

Ngàyđầutiêntôitrởlạilớphọcđểgặplạicácbạncũthìcócôngtáclàmbếpvàobuổitrưa.Taycầmmộttấmbảngđá,tôicóphậnsựkiểmlạinhữngbaomạchnhasấy.Mạchnhađượctrảilênnhữngtảngđáđãhâmnóngđếnbốckhói;cáichảolớnmàtôiđãlàmđổtrướckhibịbỏngđượcđặtởphíadưới.Khiđãtrảiđềumạchnhatrênnhữngtảngđá,ngườitamớiđóngcửavànhómthiếusinhchúngtôiđiquamộthànhlangđếnmộtgianphòngkhác.

Tạiđây,ngườitaxaygiãmạchnhađãsấyxong.Cốixaylàmộtcốiđáhìnhốngloalậtngược,đườngkínhđộmộtthướcsáutấc.Lòngcốixaycóchạmkhắcnhữngđườnglồilõmđểgiữlúa.Mộttảngđávĩđạicũnghìnhốngloa,nhưngđặcruột,đượcđặtvàolòngcốiđểnghiềnnátlúa.Tảngđánàyđượcnângbằngmộtcáiđòngỗmàthờigianđãlàmchotrơnbóng,ởhaiđầucáiđònnàycógắnchặtnhữngđòntaynhỏhơngiốngnhưnhữngcâycămcủamộtbánhxekhôngcóvành.

Mạchnhasấyđượcđổvàocốiđá,rồicácnhàsưvànhữngtrẻthiếunhimớinắmlấynhữngcâycămbánhxeđểvậnchuyểnkhốitảngđánặngđếnhàngmấytấn.Khitảngđáđãxoayvòngthìcôngviệckhôngcònnặngnhọclắmvàchúngtôicùngcấttiếngháthợpxướng.Ítnhất,tạiđâytôicóthểhátmàkhôngbịbắt tại trận!Nhưng làmchuyểnđộng tảngđákhổng lồnày làcảmộtcôngviệckhónhọc.Mọingườiđềuphảicùngnhaugắngsức.Kếđó,phảilưuýgiữsaochonóchuyểnđộngluônluônkhônglúcnàongừng.

Mạchnhasấyđượctiếptụcđổthêmvàocối,vàphầnđãxayxongthoátrangoàiởdướiđáycối.Chínhthứmạchnhaxaynày,đượctrảimộtlầnnữalên

nhữngtảngđánóngvàsấylại,làchấtliệucănbảnđểlàmmóntsampa.

Mỗi người chúng tôi luôn đem theo bênmìnhmột lượng tsampa, hay nóiđúnghơnlàbộtmạchnhađãxaynátvàsấylại,đủăntrongmộttuần.Đếnbữaăn,chúngtôilấyramộtphầnnhỏđựngsẵntrongnhữngcáibọcdavàđổvàochénriêngcủamình.Saukhiđãchothêmtràphabơ,chúngtôidùngngón tay trộnđềuvànhồichođếnkhinó trở thànhmột thứbánh, rồimớiăn.

Quahômsau,côngtáclàmbếpgồmviệcnấutràbơ.Ởmộtgianphòngkháccủanhàbếpcóđặtmộtcáichảođunkhổnglồ,dungtíchđến675lít.Chảonàyđãđược lauchùibằngcátvàsạchbóngnhưmới.Từsángsớm, trongchảođãđượcchứanướcđếnphânnửavànấusôilênsùngsục.Chúngtôicóphậnsựđilấynhữngbànhtràđãphơikhôvàđậprathànhtừngmảnhvụn.Tràđượcépcứng lại thành từngbành lớnhìnhvuôngnhưviêngạch,mỗibành nặng từ bảy đến tám kí lô, được chở từ Trung Hoa hay Ấn ĐộđếnLhasabằngđườngbộxuyênquacáctruôngnúi.

Nhữngmảnhvụntràvừađậprađượcnémvàochảonướcđangsôi.Mộtnhàsưthêmvàođómộttảngmuốicụcthậtlớn,mộtnhàsưkhácbỏthêmvàođómộtlượngmuốibi-cạt(bicarbonatedesoude).Khitấtcảđãsôiđều,ngườitamớiđổthêmvàotừngtảngbơlàmbằngsữabòyak,vàđểlửacháytronglòsuốtnhiềugiờ.

Tràtrộnvớibơnàycómộtgiátrịdinhdưỡngrấtcao,vàkhidùngchungvớimóntsampasẽcungcấpđầyđủchấtbổdưỡngđểngườidânTâyTạngsốngđượcquanhnăm.

Côngviệckhónhọcnhấtlàgiữcholửacháytronglò.Thayvìdùngthancủi,người tadùngphânbòyakphơikhô làmnhiên liệuđốt.Loạiphânbònàyluônđượcdựtrữquanhnăm,sốlượngdùngkhôngbaogiờhết.Phânbòđốtcháytỏaramộtluồngkhóicómùivịrấtchátvànồngnặc.

Chúng tôi buộc phải làm những công việc này không phải vì thiếu nhâncông,màlàđểxóabỏđếnmứctốiđamọisựphânbiệtgiaicấp.Chúngtôinghĩrằngconngườichỉcómộtkẻthù,ấylàsựchiarẽ,cáchbiệt.Làmviệcbêncạnhmộtngười,nóichuyệncởimởvàtạođiềukiệnthôngcảm,thìchắcchắnngườiấysẽkhôngcònlàmộtkẻthùcủatanữa.

ỞTâyTạng,mỗinămmộtlần,nhữngvịquanlớnhaychứcsắccóquyềnthếphảitừbỏquyềnhànhcủamìnhtrongmộtngày,vàkhiđóbấtcứthuộchạ

nàocủahọcũngcóquyềnnóilênnhữngcảmnghĩtronglòng.NếumộtvịSưtrưởngtỏralạmquyền,hốnghách,ngườitasẽnóilênmộtcáchcôngkhaiđiềuđó,vànếusựphiềntráchlàđúngthật,thìngườikhiếunạisẽkhôngbịmộtsựtrừngphạtnào.

Phươngphápđótỏrarấtcóhiệuquả,nênsựlạmdụngquyềnhànhrấtítkhixảyra.Nóđảmbảomộtsựcôngbìnhxãhội,đểchonhữngthuộcviênởcấpdướicócơhộiphátbiểunhữngcảmnghĩcủahọđốivớingườicóquyềnthế.

Chúngtôiphải làmviệcnhiềutronglớphọc,vàngồixếpthànhhàngdướiđất.Khigiảngbàivàviếttrênbảngđen,thìvịthầydạyđứngtrướcmặthọctrò.Nhưngkhichúngtôilàmbàithìôngtađirảophíasaulưngchúngtôi,thànhthửchúngtôiphảiluônlàmviệccẩnthận,vìkhôngthểbiếtthầyđanglưuýđứanào!

Vịthầydạykhônglúcnàorờicâygậy,mộtcâygậymậpmạpnhưcâydùicui,vàôngtakhôngngầnngại“sửdụng”trênbấtcứbộphậnnàotrongthânthểchúngtôinhưvai,đầu,lưng,khôngkểđếnbộphận“cổđiển”,vìôngtakhôngcầnphânbiệtchỗnào,miễnlànhữngcúgậyđóphảiđánhthậtđau!

Chúngtôihọcrấtnhiềuvềmôntoánpháp.Mônnàylàmộtyếutốcầnthiếtđể giải đoán khoa chiêm tinh. Thật vậy, trong khoa chiêm tinh TâyTạngkhôngcógìlàngẫunhiêntìnhcờ.Mọivấnđềđềuđượcthiếtlậptrênnhữngnguyêntắckhoahọc.Tôiphảihọcnhiềuvềkhoachiêmtinhvìmônnàylàtốicần thiết trongviệchànhnghềykhoa.Mộty sĩphảibiếtđiều trịbệnhnhântùytheotừnghạngngười,vàsựphânhạngnàylàdokhoachiêmtinhquiđịnh.Điềutrịtheonguyêntắcđótốthơnlàkêđơnthuốcmộtcáchmơhồchỉbởilýdorằngthuốcấyđãchữakhỏibệnhchomộtngườikhác.

Bêncạnhnhữngbảnđồchiêmtinhrấtlớntreotrêntường,còncónhữngbứctranhlớnvẽhìnhcácloạidượcthảo.Nhữngtranhvẽnàyđượcthayđổiluônluônmỗituầnvàchúngtôiphảibiếtrõtấtcảmọiloạicâythuốc.

Sau này, có những cuộc xuất hành được tổ chức để đi hái thuốc, nhưngchúng tôichỉđược thamdựnhữngcuộcngaoduđókhiđãcónhữngkiếnthứcsâurộng,đểngườitacóthểtintưởngrằngchúngtôisẽkhôngháinhầmnhữngloạicâycỏđộc.

Nhữngchuyếnđiháithuốcđemđếnchochúngtôimộtdịpngaodurấtthoảimáidễchịuđểtạmquêncuộcđờiphẳnglặngbuồnchántrongtuviện.Cónhững chuyến đi kéo dài suốt ba tháng. Đó là những cuộc xuất hành lên

vùng thượngdu,một vùngbao bọc chungquanhbởi nhữngdãy núi tuyếtphủquanhnăm,vớiđộcaotừsáuđếntámngànthướcsovớimựcnướcbiển.Nơiđó,nhữngvùngbăngtuyếtxenlẫnvớinhữngthunglũngxanhtươikhíhậuônhòanhờcónhữngsuốinướcnóng.

Trongvùngnàyngườitacóthểcómộtkinhnghiệmđộcnhấttrênđời:Chỉcầnđimộtquãngđườngchừngnămmươithướcđãcóthểtrảiquatừmộtkhíhậu lạnh 40 độ âm đến một khí hậu nóng bốn mươi lăm độ trong bóngmát!VùngnàycủaxứTâyTạngkhôngaiđượcbiết,chỉtrừmộtsốrấtítcácnhàsư.

SựgiáohuấntrongĐạoPhậtcủachúngtôihếtsứcnghiêmkhắc;mỗibuổisángchúngtôiphảiđọcthuộclòngcácluậtvàcácbướccủaconđườngtrungđạo.Nhữngluậtnàylà:

1. Tintưởngvàonhữngngườilãnhđạotuviệnvàđấtnước.2. Kínhtrọnglễgiáovàhọctậpchămchỉ.3. Tônkínhchamẹ.4. Kínhtrọngđạođức.5. Tônkínhngườicaotuổivàbềtrên.6. PhụngsựTổquốc.7. Lươngthiệnvàtrungthựctrongmọiviệc.8. Quantâmđếnbạnbèvàngườithân.9. Sửdụngthựcphẩmvàtàisảnvìmụcđíchtốtnhất.10. Theogươngngườitốt.11. Tỏlòngbiếtơnvàbáođáplòngtốt.12. Côngbằngtrongmọiviệc.13. Khôngghentịvàđốkỵ.14. Khônggâychuyệntaitiếng.15. Lời nói và hành động phải nhẹ nhàng, không gây hại người

khác.16. Đónnhậnđaukhổvàtaihoạmộtcáchkiênnhẫnvàvuivẻ.

Chúng tôi luôn được nhắc nhở rằng nếu tất cả mọi người tuân đều theonhữngluậtnàythìsẽkhôngbaogiờcóxungđộthaybấthòa.

Tuviệncủachúngtôinổitiếngvìkỷluậtkhắtkhevàmộtnềngiáodụcchặtchẽ.Mộtsốlớnnhàsưđãtừgiãchúngtôiđểđiđếncáctuviệnkháccómộtđời sốngdễchịuhơn.Chúng tôixemhọnhưnhữngkẻ thấtbại,vànhữngngườicóthểkiêntrìởlạilàthuộcthànhphầnưutú.

Tạinhiềutuviệnkháckhôngcóbuổilễkhuyavìcácnhàsưđingủsớmvàthứcdậylúctrờiđãsángrõ.Chúngtôikhinhthườnghọnhưnhữngkẻlườinhác, thấpkém,vì tuyrằngchúng tôigặpnhiềukhókhănvớiquy tắcquákhắtkhecủatuviện,nhưngchúngtôivẫnkhôngbằnglòngchoquytắcđóbịsửađổi,nếuđiềuđóđưatớihậuquảlàhạthấpchúngtôixuốngmộttrìnhđộhènkémhơn.

Kếđólàphảiloạitrừnhữngkẻyếuớt.Chỉnhữngngườirấtkhỏemạnhmớiđủsứctrởvềsaunhữngchuyếnxuấthànhlênvùngthượngdulạnhnhưbăngtuyết.NgoạitrừnhữngnhàsưởtuviệnChakpori,khôngaidámđilênđó.Cácvịđạosư,vốnđầysựminhtriết, luônquyếtđịnhloạibỏnhữngngườikhôngthểchịuđựngcuộcsốngkhamkhổtrướckhihọcóthểlàmliênlụyđếnkẻkhác.

Trongnămhọcđầutiên,chúngtôihầunhưkhôngcólúcnàonghỉngơi,giảitríhayđượcvuichơithỏathích.Mỗigiâyphútcủachúngtôiđềudànhchosựhọcvàlàmviệc.

Mộtđiềukhiếntôiphảibiếtơncácvịthầydạylàcácngàiđãdạychúngtôiphương pháp sử dụng trí nhớ. Phần nhiều ngườiTâyTạng có trí nhớ tốt,nhưng riêng với chúng tôi là sinh viên y khoa, học để trở thành các tu sĩkiêmysĩ,thìchúngtôicầnphảicótrínhớrấttốtđểnhớtênvàđặctínhcủanhiềuloạidượcthảocùngcáchchếbiếnvàsửdụngchúng.ChúngtôicũngcầnhiểubiếttườngtậnkhoachiêmtinhvàthuộclàutấtcảkinhđiểncủanhàPhật.

Chúngtôiápdụngmộtphươngphápluyệntrínhớđãđượcthựcnghiệmquanhiều thế kỷ.Chúng tôi ngồi trongmột gian phòng có những tủ lớn chứađựnghàngmuônnghìnhộctủ.Mỗihộctủđềucódánnhãnbênngoài,cóinchữkhálớnđểdễđọctừchỗchúngtôingồi.Mỗiđềtàimàchúngtôiđãhọctậpđượcsắpxếp trongmộthộc tủ thíchhợp.Chúngtôiphảihìnhdungrõràngtrongtrímỗiđềtàivàvịtrínhấtđịnhcủamỗihộctủ.Vớicôngphutậpluyện,ngườitacóthểđivàogianphòngbằngtưtưởngmộtcáchrấtdễdàng,mởđúngcáchộctủmìnhmuốnvàlấyratàiliệumìnhđangtìmkiếmcùngvớinhữngđềtàiliênquan.

Cácvịthầydạyđặcbiệtnhấnmạnhchochúngtôihiểusựcầnthiếtphảicómộttrínhớđượctậpluyệnthuầnthục.Họtravấnchúngtôimộtcáchráoriếtvớimụcđíchduynhấtlàthửtháchtrínhớ.Nhữngcâuhỏithườngkhôngcómộtsựmạchlạchayliênhệgìvớinhau,đểkhôngmộtdòngtưtưởngliên

tụcnàocóthểgiúpchúngtôitrảlờiđượcdễdàng.Nhữngcâuhỏiđóthườngliênquanđếnnhữngđoạnbíhiểmtrongkinhđiển,chenlẫnvớinhữngcâuhỏirờirạcvềcácloạidượcthảo.Kẻnàoquênsẽbị trừngphạtnặngnềvìkhôngcótrínhớlàmộtlỗilầmkhôngthểdungthứ,phảibịtrừngtrịnghiêmkhắc.

Chúngtôi thườngkhôngcó thờigianđểsuynghĩmàphải trả lờingaytứckhắc.Chẳnghạnnhưkhivịthầyhỏihọctrò:

–Conhãynhắclạihàngthứnăm,trangmườitámtrongquyểnthứbảycủabộkinhKangyur.Hãymởhộctủ…xemhàngchữđónóigì?

Trừphingườitacóthểtrảlờingaytrongmườigiâyđồnghồ,bằngkhôngthìnêngiữimlặng,vìsựtrừngphạtcònkhốcliệthơnnếutrảlờisai,dẫuchosựsailầmnhỏnhặtđếnđâu.

Dầusao,đócũnglàmộtphươngpháptốtvàrấthữuhiệuđểluyệntrínhớ.Chúngtôikhôngthểcóthườngxuyênbênmìnhnhữngsáchvởthamkhảo,vì “sách”củachúng tôi lànhững tờgiấyđóng lại trongnhữngcáibìagỗ,thườngđođếnmột thướcchiềudàivàbốn tấcchiềungang, thậtquákềnhcàngđểmangtheo.

Vềsau,tôinhậnthấyrằngcóđượcmộttrínhớtốtquảlàđiềutốiquantrọng.Trong năm đầu tiên, chúng tôi bị ngăn cấm không được rời khỏi tu viện.Nhữngngườiviphạmsẽbịđóngcửakhôngchovàokhitrởvề.LuậtlệnàychỉđượcápdụngởtuviệnChakporilànơimàkỷluậtquágắtgaođếnnỗingườitasợrằngnếuđểchochúngtôirangoàithìchúngtôisẽkhôngtrởlạinữa!

Riêngvềphần tôi, tôiphải thừanhận rằngcó lẽ tôicũngsẽ trốnbiệt luônkhôngtrởlạinếucóđượcmộtchỗnàokhácđểdungthân!Tuynhiên,saumộtnămthìchúngtôiđãquendầnvớiđờisốngởtuviện.

Trongnămđầutiên,chúngtôikhôngđượcphépchơicácmôngiảitrí.Ngườitabuộcchúngtôilàmviệckhôngngừng,điềunàygiúploạitrừnhữngđứatrẻcóthểchấtyếuđuối,khôngchịunổisựcăngthẳngthầnkinhtộtđộ.Saunhữngthánghọckhókhănđó,chúngtôithấymìnhhầunhưđãquênmấtcảsựchơibờitiêukhiển.

Nhữngmônthểdụcđiềnkinhcómụcđíchtăngcườngsứcchịuđựngdẻodaicủachúngtôi,vàcómộtcôngdụngthựctếchochúngtôisaunày.

Tôivẫngiữsởthíchtrướcđâycủamìnhđốivớimônđicàkhêu,vàbâygiờthỉnhthoảngtôivẫncóthểchơitròđó.Chúngtôibắtđầutậpvớinhữngcâycàkhêucóthểnângchânlêntrênmặtđấtmộtchút.Khigiỏihơn,chúngtôisửdụngnhữngcâycàkhêudàihơn,thườngcaohơnbamét.Trênnhữngcâycà khêunày, chúng tôi khệnhkhạngđi quanh sân, ngóqua các cửa sổ vàthườnggâyraphiềntoáichochínhmình.Dokhôngdùngsàođểgiữthăngbằngnênkhimuốndừnglạimộtchỗ,chúngtôiphảiđungđưahaichânnhưthểdậmchântạichỗliêntục.Nógiúpchúngtôigiữthăngbằngkhiđứngởmộtvịtrí.Nếuvìmộtlýdonàođómàbịngãkhỏicàkhêuthìcũngkhôngcórủi ro gì.Chúng tôi tổ chức thi đấu bằng cà khêu.Hai đội của chúng tôi,thườnglàmườingườimỗibên,xếpthànhhaihàngcáchnhaubamươimét,vàsauđókhicóhiệulệnhchúngtôisẽtấncônglẫnnhau,trongkhiphátranhữngtiếnghòreohoangdã.Nhưđãkể,lớptôihọcgồmtoànnhữngthanhniêncaotovànhiềutuổihơn,đólàmộtlợithếchotôikhichơimônchiếnđấutrêncàkhêo.Nhữngngườikhácxônglênmộtcáchcồngkềnhvànặngnềtrongkhitôicóthểlẻnvàogiữahọ,kéocàkhêucủangườinày,đẩycủangười khác khiến cho họ ngã chổng kềnh. Trên lưng ngựa tôi không làmđượctốtnhưvậy,nhưngkhiphảitựgiữmìnhđứngvữnghayngã,tôicóthểlàmđượctheocáchriêng.

Lũcontraichúngtôicònmộtcáchsửdụngnhữngchiếccàkhêunữa,đólàkhichúng tôivượtquanhữngconsuối.Chúng tôicó thể lộimộtcáchcẩnthậnngangquaconsuối,đỡđượcmộtquãngđườngvòngdàiđểđếnđượcchỗcạngầnnhất.Tôinhớmộtlầntôiđangthongthảđitrêncàkhêucaocỡsáulầncẳngchân.Trênđườngđiphảiquamộtconsuốivàtôimuốnvượtqua.Nướcsâungaytừdảiđấtdọctheohaibênbờ,khôngcóchỗnàonôngcả.Tôingồitrênbờvàthòchâncàkhêuxuốngsuối.Nướcngậpđếnđầugốivàkhi lội rađếngiữadòng thìnướcdâng tớigần thắt lưng tôi.Lúcấy tôinghe thấy tiếng bước chân chạy tới.Một người đàn ông đang hối hả trênđườngvànhìn thoángquacậubéđangđingangquadòngnước.Nhìnbênngoàithấyđườngnhưdòngsuốichỉsâuđếnthắtlưngtôi,ôngtanghĩ:“À,đâylàchỗcạn.”Mộttiếngùmxuốngnướcbấtthìnhlình,vàngườiđànôngchìmnghỉm.Sauđólàtiếngnướcxáođộngmạnh,vàđầuôngthòlêntrênmặtnước, tayvớiđượcvàobờvà tựmình trèo lên.Lời lẽcủaông ta thậtkhủngkhiếp,vàsựđedọavềnhữnggìmàôngtasẽlàmvớitôilàmchomáutôigầnnhưđônglại.Tôivộivãđisangbờbênkiavàrồicũngtớinơi, tôinghĩlàmìnhchưabaogiờđitrêncàkhêunhanhđếnnhưvậytrướcđây.

Mộtmối nguyhiểmcủa càkhêu là giómàdườngnhư luôn sẵn cóởTây

Tạng.Chúngtôicóthểđangchơicàkhêutrongsân,vàtrongsựphấnkhíchcủatròchơichúngtôisẽquêngióvàsảibướcrangoàibứctườngchechở.Mộtcơngiómạnhsẽthổiphồngáochoàngcủachúngtôivàchúngtôisẽbịđổnhào,mộtmớlộnxộnnhữngtay,chânvàcàkhêu.Nhưngcũngrấtítkhicóthươngvong.Luyệntậpvõthuậtdạychochúngtôicáchngãmàkhôngbịthương.Thườngthìchúngtôisẽcóvếtbầmtímvàxâyxướcđầugối,nhưngchúngtôibỏquanhữngtiểutiết.Tấtnhiêncómộtsốngườinhátgan,nhữngcậubévụngvềkhôngbaogiờhọcđượccáchngãnênvài lầnbịgãychânhoặctay.

Cómộtcậubécóthểđibằngcàkhêuvànhàolộn.Cậutadườngnhưgắnchặttrênđầucàkhêu,cầmlấychânmìnhtừchỗđểchântrêncàkhêu,xoayquanhmìnhthànhmộtvòngtròn.Cậutacóthểlàmđiềuđókhôngbiếtbaonhiêulần,hầunhưkhôngbaogiờbịhụtbước,hoặcphávỡsựnhịpnhàngcủabướcđi.Tôicóthểnhảytrêncàkhêu,nhưnglầnđầubắtchướctôiđãngãmộtcáchnặngnề,đôichântrượtngaylậptứcvàphảixuốngvộivàng.Sauđótôiluônphảichắcchắnlàchânđãđượcbuộcchặtvàocàkhêu.

Khitôigầnlêntámtuổi,ĐạiđứcMingyar,sưphụtôi,chotôibiếtrằng,theosựgiảiđoáncủacácnhàchiêmtinhthìsaungàysinhnhậtcủatôisẽlàngàythuậnlợiđểtôibắtđầuluyệnthầnnhãn.Tôikhônglongạigì,vìtôibiếtrằngsưphụtôisẽcómặttạiđóvàtôihoàntoànđặttintưởngnơingười.

Nhưsưphụđãnhắcnhởnhiềulầnchotôibiết,khitôimởđượcthầnnhãn,tôisẽcóthểnhìnrõchântướngcủamọingười,mọivật.Theogiáolýhuyềnvi,thểxácconngườichỉlàmộtlớpvỏbênngoàidochânngãđiềukhiển,kểcảmọitácđộngtronggiấcngủvàsaukhichết.Conngườisinhratrongmộtthểxácyếuđuốibấttoànđểhọchỏikinhnghiệmvàtiếnbộởcõitrần.Khingủ,conngườitrởvềmộtcảnhgiớikhác, thầnthứcthoátrangoàithểxácvậtchấtvàphảngphấttrongcảnhgiớivôhình,nhưngvẫncòngiữmốiliênhệvớithểxácbằngmột“sợichỉbạc”.Mốiliênhệnàychỉdứthẳnvàomộtgiaiđoạnsaukhichết.

Nhữnggiấcmộng làkinhnghiệmsống trongcảnhgiớicủa thần thức.Khithầnthứctrởvềvớithểxác,sựgiậtmìnhthứcgiấclàmbiếndạngméomónhữngkýứccủagiấcmộng,trừphingườitađãtrảiquamộtsựtuluyệnđặcbiệt.Vìthế,“giấcmộng”cóthểtrởnêndịkỳđốivớingườithứcgiấc.

Vấnđềnàysẽđượcgiải thíchđầyđủhơnởmộtchươngsaukhi tôi tườngthuậtlạinhữngkinhnghiệmcánhâncủatôitrênđịahạtnày.Cómộtloạihào

quangbaobọcquanhthểxácmàbấtcứaicũngcóthểtậpluyệnđểnhìnthấydướimộtvàiđiềukiện,vàđólàphảnảnhcủanguồnsinhlựcbêntrongconngười.

Chúngtôitinrằngnguồnlựcnàylàđiện,giốngnhưsét.Bâygiờ,ởphươngTây,cácnhàkhoahọccó thểđovàghi lạicác“sóngđiệnnão”.Nhữngaigiễucợtvềđiềunàynênnhớvềvầnghàoquangcủamặt trời.Nhữngánhhàoquangphátratừmặttrờichiếuxuốngtráiđấtcáchhàngtriệukilomet.Ngườibình thườngkhông thểnhìn thấyvầnghàoquangnày,nhưng trongthờigiannhậtthựctoànphầnbấtkỳaiquantâmcũngcóthểnhìnthấy.Tinhay không chẳng có ý nghĩa gì cả. Sự hoải nghi không làm tắt được hàoquangcủamặttrời.Nóluônởđó.Hàoquangcủaconngườicũngvậy.

Chínhcáihàoquangđó,cùngvớinhiềuđiềukhácnữa,lànhữngsựthậtvôhìnhhuyềnbímàviệcluyệnthầnnhãnsẽgiúptôinhìnthấyrõ.

CHƯƠNGVII:LUYỆNTHẦNNHÃN

Ngàysinhnhậtcủatôiđãđến.Ngàyđótôiđượctựdo,khôngphải đến lớp học hay dự lễ.Vào lúc sáng sớm, Đại đứcMingyar bảo tôi: « Lobsang,hômnayconhãyvuichơithỏathích.Chúngtasẽđếntìmconchiềunay.»

Thật dễ chịu khi được nằmmột cách lười biếng dưới ánh nắngmặt trời.NgaybêndướitôicóthểnhìnthấynhữngmáivàngsángchóicủacungđiệnPotala.Phíasautôi làmàuxanhcủadòngsôngNorbuLinga,haylàJewelPark,làmchotôimơướcrằngtôicóthểlấymộtconthuyềnlàmbằngdavàbơidọctheoconsông.VềphíaNam,tôicóthểnhìnthấymộtnhómcácnhàbuônđangđiphàvượtsôngKyiChu.Ngàytrôiquarấtnhanh.

Ngàytrôiquarồiđêmđến,vàtôiđivàocănphòngnhỏnơitôisẽởlạiđó.Bênngoàicótiếngđộngnhẹcủanhữngđôigiầydamềmđitrênnềnđá,bavịLạtMacaocấpbướcvào.Họđặtmộtmiếnggạclàmbằngthảodượclêntrántôivàbăngchặtlại.Vàobuổitối,bavịlạiđếnlầnnữa,trongđócóĐạiĐứcMingyar.Miếnggạcđượcbỏđimộtcáchcẩnthận,trántôiđãsạchsẽvàkhô ráo.MộtvịLạtMa trôngkhoẻmạnhngồiphía sauvàgiữđầu tôigiữahaiđầugốicủangài.VịLạtMathứhaimởmộtcáihộpvàlấyramộtdụngcụlàmbằngthépsángbóng.Nógiốngnhưmộtcáidùinhưngthayvìcódángtrụctrònthìcáidùinàycóhìnhchữ“U”,vàthaychomũinhọnlànhữngchiếcrăngnhỏxungquanhcạnhcủachữ“U”.VịLạtMakiểmtracácdụngcụmộtlátrồihơnólênngọnlửađènđểkhửtrùng.ĐạiĐứcMingyarcầmtaytôivànói:«Sẽkháđau,Lobsang,vàviệcnàychỉcóthểthựchiệnđượctrongkhiconhoàntoàntỉnhtáo.Sẽkhôngmấtnhiềuthờigian,vìvậyconhãycốgắnghếtsức.»

Tôi thấynhiềudụngcụkhácnhauđượcbày ra la liệt, cùngvớinhiều loạikemthảodược,vàtôitựnhủ:“Đượcrồi,Lobsang,anhbạncủata,dùcáchnàothìhọcũngsẽhoànthànhviệcnàyvàmìnhkhôngthểlàmgìkhácđược,ngoạitrừgiữimlặng!”

VịLạtMacầmdụngcụtrongtaynhìnquanhmọingười,vànói«Tấtcảđãsẵnsàngchưa?Chúngtahãybắtđầubâygiờ,mặttrờivừamớilặnxong.»

Ngàiấndụngcụvàogiữatrántôivàxoaytaycầm.Trongkhoảnhkhắcđótôicócảmgiácnhưbịgaiđâm.Thờigianvới tôinhưdừnglại.Khôngcócảmgiácđauđặcbiệtkhidụngcụđóđâmxuyênquadavàthịt,nhưngtôibịgiậtmìnhkhinóchạmvàoxương.Ngàiấnmạnhhơnnữa,đuđưanhẹdụngcụđểnhữngchiếc răngnhỏkhoanxuyênquaxương trán.Cơnđaukhônggaygắt,màchỉcảmthấybịấnmạnhvàđauâmỉ.Tôingồibấtđộng,bêncạnhlàsưphụđangchămchúnhìn;tôithàchếtcònhơnlàcửđộnghaykêula.Người tinở tôi, cũngnhư tôi tinngười, và tôi biết rằngbất cứđiềugìngườilàmhaynóiđềuđúngcả.Ngườiđangquansátrấtchămchú,mộtnếpnhănhằnsâucăngthẳngnơikhóemiệngngười.

Độtnhiêncómộttiếng“rắc”nhỏvàdụngcụđãxuyênquaxương.Ngaylậptức,vịLạtMagiảiphẫunghethấyvàngưngdụngcụlại.Ngàinắmchắccándụngcụ,trongkhiĐạiĐứcMingyarchuyểnchongàimộtmảnhgỗsạchsẽvà rất cứngđãđượcxử lý qua lửavà thảodượcđể làmchonó cứngnhưthép.Mảnhgỗđượcđưavàochữ“U”củadụngcụvàtrượtxuốngđểđặtvàocáilỗtrênđầutôi.VịLạtMagiảiphẫudichuyểnsangmộtbênmộtchútđểsưphụcũngcóthểđứngtrướcmặttôi.Sauđó,vớimộtcáigậtđầu,nhàphẫuthuậtvôcùngthậntrọngđẩynhẹmẩugỗsâuhơnvàsâuhơn.Độtnhiêntôicảmthấyđaunhói,cảmgiácbuồnbuồnnơisốngmũi.Cảmgiácđólắngdần,vàtôinhậnramùihươngtinhtinhtếmàtôikhôngthểxácđịnh.Rồinóquađivàđượcthaythếbằngcảmgiácnhưthểtôiđangbịđẩyquađẩylạitrênmộttấmlướiđànhồi.Bỗngmộtánhsánglóelên,lậptứcĐạiĐứcMingyarnói “dừng lại”.Trongkhoảnhkhắc cơnđaudữdội, rồi giốngnhư cómộtngọnlửasángtrắngbùnglên.Cơnđaugiảmdầnvàhếthẳn,thayvàođólànhữnghìnhxoắnốcnhiềumàusắc,vànhữngvệtkhóisángrực.

Dụngcụkimloạiđượcrútramộtcáchcẩnthận.Mảnhgỗđượcđểlạitronghaihoặcbatuần,vàchotớikhinóđượclấyra tôisẽphảiởlạicănphòngnhỏnày,hầunhưtrongbóngtối.KhôngaiđượcgặptôingoạitrừbavịLạtMa,nhữngngườisẽtiếptụchướngdẫntôihàngngày.

Khimảnhgỗcònchưađượclấyra,tôichỉđượcănuốngrấtítđểvừađủduytrì sự sống. Phần mảnh gỗ nhô ra được băng chặt để nó không thể dịchchuyển,ĐạiĐứcMingyarquaylạitôivànói:«Lobsang,từnayconđãthậtsựtrởthànhmộtcaođồtrongmônpháicủachúngta.Kểtừnaychođếnsuốtđờicon,consẽnhìnthấyrõchântướngcủamọingườichứkhôngchỉlàcái

bềngoàicủahọ.»

Lầnđầu tiên trongđời tôi, thật làmột sựkiện lạ lùngkhi thấy rằngcảbavị Lạt-ma đều được bao phủ quanhmình bằngmột vầng hào quang vàngchóinhưánhlửa.Vềsautôimớihiểurằng,đólàvìbavịđãcómộtđờisốngtinhkhiết vàkhôngphải ai cũng cóđượcmột hàoquang tốt đẹpnhư thế.Tráilại,đasốngườiđờicóhàoquangvớihìnhdángvàmàusắckháchẳn.

Khitôiđãpháttriểnthầnnhãn,tôicònpháthiệnđượcnhữngrungđộngkhácnữa,xuấtpháttừtrungtâmcủahàoquangconngười.Kếđó,tôicóthểbiếttìnhtrạngsứckhỏecủamộtngườibằngcáchnhìnxemmàusắcvàhìnhdángvầnghàoquangcủangườiấy.Cũngvậy,bằngcáchquansátsựthayđổimàusắctronghàoquangcủamộtngườitôicóthểbiếtrằngngườiấynóithậthaynóidối.

Tuyvậy,thầnnhãnkhôngphảichỉdùngđểquansátthânthểcủaconngười.Tôi cònđược trao chomột quả cầu thủy tinh dùngđể quan sát bằng thầnnhãnvàđếnbâygiờtôivẫncòncấtgiữ.Nhữngquảcầuthủytinhnàykhôngphảilànhữngvậtnhiệmmầugìcả,màchỉlànhữngkhícụ.Cũnggiốngnhưmộtkínhhiểnvihaykínhviễnvọngcóthểchophéptanhìnthấynhữngsựvậtmàmắtthườngkhôngnhìnthấyđược,mộtquảcầuthủytinhcótácdụngnhưmộtkhícụ tập trungđểsửdụng thầnnhãn,giúpngười tacó thểxâmnhậpvàophần tiềm thức củamọi sựvật vànhìn thấynhững sựviệcdiễnbiếntrongquákhứhaytươnglaixuấthiệntrongđó.

Mỗiloạithủytinhkhôngphảiđềuthíchhợpvớitấtcảmọingười.Cóngườiđạtđượckếtquảtốthơnvớiloạithủytinhkhoángthạch,cóngườilạithíchhợpvớimộtbầupha lê.Nhữngngườikhácnữadùngmộtbồnnước tronghoặcmộtcáiđĩa trònmàuđenhuyền.Nhưngdù sửdụngkỹ thuậtnào thìcũngvẫncùngmộtnguyêntắc.

Trong tuầnđầu tiêncănphòngđượcgiữhầunhư tốihoàn toàn.Tuần tiếptheo cómột tia sáng le lói, rồi ánh sáng tăngdần chođến cuối tuần.Vàongàythứmườibảyphòngđượcchiếusánghoàntoàn,vàbavịLạtMacùngđếnđểlấymiếnggỗra.Côngviệccũngđơngiản.Đêmhômtrước,trántôiđãđượcbôikemthảodược.Sánghômsau,bavịđếnvà,cũngnhưlầntrước,mộtvịgiữđầutôigiữahaiđầugối.VịLạtMagiảiphẫudùngdụngcụkẹpphầnnhôracủamẫugỗ.Mộtcúgiậtmạnhbấtthìnhlìnhvàđólàtấtcả.Mẩugỗđãđượclấyra.ĐạiĐứcMingyarđặtmộtmiếnggạcthảodượclênchỗvếtthươngchỉcònlàmộtlỗrấtnhỏ,vàchotôixemmẩugỗ.Nóđãchuyển

màuđennhưgỗmuntrongkhiởtrongđầutôi.VịLạtMaphẫuthuậtquayvềphíacáilòthanvàđặtlênđómẫugỗcùngvớimộtvàihươngliệukhácnhau.Khóithơmtỏalêntớitrầnnhà,nhưvậygiaiđoạnkhởiđầuđãhoàntất.Đêmđótôingủthiếpđitrongđầuquaycuồngnhữngcâuhỏi;Tzucókhácvớinhữnggìmàtôiđãbiếthaykhông?Cha,mẹ,họsẽhiệnranhưthếnào?Nhưngkhôngcócâutrảlờichocáccâuhỏinhưvậy.

Buổisáng,cácvịLạtMa lạiđếnvàkhámcho tôimộtcáchcẩn thận.Cácngàiquyếtđịnhrằngtôicóthểrờikhỏiphòngnhậpthấtvàtrởvềvớicuộcsống bình thường, nhưng sẽ phải dành phân nửa thời gian hằng ngày bêncạnhĐạiđứcMingyar,đểsưphụgiúptôităngcườngsựhọcđạobằngmộtsốphươngpháp.Phânnửathờigiancònlạisẽdànhchonhữngbuổihọcvàlễcầunguyện,khôngphảivìmụcđíchgiáodục,màlàđểchotôicómộtsựhiểubiếtquânbìnhvềmọisự.

Ít lâu sau đó, khoa thôi miên cũng sẽ được sử dụng để dạy đạo cho tôi.Nhưnghiệngiờtôichỉnghĩđếnduynhấtvấnđề…ănuống!Tôiđãphảiănuốngrấtkhắckhổtronggầnbatuần,vànaytôiphảiănbùlại.Tôibènhốihảtừbiệt cácvịLạt-mavới ý nghĩ duynhất ấy trongđầu tôi.Nhưng ra đếnngoàihànhlang,tôinhìnthấymộtbóngngườibaophủtrongmộtđámkhóixanhvớinhữngvết lớnmàuđỏchóinhư lửakhắp thânmình.Tôikêu lênmộttiếngthấtthanhvàhốihảthốiluivềphòng.

CácvịLạt-manhìntôimộtcáchngạcnhiên;tôicóvẻgầnnhưngấtxỉuvìsợhãivànói:«Cómộtngườiđangcháynhưbóđuốcởngoàihànhlang.»

ĐạiđứcMingyarchạynhanhrangoài.Khisưphụtrởlạiphòng,ngườivừamỉmcườivừanói:«Lobsang,đóchỉlàmộtngườilaocôngđangnónggiận.Hàoquangcủaông tagiốngnhưmộtđámkhóixanh,vì trìnhđộ tâm linhcònthấp.Nhữngvếtlửamàuđỏlànhữngtưtưởngnónggiận.Concóthểđiramộtcáchantoànđểtớiphòngăn,vìchắcconđãđóilắm!»

Thậtlàmộtkinhnghiệmvôcùnglýthúkhitôigặplạinhữngbạnhọccũmàtrướckiatôivẫntưởngrằngtôibiếtquárõ,nhưngsựthậtthìtôichưabiếtgìnhiềuvềhọcả!Nay tôichỉcầnnhìnhọ làđọcđượcnhữngtư tưởng thầmkín,nhữngtìnhthươngchânthành,sựganhtịhaysựthờơlãnhđạmđốivớitôi.

Khôngphảichỉnhìnnhữngmàusắctrênhàoquangcủamỗingườimàbiếtđượctấtcả,ngườitacònphảiluyệntậpgiảiđoánýnghĩacủanhữngmàusắc

đónữa.Đểthựctậpvấnđềnày,sưphụtôivàtôicùngngồiởmộtchỗvắngvẻ, từđó chúng tôi có thểquan sát nhữngngườiđi đườngbướcvàocổngđền.ĐạiđứcMingyarnóivớitôi:

–Lobsang,conhãynhìnngườikiađangđitới.Concónhìnthấymộtđườngchỉmàuđangrungđộngởphíatrênquảtimcủay?Màuấyvàsựrungđộngấylàtriệuchứngcủabệnhphổi!

Sưphụlạibìnhphẩmvềmộtngườiláibuôn:

–Conhãynhìnnhữnglằnngangđangcửđộngvànhữngđốm,vếtđangchớplậplòetrênhàoquangcủay…Ngườiláibuônnàyđangnghĩrằngôngtacóthểlừabịpnhữngnhàsưngungốckia,vàôngtanhớrằngđãcólầnthànhcôngnhưvậyrồi.Chỉvìtiềnbạc,ngườitakhônglùibướctrướcbấtcứhànhvititiệnnào!

Hoặcvềmộtngườikhácnữa:

–Lobsang,conhãynhìnvịsưgiàkia.Đâylàmộtvịsưchântu,nhưngôngtalạihiểukinhđiểnmộtcáchquáchậthẹp,sátnghĩatheotừngchữtừngcâumộtcáchgòbó.Concóthấychăng,màuvàngtrênhàoquangcủaôngtađãphainhạt?Đólàvìôngtachưađủtiếnhóađểcóthểtựmìnhsuyluận…

Vànhưthế,chúngtôitiếptụcquansátđểthựctậphằngngày.Nhưngchínhtrongkhi tiếpxúcvớinhữngngườiđauốm,bệnh tậtvề thểxáccũngnhưtinhthầnmàtôimớithấykhảnăngthầnnhãnlàvôcùnghữuích.

Mộtbuổichiều,sưphụnóivớitôi:

–Saunày,tasẽdạyconnhắmmắtthầnlạitùyýmuốn,vìthậtlàmộtđiềukhổsởkhiphảiluônluônnhìnthấytrướcmắtnhữngcảnhtượngbuồnthảm,bất toàn của người đời. Nhưng bây giờ, con hãy sử dụng năng khiếu đóthườngxuyên,cũngnhưconsửdụngđôimắtphàm.

NhữngtruyệnthầnthoạicủaxứTâyTạngquảquyếtrằngtrongquákhứđãcómộtthờikỳmànhânloại,namhaynữ,đềucóthểsửdụngmắtthần.Đólàthời kỳmà các đấng thầnminh sống lẫn lộn với người trần gian, khi conngườihãycònchấtphác,hồnnhiênvà tâmhồntrongsạch.Nhưngvềsau,loài người đãmởmang trí khôn, bèn sinh ra kiêu căng ngạomạn và xúcphạmcảthánhthần.Đểtrừngphạttộixúcphạmnày,nhãnquangthầnthôngcủahọbịthâuhồi.Kểtừđó,trảiquanhiềuthếkỷ,chỉcómộtsốrấtítngười

sinhrađãcónăngkhiếuthầnnhãn.Nhữngngườinàocónăngkhiếuấymộtcáchtựnhiêncóthểtăngcườngnănglựccủahọlêngấpngànlầnnhờmộtphéptuluyệnbítruyền,cũngnhưtrườnghợpcủatôi.Lẽtấtnhiên,mộtnănglựcđặcbiệtnhưthếphảiđượcsửdụngmộtcáchcẩnmậtvàvôcùngthậntrọng.

Mộtngàynọ,vịSưtrưởngchogọitôivàogặpngàivànói:

–Nàycon,nayconđãcóđượcmộtnănglựcmàđasốmọingườikhôngcó.Conchỉnênsửdụngnóđểlàmviệcthiện,đừngbaogiờdùngnóvàonhữngmục đích ích kỷ.Năng lực ấy được ban cho con để giúp đỡ kẻ khác chứkhông phải đểmưu lợi cho riêngmình. Nhờ thần nhãn, có nhiều điều sẽđượctiếtlộvớicon,nhưngdầuchoconbiếtđượcđiềugì,concũngkhôngđượctiếtlộchongườikhácbiếtnếuđiềuđócóthểlàmchohọđaukhổhaylàm thayđổichiềuhướngcuộcđờicủahọ.Vìmỗingườiphảiđược tùyýchọn lựaconđườngcủamình.Dầuchoconnóivớihọđiềugì, họvẫnđitheoconđườngcủahọ.Conhãygiúpđỡnhữngkẻbệnhtậtvànhữngngườiđau khổ, nhưng con đừng nói gì có thể làm đổi hướng cuộc đời củamộtngười.

VịSưtrưởnglàmộtngườicóvănhóarấtcao,cũnglàvịysĩ thântíncủađứcĐạt-laiLạt-ma.Trướckhichiataytừbiệt,vịSưtrưởngchotôibiếtrằngkhôngbaolâutôisẽđượcgọivàođểyếtkiếnđứcĐạt-laiLạt-ma,vìngàicóý muốn gặp tôi. Trong dịp đó, Đại đức Mingyar và tôi sẽ là khách củađiệnPotalatrongvàituần.

CHƯƠNGVIII:YẾTKIẾNĐỨCĐẠT-LAILẠT-MA

Một buổi sáng thứHai,Đạiđức Mingyar cho tôi biếtrằng cuộc viếng thămđiệnPotalacủachúngtôiđãđược định vào cuối tuần.Người nói: ‘Chúng ta phảitập dượt cho quen với cácnghi lễ. Buổi trình diện củacon phải diễn ra một cáchthậthoànmỹ.’

Gầnlớphọccủachúngtôicómộtngôiđềnnhỏbỏhoang,trong đó có một pho tượng

của đức Đạt-lai Lạt-ma, kích thước lớn bằng người thật. Sư phụ tôinói:‘Lobsang,conhãynhìntađây.Tasẽchỉdẫnchoconnhữnggìcầnphảilàm.Conbướcvào,haimắtnhìnxuốngđất,nhưthếnày.ConđitớichỗnàyvàquìxuốngtrướcmặtđứcĐạt-laiLạt-makhicòncáchxaNgàiđộchừngmộtthướcrưỡi.ConhãythèlưỡirađểchàoNgàivàcúiđầuxuống,mộtlần,hailầnvàbalần.Vẫnquìgốivàcúiđầu,conđặtchiếckhănquànglênhaibànchânNgài,nhưthếnày.Kếđóconđứnglên,nhưngvẫncúiđầuđểchoNgàicóthểđặtmộtkhănquàngcủaNgàilêncổcủacon.Conđếmtừmộtchođếnmười,đểkhỏiphạmlỗivộivànghấptấp,rồiconngẩngmặtlênvàđilùilạichođếnchiếcnệmđầutiêncònbỏtrốngchưaaingồi.’

Tôi theodõisựchỉdẫncủasưphụ.Người tỏ ra rất thông thạovìđãquenthuộcnghilễấytừlâu.Ngườilạinói:‘Bâygiờ,tachoconmộtlờikhuyên.Trướckhiđilùilạiphíasau,vớimộtcáiliếcnhìnmaulẹvàkínđáo,conhãytìmravịtrícủachiếcnệmgầnnhất.Khôngnênđểvướngchânvàođórồiphảinhảynhổmlênđểkhỏité!Ngườitadễbịvấpngãtronglúchồihộpkíchđộngnhưthế.Bâygiờđếnphiêncondượtlại…Conhãylàmlạichođúng.’

Tôibướcrangoàivàsưphụtôivỗtaybacáiđểrahiệuchotôibắtđầu.Tôihămhởxôngtới,nhưngsưphụliềnngăntôilại.‘Lobsang!Đâykhôngphảilàmộtcuộcchạyđua!Hãyđitớimộtcáchchậmrãiungdunghơn.ConhãyđiềuchỉnhbướcđibằngcáchniệmcâuthầnchúOmManiPadmeHum.Như

vậy,consẽbướcvàomộtcáchkhoanthainhưmộtvịtăng,thayvìsãibướcnhưmộtconngựađuavùngđồngbằngTsangPo!’

Tôilạibướcralầnnữa,đểbắtđầuđivàomộtcách“khoanthai”hơn!Đếntrướcphotượng,tôiquìxuống,tiếptụctiếntớitrênhaiđầugối,vàthèlưỡirachàotheokiểuTâyTạng.Balầnváichàocủatôichắchẳnlàhoàntoàngươngmẫuđểcóthểtựhào!Nhưngrủithay,tôilạiquêncáikhănquàngcổ!Thànhthửtôiphảibướcrangoàilầnthứbađểtáidiễnnghithứcnàylạitừđầu.

Lầnnày,tôilàmđúngphépvàđặtcáikhănquànglênhaibànchâncủaphotượng.Sauđó, tôi đi thụt lùi đếnmột chiếc nệmkhôngkhókhăn lắm, vàngồixuốngnệmtheotưthếhoasen.

-Giờđếnbướctiếptheo.Consẽđượcmờitràkhiconđãyênvị.Hãylấytayáobêntráichecáichéngỗ.Giữcáichénnhưthếnày,cáchtayáovàcẳngtayra.Nếuconlàmkhéothìsẽgiữyêncáichénđượcmộtchỗ.Nàogiờhãythựchànhnhấccáichénlêntrongcánhtayáovànhớchiếckhănquàng.

Mỗibuổisáng,liêntiếptrongmộttuần,chúngtôiđềutậpdượtchođếnkhitôicóthểlàmmọithaotácmộtcáchthuầnthục.

Lúcđầuchiếccốcrơirangoàivàlănlóccóctrênsànnhàkhitôicúichào,nhưngtôinhanhchónglàmchủnómộtcáchkhéoléo.

Ngàythứsáu,tôiphảibiểudiễnlầnchóttrướcmặtvịSưtrưởng.Ngàixemxongbènnói:«Cuộctrìnhdiệncủaconthậttoànhảo,đólàmộtvinhdựlớnchosưphụcon,đạohuynhMingyarcủata!»

Sánghômsau,chúngtôilênđườngđếnđiệnPotala.TuviệncủachúngtôitrựcthuộcđiệnPotalavềmặtquảntrịhànhchính,tuyrằngvịtrícủanóbiệtlậpvớicácdinhthựchínhcủađiệnnày.TuviệncũnglàmộttrườngdạyYkhoavàvịSưtrưởngcủatuviệncũnglàysĩriêngcủađứcĐạt-laiLạt-ma.Vớichứcvụnày,ngườirấtbậnrộnvìvấnđềquantrọngkhôngchỉlàchữabệnhchovịQuốcvương,màcònphảigiữgìnchoNgàiđượcluônluônkhỏemạnh.Bởivậy,vịSưtrưởngphảichịutráchnhiệmvềmọisựđauyếudầuchỉlànhỏnhặtcủađứcQuốcvương.

Tuyvậy,ngườikhôngphảimuốnkhámsứckhỏecủaQuốcvươnglúcnàotùyý.NgườiphảiđợiđếnkhiđứcĐạt-laiLạt-mathậtsựnhuốmbệnhmớiđượcgọivào!

NhưngsánghômấytôikhôngnghĩđếnnhữngnỗiloâucủavịSưtrưởng.Nhữngmốiloâucủatôicũngđãquáđủ!Dướichânđồi,chúngtôihướngvềđiệnPotala,giữamộtđámđônggồmnhữngdukháchvàngườimộđạođihànhhương.NhữngngườinàyđếntừkhắpnơitrongxứTâyTạngđểchiêmngưỡng cungđiện của đứcPhật Sống,một danhhiệu thườngdùngđể gọiđức Đạt-lai Lạt-ma. Dẫu cho họ chỉ thấy được Ngài trong một cái nhìnthoángqua,họcũnghàilòngmàtrởvềvớiniềmtintưởngrằngcônglaokhónhọccủachuyếnhànhhươngxaxôinàyđãđượcđềnbùxứngđánggấptrămlần!

NhiềungườihànhhươngđãđibộtrênđườngtrườngsuốtnhiềuthángđểđếnyếtkiếnđứcPhậtSống.Trongđámđôngcócảnhữngnôngdân,nhữngnhàvươnggiaquýtộc,nhữngdândumục,láibuônvànhữngngườibệnhnany,hyvọngtìmthấyphépmầuởthủđôLhasagiúphọkhỏibệnh.

Họđichậtníchđườngsá,vìtấtcảđềuđivòngquanhđiệnPotala,mộtquãngđườngvòngdàiđếnchíncâysố.Cóngườibòmọpdướiđất,nhữngngườikhácnằmdàisóngsượt,rồilạiđứnglên,đểrồilạinằmmọpsátđấtlầnnữa,vàcứ tiếp tụcnhưvậychođếnkhigiápvòng tòacungđiệncủađứcPhậtSống.Nhữngngườibệnh tậtbướcđikhậpkhiễng trênnhữngcâynạnggỗhoặcnhờbạnbèthânthuộcnângđỡ.

Khắpnơingườitathấynhữngngườibándạoraohànggiảikhátgồmcótràphabơvànhữngthứcănđủloại.Ngườitacũngcóthểmuanhữngđạobùa,nhữngmónlinhphùđãđượcchúnguyệnbởimộtđấnghóathân.Nhữngnhàtướng số đạo mạo ngồi bên đường xem số mệnh cho những người hànhhươngmêtín.NhữngngườiviếtthuêbánnhữngmẫugiấychứngnhậnrằngthânchủhọđãđếnviếngthủđôLhasavàtấtcảnhữngnơithánhđịa…

Chúng tôi đi xuyên qua đám rừng ngườimà không dừng bước vì đầu ócchúngtôichỉnghĩđếncuộcyếtkiếnđứcPhậtSống.TưthấtcủađứcĐạt-laiLạt-ma tọa lạc trênnócđiệnPotala,vì theophong tụcbảnxứ,khôngai cóquyềnởmộtchỗcaohơnNgài.Mộtcầuthangvĩđạixâybằngđá,bềrộnggầnbằngmộtconđườnglớn,đưađếntưdinhcủaNgài.NhiềuvịchứcsắchayquanchứclớncủaChínhphủcưỡingựalêncầuthangnàyđểkhỏiphảiđibộnhọcmệt.Chúngtôigặpnhiềuvịcưỡingựanhưthếtrênconđườngđilênnócđiện.

Đangleolêncầuthang,Sưphụdừnglạivàchỉtay:

-Kialànhàcontrướcđây,Lobsang,nhữngngườigianôđanglàmviệctrênsân.

Tôinhìntheo,vàcólẽtốthơncảlàkhôngnóiđếncảmgiáccủatôilúcấy.Mẹtôiđangđiracùngvớiđoàntùytùngcủangười.ÔngTzucũngđangởđó.Không,tôisẽgiữnhữngýnghĩcủamìnhchoriêngmìnhmàthôi.

ĐiệnPotala làmột tòacungđiệnđộc lậpxây trênmộtngọnđồi.Đó làcơquanđầunãogiảiquyếttấtcảmọicôngviệcchínhtrịvàtôngiáocủaxứTâyTạng.Đólàtrungtâmcủaquốcgia,mụctiêucủamọitưtưởng,nguồngốccủamọihyvọng.

Bên trong vòng thành của cung điện, trong những tòa nhà củaNgân khốQuốcgiacódựtrữnhữngkhốivàngròng,vôsốnhữngbaođựngngọcngàchâubáuvànhữngbáuvậtquýgiátừnhữngthờiđạicổxưanhất.Nhữngtòalâuđàidinhthựđãđượcxâycấtđếnnaykhôngquábathếkỷrưỡi,nhưngđượcdựngtrênnềnmóngcủamộttòacungđiệncũ.Ngàyxưa,cómộtpháođàikiêncốngựtrịtrênđỉnhnúi.Ngọnnúinàyxưakiavốnlàmộtnúilửa,cóchứađựngtronglòngnómộthangđộngkhổnglồvớinhữngđườnghầmtỏaratứphía.Mộttrongnhữngđườnghầmnàyđưađếnmộtcáihồngầmdướimặtđất.Chỉcómộtsốrấtítnhữngngườiđượcưuđãimớiđiđếnđó,hoặcđượcbiếtvềcáihồnày.

ChúngtôitrèolêncầuthangcủađiệnPotalavàomộtbuổisángđẹptrời.Saucùngchúngtôiđãlêntớitộtđỉnhcầuthang.Khivừathấysưphụtôi,nhữngnhàsưbảovệthânhìnhcaolớnlựclưỡng,cóphậnsựcanhgácbênngoài,bènmởcánhcửalớnthếpvàng.Chúngtôitiếptụcbướclênđếnmộtđiểmcaotột trênnócđiện, tạiđâycólăngtẩmcủanhữngvịĐạt-laiLạt-macủaquákhứ,tứctiềnthâncủađứcĐạt-laiLạt-mahiệntại,vàtưthấtcủaNgài.

Mộtbứcmànlớnmàunâudệtbằnglôngbòyakchekhuấtlốivào.Khibứcmànvénlên,chúngtôibướcvàomộtgianphònglớn,cónhữngconrồnglớnbằngsứmàuxanhchầuởphíangoàicửa.Nhữngmànchetrướngrũđẹplộnglẫy, trênđócó thêu tranhvẽcáccảnhtượngtôngiáovànhữngcảnhtrongtruyệnthầnthoạicổxưa,baophủcácváchtường.

Trênnhữngbànthấpcóbàynhữngbảovậtvàđồcổrấtquýgiá,nhữngphotượngcácvịthầnvànữthầntrongthầnthoạiTâyTạngcùngnhữngđồtrangtríkhác…

Trênmộtcáikệ,gầnmộthànhlanghẹpcómànchekhuất,cóđặtquyểnsách

ghidanhhiệucácnhàthếgiavọngtộctrongxứ.Tôicóýnghĩmuốnđượcphépmởravànhìnthấydanhsáchcủagiađìnhtôiđểtăngthêmlòngtựtin!

Ngày hôm ấy, ởmột chốn cung điện thâmnghiêm như vậy, tôi cảm thấymìnhvôcùngnhỏbévàvônghĩa.Mớilêntámtuổi,tôiđãkhôngcònnuôinhữngảo tưởng,và tôi tựhỏikhôngbiếtnhữnglýdonàođãkhiếnchovịnguyênthủquốcgiagọitôivàogặpNgài.Tôibiếtrằngmộtcuộchộikiếnnhưvậycóýnghĩađặcbiệt,vàtheoýtôi,nósẽmởmànchomộtloạtnhữngcôngphuhọchỏi,làmviệcvàthửthách.

MộtvịLạt-mamặcáođỏ,cómanhlụayểmtâmvàngphủlênvaivàtrướcngực,bướcđếnđàmđạovớiĐạiđứcMingyar.Sưphụ tôi cóvẻ rất quenthuộcvớimọi người trongđiệnPotala, cũngnhưởbất cứnơi nàomà tôicùngđiviếngchungvớingười.TôinghevịLạt-maấynói:

–ĐứcTháiTuếrấtthíchthúvàmuốnnóichuyệnriêngvớiy.

Sưphụtôiquaylạiphíatôivànói:

–Đâylà lúcconvàotrìnhdiện.Tasẽchỉcửachoconbướcvào.Conhãylàmđúngnhữnggìconđãtậpdượtsuốttuầnlễvừarồi.

Sưphụkhoáctaylênvaitôirồidắttôiđếnmộtcánhcửavànóinhỏbêntaitôi:

–Conđừngengạigìcả…Bâygiờ,conhãyvàođi.

Saukhivỗvaitôimộtcáiđểkhíchlệtinhthần,sưphụđứngnhìntôi.

Tôibướcvào,ởcuốigianphòngrộngmênhmông,đứcĐạt-laiLạt-mathứmườiba,tứcvịPhậtSốngTâyTạng,đangngựtạiđó.Ngồitrênmộtchiếcnệmbằnglụamàuvàngnghệ,NgàimặcđồtrangphụcthôngthườngcủacácvịLạt-ma.Ngoàiralàmộtcáimũlớnmàuvàng,cóhaicánhthòngxuốngtậnvai.Ngàivừađặtmộtquyểnsáchxuốngbànbêncạnhchỗngồi.

Đầucúixuống,tôitừtừtiếntới.KhichỉcòncáchNgàiđộhaithước,tôiquìxuống,thèlưỡiraváichàoNgàibalần,vàtiếntớitrênhaiđầugối,tôiđặttrênhaibànchânngàicáikhănquàngbằnglụamàĐạiđứcMingyarđãđưachotôi.Đểđáplễ,đứcPhậtSốngnghiêngvềphíatôivàđặtmộtkhănquàngmớicủangàitrênhaicườmtaytôi,chứkhôngđặttrêncổtôitheonghilễcổtruyền.

Khiđó,tôicảmthấytronglòngrốiloạn,vớiýnghĩlàtôiphảiđithụtlùiđếnchiếcnệmgầnnhất,vìtôinhậnthấynhữngchiếcnệmđềuđặtởcáchrấtxachỗtôiđứng.ĐứcĐạt-laiLạt-maliềnnói:‘Nhữngchiếcnệmđóđềuquáxađểchoconphảiđithụtlùi.Conhãyquaylạinửavòngvàlấymộtchiếcđemlại gầnđâyđể chúng ta có thểnói chuyệnvớinhau.’Tôi tuân lệnh làmytheovà trở lại trướcmặt ngài vớimột chiếc nệm.Ngài nói: ‘Conhãy đặtchiếcnệmtrướcmặttavàngồixuống.’

Khitôiđãantọa,Ngàimớinói:‘Tađãnghenóinhiềuđiềulạlùngvềphầncon.Conbẩmsinhsẵncónăngkhiếuthầnnhãntựnhiên,vànăngkhiếuấyđãđượcpháttriểndomộtphépluyệnbímật.Tacómộthồsơvềtiềnkiếpcủacon,cùngvớinhữnglờitiêntricủacácchiêmtinhgia.Cuộcđờicủaconsẽkhổnhọclúcđầu,nhưngnósẽđượcthànhcôngmỹmãn.Consẽđichâudukhắpnơitrênthếgiới,biếtđượcnhiềuxứlạmàconchưahềnghenóiđếnbaogiờ.Consẽchứngkiếnbaonhiêucảnhchếtchóc,tànphávàmộtsựbạotànkhủngkiếpvượtngoàisứctưởngtượng.Conđườngcủaconsẽrấtdàivàgiankhổ,nhưngnósẽthànhtựutốtđẹpnhưđãtiênliệutừtrước.’

Tạisaongàinóivớitôinhữngđiềunày,nhữngđiềumàtôiđãthuộclòngtừlâu,khôngsótmộtchữ,kể từnămtôi lênbảy?Tôicũngbiết rằngsaukhimãnkhóahọcYkhoavàgiảiphẫuởTâyTạng,tôisẽđitunghiệpcácmôntrênởTrungHoa…

NhưngđứcPhậtSốngvẫntiếptụcnóichuyện.Ngàicăndặntôinêngiữgìn,khôngnênbiểulộquyềnnănghaynóivềcácvấnđềbảnthểhoặcthầnthứckhi sốngởcácnướcTâyphương.Ngàinói: ‘Tađã từngđiquaẤnĐộvàTrungHoa.Ởnhữngnơiấy,ngườitacóthểbànluậnvềnhữngchânlýsiêuhình.NhưngtađãgặpnhiềungườiđếntừcácnướcTâyphương.Họkhôngcósựnhậnđịnhvềcácgiátrịtâmlinhnhưchúngta,họchỉbiếtcóthươngmãivớibạcvàng.Cácnhàbáchọccủahọthườngnói:“Cácngườihãychỉchochúngtôithấysựcóthậtcủalinhhồn.Hãyđưanórachochúngtôixem,đểchúngtôicóthểsờmó,cânlườngvànhìnthấyphảnứngcủanóđốivớichấta-xít.Hãychỉchochúngtôithấycơcấutếbàocủanó,cùngnhữngphảnứng hóa học của nó. Chúng tôi cầnmột bằng chứng,một bằng chứng cụthể…”Họsẽnóivớiconnhưvậy,màkhôngbiếtrằngvớicái tháiđộtiêucựcvànghingờđó,họđãhủyhoạimọidịpmayđểcóđượccáibằngchứngmàhọđòihỏi…Nhưngmànày,chúngtacầnuốngtràđãchứ.’

Ngàigõnhẹmộtcáivàocáicồngnhỏbằngđồng,vàralệnhchomộtvịLạt-ma,ngườinày liền trở lạingaykhiđóvới tràbơvàbánhkẹonhập từẤn

Độ.

Trongkhichúngtôidùngtràbánh,đứcPhậtSốngnóichuyệnvớitôivềxứẤnĐộvàTrungHoa.Ngàicũngnói rằngNgàimuốn tôiphảihọc tập ráoriếtvàngàisẽchọnnhữngvịđạosưđặcbiệtđểhuấnluyệnchotôi.Khôngthểkiềmchếđượcsựbồngbộtcủa tuổi trẻ, tôinói luôn: ‘BạchTháiTuế,chắckhôngcóaigiỏihơnĐạiđứcMingyar,sưphụcủacon!’

ĐứcĐạt-laiLạt-manhìntôimộtlúc,rồipháttiếngcườilớn.CólẽchưaaitừngnóivớiNgàibằngmộtgiọngnhưthế,đừngnóichiđếnmộtđứatrẻmớilêntámtuổi.SựthẳngthắncủatôidườngnhưlàmchoNgàithíchthú,Ngàinói:‘Nhưvậy,theoýcon,ĐạiđứcMingyarlàngườigiỏinhấttrênđờinày?ConhãynóichotabiếtconnghĩthếnàovềĐạiđức,hả,congàtrenoncứngcựa!’

–VạnbạchTháiTuế,Ngàiđãnóirằngnăngkhiếuthầnnhãncủaconlàmộtquyền năng ít có. Như vậy, con xin bẩm Ngài rằng Đại đứcMingyar làngườitàibalỗilạcnhấtmàcontừnggặp!

ĐứcĐạt-laiLạt-mavừacười lớnvừagõvàocái cồngđặt bên cạnhNgài.Vị Lạt-ma hầu cận lúc nãy lại bước vào, Ngài nói: ‘Hãy mời Đại đứcMingyarvào.’

ĐạiđứcMingyarbướcvàovàváichàođứcPhậtSống.Ngàiphán:‘ĐạohữuMingyar,ônghãylấymộtchiếcnệmvàlạingồiđây.Ngườiđệtửtrẻcủaôngvừanóichuyệnvớitôivềôngđấy.Tôihoàntoàntánđồngsựxétđoáncủaanhta.’

Sưphụngồixuốnggầnbên tôi.ĐứcĐạt-laiLạt-ma lại nói: ‘ÔngđãđảmtráchviệchuấnluyệnchoLobsang.Vậyônghãysắpđặtviệchọccủaanhtathế nào tùy ý.Ông sẽ hỏi tôi những văn thư ủy quyềnmà ông cần dùng.Thỉnh thoảng, tôi sẽ gặp lại Lobsang sau này.’ Ngài quay về phía tôi vànói:‘Conđãchọnlựađúngđấy.Sưphụconlàmộtbạncũcủatalúcthiếuthờivàlàmộtbậcdanhsưvềkhoahuyềnvi.’

Saukhiđãtraođổivàilời,chúngtôiđứngdậyváichàotừbiệtđứcĐạt-laiLạt-ma.Nhìnsắcdiệncủangười, tôiđoánrằng trong thâmtâmsưphụrấthài lòngvề tôivàvềcáiấn tượngmà tôiđãgây ra trongbuổiyếtkiếnvịnguyênthủquốcgia.Ngườinói:

–Chúngtasẽởlạiđâyvàingàyvàsẽviếngthămnhữngnơibímật trong

cungđiện.Ở tầngdưới cónhữngdãyhành langvànhữnggianphòngkínchưatừngcóchânngườibướcvàotừhaithếkỷnay.Ởđó,consẽhọchỏiđượcnhiềuđiềuvềhuyềnsửcủaxứTâyTạng.

MộttrongnhữngvịLạt-mahầucậnđứcPhậtSốngđếngặpchúngtôivàchobiết rằng có hai phòng đã được dành sẵn cho thầy trò chúng tôi trên nócđiệnPotala.Nóixong,ngườiđưachúngtôiđếnnơi.

Tôi vô cùnghứngkhởi khi thấy gian phòng của tôi nhìn thẳng xuống thủđôLhasavàvùngđồngbằngchungquanh.VịLạt-malạinói:

–ĐứcTháiTuếcóchỉthịrằnghãyđểchohaivịquýkháchđượcđilạitựdovàmởrộnghếtcáccửachoquývị.

Sưphụkhuyêntôihãynằmnghỉgiâylát.Vếtsẹodochỗbỏngởđùibêntráiđểlạihãycònlàmchotôiđauđớnkhóchịu,vàtôicònphảiđikhậpkhiễng.Cólúcngườitađãsợrằngtôisẽbịphếtậtsuốtđời.

Tôinằmnghỉ trongmộtgiờ,chođếnkhisưphụtrởlạivới tràvàthứcăn.Ngườinói:

–Lobsang,đâylàvàimónquàsángđểcondùngtạmđỡlòng.Thứcănởđâyrấtngon,chúngtahãythưởngthứctựnhiên.

Tôikhôngcầnsựthúcgiụcnàonữađểtuânlệnhsưphụ.Khichúngtôiănxong,sưphụđưa tôiđếnmộtgianphòngởphíabênkianócđiện.Tôi lấylàmlạmàthấyởcáccửasổđềucógắnkiếng.Tôichưatừngnhìnthấycửakiếngbaogiờ.Nhưngchưaphảilàhết.Saukhimởcáccửasổ,sưphụcònđưachotôixemmộtốngđồngcóbaoda,giốngnhưmộtcáikènkhôngcóloa.Đólàlầnđầutiêntôiđượcthấymộtcáiốngkínhviễnvọngđểnhìnraxa.

Sưphụcầmcáiốngvàkéo,bốnốnglồngtrongnhauđượckéorathànhmộtốngdài.Ngườicườitotrướcvẻmặtcủatôi,vàsauđóđưamộtđầuốngrabênngoài cửa sổ, đầu còn lại đưagầnvàomặt.À!Tôinghĩ, chắc sưphụđangđịnhchơinhạc.NhưngNgườikhôngđưađầuốnglênmiệngngườimàđưatớimộtbênmắt.Ngườibảotôi:“Hãynhìnquađây,Lobsang.Hãynhìnbằngmắtbênphảicủacon,nhắmmắttráilại.”Tôinhìn,vàsuýtngấtvìkinhngạc.Mộtngườiđànôngđangcưỡingựa lên cái ốngphivềphía tôi.Tôinhảysangmộtbênvànhìnquanh.KhôngcóaitrongphòngcảtrừĐạiĐứcMingyar,vàsưphụđangcườirungcảngười.TôinhìnNgườimộtcáchnghi

ngờ,nghĩlàNgườiđangtrêuchọctôi.“ĐứcTháiTuếnóiNgườilàbậcdanhsưvềhuyềnmôn,”tôinói,“vậymàNgườilạichếnhạohọctròcủaNgườià?”Sưphụcàngcườitohơn,vàrahiệuchotôinhìnlạilầnnữa.Tôilàmtheomộtcáchngờvực,vàSưphụdịchcáiốngmộtchútvàtôilạithấymộtcảnhkhác.Kínhthiênvăn!Chưabaogiờtôinhìnthấynó.Khôngbaogiờtôiquênhìnhảnhmộtngườiđànôngcưỡi trênconngựađi lêncáiốnglaovềphíatôi.TôithườngđượcnghengườiphươngTâynói“khôngthể”đốivớinhữnghiệntượnghuyềnbí.Cònđiềunàylà“khôngthể”đốivớitôikhiấy.

ĐứcĐạt-laiLạt-mađãđemtừẤnĐộvềđâynhiềuốngkínhviễnvọng,dàingắn đủ cỡ mà Ngài rất thích dùng để ngắm phong cảnh. Cũng chính ởđiệnPotalamàlầnđầutiêntrongđờitôinhìnthấyhìnhtôiphảnchiếutrongmộttấmgương,nhưngkhôngnhậnrangườitronggương:Mộtđứatrẻxanhxao,vớimộtcáithẹolớngiữatránvàmộtcáimũihơilồi!

Cólẽbạnđọcsẽnghĩrằngmộtxứkhôngcócửakiếng,kínhviễnvọngvàgươngsoinhưTâyTạnglàmộtxứsởrấtlạlùng!NhưngthậtradântộcTâyTạngkhônghềmongướccóđượcnhữngthứấy.Họcũngkhôngcầndùngtới các loại xe cộ.Các loại xedùngđểphụcvụ tốcđộvà cái gọi là “vănminh”.Từlâu,ngườiTâyTạngđãhiểurằngđờisốngdoanhthươnglàmộtcuộcđời quáưnáođộngđể có thểdành thời gian choviệc tu dưỡng tâmlinh.Từhàngnghìnnămtrước,ngườiTâyTạngđãtừngkhámphánhữngbíquyếtcủacáchiệntượngthầnnhãn,thầngiaocáchcảmvànhữnghiệntượngsiêuhìnhkhác.NhiềuvịLạt-maTâyTạngcóthểngồimìnhtrầntrêntuyếtlạnhvàlàmtanrãbăngtuyếtchỉbằngquyềnnăngcủaýchí.Cácvịấycũngcóthểkhinhthânnhẹbổnglênkhôngtrung,nhưnghọkhôngbaogiờdùngnhữngquyềnnăngđóđểbiểudiễntrướccôngchúng.

MộtvịdanhsưTâyTạngluônluônđặtcácđệtửtrướcnhữngcuộcthửtháchđểbiếtchắcrằnghọxứngđángđượctruyềnthụnhữngbíthuậtthầnthông.Bởi đó, những quyền năng siêu nhiên không bao giờ được biểu diễnmộtcáchhờihợt,vôtráchnhiệm,màchỉđượctruyềndạytrongvòngbímậtchonhữngđệ tử thật xứngđáng.Nhữngquyềnnăngđókhông cógì là nhiệmmầu,màchỉlàkếtquảcủaviệcápdụngmộtvàiđịnhluậtthiênnhiên.

ỞTâyTạng,cóngườicầnphảisốnglẫnlộnvớingườiđờiđểtựtraudồivàtuluyệnbảnthân,cóngườilạicầnphảitừbỏcuộcđờithếgianđểsốngẩndậttrongâmthầm.Nhữngngườinàytìmđếncáctuviệnhẻolánhtrênnoncaonúithẳm.Tạiđây,họởtrongmộtxàlimhaymộtgianphòngnhỏhẹp,vớinhữngváchtườngbằngđáđôikhidàyđếnhaithước,đểngănmọitiếng

độnglọtvàotừbênngoài.

Khingườitusĩđãquyếtđịnhnhậpthấtởnơiđó,ngườitamớikhóachặtcửavào, và người ấy sẽ sống trơ trọimộtmình tronggian phòngbằngđá ấy,khôngánhsáng,khôngbànghế,khôngcógìcả.Mỗingàymộtlần,ôngtađượccungcấpđồvậtthựcdomộtcáilỗtrốngkínđáo,xuyênquađókhônghềcóánhsánghaytiếngđộnglọtvào.

Thờikỳnhậpthấtđầutiênthườngkéodàitrongbanămbathángvàbangày.Trongthờigianđó,hànhgiảtậptrungthiềnquánvềýnghĩacuộcđờivàbảnthểcủaconngười.Hànhgiảkhôngđượcrờikhỏiphòngvìbấtcứlýdonào.Mộtthángtrướckhichấmdứtgiaiđoạnnhậpthất,nócphòngđượcsoimộtlỗnhỏđểlọtvàomộttiaánhsánglờmờ.Kếđó,lỗnhỏấysẽđượcnớirộngdầndầnđểchođôimắtngười tusĩquendầntrởlạivớiánhsángmặt trời.Nếukhônglàmvậy,hànhgiảsẽcóthểbịmùlòakhibướcrakhỏiphòng.Cónhiềutrườnghợprấtthườngxảyralàsauvàituầnsốngtrởlạicuộcđờithếtục,cáctusĩấylạiquaytrởvềnơinhậpthấtcủahọvàởluôntạiđóchođếnmãnđời.

Mộtcuộcđờinhưthếkhôngphải làkhôkhanhayvôíchnhưnhiềungườivẫntưởng.Conngườicómộttâmthức,cókhảnănghiệnhữuởnhữngcảnhgiớikháchơn làcõi trầngiannày.Mộtkhiđãgiải thoátkhỏisự tróibuộccủathểxác,thầnthứccóthểchudukhắpnơitrongvũtrụcànkhônvàgiúpđờibằngsứcmạnhtưtưởng.

ỞTâyTạng,ngườitatinrằngtưtưởnglànhữngâmbarungđộngcủatinhlực.Vậtchấtchỉlàtinhlựcđôngđặclại.Mộttưtưởng,nếubiếtđiềukhiểnđúngcáchvàkết tinh lại, có thể làmdi chuyểnmộtđồvật.Nếubiếtđiềukhiểnnótheophươngphápthầngiaocáchcảm,ngườitacóthểlàmchomộtngườikhácở cáchxa cảmnhậnđượcýnghĩ củamìnhvàhànhđộngmộtcáchthíchnghitheoýmìnhmuốn.

Việc học đạo của tôi không cần có sự nhập thất dài hạn trong một gianphòngutối.Nóđượcthựchiệntheomộtphươngphápđặcbiệt,nhằmthựchiệnmộtmụctiêunhấtđịnh, theolệnhdạykhẩnthiếtcủađứcĐạt-laiLạt-ma. Chương trình học đạo của tôi gồm những vấn đề thuộc về khoa họchuyềnvimàtôikhôngtiệnnêuratrongmộtquyểnsáchdànhchođạichúng.Tôichỉcóthểnóirằng,tôiđượcthụhuấnvềnhiềuvấnđềmàphầnđôngcáctu sĩkhông thểhọchếtđược trong thờigian suốt cảmộtđờingười.CuộcviếngthămđiệnPotalacủatôicóliênhệđếnphầnđầucủasựhuấnluyệnnói

trên.

Kính thiênvăn rất thuhút tôi, và tôiđã sửdụngnónhiều lầnđểquan sátnhữngnơi tôibiết rõ.LạtMaMingyarĐạiĐứcđãgiải thích từngchi tiếtnhỏđể tôicó thểhiểurằngchẳngcóphép thuậtnào trongđócả,màhoàntoàntheonhữngquytắctựnhiênthôngthường.

Tấtcảmọiđiềuđãđượcgiảithích,khôngchỉđơnthuầnvềkínhthiênvăn,màcảnhữngbàihọccũngđượcchỉravềviệctạisaomộtđiềugìđóđãxảyra.Tôichẳngbaogiờphảinói“Ồ!Thậtlàkỳdiệu!”bởiluônđượcgiảithíchvềnhữngluậtcóliênquan.Cómộtlầntrongchuyếnđithămnày,tôiđượcđưađếnmộtcănphòngtốiom.LạtMaMingyarĐạiĐứcnói,“Bâygiờconhãyđứngởđây,vànhìnbức tườngmàu trắngkia.”SauđóNgười thổi tắtngọnđènbơvàlàmcáigìđóvớicánhchớpcủacửasổ.NgaylậptứcxuấthiệntrênbứctườngtrướcmặttôihìnhảnhcủaLhasa,nhưnglộnngược!Tôihétlênvìkinhngạckhinhìnthấynhữngngườiđànông,phụnữ,vàcảnhữngconbòyakđangđilộnngược.Hìnhảnhđộtnhiênchậpchờn,rồimọithứtrởvềđúngchiều.Giảithíchvề“tiaánhsángcong”thựcsựlàmtôibốirốihơnbấtcứđiềugì;làmthếnàomàngườitacóthểbẻcongtiasáng?Tôiđãđượcgiảithíchvềphươngpháplàmvỡnhữngchiếclọvàbìnhbằngmộttiếngcòikhôngphát ra âm thanh, điều đó hoàn toàn đơngiản và không có gì phảinghĩnhiều,nhưngbẻcongánhsáng?Chotớikhimộtphầnđặcbiệtcủahệthống,trongđócómộtngònđènmàánhsángcủanóđượcchebằngnhữngcái thanh,đượcmangđến từmộtcănphòngkhác, tôiđãcó thểhiểuđượcvấnđề.Sauđótôiđãnhìn thấynhữngtiasánguốncong,vàvềsaukhôngcòngìlàmtôingạcnhiênnữa.

NhữngkhovậtdụngcủađiệnPotalachứađầynhữngphotượngrấtquýgiá,nhữngkinhsáchcổvànhữngbứctranhvẽtrêntườngtrìnhbàynhữngđềtàitôngiáo.

VôcùngítngườiphươngTâyđãtừngnhìnthấychúng,coichúnglàkhiếmnhã.Nhữngbứctranhmiêutảmộtnamthầnvànữthầntrongvòngtaygầngũi, nhưng mục đích của những bức tranh này hoàn toàn không mang ýnghĩakhiêudâm,vàkhôngmộtngườiTâyTạngnàolạihiểunhưvậy.HainhânvậtkhỏathânômnhaucóýnghĩalàđểtruyềntảicảmxúcmãnhliệtcóđượcdosựkếthợpcủasựMinhtriếtvàSựsốngthiêngliêng.TôithừanhậnlàtôiđãvôcùngkinhsợkhilầnđầutiênnhìnthấycácđạohữuKitotônthờmộtngườiđànôngbịđóngđinhtrênthậptựgiánhưlàmộtbiểutượngcủahọ.Thậtđángtiếclàtấtcảchúngtacókhuynhhướngphánxétnhữngdân

tộckháctheochuẩnmựccủariêngmình.

Trảiquanhiềuthếkỷ,nhữngtặngphẩmquýgiátừcácnơitrênthếgiớiđượcgửiđếnđiệnPotalađểcốnghiếnchocácvịĐạt-laiLạt-matrongquákhứ.

Hầuhếtnhữngphẩmvậtnàyđềuchấttrongnhữngphòngđặcbiệt.Tạiđâytôiđã trảiquanhiềugiờnhìncácđồphẩmvậtấymộtcáchthíchthúbằngnhãnquangthầnthôngđểbiếtđượctâmýcủanhữngngườitặngquà.Đólàmộttàiliệuxácđángđểbiếtnhữngtưtưởngthầmkíncủangườiđời.Khitôixácđịnhnhữngấntượngmàmộtphẩmvậtđãgâyrachotôi,sưphụtôilậtmộtquyểnsáchvàthuậtchotôinghelịchsửtừthuởsơkhaicủanóchođếnbâygiờ.Tôilấylàmhứngkhởimànghesưphụkhentặngtôi:

–Khákhenchocon,Lobsang,conđãcónhữngtiếnbộhiểnnhiênkhôngthểphủnhận.

Trướckhi rờikhỏiđiệnPotala, chúng tôi xuống thámhiểmmột trongcácđường hầm.Người ta cho tôi biết rằng còn có những đường hầmkhác sẽđượcchỉchotôithấysaunày.

Mỗingườicầmmộtngọnđuốc,chúngtôirónréncẩnthậnbướcxuốngmộtcầuthangdàinhưvôtận,đưaxuốngnhữngngõngáchgiaothôngmàhaibênváchđềubằngđá.Tôiđượcbiếtrằngnhữngđườnghầmnàysởdĩcólàdomộtcơnđịachấnvànúilửatạoratừnhiềungànnămnay.

Trênvách,tôinhìnthấynhữnghìnhkỷhàrấtlạlùngvànhữnghìnhvẽcáchoạtcảnhmàtôikhôngnhậnralàhìnhgì.Tôinônnaomuốnđếnxemcáihồởdướilòngđất,màtôinghenóirằngvịtrícủanónằmởchỗcuốicùngcủamộthangngáchvàhồấyrộngđếnnhiềucâysốvuông.Saucùng,chúngtôiđiđếnmộtđườnghầm,lúcđầucònnhỏhẹp,nhưngtrởnênrộnglớndầndầnchođếnkhinhữngvòmcaocủanóchìmhẳntrongbóngtối,ngoàitầmánhsángcủacácngọnđuốc.

Điđộchừngmộttrămthước,chúngtôiđãđếnbờhồ,nướcđọngvàđennhưmực,đếnnỗingườitacócảmgiácrằngđókhôngphảilàhồnướcmàlàmộtcáilỗkhôngđáyđenngòm.Khôngmộtgợnsóngnhỏhaymộtvếtnhăntrênmặthồ,cũngkhôngmột tiếngđộnglàmgiánđoạncái imlặngchếtngười.Ánhsángcácngọnđuốcchiếulónglánhtrêntảngđáđenngòmdướichânchúngtôi.Mộtcáigìchiếusángtrênváchđá.Tôibướclạigầnnhìnxemthìthấyváchđácóchứađựngmộtmạchvànglớntừnămđếnbảythướcbềdài.Ngàyxưa,nhiệtđộcaođãlàmchảymạchvàngnày,vàngđãtanrãranhư

chấtsáplỏngcủamộtngọnđènbạchlạp,rồisauđóđãtrởnênnguộidầnvàđôngđặclại.ĐạiđứcMingyarphátansựimlặng:

–CáihồnàythôngrasôngTsang-Po,cáchđâysáumươicâysố.Cáchđâyđãlâu,mộtnhómcácnhàsưmạohiểmkếtbè,đốtđuốcvàchèorakhơi.Họchèo raxađếnhàngbaonhiêucây số trênmặthồhoàn toànxa lạ,khôngđịnhhướng, và sau cùnghọ đếnmột chỗmàmặt hồ nới rộng ra, đến nỗikhôngcònnhìn thấyvòmđáở trênđầuvàváchđáởhaibênnữa.Họvẫntiếptụcchèomàkhôngbiếtphảitheochiềuhướngnào…

Tôivừanghevừahìnhdungcảnh tượng lúcấy,dườngnhư tôi cũngđangngồitrênbèvớicácnhàsư.Sưphụnóitiếp:

–Họđãđilạcvàkhôngthểnàotìmraphươnghướngđượcnữa.Thìnhlình,chiếcbè lậtnghiêng,đuốccủahọbịmộtngọngió thổi tắt,vàhọchớivớigiữacảnhtốiđennhưmực.Họbámvíulấychiếcbè,xoayvòngtrênmặthồgiữađêmtối,bànghoàngkinhsợvàcóngườiđãbắtđầunhuốmbệnh.Chiếcbèbịgiócuốnđimauđếnnỗinhữngngọnsóngnhỏtrànlênbèvàlàmchohọbịngâmnướclạnhthấuxương.Mỗilúcbècàngtrôimauhơn,dườngnhưcómộtbàntayvôhìnhlôicuốnhọđivàochỗchết.Cuộcphiêulưuđóđãkéodài bao lâu, họ cũngkhôngbiết vì họđãmất cảýniệmvề thờigian.Khôngcómộtánhsángnàochungquanh,bóngtốidàyđặcvàđenkịtdườngnhưchưabaogiờcóánhsángtrênmặtđất.Chiếcbètrebịsóngdậpgióvùi,nhữngngọngiómạnhnhưvũbãothổirítlêntừngchặp.Bèlậtnghiêng,họbịlậtnhàovàchìmdướiđáynước.Vàingườichỉcóvừađủthờigiờđểhítmộthơi thở.Nhữngngườikháckhôngkịp thở.Nhữngngườisốngsót trôidạtbềnhbồngchođếnkhihọnhìnthấymộtánhsángxanhlợt,mờmờvàmỗilúccàngtỏrạng.Saucùng,họtrôidạtvàobờdướiánhnắngmặttrời.Haivịsưđãtấpvàobờ,thânmìnhđầynhữngmáuvàvếtbầmgiập,ngấtngưnhưngười sắp chết.Bangườikhácđãbiệtmất tămhơi, khôngđể lại dấutích.Suốtnhiềugiờ,họnằmsóngsượttrênmặtđất,trướcnanhvuốtcủatửthần,giữasựsốngvàsựchết.Saucùng,mộtngườihồitỉnhlạivàmởmắtnhìnquanh.Điềumàynhìnthấylàmchoyxúcđộngđếnmuốnxỉu.Đằngxa, nhô lên ngọn đồi của điện Potala, chung quanh có những conbòyakđangăncỏtrênnhữngcánhđồngxanhtươi.ÝnghĩđầutiênđếnvớihọlàchắccólẽhọđãchếtvàđangởtrênmộtcõitrờiTâyTạng.Ngaykhiđóhọnghecótiếngchânngườibướcđếngần,đólàmộtmụcđồngđangcúixuốngnhìnhọ.NgườimụcđồngnàyvừavớtlênmảngtrecònlạicủachiếcbèmàynhìnthấytrôilênhđênhtrênsôngTsang-Po.Saukhiđượcnghecâu

chuyện kể lại và biết rằng họ là các nhà sư, ngườimục đồng bèn đi đếnđiệnPotalađểbáotinvàtìmcángđểkhiênghọvề.Kểtừkhiđó, ítngườidámmạohiểmđitrênhồ,nhưngngườitabiếtrằngcónhữnghònđảonhỏởtrongđó,vàcómộtđảođãđượcthámhiểm.Điềumàngườitatìmthấytrênhònđảođó,consẽđượcbiếtvàolúcnhậpmôn.

Tôinghenóivậy,liềnmongướcđượcthảbèđitrênhồngaylậptức!Sưphụnhìntôivàcười:

–Thậtvậy,đólàmộtkinhnghiệmlýthú,nhưngcầngìphảinhọcsứcđiđếnnơikhingườitacóthểđi thámhiểmnơiđódễdàngbằngcáchxuất thần?Concóthểthựchiệnđiềuđó,Lobsang,vàtrongvàinămnữaconsẽcóthểcùngtađithámhiểmcáihồấyrồigópphầnhiểubiếtcủaconvàophầnkiếnthứcmàchúngtađãcóvềvấnđềnày.Nhưngbâygiờthìconcònphảihọchỏirấtnhiều.

Ánhlửatrênngọnđuốccủachúngtôisắptắt,vàtôinhậnrarằngchúngtôisẽphảiđimòtrongđêmtốitrênđườngvềnhưnhữngngườimù.Tôitựtráchvìchúngtôiđãquávôtâmđếnnỗikhôngmangthêmvàingọnđuốcđểthắpnối.

Ngaylúcđó,ĐạiđứcMingyarthòtayvàomộtlỗtrốngẩngiấutrênváchđá,lấyranhữngngọnđuốcmớirồithắpnốitheonhữngcâyđuốcđãtàn.Ngườinói:

–Chúngtacódựtrữsẵnđuốcởđây,vìthậtkhómàtìmthấyđườngvềtrongbóngtối.Bâygiờ,chúngtalênđường!

Chúngtôiđi lầnmòmộtcáchvấtvảkhónhọctheonhữngđườnghầmlêndốc, thỉnh thoảngngừng lại để thở và nhìn những tranh vẽ trên vách.Tôikhônghiểuýnghĩanhữnghìnhvẽnàylànhưthếnào.Tráilại,sưphụtôirõràng là đã rất thành thạo về những hình ảnh đó và người đi lại trong cácđườnghầmtốiđennàymộtcáchquenthuộcnhưởnhà.Tôilinhcảmrằngchỗnàyhẳncóđiềugìbímậtvàđịnhthốiluilạiđểtìmcáchkhámphácáicửabímậtcủaconđườnghầmnày,nhưnggiọngnóicủaSưphụgiánđoạngiòngtưtưởngcủatôi:

– Lobsang, con lẩm cẩm nhưmột ông già! Chỉ còn vài nấc thang nữa làchúngtasẽthấylạiánhsángmặttrời.Khilêntớinócđiện,tasẽchỉchoconthấychỗmàcácnhàsưngàyxưađãngoi lênmặtđấtsaucuộcthámhiểmcủahọ.

KhichúngtôilêntớinócđiệnPotala,sưphụtôilàmtheolờihứa,vàtôiđãmuốnphóng lên lưngngựaphinướcđại trênsáuchụccâysốđểđếnnhìnxemchỗấytậnmắt.Nhưngsưphụtôinóirằngkhôngcógìkháchơnlàcảnhvậtnhìnthấytrongốngkínhviễnvọng.Lốithoátlênmặtđấtcủacáihồnàyvốnnằmdướimựcnướcrấtsâuvàkhôngcógìđểghidấuchobiếtnónằmchỗ nào, trừ ramột chòm cây được trồng ở phía trên do lệnh truyền củađứcĐạt-laiLạt-matrongmộttiềnthâncủaNgài.

CHƯƠNGIX:TRẠIHOAHỒNG

Qua hôm sau, thầy trò chúngtôi sửa soạn để trở về tuviện Chakpori. Chúng tôikhông vội vàng lắm vì cảmthấyđượcnghỉngơithoảimáitại điện Potala. Trước khi lênđường,tôicònbướcnhanhlênnóc điện để được ngắm nhìnphongcảnhmộtlầncuốicùng.Xuyên qua ống kính viễnvọng nhìn về nóc tuviện Chakpori, tôi thấy mộtchútiểuđangnằmdàitrênsânthượng để đọc sách, thỉnh

thoảnglạingừngđọcđểtinhnghịchnémnhữngviênsỏinhỏlêncáiđầutrọccủacácnhàsưđangđiqualạiởsândưới.Trongkínhviễnvọngtôicònnhìnthấyđượcnụcườiranhmãnhcủachútakhivộivàngẩnnấpđểtránhnhữngcáingướcnhìnngạcnhiêncủanạnnhân.

Nhândịpnày,tôicảmthấybănkhoănlosợvìchắchẳnlàđứcĐạt-laiLạt-macũngđãnhìnthấychínhtôiđãnhiềulầnđùanghịchgiốngnhưvậy!Kểtừ đó, tôi nghĩ là giới hạn những sự nghịch ngợm tinh quái của tôi chỉ ởnhữnggóctuviệnnàokhôngthểnhìnthấyđượctừtrênnócđiệnPotala.

Giờlênđườngđãđiểm.ChúngtôitừgiãvàcámơncácvịLạt-mađãgiúpchothờigianlưutrúngắnngủicủachúngtôitạiđâyđượcthoảimáidễchịu.ChúngtôicũngtỏlòngưuáicảmtạviênHuỳnhmônquancủađứcĐạt-laiLạt-ma,làngườithủkholươngthực,đãphânpháttràbánhvàkẹomứtngoncótiếngnhậptừẤnĐộchochúngtôidùngtựdotùythích.ViênHuỳnhmônquanchắchẳnlàcóthiệncảmvớitôi,vìlúctừgiã,ngườicònđưatặngchotôimộtmónquàngonmàtôikhôngngầnngạichovàomiệngnhailiềnkhiđó.

Saukhiănuốngnođủlấysức,chúngtôibắtđầuđixuốngcầuthanglớnđểtrởvềtuviện.Chúngtôivừaxuốngđượcnửacầuthangthìnghecótiếnggọigiật lại.Nhữngnhàsưđingangquađóradấubảochúngtôihãyquayđầu

nhìnlạiphíasau.Mộtnhàsưhấptấpchạyxuốngcầuthang,vừathởdốcvừachuyểngiaomộtthôngđiệpchoĐạiđứcMingyar.Sưphụtôinói:‘Lobsang,conhãyđợitaởđây,tađisẽkhônglâu.’

Kếđó,ngườiquaylưngđitrởlêncầuthang.Tôiliềndạochơithơthẩnmộtmìnhquanhđó,nhìnxemphongcảnh,vàngắmnhìnngôinhàcũcủatôitừđằngxa.Tôiđangmiênmannghĩđếnnhữngkỷniệmxưa,thìkhivừaquayđầulạitôisuýtphảiténgửakhithấychatôicưỡingựachạythẳngvềphíatôiđangđứng.Đúngvàolúctôinhìnthấychatôithìngườicũngvừathấytôi.Cha tôi hơi nghiêng đầu tới trước để xem cho rõ khi người nhận ra tôi.Nhưng rồi cha tôi đi ngangqua trướcmặt tôimàkhôngnhìn tôi nữa.Tôicảm thấy lòng buồn vô hạn. Tôi nhìn theo cha tôi đi dần ra xa. Tôi gọitheo:‘Cha!’

Nhưngngười vẫn tiếp tục thong thả cưỡi ngựa đi luôn, dườngnhưkhôngnghethấytiếngtôigọi.Tôirơmrớmnướcmắtvàrunlênvìxúcđộng.Nếulúcấytôiđứnggiữađámđôngngười, thìhẳntôiđãtựchuốclấymộtđiềubẽn lẽn, hổ thẹn trước công chúng, và nhất là khi ở trên cầu thang củađiệnPotala!Vớimộtýchílàmchủhệthầnkinhđacảmcủamìnhlàmchínhtôi cũng phải ngạc nhiên, tôi ngẩng mặt lên và nhìn về phía thành phốLhasa.

Nửa giờ sau,Đại đứcMingyar đã trở xuống với hai con ngựa và nói vớitôi:‘Lobsang,hãymaulênngựa.ChúngtaphảiđimauđếntuviệnSera,vìmộttrongcácvịsưgiàvừabịtainạn.’

Nhậnthấyởmỗibênyênngựađềucótreomộtbaoda,tôiđoánrằngđólànhữngbao đựngđồ y cụ của sư phụ.Trên đườngLingkhor, chúng tôi sãingựangangqua trướcnhà tôi;nhữngngườihànhhươngvàhànhkhấtđềutránhquamộtbênđường.

Khôngbaolâu,chúngtôiđếntuviệnSera.Tạiđâycómộtnhómcácnhàsưđãđứngđợichúngtôi.Chúngtôixuốngngựa,mỗingườicầmmộtbaoycụtrong tay.Khiấy,mộtvịsưđưachúng tôivàomộtcănphòng.Tạiđâycómộtvịlãotăngđangnằmthoithóp.

Vịlãotăngcósắcmặtnhợtnhạtnhưchì,nguồnsinhlựccủaôngdườngnhưđãsắptàn.ĐạiđứcMingyargọiđemnướcsôi.Khinồinướcsôiđãsẵnsàng,ngườibènbỏvàođóvàinhúmdượcthảo.Trongkhitôikhuấynồinướcsôichongấmthuốc,sưphụtôikhámbệnhchovịlãotăngvàđượcbiếtvịnày

vừabịtétừtrêncaoxuốngđất.Mộtcáixươngdẹptrênđầubịtrậtkhớpđèlênóc,làmôngtabấttỉnhnhânsự.

Khi nồi nước thuốc đã nguội bớt, chúng tôi dùngmột ít để rửa trán củangườibệnh.Sưphụcũnglấynướcthuốcấyđểrửatayvàngâmnhữngđồycụgiảiphẫuvàonồithuốcđểkhửtrùng.Nhờcôngdụngcủachấtthuốcấy,vếtthươngcủavịlãotăngkhôngcònrỉmáunhiều.

Kếđó,sưphụlấytrongnồithuốcrahaicáigắpbằngbạc,đầudẹpvàcórăngcưa.Ngườicẩnthậndùnghaicáigắpấylậtmiếngdađầubịráchlên,đỡlấycáixươngsọbịtrậtkhớpvàđặtnónằmngaytrởlạivịtrícũ.Xong,ngườinói:‘Cáixươngsẽtựnóhàngắnvàokhớptrởlạinhưthườngvàkhôngcònđèlênócnữa.’

Ngườilạirửavếtthươngvớichấtnướcthuốc,vàđặtlạichỗcũmảngdađầuđãlậtlênlúcnãy.Xongrồingườimớimaykínvếtthươngvớinhữngsợichỉbằnglôngbờmngựatrụngnướcsôi,đắpthuốclênvàbănglạicẩnthận.

Saukhibộócđượcgiảitỏakhỏimiếngxươngsọđèlên,vịlãotăngcódấuhiệubắtđầulấylạisứcvàcảmthấykhỏedần.Chúngtôiđặtthêmvàichiếcgốidướilưngđểchoôngtacóthểngồinhổmdậymộtcáchthoảimái.Tôirửasạchcácđồycụ,rồilaubằngmộtmiếnggiẻđãkhửtrùngvàxếplạicẩnthậntronghaicáibaoda.

Khitôirửatay,vịlãotăngmởmắtvànởmộtnụcườiyếuớtkhiôngtanhậnraĐạiđứcMingyarđangngồibêncạnhgiường.Ôngnói: ‘Tôibiếtchỉcóngàilàngườiduynhấtcóthểcứuđượctôi,vìthếtôiđãgửimộtthôngđiệpbằngtưtưởngđếnđiệnPotala.Sứmạngcủatôiởthếgianchưahoàntất,nêntôichưasẵnsàngrờibỏthểxác.’

Sưphụtôichămchúnhìnônglãovàđáp:‘Sưôngsẽchóngkhỏi.Chỉcầnchịuđựngvàingàykhónhọcnữa,mộthayhaicơnnhứcđầu,rồisauđósưôngsẽbìnhphụcsứckhỏevàlàmviệclạinhưthường.Tuynhiên,trongkhingủphải cómột người trựckếbênđểgiữ cho sưôngđừngnằmdài.Nộitrongbahaybốnngàynữalàsưôngsẽthoátnạn.’

Tôibước lạigầncửasổ.Thật làmộtđiều lý thúđượcnhìnxemcáchsinhhoạt của các nhà sư trongmột tu viện khác. Sư phụ bước đến gần tôi vànói:‘Conlàmtốtlắm,Lobsang,saunàychúngtasẽthànhmộtnhóm.Bâygiờ tasẽđưaconđiviếng thămmộtcộngđồngcácnhàsưsinhhoạtkháchẳnvớituviệncủachúngta.’

SaukhiđãgiaongườibệnhchomộtvịLạt-masănsóc,chúng tôibướcrangoài hành lang. Tu viện này không được gìn giữ sạch sẽ như tuviệnChakpori.Kỷluậtcũngkhôngđượcnghiêmnhặtlắm,cácnhàsưđilạitựdotùyý.

Sovớituviệncủachúngtôi,thìcácthánhđiệncủahọkhôngđượcsănsóclauchùitươmtất;mùinhangkhóiởđâycũngnồngnặchơn.Từngnhómtrẻconchơiởngoàisân.NếuởChakporithìvàogiờnàychúngphảiđanglàmviệcráoriết.

Tuviệnnàyhoàntoànthiếutrậttự,sựsạchsẽvàkỷluậtmàtôivẫnthườngcoinhưlànhữngđiềuluậtcănbản.Sưphụtôihỏi:‘Lobsang,concómuốnởlại tu viện này và sống một cuộc đời dễ dãi tự do như họ chăng?’ Tôiđáp:‘Bạchsưphụ,chắcchắnlàkhông.Connghĩrằnghọchỉlàmộttậpđoànngườimanrợ.’Sưphụbậtcười:‘Thếlàởđâycótấtcảbảyngànngườimanrợ,vànhưvậylàhơinhiều!Chỉcầnmộtthiểusốngườibêbốilàđủlàmchocảmộttậpđoànphảimangtiếng,conbiếtkhông?’

Mộtsựthậthiểnnhiênmàmọingườiđềubiếtrõ,làtuviệncủachúngtôicómộtkỷ luậtgắtgaonhất,cònởhầuhếtnhững tuviệnkhác thìkỷ luật rấtlỏnglẻo.Ởnhữngnơiđó,nếumộtnhàsưmuốngiảiđãi,lườibiếng,thìôngtađượctựdolườibiếngmàkhôngainóigì.

Tu việnSera còn được biết với cái tên riêng làTrạiHoa hồng, nằm cáchđiệnPotalanămcâysốvà làmột thànhphầncủanhómcộngđồngtuviệngọilàTamđỉnhviện.TrongcộngđồngnàythìtuviệnDrebungvớiconsốtrênmườinghìnnhàsưlàtuviệnlớnnhất.KếđólàtuviệnSeravớichừngbảyngànnămtrămnhàsư,vàsauhếtlàtuviệnGandenvớigầnsáunghìnnhàsư.

Tấtcảbatuviệnnàyđềuđồsộnguynganhưnhữngthànhphốthậtsự,vớinhữngđườngsá,trườnghọc,đềnthờvàtấtcảnhữngcơquan,dinhthựquảntrịhànhchínhcầnthiết.NhữngnhàsưbảovệxuấtthântừtỉnhKhamđituầnphòngthườngxuyêntrêncácđườngphố.

TuviệnChakpori tuynhỏnhưngcó thế lực rất lớn.Với tưcách làmộtYviện,nócũnglàTrungtâmYkhoacủaquốcgia,vàcómộtsốđạidiệnquantrọngtrongHộiđồngChínhphủ.ỞtuviệnChakpori,ngườitadạychúngtôivõthuậtTâyTạng.Khôngphảitấtcảcáctuviệnđềucódạymônvõthuậtnày.Trongtuviệncủachúngtôi,mônvõthuậtấyđượcsửdụngđểtậpluyện

chocác thiếusinhbiết tựvệ, làmchủnhữngphảnứng tựnhiêncủamình,làmtêliệtgiácquancủamộtngườivìmụcđíchgiảiphẫuykhoa,vàđểcóthểdichuyểnmộtcáchantoàntrongnhữngvùngnguyhiểmnhất.

Thậtvậy,với tưcách lànhữngvịLạt-maysĩ,chúng tôi luôn luônphảidichuyểnđến tậnnhữngvùnghiểm trở,xaxôi,đầynhữngsựbất trắc,hiểmnghèo.VõsưTzu,nhưđãnóitrướcđây,làmộtchuyênviênvềmônvõthuậttự vệ, có lẽ là vị võ sư giỏi nhất của xứTâyTạng.Ôngđã dạy tôi tất cảnhữnggìôngbiết,vớimộttinhthầntráchnhiệmvàchỉđểlấylàmhàilòngvìđãlàmtrònbổnphậncủamộtvõsư.

PhầnnhiềunhữngngườiTâyTạngđãtrưởngthànhđềubiếtmộtvàithếvõsơđẳngđểhộthân.Nhưngvềphầntôi,tôiđãtậpluyệnnhữngthếvõđótừkhimớilênbốntuổi.Chúngtôinghĩrằngmônvõthuậtnàychỉdùngđểtựvệvàtựlàmchủlấymình,chứkhôngnêndùngđểbiểudiễntrênvõđàinhưnhữngtayđấuvõchuyênnghiệp.

ỞTâyTạng,ngườitathườngnóirằngmộtngườigiỏivõvàcósứcmạnhcóthểrấtônhòahiềnlành,cònnhữngsựphôtrươngkhoácláclàđặctínhcủakẻyếu.Vớimônđiểmhuyệt,ngườitacóthểlàmtêliệtgiácquancủamộtngười,cótácdụngnhưviệcdùngthuốcmêđểlàmchongườitakhôngcònbiếtđauđớnkhicầnphảigiảiphẫu,nắnlạikhớpxươngbịtrật,haynhổrăngchẳnghạn.Ngườitacóthểlàmchomộtngườitrởnênbấttỉnhmàkhônghaybiếtrằngmìnhđãbịđiểmhuyệt,vàvàigiờhayvàiphútsauđó,ngườiấysẽthứctỉnhvàvẫnsángsuốtmàkhôngbịmộtảnhhưởngxấunào.Cóđiềulạlàmộtngườibịđiểmhuyệtlúcđangnóichuyệnsẽbịbấttỉnhvàngủmêđi,nhưngđếnkhitỉnhdậysẽtiếptụccâunóibịgiánđoạn.

Vìmônđiểmhuyệtnàyvôcùnglợihạinhưvậy,nênvõthuậttựvệvàđiểmhuyệtbítruyềncủaTâyTạngchỉđượctruyềnthụchonhữngmônđồđãtrảiquasự thử tháchvôcùnggắtgao.Hơnnữa,đểđạt sựcẩnmậtvàan toàntuyệtđối,họcònphảichịumộtvàiphépdẫndụbằng thôimiênđểvềsaukhôngthểlạmdụngquyềnnăngnày.

Một tu việnLạt-magiáoởTâyTạngkhông chỉ là nơi trú ngụ của nhữngngười cùng chí hướng tu hành, mà còn là một kiểu thành phố tự trị vớinhữngcơquanquảntrịvàcảnhữngnơigiảitrí,tiêukhiển.Ởđócócảnhữnghíviệnđểtrìnhdiễnnhữngmànkịchnghệtôngiáovàvănhóatruyềnthống.Nhữngnhàsưnhạccôngluônsẵnsàngbiểudiễntàinghệđểgiúpvuivàđểchứngtỏrằngkhôngmộtcộngđồngtuviệnnàokháccónhữngnhạccôngtài

giỏinhưhọ.Cácnhàsưcótiềnriêngđểmuasắmthứcăn,quầnáo,đồxaxỉphẩmvàsáchvởtrongcáccửatiệm.Nhữngvịnàomuốntiếtkiệmcóthểgửitiềnvàonhữngtòangânkhố,hoạtđộnggiốngnhưcácngânhàng.

Tấtcảnhữngcộngđồngsinhhoạttrênthếgiớiđềukhôngkhỏicónhữngkẻbấtlươngphạmpháp.TrongtuviệnLạt-magiáo,nhữngkẻbấtlươngnàybịcácnhàsưbảovệbắtgiữvàđưaramộttòaánriêngđểxétxửmộtcáchcôngbình.Nếuxétracóphạmpháp,họsẽphảiđềntộitrongkhámđườngcủatuviện.

Trongtuviệncónhữngtrườnghọcđểchomỗiđứatrẻcóthểnhậnđượcmộtnền giáo dục thích nghi với tính chất và mức độ thôngminh của chúng.Ngườitagiúpđỡnhữnghọctròưutúđểxâydựngchochúngmộttươnglaitốtđẹp,nhưngởphầnnhiềucáctuviện,trừtuviệnChakpori,nhữnghọctròlườibiếngđược tựdochơibời,ngủnghỉhoặcdùng thờigianđểngồimơmộng.

Thậtvậy,vì tin rằngngười takhông thểảnhhưởngđếncuộcđờikẻkhác,nên tốthơn làcứđểchohọvớtvát lại thờigianđãmất trongmột…kiếpsau!

ỞtuviệnChakporithìkhôngnhưthế.Ngườinàokhôngtiếnbộsẽbịmờiđinơikhác,đếnnhữngchỗcókỷluậtdễdànglỏnglẻohơn.

Nhữngsưsãibịốmcủachúngtôiđượcchămsóctốt,chúngtôicómộtbệnhviệntrongtuviệnvànhữngngườimệtmỏikhóchịusẽđượccácnhàsưđãđượcđàotạoyhọcvàgiảiphẫucơbảnđiềutrị.Nhữngcanghiêmtrọnghơnsẽđượccácchuyêngiađiềutrị,chẳnghạnnhưLạtMaMingyarĐạiĐức.TừkhirờikhỏiTâyTạng,tôirấtthườnggặpnhữngcâuchuyệnbuồncườicủaphươngTâyrằngngườiTâyTạngnghĩlàtráitimcủađànôngởbêntrái,còncủaphụnữởbênphải.Chúngtôiđãgiảiphẫuquáđủtửthiđểbiếtđâulàsựthật.TôicũngthườnghaybịnhạobángrằngngườiTâyTạngởbẩn.Tácgiảcủanhữngphátngônnhưvậychắchẳnchưabaogiờđượcởnhữngnơitiệnlợi,ởAnhvàMỹ,nơimàcáccôngdânđịaphươngđượccungcấpdịchvụ“điềutrịmiễnphívàđặcbiệt”.Họchorằngchúngtôiởbẩn,vínhưmộtsốphụnữởchỗtôibôivàichấtliệulênmặt,vàtômôiđểđánhdấuchongườikhác không lẫn.Đa số họ bôi lên tóc để làmnó trông bóng hơn, hoặc đểnhuộmmàu.Họthậmchícònnhổlôngmàyvàlàmmóng,đólànhữngdấuhiệuchắcchắnbịchorằngphụnữTâyTạng“bẩnthỉuvàhủtục”.

Trongtuviệnchúngtôithườngcónhữngkháchviếngthăm,nhữngngườiláibuônhoặccácnhàsư.Họđược lưu trú trongkháchsạncủa tuviệnvà tấtnhiênlàphảitrảtiền.

Khôngphảitấtcảcácnhàsưđềusốngđộcthân.Nhữngngườinàochorằngtìnhtrạngđộcthânkhôngthuậntiệnchođờisốngtinhthầncủahọ,đượctựdogianhậpvàoHồngphái (Dugpa), vì nhữngngười trongpháinàyđượcphéplậpgiađình,nhưngcũngchỉlàmộtsốrấtít.

Tronggiớituhành,cấplãnhđạođượctuyểnchọntrongsốnhữngtusĩđãlậpnguyệnsốngđộcthân,thuộcvềHoàngphái(Gelugpa).Trongnhữngtuviện“cộngđồngnamnữ,”cácnhàsưvànicôcùngtutậpvàgồmthànhmộttậpđoàncótổchức,vớimộtbầukhôngkhíthườnglàhòadịuhơnnhữngtuviệnchỉdànhriêngchonamgiới.

Một vài tu viện có xưởng in và họ có thể in sách của riêngmình.Thôngthường,họ tự làmragiấy.Đókhôngphải làmộtcôngviệccó lợichosứckhỏebởivìmộtloạivỏcâyđượcsửdụngtrongsảnxuấtgiấycóđộctốcao.Bên cạnh việc ngăn ngừa các loàimốimọt gặmnhấmgiấyTâyTạng, nócũngảnhhưởngkhôngtốtđếncácsưsãi.Nhữngngườilàmcôngviệcinấnnàythườngphànnànvềtìnhtrạngđauđầunặngvàtệhơnnữa.ỞTâyTạng,chúngtôikhôngsửdụngkhuônsắpchữkimloại.Tấtcảcáctrangsáchđượcđẽogọttừloạikhuôngỗthíchhợp,sauđócắtxénhếtxungquanh,chỉchừalạiphầnđãkhắcinvàđượclắpdựngdọcvàophầnlõmcủamộtkhung.Mộtsốkhungrộngkhoảngmộtmét,sâunửamét,vàchitiếtkháphứctạp.Nhữngkhunglỗidùnhỏcũngkhôngđượcsửdụng.SáchTâyTạngkhônggiốngvớicuốnsáchnày,cáctrangsáchrộngvàngắn.Cáctrangkhôngđónggáy,đượcxếprờinhaugiữanhữngtấmbìasáchbằnggỗchạmkhắc2.

Khiinấn,chiếckhungcólắpbảnchạmkhắcnộidungtrangsáchđượcđặtnằmngang.Mộtnhàsưchạymộtconlănmựctrêntoànbộbềmặtđểmựcrảiđều.Mộtnhà sưkháccầm lênmột tờgiấyvànhanhchóng trảinó lênkhung, trongkhinhàsư thứba theosauvớimộtcon lănnặngấnmạnh tờgiấyxuống.Nhàsưthứtưnângtrangsáchđãinlênvàchuyểnnóchomộtngườihọcviệcđểđặtnósangmộtbên.Córấtíttờbịnhòe,nhữngtờinhỏngkhông bao giờ được sử dụng cho cuốn sách mà được giữ lại cho nhữngngườihọcnghềdùngđểthựctập.TạiChakpori,chúngtôichạmkhắcnhữngtấmbảnggỗcaogầnhaimét,rộngtrênmộtmét:nhữngtấmbảngnàychạmkhắchìnhngườivàcácbộphậnkhácnhaucủacơ thể.Từđóchúngđượclàm thành những tấm biểu đồ trên tường mà chúng tôi phải tô màu cho

chúng.Chúngtôicũngcócảnhữngbiểuđồchiêmtinh,dựavàođóchúngtôilậpranhữnglásốtửvirộngkhoảng0.19métvuông,đólàbảnđồcácvìtinhtútrênbầutrờiởthờiđiểmthụthaivàrađờicủamộtngười.Trênnhữngchỗtrốngcủabảnđồ,chúngtôiđưavàodữliệuđãtracứutrongcácbảngtínhchitiếtđãđượclậpcôngphutừcổxưa.

SaukhiđiquansátmọinơiởTrạiHoahồng,chúngtôitrởlạithămvịsưgià.Tronghaitiếngđồnghồ,bệnhtìnhcủaôngtađãthuyêngiảmrõrệt,vàôngtađãđủsứcđểchúýđếncảnhvậtchungquanh.ÔngtacóthểlắngtaichămchúnghetiếngnóicủaĐạiđứcMingyarmàôngtỏvẻrấtquýmến.Sưphụnóivớiông:‘Bâygiờchúngtôiphảiđi,nhưngtôisẽđểlạichosưôngmộtítdượcthảo.Tôisẽchỉdẫnrõràngchovịsưcóbổnphậnsănsócsưông.’

Sưphụđưachoôngbacáibọcnhỏmàngườilấyratừtrongbaoda.Babọcthuốcnhỏnàysẽgiúpvịlãotănghoàntoànbìnhphục,thoátkhỏilưỡiháitửthần.

Rađếnsânngoài,chúngtôi thấymộtnhàsưnắmdâycươnghaiconngựachờ sẵn. Chúng tôi lên ngựa và đi chậm bước. Trại Hoa hồng chỉ cáchđườngLing-khorcósáucâysố.Tôikhôngcóýđịnhđingangquanhàcũcủatôi.Sưphụcólẽđọcđượctưtưởngcủatôi,vìngườinói:‘Chúngtasẽđiquađườngđểrakhuchợ.Chúngtakhôngcógìphảigấprút.’

TôithíchthúngắmnhìncáccửahàngcủacácthươngnhânTrungQuốcvànghegiọngcaothethékhihọcãivãvàcòkègiácả.NgayđốidiệnbênkiabênđườngphốlàmộtlăngmộtínđồđạoPhậtởTâyTạng,tượngtrưngchosựbấttửcủaThượngĐếthiêngliêng,vàđằngsauđólờmờhiệnrangôiđềnmàcácnhàsưcủangôichùaShedeGompagầnđóđangùara.Sauvàiphútcưỡi ngựa, chúng tôi đã ở trongmột ngõ hẻm với những ngôi nhà ồn àohuyênnáonúpdướibóngngôiđềnJo-Kank.Tôi thầmnghĩ: ‘A!Lầncuốicùngkhitôiđiđếnđây,tôilàmộtngườitựdo,khiấytôichưaphảihọcđểtrởthànhtusĩ.Tôiướcmongthờigianquachỉlàmộtgiấcmộngmàtôicóthểquênhếtkhitôithứctỉnh!’

Saukhiđãđiquađườngcái,chúngtôirẽvềphíataymặtđểđếncầuNgọcBích. Sư phụ quay sang tôi và nói: ‘Như vậy, phải chăng con vẫn khôngmuốn trở thành tusĩ?Đó thật làmộtcuộcđờiđángsống,conbiếtkhông?Đếncuốituầnnày,mộtsốnhàsưsẽxuấthànhnhưmọinămđểđiháithuốctrênnúi.Thầykhôngđểconđivớihọnămnay.Consẽởlạiđây,vàchúngtasẽlàmviệcchungvớinhau,đểconcóthểthiđậukỳthituyểncácnhàsưưu

tú(Trappa)vàonămmườihaituổi.Thầyđãdựđịnhđemcontheotrongmộtchuyến xuất hành về sau này lên những vùng thượng du, tại đó có mọcnhữngloạidượcthảorấthiếm.’

Chúng tôi vừa ra khỏi làng Sho và sắp đến gần Pargo Kaling, ở cửa tâythànhLhasa,thìmộtkẻhànhkhấtđứngnépvàotườngvàrênrỉ:‘ThưaBácsĩLạt-ma,xinngàilàmphướcđừngchữakhỏibệnhchotôi.Vìnếutôilànhmạnh,tôisẽkhôngcònphươngtiệnđểkiếmăn!’

Sưphụcóvẻbuồnkhichúng tôibướcquacửa thànhvànói: ‘Ởđâucũngthấynhữngkẻănmày.Họ làmchođấtnướcchúng tamang tiếngxấuvớingoạiquốc.ỞẤnĐộvàTrungHoa,khi thầyđếnđócùngvớiđứcĐạt-laiLạt-ma,ngườitakểchuyệnvềnhữngngườiănmàycủaxứTâyTạng,nhưnghọkhôngngờrằngvàingườitrongsốđólạirấtgiàu.Dầusao,cólẽsaukhichứng thực lời tiên tri về năm Canh Dần (năm 1950 – Trung Quốc xâmchiếmTâyTạng),nhữngkẻănmàysẽbịbuộcphảilàmviệc.Chừngđó,haithầytròtasẽkhôngaicònởlạiquênhàđểchứngkiếnviệcấy.Consẽsốngởngoạiquốc,cònthầythìđãkhôngcònnữa.’

Tôithấylòngbuồnvôhạnvớiýnghĩrằngcómộtngàysưphụkínhyêusẽtừbiệttôivàkhôngcònsốngtrênmặtđấtnàynữa.Hồiđó,tôichưanhậnbiếtrằngcõiđờinàychỉlàhưảo,nhưmộtchuỗidàinhữngthửthách,nhưmộttrườnghọclớnđểrènluyệntâmtánh.

Trênđườngvề,tôiliêntưởngđếnnhữngngườiđiháithuốc.Mỗinăm,mộtnhómcácnhàsưcủatuviệnChakporilênnúiháithuốcvềphơikhôvàdựtrữtrongnhữngbaodakhôngthấmnước.MiềnnúinonxứTâyTạnglànơimà thiênnhiênsẵndànhchoconngườimộtkhodược thảophongphúbấttận.Tôithầmnghĩrằngmìnhcóthểvắngmặttrongchuyếnxuấthànhnămnay,vàhãychuẩnbịtinhthầnđểđilênmiềnthượngduhuyềnbíkhisưphụxétthấycầnthiết.

Cácnhàchiêmtinhđãtiênđoántôisẽthiđậumộtcáchdễdàng,nhưngtôibiếtrằngtôiphảihọcrấtnhiều.Thậtvậy,sựthànhcôngchỉđượchứahẹnvớiđiềukiệntấtyếulàtôiphảitựmìnhgặtháibằngsựnỗlực.Vềphươngdiệntinhthầnhaytrínão,ítnhấttôicũngđãpháttriểnbằngmộtthiếuniênmườitámtuổi,vìtôivẫnluônchungđụngtiếpxúcvớinhữngngườilớntuổihơntôivàtôiphải tựlựcxoayxởgiảiquyếtmọichuyệntrongmọitrườnghợp.

CHƯƠNGX:TÍNNGƯỠNGVÀSINHHOẠT

Dưới đây làmột vài chi tiết về nền vănminhcủaxứTâyTạng,cóthểsẽkhêugợisựquantâmcủaquýđộcgiả.

NềntôngiáoTâyTạnglàmộthìnhthứcbiếnthiêncủaPhậtgiáo,nhưngcónhữngnét đặc thù và cá biệt không hoàn toàngiống với Phật giáo ở bất cứ nơi nàokhác.NgườiTâyTạng xemđây là quốcgiáo. Danh từ mà người Tây phươngthường biết đến là Lạt-ma giáo(Lamaisme),vì cácvịLạt-ma luônđượcxem là biểu tượng của Phật giáo Tây

Tạng.

Tín ngưỡng của người Tây Tạng đặt căn bản trên niềm hy vọng hướngthượng.NgườiTâyTạngluôntựnỗlựctrênconđườngtiếnhóatâmlinhvàhoàntoànkhôngtinvàosựhiệndiệncủamộtvịThượngđếđộctôn,toàntrívàtoànthông,coisócvàchechởchotoànthểnhânloại.

Nhiềungườicóhọcphátbiểunhưthểrấtuyênbácvềtôngiáocủachúngtôi.Họchỉtríchchúngtôivìhọđangmùquángbởiđứctincủamìnhđếnmứckhôngthểnhìnnhậnnhữngquanđiểmkhác.Vàingườitrongsốhọthậmchícòngọichúngtôilà“quỷxatăng”bởicáchthứccủachúngtôixalạvớihọ.Đasốnhữngtácgiảnàychỉđưaraquanđiểmdựatrêncáclờiđồnđạihaynhữnggìngườikhácviết.Mộtsốítcóthểđãnghiêncứuđứctincủachúngtôitrongvàingàyvàtưởngrằngmìnhbiếttấtcảđểrồiviếtnhữngcuốnsáchvềchủđềấytrongkhinhữngngườiuyênbácnhấtcủachúngtôicũngphảimấtcảđờiđểkhámphá.

HãyhìnhdungmộtPhậttửhaymộttínđồẤnGiáochỉđọclướtquaKinhThánhvàigiờvàsauđócốgắnggiải thíchtấtcảkhíacạnhtinhtếcủaCơđốcgiáo!ChưamộttácgiảviếtvềLạtMagiáonàotrongsốhọđãsốngnhưmộttusĩtrongmộttuviệnLạtMatừnhỏvànghiêncứuSáchThánh.Đâylànhữngcuốnsáchbítruyền,nóbítruyềnởchỗkhôngdànhchonhữngngườimuốn được cứu rỗi nhanh chóng, dễ dàng và tầm thường. Những người

muốntìmsựanủitừmộtsốlễnghi,hìnhthứctựthôimiênnàođócóthểcóđượcđiềuđónếuhọthấycóíchchohọ.

TuynhiênđókhôngphảilàSựThậtẨnTàng,màchỉlàtựhuyễnrấttrẻcon.Mộtsốngườinghĩmộtcáchdễdãirằngcứphạmlỗirồilạiphạmlỗi,rồisauđókhicảmthấyquádằnvặt thìchỉcầnmangmộtchútlễvật tớingôiđềngầnnhấtđểtạlỗivàxincácvịthầnthathứ,thếlàngaylậptứctấtcảmọilỗilầm được xoá bỏ.Quả thật là cómột ThượngĐế,mộtĐấngToànNăng.NhưngxinNgàiđâuíchgìvìThượngĐếchínhlàsựthật.

NhữngngườiTâyTạngđãtừnghọcgiáolýcủaĐứcPhậtkhôngbaogiờcầunguyệnđểxinmaymắnvàânhuệ,trừviệcxinnhậnđượclàsựcôngbằngtừConNgười.MộtĐấngTốiCao,theobảnchấtcủacônglý,khôngthểtỏlòngthươngxótngườinàymàkhông thươngxótngườikhác,bởivì làmvậy làkhông công bằng.Cầu nguyện xinmaymắn và ân huệ, rồi hứa hẹn dângvàngvàhươngnếulờicầunguyệnđượcđápứngkhácgìngụýsựcứurỗisẽdànhchokẻtrảgiácaonhất, tứclàThượngĐếthiếutiềnvàcóthể“mua”được.

ConNgười có thể tha thứchonhau,dù rấthiếm làmđược, cònĐấngTốiCaochỉcóthểbiểuhiệncônglý.Chúngtalànhữnglinhhồnbấttử.Lờicầunguyệncủachúngtôi:“Om!Ma-nipad-meHum!”đượcviếtởphíadướiđây–thườngđượcdịchtheonghĩađenlà“NgọcquýtrongHoaSen!”Chúngtôi,nhữngngườiđisâuhơnmộtchúthiểurằngýnghĩathựcsựcủanólà:“Lòngtừbirộnglớn!”3

Om!ma-nipad-meHum!

Cósựchết.Giốngnhưngười ta cởibỏbộquầnáokhihếtngày, linhhồncũngrờibỏthânxáckhingủ.Giốngnhưbộquầnáobịbỏđikhihỏng,linhhồn cũng bỏ thân xác khi nó đãmệtmỏi, kiệt sức và không còn sử dụngđượcnữa.Cáichếtchínhlàsựsinhra.Chếtđơnthuầnchỉlàviệcsinhraởcõikhác.Conngười,haylinhhồncủaConngười,làvĩnhcửu.Thânxácchỉlàvỏbênngoàitạmthờibaobọclinhhồn,đượcchọntươngứngvớinhiệm

vụđượctraochokhisốngtrêntráiđất.Vẻbềngoàikhôngquantrọng,linhhồnbêntrongmớilàđángkể.Mộtnhàtiêntrivĩđạicóthểxuấthiệntrongvỏbọccủamộtngườinghèođói-MộtcáchtốtđểcóthểphánxétđượclòngnhânáiConNgườivớiConngười!– trongkhingườikhác làdophạmlỗitrongkiếptrướcdùkhôngbịđóinghèodồnép.

“BánhxeLuânhồi”làcáchmàchúngtôigọihoạtđộngcủaviệcđượcsinhra,sốngtrongmộtthếgiớinàođó,chếtđi,trởvềtrạngtháilinhhồn,vàđếnđúng lúc lại được sinh ra trong những hoàn cảnh và điều kiện khác.Mộtngườigặpnhiềuđaukhổtrongcuộcsốngkhônghẳnlàkẻxấuởkiếptrước,đócó thể làcách tốtnhấtvànhanhnhấtđểhọchỏinhữngđiềunhấtđịnh.Trảinghiệmthựctếlàmộtngườithầytốthơnnghenói!

Mộtngườiphạmtộitựsátcóthểđượctáisinhđểsốngchonhữngnămđãbịcắtngắntrongkiếptrước,nhưngnókhôngphảiluônxảyranhưvậyđốivớinhững ai đã chết trẻ, như trẻ sơ sinh chẳng hạn, hoặc những người tự tử.BánhxeLuânhồiápdụngchotấtcả,từngườiănxinđếnvuachúa,từđànôngđếnđànbà,từngườidamàuđếndatrắng.Tấtnhiên,Bánhxechỉlàbiểutượng,nhưngnócũngđủrõchonhữngngườikhôngcóthờigianđểtìmhiểusâuvềđềtàinày.NgườitakhôngthểgiảithíchniềmtincủangườiTâyTạngtrongmộtvàiđoạnngắn.ThánhkinhKangyur,hayGiáolýTâyTạnggồmtrênmộttrămcuốnsáchvềđềtàinàymàthậmchícònchưađềcậpđếnđượcmộtcáchđầyđủ.Cónhiềucuốnsáchđượccấtgiấutrongcácngôichùahẻolánhmàchỉcónhữngngườiđãđượcđiểmđạomớiđượcthấy.

Từnhiềuthếkỷtrước,cácdântộcphươngĐôngđãbiếtrõvềcácsứcmạnhhuyềnbívànhữngđịnhluậtthiênnhiên.Thayvìphủnhậnsựhiệnhữucủanhữngsứcmạnhhuyềnlinhấychỉvìkhôngthểcânlườnghayquansátphảnứngcủachúngdướiảnhhưởngcáchóachấttrongphòngthínghiệm,nhữngbậcdanhsưphươngĐôngđãcốgắngtănggiakhảnăngkiểmsoátcủahọđốivớinhữngsứcmạnhthầnbívôhình.Thídụnhưhọđãchúýđếnnhữngkếtquảthuđượctừsựpháttriểnnăngkhiếuthầnnhãn.

Nhiều người cho rằng điều ấy không thể có, vì họ cũng chẳng khác nàonhữngngườimùtừthuởlọtlòng,cứtưởngrằngkhôngcóthịgiácchỉvìhọkhông hề có kinh nghiệmvề loại giác quan này!Làm sao họ có thể hìnhdungrằngmộtvậtcóthểđượcnhìnthấytừxatrongkhônggian,khikhônghềcómộtsựtiếpxúcnàogiữavậtấyvàđôimắtconngười!

Thểxácconngườiđượcbaophủbằngmộtlớpvỏnhưsươngmùmuônmàu

nghìnsắc,đólàhàoquang.Nhữngvịcóthầnnhãnnhìnvàohàoquangcủamộtngười,cóthểquansátcácmàusắcđómàhiểuđượctìnhtrạngsứckhỏe,đứchạnhvàtrìnhđộtiếnhóacủangườiấy.

Hào quang ấy là sự phát huy, sự biểu hiện củamột luồng khí lực từ bêntrong,tứcChânngãcủaconngười.Trênđầuconngườicũngđượcbaotrùmbởimộtvònghàoquangxuấtpháttừcáikhílựcđó.Đếnlúcchết,thìcáihàoquangấy tắthẳnvì thần thứcđã rờikhỏi thểxácvàđivàomộtcảnhgiớikhácđểbướcsangmộtgiaiđoạnhiệnhữukháchơn.Khiđó,thầnthứctrởthànhmột“cáibóng”phấtphơ,vìcònhoangmangbởisựxúcđộngmạnhkhivừarờikhỏixácthânvậtchất.Cóthểthầnthứckhônghoàntoànýthứcđược những gì đang xảy ra. Bởi đó, các vị Lạt-ma có bổn phận giúp đỡnhữngngườihấphốivàgiảnggiải chohọnghevềnhữnggiaiđoạnmangthân trungấmmàhọsẽ trảiqua.Nếukhông, thần thứcsẽbámvíu lấycõitrầndonhữngdụcvọngcủaxác thịtcònchưađược thỏamãn.Vai tròcủacácvịtănglữchínhlàcắtđứtnhữngsợidâytróibuộcđó.

NgườiTâyTạngthườngcónhữngcuộchànhlễcầusiêuđểdìudắtvonglinhngườichết.SựchếtkhônglàmchongườiTâyTạngsợsệt.Họtinrằngvớinhữngnghithứccẩnmật,thầnthứccóthểđượcgiúpđỡrấtnhiềuđểchuyểnsangcảnhgiớitáisinhmộtcáchdễdàng.

Cầnphảivạchramộtlộtrìnhnhấtđịnhvàrõràng,vàhướngdẫntưtưởngcủangườihấphốimộtcáchthíchnghi.Mộtsốcuộclễcầusiêulớnđượccửhành trongmộtngôiđền trướcsựhiệndiệncủachừngba trămvịsư.MộtnhómbốnhaynămvịLạt-mangồithànhvòngtrònởchínhgiữavàđốidiệnvớinhau.TrongkhicácnhàsưtụngniệmdướisựđiềukhiểncủamộtvịSưtrưởng, các vịLạt-ma cố gắng tập trungniệm lực để giao cảmvới nhữngvonglinhtrongcõivôhình.

Những lời cầu nguyện bằng tiếng Tây Tạng thật khó mà dịch ra cho đủnghĩa,nhưngtôicũngxinlượcdịchđạikháinhưsau:

Hãyngheđâytiếnggọicủachúngtôi,hỡicácvonglinhđangphấtphơvôđịnh ở cảnh giới của thân trung ấm. Âm dương cách trở, người sống vàngườichếtsốngởnhữngcảnhgiớicáchbiệtnhau.Nhưngngườichếtcóthểđượcnhìnthấyởđâu?Ởđâungườitacóthểngheđượcgiọngnóicủahọ.

Câynhangđầutiênđượcđốtlênđểkêugọinhữngvonglinhlạclõngvàchỉđườngchohọ.

Hãyngheđâytiếnggọicủachúngtôi,hỡicácvonglinhđanglạclõngkhôngngườidìudắt.Thếgiớinàylàảoảnh.Cuộcđờichỉ làmộtgiấcmộng.Cósinhcódiệt,vậtgìcólúcsinhraắtphảicólúcchếtđi.ChỉcóPhậtpháplàconđườngduynhấtđưađếnsựsốngthườngtồn.CầuchovonglinhđượcsiêusinhTịnhđộ.

Câynhangthứnhìđượcđốtlênđểkêugọinhữngvonglinhlạclõngvàchỉđườngchohọ.

Hãyngheđây tiếnggọicủachúng tôi,hỡinhữngbậcvuachúaoaiquyềnhốngháchcủathếgian.Cácngườiđãngựtrịtrênnhữngdãygiangsancủathiênhạ.Triềuđạicủacácngườichỉtồntạicómộtthờinhưngtiếngrênsiếtcủadântộccácngườikhôngbaogiờdứt.Dolòngthamvọngchinhphụcđấtđai,cácngườiđãlàmchomáuchảythànhsông,vànhữngtiếngkhócthancủakẻbịtrịcònlàmrungchuyểncâycối,thấuđếntrờixanh.CầuchovonghồncácngườiđượcsiêusinhTịnhđộ.

Cây nhang thứ ba được đốt lên để kêu gọi vong hồn các bậc đế vương,nhữngnhàđộctàitrongthiênhạvàđểchỉđườngchohọ.

Hãy nghe đây tiếng gọi của chúng tôi, hỡi những kẻ bạc ác bất nhân vànhữngkẻtrộmcướpcủathếgian,cácngườiđãgâynêntộiácđốivớiđồngloạivàngaytronglòngcácngườikhôngcósựbìnhan.Linhhồncácngườivấtvưởngkhôngnơinươngtựavàcông lýkhôngcó trong tâmcácngười.CầucholinhhồncácngườiđượcsiêusinhTịnhđộ…

Câynhangthứtưđượcđốtlênđểkêugọivonghồnnhữngkẻtộilỗiđangvấtvưởngtrongcôquạnh.

Hãyngheđâytiếnggọicủachúngtôi,hỡinhữngnàngkỹnữlầuxanhcủathếgian,nhữngngườibuônhươngbánphấnmàtộilỗicủabọnđànôngđãlàmchoôuế,nayđangđilangthangvôđịnhtrongcõiuminhtămtối.CầuchovonghồncácngườiđượcsiêusinhTịnhđộ.

Câynhangthứnămđượcđốtlênđểkêugọivonghồncácngườiđànbàtộilỗi,sađọa,đểdìudắtvàgiảithoátchohọkhỏinhữngsựtróibuộccủatrầngian…

Khóihươngnghingúttỏatrongbóngtốichậpchờnnhữngngọnđènbơleolét, làm rung rinh những bóng đen phía sau các pho tượng thếp vàng. Sựcăngthẳngcàngtăng,cácvịLạt-mađangtậptrungtưtưởngđểgiaocảmvới

nhữngvonglinhchưađượcgiảithoátkhỏinhữngsợidâytróibuộcvớicõitrần.

Nhữngnhàsưmặcáotràngmàuđỏngồisắptừnghàngđốidiệnvớinhau,cất giọngngânnga tụngniệmnhữngbàikinh cầu siêu cho cácvong linh,nhữngtiếngtrốngvanglêntheonhịptimđập.Từnhữngnơikháctrongđềnthờ,nhưtrongmộtcơthểsốngđộng,lànhữngtiếngrềncủanộitạng,tiếngọcạchcủadịchtrongcơthể,vàtiếngrìràocủakhôngkhítrongphổi.Cuộclễtiếpdiễnvớinhữnglờichỉdẫnđượcđưarachocácvonglinhvànhịpđộcủanhững lời cầu siêu tụngniệmmỗi lúcmột thưadần, chođếnkhicuốicùng là tiếng linhhồn rờikhỏi cơ thể.Tiếng thởhắt ra run rẩy,và rồi imlặng.Sựimlặngđếncùngvớicáichết.Bêntrongsựimlặngđólàsựnhậnthức,cóthểnhậnthứcrõthậmchícảlinhhồnnhỏbénhất,nhậnthứcvềtấtcảnhữngthứkhácxungquanh,đangchờđợi,đanglắngnghe.Dầndần,khinhữnglờichỉdẫngiaocảmtiếptụcđượcđưara,sựcăngthẳnggiảmdầnkhinhữnglinhhồnchuyểnđếngiaiđoạntiếptheotrêncuộchànhtrìnhcủahọ.

NgườiTâyTạngchúng tôi tin chắc chắn rằngchúng ta tái sinhnhiêu lần.Nhưngkhôngchỉđơnthuầntớitráiđấtnày.Cóhàngtriệuthếgiới,vàchúngtôibiếtrằngởhầuhếtnhữngnơiđócósựsống.Cưdânởđócóthểcóhìnhdạngkhácvớinhữnggìchúng tađãbiết,họcó thể tiếnhóacaohơnnhânloạitrêntráiđất.NgườiTâyTạngchúngtôikhôngbaogiờđồngývớiquanđiểmchorằngConNgườilàdạngtiếnhóacaonhấtvàcaoquýnhất.Chúngtôi tinrằngcónhiềuhìnhtháicủasựsốngcaohơnnhiềuởđâuđó,vàhọkhôngnémbomnguyêntử.ỞTâyTạngtôiđãnhìnthấyhồsơvềnhữngvậtthểlạtrênbầutrời.Thườngngườitagọichúnglà“CỗxecủacácvịThần”.ĐứcLạtMaMingyarcólầnkểvớitôirằngmộtnhómcácThầyđãgiaotiếpbằng tư tưởng với các vị “Thần” này, họ nói rằng đang quan sát trái đất,giốngnhưcáchloàingườiquansátđộngvậthoangdãvànguyhiểmtrongvườnthúvậy.

Rấtnhiềubàiviếtvềkhinhthân.Điềuđólàcóthểvìtôithườngnhìnthấy,nhưngcầnphải thựchànhnhiều.Luyệntậpkhinh thânkhôngmanglại lợiích thực sự lắm bởi có một cơ chế đơn giản hơn thế rất nhiều, đó là dichuyểnbằngthểvía,nócòndễdànghơnvàhiệuquảhơn.PhầnlớncácvịLạtMađềulàmthế,vàbấtcứngườinàođượcchuẩnbịđểđểdùngtínhkiênnhẫnđềucóthểđượcthưởngthứcnghệthuậthữuíchvàthúvịnày.

Khicònsống,thầnthứcconngườiluôngắnliềnvớithểxác,khôngthểtáchrờirangoài,trừphicótrảiquasựtutập.Khichúngtangủ,chỉcóthểxáclà

cầnsựnghỉngơi,cònthầnthứcthìthoátrangoàivàrơivàocảnhgiớitâmlinh,nhưmộtđứatrẻtrởvềnhàvàolúcchiềutối,saugiờtanhọc.

Thầnthứcvàthểxácđượcnốivớinhaubằngmột“sợichỉbạc”,cókhảnăngnớirộngkhônggiớihạn.Khithểxáccònsống,sợichỉbạccònnguyênvẹn,khithểxácchết,sợichỉđứtvàlinhhồnlạicómộtcuộcđờimớiởmộtthếgiớikháccủanó,giốngnhưdâyrốncủaembéđượccắtđứtkhỏingườimẹkhisinhra.

Đốivớimộthàinhi,khisinhrađờicónghĩalàchấmdứtsựsốngđượcbaobọc,chechởtrongbụngmẹ.Đốivớimộtconngười,sựchếtcónghĩalàđivàomộtcảnhgiới tâm linh tựdohơn,khôngcòngắn liềnvới thểxácvậtchất, để chuẩnbị cho sự tái sinh trongmột kiếp sốngmới.Giai đoạnnàyđượcgọilàthântrungấm.

Khisợichỉbạccònnguyênvẹn,thầnthứcđượctựdođilangthangtrongkhingủvớingườibìnhthường,hoặcthứctrongtrườnghợpđượchuấnluyệnđặcbiệt.Việcđi lang thangcủa thần thức tạo ra cácgiấcmơ,đó lànhữngấntượng được truyền qua sợi chỉ bạc.Bộ não vật lý nhận chúng và “hợp lýhóa”chophùhợpvớiniềmtincủahọtrênthếgiớivậtchấtnày.Trongthếgiớitâmlinhkhôngcóthờigian–“thờigian”làkháiniệmthuầntúyvậtlý–vàvìthếcónhữngtrườnghợpgiấcmơtrảidàivàphứctạpdườngnhưxảyrachỉtrongmộtphầnnhỏcủagiây.Hầunhưaicũngcónhữnggiấcmơgặpvànóichuyệnvớimộtngườiởrấtxa,thậmchíbênkiađạidương.Mộtsốthôngđiệpđãcóthểđượcchuyểnđếnvànhữngấntượngmạnhvềđiềugìđóvẫncònlưu trongtrínhớkhi thứcdậy.Thườngthìđó làkýứcvềviệcgặpgỡmộtngườibạnởxahoặcngườithân,vàcũngkhôngngạcnhiênkhimộtthờigian ngắn sau đó lại nhậnđược tin tức từ chính người ấy.Đối với nhữngngườichưađượcđào tạo,kýứcnày thườngbịbópméovàkếtquả làmộtgiấcmơphilýhoặclàácmộng.

ỞTâyTạng,chúngtôiduhànhđasốbằngcáchxuấtvíahơnlàbằngkhinhcông–và toànbộquá trìnhđều trong tầmkiểm soát của chúng tôi.Thầnthứcđượcrờikhỏicơthểvậtlý,mặcdùvẫncònkếtnốivớinóbằngsợichỉbạc.Người ta có thểduhànhbất cứnơiđâumìnhmuốn,vànhanhnhưýnghĩ.Hầuhếtmọingườiđềucókhảnăngduhànhbằngthểvía.Đasốkhibắtđầuxuấtvía,vớingườikhôngđượcđàotạo,đềucótrảinghiệmvềmộtcú giậtmình. Có thể tất cảmọi người đều đã từng trải quamột lần cảmtưởnglàchỉđingủ,vàsauđóbịthứcgiấcđộtngộtvìmộtcúgiậtmạnhmàkhông rõ lýdo.Điềunày làdosựxuất rakhỏicơ thểquánhanhcủa thần

thức,sựtáchraquáđộtngộtcủathểvíavàthểxácdẫntớisựcothắtcủasợichỉbạc,vàthểvíabịbuộcphảiquayvàocơthểvậtlý.Cảmgiácthậttồitệkhivừamớiduhànhđãphảivề.Thểvíalơlửngbêntrêncơthểvậtlývàimét, giốngnhưquả bóngbuộc vào đầumột sợi dây.Bỗngmột cái gì đó,chẳnghạnnhưtiếngồnởbênngoài,làmchothểvíaquaytrởlạicơthểquánhanh.Cơthểvậtlýthứcgiấcđộtngột,vàmộtcảmgiáckinhkhủngnhưthểbịrơikhỏiváchđávàđúnglúcđóthứcdậy.

Duhànhbằngthểvíadướisựkiểmsoátđầyđủvàtrongkhithứctỉnhhoàntoàn là cáchmà bất cứ ai cũng có thể thực hiện. Nó cần phải luyện tập,nhưngtrênhếttronggiaiđoạnđầucầncókhônggianbiệtlậpmộtmìnhđểkhông sợ bị gián đoạn.Đây không phải làmột cuốn sách giáo khoa siêuhình,vìvậykhôngcóchỉdẫnchitiếtvềcáchduhànhbằngthểvía,nhưngđiềunàycầnphảiđượcnhấnmạnhvìnócóthểtạoratrảinghiệmlolắng,trừkhi đượcmột người thầy giám sát.Thực tế thì không có nguyhiểmgì cảnhưngnócó thể làm tagiậtmìnhvà rối loạncảmxúcnếu thểvíaxuất rahoặctrởvềthểxáckhôngđúnglúchoặctuỳtiện.Nhữngngườibịbệnhtimkhôngnênthựchànhviệcxuấtvía.Việcxuấtvíatựnhiênkhôngcógìnguyhiểmgìnhưngvớingườiyếutimsẽrấtnguyhiểmnếucóaiđóvàophòngvàlàmrốiloạnsựkếtnốicủacơthểvàsợichỉbạc.Hậuquảcủacúsốccóthểgâytửvong,vàđiềunàyphiềnphứcthậtsựkhimàtâmthức,đượctáisinhđểhoànthànhmộtquãngđờiquantrọngtrướckhinócóthểxửlýchogiaiđoạntiếptheo.

NgườiTâyTạngchúngtôitinrằngtrướcđâyloàingườicónhiềukhảnăngnhưduhànhbằngthểvía,nhìnbằngthầnnhãn,thầngiaocáchcảm,vàkhinhthân.Thếhệloàingườichúngtađãlạmdụngcácquyềnlựchuyềnbívàsửdụngchúngvìlợiíchcủabảnthânthayvìchomụcđíchpháttriểncủanhânloại nói chung.Từ thuở sơ khai ban đầu, nhân loại có thể trò chuyện vớinhaubằng thần giao cách cảm.Nhữngbộ lạc địa phương có nhữngphiênbảnngônngữmàhọ sửdụng riêng chomình.Khảnăngnói chuyệnbằngthầngiaocáchcảm,tấtnhiên,làthôngquatưtưởng,vàcóthểhiểuđượctấtcả,bấtkểngônngữđịaphương.Khảnăngthầngiaocáchcảmđãbịmấtđi,vìsựlạmdụngcủaloàingười,nhưđãbiếtvềcâuchuyệnthápBabel4!

Chúng tôi không có ngày như là “Ngày lễ Sa-bat”, nhưng chúng tôi có“NgàyLễHội”vàđượccửhànhlễhộivàongàythứtámvàmườilămhàngtháng.Rồicòncónhữngbuổi lễcầunguyệnđặcbiệtvànhữngngàyđượccoilàlinhthiêng,vàchúngtôikhônglàmviệctrongnhữngngàyđó.Lễhội

hàngnămcủa chúng tôi, tôi nghenói, tươngứngphầnnàovới lễ hội củaKitogiáo,nhưngnhữnghiểubiếtcủatôigầnnhưkhôngđủđểcóthểnhậnxétvềvấnđềnày.Nhữngngàylễhộicủachúngtôigồm:

Tháng đầu tiên, gần như tương ứng với ThángHai, từ ngày đầu tiên đếnngàythứba,chúngtôicửhànhlễLogsar.Lễnày,trongthếgiớiphươngTây,sẽđượcgọilàNămMới.Đólàmộtcơhộituyệtvờichonhữngtròchơicũngnhưcácbuổi lễcầunguyện tôngiáo.Lễhội lớnnhấtcủachúng tôi trongnămđượctổchứctừngàythứtưđếnngàythứmườilăm,đólànhững“ĐạiLễHộiCầuNguyện”.Chúng tôi đặt tên cho nhữngngày này làMonlam.Buổi lễ này thực sự là điểmnhấn củanăm tôngiáo và thế tục.VàongàymườilămcủacùngthángnàychúngtôikỷniệmngàythụthaicủaĐứcPhật.Lúcnàykhôngphảithờigianchocáctròchơi,màlàmộttrongnhữngbuổilễtạơntrọngthể.Kếtthúctháng,vàongàyhaimươibảy,chúngtôicóbuổilễmộtphầnmang tính tôngiáo,mộtphần làhuyền thoại.Đây là lễ rướcHolyDagger.Vớilễhộinày,nhữngsựkiệncủathángđầutiênkếtthúc.

Tháng thứhai,gầnnhưThángBacủa lịchphươngTây,cókhá ítbuổi lễ.Vàongàyhaimươichín,cólễSănđuổimaquỷ.Thángthứba, tươngứngvớiThángTư,cũngcórấtítlễhội.VàongàythứmườilămcủathángcólễkỷniệmKhảiHuyền.

Đếnngày thứ támcủa tháng thứ tư,khoảngThángNăm theo lịchphươngTây,chúng tôicửhành lễkỷniệmSự từbỏ thếgiớicủaĐứcPhật.Lễkỷniệmnày,theonhưtôihiểu,tươngtựvớiMùaChaycủaKitogiáo.ChúngtôiphảisốngrấtkhổhạnhtrongnhữngngàylễTừbỏ.NgàythứmườilămlàkỷniệmngàymấtcủaĐứcPhật.Chúngtôicoiđólàngàykỷniệmchotấtcảnhữngngườiđãrờibỏcuộcđờinày.“NgàycủatấtcảcácLinhhồn”làmộtthuật ngữ khác cho nó. Trong ngày đó chúng tôi thắp hương để kêu gọinhữnglinhhồnđanglangthangtrênTráiĐất.

Cầnhiểuđâychỉđơnthuầnlànhữnglễhộilớn,còncónhiềungàylễnhỏđãđượcghinhớlại,vàtổchứclễhội,nhưngsẽkhôngnêuraởđây.

Thángsáuđến,vàongàythứnăm,chúngtôi–những“LạtMaytế”–thamdự những lễ hội đặc biệt tại các lạtma viện khác. Lễ hội nhằm tri ân sựChămsóccủacácNhà sưy tế, trongđócóĐứcPhật làngườiđãđặtnềnmóngchocôngviệcnày.Vàongàyhômđóchúngtôicóthểkhônglàmgìsai,nhưngvàongàyhômsauchắcchắnchúngtôisẽbịyêucầugiảithíchvềnhữngsailầmmàngườigiámsátcholàchúngtôiđãgâyra!

LễkỷniệmPhậtĐảnlàngàythứtưcủathángthứsáu,tứcThángBảylịchphươngTây.SauđóchúngtôicũngtổchứclễkỷniệmbàiThuyếtphápđầutiênvềPhậtPháp.

LễhộiMùa làvàongày thứ támcủa tháng thứ tám, tứcThángMười lịchphươngTây.BởivìTâyTạnglàmộtxứsởđấtđaikhôcằn,chúngtôiphụthuộcvàocácconsôngnhiềuhơnbấtkỳđấtnướcnào.LượngmưaởTâyTạngrấtthấp,vìthếchúngtôikếthợpLễhộiMùavớiLễhộiNước,vìnếukhôngcónướctừcácconsôngthìkhôngthểcómùamàngtừđấtđai.

Ngàythứhaimươihaicủathángthứchín,tứcThángMườiMột,làngàykỷniệm Đức Phật xuống từ Thiên Đàng. Tháng tiếp theo, tháng thứ mười,chúngtôicửhànhLễhộiĐènvàongàyhaimươilăm.

Sựkiệntôngiáocuốicùngcủanămđượccửhànhvàohaingàythứhaimươichínvàbamươicủathángmườihai,đâylàthờigiangiaonhaucủaThángMộtvàThángHaitheolịchphươngTây.TạithờiđiểmnàychúngtôicólễTiễnbiệtnămcũvàchuẩnbịsẵnsàngchonămmới.

LịchcủachúngtôithựcsựkhácvớilịchphươngTây:chúngtôisửdụngchukỳsáumươinămvàmỗinămđượcgánchomườihaiconvậtvàngũhànhkếthợpkhácnhau.NămmớilàvàoThángHai.DướiđâylàLịchNămchochukỳhiệnnayđượcbắtđầutừnăm1927:

1927nămcủaHỏaMão(FireHare);

1928,nămconThổThìn(EarthDragon);

1929,nămcủaconThổTỵ(EarthSerpent);

1930nămcủaKimNgọ(IronHorse);

1931nămcủaKimMùi(IronSheep);

1932nămcủaThủyThân(WaterApe);

1933nămcủaThủyDậu(WaterBird);

1934lànămMộcTuất(WoodDog);

1935,nămcủaMộcHợi(WoodHog);

1936,nămcủaHỏaTý(FireMouse);

1937,nămconHỏaSửu(FireOx);

1938,nămThổDần(EarthTiger);

1939nămcủaThổMão(EarthHare);

1940,nămcủaKimThìn(IronDragon);

1941,nămcủaKimTỵ(IronSerpent);

1942,nămcủaThủyNgọ(WaterHorse);

1943nămcủaThủyMùi;

1944nămcủaMộcThân;

1945nămcủaMộcDậu;

1946,nămHỏaTuất;

1947,nămcủaHỏaHợi;

1948,nămcủaThổTý;

1949nămThổSửu;

1950nămcủaKimDần;

1951,nămKimMão;

1952,nămThủyThìn;

1953,nămThủyTỵ;

1954,nămMộcNgọ;

1955nămMộcMùi;

1956,nămHỏaThân;

1957,nămHỏaDậu;

1958,nămThổTuất;

1959,nămThổHợi;

1960nămKimTý;

1961,nămKimSửu;

vàvânvân.

NgườiTâyTạngtinrằngngườitacóthểtiênđoánnhữngviệcxảyratrongtương lai.Khoa tiên tri làmột khoa học, vàmột khoa học chính xác.Họcũngtinởkhoachiêmtinh.Theohọ,những“ảnhhưởngcủatinhtú”thậtrachỉlànhữngtiavũtrụdocáctinhtúphảnchiếuxuốngđịacầu,vàcáctiavũtrụđóphảichịusựkhúcxạhoặcbiếnđổibởinhữngtinhtú.

Lờitiêntri

Kỹthuậtnhiếpảnhngàynaykhôngcònxa lạvớibấtcứai.Chúng tađềubiếtrằng,vớimộtcáimáyảnhtrongđiềukiệnđủánhsáng,tacóthểchụpảnh.Vàcómộtsố loạikính lọcánhsángđặcbiệt,nếuđặt trướcốngkínhmáyảnhcóthểgiúptathuđượcnhữngtấmảnhvớihàngtrămloạimàusắc.Cũngvậy,nhữngtiavũtrụảnhhưởngđếnconngườibằngvôsốnhữngcáchkhácnhau,tùytheotácđộngcủanhữngtinhtúkhiphảnchiếucáctiavũtrụấyxuốngđịacầu.

ĐứcPhậtdạy:“Thuậtchiêmtinh,dựđoánsựkiệnmaymắnhoặckhôngmaymắnquacácdấuhiệu,báotrướcđiềutốthayxấu,tấtcảnhữngviệclàmnàyđều bị cấm.” Tuy nhiên,một sắc lệnh sau này tại một trong những SáchThánhcủachúngtôinói:“Quyềnnăngđượctraochomộtsốngườitheocáchtựnhiên,vàvìquyềnnăngđómànhữngcánhânchịuđựngđauđớnvàkhổsởcóthểđượcsửdụng.Khôngsứcmạnhhuyềnbínàođượcsửdụngvìmụcđíchcánhân,cho thamvọng thếgian,hoặcđểchứng tỏ tínhxác thựccủa

những quyền năng như vậy.Chỉ có như vậy những người không có năngkhiếuhuyềnbímớiđượcbảovệ.”Việcđạtđượckhảnăngvềconmắtthứbacủatôiphảitrảiquanhiềuđauđớn,vànóđãlàmtăngkhảnăngmàtôivốncóngaytừkhimớisinhra.Nhưngchúngtasẽquaytrởlạiviệcmởconmắtthứbatrongmộtchươngsau.Đâylàdịptốtđểđềcậpnhiềuhơnđếnthuậtchiêmtinh,vàviệndẫntêncủabangườiAnhnổitiếng,nhữngngườinàyđãchứngkiếnlờitiêntribằngthuậtchiêmtinhđãthànhsựthật.

Kểtừ thếkỷ11, tấtcảnhữngvấnđềchínhsựquantrọngởTâyTạngđềuđượccânnhắcquyếtđịnhdựatheokhoachiêmtinh.Chẳnghạn,cuộcxâmlăngcủaquânđộiAnhnăm1904đãđượctiêntrimộtcáchchínhxác.NgườitacóghichéplờitiêntrinàybằngchữTâyTạng,tạmdịchnhưsau:

“NămMộcThìn.

“Trongnửanămđầu,đứcĐạt-laiLạt-masẽđượcbìnhyên.Sauđó,nhữngkẻxâmlănghiếuchiếnsẽtiếnvàolãnhthổ.Quânđịchrấtđông,nạnbinhđaogâynhiềutaihọavàdânchúngsẽphảichiếnđấuchốnglại.

“Đếncuốinămsẽcósựgiảihòavàchiếntranhsẽchấmdứt.”

Lờitiêntrinàyđãcótừtrướcnăm1850,báotrướctìnhhìnhcủanăm1904,tứcnămMộcThìntheolịchTâyTạng.ĐạitáYounghusband,TưlệnhquânđộiAnh,cónhìnthấybảnvănghichéplờitiêntrinàyởthủđôLhasa.

ÔngL.A.Waddell,cũngngườicủaquânđộiAnh,đãnhìnthấybảnin lờitiêntrivàonăm1902.ÔngCharlesBell,ngườisaunàycũngđãtớiLhasa,cũngđãnhìnthấynó.Mộtvàisựkiệnkháccũngđượctiêntrichínhxáclà:

“1910,TrungQuốcxâmchiếmTâyTạng;

1911,CáchmạngTrungQuốcvàsự thành lậpChínhphủQuốcdânđảngTrungQuốc;

Cuốinăm1911,quânTrungQuốcbịđuổikhỏiTâyTạng;

1914,chiếntranhgiữaAnhvàĐức;

1933,ĐứcĐạtLaiLạtMaquađời;

1935,sựtáisinhcủaĐứcĐạtlaiLạtma;

1950,“lựclượngquỷácsẽxâmchiếmTâyTạng”.

TrungQuốcxâmlượcTâyTạngvàothángMườinăm1950.ÔngBell,saunàylàôngCharlesBell,đãnhìnthấytoànbộnhữnglờitiêntrinàyởLhasa.Trongtrườnghợpcủariêngtôi,tấtcảmọiđiềutiêntrivềtôiđềuđãthànhsựthật.Đặcbiệtlànhữngthửtháchgaygogiankhổ.

Khoahọc–nóvìmụcđíchkhoahọc–trongviệcchuẩnbịmộtlásốtửvikhôngphải làmộtvấnđề có thểgiải quyết trongmộtvài quyển sách loạinày.Nóingắngọn,thìnóbaogồmviệcchuẩnbịmộtcáibảnđồcủabầutrờivàothờiđiểmthụthaivàkhisinh.Giờsinhchínhxácđượcbiếtđến,vàthờigianđóđượcdịchthành“thờigianchiếumệnh”,mànórấtkhácvớimúigiờcủa thếgiới.Khivận tốcquaycủaTráiđất trongquỹđạocủanó làmườichíndặmmộtgiây5,sẽthấyrằngsựkhôngchínhxácsẽtạorasựkhácbiệtrấtlớn.TạiđườngxíchđạotốcđộquaycủaTráiđấtkhoảngmộtnghìnbốnmươidặmmộtgiờ6.Thếgiớibịnghiêngtrongkhiquay,vàBắcCựcđitrướcNamCực khoảng ba nghìnmột trăm dặm7 về mùa thu, nhưng sangmùaxuânthìngượclại.Dođó,tọađộkinhtuyếncủanơisinhcótầmquantrọngsốngcòn.

Khibảnđồđãđượcchuẩnbị,nhữngngườiđãđượcđàotạoởmứccầnthiết,cóthểgiảithíchýnghĩcủachúng.Mốitươngquancủamọihànhtinhphảiđượcđánhgiá,vàcácảnhhưởng,tácđộngtrênbảnđồcủatừngcánhânphảiđượctínhtoán.ChúngtôichuẩnbịBiểuđồThụthaiđểbiếtđượcnhữngảnhhưởngtácđộngngaytrongnhữngkhoảnhkhắcđầutiêncủasựsốngcủamộtconngười.BảnđổSinhchỉraảnhhưởngtácđộngtạithờiđiểmconngườigianhậpthếgiớinày.Đểbiếtvềtươnglai–chúngtôichuẩnbịbảnđồvềthờigianđểngườitaphảiđọcvàsosánhnóvớiBiểuđồSinh.Ngườitacóthểnói:“Bạncóthểthựcsựdựđoánaisẽlàngườiđạtđược2.30?”Câutrảlờilàkhông!Khôngthểnàolạilậptửvichotấtcảngười,ngựavàchủngựaliênquanđếncuộcđua.Nhắmmắtvàbắttayvàodanhsáchlàcáchtốtnhấtởđây.Chúngtôicóthểnóiliệumộtngườicóhồiphụckhỏicănbệnh,hoặcTômsẽcướiMaryvàhọsẽsốnghạnhphúcmãimãi,nhưngvấnđềđódocánhân xử lý. Chúng tôi cũng có thể nói rằng nếuAnh vàMỹ không ngănchặn,thìmộtcuộcchiếntranhsẽnổratrongnămMộcThìn,màtrongchukỳnàythìđólànăm1964.Sauđótrongtìnhhuốngnày,vàocuốithếkỷ,sẽcómànpháohoahấpdẫnnhữngaiquansátsaoHỏavàsaoKim.

Một điểm nữamà nó dường như hay làm những người phương Tây lúng

túng là câu hỏi về việc lần theo những cuộc đời đã qua của một người.Nhữngngườikhônghiểuvềvấnđềnàynóirằngkhôngthểlàmđược,cũnggiốngnhưngườibịđiếcnói:“Tôikhôngnghethấyâmthanhnàocả,dođókhôngcóâmthanh.”Lầntheocáckiếpsốngtrướclàcóthểlàmđược.Phảimấtnhiềuthờigian,phải làmviệcnhiềuvớicácbiểuđồvàtínhtoán.Mộtngườicó thểđứngởmộtsânbayvà tựhỏivềcáccuộcgọicuốicùngcủachiếcmáybayđangđến.Nhữngngườinhìnvào từbênngoàicó lẽcó thểđoán,nhưngnhânviêncủatrạmkiểmsoátkhônglưu,vớinhữngkiếnthứcchuyênmôncủamình,cóthểtrảlờiđược.Nếumộtngườiđithamquanbìnhthườngcómộtdanhsáchcáctênvàsốđăngkýchuyếnbay,vàcómộtbảnglịchtrìnhchínhxác,anhtacóthểtựmìnhtìmracáccổngcủacáccuộcgọi.Chúngtôicũngcóthểtìmnhưthếvớicáckiếptrước.Sẽcầnmộtquyểnsáchhoànchỉnh,ítnhấtcũngđểlàmchoquátrìnhđượcrõràngvàvìthếsẽlàvôíchđểđàosâuhơnnữabâygiờ.CóthểbạnđọcquantâmđếnthuậtchiêmtinhcủangườiTâyTạng.ChúngtôicómườichínbiểutượngtrongmườihaiNgôinhàcủaThuậtChiêmtinh.Nhữngbiểutượngđóchỉra:

Nhâncáchvàtínhtưlợi;

Tàichính,làmthếnàongườitacóthểđạtđượchoặcbịmấttiền;

Nhữngmốiquanhệ,nhữngchuyếnđingắn,nănglựcvềtinhthầnvàvănphong;

Tàisảnvàcácđiềukiệngầncuốicuộcđời;

Concái,niềmvuivàquanhệbuônbánkinhdoanh;

Bệnhtật,côngviệcvàvậtnuôitrongnhà;

Quanhệđốitác,hônnhân,kẻthùvàkiệntụng;

Tàisảnthừakế;

Cácchuyếnđidàivàcácvấnđềtâmlinh;

Nghềnghiệpvàdanhdự;

Tìnhbạnvànhữngthamvọng;

Khókhăn,hạnchế,vànhữngnỗibuồnthầmkín.

Chúngtôicũngcóthểnóithờigiangầnđúng,hoặctrongnhữngđiềukiệngì,cácsựcốsauđâysẽxảyra:

Tìnhyêu,loạingườivàthờigiangặpgỡ;

Hônnhân,khinào,vànósẽdiễnranhưthếnào;

Niềmđammê,bảntính“giậndữđiêncuồng”;

Thảmhọa,vànósẽxảyranhưthếnào,hoặcnếucó,nósẽnhưthếnào;

Taiương;

Cáichết,khinàovànhưthếnào;

Nhàtù,hoặcnhữnghìnhthứckháccủasựgiamgiữ;

Bấthòa,giađìnhthôngthườngvàtranhchấptrongkinhdoanh;

Linhhồn,cácgiaiđoạntiếnhóađãđạtđược;

Mặc dù tôi sử dụng chiêm tinh học khá nhiều, tôi thấy phương pháp đonghiệm hoạt động tinh thần và “tinh thể” nhanh hơn nhiều và hoàn toànchínhxác.Phươngphápnàycũngdễhơnkhingườiđócóngoạihìnhxấu!Phépđohoạtđộng tinh thần lànghệ thuậtcủaviệc tìm lạiđượcnhữngấntượngmờnhạt củacác sựkiệnxảy ra trongquákhứ từmộtbàibáo.Mọingườiđềucókhảnăngnàyởmộtmứcđộnàođó.Mộtngườivàomộtnhàthờhoặc ngôi đền cổ, có tiếng là linh thiêng từ nhiều nămqua, và sẽ nóirằng:“Khôngkhíthậtêmđềmvànhẹnhànglàmsao!”Nhưngcũngngườiđóđi thămmộtnơiđã từngcóánmạngkhủngkhiếpvà thanphiền:“Ôi!Tôikhôngthíchnơinày,nóthậtkỳquái,chúngtađirangoàithôi.”

Tinhthểthìkhác.“Thủytinh”,nhưđãđềcậptrênđây,chỉđơnthuầnlàtậptrungcác tiasángtừConMắtThứba theocách tươngtựnhưtiaX-quangđượcđưađếntậptrungvàotrênmànhình,vàhiểnthịmộthìnhảnhhuỳnhquang.Khôngcógìlàphépthuậtởđâycả,màchỉlàvấnđềsửdụngcácquyluậttựnhiên.

ỞTâyTạng,chúngtôicóchứngtíchvề“QuyLuậtTựnhiên”.Nhữngtượngđài của chúng tôi có chiều cao từmộtmét rưỡi đếnmười lămmét, là vậttượng trưng giống như thánh giá, hoặc biểu tượng. Những tượng đài này

được dựng khắp nơi trên đất nước Tây Tạng. Trên bản đồ phác họa củaLhasacónămtượngđài,PargoKalinglàcáilớnnhất,vàlàmộttrongnhữngcửangõvào thànhphố.Tượngđài luôn luôncóhìnhdángnhư tronghìnhminhhọadướiđây.HìnhvuôngbiểuthịnềntảngvữngchắccủaTráiĐất.BêntrênnólàQuảCầuNước,phủbêntrênlênlàHìnhNónLửa.Phíatrênlàđĩabaykhônggian,vàtrêncaohơnLinhhồnlunglinh(Dĩthái)đangchờđợiđểrờikhỏithếgiớivậtchất.Mỗimộtphầntửpháttriểntheocáchtiếnbộtừngbước.ĐólàtoànbộbiểutượnghóatínngưỡngcủangườiTâyTạng.

BiểutượngtínngưỡngcủangườiTâyTạng

ChúngtađếnTráiĐấtkhichúngtađượcsinhra.Trongsuốtcuộcđờimình,chúngta luôntiếnlênphía trước,hoặccốgắngtiếnlên,bằngcáchtiếnbộtừngbước.Cuốicùng,khihơithởcủachúngtachấmdứt,vàchúngtabướcvàothếgiớitâmlinh.Rồisaumộtkhoảngthờigiankhácnhau,chúngtalạitáisinh,đểhọcmộtbàihọckhác.Bánhxeluânhồilàbiểutượngchovòngtrònbấttậncủasựsinh-sống–chết–linhhồn–sinh–sống,vàvânvân.Nhiềusinhviênnhiệttìnhphạmsailầmnghiêmtrọngkhinghĩrằngchúngtôi tinvàonhữngđịangụckhủngkhiếpđôikhiđượcvẽ trênbánhxe.Chỉmột vài người ác ý không hiểu biếtmới có thể nghĩ như vậy, còn nhữngngườiđãđượcsoisángchânlýthìkhông.NhữngngườiKitogiáocóthựcsựtinrằngkhihọchếtquỷsatăngvàlũquỷdữsẽbậnrộnvớinhữngđòntratấnhỏangục?Họcótinrằngnếuhọđiđếnnơikhác(chỉmộtthiểusốngườitin!)họsẽngồi trênmộtđámmâytrongbộquầnáongủvàhọccáchchơiđànhạc?

Chúng tôi tin rằngchúng tađếnTráiĐất làđểhọc,và rằng trênTráiĐấtchúngtacó“hỏangục”củachínhmình.Nơikhác,đốivớichúngtôi,lànơichúng tađếnkhi rờikhỏicơ thể,nơimàchúng tacó thểgặpcác linhhồnkháccũngrờikhỏicơthể.Đâykhôngphảilàthuyếtthônglinh.Thayvàođó

là niềm tin rằng trong khi ngủ, hoặc sau khi chết, chúng ta tự do đi langthang trongcáccõicao.Thuậtngữ riêngcủachúng tôiđốivớinhữngkhảnăngcaohơncủacáccõinàylà“VùngđấtÁnhsángVàng”.Chúngtôichắcchắnrằngkhichúngtaởcõicao,saukhichết,hoặctrongkhingủ,chúngtacóthểgặpđượcnhữngngườimàchúngtayêuthương,bởivìchúngtahòahợpvớihọ.Chúngtakhôngthểgặpnhữngngườimàchúngtakhôngthích,vìđólà trạngtháikhônghòahợp,màđiềuđókhôngthểtồntại trênVùngđấtÁnhsángVàng.

Tấtcảnhữngđiềunàyđãđượcchứngminhtheothờigian,vàrấtđángtiếclàngườiphươngTâynghingờvàquanđiểmduyvậtđãngănchặnKhoahọcđượctìmhiểu,khámphámộtcáchthíchđáng.Cóquánhiềuđiềuđãbịchếgiễutrongquákhứ,vàsauđóđãđượcminhchứngsaunhiềunămtrôiqua.Điệnthoại,đàiphátthanh,truyềnhình,máybayvànhiềuthứkhácnữa.

CHƯƠNGXI:TRỞTHÀNHTUSĨ

Tấtcảnghị lực tuổi trẻcủa tôiđềuhướngvềmụctiêuduynhấtlàlàmsaothiđậumộtcáchvẻvangvàokỳ thi sắp tới.Nhưngvìngàylễsinhnhậtmườihaituổicủatôisắpđến, nên tôi cũng giảm bớt phần nào việchọc. Tôi đã trải qua những năm học hànhráoriếtvềcácmônchiêmtinh,ykhoa,giáolý, toán pháp, tiếng Tây Tạng và tiếngTrung Hoa, đặc biệt là môn thư pháp vàtoánhọc.Córấtítthờigianđểchơivà“tròchơi” duy nhất chúng tôi có thời gian làmôn võ thuật bởi sẽ có một kỳ thi khắcnghiệt cho môn này. Khoảng ba thángtrước kỳ thi, Đại Đức Mingyar đã nói:

“Khôngcầnônlạinhiều,Lobsang,nóchỉlàmconrốiloạntrínhớ.Hãygiữsựantịnhnhưconđangcóbâygiờ,trithứcsẽđến.”

Ngàythiđãđến.Đúngsáugiờsáng,tôivàmườilămthísinhkháccómặtởphòng thi.Chúng tôi thamdựmộtbuổi lễcầunguyệnngắnđểcho tâmtríđượcminhmẫn,vàsauđó,đểđảmbảorằngkhôngthísinhnàokhôngchịunổisựcámdỗkhôngxứngđángvớingườituhành,chúngtôiphảicởiquầnáo và bị khám xét, sau đó chúng tôi được phát quần áo sạch để thay.VịTrưởngGiámthịdẫnđường,đưachúngtôiđitừgianthờcủaphòngthiđếncáccănphòngnhỏkhépkín.Đólànhữngphòngnhỏbằngđá,mỗichiềutừhaiđếnbamét,caokhoảnghaimétrưỡi.Bênngoàiluôncócácnhàsưcảnhvệđituần.Mỗithísinhđượcđưavàomộtphòng.Cánhcửađóngrồikhóalạivàgắnniêmphong.Khichúngtôiđãyênvịtrongcănphòngnhỏcủamình,cácnhàsưđưabút,giấy,mựcvàđềthimônđầutiênđếnquamộtquaôcửasậpnhỏtrêntường.Chúngtôicũngđượcphụcvụtràphabơvàtsampa.Nhàsưđưađồăndặnrằngchúngtôiđượcăntsampabalầnmỗingày,còntràcóthểdùngbấtcứlúcnào.Sauđóchúngtôibắt tayvàolàmbài thiđầutiên.Trongsáungàyliêntiếp,mỗingàychúngtôithimộtmôn,vàchúngtôiphảilàmbàitừtờmờsángtớitốimịt.Cănphòngnhỏcủachúngtôikhôngcómáiche,vìvậychúngtôidùngánhsángcủaphòngthilớn.

Chúng tôi phảiở trongphòng thi táchbiệt trong suốt thời gian thi, không

đượcphéprờikhỏinơiđóvìbấtcứlýdogì.Khitrờibắtđầuchạngvạngtối,mộtnhàsưxuấthiệntạiôcửavàthubàithicủachúngtôi.Sauđóchúngtôinằmngủđếnsánghômsau.Theokinhnghiệmcủatôi,đểtrảlờimộttrangbàithiviếtmộtmônhọcphảimấtmườibốntiếngđồnghồđểlàmbài,chắcchắnnókiểmtrađượccảkiếnthứcvàthầnkinhcủathísinh.Đếnđêmthứsáuthìviệcthiviếtkếtthúc.Tuynhiênchúngtôivẫnphảiởlạiphòngthivìsánghômsaucònphảilàmvệsinhđểnósạchnhưbanđầu.Thờigiancònlại trongngày chúng tôi được tùy ý sử dụng.Ba ngày sau, bài thi viết đãđượcchấmxongvànhữngđiểmsaisótđượcghilại.Lầnlượtmỗichúngtôibị gọi ra trướcHội đồng giám khảo.Các thầy chỉ hỏi những phần trả lờichưađúng,vàviệcsáthạchnàycũngchiếmtrọnmộtngày.

Ngàyhômsau,tấtcảmườisáuthísinhtềtựulạivũđườngđểthimônquyềnthuật.

Bàithinàychúngtôisẽđượckiểmtrakiếnthứcvềcácthếvõsiếtcổ,nhữngmiếngkhóa,ngáng,ném,vàsựtựchủ.

Mỗithísinhphảiđấuvõvớibathísinhkhác.Nhữngthísinhyếukémnhấtsẽbịloạirấtnhanh,rồiđếnlượtnhữngthiếuniênkhác,vàsaucùngchỉcònlạimộtmìnhtôithủđài.

Sự thành côngnày là nhờ sự huấn luyệnvõ nghệ dưới sự chỉ dẫn của võsưTzu,màthuởnhỏtôivẫncholàbấtcôngvàtànbạo.Tôiđãđượcchấmhạngnhấtvềmônquyềnthuật.

Quangàyhômsau,chúngtôiđượcnghỉđểlấylạisức,vàngàykếđómớituyênbốkếtquả.Tôivàbốnthísinhkhácđượcchấmđậu.Chúngtôiđãtrởthànhnhữngtusĩkiêmysĩ.

ĐạiđứcMingyar,màtôikhônggặptrongsuốtmùathicử,chogọitôiđến.Ngườilộvẻvuimừngtrênnétmặt,vànóivớitôikhitôiđếntrìnhdiệntrướcmặtngười:‘Lobsang,khákhenchoconđãđậuđầubảng.Sưtrưởngđãgửimột phúc trình đặc biệt lên đứcĐạt-lai Lạt-ma.Ngườimuốn đề nghị vớiNgàiphongchoconchứcLạt-mangaylậptức,nhưngtakhôngđồngýviệcấy.’

Thấytôilộvẻkhônghàilòng,sưphụtôinóithêm:‘Tốthơnconhãycốgắnghọchỏivàđạttớichứcvịấybằngkhảnăngcủachínhmình.NếuconlãnhtướcvịLạt-mangaybâygiờ,consẽxaolãngsựhọc.Saunàyconsẽ thấyrằngsựhọccủaconcómộttầmquantrọngrấtlớn.Tuynhiên,tachophép

conởcănphòngkếbên,vìconchắcchắnsẽthiđậukỳthituyểncácvịLạt-mavàothờiđiểmthíchhợp.’

Quyếtđịnhcủasưphụthậtrấthợplý.Dầusao,tôichỉmongmỏiđượcvânglờingườimộtcáchtuyệtđối.Tôirấtcảmđộngmàthấyrằngsựthànhcôngcủatôicũnglàsựthànhcôngcủangườivàsưphụkhôngchegiấuniềmtựhàokhitôidẫnđầutrongtấtcảcácmônkhảothí.

Cuối tuầnđó,mộtngườiđưa thưđến, thởhổnhển, lưỡi thè ravànhưsắpchết–nhìnvẻngoàinhưvậy!–mangchotôimộtthôngđiệpcủađứcĐạt-laiLạt-ma.Nhữngngườiđưathưluônluônsửdụngtàinăngdiễnkịchcủahọđểgâyấntượngvềtốcđộvàkhókhănmàhọvừaphảitrảiquađểđưabứcthưmàhọđượcgiao.VìcungđiệnPotalacáchđâychỉcómộtdặm,nêntôinghĩanhtađã“diễn”hơiquátrớn.

ĐứcĐạt-laiLạt-magửi lờikhen tặng tôivềviệc tôivừa thiđậuvàchỉ thịrằngtừnaytôisẽđượcđốixửnhưmộtvịLạt-ma.TôisẽđượcmặcáonhưcácvịLạt-macũngnhưđượchưởngmọiquyềnhạnvàđặcândànhchochứcvịấy.Ngàicũngđồngývớisưphụtôisẽchotôidựcuộckhảothívàonămmườisáutuổi,vìtheolờiNgàiviếttrongthưlà:

“Nhưvậyconsẽcócơhộihọchỏithêmnhữngđềtàimàcólẽconsẽbỏdởnếuconđượctấnphongngaybâygiờ,vànhờđóconsẽđượcmởmangkiếnthứcthêmsâurộng.”

BâygiờtôiđãlàmộtLạtma,tôisẽkhôngcònphảiđếnlớphọcnữa.Điềuđócũngcónghĩalàmỗithầyvớikiếnthứcchuyênbiệtcóthểdạytôibấtcứlúcnào,vìvậytôicóthểhọcnhanhtuỳý.

Mộttrongnhữngđiềuđầutiêntôiphảihọclànghệthuật thưgiãn,mànếukhôngcónóthìviệcnghiêncứuthựcsựvềhuyềnmônkhôngthểthựchiệnđược.MộthômĐạiĐứcMingyarbướcvàocănphòngnơitôiđangđọcsách.Thầynhìntôivànói:“Lobsang,trôngconkhácăngthẳng.Consẽkhôngthểtiếnbộvềkhảnăngtưduymộtcáchyêntịnhtrừkhiconthưgiãn.Tasẽchỉchoconcách.”

Thầybảotôinằmxuốngkhibắtđầutập,dùtacóthểthưgiãnkhiđangngồihoặcthậmchíđangđứng,nhưngtốthơncảlànằmngửakhimớibắtđầutập.“Hãytưởngtượnglàconrơikhỏiváchđá”,Thầynói,“hãytưởngtượnglàconđangnằmtrênmặtđấtbêndưới,mộtthânhìnhbấtđộngvớitoànbộcơbắpthảlỏng,chântayuốncongnhưkhichúngrơixuống,vàmiệnghơihé

mở,ngaysauđócơmásẽhoàntoànthưgiãn.”Tôiloayhoaycựaquậyxoayngười cho tới khi cơ thểởđúngvị trí nhưThầybảo. “Bâygiờhãy tưởngtượngchântayconđangđầynhữngngườitíhon,họbắtconlàmviệcbằngcáchkéocáccơbắp.Bảongườitíhonnàyhãyđểmặcbànchâncủaconđóđểconkhôngcòncảmgiác,khôngđộngđậy,khôngcăngcứng.Hãyđểchocái trí kiểm trabànchâncủaconđểchắcchắn rằngkhôngcócơbắpnàođanghoạtđộng.”Tôinằmđócốgắngtưởngtượngvềngườitíhon.NghĩvềônggiàTzuđangngọnguậycácngónchântôitừbêntrong!Ồ,tôivuimừngđượcgiảithoátkhỏiôngta.

“Sau đó hãy làm tương tự với hai cẳng chân của con. Bóng tối sẽ nhanhchóngbaotrùm,nhưngbộnãovàtâmtríđãđượcchuyểntớibắpchân.Conchắchẳnphảicónhiềungười tíhonđang làmviệc lắm,Lobsangạ,họđãphảilàmviệcvấtvảbởiconchạynhảysuốtcảbuổisángnay.Bâygiờcầnchohọnghỉngơi.Hãydẫnhọlênphíađầucủacon.Họđãrangoàicảchưa?Concóchắckhông?Hãycảmnhậnxungquanhbằngtâmtrícủacon.Hãyđưahọrờikhỏicáccơbắpkhôngđượcchămsóc,đểchúngđượcnghỉngơivà thư dãn.”Đột nhiênThầy dừng lại và chỉ: “Nhìn kìa!”Thầy nói, “conquênmộtngườitrongđùi.Mộtngườiđànôngtíhonvẫncònởlạitrongcơbắpkéocăngtrênđùicủacon.Hãyđưaôngtarangoài,Lobsang,đưaôngtara.”CuốicùngchântôicũngđượcthưgiãntrướcsựhàilòngcủaThầy.

“Bâygiờhãy làmgiốngnhưvậyvới taycủacon,”Thầynói,“bắtđầuvớingóntaycon.Hãyđưahọđira,lênquacổtay,dẫnhọtớikhuỷutay,tớivai.Hãytưởngtượnglàconđanggọiđitấtcảnhữngngườitíhonđóđểkhôngcònbấtkỳtrạngtháihaycảmgiáccăngthẳngnào.”Saukhitôi làmđược,Thầynói:“Nàobâygiờtớicáithânnhé.Hãygiảbộnhưcơthểconlàmộtngôichùa.Tưởngtượngrằngcácnhàsưtrongđóđangkéocăngcáccơbắpđểbắtconlàmviệc.Hãybảohọđira.Quansátrằnghọrờikhỏiphầnbêndướicủacơthểtrước,saukhinớilỏngtoànbộcáccơbắp.Bảohọcứđểlạinhữnggìđanglàmvàđira.Bảohọnớilỏngcáccơbắpcủacon,tấtcảcáccơbắp,đểchocơthểconchỉcònlạinhưmộtcáivỏbênngoài,nhờđómọibộphậnđềuchùngchùnglại,rũxuốngvàtìmlạiđúngmứccủanó.Khiấycơthểconđãđượcthưgiãn.”

RõrànglàThầyhàilòngvớisựtiếnbộcủatôi,Thầytiếptục:“Cáiđầucólẽlàbộphậnquantrọngnhấtcầnđượcthưgiãn.Xemchúngtacóthểlàmgìvớinónào.Nhìncáimiệngconnày,nóbịkéocăngmọigóc.Hãythảlỏngra,Lobsang,thảlỏngtừngkhóemiệng.Nào,conđâucóchuẩnbịnóihayăn,

vìthếđừngcăngthẳng.Mắtconđangnheolạikìa,làmgìcóánhsángquấyrầychúngđâu,vì thếchỉcầnnhẹnhàngkhépmilại, thậtnhẹnhàng,đừngcăngthẳng.”Thầyquayngườinhìnracửasốđangmở.“Cáchthưgiãntốtnhấtcủachúngtalàdướiánhnắngmặttrời.Hãyhọccáchconmèothưgiãnấy,khôngaicóthểlàmtốthơnnóđược.”

Phảimấtkhánhiều thờigianđểviếtnhữngdòngnày,vàcũngdườngnhưkhókhănkhiđọcnó,nhưngchỉcầnluyệttậpmộtchútlàcómộtcáchđơngiảnmàhiệuquảđểthưgiãntronggiâylát.Đâylàmộttrongnhữngphươngphápthưgiãnchưabaogiờthấtbại.Nhữngaibịcăngthẳngvìnhữnglotoancuộcsốngcóthểluyệntậptheochỉdẫnnày,vàvớihệthốngthầnkinhthìtheohướngdẫntiếpsauđây.Sauđótôiđượckhuyênthựchiệnmộtvàiđiềukhácnữa.ĐạiĐứcMingyarnói:“Việclàmdịucơthểvậtlýchỉđạtđượckếtquảthấpnếuconđangcăngthẳngthầnkinh.Khiconnằmởđây,cơthểvậtlýđượcthưgiãn,hãyđểchotâmtrícủacondừngmột látnhữngsuynghĩcủacon.Vôíchmàtheođuổinhữngsuynghĩnàyvàxemchúnglàgì.Thấychúng tầm thường như thế nào. Sau đó chặn chúng lại, không cho phépnhững suy nghĩ tuôn ra nữa. Hãy tưởng tượng một màn đen hư vô, vớinhữngsuynghĩđangcốgắngnhảynhótlungtung.Lúcđầumộtsốsẽnhảyqua.Hãytheosauchúng,đưachúngtrởlại,vàbắtchúngnhảyngượctrởlạikhoảngkhôngđentối.Hãythựcsựtưởngtượngđiềuđó,hìnhdungnóthậtmạnhmẽ,vàtrongmộtkhoảngthờigianngắnconsẽ“nhìnthấy”bóngtốimàkhôngcầncốgắngvàvìvậyhãytậnhưởngsựthưgiãntinhthầnvàthểchấthoànhảo.”

Lạimộtlầnnữaviệcgiảithíchkhóhơnthựchànhrấtnhiều.Đâythựcsựlàmộtviệc rấtđơngiảnvànhẹnhàng,vàngười tacầnphải thưgiãn.Nhiềungườikhôngbaogiờđóngtâmtrílạivàngừngsuynghĩ,họgiốngnhưngườiluôncốgắngvậnđộngcơthểkhôngngừngcảngàyđêm.Mộtngườicứcốgắngđibộkhôngngừngnghỉtrongvàingàyđêmsẽsớmsuysụp,ngaycảbộnão và tâm trí cũng không được nghỉ.Đối với chúng tôi, tất cả những gìchúngtôithựchiệnlàđểrènluyệntâmtrí.Chúngtôiđượcdạyvõthuậttớimộtđẳngcấpcaocótácdụnglàbàitậpvềsựtựchủ.VịLạtmadạychúngtôivõthuậtcóthểđẩylùivàđánhbạimườikẻtấncôngcùngmộtlúc.Ngàirấtyêuthíchvõthuật,vàngàiđãlàmchomônhọcvôcùngthúvịtheocáchcủamình.Ngheđến“Siếtcổ”cóvẻmanrợvàtànnhẫntheocáchnghĩcủangườiphươngTây,nhưngấntượngnhưvậylàhoàntoànsailầm.Nhưtôiđãtrìnhbày,bằngmộtvàiđộngtácđiểmhuyệtnhẹnhàngvàocổ,chúngtôicóthể làmchomộtngườimấtý thức trongmộtphầnnhỏcủagiây, trướckhi

ngườiđóbiếtmìnhđangbịmấtý thức.Mộtcáichạmnhẹ làmtê liệt thầnkinhhoàn toànvôhại.ỞTâyTạngkhôngcó thuốcmê, chúng tôi thườngphải sử dụngphươngphápnày khi nhổ răng, hoặc nắn lại khớpxươngbịtrật.Bệnhnhânkhôngbiếtgì,cũngkhôngphảichịuđựngsựđauđớn.Nócũngthườngđượcsửdụnglúckhởiđầukhilinhhồnrờikhỏicơthểđểchudutrongcõitrunggiới.

Vớisựluyệntậpnàychúngtôihầunhưtránhđượcmàkhôngbịngã.Mộtphần của võ thuật là biết cách tiếp đất nhẹ nhàng, “thế ngã” là thuật ngữtrongvõthuật,vàbàitậpphổbiếnchonhữngcậubénhưchúngtôilànhảytừnhữngbứctườngcaotừbađếnnămmétđểgiảitrí.

Hàngngày,trướckhibắtđầubuổitậpvõthuật,chúngtôiphảiđọcthuộclòngcácbướccủaConđườngTrungĐạo,giáolýcốtlõicủaPhậtGiáo,đólà:8

Chínhkiến:Đólàquanđiểmvàýkiếnthoátkhỏiảotưởngvàcầuxin.

Chínhtưduy:Theođóconngườiphảicómụcđíchvàquanđiểmcaoquývàđángtrọng.

Chínhngữ:Tronglờinóiphảitửtế,dịudàngvàchânthật.

Chínhnghiệp:Điềunàylàmchoconngườithanhtịnh,dịudàngvàvịtha.

Chínhmạng:Để tuân theo điều này, ta phải tránh làm tổn thương ngườikhácvàcácloàivật,vàphảitôntrọngquyềncủahọnhưvớichínhmìnhvậy.

Chínhtinhtiến:Phảicósựtựchủ,vàtựrènluyệnkhôngngừng.

Chínhniệm:cósuynghĩđúngđắnvàcốgắnglàmnhữngđiềuđúngđắn.

Chínhđịnh:Đây là niềmvui xuất phát từ thiềnđịnh về thực tại của cuộcsốngvàvềbảnchấtcủatoànthểmọisựvật.

Nếu người nào trong chúng tôi vi phạm giáo lý chúng tôi sẽ bị nằm sấpngangqualốivàochínhcủatuviện,đểtấtcảnhữngngườiravàobướcquangười.Chúngtôisẽphảiởđótừlúcbìnhminhtớitậnđêmtối,khôngđượccử động, và không được ăn uống.Đây được xem làmột điều hổ thẹn vôcùng.

ThếlàtôiđãtrởthànhmộtvịLạt-ma.Tôithuộcvềthànhphầnưutú,thànhphầncủanhữngbậc“Thượngnhân”!Nhưngđiềunàycũngcósựbấtlợiđốivớimộtđứatrẻmườisáutuổinhưtôi,vìtrướckiatôiphảigiữbamươihaiđiều giới luật của người tu sĩ,một con sốmà tôi vẫn cho là đáng e ngại;nhưngkhitrởthànhmộtvịLạt-ma,tôipháthiệnmộtcáchkinhkhủngrằngsố giới luật bây giờ phải là hai trăm năm ba điều. Và nhất là ở tu việnChakpori,mộtvịLạt-machânchínhphảigiữ trònbấynhiêuđiềugiới luậtđó,khôngbỏsótmộtđiềunào.

Dườngnhưđốivớitôi,thếgiớinàyngậptrànnhữngđiềuphảihọchỏi,tôinghĩđầutôisẽnổtung.NhưngcũngrấtthúvịkhingồitrênmáituviệnvàxemĐứcĐạtLaiLạtMađếnthămNorbuLinga,hayJewelParkngaybêndưới.Tôiphải ẩnnấpkhi tôixemĐấngTháiTuế,vìkhôngaiđượcphépnhìn xuốngNgài.Cũngở bên dưới, nhưngở phía bên kia ngọn núiThiếtSơn, tôicó thểngắmnhìnhaicôngviên tươiđẹp,KhatiLinga,vàbênkiadòng suối có tên là Kaling Chu, là công viên Dodpal Linga. “Linga” cónghĩalà“Côngviên”,hoặcítnhấtthìnócũnggầngiốngvớicáchđánhvầntheocáchviếtcủangườiphươngTây.Xahơnvềphíabắctôicóthểngắmnhìn Cổng Tây, Pargo Kaling. Biểu tượng lớn nhất này chấn ngang conđườngdẫntừDrepung,qualàngSho,vàtiếpđếntrungtâmcủathànhphố.Gầnhơnnữa,gầnnhưdướichântuviệnCharpori, là tượngđài tưởngnhớmộttrongnhữngvịanhhùnglịchsửcủachúngtôi,đứcvuaKesar,ngườiđãsốngtrongthờikỳchiếntranhtrướckhiĐạoPhậtvàhòabìnhđếnvớiTâyTạng.

Cònvềcôngviệc,tuychúngtôiphảilàmviệcnhiềunhưngcũngkhôngthiếunhữngniềmvuitinhthầnvànhữngcuộcchơitiêukhiển.

ThậtlàmộtniềmhạnhphúcrấtlớnkhiđượcsốnggầnnhữngngườinhưĐạiđứcMingyar,ngườimàmụctiêuduynhấttrongđờilàmanglạisựbìnhanvàphụngsựnhânloại.

Thật làmột phần thưởng tinh thần khi được nhìn ngắm trướcmắt phongcảnhêmđềmvớimộtthunglũngxanhtươi,câycốisầmuất,vớinhữngconsôngrạchmàunướcxanhdươnguốnkhúcquanhcotheonhữngdãynúiđồingoạnmục, với những ngọn tháp vàng chiếu lấp lánh dưới ánhmặt trời,những tuviệncổkínhbámchặt trêncác sườnnúicheo leohiểm trở…vàchiêm ngưỡng với một lòng tôn kính những mái bầu bằng vàng củađiệnPotalaởgầnbên,vớinhữngnócnhàsặcsỡdọctheobờsôngJo-Kangởxahơnvềphíađông.

TìnhđồngmôncủacácvịLạt-matrongtuviện,lòngưuáicủacácnhàsư,mùihươngtrầmquenthuộcphảngphấttrongcácđềnthờ…tấtcảnhữngthứđó làbối cảnhhằngngàycủacuộcđời tu sĩ, và tôi lấy làmvuimừngkhinhậnrađólàmộtcuộcđờiđángsống.

Cònnhữngkhókhăn,chướngngạithìcũngrấtnhiều,nhưngđiềuđókhôngquantrọnglắm.Ởtrongmọitậpthểcộngđồngvẫnluôncómặtnhữngphầntửthiếusựcảmthông,nhữngkẻmangnặnglòngđốkỵganhghét…NhưngởtuviệnChakpori,nhữngkẻấyquảthậtchỉlàmộtthiểusố.

CHƯƠNGXII:THẢODƯỢCVÀNHỮNGCÁNHDIỀU

Nhiều tuần lễ trôi qua.Khôngcónhiềuviệcđểlàm,đểhọcvàdựđịnh.Bây giờ tôi có thểnghiêncứusâuhơnnữavào các vấn đề huyềnbívànhậnđượcnhữngthụ huấn đặc biệt.Mộtngày đầu tháng Tám,Thầytôinói:“Nămnaychúng ta sẽ đi hái

thuốc.Consẽthuđượcnhiềukiếnthứchữuíchvềthảodượckhinóởtrạngtháitựnhiên,vàchúngtasẽchoconbiếtmộtchiếcdiềubaythựcthụlàthếnào!”Suốthaituầnsauđó,mọingườibậnrộnđểlàmnhữngchiếctúidamớivàgiặtsạchnhữngcáicũ.Nhữngchiếclềuđượckiểmtrakỹlưỡng,cácconvậtcũngđượcxemxétcẩnthậnđểđảmbảochúngthíchhợpvàcóthểchịuđựngđượcchuyếnđidài.ĐoàncủachúngtôicóhaitrămnhàsưvàcắmchốttạituviệnTraYerpacổkính,hàngngàychiathànhcácnhómnhỏđitớicáckhuvựclâncậnđểtìmkiếmthảodược.CuốithángTám,chúngtôitiếptụclênđườnggiữanhữngtiếngồnàohuyênnáođầyghentịcủakẻởlại,bịnhốtgiữanhữngbứctường,vớingườichuẩnbịcóchuyếnđidãngoạiđầyphiêulưu.LàmộtLạtMa,tôicưỡiconngựatrắng.MộtsốngườitrongđoànđãcốgắnggiảmthiểunhữngvậtdụngkhilênđườngnênchúngtôiđếnTraYerpavài ngày trướckhi nhữngngười còn lại tới.Ngựa của chúng tôi có thểđiđượcmườilămđếnhaimươidặm,trongkhinhữngconyakhiếmkhivượtquátámđếnmườidặmmộtngày.Vìmangíthànhlýnênchúngtôiđếnsớm,cònđoànyaktheosauđichậmhơnbởithôngthườngmỗiconphảichởtớitámchụccânhànhlý.

Nhómđitrướcgồmhaimươibảyngườichúngtôiđãthựcsựvuisướngkhiđếntuviệnsauvàingàyđiđường.Conđườngrấtkhóđivàtôichẳngthíchcưỡingựamộtchútnàocả.Hiệntôithậmchícóthểngồitrênconngựaphinướcđại,nhưngnhưthếtôisẽkiệtsức.Tôichưatừngbaogiờcóthểđứngtrênyênngựanhưmộtsốngườikháclàm:tôichỉngồivàbámchặt,chodù

khôngduyêndángthìítnhấtcũngantoàn.Chúngtôiđượcnhậnrakhilêngần sườnnúi,vàcácnhà sưgắn liềncảđờimìnhnơiđóđãchuẩnbịmộtlượnglớntràbơ,tsampavàrau.Họlàmđiềuđókhônghoàntoànvìvôtư,màcònbởihọnóng lòngmuốnbiết tin tứcvềLhasavànhậnđượcnhữngmónquàchúngtôimangđếntheophongtục.Ởcaotrênnócbằngcủatoàtuviện,nhữngchiếclòđốtđầyhươngđangtuônnhữngcộtkhóidàyđặcvàokhôngkhí.Chúngtôicưỡingựađilênsântuviện,lòngđầyphấnchấnkhihànhtrìnhkếtthúc.HầuhếtcácvịLạtmakhácđềucóbạnbècũchàođón.MọingườidườngnhưđềubiếtLạtMaMingyarĐạiĐức.Thầybịmộtđámđôngxúmlạichàođóncuốnkhỏitầmmắttôivàtôinghĩlạimộtlầnnữatôihoàn toànđơnđộc trêncõiđờinày,nhưngchỉvàiphút sau tôinghe tiếnggọi:“Lobsang,Lobsang,conđangởđâu?”tôinhanhchóngtrảlờivàtrướckhitôibiếtđiềugìđangxảyrathìđámđôngùaravàhầunhưnhấnchìmtôi.Thầyđangnóichuyệnvớivịsưgiàtrụtrìngôingôiđền,cụquaylạivànói:“Vậyđâylàanhtaà?Tốt,tốt,tốtlắmvàcũngcònrấttrẻ!”

Mốiquan tâmchínhcủa tôinhưmọikhi luôn là thứcăn,vàkhôngđểphíthờigianhơnnữa,mọingườiđềuđổvềphíanhàăn,nơichúngtôingồiăntrongimlặng,nhưthểchúngtôivẫncònởChakpori.ĐãcóngờvựcvềviệcliệuChakporicólàmộtnhánhcủaTraYerpahaykhông.ChắcchắncảhaiđềunằmtrongsốnhữngtuviệnlâuđờinhấtởTâyTạng.TraYerparấtnổitiếngvìcónhiềubản tài liệuviết tay thựcsựcógiá trịvềcáchchữabệnhbằng thảodược,và tôi sẽđọcchúngvàghi chép lạinhữngđiềucần thiết.Còncómộtbáocáovềchuyến thámhiểmđầu tiên lêncaonguyênChangTang,đượcmườinhàsưđã thựchiệnhànhtrìnhkỳ lạnàyviết lại.Nhưngmốiquantâmlớnnhấtcủatôilúcnàylàkhuđấtbằngphẳngngaygầnđây,nơichúngtôisẽthảdiều.

Vùngđấtnàythậtkỳlạ.Nhữngđỉnhnúihùngvĩnốitiếpnhaucaodần.Phầnđấtbằnggiốngnhưruộngbậcthang,vớinhữngbậckhổnglồkéodàitừchânnúilênngàycàngcao hơn.Nhiều bậc phía dưới thảo dượcmọc rất phongphú.Mộtloạirêuđượctìmthấyởđâycókhảnănghấpthụnănglượngmạnhmẽhơnhẳnloạirêunước.Mộtloạicâynhỏ khác với những quảmọng nhỏmàu vàng có nhữngđặctínhgiảmđautuyệtvời.Cácnhàsưvàcácnamsinh

sẽ hái loại thuốc này và trải chúng ra để phơi khô.Vớinăng lựccủamộtLạtma,giờ tôiđãcó thểgiámsáthọ,nhưngmụcđíchchínhcủatôitrongchuyếnđinàylàthựchànhnhữnggìĐạiĐứcMingyarvàcácchuyêngia thảodượcđãdạy.Tuynhiênlúcnàyđâykhinhìnxungquanh,ýnghĩduynhấttrongtâmtrítôilàdiều,nhữngchiếcdiềucó người lái. Nằm khuất trong tu viện phía sau tôi lànhững đoạn xà bằng gỗ vân sam được đưa đến từ nướckhác,ởTâyTạngkhôngcóloạicâynàyvàgỗvânsamcólẽlàtừvùngAssam9,nóđượcxemlàlýtưởngđểlàmdiềuvì chịuđượcnhữngcúvachạmmạnhmàkhôngbịgãy,màusángvà rắnchắc.Saukhichiếcdiềuđượchoàn tất,gỗsẽđượckiểmtravàcấtvàokhosẵnsàngcholầntới.Ởđâyvẫnkhôngđượcnớilỏngkỷluật.Chúngtôivẫncóbuổilễnửađêmvàcảnhữngbuổilễkhácđềuđặn.Điềunàylàcáchkhônngoannhất,nếuainghĩvềnó,vìtheodõichúngtôinhiềugiờsaunàysẽcònkhókhănhơnnếuchochúngtôithoảimáibâygiờ.Toànbộthờigianlênlớphọccủachúngtôigiờđượcdànhchoviệcháithuốcvàthảdiều.

Nơiđây,trongtuviệnbámcheoleotrênsườnnúinày,chúngtôivẫncóánhsángtrongkhimặtđấtphíadướibịbảophủtrongbóngtốitíasẫm,vàcóthểnghethấygióđêmxàoxạcquanhữngbụicâyhiếmhoi.Mặttrờiđãxuốngphía sau những đỉnh núi xa xa và chúng tôi cũng chìm dần vào bóng tối.Vùngđấtphíadướitrônggiốngnhưmộthồnướcđen.Khôngnơinàocóánhsángdùlelói.Khôngnơinàotrongtrongtầmmắtcósựsốngngoạitrừởnơiđây,trongcáctòanhàlinhthiêngnày.Cùngvớimặttrờilặn,gióđêmmạnhdầnvàbắtđầucôngviệccủacácvịthần,phủibụitrongmọingócngáchtrênTráiđất.Gióquétdọctheothunglũngbêndướibịcácsườnnúichặnlạivàxoáylênquacáckheđá,đểrồihòatrộnvớikhôngkhítrêncaochỗchúngtôivớiâmvangrềnrĩđềuđều,giốngnhưmộtconốckhổnglồđanggọingườitađếndựlễcầunguyện.Xungquanhchúngtôicónhữngtiếngkẽokẹt,láchtáchcủađáchuyểnđộngvàcolạidonhiệtđộbanngàyrấtcaovàhạthấpxuốngrấtnhanhvàođêm.Trêncao,nhữngvìsaolấplánhgiữabầutrờitốiđen.NgườixưathườngnóirằngnhữngđộiquâncủaVuaKesarđãbỏgiáo

máccủahọtrênThiênđàngtheolờikêugọicủaĐứcPhật,còncácvìsaolàsựphảnchiếuánhsángtừThiênđườngquacáclỗhổng.

Mộtâmthanhlạđộtngộtnổilênáttiếngồncủagióđangmạnhdần,đólàtiếngkèncủangôiđềnvanglênkếtthúcmộtngàynữa.Phíatrênmáinhà,tôicóthểthấyrõnhữngchiếcbónglờmờcủacácnhàsư,áochoàngcủahọrungđộngtronggiónhẹkhitiếnhànhnghilễcủacácthầytu.Vớichúngtôitiếngkènlàbáohiệugiờđingủchotớinửađêm.LácđácquanhhànhlangvàđềnthờlànhữngnhómnhỏcácnhàsưđangthảoluậnvềcáccôngviệcởLhasavàthếgiớibênngoài.ThảoluậnvềĐứcĐạtLaiLạtMayêuquýcủachúngtôi,HóathânvĩđạinhấttrongcácvịĐạtLaiLạtMa.Khitiếngkènbáohiệuhếtngàyvanglên,họtừtừphântánvàđivềchỗngủ.Cuốicùng,nhữngâmthanhsốngđộngcủangôichùakhôngcònnữa,vàtrànngậpbầukhôngkhíbìnhan.Tôinằmxuốngvàngắmnhìnquaôcửasổnhỏ.Đêmnaytôiquáhàohứngnênkhóngủ,vàcólẽcũngkhôngmuốnngủ.Nhữngngôisaoởtrênkia,vàcảcuộcđờitôiởphíatrước.Nhờnhữnglờitiêntrimàtôiđượcbiết trướcvềcuộcđời tôi,điềuđóđã làquánhiều.Nhưngcũngquánhiềuđiềukhôngđượcchobiết.NhữngđiềutiêntrivềTâyTạngchẳnghạn,tại sao, tại sao chúng tôi lại bị xâm chiếm?Chúng tôi đã làmgì,một đấtnướcyêuchuộnghòabìnhkhôngcóướcmonggìhơnlàpháttriểntâmlinh?Tạisaocácdântộckháclạicứthèmmuốnđấtđaicủachúngtôi?Chúngtôikhôngmuốngìkhácngoàinhữngđiềuvốnlàcủachúngtôi:vậymàtạisaohọlạimuốnxâmchiếmvànôdịchhóadântộcchúngtôi?Tấtcảchúngtôiđềumuốnđượcyênthân,đểtheođuổilốisốngcủariêngmình.Vàtôiđượctrôngđợisẽđếnvớihọ,nhữngconngườisaunàysẽxâmchiếmđấtnướctôi,chữa bệnh cho họ, và giúp đỡ những người bị thương của họ trong cuộcchiếnmàthậmchívẫncònchưabắtđầu.Tôibiếtnhữngđiềutiêntri,biếtcảnhữngbiếncốvàsựviệcnghiêm trọng.Nhưng tôivẫnphảiđi,giốngnhưconyarktrênconđườngmòn,biết tấtcảcácđiểmdừng,vànơidừng,biếtnơiđóđồngcỏrấtxấu,vẫnphảilêbướctớicáiđíchđãđượcchỉra.

Tiếngtrốngtrầmvangcủangôiđềnđánhthứctôivớisựkhởiđầu.Tôithậmchícònkhôngbiếtlàmìnhđãngủ!Vớimộtýnghĩkhôngxứngvớitusĩchútnàotrongtâmtrí,tôilảođảođứnglên,bàntaybịtêdạilúcngủvụngvềcầmlấycáiáochoàng.Nửađêmư?Tôisẽkhôngbaogiờtỉnhtáođược,hyvọnglà tôisẽkhôngngã trêncácbậc thang.Ôi!Ởđây lạnhquá!Hai trămnămmươibagiớiluậtphảituântheovìlàmộtLạtmaư?Phải,mộttrongsốđóđãbịphávỡ,vìchính tôiđãquá trớnvới sựquákhích trongsuynghĩkhibịđánh thứcđộtngột.Tôi loạngchoạnghoàvàođámngườibênngoài cùng

đếnngàyhômđó,cũngđangtrongtìnhtrạngmêmụ.Chúngtôiđivàođềnthờ,cùngthamgiabuổilễcầunguyệnvàhànhlễ.

Nóivềvấnđề tiên tri, cóngườiđãhỏi tôi: ‘Tại saoôngkhông tránhkhỏinhữngcạmbẫyvàthửtháchgianlaođangchờđợimình,khimànhữngđiềuđóđãđượctiếtlộchoôngbiếttrước?’Tôichỉcóthểtrảlờirằng:‘Nếungườitacóthểtránhkhỏinhữngtainạn,đaukhổđãđượctiếtlộchobiếttrước,thìviệcấychỉchứngtỏnhữnglờitiêntriđólàsai!’

Thậtra,nhữnglờitiêntriđềucăncứtrênsự“cóthểxảyra”củasựviệc,chứkhôngcónghĩa làconngườiphảichịumộtđịnhmệnhkhắtkhe,bấtdibấtdịchmàconngườikhôngcókhảnăngthayđổi.Tráilại,conngườihoàntoàncóthểsửdụngýchíđểtácđộngmộtphầnnàovàodiễntiếncủasựviệc.

ChẳnghạnnhưmộtngườikiamuốnđitừNewDelhiđếnWashington,lẽtấtnhiênngười ấy có thểbiết rõkhởiđiểmvàmục tiêu của cuộchành trình.Nếunhìntrênbảnđồ,ngườiấysẽbiếttrướcđượcnhữngđịađiểmnàomìnhsẽđiquatheomộtlộtrìnhngắnvàtiệnlợinhất.Tuyrằngngườiấycũngcóthểtheomộtlộtrìnhkhác,nhưngđiềuđólàthiếukhônngoan,vìsẽlàmmấtthêmnhiềuthờigianvàhaotốntiềnbạc.

Cũngvậy,trongtrườnghợpmộtchuyếnđitừParisđếnMarseillechẳnghạn,một người khônngoan sẽ biết dựa trên bản đồ để đi theomột lộ trình tốtnhất.Nhưvậy, anh ta sẽ có thể tránhđượcnhữngđoạn đườnggồghề lồilõm;hoặcnếubắtbuộcphảiđiquanhữngđoạnđườngxấu,thìanhtacũngbiếttrướcđểthậntrọnghơnvàtránhgâytainạn.

Khoatiêntricũngcótácdụnggiúptabiết trướctheocáchgiốngnhưvậy.Tuy nhiên, đi theo những con đường êm ái, dễ dàng, không phải bao giờcũnglàđiềutốt.

LàmộtPhậttử,tôitinvàothuyếtluânhổi.TôitinrằngchúngtađếnTráiđấtlàđểhọchỏi.Khiởtrườnghọc,tathấymọiviệcdườngnhưrấtkhókhănvàcayđắng.Nhữngbàihọc,dùlàlịchsử,địalý,sốhọc,haybấtcứcáigìđềuthật ngốc ngếch, không cần thiết và vô nghĩa. Ta thấy thế khi ta đi học.Nhưngkhirờikhỏiđócólẽtalạiaoướcvềngôitrườngcũkỹtốtđẹpấy.Cólẽtalạicảmthấytựhàovềnóđếnmứctađeohuyhiệu,càvạt,hoặcthậmchímặcchiếccàsađồngphụccủasưsãi.Cuộcsốnglànhưvậy.Nóthậtkhókhăn,cayđắng,vànhữngbàihọcấysinhra làđểchúngtahọchỏi,đểnỗlực,chứchẳngphảichoaikhác.Nhưngkhichúng ta rờikhỏingôi trường

Tráiđấtnày,cólẽtalạiđeocáibảnghiệutrườngmìnhvớiniềmtựhào.Dĩnhiêntôihyvọngsaunàysẽkhoáclênhàoquangcủamìnhmộtkhôngkhíthảnhthơi!Sốcđúngkhông?ChẳngPhậttửnàolạithế.Chếtchỉlàrờikhỏicáitrạngtháitrốngrống,cũkĩ,đểđượctáisinhvàomộtthếgiớitốtđẹphơn.

Cùngvới nhữn tia sángbuổi bìnhminh, chúng tôi thứcdậyvànóng lòngđượckhámphá.Nhữngnhàsưlớntuổiđangmuốngặpnhữngnhữngngườihọchưabiết tốihôm trước.Cònđiều tôimongmuốnhơnbấtcứ thứgì làxemnhữngchiếcdiềucóngườiláirấtlớnmàtôiđượcnghenóiđến.Trướctiên chúng tôi được dẫn đi khắp tu viện để biết đường. Từ trênmái cao,chúngtôingắmnhìnnhữngđỉnhnúicaochótvót,vànhìnxuốngnhữngkhenúiđángsợ.Phíaxa,chúngtôicóthểthấydòngsuốingoằnnghèovàngđục,đầyđấtsétcuốntheodòngnước.Gầnhơn,cácdòngsuốitrongxanhmàudatrờivàgợnsóng.Trongkhoảnhkhắcyêntĩnh,tôicóthểnghethấytiếngrócráchreovuicủadòngsuốiphíasaukhichảysiếtxuốngsườnnúi,háohứcthoát ra để rồi nhập vào cùng các dòng sông khác trở thành con sôngBrahmaputrahùngvĩtrênđấtnướcẤnĐộ.SauđónósẽchảyvàoconsôngHằng linh thiêngvàđổ ravịnhBengal.Mặt trờiđang lên trênnhữngđỉnhnúi,khôngkhígiálạnhnhanhchóngbiếnmất.Xaxa,chúngtôicóthẻnhìnthấymộtconkềnkềnđơnđộcđangbổnhàotìmkiếmthứcăn.Bêncạnhtôi,mộtvịLatmacungkínhchỉchochúngtôinhữngđiểmđặcbiệtđánglưuý.CungkínhcònbởivìtôilàhọctròcủaĐạiđứcMingyar,mộtnhânvậttrọngyếuđượctoànthểmọingườiyêumến,vàcũngbởivìtôicó“ConmắtThứba”vàđượcnhìnnhậnnhưmộtvịHóathân,hayTrulku,theothuậtngữcủachúngtôi.

NếuđộcgiảmuốnbiếtbằngcáchnàongườiTâyTạngcó thểnhậnramộtvịhóathân,tôixintrìnhbàysơlượcvàiđiểmnhưdướiđây:

Khimộtđứa trẻcócáchcưxửkhác thườnghoặccónhữngkhảnăngvượtmứcbìnhthường,haythườngmôtảnhữngkýứcđặcbiệtnàođómàngườitakhôngthểgiảithích,nhữngbậcchamẹthườngđếntrìnhvớivịSưtrưởngcủamộttuviệngầnđónhất.Vịnàysẽchỉđịnhmộtủybancónhiệmvụđếnxemxéttrườnghợpđứatrẻấy.

Trướchết,ủybannàythựchiệnmộtlásốchiêmtinhchođứatrẻ,sauđómớixemtướngmạovàtìmấnchứngtrênkhắpthânmìnhnó.Thídụnhưđứatrẻphải có những chỉ tay đặc biệt trên hai bàn tay, hoặc những dấu hiệu ấnchứngtrênbảvaihayởchân.

Nếupháthiệnđứatrẻcónhữngấnchứngđó,ngườitatìmcáchtruyratiềnkiếpcủanó.CóthểrằngcácvịLạt-masẽnhìnrađượcnó,nhưtrongtrườnghợpcủatôi,vàkhiđóngườitamớiđặtnótrongmộtcuộcthửtháchxemnócó nhận ra được những đồ vật dụng riêng của nó trong kiếp trước haykhông.

Nhữngđồvậtnàyđượcđưaracùngvớinhữngmónđồtươngtự,vàđứabéphảinhậnbiếtđúngtấtcảnhữngmónđồ(thườnglàchínmón)riêngcủanótrongkiếptrước.Cuộcthửtháchnàyđượcthựchiệnkhiđứatrẻmớilênbatuổi.Ngườitanghĩrằngvớituổiđó,đứatrẻhãycònquánondạiđểcóthểbịảnhhưởngbởinhữnggìchamẹnócó thểnóichonóbiết.Nếucó thể thửvàolúcnócònnhỏhơnnữacàngtốt.

Chamẹđứatrẻkhôngđượcthamdựcuộcthửthách,vàđứabéphảichọnrađủchínmónđồvậttrongsốbachụcmónkhác.Chỉchọnsaimộtvàimóncũngbịloại.Nếuđứatrẻchọnđúngtấtcảkhôngsaimónnào,thìnóđượcnhìnnhậnnhưmộtvịhóathân,đượcnuôidưỡngvàgiáodụcmộtcáchđặcbiệt.Khinólênbảytuổi,ngườitanóichonóbiếtnhữnglờitiêntrivềcuộcđờitươnglaicủanó.Ngườitachorằngvớituổiđó,nóhoàntoàncóthểhiểuđượcýnghĩarõrànghayẩngiấucủanhữnglờitiêntriđó.Vớikinhnghiệmriêngcủatôi,tôicóthểquảquyếtrằngđiềuđólàhoàntoànđúng.

Vịlạtmađangcungkínhđứngcạnhtôicựckỳthônghiểuvềvùngđấtnàykhiônggiớithiệucácđặcđiểmcủanó.Đằngkia,phíabênphảilàthácnước,làmộtnơirấtphùhợpđểháiNoil-me-tangeremànướcépcủanóđượcsửdụngđểloạibỏvếtchaivàmụncóc,vàđểlàmgiảmbệnhphùvàbệnhvàngda.ỞtrênđócòncómộtcáihồnhỏmàngườitacóthểthulượmPolygorumHydropiper, một loại rong mọc dưới nước có những nhánh rũ xuống vànhữngbônghoamàuhồng.Chúngtôidùngláđểchữachứngđaukhớpvàcứu giúp dịch tả.Ở đây, chúng tôi thu lượm những loại thảo dược thôngthường,cònnhữngloạicâythuốcquýhiếmchỉcóvùngcaonguyên.Mộtsốđộcgiảquantâmđếnthảodược,vìvậytôiđưaradướiđâychitiếtmộtvàiloạithảodượcphốbiếnvàcáchbàochếchúng.TôikhôngbiếttêntiếngAnhcủacácloạithảodượcnàynênsẽdùngtênLatinhcủachúng.

Tỏi(Alliumsativum)làmộtchấtkhửtrùngrấttốt,nócònđượcdùngnhiềuchobệnhhensuyễnvàcácbệnhvềhôhấp.Mộtchấtkhửtrùngtốtkhácnữa,chỉ được sử dụng với liều lượng nhỏ, là nhựa cây mật nhi lạp(Balsamodendronmyrrha).Nó được chuyên dùng cho nướu răng và niêmmạc.Uốngthảodượcnàysẽlàmdịuđitrạngtháiquákíchđộng.

Một loàicâycao lớnvớinhữngbônghoamàukemcónướcéphoàn toànngănđượccôntrùngđốt.TênLatincủaloàicâynàylàBecconiacordata(cóhọvớicâythuốcphiện).Cólẽloàicôntrùngbiếtđiềuđó,vànólàcáitênmàchúngphảisợ!Chúngtôicũngdùngmộtloạithảodượcđểlàmgiãnđồngtửcủamắt.Câymahoàng(Ephedrasinica)cótácdụngtươngtựnhưastropine,vànócũngrấttốtchotrườnghợphuyếtápthấp,ngoàiranócònlàthảodượctrịbệnhhensuyễnhữuhiệunhấtởTâyTạng.Chúngtôisửdụngcànhvàrễphơikhôvàtánthànhbột.

Dịch tả thường rất khó chịu đối với bệnh nhân và bác sĩ bởi vì mùi củanhữngvếtloéttrênda.Ligusticumlevisticumkhửđượctấtcảcácmùi.Mộtlưuýđặcbiệtđốivớiphụnữ:ngườiTrungQuốcsửdụngnhữngcánhhoadâmbụt(Hibiscusrosa-sinensis)đểnhuộmđenlôngmàyvàgiàyda.Chúngtôisửdụngkemđượclàmtừláđunsôiđểhạnhiệtcơthểnhữngbệnhnhânbịsốtcao.Cũngđốivớinhữngngườiphụnữ,Liliumtigrinumchữachứngđau dây thần kinh buồng trứng rất tác dụng, trong khi lá cây Flacourtiaindica(mậnẤnĐộ)giúpphụnữvượtquacănbệnh“đặcbiệt”mất tựchủhơnhẳnnhữngngườikhác.

TronghọSumachsRhus(câythùdu),câyvernicifera(câykeo)cungcấpchongườiTrungQuốcvàNhậtBảnđểlàmsơnmài“TrungQuốc”.Chúngtôisửdụngđểchữabệnhtiểuđường,trongkhiaromaticadùngtrongtrườnghợpbịbệnhvềda,đườngtiếtniệu,vàviêmbàngquang.ChấtlàmsekhácrấthiệuquảlàmtừlácâyArctestaphylosuvaursiđểsửdụngtrongtrườnghợploétbàngquang.NgườiTrungQuốcthíchBignoniagrandiflora, từnhữngbônghoacủanóhọtạorachấtlàmseđểsửdụngchungchomọivếtloét.Trongnhững năm sau đó, trong các trại giam, tôi thấy rằng Polygonum bistortathựcsựrấthữuíchtrongtrườnghợpđiềutrịbệnhkiếtlỵmàu,màchúngtôiđãsửdụngởTâyTạng.

NhữngphụnữbấtcẩnkhiquanhệthườngdùngPolygonumerectumđểlàmcobópdạcon.Mộtphươngpháp rấthữu íchđểphá thaian toàn.Đốivớinhững người bị bỏng, chúng tôi có thể áp dụng cách “lên da non”.Siegesbeckiaorientalis(thựcvậthọcúc)làmộtloàicâycao,chừnghơnmộtméthaivớinhữngbônghoamàuvàng.Nướcépcủanóđượcdùngđểxoalên các vết thươngvà vết bỏngnhằm tái tạo ramột làn damới theo cáchtươngtựnhưcollodion.Khiuống,nướcépcótácdụngtươngtựnhưhoacúcLaMã.ChúngtôithườngcầmmáucácvếtthươngbằngPiperaugustifolium,dùngphíacuốngcủanhữngchiếcláhìnhtráitimlàhiệuquảnhấtchomục

đíchnày.Tấtcảnhữngthảodượcnêuraởđâyđềulàloạiphổbiến,hầuhếtnhữngloạikháckhôngcótênLatin,vìchúngkhôngđượcthếgiớiphươngTâybiếtđếnđểgọitên.Tôiđềcậpđếnchúngởđâychỉđơnthuầnlàđểchỉrarằngchúngtôicónhữngkiếnthứcvềthuốclàmtừthảodược.

Từtrêncaonhìnrakhắpcácmiềnquê,trongmộtngàytrànngậpánhnắngmặttrờirựcrỡnày,chúngtôicóthểnhìnthấycácthunglũngvànhữngnơirậmrạpbịkhuấtlàchỗcácloạicâynàylớnlên.Xahơnnữa,quakhỏimảnhđấtnhỏbénày,đấtđaiđangngàycàngtrởnênhoangtànhơn.Tôinghenóitriềnbênkiacủangọnnúinơituviệnnàyẩnmìnhlàmộtvùnghầunhưkhôcằn.Tấtcảnhữngđiềuđótôisẽcóthểtựmìnhnhìnthấyvàocuốituầnnàykhibaytrênmộtchiếcdiềucóngườilái.

Cuối buổi sáng hôm đó Đại Đức Mingyar cho gọi tôi và nói: “Đi nào,Lobsang,chúngtasẽđicùngmọingườikiếmchỗthảdiều.Hômnaysẽlàngàyrấtýnghĩacủacon!”Khỏiphảinói,tôiđứngphắtdậy,háohứcmuốnđếnđóngay.Mộtnhómcácnhàsưmặcáochoàngđỏđangchờchúngtôingay lối vào chính của ngôi chùa, và chúng tôi cùng nhau đi xuống bậcthang,dọctheovùngđấtcaonguyênlộnggió.

Ởđâykhôngcónhiềucâycối,mặtđấtnhấpnhônhữngkhốiđá tảng.Mộtvàibụicây thưa thớtbámchặtbênsườncủa tảngđánhư thể sợ trượtquamépvà rơixuốngkhenúibêndưới.Phía trênchúng tôi, trênmái tuviện,nhữnglácờlễcầunguyệncănglêntronggió,vàcáccộtcờkêucọtkẹtvàrênrỉvìbịkéocăng,nhưthểchúngđượclàmravàchịuđựngnhưvậyđãnhiềunăm.Gầnbên,mộtngườihọcviệcnhỏbélêbướclườinháctrênđôigiầyđầynhữngđấtcủaanhta,vàsựnỗlựccủangọngióquétsạchđámbụigiống như luồng khói vụt ra. Chúng tôi đi về phía gờ đá của vùng caonguyên,từchỗđótớiđỉnhnúichỉcònthoaithoải.Áochoàngcủachúngtôibaydínhchặtvàolưng,vàphồnglênởphíatrước,gióđẩymạnhđếnnỗithậtrấtkhóđứnglạimộtchỗ.Cáchmépđákhoảngtừsáuđếnmườimétlàmộtkhenứtsâutrongnềnđất.Từđóthổiranhữngluồnggiómạnh,đôikhibắnranhữngviênđánhỏvànhữngmẩuđịayvào trongkhôngkhígiốngnhưnhữngmũi tênđangbay rất nhanh.Gióquét dọc theo thung lũng sâubêndướibịnhữngváchđáchắnlạikhôngthoátrađượcnênthốcngượclêndochênhlệchápsuất,cuốicùngthổitrêncaonguyênvớitiếngrítkhủngkhiếp.Đôikhivàomùacủanhữngcơngiómạnh,chúngtôinghekể,tiếngồngiốngnhưtiếnggầmthétcủanhữngconquỷthoátkhỏicạmbẫyvàthèmkhátmồi.Giótràolênvàgiậtmạnhtừngcơntrongkhenúisâulàmthayđổiápsuất,

lúctănglúcgiảmtrongkheđá.

Nhưngbâygiờ,vàobuổisángnày, luồngkhôngkhíđangổnđịnh.Tôi tinvàonhữngcâuchuyệnkểvềnhữngcậubéđivàochỗluồnggióvàbịthổithốclênkhôngtrung,rồirơixuốngchỗnhữngtảngđádướichânvựcsâucólẽđếnhơnsáutrămmét.Đólànơirấtphùhợpđểtừđóphónglênmộtchiếcdiều, tuy nhiên, vì lựcmạnh như vậy nên chiếc diều có thể sẽ bay thẳngđứnglêntrênkhông.Chúngtôiđượcchứngkiếnđiềunày,vớinhữngchiếcdiềunhỏtươngtựvớidiềumàtôithườngchơikhicònnhỏởnhà.Đángngạcnhiênnhấtlàgiữcáidâyvàthấycánhtaycủaaiđóđãbịkéomạnhlênbằngngaycảchiếcdiềuđồchơinhỏnhất.

Chúng tôi được dẫn đi dọc theo thềmđá, vàmột người có rất nhiều kinhnghiệmđicùngđãchỉchochúngtôinhữngmốinguyhiểmcầntránh,đólànhữngđỉnhnúinổitiếngcóluồngkhôngkhíhútxuốngrấtnguyhiểm,hoặcnhữngnơi dườngnhưquét ngangngười.Chúng tôi cũngđược nhắc rằng,mỗinhà sưbay trêndiềucầnmang theomình theomộtviênđáđượcbọcchặttrongmộtmiếngvảiđãkhắcsâulờicầunguyệntớicácvịThầnGióđểbanphướclànhchongườimớiđếnlãnhthổcủacácngài.Viênđánàyphảiđượcthảvàotronggiókhingườiđólênđếnđộcaovừađủ.Sauđó,“ThầnGió”cũngđọclờicầunguyệnkhimiếngvảimởravàphấpphớibayvà-hyvọnglànhưvậy–cácngàisẽbảovệngườiláidiềukhỏimọitaihọa.

Trở lại tu viện, mọi người đang rất bận rộn chuẩn bị vật liệu để lắp rápnhữngchiếcdiều.Mọithứđềuđãđượckiểmtracẩnthận.Cácthanhgỗvânsamđượckiểmtratừnglyđểđảmbảorằngchúnghoàntoànkhôngcósaisótvàhưhạinào.Vảilụadùngđểlàmmáichechonhữngchiếcdiềuđượctrảiratrênsànnhàsạchsẽbằngphẳng.Cácnhàsưbòtrênđóđểkiểmtravàxemxét cẩn thận từngxăng timét vuông.Nhữngngười kiểm tra đãhoàntoànhàilòng,khungdiềuđượcdựngvàovịtrívànhữngmẩugỗchêmnhỏđược đóng thật chặt. Chiếc diều có dạng hình hộp, khoảng gần một métvuôngvàdàibamét.Cánhsảirộngtừthânsangmỗibêntừhaimétrưỡiđếnbamét.Phíadướiđầumỗicánhcógắncốđịnhmộtthanhtreuốncongnửavòngtrònhoạtđộngnhưcáiphanhvàbảovệcánhmỗikhicấtcánhvàhạcánh.Trên“sàn”củachiếcdiều,đểlàmchovữngchắc,cómộtcáichặndàibằngtrethonhìnhbúpmănghướnglêntrêngiốngnhưnhữngchiếcgiàyTâyTạngcủachúngtôi.Cáigọngđặcbiệtnàytobằngcổtaytôivàđượcgiằngvữngchãi,nhờcócáichặnnàyvàthanhbảovệcánhmàmáichebằngvảikhông bị chạm xuống đất ngay cả khi chiếc diều đang đỗ dưới đất. Tôi

khôngyêntâmchútnàovớicáidâybệnbằnglôngconyak.Nóquámỏngmanh.Cáinêmđượcgáchặtvàochândiều,ngaytrướccáichặn.Hainhàsưnângchiếcdiềulênvàđưanótớicuốidảiđấtbằngphẳng.Đểnỗlựcnângdiềulên,nhiềunhàsưphảigiữvàcùngkhênhnósangphíabênkia.

Đầutiênlàbaythửnghiệm,đểlàmđiềuđó,chúngtôigiữsợidâythừngvàkéonóthayvìdùngngựakéo.Mộtsốnhàsưgiữsợidâythừng,vàngườichỉhuydiềutheodõicẩnthận.Theohiệulệnhcủaôngta,họvừachạyvừakéochiếcdiềunhanhhếtsứccóthể.Nóvavàoluồngkhôngkhíphóngratừkheđá,vànhảylêntrênkhôngnhưmộtconchimlớn.Cácnhàsưđiềukhiểnsợidâyrấtkinhnghiệm,vàhọ thảnhanhsợidâyđểchiếcdiềucó thểbay lênmỗi lúc một cao hơn. Họ giữ chắc sợi dây, và một nhà sư gấp chiếc áochoàngquanheocủamìnhrồi trèo lênsợidây thừngphía trêncaohơnbamétđểkiểmtrasứckéo.Mộtngườikháclêntheo,vàhaingườidichuyểnlênphíatrướcchongườithứbaleolên.Sợidâydiềuđủsứcchịuđựnghaingười lớn vàmột cậu bé, nhưng không đủ sức cho ba người lớn. Thế làkhông đủ chắc chắn, vì vậy các nhà sư kéo mạnh sợi dây để chiếc diềukhông bị bay lên nữa. Tất cả chúng tôi di chuyển khỏi khu vực hạ cánh,ngoạitrừnhữngnhàsưtrênsợidâyvàhaingườinữađểổnđịnhdiềukhinóhạcánh.Chiếcdiềuxuốngdần,cóvẻrấtmiễncưỡngkhiphảixuốngmặtđấtsaukhiđãđượctựdotrênbầutrời.Vớitiếng“si”nhẹ,chiếcdiềutrượtrồidừnglạinhờhainhàsưgiữđầucánhhaibên.

Dướisựhướngdẫncủangườichỉhuydiều,chúng tôikéocăngmiếngvảimọi chỗ, chêmvàonhữngchỗbịnứt trên thanhgỗđểgiữchochắcchắn.Cánhdiềuđượctháoravàlắplạitheogóckhácđimộtchút,vàchiếcdiềuđược thử lạimột lầnnữa.Lầnnàynódễdàngchịuđượcbangười lớnvàthậmchícònthêmđượccảmộtcậubénữa.Ngườichỉhuydiềunóiôngđãhàilòngvàbâygiờchúngtôicóthểchomộtngườimangtheoviênđábaythử.

Mộtlầnnữa,đámđôngcácnhàsưphảivậtlộnđểgiữchiếcdiềukhiđẩynóđiqualuồnggió.Cácnhàsưkéosợidây,diềuvàcảnhữngviênđánhảylênchồmchồm.Giórấthungdữ,chiếcdiềunhảynhótvàlắclư.Dạdàytôicuộnlênkhinhìnvànghĩmìnhđangởtrênchiếcdiều.Chiếcdiềuđượckéoxuốngvàđưađếnđiểmxuấtphát.Mộtvịlạtmacókinhnghiệmnóivớitôi:“Tôisẽbaytrướctiên,rồisauđótớilượtcậu.Hãyxemtôilàmcẩnthận.”Ôngdẫntôiđếnbênchiếcdiều:“Hãyquansátxemtôiđặtchânởđâytrênthanhgỗnày. Tì cả hai cánh tay lên thanh ngang phía sau cậu. Khi cậu đã ở trên

khôngrồi,hãybướcxuốngmiếngnêmvàngồixuốngphầnlàmtoracủasợidây.Lúchạcánh,khixuốngđếnđộcaotừhaimétrưỡiđếnbamétthìcậunhảyra.Đólàcáchantoànnhất.Bâygiờtôisẽbayvàcậucóthểtheodõi.”

Lúcnày,nhữngconngựađãđượcbuộcvàosợidây.KhivịLạtmarahiệu,nhữngconngựađượclệnhphinướcđạivềphíatrước,chiếcdiềulướttheo,đâmvàoluồnggióvàlaolênkhôngtrung.Khichiếcdiềubaylêntrênchúngtôihơnbamươimét,vàgầnmộtnghìnmétphíatrênnhữngtảngđátảngđáthấpbêndưới,vịLạtma liền trượtxuốngsợidây tới chỗmiếngnêm,nơiôngngồilắclư.Ôngtiếptụcbaylêncaohơnnữa,mộtnhómcácnhàsưnắmsợidâyvàthảnóradầntheochiếcdiềuđangbaylêncao.SauđóvịLạtmagiậtđầukiasợidâyđểrahiệu,vànhữngngườigiữbắtđầukéonóvề.Chiếcdiềuxuốngthấpdần,lắclưvàxoắnlạidần.Sáumét,rồibamét,vàvịLạtmađánhđu trênhaicánh tay.Rồiông thả taynhảyxuống,vàkhi tiếpđấtônglộnnhàomộtvòngvàđứnglên.Phủibụitrênáochoàng,ôngquaysangtôivànói:“Bâygiờtớilượtcậu,Lobsang.Hãychochúngtaxemnhữnggìcậucóthểlàm.”

Vậylàđãđếnlúc,thựcsựtôiđãkhôngquantâmlắmđếnthảdiều.Thậtlàmộtý tưởngngungốc, tôinghĩ.Quánguyhiểm.Đúnglàmộtcáchhayđểmìnhkết thúcsựnghiệpđầyhứahẹnđểrồikiếpsaulạivềđâytuhànhvàhọcvềthảodược.Nhưngsauđótôitựanủivớiýnghĩthoángquavềvềlờitiêntriđốivớicuộcđờimình.Nếutôichếttứclàcácnhàchiêmtinhsẽsai,màhọthìchưabaogiờsai!Chiếcdiềulúcnàyđãtrởlạivạchxuấtphát,vàtôiđivềphíanótrênđôichânkhôngcònvữngvàngnhưmongmuốn.Nóimộtcách thành thật thìchúngchẳngvữngchútnàocả!Ngaycảgiọngnóicủatôicũngmấtvẻtựtinkhiđứngtrênchiếcdiều,bámtayvàothanhngangphíasau–tôichỉcóthểlàmđượcđếnvậy–vànói:“Tôisẵnsàng.”Chưabaogiờtôikhôngsẵnsànghơnlúcnày.Thờigiandườngnhưđứngyên.Sợidâycăngmộtcáchchậmchạpkhổsởkhinhữngconngựaphinướcđạivềphía trước.Cảbộmáy rùngmìnhyếuớt rồibỗngmộtcú tròng trànhsuýtnữađãhấtvăngtôirakhỏichiếcdiều.

“ĐâylàkhoảnhkhắcsaucùngcủamìnhtrênThếgiannàyrồi”,tôinghĩvànhắmmắtlạibởinhìncũngchẳngđểlàmgìnữa.Lắcvàsóckinhkhủnglàmchodạdàytôirấtkhóchịu.“À!Mộtlầnxuấtvíatồitệ,”tôinghĩvậyrồitừtừhémắtnhưnglạinhắmngaylạivìsợ.Tôiđangởtrêncaohơnbamươimét.Nhữngthứtrongdạdàytôibịxóctunglênchựctràongượcra,thếlàmột lầnnữa tôi lạimởmắtđểxácđịnhvị trí chínhxác củamình,nếu có

chết.Trướcđôimắtmởlớncủatôi,phongcảnhhiệnratuyệtvờiđếnnỗitôiquêncảsựkhóchịuvàcứnhưchưabaogiờbịđauđớnvậy!Chiếcdiềudậpdờn,lượnnghiêng,vàlắclưlêncaodần.Trêncaophíanhữngváchđátôicóthểnhìnthấynhữngvệtđấtbịnứtmàuvàngnâunhạtvớinhữngvếtthươngkhôngthểlànhtheothờigian.Gầnhơn,nhữngdãynúimangnhữngvếtsẹonứt toácvìđá lở,mộtvài chỗbị chekhuấtbởi lớpđịay.Xahơnnữa, tianắngmặt trời cuối cùng đang chạmvàomặt nước hồ phía xa và làm chonướchồ trôngnhưvàng tan chảy.Trên đầu tôi chiếc diều dập dờnduyêndánglangthangtronggióxoáylàmtôinghĩđếncácvị thầnđangchơivuitrênthiênđàng,trongkhichúngtanhữngconngườikhốnkhổtrêntráiđấtđangphảivậtvãvànỗlựcđểtồntại,đểhọcnhữngbàihọccủamìnhvàcuốicùngtrởvềtrongsựthanhthản.

Chiếcdiềuchaođảodữdộikhiếndạdàycủa tôinhư thểđangbị treo trênđỉnhnúi.Lầnđầutiêntôidámnhìnxuống.Cácchấmnâuđỏnhỏxíulàcácnhàsư.Chúngđangtodầnlên.Tôiđangđượckéoxuống.Phíadướikhoảngnghìnmét,nhữngdòngsuốinhỏtrongkhenúichảytungbọt.Đâylàlầnđầutôi ở độ cao vài trămmét, hoặc có lẽ còn cao hơn nữa, bên trênmặt đất.Nhữngdòngsuốinhỏtrởnênquantrọnghơnkhinóchảykhôngngừng,lớndầnlênvàcuốicùnggópsứchợpthànhVịnhBengalcáchxađâyhàngdặmđường.Nhữngngườihànhhươngcóthểuốngdòngnướclinhthiêngcủanó,nhưng lúcnàyđây, tôiđangbay liệng trênmảnhđấtmìnhsinh ravàcảmthấynhưhoànhậplàmmộtvớicácvịthần.

Bâygiờchiếcdiềuđangchaođảođiêncuồngnênmọingườiphảikéonhanhhơnđểổnđịnhnó.Tôichợtnhớralàquênchưatrượtxuốngmiếngchêm!Từnãygiờtôitoànđứngtrênthanhtrượt.Tôiliềnbuôngtayra,ngồixuống,quắpchântayquanhsợidâythừngvàtrượtxuống.TôivavàomiếngchêmhìnhchữVmạnhđếnnỗingườitôinhưthểbịxélàmđôi.Khicòncáchmặtđấtkhoảngsáumét,khôngchầnchừ,tôinắmlấysợidâybằngcảhaitay,vàkhichiếcdiềuxuốngcònkhoảnghơnhaimét,tôinhảylộnnhàoxuốngtiếpđấttheothế“ngãsấp”.“Chàngtraitrẻ,cậulàmtốtlắm”ngườichỉhuydiềunói,“CậuđãnhớtụtxuốngmiếngnêmchữV,nếukhôngcậucóthểphảitrảgiábằngđôichângãyrồi.Giờtớinhữngngườikhácvàsauđócậucóthểlênđólầnnữa.”

Ngườitiếptheolàmộtnhàsưtrẻ,anhtađãlàmtốthơntôi.Anhtađãnhớtrượtxuốngmiếngnêmđúnglúc.Nhưngkhianhchàngkhốnkhổhạcánh,anhđápxuốnghoànhảo,rồisauđóngãsấpmặtxuống,bámchặtvàomặt

đất,mặtxanhlét,vàcũngnhưtôi,anhtabịsaykhibay.Nhàsưthứbakhákiêungạo,anhtakhôngđượcmọingườiưavìliêntụckhoekhoang.Anhtađã từngbay trongbanămqua,và tựcoimình là“phicông”giỏinhấtxưanay. Bay lên không trung, có lẽ khoảngmôt trăm rưởimét, thay vì trượtxuốngmiếngnêm,anhtađứngthẳnglên, trèovàotronghộpdiều,bị trượtchânvàrơirakhỏiđuôi:mộttaytómkịpthanhgiằngchéophíasau,vàtrongvàigiâyanh ta treo lơ lửngbằngmột tay.Chúng tôinhìn thấy taykiacủaanhvớimộtcáchvôvọngđểcốgắngnắmlấythanhhãm,sauđóchiếcdiềudậpdờn,vàanhtatuộttayrồilộnnhàoxuốngnhữngtảngđásâumộtngànrưởimétphíadưới,áochoàngcủaanhtabayphầnphậttronggiógiốngnhưđámmâynhuộmmáuđỏ.

Sựkiệnvừaxảyralàmhoangmangđôichútnhưngkhôngvìthếmàdừngviệc bay thử.Chiếc diều được kéo xuống và kiểm tra xem có hư hại nàokhông:sauđótôibaylênlầnnữa.Lầnnàytôitrượtxuốngmiếngnêmngaykhichiếcdiềulênđếnđộcaobatrămmét.Tôicóthểnhìnthấyphíadưới,mộtnhómcácnhàsưđangtrèoxuốngsườnnúiđểtìmlạithithểmềmnhũnnằmdàitrongmộtmớhỗnđộnmàuđỏvắtngangmộttảngđá.Tôinhìnlên,vànghĩrằngngườiđứngtrongkhoangdiềucóthểdichuyểnvịtrívàsửalạithanhnângmộtchút.Tôinhớlạisựcốtrênmáinhàngườinôngdânvàđốngphânconyak,vàlàmthếnàotôiđạtđượcđộcaobằngcáchkéosợidâydiều,tôinghĩ,‘MìnhphảithảoluậnđiềunàyvớiThầy.’

Độtnhiênchiếcdiềurơihẫngxuốngnhanhvàbấtngờ,cảmgiáckinhkhủngđếnmức tôi hầu như không còn nghĩ gì nữa. Phía dưới, các nhà sư đangcuốngcuồngkéodây.Khitrờidầntối,cáctảngđámátdần,giótrongthunglũngtrởnênnhẹđi,và luồnggió lùa từkheđáhầunhưđãngừngthổi.Vìvậygióhầunhưkhôngnângnổichiếcdiềunữakhitôinhảyxuốngtừđộcaobamét,nólảođảolầncuốivàlậtnghiênglêntôi.Tôingồiđótrênnềnđá,vớicáiđầuchọcthủnglớpvảiởđáycủakhoangdiều.Tôivẫnngồinhưvậy,chìmsâu trongsuynghĩ,đếnnỗimọingười tưởngrằng tôibị thương.ĐạiĐứcMingyarlaođếnngangquabãiđất.“Nếuchúngtacómộtthanhngangởđây,”tôinóivớiThầy,“chúngtasẽcóthểđứngtrênđóvàthayđổimộtchútgóccủakhoangdiều,khiđó tacó thểđiềukhiểnmộtchútviệcnângdiềulên”.Ngườichỉhuydiềunghethấyliềnnói,“Phải,chàngtraitrẻ,cậunóiđúng,nhưngaicóthểthửnóđây?”.“Tôisẽthử”,tôitrảlời,“nếuThầytôichophép.”MộtvịLạtmakhácquaysangtôimỉmcười,“CậulàmộtLạtmanêncậucóquyềntựquyếtđinh,Lobsang,cậukhôngcầnphảihỏiaicả.”“Ồ,cóchứ,tôisẽhỏi,”tôiđáplại,“LạtMaMingyarĐạiĐứcđãdạytôitất

cảnhữnggìtôibiết,vàThầyvẫnkhôngngừngdạytôi,vìthếhãyđểThầyquyếtđịnh.”

Ngườichỉhuydiềugiámsátviệctháorờichiếcdiều,rồiđưatôiđếnphòngriêngcủaông.Tạiđâyôngđểnhữngmôhìnhthunhỏcủavôsốcácloạidiềukhácnhau.Cómộtchiếcdángdàinhưmộtconchimthonthả.“Chúngtôiđãchothửmộtchiếcdiềuthậtởváchnúinhiềunămtrướcđâyvớimộtngườibaytrênđó.Ôngấyđãbayđượchơnbamươikilômétvàsauđóđâmvàosườnnúi.Từđótớinaychúngtôikhônglàmgìthêmvớikiểudiềunày.Giờnóchínhlàchiếcmàcậunói.Mộtcọcchốngngangởđây,vàmộtthanhvịnởđó.Chúng tôiđãcósẵnmộtchiếcnhư thếrồi,cácphụkiệnbằnggỗđãđượchoànthành,nóđượccấttrongmộtnhàkhobịbỏhoangởxaphíacuốikhunhà.Tôikhôngthểtìmđượcaiđểthửnó,màtôithìhơinặngquá.”Ôngấy khoảng hơnmột trăm bamươi cân, đây chỉ là cách nói vống lên kiểutruyềnthống.ĐạiĐứcMingyarbướcvàophònggiữacuộcthảoluận.Thầybảo:“Chúngtasẽxemchiêmtinhtốinay,Lobsang,vàsẽxemcácvìsaonóigìvềviệcnày.”

Tiếng trống vang lên đánh thức chúng tôi dậy dựbuổi lễ cầu nguyệnnửađêm.Khitôiđangngồivàochỗcủamình,mộtbóngtolớnrónrénđếnbên,trôngthấpthoángnhưmộtngọnnúinhỏnhôrakhỏilànkhóihương.Đólàvịchỉhuydiều.“Cậuđãhỏichưa?”ôngthì thầm.“Rồi,“ tôi thì thầmđáplại, “tôi có thểbayvàongàykia.” “Tốt lắm, “ ôngnói nhỏ, “ diều sẽ sẵnsàng.”

Giờđây,ngồitrongtuviệngiữanhữngngọnđènbơlunglinhvànhữngbứctượnglinhthiêngtrêncácbứctườngxungquanh,thậtkhónghĩvềnhàsưdạidộtđãđánh rơikiếp sốngnày.Nếuanh takhôngphô trương, có lẽ tôiđãkhôngphảingồinghĩcáchđiềukhiểnviệcnângchiếcdiềutrongkhilái.

Nơiđây,bên trongngôiđềnnày,cùngvớinhững linhảnhsơnrựcrỡ trêncácbứctường,mỗichúngtôitrôngcũnggiốngnhưmộtbứctượngPhậtsốngđộngtrongthếhoasen.Chúngtôingồitrênnhữngtấmbồđoànvuôngdàykhoảng hai lăm đến bamươi phân thành hàng đôi, hàng này đối diện vớihàngkiavàxoaylưngvớimộthàngkhác.Buổilễthườngnhậtcủachúngtôiđược tiếnhành trước,vịchủ lễ lựachọn theokiến thứcâmnhạcvàgiọngtrầmcủamình,cất tiếnghátnhữngđoạnthánhcađầutiên;cuốimỗiđoạn,giọngônghạthấpxuốngmãichotớikhikhôngthểngânđượcnữa.Chúngtôihátđềugiọngđáplời,mộtvàiđoạnđượcnhấnbằngnhữngtiếngtrống,hoặcnhững tiếngchuôngngânêmái.Chúng tôiphải cựckỳcần thậnvới

thanhâmcủamìnhvìtinrằngkỷluậtcủamộttuviệncóthểđượcđobằngsựtrongsángcủatiếnghátvàsựchuẩnxáccủatừngnốtnhạc.NgườiTâyTạngđãviếtlênnhữngbảnnhạccóthểlàrấtkhóđểngườiphươngTâyhiểuđược:nóbaogồmnhiềutiếtđiệu.Chúngtôicùnghòatấunhữngbảnthánhca, khibổngkhi trầm.Đây là “cungcơbản”.Nhữngngười thíchứng tác,thêm“nhữngđổimới”củahọvàodạngcungnhỏhơncùngvới cung lớn.Khibuổilễđịnhkỳkếtthúc,chúngtôiđượcphépnghỉmườiphúttrướckhibắtđầulễcầusiêuchonhàsưmớiquađờingàyhômđó.

Chúng tôi tậphợpcùngnhaumột lầnnữa.Vị chủ lễxướng lênmộtđoạntrongkinhBardoThodol,mộtquyểnkinhcầusiêucủaTâyTạng.“Ôi!HồnmalangthangcủanhàsưKumphel-la-la,ngườiđãrờibỏcuộcsốngnơithếgiannàyngàyhômnay.Đilangthangmàkhôngcònởlạicùngchúngtôi,vìanhđãrờibỏchúngtôingàyhômnay.Ôi!HồnmacủanhàsưKumphel-la,chúngtôithắplênnénnhangnàyđểhướngdẫnanhtrênconđườngvượtquanhữngVùngLầmLạcđểđi đếnvớiChân lýVĩĐại.”Chúng tôi tụngbàikinhgọihồnngườiđãmấtđếnđểđượchướngdẫnvàgiácngộ,giọngcaotrongtrẻocủalớptrẻchúngtôixenlẫnvớigiọngtrầmấmcủacácvịsưgià.

CácnhàsưvàcácvịLạtmangồiởnơichínhyếucủađiệnthờthànhtừnghàngđốidiệnvớinhau,ngẩnglênvàcúixuốnglàmnhữngdấulễtheonghithức cổ. “Ôi!Hồnma lang thang,hãyđếnvới chúng tôi, anh sẽđượcchỉdẫn.Anh sẽ không nhìn thấy gươngmặt chúng tôi, không ngửi thấymùihương trầm,bởivìanhđãchết.Hãyđếnđây!Anhsẽđượcchỉdẫn!”Bannhạc gồm có nhạc cụ hơi bằng gỗ, trống, tù và, và chũm chọe đệm vàonhữnglúcchúngtôitạmdừng.Mộtchiếcđầulâungườiđểngược,chứađầynướcmàuđỏgiả làmmáu,đượcmangđiquanhmộtvòngđến trước từngnhàsưđểkhơidậycảmxúc.“Máucủaanhđãđổtrênmặtđất,Ôinhàsưmàngười là một hồn ma lang thang, hãy đến để anh được giải thoát.” Gạonhuộmmàuvàngnghệ tươi,được rắcvềphíaĐông,vềphíaTây,vềphíaBắcvàphíaNam.“Hồnmađanglangthangởđâu?VềphíaĐôngư?HayphíaBắc.VềphíaTâyư?HayvềphíaNam.Thứcăncủathánhthầnđượcbanrảitớicáchướngtrênmặtđất,vàanhkhôngănnó,bởivìanhđãchết.Hãyđếnđây,Ôihồnmalangthang,anhsẽđượcgiảithoátvàchỉdẫn.”

Tiếngtrốngtrầmấmsâulắngvớigiaiđiệucủasựsống,cảmthấynhưtiếng“tíchtắc”sâubêntrongcơthểconngười.Nhữngnhạccụkhácnổilênvớinhữngâmthanhcủacơthể.Nhẹnhàngtiếngdòngmáuchảyhốihảquatĩnhmạchvàđộngmạch, tiếngthì thầmcủanhịpthởtrongphổi, tiếngdịchróc

ráchchuyểnđộngtrongcơthể,nhữngtiếngkẽokẹt,tiếngrítvàtiếngầmầmtạonênbảnnhạccủasựsống.Tấtcảnhữngtiếngđộngmongmanhcủanhânloại.Khởiđầuvớitiếttấuthongthả,nổilêntiếngrítđángsợcủatiếngkèn,vàtăngdầntheonhịpđậpcuảtráitim.Mộttiếngđậpmạnhẩmướt,rồiđộtnhiênngắcngứdừnglại.Sựkếtthúccủacuộcsống,cuộcđờichấmdứtmộtcáchkhốcliệt.“Ôi!Tusĩ,giờlàhồnmalangthang,chúngtôisẽdẫndắtbạnbằnggiaocảm.Đừngsợ,nhưnghãymởhếttâmtrícủabạn.Hãyđónnhậngiáolýcủachúngtarằngchúngtôicóthểgiảithoátchobạn.Khôngcóchếtchóc,hỡihồnmalangthang,màchỉcósựsốngbấttử.Chếtđilàsinhra,vàchúngtôigọiđểgiúpbạncómộtcuộcsốngmới.”

Trongsuốtnhiềuthếkỳ,ngườiTâyTạngchúngtôiđãpháttriểnkhoahọcvềâmthanh.Chúngtôibiếttấtcảcácâmthanhcủacơthểvàcóthểmôphỏnglạichúngmộtcáchrõràng.Saukhiđãnghequarồithìkhôngthểnàoquênđược.Vàolúcsắpngủ,bạnđãbaogiờnghethấytiếngđậpcủatráitim,hơithởtrongphổicủamìnhchưa?TrongtuviệnLạtmagiáocủacácvịThiênGiámQuan,họđưangườiđồngvàotrạngtháithôimiênbằngviệcsửdụngnhữngâmthanhnày,vàmộtlinhhồnsẽnhậpvàoanhta.ViênsĩquanchỉhuyquânđộiAnhYounghusband,xâmchiếmTâyTạngnăm1904,đãchứngkiếnsứcmạnhcủanhữngâmthanhnày,vàthựctếlàkhiấyvịGiámQuantrởthànhmộtngườihoàntoànkháckhirơivàotrạngtháithôimiên.

Khibuổilễcầunguyệnkếtthúc,chúngtôivộivãtrởvềngủ.Sựphấnkhíchvềviệcbayvàlạchỗkhiếntôihầunhưngủgậttrênđường.Sángra,ngườichỉhuydiềunhắntôirằngôngđangtusửachiếcdiều“điềukhiểnđược”,vàmờitôithamgia.Tôivàsưphụliềncùngnhauđếnxưởngcủaôngđượcsửasanglạitừnhàkhocũ.Nhữngchiếccọcbằnggỗnhậptừnướcngoàinằmrảiráckhắpsànnhà,trêntườngvẽđầysơđồcủanhữngchiếcdiều.

Môhìnhđặcbiệtmàtôisẽthửnghiệmtreolơlửngdướimáivòm.Trướcsựngạc nhiên của tôi, vị sư chỉ huy diều kéomột sợi dây, và chiếc diều hạxuốngsàn–nóđượctreotrênmộtloạiròngrọc.Theolờimờicủaông,tôitrèovàotrong.Sàncủakhoangdiềucónhiềuthanhgiằngmàngườitacóthểđứngtrênđó,vànhữngthanhngangcaotầmeolàmthanhchắnđểbámvào.Chúngtôikiểmtrachiếcdiềuthậtcẩnthận.Tấmvảiđãđượctháora,vàvịsưchỉhuydiềunóirằngôngsẽ tựmìnhbọcmột tấmvảimớichonó.Đôicánhdiềukhôngthẳngnhưnhữngchiếcdiềukhácmànóđãđượcuốncong,giốngbàntaychuẩnbịnắmlại,chúngdàikhoảngbamétvàtheocảmgiáccủatôichúngcólựcnângrấttốt.

Ngàyhômsau,chiếcdiềuđượcđưarabênngoài,vàcácnhàsưđãphảirấtvấtvảđểgiữnókhiđưangangquakheđácóluồnggiólùarấtmạnh.Cuốicùng,họcũngđặtđượcnóvàovịtrívàtôi,rấtýthứcvềtầmquantrọngcủamình, trèovào trongkhoangdiều.Lầnnàycácnhà sư sẽkhởiđộngchiếcdiềuthayvìdùngngựakéonhưthônglệvìhọcóthểkiểmsoáttốthơn.Khiđã sẵn sàng, tôi hô lên: “Tra-dri, thempa!” (sẵn sàng, kéo!).Khi sự rungđộngđầu tiênxuyênquakhungdiều, tôihét lớn:“O-na-do-al!” (Chào tạmbiệt!).Mộtcúsốcđộtngột,vàchiếcdiềubắnlênnhưmộtmũitên.

Mộtđiềutốtlàtôiđangbámrấtchặt,tôinghĩ,nếukhôngtốinayhọsẽphảitìmhồnma lang thangcủa tôi,và tôi thìmuốnở lại thânxácnày lâuhơnchútnữa.Cácnhàsưbêndướichuyểnvậnsợidây,xửlýnómộtcáchkhéoléo,vàchiếcdiềubaylênngàycàngcaohơn.TôinémmộthònsỏivớilờicầunguyệngửiđếncácvịThầnGió,vànó rơi trượtquamộtnhàsưởxaphíadưới,saunàychúngtôilạidùngmộtmiếngvảivìnóđãrơitrúngchânmộtnhàsư.Thấpbêndưới,vịsưchỉhuydiềunhấpnhổmnônnóngvìlochoviệcthửnghiệmcủatôi,vìthếtôinghĩtốthơnhếtlàbắtđầutìmhiểuchiếcdiều.Dichuyểnxungquanhmộtcáchthậntrọng,tôinhậnthấyrằngmìnhcóthểđiềukhiểnđángkểđểláichiếcdiềubằngcáchthayđổiđộnângvàgóclượncủanó.

Tôiđãtăngđộcaolênmộtcáchbấtcẩnvàquátựtin.Tôidichuyểnđếnphíasaucủa khoang – thế là chiếcdiều rơi xuống như mộthòn đá. Tôi bị trượt chânkhỏi thanh ngang và toànthân treo lơ lừng thẳngđứng từ chỗ khuỷu tay.Bằng những nỗ lực phi

thường, tôiđungười lênvà trèovàovị tríđứngtrongkhichiếcáochoàngbayphầnphậtvàquậtđenđétxungquanhđầu.Chiếcdiềungừngrơivàtiếptụcbaylên.Lúcđótôimớigỡáochoàngrakhỏiđầuvànhìnrangoài.NếutôikhôngphảilàmộtLạtmavớicáiđầucạotrọc,chắchẳntóctôilúcấysẽdựngđứnglên:tôichỉcáchmặtđấtchưađầysáumươimét.Saunàykhiđãhạcánh,mọingườinóirằngtôichỉcáchmặtđấtchừngmườilămméttrướclúccondiềungừngrơi,vàsauđótiếptụcbaylêncao.

Tôiphảibámvàothanhchắnmột látđể thởhổnhểnvìcuộcvật lộntrongkhôngkhíloãng.Đưatầmmắtraxahàngdặmkhắpmiềnquê,tôithấycócáigìđógiốngnhưmộthàngchấmchấmdichuyển.Phảiquansátmộtlúctôimớinhậnrađólàcáigì.Tấtnhiên!Đólànhữngngườicònlạicủađoànháithảodượcdànthànhmộthàngchậmchạpngangquavùngđấthoangvắng.Họkéodàira,nhữngđốmlớn,đốmnhỏ,vànhữngđốmdài,tôinghĩđólànhữngngườiđànông, cáccậubé,vànhững súcvật.Họcàngđi chậm thìhànhtrìnhcủahọcàngmệtmỏikhổsở.Khihạcánh,tôicảmthấyvuimừngđượcthôngbáovớimọingườirằngđoànháithuốcsẽtớinơichỉtrongmộtvàingàytới.

Thựcsựlàhấpdẫnkhiđượcngắmnhìnmàuxanhxámlạnhgiácủanhữngdãynúiđá,hoangthổmàuđỏấmápcủađất,vàngắmnhìnnhữnghồnướclunglinhphíaxa.Thấpbêndưới,trongkhenúi,nơiđóấmáp,đượcchechởkhỏinhữnglàngiólạnhcắtdacắtthịt,bámđầyrêu,địay,vànhữngcâycốitạothànhtấmthảmnhắctôinhớvềviệcnghiêncứucủachatôi.Phíabênkialàdòngsuốinhỏđãhátchotôinghekhiđêmđến.Ngangquanó,đúngvậy,điềuđócũngnhắctôinhớlại,mộtcáchđauđớn,vềlầnmàtôiđãlàmđổmộtbìnhnướcsạchlêntấmthảmcủachatôi!Phải,chatôichắcchắncómộtbàntayrấtmạnhmẽ!

Miềnquêphíasaulạtmaviệnlàrừngnúi,cácđỉnhnúinốitiếpnhaucaodầnlên thànhmột dãy, dựa vào đường chân trời phía xa chúng đứng vẽ nênnhữngnétmàuđenngượcánhsángmặt trời.Bầu trờiTây tạng trong trẻonhấtthếgiới,ngườitacóthểnhìnthấynhữngngọnnúikhôngbịchekhuấtrấtxa,vàkhôngcósươngmù làmchobiếndạng.Khôngcómộtcáigìdichuyển trongkhoảngcách rộng lớnmà tôi có thểnhìn thấy,ngoại trừcácnhàsưbêndướitôi,vànhữngđốmngườikhónhậnbiếtđượcđanglàmviệccựcnhọckhôngbaogiờkết thúcđangdi chuyểnvềphíachúng tôi.Có lẽhọnđãnhìnthấytôiởđây.Nhưnglúcnàydiềubắtđầugiậtmạnh,cácnhàsưđangkéotôixuống.Vớisựquantâmvôhạnđếnchiếcdiềuthửnghiệmcógiátrị,họcốgắngkéonóxuốngmàkhônglàmhỏngnó.

Trênmặt đất, vị sư chỉ huy diều đónmừng tôi với tình cảm trìumến, vàquàngcánhtayrắnchắclênvaitôi,siếtchặtthântìnhđếnnỗitôichắcrằngxươngcủatôiđãbịgãyvụn.Khôngaicóthểchenvàomộtlời,trongnhiềunămôngđãcó“lýthuyết”,nhưngkhôngthểđưachúngrathửnghiệm,kíchthướcquákhổcủaônglàmchoôngkhôngthểbayđược.Nhưtôi luônnóivớiông,khiôngdừnglạiđểthở, tôi thíchbay, tôi tìmthấyrấtnhiềuniềm

vui khi được bay cũng như ông vậy, khi làm những việc từ thiết kế, thửnghiệmđếntheodõi.‘Phải,phải,Lobsang,bâygiờ,nếuchúngtachuyểncáinàysangđây,vàđặtthanhchốngnàyởđây.Phải,sẽlàmnhưvậy.Hmmm,chúngtasẽđưanóvàovàbắtđầungaybâygiờ.Vànóbị rungmạnhmộtbên,cậunóivậyphảikhông,cậuđãlàmđiềunàykhinàothế?’Cứnhưthế.Bayvàđiềuchỉnh,bayvàđiềuchỉnh.Và tôiyêu thích từnggiâyphútkhilàmchiếcdiềuđó.Khôngaingoàitôiđượcphépbay–hoặcthậmchíđượcđặtchânvào–trongchiếcdiềuđặcbiệtđó.Mỗilầntôisửdụnglàcómộtvàisửađổi,mộtvàicảitiến.Cảitiếnlớnnhất,tôinghĩ,làmộtcáiđaiđểgiữtôitrongđó!

Nhưngsựxuấthiệncủanhữngngườicònlạicủanhómđãchấmdứtviệcthảdiều trongmộthoặchaingàysauđó.Chúng tôiphải tổchứcnhữngngườimới vào thành những nhóm thu lượm và đóng gói.Những nhà sư ít kinhnghiệmchỉháibaloạicâythuốc.vàhọđượcđưađếnvùngđấtmàloạicâyđóphongphú.Mỗimộtnhómsẽởlạitrongbảyngày,nơivùngđấthọsẽháithảodược.Vàongàythứtám,họtrởvềcùngvớithảodược,chúngđượctrảiratrênnềnkhorộngvàsạchsẽ.NhữngvịLạtmacónhiềukinhnghiệmkiểmtratừngcâymộtđểđảmbảorằngchúngkhôngbịsâuhạivàđúngloại.Mộtsốcâyphảiloạibỏcánhhoavàsấykhô.Nhữngcâykhácphảisắtnhỏrễvàbảoquản.Hãycònnhữngloạicâykhác,ngaykhichúngđượcmangvề,sẽđượcnghiềnnátbằngnhữngconlănđểlấynướcépvàbảoquảntronglọđậykín.Hạt,lá,thân,cánhhoa,tấtcảđềuđượclàmsạchvàđóngvàonhữngtúidakhiđãkhôhoàntoàn.Cáctúiđềuđượcghinhậnnộidungởbênngoài,miệngtúiđượcbuộcxoắnlạiđểkhôngbịthấmnước,vàdasẽđượcnhúngnhanhtrongnướcvàphơidướiánhnắnggắtcủamặttrời.Trongvòngmộtngày,dasẽkhôvàcứngnhưgỗ.Cứngđếnnỗimuốnmở túi raphảixoắnmạnh đến hết sẽ làmnó bật ra.Trong không khí khô củaTâyTạng, thảodượcđượcbàoquảntheocáchnàysẽgiữđượctrongnhiềunăm.

Sauvàingàyđầutiên,tôichiathờigiangiữaháithảodượcvàthảdiều.Vịsưchỉhuydiềugiàlàmộtngườicónhiềuảnhhưởng,nhưôngnói,quanđiểmvềlờitiêntriliênquanđếntươnglaicủatôi,hiểubiếtvềmáymóctrênbầutrờicũngquantrọngnhưkhảnăngvề thu thậpcác loại thảodượcvàphânloạichúng.Bangàymỗituần,tôibaytrêndiều.Thờigiancònlạidànhchoviệcđitừnhómnàysangnhómkhácđểtôicóthểtìmhiểuđượccàngnhiềucàngtốttrongthờigianngắnnhất.Thườngkhibaylêncaotrêndiều,tôisẽngắmnhìnphongcảnhthânthuộcvàxemcáclềubằngdaconyakmàuđencủanhữngngườiđiháithảodược.Xungquanhhọ,nhữngconyakđanggặm

cỏbùchokhoảngthờigiancuốituầnchúngphảichởthảodượcvềtuviện.NhiềuloạicâytrongđóđượcbiếtrõởcácnướcphươngĐông,nhưngnhữngloạikhácchưađượcthếgiớiphươngTây“khámphá”vàvì thếnênchúngkhôngcótênLatin.Nhữngkiếnthứcvềcácloạithảomộcvôcùnghữuíchđốivớitôi,nhưngsựhiểubiếtvềbaycũngchẳngkémgì.

Chúngtôilạicómộttainạnnữa:mộtnhàsưđãquansáttôikhákỹlưỡng,vàkhitớilượtanhbay,trongmộtchiếcdiềuthôngthường,nghĩrằnganhcóthểlàmcũngtốtnhưtôi.Trênkhôngtrung,chiếcdiềudườngnhưhoạtđộngrấtkỳlạ.Chúngtôinhìnthấynhàsưđangnỗlựchếtmìnhđểkiểmsoáttrạngtháicủachiếcdiều.Chiếcdiều lảođảomạnhmộtcáchđặcbiêt, rồinó laoxuốngvà lậtnghiêngsangmộtbên,gỗnứt toácvàvỡvụn,nhàsư rơi lộnnhàoxuống.Khirơi,anhquaylộnvòngvớichiếcáochoàngcuốnphầnphậtquanhđầu.Mộtcơnmưacácvậtdụngrơixuống,báttsampa,chénbằnggỗ,chuỗihạt,vàmộtvàiđồvậtkhác.Anhsẽkhôngcầnđếnchúngnữa.Quaylộnlầncuối,cuốicùnganhbiếnmấttrongkhenúi.Sauđóvọngđếntiếngvađậpmạnh.

Tấtcảnhữngđiều tốtđẹprồicũngnhanhchóngkết thúc.Nhữngngày lấpđầynhữngcôngviệc,nhữngkhókhăn,chuyếnđithămbathángcủachúngtôisắpkếtthúc.Đâylàlầnđầutiêntrongrấtnhiềuchuyếnđithămthúvịđếncácđỉnhnúi,và tớiTraYelpakhácgầnLhasa.Bấtđắcdĩ,chúngtôiđónggóinhữngđồđạc ítỏicủamình.Vịsưchỉhuydiều tặng tôimộtmôhìnhchiếcdiềucóngườiláituyệtđẹpmàôngđãlàmđặcbiệtdànhchotôi.Ngàyhômsauchúngtôilênđườngtrởvềnhà.Mộtvàingườichúngtôi,cũngnhưlúcđến,bắtbuộcphảicưỡingựa,vàphầnlớncácnhàsư,cácchútiểusơcơ,vàsúcvậtthồđềutheocáchnhànnhã.ChúngtôivuimừngđượctrởvềngọnThiếtSơn,nhưngcũngthựcsựtiếcnuốikhiphảichiataynhữngngườibạnmớivàsựtựdotuyệtvờinơinhữngđỉnhnúicao.

CHƯƠNGXIII:TRỞVỀNHÀ

Chúng tôi trở về đúng dịp lễ Logsar, tức là ngày lễ đầunămmới của Tây Tạng, nhà nhà đều quét dọn, lau chùisạchbóngvàtranghoàngthậtđẹp.Ngàyrằmthánggiêng,đứcĐạt-laiLạt-maxuấthànhđilễbáiởngôiđềnJo-Kang.Khi cuộc lễ chấm dứt, ngài bắt đầu tham dự cuộc diễuhànhmộtvònglớntrênconđườngBarkhor,tứcconđườngvòng quanh ngôi đền Jo-Kang vàDinhQuốc hội, ngang

qua trước chợ và đến khu thươngmại. Tại đây là nơi cuộc diễu hành kếtthúc,sựtrangnghiêm,trịnhtrọngsẽnhườngchỗchosựvuiđùa,hưởnglạc.

Khitancuộclễbáiởcácđềnthờ,vàmọingườiđãthihànhxongbổnphậnđốivớicácđấngthầnminh, thìgiờphútănchơi, tiêukhiểnđãđiểm.Trênnhữngđàicaotừmườiđếnmườilămthước,ngườitađặtnhữngmôhìnhnổikhổnglồđúcbằngbơcótômàu,đểtriểnlãmnhữngcảnhtượnghuyềnthoạitríchratừcáckinhđiển.

ĐứcĐạt-laiLạt-madừngchânđểchiêmngưỡng trướcmỗi tácphẩmtrìnhbàyvàbangiảithưởnghằngnămchonhữngtácphẩmkhéoléonhất.Nhữnggiảithưởngnàysẽđượcchuyểngiaochocáctuviệnđãtriểnlãmnhữngtácphẩmưutú.

TạituviệnChakpori,chúngtôikhôngthíchmôngiảitrínày.Chúngtôithấytròchơiđó thậtngâyngôvàphiềnphức,giốngnhưnhữngcuộcđuangựakhôngngườicưỡitrênvùngđồngbằngLhasa.

Cuộcdiễuhànhnhữngphotượngkhổnglồcủacácnhânvậtthầnthoạilàmchúng tôi thích thú hơn.Mỗi pho tượng gồmmột sườn gỗ nhẹ bọc vải ởngoàilàmthân,bêntrongruộttrốngrỗng,vàphíatrêngắnmộtcáiđầurấtlớnđượctạohìnhthậttựnhiên.

Bêntrongđầuphotượng,ởchỗngangcặpmắtcógắnnhữngngọnđènbơ;ánhđènlunglinhlậplòelàmchocặpmắtphotượngdườngnhưđảoliếcvàlinhđộng.Nhữngnhàsưcaolớnlựclưỡng,chânđitrênhaicâycàkhêucaođếnbathước,chuivàobêntrongcácphotượng,vàbắtđầucuộcdiễuhànhnhưnhữngngườikhổnglồ.

Đôikhihọlànạnnhâncủanhữngthứtainạndịkỳ.Cókhimộttronghaicây

càkhêubịsụpổgàtrênđường,nhữngkẻbất hạnh này đành phải đánh đu giữthăngbằngtrênmộtchân!Cókhicảhaicâycàkhêuđều trượt tớivìđường trơntrợt, và sự té ngã là không tránh khỏi!Nhưng khi những ngọn đèn bơ bị rungchuyểnquámạnhvàđổ,ngọn lửa thiêucháyphotượngthìmớilàmộtthảmhọathậtsự!

Vàinămvềsau, trongmộtcuộcrướclễđầunăm,tôiđượcđềcửmangphotượngđức Phật, bề cao đến tám thước. TrongkhitôiđicàkhêubêntrongtượngPhật,gióthổivạtáodàiquyệnvàochântôi,vànhữngconmọtbayvầnvũquanh tôivìbộáocàsacủatượngPhậtvừamớiđượclấytừtrongkhora.Khitôivừađiđượcvài bước khập khiễng trên hai cây càkhêu thì bụi trong áo cà sa bay ra làmcho tôi hắt hơi liên hồi không dứt, màmỗicáihắthơiđềuđedọasựthăngbằngcủatôimộtcáchrấtnguyhiểm.Mỗilầnhắthơi,thânmìnhtôirungchuyển,vàtìnhtrạngbấtổncủatôicàngtrầmtrọnghơnkhinhữngngọnđènbơbịlung lay làmđổ trànnhữnggiọtbơnóngbỏngchảyxuốngcái sọdừacạotrọccủatôi,và…vìcạotrọcnênnócàng“nhạycảm”hơn.

Khítrờinóngbứcmộtcáchkinhkhủng.Tôibịngộpthởmuốnđứngtimvìhítphảimùihànglụacũ,mốcmeocủachiếcáocàsacấtgiữtrongkhođãlâu ngày. Tôi bị vây khổn bởi những đámmốimọt bay vần vũ như điênquanhtôi,vàtôibịphỏngrátdađầuvìbơnóngcủacácngọnđèn.Tìnhcảnhcủa tôi lúcấy thậtvôcùngbiđát!Cái lỗnhỏkhoétởgiữa thânmìnhphotượngđểnhìnrangoàilạikhôngngangtầmvớicặpmắttôi.Tôikhôngthểnàođiềuchỉnhđượcchitiếtquantrọngđómàkhôngđểrớthaicâycàkhêu!Thànhthử,tôichỉnhìnthấycáilưngcủanhânvậtđiphíatrướctôi,vàxétvềcáchđiđứngxiêuvẹovàrunrẩycủay,thìđủbiếtrằngkẻbấthạnhnàycũngkhôngthoảimáisungsướnggìhơntôilúcấy!

NhưngđứcĐạt-laiLạt-mađangnhìnchúng tôi,vàchúng tôiphải tiếp tục

diễuhànhtrongtìnhtrạngđó,vừabịngộpthởlạivừabịnướnghếtphânnửacáisọdừa!Chắchẳnlàtôiđãsútmấtvàikílôtrongngàyhômđó!

Chiềuhômấy,mộtvị quanchức cao cấpkhen tặng tôi: ‘Lobsang, conđãtrìnhdiễnrấtkhéo.Conrấtcókhảnăngtrởthànhmộttàitửthiệnnghệ!’Tôiphảigiữkínkhôngdámtiếtlộchoôngtabiếtrằng,thậtrathìnhữngcửchỉmàtôiđãlàmchoôngtathíchthúchỉhoàntoànngoàiýmuốn.Vàkểtừđó,tôikhôngbaogiờdámnhậnlãnhviệcđidiễuhànhtrongphotượngnữa!

Sáu thángsaucuộc“trìnhdiễn”đó,mộtcơngiôngbão thình lìnhnổidậy,cuốnlênnhữngđámmâybụicátvàđásỏi.Lúcấy,tôicùngvớimộtchútiểuđangngồi trênnóc tuviệnvàsắpđặt lạinhữngviênngóiđểsửachữacácchỗbịdột.Cơngiônglàmchotôibịhấtrớtxuốngmộtcáinócnhàkhácthấphơnchừngsáubảythước,vàtừđócơngióthổimạnhcuốntôiđitiếp,làmchotôilạirơimộtlầnnữaxuốngmặtđất,gầnđườngLingkhor,từmộtbềđộcaokhoảngmộttrămthước.

Thậtmaymắnvìphíadưới làmộtvùngaođầmẩmthấp,và tôirơixuốngmộtchỗnướcsâungậpkhỏiđầu.Nhưngtainạnđủlàmchotôichấnđộngmạnhvàmấtbìnhtĩnh.Khitôicốgắngngoilênkhỏivũnglầylội,tôicảmthấyđaunhóiởkhuỷutayvàởbảvaibêntrái.Tôibòtrênhaiđầugối,rồiđứngdậyvàlếtđimộtcáchkhónhọctrênđườnglộdướiánhmặttrờinónggắt.

Bịtéđau,khôngđủsángsuốtđểsuynghĩgìnữa,tôichỉcómộtýnghĩlàtrởvề tuviện càng sớmcànghay.Nhưmộtngườimù, tôi bước tớimột cáchchậpchoạng,mỗibướcđilạivấpngã.Dọcđườngtôigặpnhữngnhàsưvừachạytớiđểxemkếtquảtainạnđãxảyrachotôivàđứatrẻkia.Nhưngđứatrẻnàyđãchếtvìtéxuốngchỗcótảngđá.Cácnhàsưkhiêngtôivàophòng.Sưphụtôikhámnghiệmbệnhtìnhcủatôivànói:‘Ôi,tộinghiệpchonhữngđứatrẻnày!Đánglẽtakhôngnênđểchúngrangoàitrongthờitiếtnhưvậy!’Kếđó,ngườinhìntôivàotậnmắt:‘Lobsangà!Mộtcánhtayvàmộtxươngđòngánhbịgãy…Phảinắnxươnglạitứckhắc.Consẽphảichịuđauđớn,nhưngthầysẽlàmchoconchỉbịđauởmứctốithiểumàthôi.’

Sưphụvừanóivừalàmngay,vàtrướckhitôikịpýthứcđượcviệcgìxảyrathìngườiđãnắnlạicáixươngđòngánhbịtrậtvàđặtlạiđúngkhớp.Khisưphụnắnchỗkhuỷu taybịgãy, tôicảm thấyđauhơn,nhưngkhông lâu,vìngườiđãnhanhchóngrápcáixươngbịtrậtvàođúngkhớpcủanó.

Ngàyđótôinằmyênmộtchỗkhôngcửđộng.Quahômsau,sưphụđếngặptôi vànói: ‘Conđãbớtđauvà có thể tiếp tụcviệchọc, khôngnênbê trễ.Chúngtasẽlàmviệcchungvớinhaungaytrongphòngnày.Cũngnhưtấtcảmọingười,consẽcảmthấyengạikhiphảihọcnhữngđềtàimới…Thầysẽgiúpconloạitrừsựengạiđóbằngphươngphápthôimiên.’

Sưphụđóngcáccửasổvàgianphòngchìmtrongbóngtối.Chỉcònnhữngngọnđènnhỏcháyleoléttrênbànthờ.Sưphụbènđặttôivàotrạngtháigiấcngủthôimiên.

Tôiđãngủthiếpđitrongnhiềugiờ.Khithứctỉnh,tôinhìnquacánhcửasổmởvà thấycảnhvậtbanđêmhiện ra chậpchờn trong thung lũng.NhữngánhlửacủacácngọnđènbơchiếulậplòeởcáccửasổtrongđiệnPotalavàchungquanhcácvách tườngrào,đó lànhữngnhàsưcóphậnsự trựcđêmđang đi tuần. Tôi cũng nhìn thấy ở dưới chân đồi, thành phố Lhasa đangvươnmìnhtrongsựsinhhoạtbanđêm.Khiđó,sưphụtôibướcvàovànói:‘À,conđãthứctỉnh!Chúngtanghĩrằngcólẽconđãthấycảnhgiớitâmlinhvuithíchđếnnỗiconmuốnkéodàitrạngtháitrongđó.Thầychắcrằngbâygiờconđãđói.’

Đếnđây,tôimớisựcnghĩralàthậttìnhtôiđangđóibụng.Ngườitadọnracho tôimộtbữaăn,và trongkhi tôingồi ănuống lấy sức, sưphụnóivớitôi:‘Trongtrườnghợpthôngthường,cólẽconđãchếtvì tainạnvừaqua.Nhưngkhoachiêm tinhđãnói rằngcuộcđờiconchỉkết thúc trongnhiềunămsauởmộtnơixalạ, tậnbênxứcủanhữngngườidađỏ.Lúcnày,cácnhàsưđangcầusiêucholinhhồnđứatrẻvừatừgiãchúngta.Nóđãchếtngaytrongtainạn.’

Nhữngkinhnghiệmtrongcảnhgiớitâmlinhkhiếntôivôcùngthúvị.Vàtôikhôngcònthấysợhãicáichết,vìtôibiếtrằngđócũngchỉlàmộtsựthayđổiđi,vàocảnhgiớitâmlinh.Nhưngtôicũngbiếtrằngtuykhôngaithíchcõitrầngianđầyô trược,nhưngngười tavẫnphảisốngthậttốtkiếpsốngcủamình,vìđóchínhlàcơhộiđểtuhọcvàđạtđếnsựgiải thoát…Cuộcđời trên thếgian làgì,nếukhôngphảilàmộtmôitrườngđểtutậpđạogiảithoát?Vàđólàmộtmôi trườngrấtgiankhổ!Tôi thầmnghĩ: ‘Trong

cuộcsốngnày,tôiđãbịgãymấthaicáixương,nhưngtôivẫnphảitiếptụctuhọc!’

Tronghaituầnlễsauđó,việchọccủatôicàngđượcthúcđẩyráoriếthơnlúcbìnhthường.Ngườitanóirằngđólàcáchđểchotôiquênđi,đừngnghĩđếnnhữngcáixươnggãycủatôi.Sauhaituầnlễđó,nhữngchỗtrặcxươngđãđượclànhlặnnhưcũ,nhưngtôicảmthấykhớpxươngcứngđơ,vàtôivẫncònthấyđau.

Mộtbuổisáng,vừabướcvàophòng,tôithấyĐạiđứcMingyarđangđọcmộtbứcthư.Sưphụngướcnhìntôivànói:‘Lobsang,chúngtacómộtgóidượcthảogửitặngchothânmẫucon.Consẽcầmvềchothânmẫuvàosángmai,vàconcóthểởlạinhàtrọnngày.’Tôiđáp:‘Conchắcrằngchaconkhôngmuốngặpcon.HômtrướcchaconđãkhôngnhìnconngaycảkhingườiđingangquatrướcmặtcontrêncầuthangcủađiệnPotala.’

‘Đó là việc rất thông thường.Cha con biết rằng con vừa có cái hân hạnhđượcđứcĐạt-laiLạt-matiếpkiến.Bởiđó,ngườikhôngthểnóichuyệnvớicontrongkhivắngmặt thầy,vìchínhđứcĐạt-laiLạt-mađãđíchthângửigắmconchothầy.‘Sưphụnhìntôivớicặpmắttinhanhvàvừacườivừanói, ‘Dù sao, cha con sẽ không có ở nhà vào ngày mai. Người đãđiGyangtsétrongvàingày.’

Quahômsau,sưphụchămchúnhìntôitừđầuđếnchânvànói:‘Concóvẻhơixanhxao,nhưngconănmặcsạchsẽ,chỉnhtề,vàđiềuđórấtquantrọngđốivớimộtngườimẹ.Đâylàmộtkhănquàngcổ,conđừngquênrằngconlàmộtvịLạt-ma,làngườiphảitôntrọngtấtcảmọiquitắc.Trướckia,conđibộđếnđây.Bâygiờ,conhãycưỡimộttrongnhữngconngựabạchquýnhấtcủatuviệnđểtrởvềnhà.Conhãycưỡiconngựacủathầy,nóđangcầnphảivậnđộng.’

Sưphụđưachotôicáibaodađựngdượcthảo,bọctrongmộtcáikhănquànglụatheotruyềnthốngđểtỏlòngcungkính.Tôinhìnkỹcáikhănquàngmộtcáchhoàinghi,vìkhôngnênđểchonóbịlấmlemtrướckhiđưaquàbiếu.Saucùng,tôiquyếtđịnhcấtnótrongtúiáotràng,vàchỉrútnóratrướckhivềtớinhà.

Tôigiụcngựađixuốngchânđồi.Xuốngđượcnửađường, conngựadừnglại,quayđầunhìntôi.Rõràngnókhôngnghĩnhiềuvềnhữnggìnóđãnhìnthấy, bởi vì nó hí lênmột tiếng thật lớn, và vội vã lên đường như thể nó

khôngthểchịuđựngđượchơnnữakhinhìnthấytôi.Tôithôngcảmvớinó,vì tôi có ý nghĩ giống hệt như vậy về nó!ỞTâyTạng, những vị Lạtmachínhthốngnhấtsẽcưỡiconlavìchúngcóbổnphậnlàmconvậtvôtính.NhữngvịLạtmakhôngquácầukỳsẽcưỡingựađựchoặcconlừa.Đốivớibảnthânmình,tôithíchđibộhơnnếuđượcphép.Đếnchânđồi,chúngtôirẽphải.Tôithởphàonhẹnhõm;conngựađồngývớitôilànênrẽphải.CóthểbởivìngườitaluônđiquađườngLinkhortheochiềukimđồnghồvìlýdotôngiáo.VìvậychúngtôirẽphảivàvượtquađườngDrepungđểlạitiếptụcđidọctheođườngLingkhor.DọcconđườngquacungđiệnPotalamàtheotôinghĩkhôngthểsosánhvớituviệnChakporicủachúngtôivềsựlôicuốn,vàđingangquaconđườngđiẤnĐộ,đểlạiKalingChuởbêntráivàĐềnRắnởbênphảichúngtôi.

Tôiđãnhìnthấytừxacáicổnglớncủanhàtôi.Khicácgianhânnhậnratôi,họbènhốihảmởcổng.Tôichongựađiquacổngđểvàotậnsânnhàvớimộthyvọng trong lòng rằng tôi sẽkhôngbị té rớtxuốngyênngựa.Maymắnthay,mộtngườigiữngựachạyđếnnắm lấydâycương trongkhi tôinhảyxuốngđất.Ngườiquảngiachạyratiếpđóntôi,chúngtôibèntraođổikhănquàngmộtcáchlễnghitrịnhtrọng.Ôngtanói:‘ThưangàiLạt-maysĩvàđạigiacôngtử,xincôngtửhãybanânhuệchogiađìnhvà toàn thểgianhântrongnhànày.’Tôiđáp:‘CầuxinPhậtTổNhưLaibanânhuệvàbanchoôngsứckhỏetrườngcửu.’‘Thưađạigiacôngtử,lệnhbàcótruyềnlệnhchotôiđưacôngtửvào.’

Trongkhichúngtôibướcvào,ngườiquảngiađitrướcdẫnđường,nhưthểlàtôikhôngbiếtđườngđimộtmình.Tôirútcáikhănquàngravàphủngoàibaodamộtcáchcẩn thận.Chúng tôibước lên tầng lầu trênđểvàophòngkháchcủamẹtôi.Tôithầmnhớlại,‘Lúcnhỏtôikhôngbaogiờđượcphépđếnđây.’

Nhưngýnghĩđóliềnnhườngchỗchoýmuốnmãnhliệtlàchạyvắtgiòlêncổđểthoátthânngaylậptứckhitôithấyrằngphòngkháchcủamẹtôiđầynhữngkhách…đànbà!

Trongkhi tôicònđang lúng túng, tiến thoái lưỡngnan thìmẹ tôiđãbướcđếngầnvàmởlờitiếpđóntôitrước:‘ĐạiđứcLạt-ma,hỡicon,đứcĐạt-laiLạt-mađãbandanhdựchoconrấtnhiều.Cácbàbạncủamẹhômnayđếnđâyđểđượcnghechínhmiệngconkể lại cáivinhdựấy.’Tôiđáp: ‘Thưamẫuthân,nhữngquiđịnhtrongtuviệnkhôngchophépcontiếtlộnhữnggìngàiđãnóivớicon.ĐạiđứcMingyarcótruyềnchoconkínhdânglênmẹ

baodượcthảonàycùngvớimộtkhănquàngbằnglụa.’

‘Hỡiconyêuquý,cácbàmệnhphụnàyđếntừnhữngvùngxaxôiđểđượcnghecâuchuyệntrongcungđiệncủađứcĐạt-laiLạt-mavànghenóichuyệnvề ngài. Phải chăngngài vẫn thườngxemnhững tạp chíẤnĐộ?Vàphảichăngngàithườngsửdụngmộtthứkiếngcóthểnhìnxuyênquaváchtườngnhà?’Tôiđáp:‘Thưamẫuthân,conchỉlàmộtLạt-maysĩnghèo,vừamớixuốngnúi,vàthật làkhôngxứngđángđểnóichuyệnvềđứcChưởnggiáocủagiớitusĩ.Conchỉlàmộtkẻchuyểngiaothưtínmàthôi.’

Lúcấy,mộtthiếunữbướcđếngầntôivànói:‘ĐạiĐứcLạt-makhôngnhậnratôisao?TôilàYasođây!’

Quảthậttôikhôngnhậnrachịtôi,vìchịtôiđãtrởnênmộtthiếunữdậythì,nởnangtrọnvẹn.Tôicảmthấyedèsợhãi.Tấtcảlàtámhaychínngườiphụnữcómặttạiđó.Thậtlàquánhiềuđốivớitôi.Tôiđãbiếtcáchứngxửđốivớinhữngngười thuộcnamgiới,nhưngcònnữgiới thì tôichưa từng tiếpxúcnhiều!

Họnhìntôivớinhữngcặpmắttòmòvàsoimói,dườngnhưmuốnnuốtsốnglấytôi.Tôichỉcòngiảiphápduynhấtlàtìmcáchthoátthân.Tôinói:‘Thưamẫuthân,conđãchuyểngiaothôngđiệpvàquàtặngcủasưphụconxongrồi,bâygiờconphảitrởvềvớibổnphậnhằngngày.Conhãycònđauvàconcónhiềuviệcphảilàm.’

Nóixong,tôichàotừgiãtấtcảcácquankhách,vàquaylưngđimauvớimộttốclựctốiđamàsựlễnghichophép.Vịquảngiađãtrởlạivănphòngcủangười,vàmộtngườigiữngựadắtngựađếnchotôi.Tôinói:‘Anhhãycẩnthậnkhiđỡtôilênyên,vìtôivừamớibịgãyxươngởtayvàvaivàtôikhôngthểlênyênngựamộtmình.’Ngườigiữngựamởcổngchotôiđira,đúngvàolúcmẹtôixuấthiệntrênbaolơnvànhìntheosaulưngtôi.Khitôitrởvềtuviện, tôi đến gặp Đại đức Mingyar, sư phụ nhìn tôi vào tận mắt vàhỏi: ‘Lobsang, con có vẻ ngơ ngác như kẻ mất hồn. Tại sao vậy?’ Tôiđáp:‘Bạchsưphụ,lúcvềnhàcongặpmộttoánphụnữmuốnnghechuyệnvềđứcĐạt-laiLạt-mavàmuốnbiếtnhữnggìNgàiđãnóivớicon.Conđáprằngquiluậttrongtuviệnkhôngchophépcontiếtlộbấtcứchuyệngì.Vàconđãchạythoátthân…Sưphụhãytưởngtượngxem,tấtcảcácbàmệnhphụấyđềutrốmắtnhìnconnhưcọprìnhmồi!’

Sưphụ tôibậtcườivang; tôicàngngạcnhiênvềsựvuivẻcủasưphụ thì

ngườilạicàngcườigiòngiãhơnnữa.Ngườinói:‘ĐứcĐạt-laiLạt-mamuốnbiếtxemconcómuốnởlạituviệnsuốtđờihaycònnghĩđếnviệctrởvềvớigiađình.’

Đờisốngởtuviệnđãlàmđảolộnmọiquanniệmcủatôivềđờisốngxãhội.Hồiđó,tôichorằngphụnữlànhữngnhânvậtlạlùng;màchođếnbâygiờtôivẫnthấynhưvậy.Tôiđáp:‘Giađìnhconlàởđây.Conkhôngmuốntrởvềnhà.Tấtcảnhữngbàmệnhphụấyvớinhữngbộmặtsơnphếtvàtócbôimỡtrơnbónglàmchoconphátngấy…Vàhọnhìnconvớimộtvẻmặt…lạlùng,chẳngkhácnàonhữngngườiđồtểởlàngShonhìnmộtcontrừutrúnggiảinhấttrongcuộctriểnlãmnôngnghiệp!Họthốtranhữngtiếngkêuchátchúavànhữngmàusắcbiểulộtrênhàoquangcủahọthậtlàdễsợ!Bạchsưphụ,xinsưphụđừngbảocontrởvềnhànữa!’

Trongvàingày,tôikhôngđượcphépquêncâuchuyệnnàyđi:“Ồ,Lobsang,tháochạychỉvìmột toánđànbà!”hoặc,“Lobsang, tôimuốnbạnđếnvớimẫuthâncủabạn,hômnaybàấymởtiệcvàhọcầnđượcvuilòng.”

Nhưngmộttuầnlễsauđó,ngườitalạinóichotôibiếtrằngđứcĐạt-laiLạt-marấtchúýđếntôi,vàđãquyếtđịnhchophéptôitrởvềnhàmộthaingàymỗikhimẹtôitổchứcnhữngcuộctiếptântronggiađình.

KhôngaicóthểtráilệnhĐứcĐạtLaiLạtMa,tấtcảchúngtôiđềuyêuquýNgài,khôngchỉđơnthuầnnhưmộtThượngĐếcủaTráiđất,màthựcsựlàmộtngườicaocả.Tínhkhíngàicóđôichútnóngnảy,nhưngchỉlàýkiếncủatôi,vàNgàikhôngbaogiờđểthànhkiếncánhâncanthiệpvàonhữngnhiệm vụ củaQuốc gia.Ngài cũng không ở trạng thái nóng nảy quámộtphút.NgàilàngườiđứngđầuNhànướcvàGiáohội.

CHƯƠNGXIV:SỬDỤNGTHẦNNHÃN

Một buổi sáng, khi tôi đang thanh thản, và tựhỏi làm gì cho hết nửa giờ nhàn rỗi trước khiđến buổi lễ cầu nguyện tiếp theo, Đại ĐứcMingyar đến tìm tôi và nói: ‘Chúng ta đi dạomộtvòng,Lobsang.Thầycómộtviệcnhỏchoconlàm.’Tôi liềnđứngbậtdậy,vuimừngkhiđượcđivớiThầy.Khôngmấtmấythờigianđểchuẩn bị, và sau đó chúng tôi lên đường.Khichúngtôirờikhỏiđềnthờ,mộttrongnhữngconmèo đến bên và biểu lộ tình cảm quấn quít,

chúngtôikhôngthểbỏnóđóchotớikhitiếngrừrừầmĩkếtthúcvàcáiđuôibắt đầu vẫy ngoe nguẩy.Đây làmột chúmèo to lớn, chúng tôi gọi nó là“mèo”,tấtnhiêntrongtiếngTâyTạngsẽlàshi-mi.Hàilònglàtìnhthươngyêucủamìnhđãđượcđáplại thắmthiết,chàngta trangtrọngbướcđibêncạnhchúngtôichotớinửađườngđixuốngchânnúi.Sauđó,rõràngnónhớrarằngđãđểlạinhữngviênđáquýkhôngđượcbảovệnênhốihảquayvề.

Những conmèo ở trong đền thờ của chúng tôi không chỉ để cho vui,màchúngcònlàngườibảovệhếtsứctậntụyvôvànđáquýcònnguyênsơtrảikhắp xung quanh những hình tượng linh thiêng. Những con chó nhà lànhữngngườibảovệ,nhữngconchóngao to lớncó thểvậtngãmộtngườiđànôngvàcắnanhta.Nhưngnhữngconchónàycóthểbịdọanạtvàđuổiđi.Vớimèo thìkhôngnhưvậy.Mộtkhichúngđã tấncông, thìchỉcócáichếtmớidừngchúnglạiđược.Chúngthuộcloàimàđôikhingườitagọilà“Xiêm”.ĐấtnướcTâyTạngrấtlạnh,vìthếnhữngconmèonàyhầunhưđềucómàuđen.Ởnhữngnướccókhíhậunóng,tôiđượcnghenóirằngchúngcómàutrắng,nhiệtđộảnhhưởngđếnmàulôngcủachúng.Mắtchúngxanh,vàhaichânsaudài,điềuđólàmchochúngcódángvẻ“khácbiệt”khibướcđi.Đuôichúngdàivàgiốngmộtcáiroi,còngiọngcủachúng!…Khôngcóloàimèonàocótiếngkêugiốngnhưloàinày.Âmlượngvàphạmvicủaâmthanhgầnnhưkhôngthểtinđược.

Đếnphiên làmviệc,nhữngconmèonày lảngvảng trongnhữngngôiđền,bướcchânlặnglẽvàcảnhgiác,giốngnhưnhữngcáibóngđencủamànđêm.Nếubấtcứaicốgắnglấyđinhữngvậtquýkhôngđượcbảovệ,mộtconmèosẽxuấthiệnvàlaovàocánhtaycủahắnta.Trừkhihắntabỏvậtquýrangay

lậptức,nếukhôngconmèokhác,cólẽlàtừHìnhảnhThiêngliêng,sẽnhảythẳng vào họng tên trộm.Những conmèo này cómóng vuốt dài gấp đôimóngvuốtcủanhữngconmèobìnhthường–vàchúngsẽkhôngđểchokẻtrộmthoát.Nhữngconchócóthểbịđánhđuổi,hoặccóthểbắthoặcđánhbả.Vớimèo thì không như vậy.Chúng có thể buộc những con chó ngaohungdữbỏchạy.Chỉnhữngngườinàoquenthânvớinhữngconmèonàymớicóthểđếngầnchúngkhichúngđanglàmnhiệmvụ.

Chúng tôi tiếp tục tản bộ. Xuống đến chân núi, chúng tôi rẽ phải đi quaPargoKalingvàđitiếpqualàngSho.Tiếptụcđiquacâycầumàungọclamvàrẽphảilầnnữađếntrụsởcủapháibộngoạigiao,tớinơiPháiđoànTrungQuốc cũ đang trú ngụ. Sư phụ tôi vừa đi vừa nói: ‘Một phái đoàn TrungQuốcvừamớiđến,nhưthầyđãnóichuyệnvớicon.Chúngtahãynhìnquatừngnhânviênpháiđoànấyđểxemhọlàngườinhưthếnào.’

Ấntượngđầutiêncủatôirõrànglàkhôngtốtđẹp.Bêntrongtrụsởcủapháibộ,cácnhânviênngườinướcngoài lăngxăngqualại trongcácphòng,vẻmặtdươngdươngtựđắc,hoặcđanglomkhommởcácrươngtrápvànhữngthùngđồđạc.Tôinhậnthấyhọcómộtsốvũkhíkhánhiều,đủđểvũtrangchomộtđạobinhnhỏ.

Vócngườinhỏthócủatôichophéptôimởcuộc“dothám”dễdànghơnmộtngườilớn.Thậtvậy,tôiđãlẻnbòlạigầnmộtcửasổmở,xuyênquađótôicóthể rìnhxemchođếnkhimộtngười trongbọnhọbấtchợtngẩngđầu lên.Khingườiấynhìnthấytôi,ôngtanổigiậnthốtlênmộtcâunguyềnrủabằngtiếngTrungQuốc,hẳncótínhcáchxúcphạmđếncảtổtiêncủatôi.Rồiôngtanhìnquanhtìmmộtvậtgìđóđểnémtôi,nhưngtôiđãkịprútluitrướckhiôngtacóthểratay.

Trên đường về, tôi nói với Đại đứcMingyar: ‘Sư phụ biết không, họ cónhữngvầnghàoquangmàuđỏ!Vàhọcómộtlốivungdaogămrấtdễsợ!’

Sưphụtôicóvẻtrầmtưtrênsuốtconđườngvề.Saubữaănchiều,ngườinóivớitôi:‘ThầyđãsuynghĩnhiềuvềpháiđoànTrungQuốcbannãy,vàthầysẽ đề nghị với đứcĐạt-laiLạt-mahãy sử dụngnăngkhiếu thần nhãn củacon.Trongtrườnghợpđó,concóthểquansáthọxuyênquamộtbứcbìnhphongđượcchăng?’Tôiđáp:‘Nếusưphụnghĩrằngconcóthể,thìchắclàconsẽlàmđược.’

Tôikhônggặpsưphụsuốtcảngàyhômsau.Quangàykếđó,ngườiđểtôi

làmviệcsuốtbuổisángvàsaubữaăntrưamớinóivớitôi:‘Lobsang,trưanay chúng ta sẽ đi chơimột vòng.Đây làmột cái khăn quàng hảo hạng.Khôngcầnphảicóthầnthôngmớibiếtrằngchúngtasẽđiđâu.Concómườiphútđểchuẩnbị,rồisauđóhãyđếngặpthầy.ThầycầnphảibáotrướcvớivịSưtrưởng.’

Mộtlầnnữa,chúngtôilạinoitheoconđườngcheoleođixuốngchânnúi.Một con đường tắt xuyên qua sườn núi phía tây nam đưa chúng tôi đếnNorbuLinga rấtmauchóng.ĐứcĐạt-laiLạt-ma rất thíchkhuvườnNgọcUyểnnày,tạiđâyNgàithườngđếnthưởngngoạntrongnhữnggiờnhànrỗi.Nhìnbênngoài,Potalalàmộtnơituyệtđẹp,nhưngbêntrongrấtngộtngạtvìkhôngđượcthônggióđầyđủvàcóquánhiềungọnđènbơthắpquanhnămsuốttháng.Nhiềubơđãbịđổxuốngsànnhàtrongsuốtnhữngnămqua,vàcũngkhôngcònlàkinhnghiệmmớimẻgìviệccácvịLạtmacaoquý,vớidángvẻtrịnhtrọngkhiđangđixuốngmộtđoạnsàndốc,giẫmphảimộttảngbơphủđầybụibẩn,vàôngtasẽđếnđượcnơicuốicùngcủađoạndốcvớimộttiếng“Uỳnh!”trongsựngạcnhiên,khicơthểnhưbộxươngcủaôngvavàosànđá.ĐứcĐạtLaiLạtMakhôngmuốncórủirotrởthànhnhânvậtcủacảnhtượngđángsợnhưvậy,vìthếngàiởlạiNorbuLingabấtcứkhinàocóthể.

VườnNgọcUyểnđượcbaoquanhbởimộtbứctườngđácaogầnbốnmét.Khu vườn chỉmới khoảngmột trăm năm tuổi. Cung điện ở bên trong cónhữngthápnhỏbằngvàngvàbaogồmbakhunhàmàchúngđượcsửdụngchonhữngcôngviệccủachínhquyềnvàquốcgia.Nộicung,cũngđượcbaoquanhbởimộtbứctườngcao,đượcĐứcĐạtLaiLạtMasửdụngnhưmộtvườncảnh.Aiđóđãtừngviếtrằngcáccácquanchứcbịcấmvàotrongđó.Chắcchắnkhôngphảinhưvậy.Họbịcấmlàmbấtcứcôngviệcchínhquyềnnàotrongđó.Tôiđãtừngvàođókhoảngbamươilầnvàbiếtrấtrõvềnó.

Trongkhuvườnnàycómộtcáihồsennhântạorấtđẹp,vớihaicùlao,trênmỗicùlaocódựnglênmộtnhàmátđểnghỉhè.ỞgócphíaTâyBắc,cómộtconđườngrộngđắpbăngđá,từđócóthểđiđếnhaicùlaovàcácngôinhàtrênđó.ĐứcĐạt-laiLạt-mathườngđếnnhữngcùlaotrênhồsennày,tạiđâyNgàithamthiềnnhiềugiờmỗingày.

BêntrongvườnNgọcUyểncódinhtrạicủatoánNgựlâmquângồmđộnămtrămngười,cóphậnsựbảovệanninhchođứcĐạt-laiLạt-ma.ĐólànơiĐạiĐứcMingyarđangđưatôiđến.Đâylàchuyếnviếngthămđầutiêncủatôi.

Saukhiđiquanhữngkhuvườnsầmuất,chúngtôibướcquamộtcánhcửarấtđẹpđưavàomộtkhoảnhvườnbêntrong.Nhữngloàichimđủmàusặcsỡđangăndướiđất.Chúngkhôngmàngnhìnthầytròtôi,nênchúngtôicũngkhôngmuốnquấy rầy chúng.Mặt hồphẳng lặng chiếu sángnhưmột tấmgươngtrong.Conđườnglótđáđãđượcquétvôitrắngvàchúngtôinoitheođể đi tới cái cù lao xa nhất. Tại đây, đứcĐạt-lai Lạt-ma đang đắm chìmtrongmộtcơnthiềnđịnhthâmsâu.

Khichúngtôibướcđếngần,Ngàingướcmắtlênvàmỉmcườivớichúngtôi.Chúngtôi liềnquìxuống,đặtcáikhănquàngdướichânNgàivàNgàimờichúngtôingồixuốngtrướcmặt.KếđóNgàigõchuôngđểrahiệuchomộtvịLạt-mahầucậndângtrà,mộtthủtụcthôngthườngtrướckhibắtđầumọicâuchuyện.

Trongkhichờđợi,NgàinóichuyệnvớitôivềnhữngloạicầmthúnuôitrongvườnNgọcUyểnvàhứasẽchotôixemsaunày.Vịquanhầucậndângtràxong,vừaluirathìđứcĐạt-laiLạt-manhìntôivànói:‘ĐạohữuMingyarcónói cho ta biết rằng con khôngưa nhữnghàoquang của phái đoànTrungQuốc.Ngườinóirằngtấtcảbọnhọđềucómangđầyđủkhígiới.Trongcáccuộc thử tháchbímậthaycôngkhai trướcđây,năngkhiếu thầnnhãncủacon đã tỏ ra chính xác và không hề lầm lẫn.Vậy con nghĩ sao về nhữngngườiấy?’

Câuhỏicủangàilàmchotôibốirối.Tôikhôngthíchnóichoainghetrừphivớisưphụtôi,nhữnggì tôinhìn thấy tronghàoquangcủangườikhác,vànhữngmàusắcấycóýnghĩagìđốivớitôi.Thậtvậy,tôinghĩrằngnếumộtngườikhôngthểnhìnthấyvàtựdiễnđạtlấyýnghĩacáchàoquangấychoriêngmình,thìđiềuđócónghĩalàngườiấykhôngcócáiđịnhmệnhđượcbiếtnhữnggìtôibiết.Nhưnglàmsaotôidámnóiđiềuấyvớimộtvịnguyênthủquốcgia?Nhất làmộtvịnguyên thủkhôngcónăngkhiếu thầnnhãn?Tôibènđáp:‘VạnbạchTháiTuế,conrấtvụngvềtrongviệcnhìnxemhàoquangcủangườikhác,vàbởiđóconkhôngđủtưcáchđểbàytỏmộtýkiếnnàocả.’

Tôikhôngđạtđượckếtquảgìvớilờitừchốiđó,vìđứcĐạt-laiLạt-malạinóitiếp:‘Conthuộcvềthànhphầnnhữngngườibẩmsinhđãsẵncónhữngkhảnăngthiênphú.Nhữngkhảnăngđóđãđượcpháttriểnnhờsựtuluyệntheocácphápmônbítruyền.Concóbổnphậnphảinói.Conđãđượcnuôinấngdạydỗchỉvìmụcđíchđómàthôi.Tangheđây.’

‘VạnbạchTháiTuế,nhữngnhânviêntrongpháiđoànnướcngoàiđóđềucónhữngýđồrấtxảo trá,quỉquyệt.Nhữngmàusắc tronghàoquangcủahọbiểulộmộtýđịnhlườnggạtvàphảnbội.’Tôikhôngnóigìthêmnữa,nhưngđứcĐạt-laiLạt-macóvẻhài lòng.Ngàinói:‘Tốtlắm,conđãlặplạiđúngnhưnhữnglờiconđãnóivớiđạohữuMingyar.Ngàymai,consẽđứngnúpphíasautấmbìnhphongnàyvàconsẽquansátpháiđoànTrungQuốckhihọđếnđây.Chúngtacầnbiếtrõýđồcủahọ.Conhãynúpngaybâygiờthửxemcóainhìnthấykhông?’

Tôibèntuânlệnhđứngnúpsaubìnhphong,cácnhàsưcũnggiúpdờinhữngcon sư tử đá chắn thêm ở phía ngoài để cho tôi được hoàn toàn kín đáo.Người ta thử tập dượt qua một lần cuộc viếng thăm này, những vị Lạt-mađóngvaitròcủapháiđoànnướcngoài.Họcốgắngtìmrachỗtôiẩnnúp.Tôiđọcđượcýnghĩcủamộtngườitrongbọn:“Nếumìnhtìmthấynó,mìnhsẽđượcthăngthưởng!”

Nhưngrốtcuộcôngtacũngchẳngđượcgì,vìôngtanhìnvềmộtphíakhác.Sau cùng, đức Đạt-lai Lạt-ma tỏ ý hài lòng và gọi tôi. Sau vài phút nóichuyện,NgàidặnchúngtôihãytrởlạivàongàyhômsauvìpháiđoànTrungQuốc có lẽ sẽ tìm cách buộc Ngài ký một hiệp ước gì đó về Tây Tạng.ChúngtôitừbiệtNgàivàtrởvềtuviệnChakpori.

Ngày hôm sau, vào khoảngmườimột giờ, chúng tôi đã cómặt tại vườnNgọcUyển.ĐứcĐạt-laiLạt-matiếpđóntôivớimộtnụcườivànóirằngtôicầnphảiănuống(Điềunày lúcnào tôicũngsẵnsàng!) trướckhivàonúpphíasautấmbìnhphong.

TheolệnhNgài,ngườitadọnrachotôimộtbữaănthịnhsoạn,vớinhữngđồthựcphẩmnhậptừẤnĐộmàtôithậmchíchưatừngbiếttêngọilàgì.Điềumàtôibiếtlàlầnđầutiêntôiđượcănmộtbữaănlạmiệngvàhoàntoànkháchẳnvớicácmónăn“truyềnthống”làtràbơ,tsampavàcủcải!

Saukhiđãănuốngnolòng,tôicảmthấyhăngháihơnđểcóthểđươngđầuvớicáiviễnảnhphảingồiyênbấtđộngtrongmộtthờigiandài.Thậtra,sựngồiyênbấtđộnghoàntoànlàđiềukiệntấtyếucủamônthiềnđịnh,khôngcógì làkhókhănđốivớicácvịLạt-ma.Từthuởấuthơ,nóiđúngralà từnămtôilênbảy,ngườitađãtậpchotôingồiyênkhôngcửđộngtrongnhiềugiờ.Để thực tập,người tađặtmộtcáiđèn thắpbằngbơ lênđầu tôivà tôiphảingồitrongtưthếhoasenchođếnkhichấtbơtrongđènđãcạn,tứclàsuốtmườihaigiờ.Nhưvậy,ngồiyênkhôngcửđộngsuốtbahaybốntiếng

đồnghồkhôngphảilàmộtđiềukhóđốivớitôi.

ĐứcĐạt-laiLạt-macũngngồitrongtưthếhoasenđốidiệnvớitôi,trênmộtchiếcngaicaohơnmặtđấtđộhaithước.Ngàingồiyênkhôngcửđộng,vàtôicũngvậy.

ThìnhlìnhcónhữngtiếngkêuvànhiềutiếngchàobằngtiếngTrungQuốctừxavọngđếntaichúngtôi.VềsautôinghenóirằnghômấyyphụccủapháiđoànTrungQuốcđócónhiềuchỗđộnlênrấtkhảnghi,vàngườitađãphảilụcsoáttrongmìnhhọđểtướckhígiới.

Sauđó,dướisựhướngdẫncủaquânNgựlâm,họđượcđưavàonộicungvàchúngtôinhìnthấyhọđitheoconđườnglótđáđếntrướctưdinhđứcĐạt-laiLạt-ma.

MộtvịLạt-macaocấpcấttiếngngânnga:‘OmManipadmehum!’Nhưngthayvìphải lặp lại câuchânngônấynhưnghi lễbắtbuộccủaTâyTạng,pháiđoànTrungQuốcđãđáplễbằngmộtcâutiếngTrungQuốccủahọ.Tôitựnhủ:“Tốt lắm,Lobsang,côngviệccủangươi thậtdễdàng;họ thểhiệnnhữngmàusắcđúngbảnchấtcủahọ.”

Từchỗẩnnúp,tôinhìnthấynhữnghàoquangcủahọ.Tôiquansátnhữngmàusắcxámlợt thỉnh thoảng lạiphóngranhững tiamàuđỏbầm,biểu lộnhững tư tưởngoánghét,hận thù.Hàoquangcủahọcónhững lằnvàvệtngangmàu rất xấu,khôngcónhữngmàu sắc trong sángvà tinhkhiết củanhữngtưtưởngthanhcao.Nhữnghàoquangmàusắcđụcngầuvàxấuxícủahọbiểulộtâmhồnđầydụcvọngvậtchấtvàtộilỗi.Đóchínhlànhữngngườiđượcdiễntảrấtđúngbởicâungạnngữ“KhẩuPhật,tâmxà”.

Tôi nhìn đứcĐạt-laiLạt-ma, hào quang củaNgài biểu lộ sự buồn rầu, vìNgàiđangnhớlạithờikỳxaxưakhiNgàiphảilưuvongsangTrungQuốc.TácphongcủaNgàilàmchotôirấtcảmmến;xứTâyTạngchưahềcómộtvịquốcvươngnàoxứngđánghơnNgài.Ngàicómộttínhchấtcươngnghị,thậmchícókhihơinóngnảy,vìcónhữngtiađỏxẹtngangquahàoquangcủaNgài,nhưnglịchsửsẽnhắcnhởrằngNgàilàvịĐạt-laiLạt-macaocảnhấtvàđãtừngquênmìnhtrọnvẹntrongcôngviệcphụngsựđấtnước.

TôicómộtlòngkínhyêuthậtsựđốivớiNgàivàtronglòngtôiNgàichiếmđượcmộtưuthếngaysauĐạiđứcMingyar,sưphụtôi.

Cuộc hội kiến kéo dàimà không đem lạimột kết quả hữu ích, vì những

ngườiấyđếnđâykhôngphảivớitấmlòngcủanhữngngườibạn,màlàsựthùnghịch.Họcónhữngýnghĩđãđịnhsẵn,cùngnhữngphươngphápđểthựchiệnýđồcủahọ.Họmuốnchiếmthêmđấtđailãnhthổ,điềukhiểnnềnchínhtrịcủaTâyTạng,vàtrênhếtlàhọmuốnlấy…vàng!

Vàngđãtừnglàmụctiêuthamvọngcủaconngười tựmuônđời.VàngcóđếnhàngtrămtấnởTâyTạng,nhưngởxứnàynóđượcxemnhưmộtloạikimkhí linh thiêng.Theo tínngưỡngcủadânbảnxứ,đàomỏ tìmvàng làlàmmấtđikhíthiêngcủaxứsở,xúcphạmđếnthầnlinh,nênkhôngaicóýđịnhlàmviệcấy.ỞTâyTạngcónhữngsôngrạchmàngườitacóthểđãicátlấy vàng do giòng nước cuốn trôi xuống từ trên núi. Trong vùng ChangTang,tôiđãthấyvàngđọnglạinhưcátởnhữngbờsuối.Thứvàngnàyđemnấuchảyrasẽdùnglàmđồtrangtrícácđềnthờ,vìloạikimkhílinhthiêngnàytựnhiênlàđểdùngvàonhữngmụcđíchlinhthiêng.Nhữngngọnđènthắpbằngbơtrongcácđiệnthờcũnglàmtoànbằngvàng.

Nhưngcóđiềulàchấtvàngquámềm,nênsaumộtthờigianthìcácđồdùngđềuméomóvàmấthìnhthểmộtcáchdễdàng.

Diện tíchTâyTạng lớngấp tám lầncácđảo thuộcAnhquốc.Nhiềuvùngrộnglớnvẫnchưađượcthámhiểm,nhưngtừnhữngchuyếnđivớisưphụ,tôi được biết rằng ở đó người ta tìm ra rất nhiều vàng, bạc và uranium.NgườiTâyTạngkhôngbaogiờđểchongườiTâyphươngtìmđếncácmỏkhoángchấttrongxứhọ,mặcdầuđãcórấtnhiềusựvậnđộngráoriếtvềvấnđềnày–bởivìtrongtụcngữcổ:“BấtcứnơiđâungườiphươngTâyđến,ởđósẽcóchiếntranh!”

Trongsáchnày,khitôinóiđếnnhữngcáikènvàng,đĩavàng,và“thihàibọcvàng,”xinđộcgiảđừngquênrằng,ởTâyTạngvàngkhôngphảilàmộtloạikimkhíhiếmcó,màlàloạikimkhílinhthiêng!

XứTâyTạngcóthểlàmộtkhotàinguyênphongphúvôtậnmởrộngcửacho toàn thếgiới, nếunhân loại chịuhợpnhất vàđếnvới nhau tronghòabìnhthayvìtựtiêudiệtnhautrongảovọngtranhgiànhthếlực.

Mộtbuổisáng,tôiđangngồichépmộtbảnkinhbúttựđểđưachothợkhắcchữthìĐạiđứcMingyarđếntìmtôivànói:‘Lobsang,conhãygáclạiviệcấy.ĐứcĐạt-laiLạt-machogọichúngtađếnvườnNgọcUyểnđểquansáthàoquangcủamộtngườingoạiquốcđếntừphươngTây.Conhãyđimau,vìNgàimuốnnóichuyệnriêngvớichúngtatrướckhitiếpkhách.Khôngcần

đemtheokhănquàngvàkhôngcầnnghilễchicả.Conchỉcầnsửasoạnđigấp,thếthôi!’Tôinhìnsưphụmộtgiâyvàđáp:‘Bạchsưphụ,đểconvàothayáo,rồiconsẽsẵnsàng.’

Tôikhôngmấtnhiềuthờigiờđểsửasoạnyphụcchỉnhtề.Chúngtôibướcrakhỏituviệnvàcùngnhauđibộxuốngchânnúi,chỉxachừngtámtrămmét.Đếnchânnúi,ngaynơi tôibịngãvàgãyxương,chúngtôiđiquamộtcâycầunhỏvàđiđếnđườngLingkhor,vượtquanóchúngtôiđiđếncổngvàoNorbuLinga,hay làVườnNgọcUyển,nhưđôikhinóđượcgọinhưvậy.Nhữngquâncanhgácvừaxuatayđịnhbảochúngtôiđichỗkhác,nhưngkhihọnhìnraĐạiđứcMingyar,họliềnthayđổitháiđộngaytứckhắcvàmaumắndẫnđườngđưachúngtôivàonộicung.Tạiđây,đứcĐạt-laiLạt-mađãngồisẵnchờđợichúngtôi.Khôngcókhănquàngđểlàmlễramắt,tôicảmthấyhơivụngvềlúngtúngvìkhôngbiếtdùnghaibàntayđểlàmgì.

ĐứcĐạt-laiLạt-mamỉmcườinhìnchúngtôivànói:‘ĐạohữuMingyarhãyantọa,vàcảconnữa,Lobsang.Quývịđếnnhanhlắm.’

ChúngtôingồixuốngvàđợiNgàimởlờitrước.Ngàingồitĩnhtọavàđịnhtâmtrongmộtlúc,dườngnhưđểsắpđặtnhữngtưtưởngcủaNgài.Kếđó,Ngàinói:‘Trướcđâyđãlâu,ngườiAnhđãxâmchiếmxứsởchúngta.KhiđótaphảiđiquaMôngCổ,giaiđoạnđầucủamộtchuyếnviễndudàihạn.Vào nămKimTuất (1910), TrungQuốc lại xâm lược đất nước chúng ta.CuộcchiếntranhnàycóthểxemlàhậuquảtrựctiếpsaucuộctấncôngcủaquânAnh.LầnnàytalạilênđườngsangẤnĐộvàchínhtrongdịpđótađãgặpvịsứthầnAnhquốcmàhômnaytasẽtriệukiến.Tanóinhữngđiềuđólà để riêng cho con biết, Lobsang, vìMingyar vốn đã tháp tùng ta trongnhững lầnxuấtngoạiđó.NgườiAnhđãhứahẹnvới tanhiềuđiềumà rốtcuộchọkhônggiữlờihứa.Hômnay,tamuốnbiếtxemngườisứgiảnàycóthànhthậthaykhông.Lobsang,consẽkhônghiểunhữnglờinóicủaôngta;nhưvậy,nhữnglờiấysẽkhôngảnhhưởnggìđếncon.Conhãyđứngnúpphíasautấmbìnhphongnày,consẽcóthểquansátmọiđiềumàkhôngaibiết.Conhãynhìnxemhàoquangcủaôngtavàđưaranhữngnhậnxétcủaconnhưsưphụconđãdạy.Bâygiờ,đạohữuMingyarhãychỉchỗẩnnấpchoLobsang,vìcậuấyđãquenthuộcvớisựchỉdẫncủađạohữuhơnlàcủata,và ta tinchắc rằng trong lòngcậu ta thìđạohữucònđángkínhhơncảmộtvịĐạt-laiLạt-manhưtanữakìa!’

Núpphíasaubìnhphong,tôikhôngngừngquansátchungquanh,nhìncácloàichimvàcácnhánhcâyđongđưatheochiềugió.Thỉnhthoảng, tôi lén

nhaivàimiếngtsampamàtôiđãđemtheo.

Nhữngđámmâytrôitrênbầutrời,vàtôinghĩthậtđẹpbiếtbaocảmgiácđuđưa, rung rinh trênmột chiếcdiều, với tiếnggió rít qua lớpvài vànhữngtiếngvỗnhẹ lênsợidây.Độtnhiên, tôinhảydựnglênvìvừacóvachạm.Trongkhoảnhkhắc,tôinghĩmìnhđangởmộtchiếcdiều,rồingủthiếpđivàbịrơirangoài!

Thình lình có tiếng động mạnh của cánh cửa vườn trong, những vị Lạt-mamặcáovàngtrongnhómcácquanhầucậncủađứcĐạt-laiLạt-mabướcvàocùngvớimộtngườidatrắngănmặcmộtcáchthậtkỳdị.

Tôiphảikhókhănlắmmớigiữđượcsựyêntĩnh,vìtôicảmthấythậthếtsứcbuồn cười.Người ấy có vóc dáng cao lớn và hơi gầy.Ông ta cómái tóctrắng,cặplôngmàythưa,đôimắtrấtsâu,vàmộtđôimôikhépchặt,cóvẻđanhthép.Nhưngcònbộyphụccủaôngtamớithậtđángnói!Nóđượcmaybằngmột loại vảimàu xanh đậm, phía trước ngực cómột hàng nút bằngđồngsángloáng.Bộyphụcnàychắchẳnphảilàcôngtrìnhcủamộtngườithợmayrấttồi,vìcáicổáoquálớnđếnnỗiphảilậtrabênngoài,ngoàiralạicòncóvàimiếngvảivuôngchắpvàohaibên.Tôitựhỏi,phảichăngngườiTâyphươngcũngthíchmặcáovánhiềumiếngnhưáocàsacủacácnhàsưphươngĐôngtheogươngđứcPhậtngàyxưa?

Xinnóithêmrằng,hồiđótôichưabiếtgìvềcáicổáolậtvàkiểuáocótúicủangười phươngTây!ỞTâyTạng, nhữngngười nhonhãkhôngphải làdânlaođộngđềumặcáorộng,tayrấtdàichelấpcảhaibàntay.Tráilại,tayáo của người sứ giả này rất ngắn, chỉ vừa đến cườm tay thôi. Tôi thầmnghĩ:‘Tuyvậy,chắcngườinàykhôngphảimộtbácthợcày,vìhaibàntaycủaôngtacóvẻrấtmềmmại.Cólẽlàôngtakhôngbiếtcáchănmặc,thếthôi…’Cáiáocủaôngtachỉdàiđếnnửathânmình.Tôithầmnghĩchắclàôngtanghèolắm.Quầncủaôngtamặcquáchậtvàrõrànglàquádài,vìgấuquầnlạivénngượclên.Tôitựnghĩ:‘Trongbộyphụcnày,chắchẳnôngtaphảicảmthấylúngtúngtrướcmặtđứcĐạt-laiLạt-ma.’Tôilạitựhỏi,khôngbiếtcóngườinàocũngvừatầmthướcvớiông,cóthểchoôngtamượntạmmộtbộyphụcthíchhợphơn.

Khiđó,tôimớinhìnxuốnghaibànchânôngấy.Thậtlàmộtđiềurấtlạlùngvì hai bàn chânông ta bị nhét vào trongnhữngvật rất dị kỳ,màuđenvàbóngloáng,dườngnhưbaophủbằngmộtlớpnướcđá!NhữngvậtnàythậtlàkháchẳnvớinhữngđôiủngbằngnỉcủangườiTâyTạngchúngtôithường

dùng.Tôichưabaogiờthấynhữngvậtdịkỳnhưthế!

Tôighinhậncácmàusắc trênhàoquangcủaông ta,cùngvớisựkết luậncủatôi.VịsứthầnđôikhinóichuyệnbằngtiếngTâyTạng,vớimộtgiọngkhá chuẩn đối vớimột người ngoại quốc, nhưng rồi lại thốt ramột tràngnhữngâmthanhlạlùngmàtôichưanghebaogiờ.VềsautôimớibiếtrằngđólàtiếngAnh.

Khiôngta thòtayvàocái túiváởbênhôngvàlấyramộtmảnhvải trắngnhỏ, tôi lấy làm ngạc nhiên. Dưới đôimắt kinh ngạc của tôi, ông ta đưamảnhvảitrắngấylêntrướcmũivàmiệngvàphátramộttiếngđộnggiốngnhưtiếngkèn.Tôithầmnghĩ:

–ChắchẳnđólàmộtcáchchàođứcĐạt-laiLạt-ma!

Ôngta“chào”xong,liềncẩnthậnđútmảnhvảitrắngvàochỗcũ.Kếđó,ôngtađưa tayvàobên trongáovà lấy ranhiều tờgiấy thuộcmột loạimà tôichưathấybaogiờ.LoạigiấyởTâyTạnghơidày,nhámvàcómàuvàng,cònloạigiấynàytrắng,mỏngvàláng.Tôitựhỏi:‘Làmsaongườitacóthểviếttrênmộttờgiấynhưvậy?Khôngcógìtrênđóđểgiữlạicâyviếtchì,vìgiấytrơnquá!’

Khiđó,ngườikháchlấyramộtcâyviếtvàviếtlêntrêngiấynhữnghàngchữnguệchngoạckhôngthểtưởngtượng.Tôichorằngôngtakhôngbiếtviết,cólẽôngtachỉlàmbộviếtchocódángvậythôi!Ôngtachắchẳnlàcótậtnênbắtbuộcphảingồi trênmột tấmgỗđặt trênbốnchân,vàđểhai chânthòngxuốngđất.Xươngsốngôngtachắcbịtậtnênôngtaphảidựalưngvàohaimảnhgỗđóngchặtvàophíasauchỗngồi.

Tôicảmthấyđộnglòngthươnghạiôngtavìkhôngnhữngquầnáoôngtachậthẹpvàngắncũncỡntrôngthậtbuồncười,ôngtalạicònkhôngbiếtviếtvàthỉnhthoảngcốlàmravẻlịchsựbằngcáchthổimộttiếngbằngmộtthứkènvải,rồilạicònkhôngthểngồivữngvàngnhưmọingười,màphảidựalưngchođỡmỏivàđểhaichânthòngxuốngđongđưatrongkhoảngkhông!

Ông ta cử động luôn luôn, ngồi tréo chân chữ ngũ rồi lại bỏ chân xuống.Thìnhlình,tôilấylàmvôcùngkinhngạcmàthấyôngtađưachântráilên,bànchânchĩathẳngvềphíađứcĐạt-laiLạt-ma,mộtcửchỉvôcùnghỗnláovàvôlễđốivớingườiTâyTạng.Nhưngcólẽôngtachợtnghĩrađiềuđó,vìôngtalạiđổingayquatưthếkhác.

ĐứcĐạt-laiLạt-ma dành cho ông tamột sự tiếp đãi trọng hậu bằng cáchcũngngồitrênmộtcáighếgỗ,vàcũngđểhaichânthòngxuốngnhưôngta.

Vịsứgiảnàycómộtcáitênrấtlạ:CharlesA.Bell,cónghĩalà“cáichuông”.Nhữngmàusắctrênhàoquangcủaôngtabiểulộmột tìnhtrạngsứckhỏesuykémvìcólẽkhíhậucủaxứnàykhônghợpvớithểchấtcủaôngta.

Ôngtadườngnhưthậttìnhmuốngiúpđỡ,phụngsự,nhưngtheonhữngmàusắc trênhàoquangcho thấy thìông tahiểnnhiên làkhôngmuốn làmmộtviệcmạohiểmcó thể liên lụyđếnbản thânmình,nếu làmmất lòngchínhphủAnh.Ôngtamuốnápdụngmộtchínhsáchnàođó,nhưngvìchínhphủAnhkhôngnghetheo,nênôngtachỉcòncáchlàhyvọngrằngtươnglaisẽchứngminhchothiệnchícủamình.

Chúng tôi đã có những tài liệu chính xác về vị sứ thần Charles A. Bell.Chúng tôi đã thu thập được nhữngdữkiện cần thiết nhưngày thángnămsinh cùng những điểm quan trọng trong đời ông ta. Nói tóm lại là tất cảnhữnggìcóthểgiúpchochúngtôitiênđoánđượctươnglaicủaôngta.

Cácnhàchiêmtinhđãpháthiệnrằngtrongmộttiềnkiếp,ôngtađãsốngởTâyTạngvàmongướcđượcđầuthaiquabênTâyphương,vớihyvọnglàsẽgópphầnvàocôngviệctạonênnhịpcầuthôngcảmgiữaĐôngphươngvàTâyphương.

Gầnđây,cóngườichotôihayrằngchínhôngtanóiđếnvấnđềấytrongmộttácphẩmcủamình.ChúngtôitinchắcrằngnếuôngtacóthểảnhhưởngđếnchínhphủAnhnhưýôngtamuốn,thìsaunàyTâyTạngđãkhôngphảichịumộtcơnbinhbiếnkhốcliệt.

Tuynhiên,cuộcbinhbiếnnàyđãđượctiêntritừtrước,vànhữnglờitiêntribaogiờcũngđượcthựchiện.ChínhphủAnhcóvẻrấtngờvựcvìhọsợrằngTâyTạngsẽliênminhvớinướcNga,vànếuvậysẽkhôngcólợichohọchútnào.Vìthế,AnhquốctừchốikhôngchịukýhiệpướcvớiTâyTạngvàđồngthờicũngkhôngmuốnchonướcnàythiếtlậpbanggiaothânhữuvớinhữngnướckhác.Sauđó,Sikkim,BhutanvànhiềunướckhácđềulầnlượtkýhiệpướcvớiAnhquốc,nhưngTâyTạngthìkhông.Bởiđó,ngườiAnhbắtđầuvấtvảlosoạnthảomộtkếhoạchđểxâmchiếmlãnhthổxứTâyTạng.

SứgiảCharlesA.BellcómặttạichỗvẫnbiếtchắcrằngchínhphủTâyTạngkhônghềmuốnliênkếtvớibấtcứmộtquốcgianào.Họchỉmuốnsốngtựdo,độclập,vàtránhmọitiếpxúcvớingườingoạiquốc,vìnhữngngườinày

trongquákhứchỉ toànmangđếnchohọnhữngtaihọa,sự tànphávàđaukhổ.

ĐứcĐạt-laiLạt-matỏvẻrấthàilòngkhitôitrìnhbàynhữngnhậnxétcủatôi,saukhisứgiảBellđãluigót.NhưngdườngnhưNgàiđangnghĩđếnviệcbắt tôiphải làmviệcnhiềuhơn.Ngàinói: ‘À,phảiđấy,chúng tacầnpháttriểnkhảnăngcủaconnhiềuhơnnữa.Khảnăngđósẽgiúpíchchoconrấtnhiềukhiconsốngởcácxứphươngxa.Chúng tasẽđểchocon thụhuấnbằngmộtphươngpháp thôimiên ráo riết hơn,để choconđược thâu thậpmộtsốkiếnthứctốiđa.’

Ngàigõchuônggọiquanhầucậnvànói:‘TamuốngặpĐạiđứcMingyar.Hãymời người vào ngay lập tức.’Vài phút sau, sư phụ tôi đã khoan thaibước đến.Tôi tự hỏi không biết ai là người có thể hối thúc sư phụ tôi đinhanhhơn?NhưngvìđứcĐạt-laiLạt-maxemsưphụtôinhưmộtbạnhữu,nênNgàikhôngmuốnhốithúcngười.

Sưphụngồigầnbêntôi,trướcmặtđứcĐạt-laiLạt-ma.MộtngườihầucậnmaumắndângtràvàvàimónthựcphẩmcủaẤnĐộ.KhichúngtôiđãantọađứcĐạt-laiLạt-ma cất tiếngnói: ‘NàyđạohuynhMingyar, đạohuynhđãkhônglầm,vìLobsangrấtgiỏi.Cậutacóthểtiếnbộhơnnữa,vànhấtđịnhlàphảinhưvậy.Vậyđạohuynhhãylấymọiquyếtđịnhcầnthiếtđểchocậuta được một sự thụ huấn nhanh chóng và toàn hảo đến mức tối đa. Đạohuynhhãysửdụngtấtcảmọiphươngtiệncósẵn,vìnhưchúngta thườngđượcchobiếttrước,nhữngngàyđentốivàtaihọadồndậpsẽđếnvớixứsởchúngta,nênchúngtacầncómộtngườitàigiỏicóthểbiênsoạnvàgìngiữnhữngbộkinhsáchhuyềnvicổtruyền.’

Như thế, hằngngày tôi càngbận rộn hơnvới nhiều côngviệc.Từđó, tôithường được triệu kiến bất ngờ vào điện để “nhận xét” hào quang các vịthượng khách của đứcĐạt-lai Lạt-ma. Tôi đã trở nênmột nhân vật quenthuộccủađiệnPotalavàvườnNgọcUyển.

ỞđiệnPotala,tôicóthểsửdụngnhữngốngkínhviễnvọngmàtôirấtthích.Mộttrongnhữngốngkínhnàylàloạikínhlớnđểxemthiênvăn,dựngtrênmộtcáigiácóbachân,làmtôithíchthúnhất.Tôiđãtừngtrảiquanhiềugiờquansátmặttrăngvàcácbầutinhtúchođếnkhuya.

CùngvớiĐạiđứcMingyar,tôithườngđếnLhasađểnhìnxemcácnhânvậtcủathủđô.Vớinăngkhiếuthầnnhãncùngkinhnghiệmrộngrãivềngườivà

vật,sưphụcó thểxácminhvàphát triểnnhữngnhậnđịnhcủa tôi.Thúvịnhất làđi đến cácgianhàngvànghengườibánhàng lớn tiếngkhenngợinhữngsảnphẩmđồgốmcủamình,vàsosánhvớinhữngđiềuôngtanghĩđểbiết cóđáng tinhaykhông.Trí nhớcủa tôi cũngđượcmởmang, tôi lắngnghe trongnhiềugiờnhữngđoạnkinh,và sauđóphải lặp lại.Khôngbiếtgiaiđoạnđókéodàibaolâu,chỉbiếtrằngtôiđãnằmtrongtrạngthái thôimiên trong khi được đọc cho nghe những đoạn trongKinhThánh cổ xưanhấtcủachúngtôi.

CHƯƠNGXV:MIỀNBẮCVÀNHỮNGNGƯỜITUYẾTBÍẨN

Trong thời giannày, chúng tôi đilên Cao NguyênChang Tang.Trong cuốn sáchnàysẽchỉđềcậpngắngọnvềvùngnày, để viết về

chuyếnđithámhiểmnơinàysẽcầncầnđếnvàicuốnsách.ĐứcĐạtLaiLạtMađãbanânhuệchotừngngườimộttrongđoànchúngtôigồmmườilămngườivàtấtcảchúngtôilênđườngtrongsựphấnchấnhămhở.Trênlưngconla,vìnhữngconlasẽđiđượcnhữngnơimàngựakhôngthể,chúngtôiđichậmrãitheoconđườngTengriTso,tiếptụcđếnnhữnghồlớntạiZillingNor,vàđitiếpvềhướngBắc.ChậmrãileoquaTanglaRange,vàtiếptụcđivào vùng đất chưa được khám phá. Rất khó để nói chúng tôi đimất baonhiêulâu,bởivìthờigiankhôngcóýnghĩavớichúngtôi;khôngcólýdogìđểphảivộivàng,chúngtôiđiởtốcđộphùhợpvớimình,tiếpkiệmsứclựcvànănglượngchonhữngcôngviệckhónhọchơnsaunày.

Khichúngtôiđixahơn,ngàycàngsâuhơnvàovùngCaonguyên,nềnđấtcũngcaodầnlên,làmtôinhớđếnmặttrăngkhinhìnquakínhthiênvănlớntrongcungđiệnPotala.Nhữngdãynúisừngsữngbaolavànhữngvựcsâuthăm thẳm.Nơiđâyphongcảnhgiốnghệtnhau.Nhữngnúiđá triềnmiênkhôngdứt,vànhữngkhenứtsâuthẳmkhôngđáy.Chúngtôidichuyểnmộtcáchkhókhănqua“phongcảnhmặttrăng”này,nhậnthấytìnhtrạngtrởnênkhó khăn hơn. Cuối cùng, những con la không thể đi xa hơn được nữa.Trongkhôngkhíloãng,chúngsớmbịkiệtsứcvàkhôngthểvượtquanhữnghẻmnúiđánơimàchúngtôicảmthấyngâyngấtchóngmặtởcuốisợidâythừngbệnbằnglôngconyak.Tạinơikíngiómưanhấtmàchúngtôicóthểtìmđược,chúng tôiđể lạinhữngcon lavànămthànhviênyếunhất trongđoànởlạivớichúng.Họđượcchechắnkhỏinhữngluồnggiótồitệnhấtcủavùngnúicằncỗiđó,nhữngcơngióquétquanhữngmũinúiđáchĩaratuatủagiốngnhưnhữngchiếcrăngnanhlởmchởmcủachósói.Ởnơitrúẩn,cómộtcáihangmàđámềmđãbịxóimòntheothờigian.Mộtconđườngdốc

dẫnxuốngthunglũng,nơicómộtthảmthựcvậtthưathớt,trênđónhữngconla có thể ăn.Một dòng suối ngânvang chảy siết dọc theovùngđất vàđổxuống vách đá sâu hàng cây số, sâu đến nỗi không nghe thấy tiếng nướcchạmvàođáyvực.

Chúngtôinghỉlạiởđâyhaingàytrướckhikhónhọcleolêncaohơnnữa.Lưngđaunhứcvìđồđạcmangtheo,vàphổichúngtôicảmthấynhưthểsẽvỡvì thiếukhôngkhí.Chúngtôi tiếp tụcđi,vượtquacácvựcsâuvàhẻmnúi,màđểvượtquarấtnhiềutrongsốđó,chúngtôiphảiquăngnhữngsợidây thừngbuộcmócsắt.Quăngvàhyvọngrằngsẽcóchỗmócan toànởđầubênkia.Chúngtôilầnlượtđánhđuvàleotheodâysangbênkiakhiđầumócđã bámchắc chắn.Sau khi toàn bộ các thànhviên của đoànđã sangđượcbênkia,dâyđượckéođểthulại.Đôikhichúngtôikhôngtìmđượcchỗđểmócsắtbámvào, lúcđómộtngười trongđoànsẽphảibuộcdâyquanhbụng,và từnơicaonhấtmàchúng tôicó thể leo lên,ngườiđósẽphảicốgắngđánhđusợidâygiốngnhưmộtconlắc,tăngdầnđàvăngtrongmỗilầnđu.

Khisangđếnbờbênkia,ngườiđósẽphảitrèolênchỗtốtnhấtmàanhtacóthể tìmđiểmbuộc sợi dây giăng ngang sang.Tất cả chúng tôi thay phiênnhauđểlàmviệcnày,vìđólàmộtcôngviệckhókhănvànguyhiểm.Mộtnhàsưđãbịchếtkhilàmviệcđó.Ôngđãleolêncaomộtváchđáởbờbênnàycủachúngtôivàđánhđu.Dườngnhưôngđãđánhgiásai,vìôngđãvavàováchđáđốidiệnvớisứcmạnhkhủngkhiếp,khuônmặtvàóccủaôngbịđậpmạnhvàonhữngtảngđálởmchởm.Chúngtôiđãkéocơthểôngvề,vàcầunguyệnchoông.Chằngcócáchnàođểchôncấtthihàitrongnềnđárắnchắc,vìthếchúngtôiđãđểônglạitronggió,mưavànhữngconchim.Vịsưtiếptheophảilàmviệcnàytrôngkhôngsẵnsàngmộtchútnào,vìvậytôiđãthaythế.Rõràng,vớitôi,làtheonhữnglờitiêntrivềtôi,tôisẽkháantoànvàniềmtincủatôiđãđượctưởngthưởng.

Cáchxoaycủariêngtôirấtthậntrọng-mặcdùđãcónhữnglờitiêntri!-vàtôiđãbámđượcnhữngngóntayvàocạnhcủatảngđágầnnhất.Chỉkhiđótôimớitìmcáchtrèovàđumìnhlên,vớihơithởhổnhểngấpgápvàtimđậpthìnhthịchnhưthểsắpnổtung.Tôinằmmộtlát,hoàntoànkiệtsức,sauđótôi trườnmột cáchkhónhọc lên trên sườnnúi.Nhữngngườikhác, nhữngngườibạnđồnghànhtốtnhấtcóthểcó,némnhữngsợidâycủahọđểtôicóthểbắtđược.Bâygiờtúmchặthaiđầudây,tôicộtchúngthậtantoànvàgọichohọđể thửkéomạnhvàkiểmtrachúng.Từngngườimột,họvượtqua

bằngcáchlộnngượcngười,tayvàchânmócquanhsợidây,áochoàngrungrinhtronggiólặng,nhữnglàngióđãcảntrởchúngtôivàchảgiúpchúngtôithởđượcchútnàocả.

Trênđỉnhváchđá,chúngtôinghỉmộtlátvàphatrà,mặcdùởđộcaonày,nhiệtđộsôirấtthấp,vàtràthựcsựkhôngđủđểsưởiấmchúngtôi.Hơibớtmệtmộtchút,chúngtôilạinhặthànhlývàloạngchoạngtiếnlên,vàotrungtâmcủakhuvựckhủngkhiếpnày.Ngaysauđóchúngtôiđếnbênmộtdảibăng,mộtdòngsôngbăng,cólẽlàvậy,vàhànhtrìnhcủachúngtôicàngtrởnênkhókhănhơn.Chúngtôikhôngcógiàychốngtrượt,khôngcórìuphábăng,haynhữngthiếtbịleonúi;“thiếtbị”củachúngtôichỉbaogồmnhữngđôigiầydacóđếđượcbuộcbằngsợilôngđủđểbámchặt,vànhữngchiếcáochoàng.

Trongquákhứ,thầnthoạiTâyTạngcóĐịangụcBănggiá.Sựấmáplàânhuệchochúngtôi,vìvậytráingượclàrétbuốt,dođósẽlàđịangụcrétbuốt.ChuyếnđilênCaonguyênchotôibiếtrétbuốtlàgì!

Saubangàyvấtvảđitrêndảibăng,runrẩytronggiórétbuốtvàmongmuốnrằngchúngtôichưabaogiờnhìnthấynơinày,dòngsôngbăngdẫnchúngtôiđixuốnggiữanhững tảngđácaochótvót.Chúng tôiđixuốngmãi,dòdẫmvàtrượtchân,xuốngmộtnơisâuthẳm.Tiếptụcđixavàicâysố,chúngtôiđi vòngquanhbờnúivànhìn thấyphía trước làn sươngmù trắngdàyđặc.Từxachúngtôikhôngbiếtđólàtuyếthaymây,nórấttrắngvàliêntục.Khiđếngần,chúngtôinhìnthấyđóthựcsựlàsươngmù,phíaxanhữngdảixoắntanvỡdầnvàtrôiđi.

ĐạiĐứcMingyar,làngườiduynhấttrongchúngtôiđãởđâykhitrước,mỉncườivuithích:“Trôngconủrũquá!Nhưngconsẽcónhữngniềmvuingaybâygiờđây.”

Chúngtôichẳngthấycógìthúvịởphíatrướccả.Sươngmù.Rétbuốt.Băngđôngcứngdướichânvàbầutrờiđônglạnhtrênđầuchúngtôi.Đálởmchởmnhưnanhtrongmiệngsóitrongkhinhữngtảngđáluônđedọalàmchúngtôibịthương.VàSưphụnóirằngchúngtôisắpcó“niềmvui”!

Chúng tôi tiếp tục đi sâu vào sươngmù rét buốt và ẩm ướt, lê bước khónhọc.Chúngtôikhôngbiếtđâylàđâu.Ômáokhoáctrongtaytấtcảchúngtôicóảotưởngcủasựấmấp.Thởhổnhểnvàrùngmìnhvìlạnh.Đixahơnvàvẫnxahơnnữa.Rồidừnglại,sữngsờkinhngạcvàsợhãi.Sươngmùđã

trởnênấmáp,mặtđấtcũngđangnónglên.Nhữngngườiđiphíasauvẫncònmộtkhoảngxa,vàkhôngthểnhìnthấy,đâmsầmvàochúngtôi.TrấntĩnhlạiphầnnàokhỏisựkinhngạcnhờtiếngcườicủaĐạiĐứcMingyar,chúngtôilạichenlấnvềphíatrước,mộtcáchmùquáng,vươntayvớilấyngườiphíatrước,ngườidẫnđườngcảmthấyngườibạnđồnghànhđẩyanhtavềphíatrước.Dướichânchúngtôi,đá,sỏilăndướigiầy,đedọachuyếnđi.

Đáư?Sỏiư?Rồidòngsôngbăng,cảbănggiánữađâuhếtrồi?Lànsươngmù bất ngờ mỏng dần, và chúng tôi đã xuyên qua nó. Từng người một,chúngtôidòdẫmđivào,phải,khinhìnquanhtôiđãnghĩrằngmìnhđãchếtrétvàđangđượcđưalênThiênđàng.Tôidụimắtbằngbàntaynóngấm;tôitựvéomìnhvàcongngóntaygõvàođáđểxemliệutôiđanglàxươnglàthịthay là linhhồn.Rồisauđó, tôinhìnquanh:Támngườiđồnghànhđangởbêntôi.Cóthểnàotấtcảchúngtôiđộtnhiênbịđưađihết?Vànếunhưvậy,thànhviênthứmườiđãchếtvìvavàođáthìsao?Vàchúngtôicóxứngđángvớithiênđườngmàtôiđangnhìnthấyphíatrướcmìnhkhông?

Nhịptimbamươitrongcáilạnhđãởbênkiamànsươngmù.Giờđâychúngtôiđangcónguycơkhổsởvìnóng!Khôngkhílờmờ,mặtđấtbốchơi.Mộtdòngsuốingaybênchânchúng tôinổibọt từ lòngđất,đượccuốnbởihơinước.Xungquanhchúngtôilàcỏxanhngát,xanhhơnbấtcứloạicâynàomàtôitừngnhìnthấytrướcđâythảmcótrảirộngphíatrướcchúngtôicaohơnđầugối.Chúngtôisửngsốtvàhoảngsợ.Cứnhưlàmathuật,mộtđiềugìđókhácxavớikinhnghiệmcủachúngtôi.SauđóĐạiĐứcMingyarnói:“Tôi cũnggiốngnhưcácvị khi lầnđầu tiên tới đây,đãngắmnhìnkhôngdứt!CácvịđangnhìnnhưthểcácbạnnghĩrằngThầnBănggiáđangđùavớimìnhchăng!”

Tôinhìnquanh,sợhãiđếnmứcgầnnhưkhôngnhúcnhíchđược,vàsauđóSưphụlạiphảinhắclầnnữa:“Mọingườihãynhảyquasuối,hãynhảyqua,vìnướcđangsôi.Chỉmộtvàidặmnữachúng tasẽ tớimộtnơi rấtđẹpđểnghỉngơi.”

Ngườinóiđúng,luônnhưvậy.Đikhoảngnămcâysố,chúngtôinằmduỗidàitrênmặtđấtphủđầyrêu,bỏhếtáokhoácvìcảmthấynhưđangbịđunsôi.Ởđâycónhữngloạicâymàtôichưatừngnhìnthấytrướcđây,vàcólẽcũngkhôngbaogiờcònnhìnthấynữa.Nhữngbônghoamàusắcrựcrỡrảikhắpnơi.Câyleobámquanhcácthâncâyvàcáccành.Chếchphíabênphảinơi chúng tôinghỉngơi, có thểnhìn thấymộthồnướcnhỏvànhữnggợnsóng hình tròn trên mặt nước chỉ ra sự hiện diện của sự sống trong đó.

Chúngtôiđểucảmthấyvôcùng thích thú,vàđãhồiphụcvìsựấmápvàđượcđếnmộthànhtinhkháccủasựsống.Hoặcchúngtôiđãvượtquacáirétbuốt?Chúngtôicũngkhôngbiếtnữa!

Nhữngtánlásumsuê,giờđâykhitôiđãđinhiềunơi,tôicóthểnóirằngđólàvùngkhíhậunhiệtđới.cónhữngloàichimmàngaycảbâygiờvẫncònlạđốivới tôi.Đây làvùngđấtnúi lửa.Suốinướcnóngsủibọt từ trong lòngđất,vàcómùilưuhuỳnh.Sưphụnóivớichúngtôirằng,theoôngđượcbiết,cóhainơigiốngnhưthếnàytrênvùngCaonguyên.Ngườinóirằngnhiệtđộdướilòngđất,vànhữngdòngsuốinóng,làmtanchảybăng,vànhữngbứctườngđácaobaobọcthunglũnglàmchokhôngkhíấmáp.Mànsươngmùtrắngdàyđặcmàchúng tôiđãđiqua lànơigiaocắtcủanhữngdòngsuốinóngvàlạnh.Ngườicũngnóivớichúngtôirằngngườiđãnhìnthấynhữngbộxươngđộngvậtkhổng lồ,bộxươngmà,khicònsống,phải làcủamộtconvật cao từ sáuđếnmườimét.Saunàychính tôi cũngđãnhìn thấybộxươngnhưvậy.

Chínhởđây,lầnđầutiêntôinhìnthấyNgườiTuyết.Tôiđangcúixuốngháithảo dược,một điều gì đó đã khiến tôi ngẩngđầunhìn lên.Ngaygần đó,cáchkhoảnggầnmườimét,làmộtsinhvậtmàtôiđãtừngnghenóiđếnrấtnhiều. những người làm cha mẹ ở Tây Tạng thường dọa những đứa trẻnghịch ngợmbằng cách nói: “Hãy ngoan nào, nếu khôngNgườiTuyết sẽđếnbắtconđiđấy!”Giờđây,tôinghĩ,mộtngườituyếtsẽbắttôiđivàtôichả thấyvuivẻchútnàovềđiềuđó.Chúng tôinhìnnhau, cảhaibênđềuđôngcứngngườivìsợhãitrongmộtlúcmàdườngnhưhàngthếkỷ.Nóchỉtayvàotôi,vàphátratiếngkêumeomeolạlùnggiốngnhưtiếngmèocon.Cáiđầudườngnhưkhôngcóthùytrán,nhưngvátngượcvềsaugầnnhưtrựctiếptừchỗlôngmàyrấtrậm.Cằmrútxuốngrấtnhiềuvànhữngchiếcrănglớnvàdẩu ra.Tuynhiên, dung tíchhộp sọ cóvẻngoài tương tựnhư củangườihiệnđại,chỉkhácởchỗkhôngcó trán.Bàn tayvàbànchân lớnvàbẹt.Hai chân cong và cánh tay dài hơn nhiều so với bình thường.Tôi đãquansátthấysinhvậtbướcđitrênmặtngoàibànchângiốngnhưconngười.(Khỉvàcácsinhvậtcùngloàikháckhôngđitrênbềmặtbênngoài.)

Khitôinhìnvàcólẽđãnhảylênvìsợhãi,hoặcvìmộtlýdonàođókhác,ngườituyếtrít lên,quaylưngvàlaovụtđi.Dườngnhưlànhảybằng“mộtchân” và để lại dấu vết giống như những bước chân của người khổng lồ.Phảnứngcủatôicũnglàchạy,theohướngngượclại!Saunày,khinghĩvềlúcđó,tôiđiđếnkếtluậnlàtôiđãphảiphávỡkỷlụcchạynướcrútcủaTây

Tạngởđộcaonămngànmét.

Vềsauchúngtôiđãnhìnthấymộtvàingườituyếtởxa.Chúngvộivãtrốnkhỏitầmnhìncủachúngtôi,vàchúngtôichắcchắnđãkhôngkhiêukhíchchúng.ĐạiĐứcMingyarđãnóivớichúngtôirằngnhữngngườituyếtnàylàsựthoáigiốngcủaloàingười,khiđitheonhữngconđườngkhácnhautrongquátrìnhtiếnhóavàhọchỉcóthểsốngởnhữngnơihẻolánhnhất.Chúngtôiđãnghekháthườngxuyênnhữngcâuchuyệnvềloàingườituyếtđãrờibỏvùngcaonguyênvàxuấthiệnnơiranhgiớigầnkhuvựcsinhsống.Cónhữngcâuchuyệnvềnhữngngườiphụnữđimộtmìnhbịnhữngngườituyếtnambắtđi.Cóthểđólàcáchduynhấtmàhọcóthểduytrìgiốngnòi.Chắcchắncómộtvàinữtukhẳngđịnhđiềunàyvớichúngtôikhimàsaunàyhọnóivớichúngtôirằngmộttrongsốbềtrêncủahọđãbịmộtconngườituyếtnambắtđitrongđêm.Tuynhiên,tôikhôngcóthẩmquyềnđểviếtvềnhữngđiều nhưvậy.Tôi chỉ có thể nói rằng tôi đã nhìn thấy người tuyết lớn vàngườituyếtnhỏ.Tôicũngnhìnthấynhữngbộxươngcủachúng.

Mộtvàingườiđãtỏranghingờtínhxácthựcnhữngcôngbốliênquanđếnngười tuyết của tôi. Người ta rõ ràng đã viết nhiều cuốn sách về nhữngphỏngđoáncủahọ,nhưngkhôngmộtaitrongsốnhữngtácgiảđóđãnhìnthấyngười tuyết,nhưhọthừanhận.MộtvàinămtrướcđâyMarconiđãbịcườinhạokhiôngnóirằngôngsẽgửiđimộtthôngđiệpquađàiphátthanhsangbênkiaĐạiTâyDương.CácbácsĩphươngTâylongtrọngkhẳnđịnhrằngconngườidichuyểnkhôngquá támmươicâysốmộtgiờhoặchọsẽchếtkhiđiquacácluồngkhôngkhí.Cócâuchuyệnvềconcáđượccholà“hóathạchsống”.Bâygiờcácnhàkhoahọcnhìnthấychúng,thugiữchúng,mổ xẻ chúng. Và nếu như người phương Tây cũng theo cách của mình,những người tuyết cổ xưa khốn khổ của chúng tôi sẽ bị bắt, bịmổ xẻ vàđượcgiữgìnvềmặt tinh thần.Chúng tôi tinrằngnhữngngười tuyếtđượcđưađếnvùngcaonguyênvànơinàođó,ngoại trừ rấthiếmngườiđi langthang,họđãtuyệtchủng.Lầngặpgỡđầutiêngâynênnỗisợhãi.Lầnthứhaiđầylòngtrắcẩnđốivớisinhvậtnàycủathờiđạiđãquamàhọlànhữngngườibấthạnhđangbịdiệtchủngvìsựcăngthẳngcủalốisốnghiệnđại.

Tôiđãsẵnsàng,khinhữngkẻxâmlượcbịđuổirakhỏiđấtnướcTâyTạng,đểhộtốngmộtđoànthámhiểmgồmnhữngngườihoàinghivàchỉchohọthấynhữngngười tuyếtở trêncaonguyên.Thậtđánggiákhinhìn thấybộmặtcủanhữngthươngnhânlớnnàykhihọđươngđầuvớinhữngđiềungoàinhữngkinhnghiệmthươngmạicủahọ.Họcóthểsửdụngbìnhthởôxyvà

thuênhữngngườikhuânvác,tôisẽsửdụngáochoàngcũcủanhàsư.Máyquayphimcóthểsẽchứngminhsựthật.ỞTâyTạngthờigianđóchúngtôichưacóthiếtbịchụpảnh.

Huyền thoại cổ xưa của chúng tôi kể lại rằng hàng thế kỷ trước đây TâyTạngcónhữngbờbiểntrảidài.Điềuchắcchắnlàhóathạchcủacácloàicávàsinhvậtbiểnđãđượctìmthấykhimặtđấtbịxáotrộn.NgườiTrungQuốccũngcóniềmtintươngtự.BàivịcủavuaĐạiVũ,màtrướcđâyđặttrênđỉnhKou-loucủadãyHengtỉnhHồBắc,cóghinhậnrằngvuaĐạiVũđãnghỉlạitrênsườnnúi(vàonăm2278trướcCôngnguyên)saukhinỗlựcthoátkhỏi“đạihồngthủy”khiđóđãnhấnchìmtoànbộđấtnướcTrungQuốcngoạitrừvùngđấtcaonhất.Đánguyênbảnđãbịdichuyểnđi, tôinghĩvậy,màcónhữngmôphỏngởWu-ch’angFu,mộtnơigầnHánKhẩu.Mộtbảnsaonữaở trong đền thờ Ngọc Lâm (Yu-lin) gần Shao-hsing Fu tại Triết Giang(Chekiang).Theoniềmtincủachúngtôi,TâyTạnglàđãtừnglàmộtvùngđất thấp,giápvớibiển,vàvìnhữnglýdovượtquásựhiểubiếtcủachúngtôi, tráiđấtđãcónhữngchấnđộngđángsợmàtừđónhiềuvùngđấtđãbịchìmdướinước,vànhữngvùngkhácnổilêncaothànhnúi.

Cao nguyênChangTang có rất nhiều hóa thạch, và bằng chứng cho thấyrằng tấtcảvùngnàyđều từng làbờbiển.Nhữngvỏốckhổng lồ,màusắcsốngđộng,bọtbiểnhóađákỳlạ,vànhữngrặngsanhôrấtphổbiến.Vàngcũngvậy,cóthểnhặtđượcnhữngcụcvàngởđâydễdàngnhưnhặtnhữngviênsỏi.Nướcchảyratừsâutronglòngđấtcónhiệtđộởmọimức,từnhiệtđộsôitớiđóngbăng.Đólàvùngđấtcủanhữngtươngphảnkỳdiệu.Nơiđâycókhôngkhínóngẩmmàchúngtôichưabaogiờbiếtđến.Đixavàimét,ngayphíabênkiacủamànsươngmùlàcáirétbuốtđếnmứccóthểhủyhoạisựsốngvàlàmchocơthểgiòntannhưthủytinh.Cónhữngthảomộcthuộcloạihiếmnhấtmọcởđây,vàchỉvìchúngmàchúngtôiđãthựchiệnchuyếnđinày.Ởđâycũngcónhiềuloạitráicây,cónhữngloạimàchúngtôichưabaogiờnhìnthấy.Chúngtôiđãnếmchúngvàrấtthích,chúngtôiănđếnnonê…mộthìnhphạtnặngnề.Trongđêmvàcảngàyhômsau,chúngtôibậnrộnthuháicácloạithảomộc.Dạdàychúngtôikhôngquenvớithứcănnàyvàsauđóchúngtôiđãbỏlạinhữngtráicâynày.

Chúngtôikhuântốiđacácloạithảomộc,vàtrởlạiconđườngcũngangqualànsươngmù.Cáilạnhthậtkhủngkhiếp.Cólẽtấtcảchúngtôiđềucảmthấythíchquaytrởlạivàsốngtrongthunglũngtuyệtvờikia.Mộtvị lạtmađãkhôngthểđốimặtvớicáirétbuốtmộtlầnnữa.Mộtvàigiờsaukhivượtqua

mànsươngmùôngđãsuysụp,vàmặcdùchúngtôiđãcắmtrạivàhếtsứcnỗlựcđểgiúp,ôngvẫnkhônggượnglạiđượcvàlênthiênđườngtrongđêm.Chúngtôiđãlàmcáchtốtnhấtđểgiúpông,cảđêmđóchúngtôiđãcốgắngđểlàmấmôngbằngcáchnằmsátbênông,nhưngcáirétbuốtcủavùngnúikhô cằn đã quá khắc nghiệt. Ông ngủ, và không dậy nữa.Những đồ ôngmang,chúngtôichianhaumangvề,mặcdầutrướcđóchúngtôiđãcânnhắcmangởmứctôiđacủamình.Trởvềquavùngnúilấplánhbănggiáchúngtôilầntừngbướcđauđớn.Sứcmạnhcủachúngtôidườngnhưđãbịsuysụpbởisựấmápthoảimãicủathunglũngẩnkhuất,vàbâygiờchúngtôikhôngcòn đủ lương thực. Trong hai ngày cuối cùng của hành trình trở về chỗnhữngconlachúngtôikhôngănmộtchútgìcả,chúngtôikhôngcòngìhết,thậmchícảtràđểuốngcũngkhôngcòn.

Khichỉcònvàicâysố,mộtngườitrongđoànđãbịngãvàkhôngdậyđượcnữa.Rét,đóikhát,vàsựgiankhổđãcướpđimộtngườinữacủachúngtôi.Vàrồivẫncònmộtngườinữađãrađi.Chúngtôiđếnnơicắmtrạiđể tìmbốnnhàsưđangđợichúngtôi.Bốnnhàsưđãlaovàođểgiúpchúngtôivượtquanhữngcâysốcuốicùngcủagiaiđoạnnày.Chỉbốnngười,nhàsư thứnămđãmạohiểmrangoàicơngiómạnhvàbịcuốnđikhỏigờđárơixuốngvựcsâuphíadưới.Bằngcáchnằmúpmặtxuống,vàchânđượcgiữchặtnêntôikhôngbị trượtđi, tôinhìn thấyôngnằmdưới sâuhàng trămmét,máunhuộmđỏáochoàng.

Trongbangàytiếptheo,chúngtôinghỉngơicốgắnglấylạisức.Khôngchỉcómệtmỏivàkiết sứcđãkhiếnchúng tôikhông thểđi,màcònvìgió ríttrongkheđá,làmlănnhữngtảngđá,lùanhữngđámbụicắtdathịtvàotronghangcủachúngtôi.Bềmặtnhữngconsuốinhỏbịthổibaythànhnhữngtianướcsắcmạnh.Suốtđêmgiólốctrulênxungquanhnhưlũquỷđangmuốnxénátchúngtôi.Từmộtnơinàođóngaygần,đấtđárungchuyểnđangđổxôtớiầmĩ.Lạicònnữa,mộttảngđákhổnglồtừtrêndãynúicaođãkhôngchịunổicơngióvànướcchảyxiếtđãgâyralởđất.Sángsớmngàythứhai,trướckhi tiasángbanngàytớiđượcthunglũngbêndưới, trongkhichúngtôivẫncòntrongánhsángphátquangngaytrướclúcbìnhminhcủanhữngngọnnúi,mộttảngđálớntừtrênđỉnhrơixuốngchúngtôi.Chúngtôinghetiếngnóđangđếnvàcốtúmtụmvàovớinhau,cốgắngthumìnhnhỏnhấtcóthể.Nórơixuốngnhưthểnhữngconquỷđangláixelaovàochúngtôitừtrên bầu trời.Nố gầm rống lên ở bên dưới, kèm theo đó là cơnmưa củanhữngtảngđá.Tiếngvachạmvàrunglênkinhhoàngkhinóđậpvàomảnhđấtphíatrướcchúngtôi.Rìađárungvàlắcdữdội,vàmộtđoạndàikhoảng

bốnmétrơiravàvỡtantành.Gầnnhưngaysauđó,từbêndướivọngđếntiếngvangvà rung chuyển củanhữngmảnhđá rơi.Vậy là người bạn củachúngtôiđãđượcchôncất.

Thờitiếtdườngnhưtrởnêntệhơn.Chúngtôiquyếtđịnhsẽlênđườngvàosớmngàyhômsautrướckhichúngtôibịngănchặnhoàntoàn.Thiếtbịcủachúngtôi, có thểgọi nhưvậy, đãđược sửa sang cẩn thận.Những sợi dâythừngđãđượcthửnghiệm,vànhữngconlađãđượckiểmtratừngvếtloéthayvếtcắt.Vàolúcbìnhminhngàyhômsau,thờitiếtcóvẻdịuđimộtchút.Chúngtôirờiđivớicảmgiácvuithíchkhinghĩvềviệctrởvềnhà.Lúcnàychúngtôilàmộtđộimườimộtngườithayvìmườilămngườirấtphấnkhởingày lênđường.Ngàyquangày,chúng tôi lêbước,chânđauvàmệtmỏi,nhữngcon lacủachúng tôichởnhữngbao tảiđầy thảomộc.Chúng tôiđichậm,thờigianchẳngcóýnghĩagìvớichúngtôicả.Chúngtôidichuyểnmộtcáchkhókhănnặngnhọctrongtìnhtrạngmêmụvìkiệtsức.Thờigiannàychúngtôichỉcómộtnửakhẩuphầnăn,vàthườngxuyênđói.

Cuốicùngchúngtôilạinhìnthấycáihồmộtlầnnữa,vàchúngtôivôcùngsungsướngkhinhìn thấymộtđoàndânchănbògầnđó.Các thươngnhânchàođónchúngtôi,thúcgiụcchúngtôiănvàuốngtrà,vàlàmmọicáchđểcóthểgiảmbớt tìnhtrạngkiệtsứccủachúngtôi.Chúngtôibịráchnátvàbầmdập.Áochoàngcủachúngtôiráchrưới,vàchânchúngtôibịchảymáuởnhữngvết rộp lớnđãbịvỡ.Nhưngchúng tôiđãđếncaonguyênChangTangvàtrởvề!Sưphụtôiđãhailầnđếnđó,cólẽthầytôilàngườiduynhấttrênthếgiớiđãthựchiệnhaichuyếnđinhưvậy.

Cácthươngnhânđãchămsócchúngtôirấttậntình.Ngồivòngquanhbênđống lửa đốt bằng phân bò yak trong đêm tối, họ lắc đầu ngạc nhiên khichúngtôikểvềhànhtrìnhcủamình.ChúngtôithíchnhữngcâuchuyệncủahọvềcácchuyếnđiđếnẤnĐộ,vàvềnhữngcuộcgặpgỡvớicác thươngnhânkhácđếntừHinduKush.Chúngtôirấttiếckhiphảichiatayvớinhữngngườiđànôngnàyvàmonglàhọsẽđicùngđườngvớichúngtôi.NhưnghọvừamớixuấtpháttừLhasa,trongkhichúngtôiđangtrởvềđó.Vìthế,vàobuổisáng,chúngtôiquyếnluyếnchiataynhauvớilờichúctốtlành.

Nhiều nhà sư không trò chuyện với các thương nhân, nhưng Đại ĐứcMingyardạyrằngtấtcảmọingườiđềubìnhđẳng:chủngtộc,màuda,haytín ngưỡng đều không có ý nghĩa.Chỉ cómục đích và hành độngmới làđángkểmàthôi.

Bâygiờ sứckhỏe của chúng tôi đãkháhơn, chúng tôi tiếp tụcđi vềnhà.Vùngquêđãtrởnênxanhtươihơn,màumỡhơn,vàcuốicùngchúngtôiđãnhìnthấymáivànglấplánhcủacungđiệnPotalavàtuviệnChakporithânthiếtcủachúngtôi,chỉcaohơnPeakmộtchút.Lalàgiốngvậtkhônngoan,chúngvộivãđiđếnnhàcủachúngởlàngSho,vàchúngkéomạnhđếnnỗichúngtôirấtkhókhănđểgiữchúnglại.NgườitacóthểnghĩrằngchúngđãđếnChangTangchứkhôngphảichúngtôi!

ChúngtôivuimừngđitrênconđườnglátđálênngọnThiếtSơn.NiềmvuiđượctrởvềtừChambala,nhưcáchchúngtôigọimiềnbắcbănggiá.

Bâygiờbắtđầuvòng tiếpđónchúng tôi, nhưng trước tiênchúng tôinhìnthấyĐấngTháiTuế.Ngàiphảnứngsôinổi.“Cácvịđãlàmđượcnhữngđiềumàtôimuốnlàm,nhìnthấynhữnggìmàtôithathiếtmongmuốnđượcxem.Ởđâytôicó“mọiquyềnlực”,nhưngtôi làmột tùnhângiữanhữngngườicủatôi.Càngcónhiềuquyềnlực,càngíttựdo:cấpbậccàngcao,càngcónhiềugianô.Vàtôisẵnsàngtừbỏtấtcảđểđượcnhìnthấynhữnggìmàcácvịđãthấy.”

ĐạiĐứcMingyar, với vai trò trưởng đoàn thám hiểm, đã được trao khăndanhdự,vớibanútthắtmàuđỏ.Vìtôilàngườitrẻtuổinhấttrongđoànnêntôiđượcvinhdanhtươngtự.Tôicũngbiếtrõrằngmộtphầnthưởngtại“haiđầu”baogồmmọithứởgiữa!

Trongnhiều tuầnsauđó,chúng tôiđiđếncác tuviệnkhác,đểgiảnggiải,phânphốicác loại thảodượcđặcbiệt,vàđểcho tôicócơhộiđượcngắmnhìncácquậnkhác.Lầnđầutiênchúngtôiđượcđếnthăm“Tamđỉnhviện”,Drepung,Sera,vàGanden.Từđóchúngtôiđixahơn,tớiDorjethag,vàtớiSamye,cảhainơinàyđềuởbênbờsôngTsangpo,cáchxahơnsáuchụccâysố.Chúng tôi cũngđến thăm tuviệnSamden,nằmgiữa cáchồDu-mevàYamdok,caohơnbốnnghìnmétsovớimựcnướcbiển.ĐócũnglàmộtsựtrợgiúpđểtheohànhtrìnhtrênsôngKyiChucủariêngchúngtôi.Đốivớichúngtôinóthựcsựđượcđặttênrấtýnghĩa,dòngsôngHạnhphúc.

Việchọccủatôivẫnđượcduytrìliêntục,trongkhicưỡingựa,trênđường,khidừng,vàcảkhitôinghỉngơi.Lúcnày,thờigianchokỳthilêncấpLạtmađãđếngần,vàvìthếchúngtôitrởlạiChakporimộtlầnnữađểtôikhôngbịphântâm.

CHƯƠNGXVI:TÔIĐƯỢCTẤNPHONGLẠT-MA

Chínhtrongthờikỳnàytôiđượcthụhuấnráoriếtvềphươngphápxuấtthầnđivàocảnhgiớivôhình.Nhiềungườikhôngtinrằngsựxuấtthầnnhưthếcóthểthựchiệnđược,nhưngthậtrathì tấtcảmọingườiđềucótrảiquahiệntượngxuất thầnđi vào cảnhgiới vôhình tronggiấcngủ.Cóđiềukhác lànhữngngườibìnhthườngtuycóxuấtthầntronggiấcngủmàkhônghềhaybiết,còncáchànhgiảcótutậpthìcóthểchủđộngxuấtthầnmộtcáchtùyý.

NhữngphươngpháptutậpnàylàhoàntoànxalạởphươngTây,vìthếmàngườitathườnghiểubiếtrấtítvềýnghĩathậtsựcủanhữnggiấcmộng.Mặcdùvậy,hầuhếtcácnềnvănminhcổởkhắpnơitrênthếgiớiđềubiếthiệntượngxuấtthần.NgaytạiAnhquốc,ngườitacũngtruyềntụngvềnhữngbàphùthủyđãtừngnổitiếngvớinhiềuquyềnnăngkỳbí,trongđócókhảnăngxuất thần.Tôiđãđượcdạy làmđiềuđó, vì thếmọingườiđều có thể làmđược.

Tôicũngđượchọcmộtmônhọcbítruyềnkháclàmônthầngiaocáchcảm.Nhiềungườitrướcđâyhoàntoànkhôngtinvàokhảnăngnàycủaconngười,nhưng thật đángmừng là ngày nay người ta đã bắt đầu hiểu biết và nhìnnhậnđúnghơnvềkhoahọcnày.

Chúngtôicũngthựchànhcảkhoathôimiên.Chínhtôiđãthựchiệnnhiềucuộcgiảiphẫuquantrọngchonhữngbệnhnhânđượcđưavàotrạngtháithôimiên,như trong trườnghợpcắtbỏmộtchânchẳnghạn.Bệnhnhânkhôngcảmthấygìđauđớngìcảvàkhithứctỉnhthìthểtrạngcủahọcònkhảquanhơnsovớiviệcsửdụngthuốcmêtheophươngphápcổđiển.HìnhnhưbênAnhquốchiệnnayngườitađãbắtđầuápdụngkhoathôimiêntrongmộtvàitrườnghợpgiảiphẫu.

Tànghình lànghệ thuậthuyềnbíkhácnữa.Thật tốt làhiếmngườicó thểtànghình.Nguyêntắc thìdễ: thựchànhrấtkhó.Hãynghĩxemđiềugì thuhútbạn.Tiếngồnchăng?Chuyểnđộngchớpnhoánghaymàusắclấplánh?Nhữngtiếngồnvàhànhđộngchớpnhoángthuhútngườita,làmchohọchúýtớichúng.Mộtngườibấtđộngkhôngdễbịnhìn thấy,cũngnhưvậyvớinhững người không phải là một dạng hay một loại người “quen thuộc”.Chẳnghạngnhưngườiđưathư,thườngthìngườitasẽnóirằng“khôngcóaiởđâycả,chẳngcóaihết”,nhưngthưcủahọvẫnđượcmangđến.Bằngcách

nàovậy,domộtngườivôhìnhchăng?Hoặcngườilàhìnhảnhquenthuộcđếnnỗinhưkhôngnhìnthấyhoặckhôngnhậnthấyanhta(mộtngườicảnhsátchẳnghạn,gầnnhưnhữngngườicólươngtâmtộilỗiđềunhìnthấy!)Đểđạtđượctrạngtháivôhìnhngườitaphảitạmthờingừnghoạtđộng,vàtạmdừngphátsóngnão!Nếunhưbộnãođượcphéphoạtđộng(suynghĩchẳnghạn),thìkhiđóbấtkỳngườinàoởgầnđềucóthểnhậnbiết(nhìnthấy)bằngkhảnăngliênlạcbằngngoạicảmvàvìvậytrạngtháivôhìnhsẽbịmấtđi.ỞTâyTạngcónhữngngườicóthểtrởnêntànghìnhtheoýmuốn,họcókhảnăngcheđậyđượcsóngnãocủahọ.Cólẽlàmaymắnkhichỉcórấtítngườicókhảnăngnày.

Khinhthâncóthểthựchiệnđược,vàđôikhichỉlàvìbàitậpkỹthuậtliênquan.Nóchỉlàmộtphươngphápdichuyểnvụngvềđểđilanhquanhnhưnglạicầnrấtnhiềunỗlựctậpluyện.Nhữngngườithựcsựlãoluyệndùngcáchdi chuyểnbằng thểvía,mànó thực sựvôcùngđơngiản là…chỉ cầncóđượcsựchỉdẫnđúngđắn.Tôiđãvàcóthể(vàcókhảnăng)duhànhbằngthểvía.Tôikhôngtậpđượcphéptànghìnhdùrấtnỗlực.Thậtlàmộtânhuệnếu tôi có thể biếnmất khi trót làmđiều gì đó khônghayho gì cho lắm,nhưngtôikhôngcómaymắnđó.

Tôikhôngcónăngkhiếuvềâmnhạc,nhưđãnóitrướcđây.Tôichỉvừamởmiệnghátlàđủlàmchovịnhạcsưnổitrậnlôiđình,quáttháoầmĩ.Nhưngcơngiậnnàycònchưathấmvàođâusovớicơnnáoloạnmàtôigâyramộtngàynọ.Trongkhitậpđánhchậpchõa,mộtloạinhạckhímàtôicholàbấtcứaicũngchơiđược,nhưngkhôngbiết tôivụngvềthếnàolạivôtìnhtôichộpngayvàocáiđầutrọccủamộtnhàsưngồigầnbên!

Mộtcơnnáođộngvàphảnđốiầmĩđãdiễnrangaysauđó.Vàthếlàngườitakhôngngầnngạimàthẳngthừngyêucầutôihãygiớihạnnhữngsinhhoạtcủamìnhtronglãnhvựcthầnnhãnvàykhoamàthôi!

Chúng tôi cũng thực hành rất nhiều về phápmôn yoga,một khoa học rấtquantrọngcóthểchuyểnhóaconngườiđếnmộtmứcđộphithường.Riêngtôi,tôinghĩrằngphápmônYogacólẽkhôngdànhchongườiphươngTây,trừphingườitađãđưavàođórấtnhiềusựthayđổithíchhợpvớilốisinhhoạtvàtínhchấtcủangườiphươngTây.

Phápmônnàyđãquen thuộcvới ngườiTâyTạng từnhiều thếkỷ.HọđãquentậpluyệnnhữngtưthếYogatừthờithơấu.Vìthế,cảthânthể,tứchi,gânxương,bắpthịtcủahọđềuđãđượctậpluyệnthuầnthục.Tráilại,người

Tâyphươngkhithửbắtchướctậpnhữngtưthếđósẽgặpnhiềunguyhiểm,nhấtlànhữngngườiđãlớntuổi.

Mộtlầnnữa,tôimuốnnhấnmạnhrằngcầncómộtngườihướngdẫnbảnđịa,ngườiđãđượchuấnluyệnkỹlưỡngvềgiảiphẫuhọcđểtránhnhữngnguyhạicóthểxảyra.

Cònphép luyệnhơi thở–haykhícông -cũng làmộtđiều rấtnguyhiểm.Tập thở theo một phương pháp nhất định, đó là bí quyết của nhiều hiệntượnglạlùng.Nhưng,cầnlặplạimộtlầnnữarằngphépluyệnkhícôngcóthểcóhại,nếukhôngnóilànguyhiểmđếntánhmạng,trừphihànhgiảđượcsựchỉdẫncủamộtbậcdanhsưcónhiềukinhnghiệm.

NhiềudukháchđếnviếngTâyTạngcóviếttruyệnkểlạivềnhữngvịLạt-macóthuậtphihành(khácvớikhinhthân),họcóthểkiểmsoáttrọnglượngcủathânthểhọvàchạynhanhhếttốclựctrongnhiềugiờ,vớihaichânrấtítkhichấmđất.

Thuậtphihànhđóđòihỏimộtcôngphutậpluyệnlâudài,vàngườiphihànhphải tựđặtmình trongmột trạng tháibán thôimiên.Buổichiều làgiờ tốtnhấtđểtậpluyệnvìhànhgiảcóthểnhắmhướngsaomàchạy.Mặtđấtphảibằngphẳng,khôngchướngngạiđểkhỏilàmgiánđoạntrạngtháitậptrung.Hành giả thường phải chạy trong trạng thái như một người mộng du(somnambule).

Hànhgiảhìnhdungvềđíchđếncủamình,giữnóliêntụctrướcconmắtthứbacủaanhta,vàkhôngngừngtrì tụngthầnchúthíchhợp.Anhtasẽchạyhànggiờ,vàđạtđếnđíchkhôngmệtmỏi.Phươngphápnàychỉcómộtlợithế so với du hành bằng thể vía.Khi di chuyển bằng thể vía, hành giả dichyểntrongtrạngtháitinhthầnvàvìthếkhôngthểdichuyểnnhữngđồvậtvậtchất,chẳnghạn,khôngthểmangtheohànhlýcủangườiđó.Arjopa,nhưcáchngườitagọicác“tayđua”,cóthểmangtheohànhlýthôngthườngcủamình,nhưngngượclại,hànhgiảbịchậmchạpvàkhókhănvìsựbấtlợiđó.

NhờkiểmsoátsựhôhấpbằngphươngphápluyệnkhícôngnêncáchànhgiảTâyTạngcóthểngồimìnhtrầntrênnhữngvùngnúinonđầybăngtuyếtởđộcaođếnnămhaysáungànthướcsovớimựcnướcbiển,nhưngvẫncảmthấynóngđếnnỗilàmbăngtuyếttanrãvàbảnthânhọtoátmồhôinhưtắm.

Bạncóbaogiờ thửnhấcmộtvậtnặngsaukhiđã thởrahếtkhí trời trongphổi?Bạnhãythửxemrồisẽthấyrằngkhôngthểlàmđược.Nhưngnếubạn

hítvàomộthơirấtsâuvàgiữlạihơithởtrongphổi,bạnsẽcóthểnhấcvậtnặngấy lênmộtcáchdễdànghơn.Trong trườnghợpbạncảmthấysợsệthaynónggiận,saukhiđãhítmộthơidàivàophổi,bạnhãygiữlạihơithởtrongmườigiâyđồnghồ.Kếđó,bạnđểchokhôngkhíthoátratừtừ.Nếubạnlặplạiphépthởnàyítnhấtlàbalần,timsẽđậpchậmhơnvàbạncảmthấybìnhtĩnhlại.

Đâylànhữngđiềumàbấtcứaicũngcóthểthửmàkhôngnguyhạigì.HiểubiếtvềviệckiểmsoáthơithởđãgiúptôichịuđựngđượcnhữngđòntratấncủangườiNhậtvànhiềuđòn tra tấnhơnnữakhi tôi là tùnhâncủaTrungQuốc.NgườiNhậtvàolúctồitệnhấtcònkhôngtệbằngngườiTrungQuốc!Tôi biết về họ, biết về những điều xấu xa nhất của ngườiNhật và TrungQuốc.

Rồicũngđếnthờiđiểmthíchhợpđểtôithamdựcuộcthichínhthứcđưatôilên chức vị Lạt-ma. Trước khi dự thi tôi được đến nhận lãnh ân huệ củađứcĐạt-laiLạt-ma.Mỗinăm,đứcĐạt-laiLạt-mabanânhuệchotấtcảcácnhàsưTâyTạng.Dùvậy,Ngàivẫnbanânhuệ riêngcho từngngườichứkhôngphảithựchiệnchungchotấtcảnhưđứcGiáohoàngLaMã.Trongđasốtrườnghợp,Ngàingồitrênngai,taycầmmộtcáicầndàinhưcầncâu,cóbuộctuavảiởmộtđầu,vàđểcáituaấychấmlênđầucủamộtnhàsưhaytínđồhànhhương.

NgàicũngđặtmộtbàntaylêntráncủanhữngngườimàNgàimuốnbanchodanhdựhoặcđốivớinhữngvịchứcsắccaocấp.Banânhuệvớicảhaibàntayđểlêntránmộtngườinàođólàmộtđặcânrấthiếmcó,vàngàiđãbancho tôi cái ân huệ đó lần đầu tiên trong đời tôi. Trong khi ấy, Ngài nóinhỏ:‘Conơi,conđãlàmviệcrấttốt.Conhãygắnglàmtốthơnnữatrongkỳthinày,đểchứngminhrằngsựtintưởngmàchúngtađặtnơiconlàchínhxác.’

Bangàytrướcngàysinhnhậtmườisáutuổi,tôidựthicùngvớimườibốnthísinhkhác.Nhữnggianphòngthicánhâncóvẻnhưnhỏhẹphơntrước,chắclàvìtôiđãlớn.

Khitôinằmtrênsànnhà,chântôiđạpvàotường,tôicóthểđưatayquađầu,vớicánhtaycolạilàđủđểchạmđượcvàobứctườngđốidiện.Cănphònghìnhvuông,tôicóthểvớitayquađầulàchạmđượcvàocạnhtrêncủabứctường phía trước.Bức tường phía sau cao gấp đôi chiều cao của tôi.Cănphòngkhôngcómái,vìvậyítnhấtthìchúngtôicódưgiảkhôngkhí!Một

lầnnữachúng tôibị lụcsoát trướckhivào,và tấtcảchúng tôiđượcphépmangtheobátgỗ,trànghạt,vàđồdùngđểviếtcủamìnhvàophòngthi.Cácgiámthịhàilòngdẫnchúngtôiđếnphòngthiriêngcủatừngngười,vàsaukhichúngtôibướcvàophòng,cánhcửaphòngđượcđónglạivàchốtbằngmộtthanhngangởbênngoài.SauđóvịSưtrưởngvàngàiTrưởngGiámthịđếnvàgắndấuniêmphongtođểkhôngthểmởcửarađược.Mộtcáilẫysậpkhoảnghơnnămmươiphânvuôngchỉcóthểmởđượctừbênngoài.

Mỗibuổisáng,bangiámkhảođưachochúngtôiđềthiđểlàmtrongngày.Cácbàilàmsẽđượcthunhậnvàobuổichiều.

Chúng tôi chỉ được ănmón tsampamỗi ngàymột lần, còn trà pha bơ thìuốngtựdotùythích.Nhưngvìchúngtôikhôngđượcphéprakhỏiphòngthivớibấtcứlýdogì,nênchúngtôicũngkhônguốngquánhiều!

Tôiphảiởlạitấtcảmườingàytrongphòngthi.Cuộcthibắtđầuvớinhữngbàivởvềmônthảodược,giảiphẫuhọcmàtôiđãnắmvữngcácchủđề,vàmônthầnhọc.Nhữngbàithinàychiếmtoànbộthờigiantrongngàycủatôi,từlúcbìnhminhđếnkhiánhsángcuốicùngvừatắt,trongnămngàydườngnhưlàvôtận.

Quangày thứsáu,một trongnhững thí sinhbịmộtcơnkhủnghoảng thầnkinh.Điềuđó làmchochúng tôixúcđộng rấtnhiều.Từmộtphòng thicánhânởcạnhphòngtôibỗngphátranhữngtiếnghétlớnvàrúlênrợnngười.Tôinghecótiếngchânngườidồndập,nhữnggiọngnói,vàtiếngmởcửa.Cótiếngnóiêmdịu,vỗvề,anủicủamộtngười;kếđólànhữngtiếngkhócthổnthứcnốitiếptheonhữngtiếngkêurú.Thếlà,cuộcthiđãchấmdứtđốivớithísinhấy.

Đốivớitôi,phầnthứnhìcủacuộcthimớibắtđầu.Ngườitađemđềthingàyđó đến cho tôi trễ mất một giờ. Hôm ấy là bài làm về môn Siêu hìnhhọcYoga.TấtcảcóchínphápmônYoga.Vàtôiphảiđượcchấmđiểmưutrongtấtcảcácmôn!

NgườiTây phương thường chỉ biếtmột cách nông cạn về nămphápmônYoga:PhápmônHathaYogađể tu luyệnxác thân,hay“phương tiệnbiểulộ” như cách gọi của chúng tôi;KundaliniYoga để luyện các năng khiếuthầnthôngnhưthầnnhãn,thầnnhĩv..v…LayaYogađểluyệntinhthầnvàtrínhớ,mộtphầntuluyệnphápmônnàylànhớvĩnhviễnđiềuvừađọchoặcnghethấy;RjaYogađểchuẩnbịchoconngườiđạttớitâmthứcsiêuviệtvà

sựminhtriết.SamadhiYogađưađếntrạngtháigiácngộtốithượng,nhờđóhànhgiảthấutriệtđượcýnghĩavàbảnchấtthậtsựcủavạnhữuvàkếhoạchxahơncảsựsốngtrênTráiđất.

ChínhsựthựchànhmônSamadhiYogagiúpchohànhgiảcókhảnăngđạttới chân lý tối thượng; và chính nhờ phápmôn nàymà con người có thểthoátrakhỏivòngluânhồisinhtử.Đốivớinhữnghànhgiảchưađạtđếnsựgiải thoáthoàntoàn,phápmônnàycũnggiúpchohọcókhảnăngtáisinhtùy ý ở thế gian vớimộtmục đích nhất định, chẳng hạn như để giúp đỡphụng sựnhân loạivà tiếp tục tiến trình tu tậpđểđạtđến sựgiácngộ tốithượng.

Cácphápmônyogakháckhông thể thảo luậnđược trongcuốnsách thuộcloạinày,vàchắcchắnkhảnăngtiếngAnhcủatôikhôngxứngvớiđềtàicaoquýnhưvậy.

Trongnămngàycònlại,tôirấtbậnrộnvớinhữngbàithicuốicùng,nhưcongàấptrứngtrongổ.Nhưngdầuchonhữngcuộcthikéodàiđếnmườingày,rồi cũng phải có lúc chấmdứt.Và buổi chiều ngày thứmười, khi vịLạt-maphụtráchđếnnhậnbàilàm,ôngđượcchúngtôitiếpđónvớinhữngnụcườisungsướng,thoảimái.Lầnđầutiên,ngườitadọnchochúngtôiănraucùngvớitsampalàmónăncănbảncủachúngtôitrongsuốtmườingàyqua.

Đêmấy,tôingủmộtgiấcsaysưangonlành.Tôikhôngnghingờgìkếtquảcuộcthi,nhưngchỉengạivềkếtquảxếphạng;vìtôiđượckỳvọnglàphảicótêntrongsốnhữngngườiđỗđầu.Vàobuổisáng,dấuniêmphongđượcphávỡ,cácthanhchốtcửađượctháobỏ,vàchúngtôiphảilàmsạchphòngthicủamìnhtrướckhirakhỏiđó.

Thiviếtxong,chúngtôiđượcnghỉngơitrọnmộttuầnlễđểlấylạisứcsauthửtháchlớnlao.Kếđólàtrọnhaingàythivềmônquyềnthuật,võnghệ.Ngoàiracáccuộcđấuvõ,còncómôn“điểmhuyệt” làmônbí truyềnlàmchongườitatrởnênbấtđộng,khôngcòncảmgiác.

Haingàytiếplàdànhchophầnsáthạchvềnhữngđiểmyếukémtrongcácbàithiviết.Mỗithísinhđềubịhạchhỏi,chấtvấntrongsuốthaingàyliền.

Rồisaumộttuầnlễnghỉngơivàchờđợi,cuốicùngkếtquảcuộcthicũngđượccôngbố.Tôivuimừngvôhạn,mộtsựvuimừngmà tôikhôngngầnngạibiểulộrangoàimộtcáchầmĩ,khiđượcbiếtlàtôiđỗthủkhoa.

Kếtquảnàylàmtôisungsướngvìhailýdo.Trướchết,trongsuynghĩcủatôilúcđóthìnóchứngminhrằngĐạiđứcMingyarlàvịđạosưtàigiỏihơnsovớitấtcảcácvịkhác,vàkếđólàđứcĐạt-laiLạt-masẽhàilòngvềcảhaithầytròchúngtôi.

Vài ngày sau, tôi đang làm việc trong phòng của sư phụ tôi thì cánh cửathìnhlìnhmởtoangvàmộtsứgiảmồhôinhễnhại,bụibặmđầymình,hốihảbướcvàovừathèlưỡithởdốcvừanói:‘BạchngàiLạt-maYsĩLobsang,cóthôngđiệpcủađứcĐạt-laiLạt-ma.’

Ôngtalấytrongáoravàđưachotôimộtbứcthưbọctrongmộtkhănquànglụatheonghilễthôngthường.Kếđó,ôngtaquaygótluira.

Tôiđặtbứcthơxuốngbàn,nhưngchưamởravội.Thưấygửichotôi,nhưngnónóigì trongđó?Chỉ thị bảo tôi học thêmcácmônhọc thuật khácnữachăng?Hoặc làm việc nhiều hơn nữa chăng?Nó trông rất to và rất trịnhtrọng.Trongmộtlúclâutôikhôngmởthư,tôikhôngthểbiếtcógìtrongđó,vìthếcũngchẳngtráchđượclàđãkhônglàmgìđó.Nhữngsuynghĩđầutiêncủatôilànhưvậy.

Sưphụ tôimỉmcườivềsựbănkhoăndodựcủa tôi; tôibèncầmđưachongườicảbứcthưvàcáikhănquàng.Sưphụmởphongbìvàlấyrahaimảnhgiấyxếp.Ngườimởravàđọc,chậmrãinhưmuốntrêuchọctôi.Cuốicùng,khitôibồnchồnkhôngchịuđượcnữa,lúcđóNgườimớinói:‘Haylắm,concóthểthởđượcrồi.ChúngtaphảiđếnđiệnPotalangaybâygiờ,khôngtrễmộtphút.Tacũngđượcmời.’

Sưphụgõmộttiếngcồng;mộtngườiphụcvụxuấthiện.Sưphụbènralệnhchoôngtalậptứcthắngyênhaiconngựabạch.

Saukhiđãthayáovàchọnhaicáikhănquàngđẹpnhất,chúngtôiđếnbáocho vị Sư trưởng biết rằng đức Đạt-lai Lạt-ma cho gọi chúng tôi đếnđiệnPotala.Sưtrưởnghỏi:‘QuývịđiđếnđiệnPotalangaybâygiờsao?Lạthật,mớingàyhômquađây,đứcĐạt-laiLạt-mahãycònởvườnNgọcUyển.Nhưngnếuquývịcóthưmờithì…chắchẳnđâylàmộtviệcrấthệtrọng.’

Những nhà sư giữ ngựa đợi chúng tôi ngoài sân với hai con ngựa trắng.Chúngtôilênyênvàchongựađixuốngdướichânđồi.TrongchốclátchúngtôiđãđếnđiệnPotala.

Thậtratừchỗtuviệncủachúngtôiđếnđiệnkhôngxa,lẽratôikhôngcần

phảinhọcsứcngồivữngtrênyênngựavớimộtquãngđườngngắnnhưthế!Nhưngđiều tiện lợi duynhất là chúng tôi có thể cưỡingựađi lên cái cầuthanglớnđưachúngtôiđếntậnnơi,gầnnócđiệnPotala.

Khichúngtôivừađặtchânxuốngđất,nhữngngườiphụcvụđãđợiởđâytừtrước,bènbướcđếnđỡlấycươngngựadắtđi,vàchúngtôiđượcđưathẳngvàotưthấtcủađứcĐạt-laiLạt-ma.

Tôibướcvàomộtmình,quìxuốngđặtcáikhănquàngdướichânNgài rồicúiđầuđảnhlễnhưthườnglệ.Ngàinói:‘Conhãyngồiđi,Lobsang.TarấthàilòngvềconvàĐạiđứcMingyar.Nhờcôngkhódạydỗcủasưphụconmàconmớicóđượcthànhcôngtrongkỳthivừarồi.Chínhtađãđíchthânxemcácbàivởcủacon.’

NgheNgàinói, tôicảm thấymộtcơn rùngmìnhchạydọc theo tủyxươngsống.Tínhhàihướccủa tôicóđôikhiđặt sáichỗ;đó làmột trongnhữngđiểmyếukémcủatôi,theonhưngườitathườngnói.Sựhàihướcấyđãbiểulộtrongkỳthivừaquavìtrongkhigiảiđápcácđềthi,tôiđãviếtnhiềucâuhơicóvẻxúcphạm!ĐứcĐạt-laiLạt-machắchẳnđãđọcđượctưtưởngcủatôivìNgàibậtcườivànói:‘Phảiđó,tínhhàihướccủaconđãbiểulộkhôngđúnglúc,nhưng…’Ngàingừnglạitrongmộtcơnimlặngkéodài,trongkhiđótôihồihộpchờđợimộtsựchẳnglành.‘…nhưngtấtcảnhữngcâugiảiđápcủaconđềulàmchotarấtthíchthú.’

Tôi tiếpchuyện suốthaigiờđồnghồvớiđứcĐạt-laiLạt-ma.KếđóNgàichogọisưphụtôivàođểdặndòvềcáchsắpxếpviệchọccủatôitrongthờigiantới.Tôiphảichịumộtcuộcthửtháchvềsựchếtgiả,viếngnhiềutuviệnkhácvà thực tậpmôncơ thểhọcvớibọnâmcôngmổxẻxácngườichết.Nhữngngườinàythuộcvềmộtgiaicấphạtiện,vàcôngviệccủahọcóphầnđặcbiệtđếnnỗiđứcĐạt-laiLạt-mađặccáchchophép tôi làmviệcchungvớihọmàvẫngiữnguyênchứcvịLạt-macủatôi.Ngàiralệnhchonhữngâmcông:‘HãydànhchovịLạt-maLobsangmọisựgiúpđỡvàtrợlựccầnthiết;tiếtlộchovịLạt-manhữngbímậttrongcáccơthểđểchongườicóthểbiết đượcnhữngnguyênnhânvật chất củanhững trườnghợp tửvong; vàdànhchongườibấtcứtửthinàomàngườicầndùngđếnđểhọchỏi,khámnghiệm.’

TrướckhinóiđếncáchchôncấttửthiởxứTâyTạng,thiếttưởngcũngcầnnóiquavàichitiếtphụthuộcvềquanniệmcủangườiTâyTạngđốivớisựchết.

TháiđộcủangườiTâyTạngvềsựchếthoàntoànkháchẳnvớingườiTâyphương.Họquanniệmrằngthểxácconngườichỉlàmột“lớpvỏ”cáivỏvậtchấtbênngoàibaobọcmộtlinhhồnbấttửbêntrong.Vìthế,đốivớihọthìmộttửthicònkémgiátrịhơnmộtmiếnggiẻrách.Trongtrườnghợpchếttựnhiên,nghĩalàkhôngphảidotainạnbấtđắckỳtử,thìdiễnbiếnsựchếttheoquanniệmcủangườiTâyTạnglà:Thểxácmệtmỏi,giàcỗi,trởnênbấttiệncho linhhồnđếnmứckhông thể tiếp tụchọc tậpđượcnữa.Đó là lúccầnphảirờikhỏithểxácvậtchất.Từtừlinhhồnrútkhỏivàthểhiệnrangoàicơthểvậtchất.Hìnhdạnglinhhồncónétngoàichínhxácnhưphiênbảnvậtchất,vàcó thểnhìn thấyđượcrõràngbằngthầnnhãn.Vàothờiđiểmconngườichết,sợidâynốicơthểvậtchấtvớilinhhồn(trongKinhThánhgọilà“sợichỉbạc”)tandầnvàtáchra,vàlinhhồntrôiđi.Cáichếtsauđódiễnra.Nhưngcũnglàsựsinhratrongmộtcuộcđờimới,“sợidây”giốngnhưsợidây rốnđượccắtđứtđểembémới sinhkhởiđầumộtcuộc sốngđộc lập.Vàothờiđiểmchết,ánhlinhquangcủasứcsốngtắtdầntrênđỉnhđầu.Ánhlinhquangnàycũngcó thểnhìn thấyđượcbằng thầnnhãn,và trongKinhThánhđượcgọilà“BátVàng”.KhôngphảilàmộttínđồCơĐốctôikhôngquenthuộcvớiKinhThánh,nhưngtôitinrằngcósựliênquantới“Sợrằngsợichỉbạcbịđứt,vàBátVàngbịvỡra”.

NgườiTâyTạngtinrằngphảisaumộtthờigianbangàythểxácmớithậtsựchếthẳn,nghĩalàmọihoạtđộngcủacơthểmớihoàntoànchấmdứt,vàthầnthức,linhhồn,haylàchânnhânđượchoàntoàngiảithoátkhỏilớpvỏxácthịt vật chất. Lạt-ma giáo (Lamaisme) của xứ Tây Tạng cho rằng có thểpháchđượctạothànhtrongsuốtcuộcđờicủathểxác.Thểpháchnàycóthểtrởthànhma.Cólẽmọingườiđềuđãnhìnvàomộtánhsángmạnh,vàkhiquayđihìnhnhưthấyánhsángvẫncòn.Chúngtôichorằngsựsốnglàđiện,làtrườngsinhlực,vàthểpháchcònlạisaukhichếttươngtựnhưánhsángmàngườitanhìnthấysaukhinhìnvàomộtnguồnsángmạnhmẽ,haytheothuậtngữvềđiện,nógiốngnhưtừtrườngmạnhcònlại.Nếucơthểcólýdomạnhmẽđể nấn ná sự sống, thì sau đó thể pháchmạnhmẽ có thể sẽ tạothànhmộtbóngmavàthườngluitớinhữngnơiquenthuộc.Mộtngườikeokiệtcóthểcólòngquyếnluyếntiềnbạcđếnnỗitậptrungtấtcảkhátvọngvàochúng.Khichếtcólẽýnghĩcuốicùngcủaôngtalàlosợvềsốphậncủanhữngđồngtiềncủamình,vìthếtạithờiđiểmôngtachết,ôngtagiatăngthêmsứcmạnhchothểpháchcủamình.Ngườimaymắnđượcnhậnsốtiềnnàycóthểsẽcảmthấymộtcógìđókhóchịutrongthờigianngắnvàobuổiđêm.Ôngtacóthểcảmthấyrằng“Ônggiàxấutínhlạibámtheotiềncủamìnhđây”.Vâng,ôngtanóiđúng,conmacủaônggiàxấutínhcólẽđangở

rấtgầnmàtay(linhhồn)củaôngtakhôngthểômchặtlấytiềncủamình.

Conngườicóbathểcănbản:Thểxácthểcấutạobằngxươngthịt,nhờđóthần thứccó thểdựavàođểhình thànhmộtkiếpsống; thểdụcvọngđượccấutạobằngnhữngthèmkhát,hammuốn,tìnhcảm,nóichunglànhữngdụcvọngcủaconngười;vàthểlinhhồn,tứclàthểtâmlinh,haythầnthức.Họtinrằngngườichếtphảitrảiquabagiaiđoạn:Thểxácsẽphảitiêudiệt;thểdụcvọngcũngsẽtanrãvàthểlinhhồnhaythầnthứcđitheoconđườngđưađếncảnhgiớitâmlinh.NgườiHyLạpcổcũngtincóthểphách,tinvàosựHướngdẫnđếncáichết,vàtinvàocảnhgiớitâmlinh.ỞTâyTạngchúngtôigiúpđỡngườitatrướchọkhichết.Đạosưkhôngcầnsựgiúpđỡđó,nhưngngười dân bình thường, hoặc các tu sĩ (trappa), cần phải được hướng dẫntrongsuốtchặngđường.Cóthểđộcgiảsẽquantâmđếnvấnđềnày.

Mộthôm,vịLạt-maphụtráchnghilễcầusiêuchongườichếtmờitôiđếnvànói:‘Nayđãđếnlúcsưhuynhcầnhọchỏinhữngphươngphápthựctếvềsựgiảithoátcủalinhhồn.Xinmờisưhuynhđitheotôi.’

Saukhiđãđiquanhữnghànhlangdàivàxuốngnhữngcầuthangtrơntrợt,chúngtôiđếnchỗcưxácủacácvịysĩ.Tạiđây,trongmộtphòngbệnh,mộtvịsưgiàđangnằmhấphối.Mộtcơnbệnhđãlàmchoôngtayếusứcnhiều,sinhlựccủaôngtađãgầncạnvàtôinhậnthấymàusắctrênhàoquangôngtađãphaimờ.Dầusao,ôngtacũngphảigượngsốngchođếnkhikhôngcònchútsinhlựcnào.VịLạt-mađicùngvớitôinhẹnhàngnắmlấyhaibàntayôngtavànói:‘Sưôngđãgầnđượcgiảithoátkhỏinhữngdàyvòcủathểxác.Sưônghãychúýnghenhữnglờitôinóiđây,đểcóthểđượcnhẹbướcsiêuthăng.Chânsưôngđãlạnh.Cuộcđờisưôngđãtiếngầnđếnchỗkếtthúc.Cầucho linhhồnsưôngđượcbìnhan,vìsưôngkhôngcógìphảisợsệt.Sinhlựcđãrútrakhỏihaichânsưông,vàđôimắtsưôngđãmờ.Thânhìnhsưôngđã lạnh,sựsốngđãrút luidầnvàsắp tắthẳn.Sưônghỡi,cầucholinhhồnsưôngđượcbìnhan,vì sựgiải thoát rakhỏicuộcđời thế tụcđểbướcquacõitinhthầnvốnkhôngcógìđángsợ.Nhữngbóngtốicủacõiuminhvôtậnđãlởnvởntrướcmắtsưôngvàhơithởcủasưôngđãtắtnghẽntrongcuốnghọng.Nayđãđếnlúcmàthầnthứcsưôngsẽđượctựdotrongcảnhgiớitâmlinh.Cầuchosưôngđượcbìnhan.Thờiđiểmgiảithoátcủasưôngđãđến…’

VịLạt-mavừanóiluônmiệng,vừalấybàntayvuốtnhẹsaugáycủangườihấphối,từhaivailênđếnđỉnhđầu,theomộtphươngphápđãđượcchứngnghiệmlàcóthểgiúpđưalinhhồnrakhỏixácmộtcáchêmáinhẹnhàng,

khôngđauđớn.

Tấtcảnhữngcạmbẫy trênđườngđiquacảnhgiới tâm linhđượcnóichongườichếtbiếttrước,cùngvớiphươngcáchđểtránhnhữngcạmbẫyđó.Lộtrìnhđãđượcvạchsẵnmộtcáchchínhxác,docácvịLạt-mađãtừngthựchànhpháptuluyệnxuấtthầnngaykhiđangsống.Cácvịấycóthểdùngthầngiaocáchcảmđểtiếptụcgiaotiếpvàhướngdẫnthầnthứcngườichết.

VịLạt-manóitiếp:‘Sưôngkhôngcònnhìnthấygìnữa,vàhơithởcủasưôngđãngưnghẳn.Toànthânsưôngđãlạnhvànhữngtiếngđộngồnàocủathếgiankhôngcònvọngvàotaisưôngđượcnữa.Sưônghãybìnhan,vìcáichếtnayđãđếnvớisưông.Sưônghãynoitheoconđườngmàchúngtôiđãvạchsẵn,vàsưôngsẽtìmthấysựyêntĩnhphúclạcởcảnhgiớibênkia.’

VịLạt-ma vẫn tiếp tục vuốt nhẹ cái gáy và hai vai người chết.Vầng hàoquangcủaônglãotrởnênmờdần,vàsaucùngthìbiếnmấtdạng.Khiđó,theomộtnghilễcổtruyềntựmuônđời,vịLạt-mathốtramộttiếngkêungắnvàtođểcholinhhồncònđangbámvíu lấy thểxáccó thểđượcgiải thoáthoàn toàn.Ởphía trêncáixác thânbấtđộng,nguồn sinh lực tập trung lạithànhmộtkhốigiốngnhưmộtđámmâykhóivầnvũvớimuônnghìnvòngxoáy,trướckhitượnghìnhgiốngnhưcáithểxácmànóvẫnđượckếtnốibởisợichỉbạc.Sợidâymỏngdần,vàgiốngnhưmộtembéđượcsinhrakhisợidâyrốnbịcắtđứt,vịsưgiàsinhvàocuộcđờitiếpsau.Sợidâymỏngmanhdần,giốngnhưsợichỉmảnhdần,rồitáchrờira.

Vàolúccuốicùng,đámmâysinhlựctrởnênmỏngmanhvàtừtừbiếnmất,nhưmộtđámmây lướtnhẹ trênkhônggian,haymộtđámkhóihương tảnmáctrongđềnthờ.

VịLạt-mavẫn tiếp tụcnhữngchỉdẫncho thần thứcngườichếtbằng thầngiaocáchcảmvàdìudắtthầnthứctronggiaiđoạnđầutiêncủacuộcphiêulưusangcảnhgiớivôhình.‘Sưôngđãchếtrồi.Ởđâykhôngcòngìchosưôngnữacả.Nhữngsợidâytróibuộccủaxácthịtđãbịcắtđứt.Sưônghiệnđangởtrongcảnhgiớitâmlinh.Sưônghãytiếptụcđitheoconđườngcủamình, cònchúng tôi sẽở lại trầngian.Sưônghãynoi theoconđườngđãvạch.Hãytừgiãcõithếgianmộngảonàyvàbướcvàocảnhgiớitinhthần.Sưôngđãchết.Hãytiếptụctiếnbướctrênconđườngđãvạchsẵn.’

Khóihươngtrầmbốclênthànhnhữngvòngtròn;mùihươngthơmngátđemlạisựthanhthảnchobầukhôngkhíphiềnmuộn.Từđằngxavọnglạitiếng

trốngnghevăngvẳng.Từtrênnóctuviệnrấtcao,tiếngkèntrầmhùngphátra một âm thanh vang dội khắp bốn phương. Theo các hành lang, tất cảnhữngtiếngđộngồnàocủacuộcsốnghằngngàyvangdộiđếntaichúngtôi,chen lẫn với tiếng giày ủng của các nhà sư và tiếng kêu của những conbòyak.

Gianphòngnhỏcủachúngtôilúcấynhưđắmchìmtrongimlặng.Mộtcáiimlặngcủanhàmồ.Trongcáibốicảnhimlặngđó,nhữngchỉdẫnbằngthầngiaocáchcảmcủavịLạt-malànhữngtiếngthổnthứcphớtquacáiyêntịnhcủagianphòng,cũngnhưngọngiónhẹthoángquamặthồyênlặng.

Sựchết!Lạicóthêmmộtônglãovừatiếpbướctrongcáichukỳbấttậncủavòngluânhồisinhtử!Cólẽsaukhiđãtrảiquanhữngbàihọckinhnghiệmcủamột kiếp người, ông đã tiến được phần nào trên con đường tâm linh,nhưngvẫncònphảitiếptụcvớinhữngcôngphututậptrườngkỳbấttậnchođếnkhiđạttớiquảvịPhật.

ChúngtôiđặttửthingồitheotưthếhoasenvàchogọinhữngâmcôngcùngvớicácvịLạt-makhácđể tiếp tụcsựhướngdẫnbằng thầngiaocáchcảmchothầnthứcngườichết.Côngviệcnàykéodàisuốtbangàybađêm.Trongthờigianđó,nhữngvịLạt-mathayphiênnhautúctrựcbêncạnhxácchết.

Sángngàythứtư,mộtâmcôngđếnđểlấyxác.Nhữngâmcônglàmộtgiaicấp sống trong khu biệt lập ở ngã tư các đường Ling-khor và DechhenDzong. Khi ông ta đến nơi, các vị Lạt-ma ngưng việc dẫn dắt thần thứcngườichếtvàôngtanhậnlãnhtửthi.

Ôngtabọctửthitrongmộtcáibaovảitrắng,nhẹnhàngđưacáibọclênvairồibướcra.Mộtconbòyakđãđợisẵnởngoài.Khôngchútdodự,ôngtabuộccáibọclênlưngconbòyakrồichonóđiđếnkhunghĩađịa.

Tạiđây,nhữngâmcôngkhácđangchờsẵn.Gọilà“nghĩađịa”nhưngthậtrachỉlàmộtkhoảnhđấttrốngởgiữanhữngnúiđồibaobọcchungquanh,trênđócósẵnmộtphiếnđárộngvàbằngphẳng,khálớnđểcóthểđặtnằmtrênđóbấtcứxácchếtnào,dùtolớnđếnđâu.Cónhữngcâycọcđượccắmtrongbốncáilỗđàoởbốngóc.Mộtphiếnđákháccóđụcnhữnglỗsâuđếnphânnửabềdàycủanó.

Khitửthiđượcđặtlênphiếnđáđầutiên,ngườitatháobỏcáibọcvải,buộchaibànchânvàhaibàntayvàobốncâycọc.Sauđó,viênâmcôngtrưởngmớimổtửthirabằngmộtcondaolớn.Ôngtaxẻnhữngđườngdàitrêntử

thiđểcó thể lộtda ra từngmiếng.Kếđó,ông ta chặtđứt taychânvàcắtthànhtừngmảnh.Saucùng,cáiđầuđượcchặtlìakhỏixácvàchẻđôira.

Khivừanhìnthấyngườiâmcôngkhiêngtửthiđếnnơi,nhữngconkênkênbènhạcánhbaythấpxuốngvàđậutrênnhữngtảngđálớn,chờđợimộtcáchkiênnhẫnnhưnhữngkhángiảcủamộtsânkhấulộthiên.Loàikênkênnàycũngcótrậttựvàkỷluậtrấtnghiêmnhặt.Nếumộtconnào“phạmthượng”dámđếngầntửthitrướccon“chúabầy”thìlậptứcsẽbịtrừngtrịđíchđáng.

Trongkhibọnkênkêntìmchỗđậuthìngườiâmcôngtrưởngđãmổphanhxácchết.Ôngtathọchaibàntayvàotronglồngngựctửthi,móclấyquảtimvàđưarachoconkênkênchúa,connàyliềnnhảyxuốngđấtmộtcáchnặngnềvàđủngđỉnhtiếnđếngầnđểnhậnlãnhlấyphầnưutiêncủanó.Kếđóconthứnhìxuấthiệnđểnhậnlấyláganrồiluivàomộtgóctảngđáđểănriêngmộtmình.Haitráithậnvàruộtcũngđượcchiarachonhữngconkênkênvàobậc“đànanh”.Nhữngmiếng thịtđượccắt ra từngmảnhvàphânphátchocảđàn.Thỉnhthoảng,cómộtconđãănxongphầnăncủamình,lạiđủngđỉnhbướctớiđểkiếmthêmmộtmiếngóchoặcmộtconmắt,trongkhimộtconkhácvừađápxuốngvừavỗcánhđểkiếmthêmmộtmiếngthịtnữa.

Trongkhoảnhkhắc,tấtcảcácbộphậnvàdathịtđềutrôivàobụngkênkên,chỉcòn lạicónhữngxươngxẩurải rác trênphiếnđá.Ngườiâmcông,saukhi đã chặt những khúc xương thành từng mảnh nhỏ, liền đem nhét cácmảnhvụnấyvàonhữngcáilỗkhoétsâutrênphiếnđáthứnhì,vàdùngbúalớnđểnghiềnnátthànhmộtthứbộtnhuyễnmàloàikênkênrấtthíchăn!

Nhữngâmcôngnàyđềulànhữngtaythiệnnghệtrongviệcchặtxácngười.Họrấthàilòngvớinghềnghiệpcủahọ.Đểthỏamãnóctòmò,họthườngxemxét tất cả cácbộphận trong tử thi đểxácđịnhnguyênnhân sự chết.Nhữngngườicónhiềunămkinhnghiệmcóthểthựchiệnviệckhámnghiệmrấtmauchóng.Lẽdĩnhiên,khôngcógìbắtbuộchọphảichútrọngđếnvấnđềnày,nhưngtruyềnthốngcủanghềnghiệpluônthúcgiụchọphải tìmrachính xác nguyênnhân đã làm cho thần thứcmột người phải rời khỏi thểxác.

Nếumộtngườichếtvìthuốcđộchoặcvìbịámsáthaydotainạn,thìsựkiệnấysẽđượcpháthiệnnhanhchóng.Sựkhônngoankhéoléocủahọđãgiúpíchchotôirấtnhiềukhitôihọchỏivớihọ.Khôngbaolâu,tôiđãtrởnênrấtthànhthạovềnghệthuậtmổxẻtửthi.

Ngườiâmcôngtrưởngđứnggầnbêntôivàchỉdẫnchotôinhữngđiểmlýthú: ‘Thưa Đạiđức Lạt-ma,người này chếtvìbệnhtim.Đạiđức hãy nhìnxem, chúng tasẽ cắt cáimạchmáunày…Đâyrồi…đạiđứccóthấy chăng cụcmáuđôngnàyngănchặnsự lưu thông tronghuyếtquản?’Hoặc trongmộttrườnghợpkhác: ‘Cómộtcáigìbất thườngởngườiđànbànày, thưaĐạiđứcLạt-ma.Chắchẳnlàmộthạchtuyếnđãhoạtđộngsailệch.Chúngtahãythửlấyraxemthìbiết.’Kếđó,saumộtlúccắtramộtkhốithịtkhálớn,ôngtanói:‘Đâylàcáihạchtuyến,tahãycắtraxem.À,phầntrungtâmcủanórấtcứng.’Vàsựviệccứtiếpdiễnnhưthế.Nhữngâmcôngnàylấylàmhãnhdiệnmàchỉchotôixemtấtcảnhữngđiềugìmàhọcóthểchỉđược,vìhọbiếtrằngtôihọchỏivớihọtheolệnhdạycủađứcĐạt-laiLạt-ma.

Nếutrongkhitôivắngmặt,cómộttửthiđặcbiệtvừađượcđemđến,thìhọđểdànhriêngchotôi.Nhưvậy,tôicóthểkhámnghiệmhàngtrămxácchết,điềunàyđãgiúpchotôitrởnênmộtnhàphẫuthuậtưutúvềsaunày!

Sựhuấnluyệnnàycònvôcùnghữuhiệuhơnlàsựhọccủanhữngsinhviênykhoa,họphảichiacáctửthivớinhautrongnhữngphòngmổxẻcủacácbệnhviện.Tôi tinchắcrằngvềmôncơthểhọc, tôiđãhọchỏivớicácâmcôngnhiềuhơnlàtrongtrườngykhoacótrangbịđầyđủycụtốitânmàtôiđãtheohọctrongnhữngnămvềsau.

ỞTâyTạng,ngườitakhôngthểchônxácngườichết.Đấtnúicằncỗivàlớpđấtphủởtrênquámỏnglàmchoviệcđàohuyệtrấtkhókhăn.Việchỏatángkhôngthểthựchiệnđượcvìnhữnglýdokinhtế,câygỗrấthiếmvàmuốnthiêumộtxácchết,ngườitaphảimuacủitừbênẤnĐộrồichuyênchởsangTâyTạngtrênlưngnhữngconbòyakxuyênquacácđườngnúigậpghềnhxaxôi.Vìđó,giáthànhsẽtrởnênđắtkinhkhủng.Ngườitacũngkhôngthểvứtxácchếtxuốngsông,vìxácchếtsẽlàmnhiễmđộcnướcsông,gâyhạichongườisống.Chỉcònlạicáchduynhấtlàphươngphápđãdiễntảởtrên,tứclàcốnghiếnxácchếtcholoàidiềuhâuvàkênkênănthịt.

Việc điểu táng này chỉ khác biệt với sự chôn cất bên Tây phương về haiđiểm.Trướchết,ngườiTâyphươngchônxácngườichếtbằngcáchđểcholoài sâu bọ đóng cái vai trò của loài kên kên ởTâyTạng.Thứ hai là khingười Tây phương chôn xác, họ cũng chôn luôn cảmọi khả năng truy ranguyên nhân của sự chết, thành thử không ai có thể biết chắc rằng cáinguyênnhânghi trên tờgiấykhai tửcóđúngsự thậthaykhông?Trái lại,nhữngâmcôngTâyTạng luônxácđịnhđượcnguyênnhân thật sựcủasựchết,vìđiềunàykhôngbaogiờlọtrakhỏitầmmắtcủahọ!

CáchchôncấtnàylàtụclệthôngthườngđốivớimọingườidânTâyTạng,trừtrườnghợpcủanhữngvịLạt-macaocấpnhất,lànhữngđấnghóathân.Thihàicácvịnàyđượcướpbằnghương liệuvàđặt trongnhữngcáihòmthủytinhđểtrưngbàytrongcácđềnthờ,hoặcướphươngliệuxongrồiđemphếtvàng.Cáchlàmthứhainàyrấtlýthúvàtôiđãthamdựnhiềulầnnhưvậy.Một số ngườiMỹ đã đọc những bản thảo của tôi về vấn đề này vàkhôngtinrằngđiềuấycóthểthựchiệnđược.Họnóirằngđiềuđóvượtquákhảnăngcủa“thậmchíngườiMỹcókỹnăngtinhxảonhất!”

SựthậtngườiTâyTạngchúngtôikhônghềbiếtđếnkỹ thuậtsảnxuấtđạiquimô,màchúngtôichỉlànhữngngườithợkhéo.Chúngtôikhôngcókhảnăng chế tạo nhữngđồnghồ đeo tay với giámột đô-lamỗi chiếc.Nhưngchúngtôicóthểsửdụngvàngđểướpxácchết.

Mộtbuổichiều,vịSưtrưởngchogọitôivànói:‘Mộtvịhóathânsắpsửabỏxác.NgườiđangởtạituviệnSera.Tamuốnconhãyđếnxemcáchhọướpxácnhưthếnào.’Nhưvậy,mộtlầnnữatôilạiphảichịuđựngmộtcuộchànhtrìnhkhónhọctrênlưngngựađểđếntậnSera.Khitôiđếntuviện,ngườitađưa tôi đến tận phòng của vị sư trưởng đã già. Nhữngmàu sắc trên hàoquangcủaôngđãsắptắt.

Mộtgiờsau,ôngtừgiãthếgiớivậtchấtđểbướcquacảnhgiớitinhthần.Làmộtvịsưtrưởngvàcóhọcvấnsâurộng,ôngkhôngcầnđếnsựgiúpđỡkhiđivàocảnhgiớitâmlinh,cũngkhôngcầnphảichờđợibangàynhưthườnglệ.Thihàiôngtachỉcầnđặtngồitheotưthếkiết-giàtrongmộtđêm,trongkhicácvịLạt-machianhautúctrựcbêncạnh.

Quahômsau,vàolúctảngsáng,mộtcuộcdiễuhànhlongtrọngđiquathánhthấtcủa tuviện,vào tậnchínhđiệnvàđixuốngnhữngđườnghầmbímậtxuyênquamộtcánhcửaítkhidùngđến.

Trướcmặttôi,haivịLạt-makhiêngtửthiđặttrênmộtcáicáng.Tửthivẫnđểngồi theo tư thếhoasen.Sau lưngtôi,cácnhàsưhát thánhcavớimộtgiọng trầmhùng;xen lẫnvớiâm thanh trongvắtcủamộtcáichuôngbạc.Chúngtôiđeonhữngmảnhvảiyểmtâmvàngbênngoàinhữngáotràngmàuđỏ.Thânhìnhchúngtôitạothànhnhữngcáibóngđenlunglayvànhảymúatrêntường.Nhữngbóngđennàyđượcphóngđạiquácỡvàméoxệchđibởinhữngánhđènbơvàánhđuốclậplòe.

Chuyếnđixuốngđườnghầmkéodàirấtlâu.Saucùng,cáchchừnghaichụcthướcbềsâudướimặtđất,chúngtôiđếntrướcmộtcánhcửabằngđákhóachặt.Saukhimởkhóa,chúngtôibướcvàomộtgianphònglạnhnhưbăng.Cácnhàsưđặttửthixuốngđấtmộtcáchvôcùngcẩnthậnvàrútlui,chỉcònlạitôivàbavịLạt-ma.

Hàngtrămngọnđènbơđượcthắplên,tỏaramộtánhsángvàngđụcvàxấu.Tử thi được cởi quần áo ra và tắm rửa sạch sẽ. Từ những lỗ trống tựnhiêntrênthânthểngườichết,ngườitamoirahếtnhữngbộphậnnộitạngrồichotấtcảvàotrongnhữngcáivạivàđóngchặt.

Kếđó,bêntrongthânmìnhđượcrửasạchkỹlưỡng,đểchothậtkhôráovàchođầyvàotrongđómộtthứnhựađặcbiệt.Thứnhựanàysẽđôngđặclại,nhờđótửthimớigiữđượcvẻtựnhiênnhưkhicònsống.Đợikhichấtnhựađã trởnênkhôvàcứng lại,người tamớinhồiphía trongvớiđồ tơ lụa,vàluônlưuýgiữchokhôngmấtđidángvẻtựnhiên.Saukhidùngtơlụanhồivàothậtcứng,ngườitalạiđổthêmchấtnhựamộtlầnnữa.

Kếđó,mặtngoàixácchếtđượcphếtmộtlớpnhựacùngloạivàđểchothậtkhô.Rồitrướckhidánlêntửthinhữngbănglụarấtnhuyễn,ngườitaphếtlênmặtngoàiđãcứngmộtlớpnướcthuốcđặcbiệtđểsaunàycóthểgỡcácbănglụaramộtcáchdễdàng.

Khi tử thiđãnhồiđủcứng,người tađổ thêmchấtnhựa,nhưng lầnnày làmộtloạikhác,vàtửthiđãsẵnsàngbướcquagiaiđoạnthứhaicủacôngviệcướpxác.

Trongmộtngàyvàmộtđêm,tửthiđượcđểyêntạichỗđểchohoàntoànkhôráo.Khingười ta trở lạigianphòng thìnóđãcứng lại.Khiđó, tử thimớiđượcchởđimộtcáchtrịnhtrọngxuốngphòngướpxác.

Phòngướpxácnàyrấtnhỏ,nằmphíadướiphòngthứnhất.Thậtrathìđâylàmộtcáihỏalòđượcxâycấttheomộtcáchriêngđểchonhữngngọnlửavà

nhiệtđộcóthể luânchuyểnchungquanhcácváchtường,nhờđóluôngiữchogianphòngởdướimộtnhiệtđộcaovàđềukhắp.

Mặtnềncủaphòngướpxácđượcđắp lênmột thứbộtđặcbiệt, làm thànhmộtlớprấtdày.Tửthiđượcđặtngồiởgiữa.Phíadưới,cácnhàsưchuẩnbịviệcđốtlửa.Ngườitanhồivàolòmộttạpchấtgồmcómuối(mộtthứmuốiđặcbiệtchếtạotạimộttỉnhởTâyTạng),cácloạidượcthảovàkhoángchất.Khigianphòngđãđượcnhồiđầy thứ tạpchấtnói trên từmặtđất lênđếntrần, chúng tôi bước ra ngoài hành lang, cửa được đóng chặt lại và niêmphongbằngcondấutriệncủatuviện.

Cácnhà sưđược lệnhđốt lửa.Tronggiây lát, người tanghe tiếng củi lửacháytítáchvàkhingọnlửađãlêncao,cótiếngbơsôisục.Quảthật,cácnồihơi lớnđượcđunbằngphânbòyakvàbơphế thải.Suốtmột tuần lễ, lửacháydữdộitronglòvànhữngluồnghơinóngtrànvàotrongnhữngkheváchtườngrỗngruộtcủaphòngướpxác.

Cuốingàythứbảy,ngườitangưngđốtthêmlửavàngọnlửatànlụidầndần.Nhiệtđộxuốngthấplàmchocácváchtườngđáphátratiếngkêunhưrênrỉ.Khihànhlangđãnguộilạiđểcóthểđiqua,ngườitacònphảiđợithêmbangàynữatrướckhinhiệtđộtrongphòngtrởlạibìnhthường.

Mườimộtngàysaukhiniêmphong,gianphòng lạiđượcmởkhóavàcửaphònglạimở.Cácnhàsưthayphiênnhaucạosạchchấtbộtđãkhôcứng.Họcạobằngtaychứkhôngdùngkhícụđểkhỏilàmtrầyxướcxácướp.

Sauhaingàyliêntụclàmviệc,họđãgỡxongnhữngtảngmuốivàtạpchấtkhôgiòn.Saucùng,gianphòngđã trốngtrơn,chỉcònlạicái tử thingồiởchínhgiữatheotưthếhoasen.

Ngườitacẩnthậnnângcáixácvàđưatrởlêngianphòngthứnhất.Tạiđâynóđượcquansátdễdànghơndướiánhsángcácngọnđènbơ.Nhữngbănglụađượcgỡratừngbăngmột,chođếnkhicáixáchoàntoàntrơtrọi.Việcướpxácđãthànhcônghoàntoàn.Tửthivẫngiữnguyênvẹnhìnhdángnhưtrước,chỉcómàusắclàtrởnênsậmhơnnhiều.Hìnhdángtửthihoàntoàntựnhiênnhưngườisống,dườngnhưcóthểtỉnhdậybấtcứlúcnào.

Lạimộtlầnnữa,tửthiđượcphếtthêmmộtlớpnhựa,vàcácnhàsưchuyênnghềkimhoànmớibắtđầulàmviệc.

Thậtlàmộtkỹthuậttinhxảovôcùng!Tôichưatừngthấyaikhéoléonhư

nhữngnhàsưchuyênnghềkimhoànnày.Họcóthểđắpmột lớpvànglênmộtcáixácchết!Họlàmviệcthậntrọngvàchậmrãi,phếtlêntửthitừnglớpvàngtinhlọcnhấtvàmịnmàngtếnhuyễnnhất.Chodùlàởđâu,sốvàngnàycũngđánggiácảmộtgiatài!NhưngđốivớingườiTâyTạngchúngtôi,nóchỉcótầmmứcquantrọngcủamộtloạikimkhílinhthiêng,mộtthứkimkhímàtínhchấtbấthưhoạitượngtrưngchophầntâmlinhcủaconngười.

Nhữngnhàsưchuyênnghềkimhoànlàmviệcvớimộtnghệthuậtrấttinhvi,vàlưuýkỹtừngchitiếtnhỏnhặt.Khihoànthànhcôngviệc,họtạothànhmộtphotượngmạvàngvớidángvẻtựnhiênnhưngườisống,khôngthiếusótdùchỉlàmộtnếpnhăn.Điềunàylạicàngchothấyrõtàinghệtinhxảocủahọ.

Thân hình nặng trĩu bởi số vàng đắp lên đó được chở đến phòng cácđấnghóathânvàđặtngồitrênmộtchiếcngaibằngvàng,giốngnhưnhữngxácướpđãđượcđặttạiđâytừtrước.Trongsốđó,cóvàixácướpđãcótừlúcbắtđầulịchsửthầnthoại.

Nhữngxácướpnàyngồisắphàngvínhưnhữngvịthẩmphánnghiêmminh,quansátxuyênquanhữngmímắthémởnhữngtội lỗisađọacủathờiđạihiệnnay.

Chúng tôi chỉ nói chuyện thì thầmvàđi nhóngót chânmột cách rón rén,khôngdámquấyrầynhữngngườichếtđangngồiđó.Tôicảmthấysứchấpdẫnmãnhliệtcủamộttrongcácphotượngvàng.Nógâychotôimộtsựámảnhlạlùng.Tôicócảmgiácphotượngấyvừanhìntôivừamỉmcười,dườngnhưnóbiếtrõtấtcả.

Bỗngnhiêncóngườisờnhẹvàotaytôilàmtôigiậtmìnhgầnmuốntéxỉuvìsợhãi.Tôiquayđầunhìnlại,thìrađólà…sưphụtôi.Ngườinói:‘Đâylàcáixácướpcủaconhồikiếptrước.Chúngtavẫnbiếtrằngconsẽtựnhìnracáixáccủamình!’Sưphụdắttôiđếntrướcmộtvịhóathânngồibêncạnhcáixácướpcủatôivànói:‘Cònđây,chínhlà…ta.’

Chúngtôiđềuxúcđộngnhưnhau,vàtừtừnhẹbướcluirakhỏiphòng.Cánhcửalạiđượckhóachặtvàniêmphongcẩnthận.

Sauđó,tôithườngcódịptrởlạiphòngcácvịhóathânđểnghiêncứunhữngxácướpmạvàng.Đôikhitôiđếnngồithiềnđịnhsuytưmộtmìnhbêncạnhcácvịhóa thân.Mỗivịđềucómột tiểusửđượcghichépcẩn thận,và tôicũng đã xem qua các tiểu sửmột cách vô cùng thích thú. Chính tại gian

phòngnàymàtôiđượcxemtiểusửtiềnkiếpcủasưphụtôi,Lạt-maĐạiđứcMingyar,dođótôiđượcbiếtnhữngcôngtrình,nhữngđứchạnhvàtàinăngcủangườitrongkiếptrước,nhữngdanhvọngvàchứcvịmàngườiđãcó,vàngườiđãquađờitrongtrườnghợpnào.Cũngtạiđây,tôiđãđọcđượctiểusửtiềnkiếpcủatôi.Tôiđãnghiêncứumộtcáchvôcùngsaymêthíchthú.

Cótấtcả98xácướpmạvàngngồitronggianphòngnày,mộtgianphòngbímậtđàotrongnúiđásâutậndướilòngđất,vàcánhcửavàocũngđượcẩngiấurấtkỹvàrấtbímật.TôiđangđứngtrướccảmộtpholịchsửcủaxứTâyTạng.Ítnhấttôitinnhưvậy,vìhồiđótôichưabiếtrằngnhữngthờikỳsơkhainhấtcủalịchsửTâyTạngvềsaunàymớiđượctiếtlộchotôibiết.

CHƯƠNGXVII:MỘTCUỘCĐIỂMĐẠO

Saukhitôiđãchứngkiếnđộnửachụccuộcướpxáctrongmộtsốtuviệnkhácnhau,ngàynọvịSưtrưởng tuviệnChakporichomời tôiđếnvànói: ‘Này đạo hữuLobsang, theo lệnh dạy củađức Đạt-lai Lạt-ma, đạo hữu sẽ được điểmđạovàohàngSưtrưởng.Nhưngthểtheoýmuốn

củađạohữu,đạohữusẽcóthểtiếptụcmangdanhhiệuLạt-mathôi,nhưĐạiđứcMingyarvậy.TôichỉchuyểnđạtchođạohữuthôngđiệpcủađứcĐạt-laiLạt-mathôi.’

Nhưvậy,vớitưcáchmộtvịhóathânđượcmọingườinhìnnhận,tôiđãđảmnhiệmtrởlạicáidanhvịcũcủatôihồitiềnkiếp,cáchđâyđộchừngsáuthếkỷ.Bánhxeluânhồiđãxoayvòngtrởlại.

Ítlâusauđó,mộtvịLạt-macaoniênđếnthămtôitạiphòngriêngvàchotôibiết rằng tôiphải trảiquamột cuộc lễ “chếtgiả”.VịLạt-maấynói: ‘Nàycon,khiconchưabướcquabênkiacửa tửvà trởvềdương thế thìconsẽkhôngbaogiờbiếtrằngvốnkhôngcósựchết.Sựhọcvềcáccảnhgiớivôhìnhđãđưaconđikháxa.Cuộclễnàysẽcònđưaconđixahơnnữa.Consẽvượtquacõi sốngvàcõi chết,vàcon sẽđingượcgiòng thờigianđể truynguyênđếntậncáidĩvãngvôcùngmầunhiệmcủaxứsởchúngta.’

Sựchuẩnbịchocuộclễnàythậtlâudàivàkhónhọc.Trongbathángtrường,tôiphảituântheomộtphépănuốngrấtkhắckhổ.Bấthạnhthay,tôilạicònphảidùngthêmnhữngmóncỏthuốccómùirấtnồngnặckèmtheonhữngbữaănthườngngày.Ngườitakhuyêntôichỉnênnghĩđếnnhữnggì“trongsạchvàthánhthiện”màthôi.(Nhưthểlàngườitacóthểnghĩgìđókháchơntrongmột tuviện!)Thậmchícácmón tsampavà tràcũngbịhạnchế.Nóitóm lại, tôi phải trải quamột nếp sống khắc khổ tối đa, chịumột kỷ luậtnghiêmkhắcvàtrảiquanhữnggiờcôngphuthiềnđịnhlâudài.

Saucùng,bathángđãtrôiqua,cácnhàchiêmtinhtuyênbốrằngthờigiờđãđiểm,vànhững ảnhhưởng tinh tú đều thuận lợi.Tronghaimươi bốngiờđồnghồ,tôinhịnđóichođếnkhitôicảmthấybụngtôirỗngnhưcáitrốngchầutrongđền.Sauđó,ngườitađưatôiđixuốngnhữngnấcthangbímậtởdướihầmđiệnPotala.Chúngtôiđixuốngrất lâu;nhữngngườiđồnghành

vớitôiđềucầmđuốcsoiđường,còntôithìkhông.

Chúngtôiđiquanhữngdãyhànhlangmàtôiđãbiếttrongcuộcthámhiểmtrướcđây.Saucùng,chúngtôiđếnchỗcuốimộtđườnghầmcómộttảngđákhépchặt.Mộtcánhcửabímậtbằngđálớnxoayvòngtrướcmặtchúngtôivàđưachúngtôivàomộtđườnghầmkhácrấthẹpvàtốităm,nơiđóxônglênmộtmùimốcmeolẫnlộnvớimùigiavịvàmùihươngtrầm.

Đixahơnđộvàithước,chúngtôibịngănlạibởimộtcánhcửathếpvàngrấtdàyvàchắc; cánhcửanàymở ra từ từvớinhững tiếngkhua rítvangdội.Nhữngngọnđuốcđượcdậptắtvàthaythếbằngnhữngngọnđènbơ.Chúngtôibướcvàomộtngôiđềnởdướihầm,đượckhoétsâutrongnúiđátừnhiềuthếkỷvềtrướcbởinhữngcuộcđịachấndonúilửagâyra.Ngàyxưa,nhữnggiòngnhamthạch từ trong lòngđấtđãchảyquanhữngdãyhành langnàytrướckhiđếnmiệngnúilửa.Tôithầmnghĩ:‘Bâygiờthìlànhữngconngườiyếuhèntộilỗiđingangquanhữngconđườngnày,vàhọtựnghĩrằngmìnhlàthầnthánh.’

Nhưng tronggiờphútnày, tôi cầnphải tập trung tư tưởngđếncuộc lễ,vìchúngtôiđãđếnngôiđềnMinhTriếtHuyềnBí.

NgoàibavịSư trưởngdẫnđườngcho tôi, còn lạinhữngngườiđi theohộtốngđãbiếnmấtdạngtrongbóngtối,nhưnhữngảoảnhcủamộtgiấcmơ.Chỉcòntôiởlạivớibavịhiềngiảlãothành,thânhìnhgiànuavớinămtànthánglụnvàbìnhtĩnhđợichờngàykhuấtnúi.

Baông lãonày có lẽ là bavị đạo sư cao cảnhất, sẽđặt tôi dướimột thửtháchcuối cùng trongcuộc lễđiểmđạo.Mỗivị đều cầmnơi taymặtmộtngọnđènbơ,vàtaytráicầmmộtcâynhangtolớncháynghingút.Tiếttrờirấtlạnhlẽo,mộtcơnlạnhrấtlạlùng,khônghềcótrênmặtđất.Cơnimlặngrấtthâmtrầm,vànhữngtiếngđộngrấthiếmđếntừbênngoàicànglàmchosựimlặngấytrởnênlạlùnghơnnữa.Nhữngđôigiàyủnglótbằngnỉcủachúngtôikhônggâymột tiếngđộngnào.Chúng tôi lướtđinhưnhữngcáibóng.TôinghetiếngsuỵtsoạtêmdịutừnhữngvạtáotràngbằngnhungmàuvàngnghệcủacácSưtrưởng.

Tôivôcùngkinhngạcmàcảmthấytrêndathịtmộtluồngđiệnchạylăntănnhưkiếnbò,vàcóhiệntượngphóngđiệntoátratừthânmìnhtôi.Haibàntay tôi chiếu sáng dường như phóng hào quang. Tôi nhận thấy các vị Sưtrưởngcũngcóhaibàntaychiếusángngờigiốngynhưtôi.Khítrờikhôráo

vàsựcọxátbởinhữngáotràngcủachúngtôiđãgâynênmộtsựtíchtụcủatĩnhđiện.MộttrongcácvịSưtrưởngbènđưachotôimộtchiếcđũavàngvàthìthầm:‘Conhãycầmchiếcđũavàngnàynơibàntaytráivàvừachốnglênváchtườngvừađi.Nhưvậy,nhữngcảmgiáckhóchịusẽbiếnmất.’

Tôi làmytheolời.Saumộtphátphóngđiệnmãnhliệtnólàmchotôigiậtnảymình,mọiviệcđềuêmđẹp.Nhữngngọnđènbơđãlầnlượtđượcthắpsángbởinhữngbàntayvôhình.Khitôinhìnrõhơndướingọnđènbơleolét,tôithấynhữngphotượngkhổnglồmạvàng,trongđócóvàiphotượngchônngậpđếnnửathânmìnhdướimộtđốngngọcquývàchâubáu.

MộtbứctượngPhậtxuấthiệntừtrongbóngtối.Bứctượngấytolớnđếnnỗiánhsángkhôngvượtlênkhỏiphầnthắtlưng.Nhữnghìnhtượngkháccũngẩnhiệnchậpchờntrongbóngtối.Đólàcácvịthần,tượngtrưngchonhữngdụcvọngvàthửtháchmàconngườiphảivượtquatrướckhihiểnlộđượcchânngã.

Chúngtôiđếngầnmộtváchtường,trênđócóvẽhìnhmộtbánhxeluânhồiđườngkínhkhoảngnămthước.Dướiánhsánglậplòe,nódườngnhưxoaytítđếnnỗilàmchúngtôichóngmặt.

Chúngtôivẫntiếnbước;tôicócảmgiáclàsắpbịngănchặnbởimộtváchđá.NhưngvịSưtrưởngđitrướctôiđãbiếnmấtdạngsaukhiđilọtquamộtcánhcửabímật,ẩngiấurấtkhéoléokhôngaicó thểbiếtđược.Cánhcửanàyđưavàomộtđườnghầmđixuốngdốc,đườngrấthẹpvàquanhco.Tạiđây,ánhsángmậpmờcủacácngọnđènbơlàmchobóngtốicàngthêmâmuhuyềnbí.

Chúngtôiđivớinhữngbướcngậpngừngdodự,thỉnhthoảnglạisẩychân,vàtrượtngã.Bầukhôngkhíthậtnặngnềkhóthởdườngnhưtoànkhốiđịacầuđangđènặnglênvaichúngtôi.Tôicócảmgiácnhưđilọtvàotậntrongruộtcủatráiđất.

Saucùng,quamộtkhúcquanh,mộtđộngđámởrộngtrướcmắtchúngtôi,chiếusángngờinhữngánhvàng.Nhữngmạchvàngxenkẽvớinhữnglớpđátảng trênvách.Trênvòmđácaovút trênđỉnhđầuchúng tôi,nhữngmạchvàngnàyphảnchiếuánhsánglậplòecủanhữngngọnđènbơ,chiếulấplánhnhưánhsaochớptrênnềntrờitrongmộtđêmkhôngtrăng.

Ởchínhgiữađộngđácómộtngôinhàmàuđenvà sángngời,dườngnhưlàmbằnggỗmun.Trên tườngcónhữnghìnhbiểu tượngvà sơđồ lạ lùng

giốngnhưnhữnghìnhvẽmàtôiđãnhìnthấytrênváchđádướihầmkhitôithámhiểmcáihồnướcdướilòngđấttrướcđây.

Chúngtôibướcvàonhàquamộtcửalớnvàcao.Bêntrong,tôinhìnthấybacỗquantàirấtlớnbằngđáđencóchạmhìnhvàkhắcnhữnggiòngchữlạkỳ.Bacỗquantàiđềukhôngđậynắp.Nhìnvàobêntrongtôibènmuốnđứthơithởvàthìnhlìnhtôicảmthấyrấtyếu.VịtiênchỉcaoniênnhấttrongbavịSưtrưởngliềnnóivớitôi:‘Nàycon,conhãynhìnxem.Cácvịnàyđãtừngsốngnhưnhữngđấngthầnminhởxứtavàomộtthờikỳmàxứnàycònlàđồngbằng,chưacónúinongìcả.CácvịấyđãtừngrongruổitrênđấtliềntrongkhinhữngvùngbiểncảcònđậpsóngởngoàikhơicủaxứTâyTạng,vàkhinhữngbầutinhtúkháccònchiếusángtrênnềntrờicủachúngta.Conhãynhìnxemchokỹ,vìchỉcónhữngbậcđạođồmớithấyđượcmàthôi.’

Tôilàmytheolời,vàtôiliềnthấyvừathíchthúvừakinhngạc.Bathểxáctolớn,toànthânđềumạvàng,đangnằmtrongbacỗquantàitrướcmắttôi.Haingườinamvàmộtngườinữ.Mỗinéttrênthânhìnhcủahọđềuđượcgiữgìnnguyênvẹndướilớpvàngphủbênngoài.Nhưnghọlànhữngngườikhổnglồ!Người nữ hẳn phải cao hơn ba thước tây, và người lớn nhất trong haingườinamchắcchắncũngkhôngdướinămthước!Đầucủahọrấtlớn,hơinhọn trênđỉnhđầu,quaihàmhẹp,miệnghơinhỏvàcặpmôimỏng.Sốngmũidàivà thanh,đôimắtngay thẳngvà thụtvào sâu.Gươngmặthọvẫntươinhưngườisống.Họcóvẻnhưnhữngngườiđangnằmngủ.

Chúngtôinhóngótđirónrénnhưsợrằngsẽlàmchohọthứcgiấc.Tôinhìnxemcáinắpcủamộtcỗquantài;trênđócókhắcmộtbảnđồthiêntượngvớinhữngtinhtúrấtlạlùng.Nhờcóhọcvềkhoachiêmtinh,tôiđãtừngquenthuộc với vị trí các bầu tinh tú.Nhưngbảnđồ thiên tượngnàyhoàn toànkháchẳn.Vịtiênchỉquaylạiphíatôivànói:‘Consẽtrởnênmộtbậcđạođồ.Consẽnhìnthấyquákhứvàconcũngsẽbiếtcảtươnglai.Nhưngcuộcthửtháchbâygiờsẽrấtcamgo,giankhổ.Nhiềungườikhôngsốngđượcsaucơnthửtháchnàyvànhiềungườikhácđãthấtbại,khôngaicóthểrờikhỏichốnnàymộtcáchantoàn,trừphiđãvượtquađượcsựthửthách.Conđãchuẩnbị sẵn sàngchưa,vàconcóbằng lòng thamdựcuộc thử tháchnàychăng?’

TôiđáprằngtôiđãsẵnsàngvàbavịSưtrưởngliềnđưatôiđếnmộtphiếnđáđặt giữa hai cỗ quan tài. Theo chỉ dẫn của các vị Sư trưởng, tôi ngồi lênphiếnđátrongtưthếhoasen,haichânxếpbằng,lưngthẳng,vàlòngbàntaylậtngửa.

Nhữngcâynhangtolớncháynghingútđượccắmlênmỗichiếcquantàiởhaibênvà trênphiếnđáchỗ tôingồi.CácvịSư trưởng lần lượt rút luivàbiếnmấtdạng,mỗivịcầmmộtngọnđènbơsoiđường.Họđóngcánhcửalớn,chỉcònlạimộtmìnhtôivớinhữngxácướpcácvịtiềnbốicủamộtthếhệđãqua.

Thờigiantrôiqua.Tôiđịnhtâmngồithiền.Ngọnđèncủatôiđemtheođãcạnbơvàvụttắt.Trongmộtlúc,tôinhìnthấycáibấcđèncònngúnđốmlửatàn,vàngửithấymộtmùibấccháy,rồikếđómọisựđềubiếnmất,vàkhôngcòngìnữa.

Tôinằmdàitrênphiếnđávàbắtđầuhôhấptheomộtphépkhícôngđặcbiệtmà tôiđã thụhuấn trongnhiềunăm.Bầukhôngkhí imlặng,bóng tốidàyđặcchungquanhđènặnglêntôi.Quảthậtđólàcáiimlặngcủanhàmồ.

Thìnhlình,thânmìnhtôicứngđơvàtrởnênbấtđộngnhưmộtcáixácchết.Taychântôitêliệtvàlạnhdần.Tôicócảmgiácnhưđangbướcvàocõichết,chếttrongngôimộcổnày,ởmộtbềsâutrênmộttrămthướcdướilòngđấtvàkhôngcóánhsángmặttrời.

Mộtcơnrungchuyểnmạnhdiễnrabên trongthân thể tôivà làmchotoànthântôirũliệt.Mộtánhsángmàuxanhlợttừtừxuấthiệntrongngôimộnhưmộtánhtrăngmớimọctrênmộttruôngnúi.Tôicảmthấytôihơicửđộng,thân tôinhẹbổngbay lên rồi rơixuống.Trongmột lúc, tôi tưởngrằng tôiđangngồitrênmộtcondiềugỗlượntrênkhônggian.

Sựthậthiệnratrongtrítôi,tôiđangbayphấtphơphíatrêncáithểxácbằngxươngthịtcủatôi.Tuykhôngcógió,nhưngtôibịlôicuốnđinhưmộtđámkhói.Ởphía trên đầu, tôi thấymột vầng ánh sánggiốngnhưmột cái hoamàuvàng.Từchínhgiữa thânmình tôi, tỏa ramộtsợidâymàuxanhbạc,chiếulónglánhvàtrànđầynhựasống.Tôinhìnxemcái thểxácvôtribấtđộngcủatôi,nóchỉlàmộtcáixácchếtnhưmọixácchếtkhác.

Dầndần,tôiphânbiệtđượcnhữngđiểmkhácbiệtnhỏgiữacáixáccủatôivớixácướpcủanhữngngườikhổnglồnằmgầnbên.Đólàmộtđiềurấtlýthú.Tôinghĩđếnnhữngsựtựhàolốbịchcủanhânloạiđươngthời,vìlàmsao người ta có thể dùng khoa học vật lý để giải thích sự hiện diện củanhữngxácướpkhổnglồnày?

Tôicònđangsuynghĩ…thìthìnhlìnhtôitrởnênýthứcđượcmộtcáigìnólàmđảolộndòngtưtưởngcủatôi.Dườngnhưlúcấytôikhôngcòncôđộc

mộtmình.Nhữngmẩuchuyệnvụnvặtvọngđếntaitôi,nhữngtưtưởngđứtđoạnkhông thốt ra lời.Nhữnghìnhảnh tán loạnẩnhiệnchậpchờnxuyênquatầmnhãnquangsiêulinhcủatôi.

Tôicócảmgiácnghethấytừxaxangânlênmộttiếngchuônglớnvớimộtgiọngtrầm.Tiếngchuôngấyđếngầnrấtmauchođếnkhinódườngnhưnổratrongđầutôi.Đólànhữnggiọtánhsángmuônmàunhỏlitivànhữngtiachớpvớinhữngmàusắclạlùngchưatừngthấy,hiệnratrướcmắttôi.Thầnthứccủatôiphấtphơvàđưađẩynhưmộtchiếclárụngbịcuốnđitrongcơngiôngbão.Tâmthứctôibịgiàyvò,cấuxémộtcáchđauđớnphũphàngbởimộtcontrốtxoaytítvớimuônnghìnđốmlửa.

Tôicảmthấybịbỏrơi,hoàntoàncôđộc,nhưmộtmảnhbèonhỏnhoitrôidạtgiữamộtvũtrụmênhmôngbấpbênhvôđịnh.Mộtđámsươngmùđenkịt bao phủ lấy tôi và đem đến cho tôimột niềm yên tĩnh lạ lùng, khôngthuộcvềnhữngcảmgiáccủatrầngian.

Nhữngbóng tốidàyđặcbaophủ tôidầndần tiêu tan.Tôinghe tiếnggầmthétcủabiểncảvàtiếngrítlêncủanhữngviênđásạnbịsóngnhồitrênbãicát.Tôithởmộtbầukhôngkhíđầyhơimuốivàtôingửithấymùirongbiển.Cảnhvậtrấtquenthuộcđốivớitôi.Tôinằmdàimộtcáchuểoảitrênbãicátđượcsưởiấmbởiánhmặttrời,vàngắmnhìnnhữngtàncâythốtnốt.

Nhưngcómộtphầntrongtôilêntiếngphảnđối:Tôichưahềnhìnthấybiểncảbaogiờ,vàthậmchíkhônghềbiếtcóloạicâythốtnốt!Rồimộttràngdàinhững giọng nói và tiếng cười vọng ra từmột lùm cây.Những giọng nóicàngđếngần,vàxuấthiệnmộtnhómngườidasậmnhưđồngđỏđangnôđùavuivẻ.Nhữngngườikhổnglồ!Tấtcảđềucùngvócdángnhưnhau!Tôinhìnlạithânmình,vàthấytôicũngvậy,tôicũnglàmộtngườikhổnglồ.

Nhữngấntượngtiếpdiễntheonhautrongtrítôi,đólàngàyxưa,hàngbaonhiêunghìnmuônnămtrước,khiquảđịacầuởgầnmặt trờihơnbâygiờ,nhưngsựluânchuyểncủanólạiđitheomộthướngngượcchiều.Ngàyngắnhơnvànónghơnbâygiờ.Nhữngnềnvănminhvĩđạiđãđượcxâydựngvànhânloạithờiấythôngtháihơnngườiđờinay.

Khiấy,từngoàikhônggianbỗngnhiêncómộthànhtinhchuyểnđộngbấtthườngvàchạmvàotráiđất,làmchotráiđấtbịdộingược,bậtrakhỏiquĩđạocủanó,vàxoayngượcchiềulại.Nhữngcơngiôngbãolàmchấnđộngbiểncả,vànướcbiểntràolêncáclụcđịa.Nướcbiểntrànngậpkhắpnơi,quả

địacầulạibịrungchuyểnbởinhữngcơnđộngđấtdữdội.Nhiềuvùnglụcđịa bị sụp lở và chìm xuống nước, những vùng khác lại trồi lên trênmặtbiển.

XứTâyTạng,đượcđộilênđếnbốnngànthướccaohơnmặtbiển,khôngcònlàmộtxứnhiệtđớicóbờbiển,mộtnơinghỉmátcóthờitiếtônhòa,dễchịunữa.Nhữngdãynúicaovút,nhữngnúilửaphuntràovànhamthạchbaovâychungquanh,kínđáonhưtườngthành.Trênmiềnthượngdu,đấtđaibịnứtnẻrathànhnhữngvựcthẳm,tạiđóloàicầmthúvàthảomộccủanhữngthờiđạiđãquavẫntiếptụcsinhtrưởng.

Nhưngcórấtnhiềuđiềumàtôikhôngthểnóira,vàmộtphầncuộclễđiểmđạocủatôithậtquáthiêngliêngvàcótínhcáchriêngtưnênkhôngthểcôngbốtrongmộtquyểnsáchdànhchođạichúng.

Saumộtthờigian,nhữnglinhảnhmờdầnvàbiếnmất.Dầndầntôimấtcảýthứcvềcảnhgiớisiêulinhlẫncảýthứcvềcõitrần.Sauđó,tôicómộtcảmgiáckhóchịu,lạnhlẽokinhkhủngvìnằmdàiđãquálâutrênmộtphiếnđátrongbầukhôngkhí lạnhbuốt củangôimộcổ.Những tư tưởng lạ từbênngoàiđến“thămdò”khốióccủatôinhưnhữngngóntaysờmó.‘À,anhtađãtrởlạivớichúngta.Chúngtađãđếnkịpgiờ.’

Nhiềuphúttrôiqua.Mộtánhsánglumờtừtừtiếnđếngầntôi.Nhữngngọnđènbơ,vàbavịSưtrưởng.‘Conơi,conđãvượtquađượccuộcthửthách.Conđãnằmtrênphiếnđánàysuốtbangàybađêm.Bâygiờ,conđãnhìnthấy.Conđãtrảiquasựchết,vàconđãsốnglại.’

Khi tôingồidậy, taychâncứngđơ, tôi lảođảovìyếusứcvàvìkhôngcửđộngđãlâu.Khitôibướcrakhỏingôimộcổmàsuốtđờitôikhôngbaogiờquên,tôiđãthởbầukhôngkhílạnhnhưbăngtrongcácđườnghầmbímật.Cơnđóikhátlàmchotôimuốnxỉu,vàtôicònbịhoangmangxúcđộngbởitấtcảnhữnggìtôiđãnhìnthấy,bởitấtcảnhữnggìmàkinhnghiệmvừaquađãchotôibiết.

Vềđếnđạoviện,tôiănuốngđếnthỏalòng.Đêmđó,khitôiđingủ,tôihiểurằngnhữnglờitiêntrisẽđượcthựchiệnvàkhôngbaolâutôisẽrờikhỏixứTâyTạngđểđiđếnnhữngxứxalạ.

Bâygiờ,khi tôiđãbiếtnhữngxứấyrồi, tôicóthểnóirằngđốivới tôi thìnhữngxứấycóvẻdịkỳhơncảsựtưởngtượngcủatôilúcđó!

CHƯƠNGXVIII:TÂYTẠNG–CHÀOTẠMBIỆT!

Vài ngày sau, khi tôicùng với sư phụ đangngồitrênbờsôngHạnhPhúc thì cómột ngườikỵ mã phi nước đạichạy ngang. Khi vừanhận ra Đại đứcMingyar, anh ta liềndừng ngựa một cáchđột ngột đến nỗi vóngựa hất văng lên

những đám mây bụi xoay tít như cơn gió lốc. Anh ta xuống ngựa vànói:‘TôimangđếnmộtthôngđiệpcủađứcĐạt-laiLạt-ma,gửichovịLạt-maLobsang.’

Rồianhtarúttrongtúiáoramộtbứcthưbọctrongmộtkhănquàngtheolễnghi truyền thống, và sau khi chuyển giao bức thư cho tôi với ba lần váichào,anhtabènrútlui,nhảylênlưngngựavàphóngđingay.

Lúcấytôikhôngcònedèsợsệtgìnữa;kinhnghiệmvừaquacủatôiởdướihầmđiệnPotalađãmangđếnchotôisựtựtin.Tôibènmởphongbìvàđọcbứcthôngđiệptrướckhichuyểngiaochosưphụvàcũnglàngườibạncủatôi-ĐạiđứcMingyar.Tôinói:‘Sángmai,conphảiđếnvườnNgọcUyểnđểbáikiếnđứcĐạt-laiLạt-ma.Ngàicũngcómờisưphụcùngđến.’

Sưphụđáp:‘Lobsang, tuythầykhôngcóthóiquenthămdònhữngýđịnhkínđáocủađứcĐạt-laiLạt-ma,nhưng thầycảm thấy rằngkhôngbao lâuconsẽlênđườngsangTrungHoa.Cònthầy,thìkhôngbaolâunữasẽtừgiãcõitrần.Chúngtahãyvuivớinhaungàyhômnay,tậndụngchútthờigianítỏicònlại.’

Qua ngày hôm sau,một lần nữa, tôi theo con đường quen thuộc đưa đếnvườnNgọcUyển.Saukhixuốngchânđồi, tôiđi trênđườngLing-khorvàđếntrướccổngvườn.ĐạiđứcMingyarcùngđivớitôi.Haithầytròchúngtôicùngcómộttưtưởnggiốngnhau,cólẽchúngtôiđangđichungmộtlầncuốicùngđểviếngthămđứcĐạt-laiLạt-ma.Nhữngcảmnghĩđóchắchẳn

đãhiệnrõtrênnétmặtcủatôi,vìkhitôingồimộtmìnhvớiđứcĐạt-LaiLạt-ma,ngàinói:‘Giờphútchia ly,đểmỗingườiđimộtđường,baogiờcũngđầysựsầuthảm,biai.Ởđây,trongngôinhàmátnày,tađãsuyngẫmtrongnhiềugiờvềvấnđềtốiquantrọnglànênởlạihayrađikhixứsởtaxảyraloạn lạc?Dầuchotaquyếtđịnhnhưthếnào,cũngđềucóngườiphảichịukhổsở.Lobsangconơi,conđườngcủaconđãđượcvạchsẵn,vàtấtcảmọiconđườngđềukhónhọc,gianlao.Giađình,tổquốc,bạnbè…conphảibỏlạiphíasau.Consẽgặptrênbướcđườngđờicủacon,nhưconđãbiếttrước,sựhiểulầm,sựnghinan,đốkỵ,cùngsựngượcđãi,tratấn,vàtấtcảnhữnggì là đau khổ, đắng cay. Cách xử thế của người ngoại quốc rất dị kỳ vàkhôngthểgiảithích.Nhưtađãnóivớicon,họchỉtinnơinhữnggìhọcóthểlàm,nhữnggìhọcóthểphânchấttrongcácphòngthínghiệmkhoahọc.Còncáikhoahọcquan trọngnhất làkhoahọcvềchânngã, thìhọkhôngquantâmđến.Đólàconđườngcủacon,conđườngmàconđãchọntrướckhisinhra ở kiếp này.Ta đã quyết định biệt phái con sangTrungHoa trong nămngàynữa.’

Nămngày!Chỉcónămngàythôi,trongkhitôihyvọngcóthểsửdụngnămtuần lễ.Trênđườngvề tuviệnChakpori, sưphụvà tôikhông traođổivớinhaumộtlờinào.Khivềđếntuviện,ngườimớinói:‘Lobsang,conphảivềthămchamẹcon.Thầysẽchongườibáotintrước.’

Chamẹtôiư?Thầytôiđãđốixửvớitôicònhơncảchamẹ.Vàkhôngbaolâu,ngườisẽtừgiãcuộcđời.NgườisẽtừtrầntrướckhitôitrởvềTâyTạngtrongvàinămsau.Ditíchcủangườiđểlạichotôisẽlàcáixácướpmạvàngđặttạiphòngcácvịhóathân,cáithểxácvôtrimàngườisẽvấtbỏnhưmộtcáiáocũđãtrởnênvôdụng.

Nămngày!Nhữngngàybậnrộn.TừBảotàngCungđiệnPotalamộtbộquầnáokiểuphươngTâyđãđượcmangtớichotôithử.KhôngphảitôisẽmặcbộnàytớiTrungQuốc,áochoàngLạtmacủatôicóthểsẽphùhợphơnởđó,màlàđểnhữngngườikháccóthểxemtôitrôngnhưthếnàotrongbộquầnáođó.Ôi,quầnáo!Nhữngcáiốngquầnáochặt thít lấychântôi,chặtđếnnỗi tôi sợ không dám cúi người xuống. Bây giờ tôi đã biết tại sao ngườiphươngTâykhôngthểngồitrongtưthếhoasen:quầnáocủahọquáchật.Tôinghĩmộtcáchchắcchắnlàtôisẽ“bịhủyhoạicuộcsống”vìnhữngcáiốngbóchặtnày.Họđặtmột cáidâychằngmầu trắng lên tôi, vàhọbuộcvòngquanhcổtôimộtdảiruy-băngdầyvàkéothítnólạinhưthểhọđangchuẩnbịxiếtcổtôi.Trênđóhọđặtnhữngmiếngvảingắncómiếngđápvà

lỗởphíasau,màtrongđó,họnóirằngngườiphươngTâyđểcácđồvật–thayvìtrongáochoảngnhưchúngtôivẫnsửdụng.

Nhưngđóchưaphảilàđiềutồitệnhất.Họđặtnhữngchiếc“găng”nặngvàdầyvàochântôivàkéochúngthậtchặtvớinhữngsợidâymàuđenvớihaiđầu bằng kim loại.Những người ăn xin đi bằng bàn tay và đầu gối xungquanhđườngLingkhorđôikhicũngsửdụngnhữngchiếcgăngtaytươngtựnhưvậychođôitaycủahọ,nhưnghọđủkhônđểsửdụngnhữngđôigiầydaTâyTạngrấttốtchođôichâncủahọ.Tôicảmthấynhưsắpbịquè,vàvìthếkhôngthểđiđếnTrungQuốcđược.Mộtcáicáibátlộnngượcmàuđenvớiđườngviềnxungquanhđượcđặtlêntrênđầutôi,vàngườitanóivớitôirằngtôiănmặcnhưmột“quýôngphươngTâynhànnhã”.Dườngnhưđốivớitôihọphảinhànnhã,vìchắcchắnlàkhôngthểkỳvọnghọcóthểlàmbấtcứviệcgìkhiănmặcnhưthếnày!

Quangàythứba,tôitrởvềnhà.Tôiđibộmộtmìnhnhưngàytôirờinhàđểvàotuviện.Nhưng,trongthờigianqua,tôiđãtrởnênmộtvịLạt-mavàmộtvịSưtrưởng.Chamẹđợitôiởnhàvàtiếpđóntôinhưmộtvịthượngkhách.Tốihômấy,tôilạiđếnvănphòngcủachatôiđểkýtênvàoquyểngiaphảvàghivàođónhữngtướcvịcủamình.Sauđó,tôilạiđibộtrởvềtuviện,nơiđãtrởthànhnhàcủatôitừbấylâunay.

Haingàycuốicùngtrôiquarấtmau.Trướcngàylênđường,tôiđếnbáiyếtđứcĐạt-laiLạt-mamộtlầncuốicùng.Tôinóivàilờitừgiã,vàNgàibanânhuệchotôi.Lòngtôisethắtkhitôitừbiệtngài.CảNgàivàtôiđềubiếtrằngtôichỉgặpNgàitrởlạisaukhiNgàitừtrần,sangcảnhgiớibênkia.

Quahômsau,tôilênđườngvàolúcbìnhminh,bướcđichậmchạp,vàlòngkhônghứngkhởi.Lạimột lầnnữa, tôibướcchân trênconđường thiên lý,khôngmộtmáinhàriêng,hướngvềnhữngchântrờixalạ.Tôiphảibắtđầulạitấtcả!

Điđếnđỉnhcaotộtcủatruôngnúi,tôiquayđầunhìnlạirấtlâu,vàđócũnglàcáinhìncuốicùngcủatôixuốngthànhphốthánhđịaLhasa.MộtcondiềuđơnchiếcđangbaylượntrênnócđiệnPotala.

Notes

[←1]

DịchgiảNguyễnHữuKiệtchuyểnngữvớitựađềTâyTạnghuyềnbí

[←2]

SáchTâyTạng [EmilGroup]

[←3]

Om!Ma-nipad-meHum!

Cóthểdịchcâunàylà:

Om,ngọcquýtronghoasen,

Hum.(Om,totheJewelintheLotus,hum).

TheoâmHán-Việt,câunàyđượcđọclàÚmmanibátnihồnghoặcÁnmanibátmêhồng.

Thôngthườngngườitakhônggiảngnghĩathầnchú,nhưngởđâycầnnói thêm là: “ngọc quý” biểu hiện choBồ-đề tâm (bodhicitta), “hoasen” chỉ tâm thức con người, ý nghĩa là tâm Bồ-đề nở trong lòngngười.TuynhiênthầnchúcónhữngâmthanhriêngbiệtvànhữngtácdụngbíẩntheocáchtrìnhbàycủaKimcươngthừa.ĐốivớiPhậtgiáoTâytạngthìOmManiPadmeHumchínhlàlòngtừbirộnglớn,muốnđạtNiết-bànvìlợiíchcủachúngsinh.Vìvậysáuâmtiếtcủathầnchúnàycũngđượcxemlàtươngưngvớisáucõitáisinhcủadụcgiới.

(Theo Kinh điển Phật Pháp, http://phatphap.wordpress.com) [Emil

Group]

[←4]

XemcâuchuyệnvềThápBabel trongKinhCựuƯớc.ChuyệnkểvểviệcconcháucủaNoahsauĐạiHồngThuỷdựđịnhxâymột thànhphố bằng gạch cao tới tận cổng Thiên Đàng để tự tán dươngmình.ThiênChúaxemvàthấyrằngConngườingàycàngngạomạn,lòng thamkhônggiớihạn,vàNgàiđã làm tiếngnóicủahọ lộnxộnlên, người này không hiểu được tiếng của người kia. Vì vậy, Conngườibốirốivàngưnghẳncôngviệcxâycấtthành.BởiđónênthànhnàyđượcđặttênlàBabel,vìnơiđóChúalàmlộnxộntiếngnóicủacảthếgian.[EmilGoup]

[←5]

Tươngđươngvới30,58km/giây

[←6]

Tươngđươngvới1673,72km/giờ

[←7]

Tươngđươngvới4988,97km

[←8]

ThamkhảovềBátChánhĐạo trêncác trangwebwikipediavàĐạoPhậtNgàynay[EmilGroup]

[←9]

MộtbangnằmởĐôngBắcẤnĐộ,thủphủlàDispur(EmilGroup)